Tuairim ó Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa — “An bealach a réiteach do phláinéad inbhuanaithe gorm – Teachtaireacht Chomhpháirteach maidir le clár oibre an Aontais um Rialachas Idirnáisiúnta na nAigéan”

(JOIN(2022) 28 final)

(2023/C 140/11)

Rapóirtéir:

Stefano PALMIERI

Comhairliúchán	An Coimisiún Eorpach, 25.11.2022
Bunús dlí	Airteagal 304 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh
Cinneadh ón Tionól Iomlánach	15.6.2022
Rannóg atá freagrach	Caidreamh Seachtrach
Dáta a glactha sa rannóg	20.12.2022
Dáta a glactha sa seisiún iomlánach	24.1.2023
Seisiún iomlánach Uimh.	575
Toradh na vótála (ar son/in aghaidh/staonadh)	184/0/1

1.   Conclúidí agus moltaí

1.1.

Níor cheart rialachas na n-aigéan a mheas mar “gnó muirí” amháin. Córas casta atá sa mhuirthimpeallacht ó thaobh na n-earnálacha, na reachtaíochta, na ngeallsealbhóirí ar scálaí éagsúla (áitiúil, réigiúnach, domhanda) agus na ngnéithe atá i gceist leis. Tá sé fite fuaite le gníomhaíochtaí, beartais agus gníomhartha talún, rud a fhágann go mbíonn tacaíocht eolasbhunaithe de dhíth le haghaidh cinntí a bhfuil cur chuige comhtháite trasdisciplíneach agus taidhleoireacht eolaíochta ag gabháil leo. Is díol sásaimh do CESE go bhfuil sé beartaithe Painéal Idir-Rialtasach um Inbhuanaitheacht na nAigéan a bhunú.

1.2.

Is geal le CESE ainmniú na Limistéar Muirí faoi Chosaint, gnóthú na neodrachta carbóin agus díchóimeáil inbhuanaithe long.

1.3.

Teastaíonn comhleanúnachas idir beartais agus comhaontuithe éagsúla chun cinntí agus idirghabhálacha a dhéanamh, maille le meastóireacht thrédhearcach ar fhéidearthacht vs tionchair. Tacaíonn CESE le ról an Aontais mar ghníomhaí reachtach agus maidir le líonraí agus comhpháirtíochtaí a neartú ar an leibhéal domhanda, agus aghaidh á tabhairt ar an ról atá ag taighde agus nuálaíocht.

1.4.

Tá sé á iarraidh ag CESE go ndéanfaí foráil maidir le díspreagthaí airgeadais i gcoinne úsáid bratach áise (e.g. ciste tiomnaithe a bhunú a bheidh comhdhéanta d’urraí le haghaidh díchóimeáil long) agus tá sé á mholadh aige an Sásra Coigeartaithe Carbóin a leathnú chun raon leathan na dtruailleán a bhfuil tionchar acu ar an éiceachóras muirí a chumhdach.

1.5.

Is díol sásaimh do CESE an cur chuige “nialasach” i leith iascaireacht agus foghabháil neamhdhleathach, neamhthuairiscithe agus neamhrialáilte agus tá sé á mholadh don Aontas tacú le hoibreoirí macánta chun caomhnú agus bainistiú inbhuanaithe iascaigh a bhaint amach. Tá CESE ag iarraidh ar an gCoimisiún tacú leis an iascaireacht thionsclaíoch inbhuanaithe ísealtionchair ar mhionscála agus le dobharshaothrú agus algashaothrú “gan tionchar” chun inbhuanaitheacht chomhshaoil, shóisialta agus eacnamaíoch na réigiún a ráthú.

1.6.

Tá torthaí eolaíocha láidre fós de dhíth sa mhianadóireacht dhomhainfharraige chun meastóireacht a dhéanamh ar na tionchair fhadtéarmacha atá aici ar an gcomhshaol. Is geal le CESE gur ghlac an Coimisiún an cur chuige réamhchúraim agus tá sé á iarraidh go mbeadh moratóir ann le haghaidh údarú ceadúnas mianadóireachta ón Údarás Idirnáisiúnta um Ghrinneall na Farraige (ISA). Tá sé á iarraidh freisin go mbunófaí painéil eolaíocha neamhspleácha idirnáisiúnta chun tacaíocht eolasbhunaithe a chur ar fáil le haghaidh cinntí agus idirghabhálacha.

1.7.

Is féidir le hiarmhairtí ordanáis neamhphléasctha, truailleáin atá ag teacht chun cinn agus tubaistí nádúrtha úsáid an spáis mhuirí agus na cásanna eacnamaíocha/geopholaitiúla a bhíonn ann dá barr a athrú ó bhonn. Is díol sásaimh do CESE a bhfuil á dhéanamh ag an gCoimisiún chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin sin.

1.8.

Nithe bunriachtanacha is ea an tsábháilteacht agus an tslándáil ar muir. Tá gá le scileanna agus teicneolaíochtaí a athnuachan ó ghlúin go glúin, maille le dálaí cuibhiúla maireachtála agus oibre. Tá CESE ag iarraidh ar na Ballstáit freisin Coinbhinsiún Uimh. 188/2007 (1) na hEagraíochta Idirnáisiúnta Saothair a dhaingniú agus féachaint chuige go ndéanfar é a thrasuí go héifeachtach i ndlí náisiúnta na mBallstát (2). Is mór ag CESE Treoir (AE) 2017/159 ón gComhairle (3) agus tá sé á iarraidh aige go leathnófaí raon feidhme an nóis imeachta chun dálaí maireachtála agus oibre a fheabhsú agus chun sláinte agus sábháilteacht na n-oibrithe in earnáil na hiascaireachta mara a chosaint.

1.9.

Athdhearbhaíonn CESE a thábhachtaí atá sé go mbeadh ról lárnach ag na réigiúin is forimeallaí (4) – i ngeall ar na saintréithe geografacha lena mbaineann – maidir leis an gcreat um rialachas na n-aigéan, mar a shainítear é in COM(2022) 198 final (5). Ní luaitear é ar chor ar bith in JOIN (2022) 28 final, áfach.

1.10.

Ar mhaithe le rialachas idirnáisiúnta nua neartaithe na nAigéan, rud atá á chur chun cinn ag an Aontas, tá CESE á iarraidh go mbeadh geallsealbhóirí éagsúla rannpháirteach ar dhóigh éifeachtach thrédhearcach i bhforbairt tacaíochta eolasbhunaithe le haghaidh beartas, sa chumarsáid agus i gcúrsaí for-rochtana agus go mbeidís rannpháirteach i ngach céim den phróiseas sin, ón gcéim comhairliúcháin agus comhdhearaidh pleananna go dtí céim an chur chun feidhme agus na meastóireachta deiridh. D’fhéadfaí cineálacha nua struchtúir eagrúcháin a ghlacadh chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin chasta atá ann.

