(1)

Le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2018/2019 ón gCoimisiún (2) bunaítear, ar bhonn réamh-mheasúnú riosca, liosta plandaí, táirgí plandaí agus réad eile a mbaineann ardriosca leo.

(2)

Tar éis réamh-mheasúnú a dhéanamh, liostaíodh 34 ghéineas agus speiceas amháin de phlandaí le haghaidh plandú de thionscnamh tríú tíortha go sealadach i Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2018/2019 mar phlandaí a mbaineann ardriosca leo. Ceann de na géinis liostaithe is ea Quercus L.

(3)

Le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1213 ón gCoimisiún (3) leagtar amach na bearta fíteashláintíochta maidir le plandaí áirithe, táirgí plandaí áirithe agus réada áirithe eile a thabhairt isteach san Aontas, ar ábhair iad a baineadh den Iarscríbhinn a ghabhann le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2018/2019, ach nach ndearnadh measúnú iomlán go fóill ar na rioscaí fíteashláintíochta a bhaineann leo. Déantar an méid sin toisc nach n-áirítear go fóill sa liosta lotnaidí coraintín de chuid an Aontais i Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/2072 ón gCoimisiún (4) ceann de na lotnaidí nó níos mó ná sin a bhfuil na plandaí sin mar óstaigh acu, ach d’fhéadfadh na lotnaidí sin na coinníollacha a chomhlíonadh chun go n-áireofaí iad sa liosta sin tar éis measúnú riosca iomlán breise.

(4)

An 16 Meitheamh 2022, chuir an Ríocht Aontaithe (5) dhá iarratas faoi bhráid an Choimisiúin maidir leis na plandaí seo a leanas le haghaidh plandú a onnmhairiú chuig an Aontas (‘na plandaí ábhartha’):

Cuireadh na sainchomhaid theicniúla ábhartha isteach leis na hiarrataí sin.

(5)

An 19 Meán Fómhair 2023, ghlac an tÚdarás Eorpach um Shábháilteacht Bia (‘an tÚdarás’) dhá thuairim eolaíocha a mhéid a bhaineann leis an measúnú riosca ar na plandaí ábhartha de thionscnamh na Ríochta Aontaithe (6) , (7). Shainaithin an tÚdarás Coniella castaneicola, Cronartium quercuum, Cryphonectria parasitica, Meloidogyne mali, Phytophthora kernoviae, Phytophthora ramorum, Thaumetopoea processionea agus Trinophylum cribratum, mar lotnaidí atá ábhartha do na plandaí sin.

(6)

Rinne an tÚdarás meastóireacht ar na bearta maolaithe riosca a bhfuil tuairisc orthu sna sainchomhaid le haghaidh na lotnaidí a sainaithníodh. Tháinig sé ar an gconclúid go bhfuil ard-dóchúlacht ann go bhfuil na plandaí ábhartha saor ó lotnaidí, ar choinníoll go gcuirtear na bearta maolaithe riosca ábhartha i bhfeidhm.

(7)

Ar bhonn na tuairime sin, meastar go laghdaítear an riosca fíteashláintíochta a bhaineann leis na plandaí ábhartha a bheith á dtabhairt isteach i gcríoch an Aontais go dtí leibhéal inghlactha, ar choinníoll go gcuirtear bearta iomchuí i bhfeidhm chun aghaidh a thabhairt ar riosca na lotnaidí a bhaineann leis na plandaí sin.

(8)

Na bearta a thuairiscíonn an Ríocht Aontaithe sna sainchomhaid theicniúla, meastar go bhfuil siad leordhóthanach chun an riosca a bhaineann leis na plandaí ábhartha a bheith á dtabhairt isteach i gcríoch an Aontais a laghdú go dtí leibhéal inghlactha. Dá bhrí sin, ba cheart na bearta sin a glacadh mar cheanglais allmhairiúcháin fíteashláintíochta chun cosaint fíteashláintíochta chríoch an Aontais ar an riosca a bhaineann le tabhairt isteach na bplandaí ábhartha inti a áirithiú.

