Cás C-185/23

protectus s.r.o., BONUL s.r.o. roimhe seo

v

Výbor Národnej rady Slovenskej republiky na preskúmavanie rozhodnutí Národného bezpečnostného úradu

(Iarraidh ar réamhrialú,
ó Najvyšší správny súd Slovenskej republiky )

Breithiúnas na Cúirte (an Mór-Dhlísheomra) an 29 Iúil 2024

(Tarchur chun réamhrialú – Cinneadh 2013/488/AE – Faisnéis rúnaicmithe – Imréiteach Slándála Saoráide – Tarraingt siar an imréitigh – Neamhnochtadh faisnéise rúnaicmithe is bun le tarraingt siar – Airteagal 47 den Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh – Oibleagáid cúiseanna a lua – Rochtain ar an gcomhad – Prionsabal na sáraíochta – Airteagal 51 den Chairt um Chearta Bunúsacha – Cur chun feidhme dhlí an Aontais)

1. Cearta Bunúsacha – An Chairt um Chearta Bunúsacha – Raon feidhme – Cur chun feidhme dhlí an Aontais – Cinneadh lena dtarraingítear siar fianú slándála tionsclaíche lena gceadaítear rochtain ar fhaisnéis rúnaicmithe ag Ballstát – Athbhreithniú ag cúirt náisiúnta ar dhlíthiúlacht cinnidh den sórt sin – Gníomh nach mbaineann le cur chun feidhme dhlí an Aontais

   (An Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, Airteagail 51 §1; Cinneadh 2013/488 ón gComhairle, Airteagal 1 §1)

   (féach míreanna 44-47, 68, mír 1 den chuid oibríochtúil)

2. Cearta Bunúsacha – An Chairt um Chearta Bunúsacha – Raon feidhme – Cur chun feidhme dhlí an Aontais – Fianú slándála tionsclaíche lena gceadaítear rochtain ar fhaisnéis rúnaicmithe ag Ballstát a tharraingt siar – Cinneadh lena dtarraingítear siar, i gcomhréir le Cinneadh 2013/488, tar éis fianú den sórt sin a tharraingt siar, deimhniú slándála tionsclaíche lena gceadaítear rochtain ar fhaisnéis rúnaicmithe an Aontais Eorpaigh – Athbhreithniú ag cúirt náisiúnta ar dhlíthiúlacht cinnidh den sórt sin – Gníomh a bhaineann le cur chun feidhme dhlí an Aontais

   (An Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, Airteagail 51 § 1; Cinneadh 2013/488 ón gComhairle, Airteagal 11 § 5, Airteagal 15 § 3 c, agus Iarscríbhinn V a ghabhann leis)

   (féach míreanna 48, 49, 54-57, 59, 60, 62-68, mír 1 den chuid oibríochtúil)

3. Cearta Bunúsacha – An ceart chun cosaint bhreithiúnach éifeachtach a fháil – Ceart chun leigheas éifeachtach a fháil – Cinneadh lena dtarraingítear siar Imréiteach Slándála Saoráide de réir bhrí Chinneadh 2013/488, gan an fhaisnéis rúnaicmithe a thugann údar leis an tarraingt siar sin a chur in iúl – Gan faisnéis den sórt sin a chur in iúl ar chúiseanna a bhaineann le slándáil stáit nó caidreamh idirnáisiúnta a chosaint – Rialacháin agus cleachtais náisiúnta lena gceadaítear don chúirt atá freagrach as athbhreithniú ar dhlíthiúlacht aistarraingthe den sórt sin rochtain a fháil ar an bhfaisnéis sin – Rochtain choinníollach ar an bhfaisnéis sin a deonaíodh do dhlíodóir iar-shealbhóir an imréitigh sin – Incháilitheacht – Coinníollacha

   (An Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, Airteagal 47; Cinneadh 2013/488 ón gComhairle, Airteagal 11 § 5 agus Iarscríbhinn V a ghabhann leis)

   (féach míreanna 72-92, 102, mír 2 den chuid oibríochtúil)