1.11.

Tá CESE á iarraidh go scaipfí eolas faoi dhlí na farraige go forleathan i measc shaoránaigh uile an Aontais. Tá dlí idirnáisiúnta ag teastáil chun réimsí éagsúla inniúlachta (teorainneacha cósta, criosanna eacnamaíocha, cosaint acmhainní muirí, sainmhíniú ar “cuan sábháilte”, etc.) go sonrach chun oibleagáidí idirnáisiúnta a shoiléiriú maidir le tarrtháil agus cúnamh ar muir, lena gcódaítear coincheapa an dainséir agus modhanna cuardaigh agus tarrthála (6). Tá sé á iarraidh ag CESE go ndéanfaí an riail sin a fhorfheidhmiú go cuí agus, ar an dóigh sin, an prionsabal bunúsach nach mór daoine atá i mbaol ar muir a shábháil agus a thabhairt chuig calafort sábháilte gan aon amhras agus gan aon choinníollacha a dhearbhú.

1.12.

I bhfianaise a thábhachtaí atá an tArtach ón taobh geopholaitiúil agus comhshaoil de, is geal le CESE go bhfuil an tAontas tiomanta do chur chun feidhme iomlán an Chomhaontaithe chun iascach mórmhara neamhrialáilte a chosc i Lár an Aigéin Artaigh, na hiarrachtaí chun Limistéir Mhuirí faoi Chosaint a shainiú san Artach agus an toirmeasc ar dhruileáil le haghaidh hidreacarbón (7).

1.13.

Tá CESE á thabhairt dá aire go bhfuil easpa uaillmhéine sna hinfheistíochtaí atá beartaithe arb é is aidhm dóibh dul i ngleic leis na dúshláin a bhaineann le rialachas na n-aigéan agus tá sé á iarraidh, ar an ábhar sin, go mbunófaí Ciste Aigéin leordhóthanach chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin mhuirí.

2.   Barúlacha ginearálta maidir leis an gcreat tagartha.

2.1.

Ceann de na dúshláin is mó a bhaineann le saincheisteanna muirí agus mara is ea comhleanúnachas idir gníomhaíochtaí ar leibhéil éagsúla (an leibhéal domhanda, náisiúnta, réigiúnach agus áitiúil) agus idir earnálacha. Is féidir le go leor éilimh iomaíocha idirghabhálacha a chur i mbaol agus tionchar a laghdú go mór.

2.2.

Éilítear le rialachas na n-aigéan tacaíocht eolasbhunaithe do chinntí. An tionchar atá ag an duine ar an muirthimpeallacht, is rud é nach bhfuil teoranta do ghníomhaíochtaí ar muir (mianadóireacht, iascaireacht, iompar). Cuimsíonn sé freisin gníomhaíochtaí ar talamh a mbíonn truailliú ar scála níos leithne mar thoradh orthu (dramhaíl, lotnaidicídí, antaibheathaigh, fosfáití, plaistigh, pléascáin, etc.). Tá sé ríthábhachtach, dá bhrí sin, na haigéin a leabú ní hamháin in SDG 14, ach freisin, sna spriocanna sin lena dtugtar aghaidh ar tháirgeadh tionsclaíoch agus ar iompraíochtaí comhchoiteanna. Tá gá le cur chuige níos comhtháite chun éiceachóras muirí sláintiúil táirgiúil a bhaint amach, lena n-áirítear gnéithe nach bhfuil teoranta do shaincheisteanna muirí agus mara.

2.3.

Le blianta beaga anuas, de bharr na castachta a tháinig chun cinn i gcuid mhaith comhthéacsanna, forbraíodh samhlacha nua rialachais, arna spreagadh go príomha ag an eolaíocht mhargaidh agus an eolaíocht líonra. Is deacair córais chasta a rialú agus ní féidir a gcuid dinimice a thuar go héasca san fhadtéarma. Córas casta atá sna haigéin lena dtuigtear, mar gheall ar an neamhréireacht ollmhór sna rialacha idir limistéir chósta agus limistéir amach ón gcósta, ar dhíospóidí ar leibhéal an rialtais náisiúnta agus ar leibhéal na hearnála príobháidí, go bhféadfadh sé a bheith riachtanach taidhleoireacht eolaíochta athnuaite a ghlacadh chun dul i ngleic leis na dúshláin lena mbaineann. Tá sé á aithint ag CESE gur gá uirlisí bainistithe agus comhéadain bheartais atá oiriúnach dá bhfeidhm a fhorbairt mar thionscnaimh chun na gnéithe éagsúla idirnasctha a chomhtháthú.

2.4.

Tacaíonn CESE le ról an Aontais mar ghníomhaí reachtach agus maidir le líonraí agus comhpháirtíochtaí a neartú ar an leibhéal domhanda, aghaidh a thabhairt ar ról an taighde agus na nuálaíochta, réitigh agus treoirlínte a chur ar fáil, agus tionscnaimh shonracha a chur chun cinn.

3.   Meastóireacht ar an Teachtaireacht ón gCoimisiún

Díreofar sa tuairim seo ar na ceithre réimse den togra: 1) An creat um rialachas idirnáisiúnta na n-aigéan a neartú; 2) I dtreo inbhuanaitheacht na n-aigéan faoi 2030; 3) Slándáil agus sábháilteacht ar muir a áirithiú; 4) Eolas faoi na haigéin a fhorbairt.

3.1.   An creat um rialachas idirnáisiúnta na n-aigéan a neartú

3.1.1.

Is díol sásaimh do CESE tiomantas an Choimisiúin tacú leis na caighdeáin idirnáisiúnta is airde maidir le trédhearcacht, dea-rialachas agus rannpháirtíocht na ngeallsealbhóirí in eagraíochtaí idirnáisiúnta, amhail an tÚdarás Idirnáisiúnta um Ghrinneall na Farraige (ISA) agus an Eagraíocht Dhomhanda Trádála (EDT).

3.1.2.

