(1)

I mí an Mheithimh 2021, thosaigh méadú ag teacht ar líon na náisiúnach tríú tír agus na ndaoine gan stát a thrasnaíonn an teorainn idir an Liotuáin agus an Bhealarúis ar dhóigh neamhúdaraithe. Ba é ba chúis leis sin neamhaird réimeas na Bealarúise ar an dlí idirnáisiúnta, ar chearta bunúsacha, agus ar chearta an duine, trí ionstraimiú imirceach, rud a d’imir tionchar ollmhór ar an Liotuáin mar thír chomharsanachta agus a chruthaigh brú láidir agus dúshláin eisceachtúla i dtaca le teorainneacha a chosaint, i dtaca le náisiúnaigh tríú tír agus daoine gan stát a ghlacadh agus i dtaca le cóiríocht a chur orthu. Faoi thús mhí Lúnasa 2021, cláraíodh breis agus 55 oiread níos mó daoine ná an líon daoine a cláraíodh le linn 2020 ina hiomláine, de dhaoine a thrasnaigh teorainn na Liotuáine ón mBealarúis ar dhóigh neamhrialta. An méadú sin ar an líonnáisiúnach tríú tír agus daoine gan stát a bhí ag trasnú na teorann idir an Liotuáin agus an Bhealarúis ar dhóigh neamhrialta, thug sé ar an Liotuáin a fhógairt an 2 Iúil 2021 go raibh an náisiún ó cheann go ceann i staid éigeandála.

(2)

An 15 Iúil 2021, d’iarr an Liotuáin cúnamh i gcomhréir le hAirteagal 15(1) de Chinneadh Uimh. 1313/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3) chun dul i ngleic leis an staid éigeandála. Thug 19 mBallstát agus tríú tír atá rannpháirteach sa Sásra Aontais um Chosaint Shibhialta freagairt ar iarraidh na Liotuáine i leith cúnaimh. An cúnamh a tairgeadh, is éard a bhí ann córais téimh agus aerchóiriúcháin, leapacha campa, gineadóirí leictreacha,, tithe coimeádáin (idir chinn cónaithe agus chinn sláintíochta), pubaill agus urláir chuí, fearais soilsithe, táblaí, cathaoireacha, pluideanna, piliúir, málaí codlata, tochtanna, taisceadáin, pubaill stórais, ciondálacha bia agus cúnamh comhchineáil eile.

(3)

An 13 Deireadh Fómhair 2021, thíolaic an Liotuáin iarraidh, a leasaíodh an 15 Aibreán 2022 agus an 6 Meitheamh 2022, i leith faoiseamh a dheonú ó dhleachtanna allmhairiúcháin agus díolúine a dheonú ó cháin bhreisluacha (CBL) maidir le hearraí arna n-allmhairiú chun na Liotuáine lena dtabhairt nó lena gcur ar fáil saor in aisce do náisiúnaigh tríú tír agus do dhaoine gan stát a thrasnaigh an teorainn idir an Liotuáin agus an Bhealarúis ar dhóigh neamhúdaraithe agus, chomh maith leis sin, d’iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta.

(4)

Sa tráth feithimh ar fhógra maidir le cinneadh an Choimisiúin, d’údaraigh an Liotuáin fionraí i ndáil le dleachtanna allmhairiúcháin is inmhuirearaithe ar earraí dá dtagraítear in Airteagal 76, an dara mír, de Rialachán (CE) Uimh. 1186/2009 agus fionraí i ndáil le CBL is inmhuirearaithe ar earraí dá dtagraítear in Airteagal 53, an dara mír, de Threoir 2009/132/CE.

(5)

Dheimhnigh an Liotuáin gur ar an 12 Lúnasa 2021 a céadallmhairíodh earraí lena dtabhairt nó lena gcur ar fáil saor in aisce do náisiúnaigh tríú tír agus do dhaoine gan stát a thrasnaigh an teorainn idir an Liotuáin agus an Bhealarúis ar dhóigh neamhúdaraithe agus, chomh maith leis sin, d’iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta.