4. Cearta Bunúsacha – An ceart chun cosaint bhreithiúnach éifeachtach a fháil – Ceart chun leigheas éifeachtach a fháil – Cinneadh lena dtarraingítear siar Imréiteach Slándála Saoráide de réir bhrí Chinneadh 2013/488, gan an fhaisnéis rúnaicmithe a thugann údar leis an tarraingt siar sin a chur in iúl – Gan faisnéis den sórt sin a chur in iúl ar chúiseanna a bhaineann le slándáil stáit nó caidreamh idirnáisiúnta a chosaint – Rialacháin agus cleachtais náisiúnta lena gceadaítear don chúirt atá freagrach as athbhreithniú ar dhlíthiúlacht aistarraingthe den sórt sin rochtain a fháil ar an bhfaisnéis sin – Rochtain choinníollach ar an bhfaisnéis sin a deonaíodh do dhlíodóir iar-shealbhóir an imréitigh sin – Cás ina bhfuil cinneadh nach bhfuil ag luí le hAirteagal 47 den Chairt – Oibleagáid ar an gcúirt náisiúnta inniúil í féin faisnéis rúnaicmithe áirithe a chur in iúl d’iarshealbhóir an imréitigh – Neamhláithreacht – Oibleagáid atá de dhualgas, i gcás inarb infheidhme, ar an údarás inniúil náisiúnta – Córas is infheidhme maidir le hathbhreithniú, arna dhéanamh ag an gcúirt sin, ar dhlíthiúlacht tharraingt siar an imréitigh sin, i gcás ina ndiúltaíonn an t-údarás sin cumarsáid den sórt sin a údarú

   (An Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, Airteagail 47; Cinneadh 2013/488 ón gComhairle)

   (féach míreanna 99-102, mír 2 den chuid oibríochtúil)

Résumé

Maidir le tarchur chun réamhrialú ó Najvyšší správny súd Slovenskej republiky (Cúirt Uachtarach Riaracháin Phoblacht na Slóvaice) i gcomhthéacs cás a bhaineann le himréiteach slándála saoráide a tharraingt siar bunaithe ar fhaisnéis rúnaicmithe, tugann an Chúirt Bhreithiúnais, ina suí mar Mhór-Dhlísheomra, soiléiriú ar an gcothromaíocht atá le baint amach idir an ceart chun leigheas éifeachtach a fháil agus na leasanna a thugann bonn cirt do neamhnochtadh faisnéise rúnaicmithe áirithe.

I mí Mheán Fómhair 2018, d’eisigh Biúró Náisiúnta Slándála, an tSlóvaic (‘BNS’) fianú slándála tionsclaíche do Protectus s.r.o. faoinar údaraíodh dó, faoi dhlí an Bhallstáit sin, rochtain a fháil ar fhaisnéis rúnaicmithe faoin dlí náisiúnta. I mí na Samhna 2018, d’eisigh BNS deimhniú slándála tionsclaíche dó ar leibhéal ‘SECRET UE/EU SECRET’ freisin. Tríd an deimhniú sin, tugadh rochtain dó ar fhaisnéis rúnaicmithe an Aontais Eorpaigh (‘FRAE’).

Ina dhiaidh sin, tháinig BNS ar an eolas faoi fhaisnéis neamh-rúnaicmithe a thug le fios, inter alia, go raibh Protectus nó a bhainisteoirí faoi réir imscrúdú coiriúil, go raibh conarthaí tugtha i gcrích aige le cuideachtaí a bhí faoi réir imscrúdú den sórt sin agus go raibh amhras ann gur fhreagair an t-iarratasóir agus cuideachta eile, faoi chomhrialú, na glaonna céanna ar thairiscintí. Fuair BNS tuilleadh faisnéise freisin, ar tagraíodh di mar ‘fhianaise rúnaicmithe i scríbhinn’.

Chuir BNS ar chumas Protectus a thuairimí a chur in iúl maidir leis an bhfaisnéis neamh-rúnaicmithe a bhí ar fáil dó. Le cinneadh a glacadh i mí Lúnasa 2020, bunaithe, go páirteach, ar fhaisnéis rúnaicmithe, rinne an comhlacht sin, ar an gcéad dul síos, deimhniú slándála tionsclaíche an iarratasóra a neamhniú ar an bhforas gur suíodh riosca slándála maidir leis agus, ar an dara dul síos, mar thoradh ar neamhniú an fhianaithe slándála tionsclaíche sin, rinne sé deimhniú slándála tionsclaíche an iarratasóra a neamhniú.

