(1)

Bunaíodh an Córas Eorpach um Chartlannú Íomhánna ar Dhoiciméid Bhréagacha agus Doiciméid Bharántúla ar Líne (FADO) le Gníomhaíocht Chomhpháirteach 98/700/CGB (4) ón gComhairle laistigh d’Ardrúnaíocht na Comhairle. Cuireadh córas FADO ar bun chun malartú faisnéise maidir le doiciméid bharántúla agus modhanna falsaithe aitheanta a éascú idir údaráis na mBallstát. Le córas FADO déantar foráil maidir le faisnéis faoi dhoiciméid bharántúla agus faoi dhoiciméid bhréagacha a stóráil go leictreonach, a mhalartú go gasta agus a bhailíochtú. Ós rud é go bhfuil sé tábhachtach freisin do shaoránaigh, eagraíochtaí agus gnólachtaí go ndéanfaí doiciméid bhréagacha a bhrath, tá Ardrúnaíocht na Comhairle tar éis doiciméid bharántúla a chur ar fáil i gClár Poiblí de Dhoiciméid Bharántúla Taistil agus Aitheantais ar Líne freisin, ar a dtugtar PRADO.

(2)

Ós rud é go bhfuil bainistiú chóras FADO as dáta agus gur cheart é a oiriúnú don chreat institiúideach a bunaíodh leis an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), ba cheart Gníomhaíocht Chomhpháirteach 98/700/CGB a aisghairm agus ionstraim nua, nuashonraithe a chur ina hionad.

(3)

Is é atá sa Rialachán seo an bunús dlí nua is gá chun córas FADO a rialú.

(4)

Leis an gcalaois doiciméad, is féidir an bonn a bhaint ó shlándáil inmheánach an Aontais ar deireadh thiar. Is ionann úsáid chóras FADO mar chóras stórála leictreonaí, lena ndéantar cur síos ar phointí braite a d’fhéadfadh a bheith i ndoiciméid bharántúla agus i ndoiciméid bhréagacha araon, agus uirlis thábhachtach sa chomhrac i gcoinne na calaoise doiciméad, go háirithe ag na teorainneacha seachtracha. Ós rud é go gcuireann córas FADO le hardleibhéal slándála a choinneáil laistigh den Aontas trí thacú le húdaráis phóilíneachta, údaráis gardaí teorann agus údaráis forfheidhmithe dlí eile de chuid na mBallstát sa chomhrac i gcoinne na calaoise doiciméad, is uirlis thábhachtach é córas FADO chun acquis Schengen a chur i bhfeidhm.

(5)

Cé gur minic go mbraitear doiciméid bhréagacha agus calaois aitheantais ag na teorainneacha seachtracha, is réimse é an comhrac i gcoinne na ndoiciméad bréagach a chumhdaítear le comhar póilíneachta. Is bréagdhoiciméid, doiciméid a brionnaíodh agus doiciméid a góchumadh doiciméid bhréagacha. Tá méadú suntasach tagtha ar úsáid doiciméad bréagach san Aontas le blianta beaga anuas. Is é atá i gceist le calaois doiciméad agus calaois aitheantais táirgeadh agus úsáid doiciméad bréagach agus doiciméad barántúil a fhaightear trí mhodhanna calaoiseacha. Is ionann doiciméid bhréagacha agus uirlis choiriúil ilchuspóireach toisc gur féidir na doiciméid sin a úsáid arís is arís eile chun tacú le gníomhaíochtaí coiriúla éagsúla, lena n-áirítear sciúradh airgid agus an sceimhlitheoireacht. Tá na teicnící a úsáidtear chun doiciméid bhréagacha a tháirgeadh tar éis éirí níos sofaisticiúla agus, dá thoradh sin, tá gá le faisnéis ar ardchaighdeán faoi phointí braite a d’fhéadfadh a bheith ann, go háirithe gnéithe slándála agus saintréithe calaoise, agus is gá an fhaisnéis sin a nuashonrú go minic.