Tá CESE ag athdhearbhú ról an Aontais sa réimse reachtach, trí thaidhleoireacht eolaíochta agus trí líonraí agus comhpháirtíochtaí a neartú ar an leibhéal domhanda freisin. Go háirithe, tá béim á cur ag an gCoiste ar an ngá atá ann córas a chur chun feidhme chun faireachán a dhéanamh ar idirghabhálacha iomchuí agus chun iad a ghlacadh. Is díol sásaimh do CESE ainmniú na Limistéar Muirí faoi Chosaint, agus bearta caomhnaithe éifeachtacha limistéarbhunaithe eile (agus é mar aidhm leis sin 30 % de limistéir a chur faoi chosaint faoi 2030) i gcás ina n-aithnítear a n-ábharthacht i bhfeidhmiú chóras na n-aigéan agus ina bhfuil glacadh na n-idirghabhálacha bunaithe ar anailís ar éifeachtúlacht agus ar éifeachtacht gach réimse ar leith, agus costais, freagrachtaí, amscálaí agus faireachán á gcur san áireamh.

3.1.3.

Tugann CESE dá aire, d’ainneoin roinnt dul chun cinn teicneolaíoch a bheith déanta le blianta beaga anuas, go dtuairiscítear go bhfuil tionchair fhadtéarmacha na mianadóireachta domhainfharraige fós le feiceáil, agus go bhfuil an t-éiceachóras fós á théarnamh i limistéir a bhí á dtochailt breis agus scór bliain ó shin (8). Is geal le CESE go bhfuil cur chuige réamhchúraim glactha agus tá sé á iarraidh aige go mbeadh moratóir ann le haghaidh údarú ceadúnas mianadóireachta ó ISA. Tá sé ag iarraidh freisin ar ISA painéal eolaíoch neamhspleách idirnáisiúnta a bhunú chun anailís eolasbhunaithe a thrasuí i gcinntí beartais dea-shainithe. Tá sé á mholadh ag CESE freisin infheistíochtaí sa taighde agus san fhorbairt a chur chun cinn le haghaidh réitigh mhalartacha ar ábhair a thochlaítear ó ghrinneall na farraige.

3.1.4.

Is tosca ríthábhachtacha iad iascaireacht agus dobharshaothrú cósta ar mhionscála do mharthanas go leor pobal cósta agus chun a n-oidhreacht chultúrtha a chaomhnú. Ba í earnáil na hiascaireachta go ginearálta, agus earnáil na hiascaireachta traidisiúnta agus na hiascaireachta ar mhionscála go háirithe, is mó a bhí thíos leis an ngéarchéim eacnamaíoch, agus sin an fáth a dteastaíonn straitéis shonrach uaithi chun seasamh láidir sa mhargadh a athshlánú (9). Tá CESE á iarraidh go ndéanfaí idirghabhálacha iomchuí chun na gníomhaíochtaí sin a threisiú, chun foinsí ioncaim na bpobal áitiúil a éagsúlú (e.g. turasóireacht chósta agus gníomhaíochtaí uisceacha áineasa), chun tacú le hatreorú gairmeacha, chun cúnamh a thabhairt do réigiúin áitiúla atá in ísle brí agus chun cur leis an inbhuanaitheacht chomhshaoil (10).

3.1.5.

Is díol sásaimh do CESE an cur chuige “nialasach” maidir le hiascaireacht neamhdhleathach, neamhthuairiscithe agus neamhrialáilte, agus tá sé ag moladh don Aontas tacú le hoibreoirí macánta i dtreo caomhnú agus bainistiú inbhuanaithe iascaigh. Tá an Coiste ag athdhearbhú ról an Aontais san idirphlé maidir leis an iascach le tíortha nach bhfuil san Aontas chun comhlíonadh na n-oibleagáidí idirnáisiúnta a chur chun cinn. Sa chomhthéacs sin, aithníonn CESE na Comhaontuithe Comhpháirtíochta maidir le hIascaigh Inbhuanaithe (SFPAnna) mar rannchuidiú ábhartha do chreat daingean le roinnt tíortha comhpháirtíochta nach bhfuil san Aontas.

3.1.6.

Tá athruithe móra le sárú san Artach, athruithe a d’fhéadfadh an comhshaol agus an chothromaíocht gheopholaitiúil a chur i mbaol. Is geal le CESE go bhfuil an tAontas tiomanta do chur chun feidhme iomlán an Chomhaontaithe chun iascach mórmhara neamhrialáilte a chosc i Lár an Aigéin Artaigh, na hiarrachtaí atá ar bun chun Limistéir Mhuirí faoi Chosaint a shainiú san Artach agus an toirmeasc ar dhruileáil le haghaidh hidreacarbón (11).

3.1.7.

Tá CESE ag aithint na ndeacrachtaí a bhaineann le gníomhaíochtaí a chur chun feidhme sna Limistéir taobh amuigh den Dlínse Náisiúnta, agus béim á cur aige ar an ngá atá le comhleanúnachas a ráthú idir comhpháirtíochtaí agus comhaontuithe éagsúla. Tá sé i bhfách freisin le hiarrachtaí an Aontais sa chaibidlíocht atá ar siúl faoi láthair faoi Chonradh maidir leis an Mórmhuir.

3.2.   I dtreo inbhuanaitheacht na n-aigéan faoi 2030

3.2.1.

Molann CESE an tiomantas atá ann agus na hiarrachtaí atá á ndéanamh chun neodracht carbóin a bhaint amach faoi 2050. Tá ról ábhartha ag an Aontas san Eagraíocht Mhuirí Idirnáisiúnta (EMI) i bpróiseas reachtach agus oibríochtúil domhanda atá ceaptha chun an earnáil mhuirí agus iascaireachta a dhícharbónú.

3.2.2.

Aithníonn CESE gur dúshlán é an comhrac i gcoinne an truaillithe mhuirí. Mar gheall ar idirnascadh foinsí éagsúla, lena n-áirítear foinsí talamhbhunaithe, mar aon le héagsúlacht na ngeallsealbhóirí agus leis na teorainneacha reachtacha, is casta fós an creat. Tá an Coiste ag leagan béim ar a thábhachtaí atá an gá aghaidh a thabhairt ar éagsúlacht na dtruailleán agus idirghabhálacha éifeachtacha a chur chun cinn. Tá CESE ag léiriú a thábhachtaí atá an gá le comhleanúnachas agus cuimsiú gnéithe a théann níos faide ná rialachas na n-aigéan (e.g. iad siúd a dtugtar aghaidh orthu sa Phlean Gníomhaíochta le haghaidh Truailliú Nialasach, sa Straitéis Bhithéagsúlachta agus sa straitéis “Ón bhFeirm go dtí an Forc” (12)) agus a bhfuil tionchar láidir acu ar thruailliú muirí (13).