Le cinneadh ó Choiste Chomhairle Náisiúnta Phoblacht na Slóvaice chun athbhreithniú a dhéanamh ar chinntí BNS a glacadh i mí na Samhna 2020, diúltaíodh don chaingean a thionscain an t-iarratasóir i gcoinne an chinnidh sin ó BNS. I mí Mheán Fómhair 2022, chuir BNS an comhad iomlán, lena n-áirítear an fhianaise rúnaicmithe i scríbhinn, ar aghaidh chuig an gcúirt a rinne an tarchur, agus an t-achomharc i gcoinne chinneadh an choiste sin á éisteacht aici.

I mí Dheireadh Fómhair 2022, rinne Uachtarán Bhord Achomhairc an iarratasóra na codanna rúnaicmithe den chomhad a dhíbhe den chéad uair ón gcomhairliúchán agus ansin dhiúltaigh sé d’iarraidh dhlíodóir an iarratasóra dul i gcomhairle leis an bhfianaise rúnaicmithe i scríbhinn, agus d’iarr sé ar BNS scrúdú a dhéanamh ar an bhféidearthacht sin maidir le nochtadh. I mí na Samhna 2022, d’údaraigh an comhlacht sin dhá fhianaise rúnaicmithe i scríbhinn a scaoileadh, agus ag an am céanna dhiúltaigh sé an fhianaise rúnaicmithe eile i scríbhinn atá i gceist a nochtadh, ar an bhforas go nochtfaí foinsí faisnéise mar thoradh air sin.

I mí Eanáir 2023, ag brath, inter alia, ar Airteagal 47 den Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (‘an Chairt’), d’iarr dlíodóir an iarratasóra rochtain arís ar an bhfianaise uile i scríbhinn.

Sa chomhthéacs sin, ar an gcéad dul síos, chinn an chúirt a rinne an tarchur ceist a chur ar an gCúirt faoi infheidhmeacht na Cairte maidir leis an díospóid sna príomhimeachtaí. I ndáil leis sin, tugann sí faoi deara, inter alia, go bhforchuirtear le Cinneadh 2013/488 maidir le FRAE ( 1 ) a chosaint oibleagáidí sonracha áirithe ar na Ballstáit maidir le húdarú daoine nádúrtha nó dlítheanacha a bhfuil an inniúlacht dhlíthiúil acu conarthaí a thabhairt i gcrích, rud a d’fhéadfadh a chiallaíonn gurb ionann an reachtaíocht atá i gceist agus cur chun feidhme an chinnidh sin. Ar an dara dul síos, i gcás ina bhfuil feidhm ag an gCairt maidir leis an díospóid, iarrann an chúirt a rinne an tarchur ar an gCúirt Bhreithiúnais a shoiléiriú a mhéid atá reachtaíocht agus cleachtas na Slóvaice a bhaineann le rochtain ar fhaisnéis rúnaicmithe i gcomhthéacs nósanna imeachta lena bhféachtar le hagóid a dhéanamh i gcoinne fianuithe nó deimhnithe slándála tionsclaíche a neamhniú comhoiriúnach leis an gceart chun leigheas éifeachtach a fháil a chumhdaítear in Airteagal 47 den Chairt.

Measúnú na Cúirte

Ar an gcéad dul síos, maidir le raon feidhme na Cairte, scrúdaíonn an Chúirt, ar an gcéad dul síos, a infheidhmeacht maidir le fianú slándála tionsclaíche lena gceadaítear rochtain ar fhaisnéis rúnaicmithe ag Ballstát a tharraingt siar. Tugann sí faoi deara i ndáil leis sin nach bhfuil gníomh i ndlí an Aontais, ag an gcéim seo dá fhorbairt, lena leagtar síos rialacha ginearálta maidir leis na cinntí arna ndéanamh ag na Ballstáit chun rochtain ar fhaisnéis rúnaicmithe a údarú faoi rialacháin náisiúnta. Go háirithe, níl forálacha lena rialaítear an rochtain sin i gCinneadh 2013/488, dá dtagraíonn an chúirt a rinne an tarchur maidir le FRAE. Dá réir sin, ní cosúil gurb é cuspóir ná éifeacht na reachtaíochta náisiúnta lena rialaítear tarraingt siar an deimhnithe slándála tionsclaíche atá i gceist sna príomhimeachtaí éifeacht a thabhairt d’fhoráil de dhlí an Aontais. Dá réir sin, níl cur chun feidhme dhlí an Aontais de réir bhrí na Cairte i gceist le tarraingt siar deimhnithe slándála tionsclaíche amhail an deimhniú atá i gceist sna príomhimeachtaí.