(9)

An riosca fíteashláintíochta a bhaineann le tabhairt isteach phlandaí Quercus petraea agus Quercus robur atá fréamhlom agus atá 15 bliana d’aois le haghaidh plandú i gcríoch an Aontais, meastar go bhfuil sé níos ísle ná an riosca a bhaineann le tabhairt isteach phlandaí Quercus petraea agus Quercus robur le haghaidh plandú den aois chéanna i ndamhna fáis, nó comhchosúil leis an riosca sin.

(10)

Dá réir sin, plandaí Quercus petraea agus Quercus robur atá suas le 15 bliana d’aois le haghaidh plandú nach mó ná 80 mm an trastomhas acu, lena n-áirítear na plandaí ábhartha ann, níor cheart iad a mheas a thuilleadh mar phlandaí a mbaineann ardriosca leo.

(11)

Dá bhrí sin, ba cheart Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2018/2019 a leasú dá réir.

(12)

Liostaítear Cronartium quercuum agus Phytophthora ramorum (aonraígh nach aonraígh de chuid an Aontais iad) mar lotnaidí coraintín de chuid an Aontais in Iarscríbhinní II a ghabhann le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/2072, agus liostaítear Cryphonectria parasitica agus Thaumetopoea processionea mar lotnaidí coraintín de chuid criosanna cosanta in Iarscríbhinn III a ghabhann leis an Rialachán sin.

(13)

Níl Coniella castaneicola agus Phytophthora kernoviae san áireamh fós sa liosta lotnaidí coraintín de chuid an Aontais i Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/2072. Ní mór measúnú riosca lotnaide iomlán ar Coniella castaneicola agus measúnú riosca lotnaide nuashonraithe ar Phytophthora kernoviae a chur ar fáil, chun a chinneadh an gcomhlíonann siad na coinníollacha chun iad a liostú in Iarscríbhinn II a ghabhann le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/2072 agus an bhfuil na plandaí ábhartha de thionscnamh na Ríochta Aontaithe le liostú in Iarscríbhinn VII a ghabhann leis an Rialachán sin, mar aon leis na bearta iomchuí.

(14)

Dá bhrí sin, ba cheart Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1213 a leasú dá réir.

(15)

Maidir le Trinophylum cribratum, luaitear sa tuairim ón Údarás nach bhfuil aon fhianaise ann gurb ionann na plandaí ábhartha agus bealach chun an lotnaid a thabhairt isteach i gcríoch an Aontais. Thairis sin, níor taifeadadh go raibh aon tionchar mór ag an lotnaid ar a hóstaigh phlandaithe. Ar na cúiseanna sin, níl gá le haon cheanglas allmhairiúcháin maidir leis an lotnaid sin.

(16)

Ní áirítear Meloidogyne mali sa liosta de lotnaidí coraintín de chuid an Aontais. D’fhoilsigh an Eagraíocht Eorpach agus Meánmhara um Chosaint Plandaí anailís riosca lotnaide ar an lotnaid sin i mí Mheán Fómhair 2017 (8). Thángthas ar an gconclúid nár cheart an lotnaid a rialáil mar lotnaid choraintín de chuid an Aontais ná mar lotnaid neamhchoraintín a rialaíonn an tAontas, mar go meastar go bhfuil an riosca fíteashláintíochta a bhaineann leis íseal, cé gurb ann di i mBallstáit éigin le fada gan bearta rialála oifigiúla. Ar an gcúis sin, níl gá le haon cheanglas allmhairiúcháin maidir leis an lotnaid sin.

(17)

Tá na bearta dá bhforáiltear sa Rialachán seo i gcomhréir leis an tuairim ón mBuanchoiste um Plandaí, Ainmhithe, Bia agus Beatha,