3.2.3.

Cuimsítear le hordanás neamhphléasctha airm thraidisiúnta phléascacha agus cheimiceacha a dhumpáiltear ar muir. Is beag aird a tugadh san am a chuaigh thart ar na bagairtí a bhaineann le hordanás neamhphléasctha ar muir, bagairtí nach féidir a shéanadh. Tá gá le straitéis phráinneach chun dul i ngleic leis an bhfadhb sin ós ag dul i méid atá an t-éileamh ar spás muirí ó earnálacha eacnamaíocha agus ó tharla go bhfuil an chuid is mó de mhuinisin ag dul i ngleic le creimeadh, sceitheadh táirgí tocsaineacha, carcanaigineacha, só-ghineacha agus teratigineacha. Tá gá le hidirghabhálacha braite, faireacháin agus maolaithe, mar aon le heolas comhpháirteach Eorpach agus tacaíocht theicneolaíoch chomhpháirteach (14).

3.2.4.

Is díol sásaimh do CESE na hiarrachtaí atá á ndéanamh ag an gCoimisiún an tionchar a bhíonn ag muinisean dumpáilte ar an gcomhshaol a laghdú, agus tá sé á thabhairt dá aire nach bhfuil na rioscaí teoranta d’ordanás neamhphléasctha ón gCéad Chogadh Domhanda agus ón Dara Cogadh Domhanda ach go mbaineann siad freisin le coinbhleachtaí eile (e.g. sna Balcáin agus san Úcráin), agus nach bhfuil siad teoranta ach an oiread do thocsaineacht substaintí sceite a d’fhéadfadh a bheith ann ach do mhadhmadh tionóisceach nó uathmhadhmadh freisin.

3.2.5.

Aithníonn CESE na tionchair dhiúltacha a bhíonn ag trealamh iascaireachta ar an éiceachóras, agus tá sé á thabhairt dá aire aige nach bhfuil na costais a bhaineann le go leor réiteach atá beartaithe inbhuanaithe, nó gur beag an éifeacht atá acu ar an leibhéal domhanda. Tá sé á iarraidh ag CESE go dtabharfaí isteach teicneolaíochtaí/ábhair nua chun an dúshlán sin a mhaolú, mar aon le bearta cúitimh agus feachtais shaincheaptha chun iascairí a chur ar an eolas faoi na deiseanna sin (15).

3.2.6.

Aithnítear go bhfuil róshaothrú stoc éisc agus iascaireacht foghabhála mar fhíor-shaincheisteanna ar an leibhéal domhanda. Bíonn tionchar suntasach ag earnáil na hiascaireachta ar lear mór speiceas. Is cúis imní é, dá bhrí sin, go bhféadfadh sé sin inbhuanaitheacht roinnt speiceas a chur i mbaol, agus tá údar leis an imní sin óir d’fhéadfaí cothromaíocht an éiceachórais mhuirí ina iomláine a chur i gcontúirt. Ar an taobh eile, is gné shuntasach de chultúir chríochacha agus den gheilleagar inbhuanaithe iad gníomhaíochtaí iascairí áitiúla lena gcuirtear bia folláin ar fáil do shaoránaigh ar dhóigh inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil, na sochaí agus an gheilleagair de. Is féidir brú antrapaigineach ar stoic éisc a laghdú trí dhobharshaothrú gan tionchar (lena n-áirítear an algashaothrú) a chur chun cinn.

3.2.6.1.

Ar bhonn na ngnéithe sin, tá CESE á iarraidh go ndéanfaí an méid seo a leanas: a) rialuithe agus smachtbhannaí níos déine a thabhairt isteach i ndáil le hiascaireacht neamhdhleathach, neamhthuairiscithe agus neamhrialáilte; b) faireachán agus rialáil a dhéanamh ar earnáil na hiascaireachta ar bhealach a chuireann deireadh le róshaothrú stoc éisc agus foghabhála agus inbhuanaitheacht éifeachtach na hearnála sin a chur chun cinn; c) dobharshaothrú agus algashaothrú gan tionchar a chur chun cinn agus tacaíocht a thabhairt dó sin, lena n-áirítear na gnéithe díobh a bhaineann le beathú agus tomhaltas fuinnimh; d) cúiteamh eacnamaíoch a thabhairt d’oibrithe le linn na gcéimeanna idirthréimhseacha den athrú ó bhonn ar theicneolaíochtaí agus ar chórais táirgthe.

3.2.7.

Is tríd an iompar muirí a thrádáiltear 90 % de lasta an domhain. Mar sin, is é cnámh droma an gheilleagair dhomhanda é. D’fhéadfadh longa farraige a bheith ina bhfoinse shuntasach truaillithe, fiú ag deireadh a saolré. Is minic a cheiltíonn úinéirí long i dtíortha ardioncaim fíorchéannacht long trína gclárú i dtearmainn chánach, agus chun rialacha comhshaoil a sheachaint freisin. Sa chomhthéacs sin, theip ar iarrachtaí idirnáisiúnta agus réigiúnacha an iompraíocht sin a chomhrac (16). Úsáidtear náisiúin brataí áise fós mar bhratach dheireanach, lena n-áirítear ag tíortha an Aontais, chun dul timpeall ar rialacha agus chun airgead a shábháil. Tá sé á mholadh ag CESE go mbreathnófáí ar dhíchóimeáil long mar fhoinse shuntasach truaillithe mhuirí, agus tá sé ag iarraidh ar an Aontas an méid seo a leanas a dhéanamh: a) gníomhaíocht a dhéanamh chun rialáil cheangailteach níos láidre a áirithiú, b) faireachán a dhéanamh ar ghníomhaíochtaí chun cosc a chur ar bhealach ar bith timpeall ar chosaint an chomhshaoil, c) díspreagadh airgeadais i gcoinne úsáid bratach áise, e.g. ciste tiomnaithe a bhunú a bheidh comhdhéanta d’urraí le linn shaolré an tsoithigh chun féachaint chuige go n-urramófar caighdeán AE maidir leis an gcosaint chomhshaoil agus slándála, fiú lasmuigh de dhlínse an Aontais.

3.3.   Slándáil agus sábháilteacht ar muir a áirithiú

3.3.1.

Molann CESE an tAontas as a ról mar sholáthraí slándála muirí a neartú laistigh agus lasmuigh dá theorainneacha. Tá an Coiste ag iarraidh ar an Aontas Limistéir fhéideartha Leasa Mhuirí a shainaithint i bhfianaise na bhforbairtí geopholaitiúla a tharla le déanaí agus díriú ar thosaíochtaí atá ag teacht chun cinn.