Ina dhiaidh sin, maidir le hinfheidhmeacht na Cairte maidir le deimhniú slándála tionsclaíche a tharraingt siar lena n-údaraítear rochtain ar FRAE, sonraíonn an Chúirt gur ghlac institiúidí an Aontais gníomhartha sonracha atá beartaithe chun cosaint faisnéise den sórt sin a rialú i gcomhthéacs a hoibríochta. Go háirithe, i bhfianaise na rialacha a leagtar síos le Cinneadh 2013/488 lena bhforchuirtear oibleagáidí ar na Ballstáit ( 2 ), ní mór a mheas gur cur chun feidhme dhlí an Aontais iad na bearta a ghlacann siad chun slándáil thionsclaíoch a áirithiú, trí rialáil a dhéanamh ar rochtain ar FRAE a bhaineann le conarthaí arna dtabhairt i gcrích ag an gComhairle trí imréitigh slándála saoráide (ISS) a eisiúint agus a rialú. Is é atá i gceist, inter alia, le tarraingt siar ISS ag údarás náisiúnta de réir bhrí an chinnidh sin ná cur chun feidhme den sórt sin. Cuireann tarraingt siar den sórt sin ceist faoi údarú a dhéantar foráil dó maidir lena sheachadadh agus, go páirteach lena éifeachtaí i gCinneadh 2013/488 ( 3 ).

Dá bhrí sin, rialaíonn an Chúirt nach bhfuil sé mar chuspóir ag an athbhreithniú a dhéanann cúirt náisiúnta ar dhlíthiúlacht cinnidh lena dtarraingítear siar fianú slándála tionsclaíche lena gceadaítear rochtain ar fhaisnéis rúnaicmithe ag Ballstát gníomh a dhéanamh lena gcuirtear dlí an Aontais chun feidhme, de réir bhrí Airteagal 51(1) den Chairt. Os a choinne sin, baineann athbhreithniú, ag cúirt den sórt sin ar dhlíthiúlacht cinnidh lena dtarraingítear siar, mar thoradh ar an bhfianú slándála tionsclaíche sin a tharraingt siar, deimhniú slándála tionsclaíche lena gceadaítear rochtain ar FRAE a tharraingt siar, i gcomhréir le hAirteagal 11 de Chinneadh 2013/488 agus le hIarscríbhinn V a ghabhann leis, le gníomh arb é atá ann dlí an Aontais a chur chun feidhme.

Ar an dara dul síos, maidir le comhoiriúnacht reachtaíochta agus cleachtais amhail iad siúd atá i gceist sna príomhimeachtaí in Airteagal 47 den Chairt, scrúdaíonn an Chúirt, ar an gcéad dul síos, an dtagann an cás lena mbaineann faoi raon feidhme na forála sin. Cuireann sí in iúl i ndáil leis sin go leanann sé ó Iarscríbhinn V a ghabhann le Cinneadh 2013/488 go bhfuil rochtain ar FRAE ag oibreoir eacnamaíoch chun críocha conradh rúnaicmithe de chuid na Comhairle a thabhairt i gcrích nó a chomhlíonadh faoi réir seilbh ISS. Leagann an Chúirt amach freisin na rialacha is infheidhme, faoin gcinneadh sin, maidir le rannpháirtíocht conraitheoirí i gconarthaí rúnaicmithe lena gceanglaítear rochtain ar FRAE laistigh dá mbunaíochtaí, le linn fheidhmiú na gconarthaí sin nó le linn na céime réamhchonarthaí, lena nglactar leis go bhfuil ISS i seilbh. Dá bhrí sin, mar thoradh ar ISS a tharraingt siar cailleann an t-oibreoir eacnamaíoch lena mbaineann an t-údarú chun rochtain a fháil ar FRAE chun conradh rúnaicmithe a thabhairt i gcrích agus a chomhlíonadh. Dá bhrí sin, ciallaíonn tarraingt siar den sórt sin, inter alia, go mbainfear de an ceart a bhí aige roimh an tarraingt siar sin páirt a ghlacadh sa chéim réamhchonarthach a bhaineann le conradh rúnaicmithe de chuid na Comhairle agus go ndéanfaidh an institiúid sin conradh den sórt sin a dhámhachtain dó má roghnaítear a thairiscint. Dá bhrí sin, ní mór d'oibreoir eacnamaíoch den sórt sin a bheith in ann, i gcomhréir le hAirteagal 47 den Chairt, leigheas éifeachtach a bheith aige chun agóid a dhéanamh i gcoinne tharraingt siar ISS.