(6)

Ba cheart faisnéis a bheith i gcóras FADO faoi gach cineál doiciméad barántúil taistil, aitheantais, cónaithe agus stádais shibhialta, ceadúnais tiomána bharántúla agus ceadúnais feithiclí bharántúla arna n-eisiúint ag na Ballstáit, faoi laissez-passer an Aontais arna eisiúint ag an Aontas agus faoi leaganacha bréagacha de dhoiciméid den chineál sin atá ina seilbh. Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ann faisnéis a bheith i gcóras FADO faoi dhoiciméid oifigiúla ghaolmhara eile, go háirithe na doiciméid sin a úsáidtear mar thacaíocht d’iarratais ar dhoiciméid oifigiúla, arna n-eisiúint ag na Ballstáit, agus faoi leaganacha bréagacha díobh. Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ann faisnéis a bheith i gcóras FADO freisin faoi gach cineál doiciméad barántúil taistil, aitheantais, cónaithe agus stádais shibhialta, ceadúnais tiomána bharántúla agus ceadúnais feithicle bharántúla agus faoi dhoiciméid oifigiúla ghaolmhara eile, go háirithe na doiciméid sin a úsáidtear mar thacaíocht d’iarratais ar dhoiciméid oifigiúla, arna n-eisiúint ag tríú páirtithe, amhail tríú tíortha, eintitis chríochacha, eagraíochtaí idirnáisiúnta agus eintitis eile atá faoi réir an dlí idirnáisiúnta agus faoi leaganacha bréagacha díobh.

(7)

Níor cheart sonraí pearsanta i gcóras FADO a phróiseáil ach amháin a mhéid a bhfuil géarghá leis chun críche córas FADO a fheidhmiú. Mar thoradh díreach ar an gcuspóir dár cruthaíodh córas FADO, níor cheart ach faisnéis theoranta a bhaineann le duine sainaitheanta nó duine in-sainaitheanta a stóráil i gcóras FADO. Níor cheart sonraí pearsanta i bhfoirm íomhá den aghaidh nó sonraí alfa-uimhriúla a bheith i gcóras FADO ach amháin sa mhéid a bhaineann siad le gnéithe slándála nó le modh falsaithe doiciméid. Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ann sonraí pearsanta teoranta den sórt sin a stóráil i bhfoirm eilimintí éagsúla atá le feiceáil sna samplaí de dhoiciméid bharántúla nó i bhfoirm sonraí faoi ainm bréige i ndoiciméid bharántúla nó i ndoiciméid bhréagacha. Ba cheart don Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta (“an Ghníomhaireacht”), a rialaítear le Rialachán (AE) 2019/1896 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5), na céimeanna riachtanacha a ghlacadh chun ainm bréige a chur i bhfeidhm ar gach gné de shonraí pearsanta nach bhfuil riachtanach i dtaca leis na críocha dá ndéantar na sonraí a phróiseáil i gcomhréir le prionsabal an íoslaghdaithe sonraí. Níor cheart a bheith in ann aon ghné de shonraí pearsanta a chuardach i gcóras FADO ná níor cheart a bheith in ann duine nádúrtha a shainaithint trí bhíthin chóras FADO gan sonraí breise a úsáid. Níor cheart córas FADO a úsáid chun duine nádúrtha a shainaithint.

(8)

Aon phróiseáil a dhéanann na Ballstáit ar shonraí pearsanta i gcomhthéacs an Rialacháin seo, ba cheart í a bheith i gcomhréir le Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6) nó Treoir (AE) 2016/680 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7), de réir mar is infheidhme.

(9)

Cé gur féidir leis na Ballstáit a gcórais náisiúnta féin ina bhfuil faisnéis faoi dhoiciméid bharántúla agus bhréagacha a chothabháil nó a fhorbairt, ba cheart iad a bheith faoi oibleagáid faisnéis a sholáthar don Ghníomhaireacht faoi dhoiciméid bharántúla a eisíonn siad, lena n-áirítear faisnéis faoi na gnéithe slándála díobh, agus faisnéis faoi leaganacha bréagacha de dhoiciméid den sórt sin atá ina seilbh acu. Ba cheart don Ghníomhaireacht an fhaisnéis sin a chur isteach i gcóras FADO agus aonfhoirmeacht agus cáilíocht na faisnéise a ráthú.