3.3.2.

Is díol sásaimh do CESE iarrachtaí an Aontais aon idirghabháil a chur chun cinn agus a chur chun feidhme chun an tsábháilteacht ar muir a mhéadú. Tá an Coiste ag iarraidh ar an Aontas cur le raon na n-earnálacha atá i mbun gníomhaíochtaí ar muir ar féidir leo an comhshaol agus sláinte an duine a chur i mbaol, lena n-áirítear turasóireacht, díchóimeáil agus tógáil long, fuinneamh agus dobharshaothrú. Tá á iarraidh ag CESE freisin go gcuirfí béim ar nuachóiriú na dteicneolaíochtaí (e.g. Green Propulsion na Beilge) agus ar spásanna oibre agus dálaí oibre in éagsúlacht na lóistíochta lena gcuimsítear gníomhaíochtaí muirí agus mara (e.g. longchlóis, calafoirt, báid, etc.).

3.3.3.

Tá sé á mholadh ag CESE comhsheasmhacht rialála a áirithiú idir bearta a bhaineann le caomhnú na n-éiceachóras muirí agus na rialacha lena rialaítear sábháilteacht agus dálaí oibre ar muir, trí mheasúnuithe tionchair maidir leis an méid seo a leanas: i) fostaíocht, ii) pá, iii) teicneolaíochtaí, iv) dálaí maireachtála agus oibre cuibhiúla, agus v) oiliúint oibrithe. Tá sé á iarraidh aige freisin go mbeadh comhordú níos fearr ann idir seirbhísí éagsúla na n-údarás poiblí ar gach leibhéal, chun críocha bainistiú comhtháite a dhéanamh ar an spás muirí (17).

3.3.4.

Tá CESE ag iarraidh ar na Ballstáit Coinbhinsiún Uimh. 188 na hEagraíochta Idirnáisiúnta Saothair a dhaingniú, lena gcuirfear ar fáil na hacmhainní is gá chun é a thrasuí i gceart sa reachtaíocht náisiúnta agus chun é a chur i bhfeidhm. Is díol sásaimh do CESE Treoir (AE) 2017/159 ón gComhairle (18) agus tá sé á iarraidh go dtosófaí ar raon feidhme na Treorach sin a leathnú chun éifeachtaí carnacha na dtionchar fadtéarmach ar shláinte an duine a chumhdach freisin. Ina theannta sin, tá CESE á chur in iúl go bhfuil gá le reachtaíocht AE fíor-uaillmhianach maidir le hinbhuanaitheacht chorparáideach agus saothar éignithe (19).

3.3.5.

Measann CESE go bhfuil sé ríthábhachtach prionsabail ghinearálta agus treoirlínte praiticiúla a cheapadh le haghaidh seirbhísí cothroma a bhaineann leis an obair sna hearnálacha sin, lena n-áirítear: a) treoraíocht leordhóthanach d’úinéirí soithí iascaireachta agus do sheirbhísí (trasteorann) i margadh an tsaothair; b) conarthaí caighdeánacha le haghaidh seirbhísí (trasteorann) a bhaineann leis an margadh saothair; c) treoraíocht leordhóthanach d’iascairí atá ag lorg fostaíochta ar bord soithí iascaireachta (eachtrannacha); agus d) sásraí chun gearáin a thaisceadh (20).

3.3.6.

Gné a bhfuil baint aici le heolas ar an bhfarraige agus ar na haigéin agus leis an tsábháilteacht ar muir is ea an gá le scaipeadh forleathan eolais faoi dhlí na farraige agus faoina fhorfheidhmiú iarbhír. Tá dlí idirnáisiúnta ag teastáil chun réimsí éagsúla inniúlachta (teorainneacha cósta, criosanna eacnamaíocha, cosaint acmhainní muirí, sainmhíniú ar “cuan sábháilte”, etc.) go sonrach chun oibleagáidí idirnáisiúnta a shoiléiriú maidir le tarrtháil agus cúnamh ar muir, lena gcódaítear coincheapa an dainséir agus modhanna cuardaigh agus tarrthála.

3.3.7.

Is féidir le tubaistí nádúrtha (tuilte, súnámaithe, teagmhais fhoircneacha) tionchar a imirt ar an muirthimpeallacht agus rioscaí indíreacha do ghníomhaíochtaí agus do shláinte an duine a bheith mar thoradh orthu. Tá CESE á chur i bhfios go láidir gur gá aghaidh a thabhairt ar thubaistí nádúrtha mar fhoinsí féideartha rioscaí don chomhshaol agus do ghníomhaíochtaí ar muir i gcoitinne.

3.4.   An bonn eolais faoi na haigéin a fhorbairt

3.4.1.

Aithníonn CESE gur casta an ní é córas na n-aigéan i ngeall ar na hathróga comhshaoil idirnasctha, na geallsealbhóirí éagsúla, an reachtaíocht, na cultúir agus na hacmhainneachtaí áitiúla lena mbaineann. Tá CESE á iarraidh go gcuirfí san áireamh, ar dhóigh éifeachtach thrédhearcach, na disciplíní éagsúla agus an saineolas éagsúil (eolaíocht sonraí, castachta agus líonra, an tsíceolaíocht, an tsocheolaíocht, an geilleagar) agus tacaíocht eolasbhunaithe don bheartas á forbairt (faoi mar atá molta i gcás an Phainéil Idir-Rialtasaigh um Inbhuanaitheacht Aigéin).

3.4.2.

Is léiriú iad an t-eolas agus na cleachtais atá ann ar na modhanna nua rialachais atá in úsáid chun dul i ngleic leis na dúshláin a bhaineann le struchtúir fhéineagraithe, rud atá casta, i gcás ina bhfuil eagraíocht dhíláraithe á feidhmiú go rathúil. Tá CESE á iarraidh go leathnófaí dea-chleachtais agus samhlacha éifeachtacha chuig gach earnáil den gheilleagar gorm, lena n-áirítear na hearnálacha sin inar féidir poist nua a chur ar fáil agus fás a spreagadh (e.g. turasóireacht, tumadóireacht, etc.) agus an earnáil phoiblí. Le leithdháileadh na gcistí do gheilleagar gorm inbhuanaithe, ba cheart sochair shóisialta agus eacnamaíocha a áirithiú do na glúine atá ann faoi láthair agus do na glúine atá le teacht. Ní mór freisin éagsúlacht, táirgiúlacht, athléimneacht agus luach intreach na n-éiceachóras muirí a athbhunú agus a chaomhnú agus teicneolaíochtaí glana, foinsí in-athnuaite fuinnimh agus athchúrsáil a chur chun cinn (21).