Ina dhiaidh sin, maidir leis na coimircí íosta ba cheart a shásamh le caingean den sórt sin, deir an Chúirt, i gcás ina bhfuil tarraingt siar ISS bunaithe go heisiach ar imréiteach slándála eile a tharraingt siar, nach féidir éifeacht a bheith le hathbhreithniú breithiúnach ar tharraingt siar ISS sin ach amháin sa mhéid go bhféadfadh rochtain a bheith ag iarshealbhóir FSS sin ar na forais a thug údar maith leis an údarú eile sin a tharraingt siar. Cé go bhféadfadh breithnithe sáraitheacha a bhaineann, go háirithe, le slándáil Stáit nó caidreamh idirnáisiúnta a chosaint bac a chur ar an bhfaisnéis ar a bhfuil a tarraingt siar bunaithe a chur in iúl d’iarshealbhóir ISS, is faoin gcúirt náisiúnta inniúil mar sin féin atá sé teicnící a chur chun feidhme, i gcomhthéacs a hathbhreithnithe bhreithiúnaigh, lena gcumasaítear na breithnithe sáraitheacha sin a réiteach leis an ngá atá lena áirithiú go n-urramóidh daoine aonair a gcearta nós imeachta, amhail an ceart chun éisteacht a fháil agus prionsabal na sáraíochta.

Chuige sin, ceanglaítear ar na Ballstáit foráil a dhéanamh maidir le hathbhreithniú breithiúnach éifeachtach ar na cúiseanna a bhfuil an t-údarás inniúil náisiúnta ag brath orthu agus ar fhiúntas na gcúiseanna sin maidir le slándáil an Stáit chun diúltú an fhaisnéis uile ar a bhfuil tarraingt siar ISS bunaithe, nó cuid den fhaisnéis sin, a nochtadh, de réir bhrí Chinneadh 2013/488, agus ar dhlíthiúlacht na tarraingthe siar sin. Ní mór don chúirt inniúil, sa chomhthéacs sin, a bheith in ann í féin a chur ar an eolas faoin bhfaisnéis sin go léir.

Maidir leis na ceanglais atá le comhlíonadh leis an athbhreithniú breithiúnach ar na cúiseanna ar a bhfuil an t-údarás inniúil náisiúnta ag brath agus ar fhiúntas na gcúiseanna sin i bhfianaise shlándáil an Bhallstáit lena mbaineann, tá sé tábhachtach go gceanglófar ar chúirt scrúdú neamhspleách a dhéanamh ar gach ábhar dlí agus fíorais ar a bhfuil an t-údarás inniúil náisiúnta ag brath chun a mheas an gcuireann breithnithe sáraitheacha bac iarbhír ar nochtadh na bhforas uile ar a raibh an tarraingt siar i dtrácht bunaithe nó cuid díobh agus na fianaise a bhaineann leis sin. Má thagann an chúirt sin ar an gconclúid nach gcuireann slándáil an Stáit bac ar nochtadh páirteach na bhforas nó na fianaise sin ar a laghad, ní mór di an deis a thabhairt don údarás inniúil náisiúnta na cúiseanna agus an fhianaise atá in easnamh a chur in iúl don duine lena mbaineann. Mura n-údaraíonn an t-údarás sin na doiciméid sin a chur in iúl, ní scrúdaíonn an chúirt sin dlíthiúlacht na tarraingthe siar sin ach amháin ar bhonn na gcúiseanna agus na fianaise arna soláthar. Os a choinne sin, má chuireann cúinsí sáraitheacha bac ar fhorais nó ar fhianaise den sórt sin a nochtadh don duine lena mbaineann, ní mór athbhreithniú breithiúnach a dhéanamh ar dhlíthiúlacht na tarraingthe siar sin in imeachtaí ina gcuirtear na ceanglais a eascraíonn as na cúinsí sáraitheacha sin san áireamh i gcoinne cheanglais an chirt chun cosaint bhreithiúnach éifeachtach a fháil, go háirithe an ceart chun prionsabal na sáraíochta a urramú. In aon chás, ní mór substaint na bhforas ar a bhfuil an tarraingt siar sin bunaithe a chur in iúl don duine lena mbaineann.