(10)

Eisíonn an tAontas laissez-passer chuig comhaltaí d’institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí de chuid an Aontais agus chuig seirbhísigh an Aontais le húsáid chun críoch seirbhíse i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 1417/2013 ón gComhairle (8). Ba cheart an tAontas a bheith faoi oibleagáid an fhaisnéis a sholáthar don Ghníomhaireacht faoi dhoiciméid bharántúla den sórt sin agus na gnéithe slándála díobh.

(11)

Ba cheart leibhéil éagsúla rochtana ar chóras FADO a sholáthar do gheallsealbhóirí éagsúla, lena n-áirítear an pobal i gcoitinne, ag brath ar na riachtanais atá acu agus ar íogaireacht na sonraí lena mbaineann.

(12)

Chun a áirithiú go rialaíonn na Ballstáit calaois doiciméad ar ardleibhéal, ba cheart leibhéil éagsúla rochtana ar chóras FADO a sholáthar, ar bhonn riachtanais eolais, d’údaráis na mBallstát atá inniúil i réimse na calaoise doiciméad, amhail údaráis phóilíneachta, údaráis gardaí teorann agus údaráis forfheidhmithe dlí eile agus údaráis náisiúnta ábhartha eile, ag brath ar a riachtanais. Ba cheart do na Ballstáit na húdaráis inniúla dá soláthrófar rochtain agus leibhéal na rochtana atá le soláthar dóibh a chinneadh. Ba cheart don Choimisiún agus don Ghníomhaireacht a chinneadh freisin cad iad na haonaid a bheidh inniúil chun córas FADO a rochtain. Le córas FADO, ba cheart a chur ar chumas úsáideoirí faisnéis a bheith ar fáil dóibh faoi aon mhodhanna falsaithe nua a bhraitear agus faoi dhoiciméid bharántúla nua atá i gcúrsaíocht, ag brath ar a gcearta rochtana.

(13)

Le roinnt blianta anuas, tá saineolas forbartha ag an nGníomhaireacht i réimse na calaoise doiciméad. Dá bhrí sin, ba cheart sineirgí a fheabhsú trí leas a bhaint as saineolas na Gníomhaireachta chun tairbhe na mBallstát sa réimse sin. Ba cheart don Ghníomhaireacht córas FADO a ghlacadh chuici féin agus a fheidhmiú mar a fhoráiltear i Rialachán (AE) 2019/1896. De thoradh ar an nglacadh sin, níor cheart difear a dhéanamh do na gníomhaithe sin a bhfuil rochtain acu cheana ar chóras FADO, eadhon an Coimisiún, an Ghníomhaireacht, Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh i ndáil le Comhar i bhForfheidhmiú an Dlí, a bunaíodh le Rialachán (AE) 2016/794 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9), na Ballstáit agus an pobal i gcoitinne. Tar éis don Ghníomhaireacht córas FADO a ghlacadh chuici féin, ba cheart di tacaíocht a thabhairt do na Ballstáit maidir le brath agus sainaithint doiciméad bréagach. Ina theannta sin, agus i gcás inarb iomchuí, féadfaidh Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh chun Bainistiú Oibríochtúil a dhéanamh ar Chórais Mhórscála TF sa Limistéar Saoirse, Slándála agus Ceartais, a bunaíodh le Rialachán (AE) 2018/1726 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), tacaíocht theicniúil a thabhairt don Ghníomhaireacht i gcomhréir le hAirteagal 68 de Rialachán (AE) 2019/1896.

(14)

Ba cheart a áirithiú, le linn na hidirthréimhse, go bhfanfaidh córas FADO ag feidhmiú go hiomlán go dtí go mbeidh an t-aistriú curtha i gcrích le fírinne agus go dtí go mbeidh an fhaisnéis atá ann cheana aistrithe chuig an gcóras nua. Ba cheart úinéireacht na sonraí atá ann cheana a aistriú chuig an nGníomhaireacht ansin.