3.4.3.

Ba cheart an tsochaí shibhialta agus geallsealbhóirí áitiúla a bheith rannpháirteach ag gach céim den phróiseas, ón gcéim comhairliúcháin agus comhdhearaidh pleananna go dtí céim an chur chun feidhme agus na meastóireachta deiridh. Tá tuiscint ar na haigéin ríthábhachtach má táthar chun claochlú sochaíoch a spreagadh i dtreo inbhuanaitheacht chomhtháite an chórais. Ba cheart tosaíocht a thabhairt i struchtúir agus i bpróisis eagraíochtúla don ghné shóisialta agus do thacaíocht eolaíoch i dtreo na hinbhuanaitheachta comhtháite, bearta a fheabhsú agus a chistiú chun an t-idirphlé sóisialta a chur chun cinn agus tacú leis, an tslándáil a mhéadú, dálaí oibre a fheabhsú, poist ardcháilíochta a chruthú, scileanna oibrithe a fhorbairt agus “athnuachan ó ghlúin go glúin” (22) a áirithiú.

3.4.4.

Molann CESE cleachtas an Aontais maidir le sonraí muirí agus breathnóireacht maidir leis na haigéin a chomhroinnt. Tá sé á aithint aige a ábhartha atá seirbhísí muirí agus an tionchar a bhíonn acu ar an ngeilleagar, chomh maith leis na costais a bhaineann le bonneagair mhuirí a mbíonn infheistíocht ollmhór ó chistí náisiúnta uathu. Tá an Coiste á thabhairt dá aire, d’ainneoin iarrachtaí chun castacht éiceachóras na mara a léiriú, is beag tuiscint atá ann ar an éiceachóras agus ar an mbaint atá aige le gníomhaíochtaí daonna. Tá CESE ag iarraidh ar an Aontas rochtain oscailte agus athúsáid sonraí a chur chun cinn, agus cineálacha nuálacha cur chuige a chistiú chun costais na mbarúlacha a laghdú agus chun measúnú éifeachtach a dhéanamh ar dhea-stádas comhshaoil (23).

3.4.5.

Tá CESE ag léiriú a thábhachtaí atá an gá modheolaíocht eolaíoch a ghlacadh chun dul i ngleic le taidhleoireacht agus caibidlíocht eolaíochta. Tá an Coiste á iarraidh go dtabharfaí isteach cúrsaí oiliúna d’úsáideoirí deiridh agus do bhainisteoirí, ar an leibhéal áitiúil freisin, chun inbhuanaitheacht éifeachtach agus indéantacht gníomhaíochtaí a bhaint amach.

4.   Saincheisteanna criticiúla

4.1.

Baineann coincheap an rialachais le réimse leathan feiniméin éagsúla, ó phróisis chinnteoireachta go hionstraimí beartais. I ngeall ar a ollfhairsinge atá coincheap an rialachais, d’fhéadfadh sé gurb é sin is cúis leis an tóir atá air agus leis an mí-úsáid a bhaintear as, is dócha. Níl teorainn pholaitiúil ag aigéin agus tá dlúthbhaint acu le húsáid talún freisin. Ní féidir le tíortha aonair dúshláin a réiteach astu féin. Tá cur chuige trasnáisiúnta ag teastáil ina leith trína ndéantar iarrachtaí agus freagrachtaí a chomhroinnt ar bhealach indéanta éifeachtach agus córais chomhdheartha, comhphleananna gníomhaíochta agus idirghabhálacha a nascann iarrachtaí áitiúla le creataí réigiúnacha cuimsitheacha a ghlacadh. Ní féidir modh rialachais amháin a ghlacadh chun struchtúir eagraíochtúla a chur ar fáil maidir le gnéithe éagsúla. Ós amhlaidh atá, tá CESE á thabhairt dá aire go bhfuil tacaíocht eolasbhunaithe don chinnteoireacht, don taidhleoireacht eolaíochta agus do reachtaíocht chomhleanúnach ar fud tíortha agus earnálacha ríthábhachtach chun dul i ngleic le castacht na ndúshlán muirí.

4.2.

Tá éileamh leanúnach an gheilleagair ar spás muirí ag cur le castacht chóras na n-aigéan ó thaobh athróga idirnasctha comhshaoil de. Tá éagsúlacht na ngeallsealbhóirí, na reachtaíochta, na gcultúr agus na n-acmhainneachtaí áitiúla fite fuaite i ndearadh agus i gcur chun feidhme idirghabhálacha a d’fhéadfadh a bheith inbhuanaithe sna gnéithe comhshaoil, eacnamaíocha agus sóisialta. Tá CESE á iarraidh go ndéanfaí modheolaíocht eolaíoch a ghlacadh ar bhealach trédhearcach agus na disciplíní éagsúla á gcur san áireamh (eolaíocht sonraí, castachta agus líonra, an tsíceolaíocht, an tsocheolaíocht, an geilleagar, etc.) agus tacaíocht eolasbhunaithe á forbairt do rialachas na n-aigéan.

4.3.

Saincheist atá ríthábhachtach do thodhchaí go leor earnálacha atá páirteach i ngníomhaíochtaí ar muir is ea “an athnuachan ó ghlúin go glúin”. Cuireann roinnt gnéithe a shíltear nach bhfuil baint acu leis an rialachas leis an rath a bhíonn ar bhainistiú éifeachtach gníomhaíochtaí ar muir ar dhóigh indíreach. Tá go leor tionscnaimh úsáideacha ann arb é is aidhm dóibh nuachóiriú teicneolaíochtaí, oiliúint ghairmiúil agus feabhsú dálaí oibre a éascú, ach tá bearta tionlacain agus toradh inghlactha ar chaipiteal infheistithe de dhíth freisin (24).

4.4.

Is príomhchuspóir de rialachas torthúil na n-aigéan fós iad gníomhaíochtaí inbhuanaithe, agus ba cheart gach earnáil a chumasú chun rialachas den chineál sin a bhaint amach. Tá CESE á iarraidh go dtabharfaí cistiú do na bearta atá dírithe ar shábháilteacht agus dálaí oibre a fheabhsú, e.g. san oiliúint, i seirbhísí comhairleacha, i gcur chun cinn an chaipitil dhaonna, san idirphlé sóisialta, sa tsláinte agus sa tsábháilteacht. Tá CESE ag tathant ar na comhreachtóirí tús áite a thabhairt don ghné shóisialta i nglacadh na struchtúr agus na bpróiseas eagraíochtúil (i.e. rialachas) trí bhearta a neartú agus a chistiú chun idirphlé sóisialta, sábháilteacht, dálaí oibre agus scileanna a chur chun cinn agus chun tacú leo.