Dá bhrí sin, sonraíonn an Chúirt, ar an gcéad dul síos, nach gcuirtear cosc le hAirteagal 47 den Chairt ar reachtaíocht agus ar chleachtas náisiúnta nach léirítear le cinneadh lena dtarraingítear siar ISS, de réir bhrí Chinneadh 2013/488, an fhaisnéis rúnaicmithe lena dtugtar údar leis an tarraingt siar sin, ar fhoras cúinsí sáraitheacha a bhaineann, mar shampla, le slándáil Stáit nó caidreamh idirnáisiúnta a chosaint, agus foráil á déanamh go mbeidh rochtain ag an gcúirt atá inniúil ar dhlíthiúlacht na tarraingthe siar sin ar an bhfaisnéis sin agus nach bhféadfaidh dlíodóir iarshealbhóir ISS sin rochtain a fháil ar an bhfaisnéis sin ach amháin le toiliú na n-údarás náisiúnta lena mbaineann agus ar choinníoll go ráthaítear a rúndacht. Ní mór don chúirt sin, áfach, a áirithiú go bhfuil neamhnochtadh faisnéise teoranta don mhéid atá fíor-riachtanach agus go gcuirtear substaint na gcúiseanna leis an tarraingt siar sin in iúl d’iarshealbhóir ISS, in aon chás, ar bhealach lena dtugtar aird chuí ar rúndacht riachtanach na fianaise.

Ar an dara dul síos, i gcás ina gcuirtear cosc le hAirteagal 47 den Chairt ar reachtaíocht agus ar chleachtas den sórt sin, ní cheanglaítear ar an gcúirt náisiúnta inniúil féin faisnéis rúnaicmithe áirithe a chur in iúl d’iarshealbhóir ISS, trína dhlíodóir i gcás inarb iomchuí, i gcás nach ndealraíonn sé go bhfuil údar maith leis an mainneachtain an fhaisnéis sin a nochtadh don iarshealbhóir sin ná dá dhlíodóir. Is faoin údarás náisiúnta inniúil atá sé déanamh amhlaidh, i gcás inarb iomchuí. Mura n-údaraíonn an chúirt sin an chumarsáid sin, ní scrúdaíonn an chúirt sin dlíthiúlacht tharraingt siar ISS sin ach amháin ar bhonn na gcúiseanna agus na fianaise a sholáthraítear.

( 1 ) Cinneadh 2013/488/AE ón gComhairle an 23 Meán Fómhair 2013 maidir le rialacha slándála i dtaca le faisnéis rúnaicmithe an Aontais a chosaint (IO 2013 L 274, lch. 1).

( 2 ) Tagraíonn an Chúirt go háirithe d’Airteagal 1(2), d’Airteagal 11(2), (3)(a)(i) agus (c), (5) agus (7), d’Airteagal 15(3)(c) agus d’Iarscríbhinn V a ghabhann le Cinneadh 2013/488.

( 3 ) Go sonrach, tugann an Chúirt dá haire go bhforáiltear do dheonú an údaraithe sin le hAirteagal 11(5) den chinneadh sin, arna léamh i gcomhar le pointe 8 d’Iarscríbhinn V a ghabhann leis, agus a éifeachtaí á sainiú go páirteach, go háirithe in Airteagal 11(5) agus i bpointe 11 d’Iarscríbhinn V a ghabhann leis an gcinneadh sin.