(6)

Chuir an Liotuáin an Coimisiún ar an eolas gur lena scaoileadh i saorchúrsaíocht ag Seirbhís Garda Teorann na Liotuáine a allmhairíodh na hearraí agus gur eagraíochtaí Stáit ainmnithe a thug agus a chuir ar fáil na hearraí do náisiúnaigh tríú tír agus do dhaoine gan stát a thrasnaigh an teorainn idir an Liotuáin agus an Bhealarúis ar dhóigh neamhúdaraithe agus, chomh maith leis sin, d’iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta.

(7)

An ghéarchéim dhaonnúil a éilíonn cúnamh práinneach ó na Ballstáit eile agus ó thríú tíortha chun cosaint a thabhairt do líon ard náisiúnach tríú tír agus daoine gan stát a thrasnaigh an teorainn idir an Liotuáin agus an Bhealarúis ar dhóigh neamhúdaraithe agus, chomh maith leis sin, d’iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta, go háirithe le linn an fhómhair agus an gheimhridh, agus na dúshláin ollmhóra a chruthaíonn sí don Liotuáin, is tubaiste é sin de réir bhrí Chaibidil XVII, Roinn C, de Rialachán (CE) Uimh. 1186/2009 agus Theideal VIII, Caibidil 4, de Threoir 2009/132/CE.

(8)

Is iomchuí, dá bhrí sin, faoiseamh a dheonú don Liotuáin ó dhleachtanna allmhairiúcháin is inmhuirearaithe ar earraí arna n-allmhairiú chun na gcríoch a shonraítear in Airteagal 74 de Rialachán (CE) Uimh. 1186/2009 agus, chomh maith leis sin, díolúine a dheonú di ó CBL is inmhuirearaithe ar earraí arna n-allmhairiú chun na gcríoch a shonraítear in Airteagal 51 de Threoir 2009/132/CE.

(9)

Chun faireachán a dhéanamh ar allmhairithe a ndeonaítear an faoiseamh ó dhleachtanna agus an díolúine ó CBL ina leith agus chun a áirithiú go gcuirfear an beart seo i bhfeidhm i gceart, agus é á chur san áireamh go bhfuil feidhm ag beart comhchosúil eile, eadhon Cinneadh (AE) 2022/1108 ón gCoimisiún (4), ón 24 Feabhra 2022, ba cheart a cheangal ar an Liotuáin an Coimisiún a chur ar an eolas faoi chineál agus faoi chainníochtaí na n-earraí a ligeadh isteach saor ó dhleachtanna allmhairiúcháin agus ó CBL d’fhonn iad a thabhairt nó a chur ar fáil saor in aisce do náisiúnaigh tríú tír agus do dhaoine gan stát a thrasnaigh an teorainn idir an Liotuáin agus an Bhealarúis ar dhóigh neamhúdaraithe agus, chomh maith leis sin, d’iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta, agus é a chur ar an eolas faoi na bearta a rinneadh chun cosc a chur le húsáid na n-earraí chun críoch eile seachas iad a chur chun tairbhe na ndaoine sin.

(10)

Chun comhlíonadh na gcoinníollacha a leagtar síos sa Chinneadh seo a áirithiú, chun neamhrialtachtaí a chosc agus chun leasanna airgeadais an Aontais agus na mBallstát a chosaint, ba cheart don Liotuáin, faoin sprioc-am a bhunaítear leis an gCinneadh seo, tuairisc a thabhairt don Choimisiún maidir leis an mbainistiú riosca agus maidir leis na bearta rialaithe custaim ábhartha arna gcur i bhfeidhm i gcomhréir le hAirteagal 46 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) i dtaca le scaoileadh i saorchúrsaíocht agus úsáid earraí a ndeonaítear an faoiseamh ó dhleachtanna custaim nó an díolúine ó CBL ina leith.

(11)

I bhfianaise na ndúshlán ollmhór atá roimh an Liotuáin, ba cheart faoiseamh ó dhleachtanna allmhairiúcháin agus díolúine ó CBL, iad sin araon, a dheonú i leith allmhairithe arna ndéanamh chun na Liotuáine ón 12 Lúnasa 2021 go dtí an 31 Iúil 2022, mar a d’iarr an Liotuáin an 6 Meitheamh 2022.

(12)

An 25 Samhain 2022, chuathas i gcomhairle leis na Ballstáit i gcomhréir le hAirteagal 76, an chéad mhír, de Rialachán (CE) Uimh. 1186/2009 agus i gcomhréir le hAirteagal 53, an chéad mhír, de Threoir 2009/132/CE,