4.5.

Tá CESE á thabhairt dá aire an easpa uaillmhéine sna hinfheistíochtaí beartaithe atá dírithe ar dhul i ngleic leis na dúshláin a bhaineann le rialachas na n-aigéan. Tá iarrachtaí iomchuí airgeadais, gníomhaíocht struchtúrach agus rannpháirtíocht na sochaí sibhialta ag teastáil má táthar chun foinsí truaillithe a chomhrac, agus idirghabhálacha maolaithe agus bainistiú gníomhaíochtaí ar muir a choinneáil ar bun i ngach earnáil. Is díol sásaimh do CESE na hiarrachtaí atá ar bun chun astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú agus chun na gníomhaithe is fearr agus an nuálaíocht a dhreasú (25). Leis sin, is féidir tacú leis an uaillmhian earnáil an mhuiriompair a dhícharbónú agus Ciste Aigéin a bhunú chun tacú le dúshláin mhuirí. Tá CESE á iarraidh freisin go leathnófaí an Sásra Coigeartaithe Carbóin chun na gnéithe comhshaoil agus sóisialta a chumhdach ann.

4.6.

I bhfianaise na saintréithe geografacha atá acu, is tábhachtach an ról a d’fhéadfadh a bheith ag na réigiúin is forimeallaí maidir leis na deiseanna uile i réimse na n-aigéan, na bhfarraigí agus na n-acmhainní muirí agus ní mór tosaíocht a thabhairt dóibh ó tharla go bhfuil an-acmhainneacht ar fad acu borradh a chur faoi gheilleagair, poist ardcháilíochta a chruthú agus folláine an duine a áirithiú (26). Ar na cúiseanna sin uile, creideann CESE gur cheart cur leis an ról faoi leith a d’fhéadfadh a bheith ag na réigiúin is forimeallaí maidir le Rialachas na nAigéan a chur chun feidhme, go háirithe a mhéid a bhaineann leis na nithe seo a leanas: a) an misean “Ár n-aigéan agus ár n-uiscí a athbhunú faoi 2030”; b) bailiú sonraí iascaireachta agus an faireachán air sin; c) an comhrac in aghaidh iascaireacht neamhdhleathach agus neamh-idirdhealaitheach agus tacaíocht a thabhairt d’iascaireacht inbhuanaithe; d) malartú eolais ar phleanáil spásúil mhuirí (27).

4.7.

A bhuí leis an tuiscint atá ann ar na haigéin, tá dúshláin mhuirí á gcur in iúl agus is féidir leo cur le réitigh a chur chun cinn. Tá aird nach beag tugtha ar phlaistigh sna meáin agus ag polaiteoirí, ach níl iontu ach ceann amháin de na dúshláin éagsúla atá roimh na farraigí agus na haigéin. Is minic nach dtugtar aird ar na naisc idir dúshláin mhuirí agus úsáid talún agus iompar tomhaltóirí. Tá CESE á iarraidh go mbeadh cumarsáid níos cuimsithí agus níos trédhearcaí ann maidir leis na haigéin, lena nascfar reachtaíocht agus idirghabhálacha ar muir agus ar talamh araon. Táthar ag súil go réiteoidh sé sin an bealach do chlaochlú an táirgthe thionsclaíoch agus do chruthú teicneolaíochtaí agus post nua atá níos dírithe ar an inbhuanaitheacht chomhshaoil.

4.8.

Tá athrú tagtha ar an gcás polaitiúil le déanaí de bharr an chogaidh san Úcráin agus tá aird tarraingthe anois ar éigeandálaí gan choinne (soláthar fuinnimh, boilsciú). Maidir le dúshláin nach bhfuil coinne leo (amhail slándáil phíblínte Nord Stream agus muinisean dumpáilte sa Mhuir Dhubh, chomh maith le tábhacht straitéiseach gheopholaitiúil an Artaigh), tá gá le hiarrachtaí breise chun idirghabhálacha comhpháirteacha iomchuí a ghlacadh. D’ainneoin go raibh tionchar ag an gcogadh ar líon na n-imirceach ar bhealach na mBalcán Thiar, is suntasach fós an brú ar bhealaí na Meánmhara, rud a chuireann brú ar chumas glactha tíortha áirithe san Aontas agus a chuireann daoine i mbaol. Tá CESE ag iarraidh ar an Aontas iarrachtaí maidir le tionscnaimh chistiúcháin a neartú chun tacú leis an tsábháilteacht ar muir, i gcás ina meastar go rachaidh sí in olcas mar gheall ar bhrúnna aeráide agus eacnamaíocha.

---

(1)  Coinbhinsiún Uimh. 188/2007 ó EIS maidir le hObair san Iascaireacht.

(2)  Faoi láthair, tá 167 dtír nár dhaingnigh Coinbhinsiún 188 go fóill, agus 19 mBallstát ina measc siúd, lena n-áirítear tíortha cósta tábhachtacha: An Chipir, an Fhionlainn, an Ghearmáin, an Ghréig, Éire, an Iodáil, an Laitvia, Málta, an Spáinn agus an tSualainn.

(3)  Treoir (AE) 2017/159 ón gComhairle an 19 Nollaig 2016 lena gcuirtear chun feidhme an Comhaontú i dtaca le cur chun feidhme Choinbhinsiún 2007 na hEagraíochta Idirnáisiúnta Saothair maidir le hObair san Iascaireacht, a tugadh i gcrích an 21 Bealtaine 2012 idir an Coiste Ginearálta um Chomhar Talmhaíochta san Aontas Eorpach (Cogeca), Cónaidhm Oibrithe Iompair na hEorpa (ETF) agus Comhlachas Eagraíochtaí Náisiúnta na bhFiontar Iascaireachta san Aontas Eorpach (Europêche) (IO L 25, 31.1.2017, lch. 12).

(4)  Is éard atá sna réigiúin is forimeallaí oileáin, oileánraí agus aon chríoch talún amháin (Guáin na Fraince). Tá naoi réigiún den chineál sin ann agus iad suite san Aigéan Atlantach Thiar, in imchuach Mhuir Chairib, i bhforaoisí na hAmasóine agus san Aigéan Indiach: Guáin na Fraince, Guadalúip, Martinique, Saint-Martin, La Réunion agus Mayotte (an Fhrainc), na hAsóir agus Maidéara (an Phortaingéil) agus na hOileáin Chanáracha (an Spáinn).