(15)

Ní dhéanann an Rialachán seo difear d’inniúlacht na mBallstát i dtaca le pasanna, doiciméid taistil, víosaí nó doiciméid aitheantais eile a aithint.

(16)

Chun rochtain ar fhaisnéis atá i gcóras FADO a cheadú d’institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí de chuid an Aontais, seachas an Coimisiún agus an Ghníomhaireacht, do thríú páirtithe, amhail tríú tíortha, eintitis chríochacha, eagraíochtaí idirnáisiúnta agus eintitis eile atá faoi réir an dlí idirnáisúnta, nó d’eintitis phríobháideacha, amhail aerlínte agus iompróirí eile, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca le bearta a bhunú lena dtabharfar rochtain ar chóras FADO ar bhealach teoranta do na hinstitiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí sin de chuid an Aontais, do na tríú páirtithe sin, agus do na heintitis phríobháideacha sin. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfar na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (11). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(17)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún i dtaca le hailtireacht theicniúil chóras FADO, bunú sonraíochtaí teicniúla, na nósanna imeachta chun faisnéis a rialú agus a fhíorú agus an dáta a chinneadh ar a ndéanfaidh an Gníomhaireacht córas FADO a chur chun feidhme. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12).

(18)

I gcomhréir le hAirteagail 1 agus 2 de Phrótacal Uimh. 22 maidir le seasamh na Danmhairge, atá i gceangal leis an gConradh ar an Aontas Eorpach (CAE) agus le CFAE, níl an Danmhairg rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm. Ós rud é go gcuireann an Rialachán seo le acquis Schengen, cinnfidh an Danmhairg, i gcomhréir le hAirteagal 4 den Phrótacal sin, laistigh de thréimhse sé mhí tar éis don Chomhairle cinneadh a dhéanamh ar an Rialachán seo, an gcuirfidh sí chun feidhme ina dlí náisiúnta é.

(19)

Tá Éire rannpháirteach sa Rialachán seo, i gcomhréir le hAirteagal 5(1) de Phrótacal Uimh. 19 maidir le acquis Schengen arna lánpháirtiú i gcreat an Aontais Eorpaigh atá i gceangal le CAE agus le CFAE, agus i gcomhréir le hAirteagal 6(2) de Chinneadh 2002/192/CE ón gComhairle (13).

(20)

Maidir leis an Íoslainn agus leis an Iorua, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Chomhaontaithe arna thabhairt i gcrích ag Comhairle an Aontais Eorpaigh agus Poblacht na hÍoslainne agus Ríocht na hIorua maidir le comhlachas an dá thír sin le acquis Schengen a chur chun feidhme (14), a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear in Airteagal 1, pointe H, de Chinneadh 1999/437/CE ón gComhairle (15).

(21)

Maidir leis an Eilvéis, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Chomhaontaithe arna thabhairt i gcrích idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach agus Cónaidhm na hEilvéise maidir le comhlachas Chónaidhm na hEilvéise le acquis Schengen a chur chun feidhme (16), a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear in Airteagal 1, pointe H, de Chinneadh 1999/437/CE, arna léamh i gcomhar le hAirteagal 3 de Chinneadh 2008/149/CGB ón gComhairle (17).

(22)

Maidir le Lichtinstéin, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Phrótacail idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach, Cónaidhm na hEilvéise agus Prionsacht Lichtinstéin i ndáil le haontachas Phrionsacht Lichtinstéin leis an gComhaontú idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach agus Cónaidhm na hEilvéise maidir le comhlachas Chónaidhm na hEilvéise le acquis Schengen (18) a chur chun feidhme, a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear in Airteagal 1, pointe H, de Chinneadh 1999/437/CE arna léamh i gcomhar le hAirteagal 3 de Chinneadh 2011/349/AE ón gComhairle (19).

(23)

Chuathas i gcomhairle leis an Maoirseoir Eorpach ar Chosaint Sonraí i gcomhréir le pointe (d) d’Airteagal 46 de Rialachán (CE) Uimh. 45/2001 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (20) agus thug sé tuairim an 3 Nollaig 2018.