(5)  COM(2022)198 final, Tús áite a thabhairt do dhaoine, fás inbhuanaithe cuimsitheach a áirithiú, leas a bhaint as acmhainneacht na réigiún is forimeallaí san Aontas.

(6)  An Coinbhinsiún idirnáisiúnta maidir le cuardach agus tarrtháil ar muir, 29 Aibreán 1979, Hamburg; Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe maidir le Dlí na Farraige, 10 Nollaig 1982, Bá Montego; an Coinbhinsiún Idirnáisiúnta um Shábháilteacht Anama ar Muir, 25 Bealtaine 1980.

(7)  Teachtaireacht Chomhpháirteach JOIN(2021) 27 final ó COIM/SEGS, A stronger EU engagement for a peaceful, sustainable and prosperous Arctic [Rannpháirtíocht an Aontais a neartú d’fhonn Artach síochánta, inbhuanaithe agus rathúil a bhaint amach].

(8)  Féach https://www.jpi-oceans.eu/en/ecological-aspects-deep-sea-mining.

(9)  IO C 14, 15.1.2020, lch. 67.

(10)  https://oceans-and-fisheries.ec.europa.eu/publications/communication-commission-towards-strong-and-sustainable-eu-algae-sector_en

(11)  Teachtaireacht Chomhpháirteach JOIN(2021) 27 final, A stronger EU engagement for a peaceful, sustainable and prosperous Arctic [Rannpháirtíocht an Aontais a neartú d’fhonn Artach síochánta, inbhuanaithe agus rathúil a bhaint amach].

(12)  Treoir 2005/35/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 7 Meán Fómhair 2005 maidir le truailliú ó longa agus pionóis ar sháruithe a thabhairt isteach (IO L 255, 30.9.2005, lch. 11). Treoir (AE) 2019/883 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Aibreán 2019 maidir le saoráidí glactha calafoirt don seachadadh dramhaíola ó longa, lena leasaítear Treoir 2010/65/AE agus lena n-aisghairtear Treoir 2000/59/CE (IO L 151, 7.6.2019, lch. 116).

(13)  Treoirlínte ECFE d’Fhiontair Ilnáisiúnta, 2011; Prionsabail Threoracha na Náisiún Aontaithe maidir le Gnó agus Cearta an Duine, 2011.

(14)  Féach https://www.jpi-oceans.eu/en/munition-sea.

(15)  Féach: treoirlínte deonacha na hEagraíochta Bia agus Talmhaíochta maidir le trealamh iascaireachta a mharcáil, agus an obair atá déanta ag na hEagraíochtaí Réigiúnacha Bainistithe Iascaigh agus ag na Coinbhinsiúin maidir le Farraigí Réigiúnacha.

(16)  Féach: Wan et al., Marine Policy, 2021.

(17)  IO C 14, 15.1.2020, lch. 67.

(18)  Treoir (AE) 2017/159 ón gComhairle an 19 Nollaig 2016 lena gcuirtear chun feidhme an Comhaontú i dtaca le cur chun feidhme Choinbhinsiún 2007 na hEagraíochta Idirnáisiúnta Saothair maidir le hObair san Iascaireacht, a tugadh i gcrích an 21 Bealtaine 2012 idir an Coiste Ginearálta um Chomhar Talmhaíochta san Aontas Eorpach (Cogeca), Cónaidhm Oibrithe Iompair na hEorpa (ETF) agus Comhlachas Eagraíochtaí Náisiúnta na bhFiontar Iascaireachta san Aontas Eorpach (Europêche) (IO L 25, 31.1.2017, lch. 12).

(19)  IO C 14, 15.1.2020, lch. 67; Togra le haghaidh Treoir ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle i dtaca le Dícheall Cuí maidir le hInbhuanaitheacht Chorparáideach agus lena leasaítear Treoir (AE) 2019/1937 (COM(2022) 71 final); Togra le haghaidh Rialachán maidir le táirgí arna ndéanamh le saothar éigeantais a thoirmeasc ar mhargadh an Aontais (COM(2022) 453 final, Togra le haghaidh Treoir ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle i dtaca le Dícheall Cuí maidir le hInbhuanaitheacht Chorparáideach agus lena leasaítear Treoir (AE) 2019/1937. COM(2022) 453 – Togra le haghaidh Rialachán maidir le táirgí arna ndéanamh le saothar éignithe a thoirmeasc ar mhargadh an Aontais.

(20)  IO C 14, 15.1.2020, lch. 67.

(21)  IO C 110, 22.3.2019, lch. 104.

(22)  IO C 110, 22.3.2019, lch. 104.

(23)  https://jpi-oceans.eu/en/science-good-environmental-status

(24)  IO C 14, 15.1.2020, lch. 67.

(25)  Tuairim ó Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa maidir le “Togra le haghaidh Treoir ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle lena leasaítear Treoir 2003/87/CE lena mbunaítear scéim um liúntais astaíochtaí gás ceaptha teasa a thrádáil laistigh den Aontas, Cinneadh (AE) 2015/1814 i ndáil le cúlchiste cobhsaíochta margaidh a bhunú agus a fheidhmiú do scéim trádála an Aontais maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa agus Rialachán (AE) 2015/757” COM/2021/551 final — 2021/0211 (COD)) “Togra le haghaidh Cinneadh ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle lena leasaítear cinneadh (AE) 2015/1814 maidir le méid na lamháltas atá le cur i gcúlchiste cobhsaíochta an mhargaidh le haghaidh scéim trádála an Aontais maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa go dtí 2030 (COM(2021) 571 final — 2021/0202 (COD)) (IO C 152, 6.4.2022, lch. 175); Tuairim ó Choiste Eorpach na Réigiún — An Córas Trádála Astaíochtaí agus Sásraí Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha a chur ag obair do chathracha agus réigiúin an Aontais (IO C 301, 5.8.2022, lch. 116); Athbhreithniú Pharlaimint na hEorpa ar Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh, a glacadh an 22 Meitheamh 2022.

(26)  Tuairim ó Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa maidir leis na réigiúin is forimeallaí (RFanna) agus na buntáistí don Aontas Eorpach a ghabhann leo (tústuairim) (IO C 194, 12.5.2022, lch. 44).

(27)  COM(2022) 198 final.