FÓGRA ÓN GCOIMISIÚN

Sineirgí idir Fís Eorpach agus cláir CFRE

(2022/C 421/03)

Clár na n-ábhar

RÉAMHRÁ

8

CINEÁLACHA SINEIRGÍ

9

1.

An Séala Barr Feabhais

9

2.

Aistrithe ó Chiste Taighde agus Forbraíochta na hEorpa chuig Fís Eorpach

14

3.

Cistiú carnach

18

4.

Comhpháirtíochtaí Eorpacha

23

5.

Cistiú comhcheangailte (Cur le Chéile)

32

6.

Sineirgí réamhtheachtacha agus iartheachtacha

33

IARSCRÍBHINN 1

36

IARSCRÍBHINN 2

39

IARSCRÍBHINN 3

41

RÉAMHRÁ

Leis an gcreat rialála le haghaidh 2021-2027 lena rialaítear cistí an bheartais comhtháthaithe faoi bhainistíocht chomhpháirteach agus cistí faoi bhainistíocht dhíreach cistí, is féidir na sineirgí idir an dá chineál cistiúcháin AE sin a neartú (1).

Áirítear ar na sásraí ábhartha Séalaí Barr Feabhais, aistrithe, cistiú carnach (arbh fhéidir é a úsáid freisin chun tacú le Comhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe agus Institiúidithe de chuid Fís Eorpach (FE)), agus tacaíocht le haghaidh Cur le Chéile. Cumhdaítear na sásraí sin agus “sineirgí réamhtheachtacha/iartheachtacha” sa doiciméad treoraíochta seo.

Is é is cuspóir don doiciméad seo na deiseanna nua atá ar fáil d’údaráis bhainistíochta (MAnna) na gclár beartais comhtháthaithe, do na pointí teagmhála náisiúnta FE agus do thionscnóirí/thogróirí na dtionscadal a léiriú. Tá sé beartaithe leis an doiciméad freisin go mbeidh sé níos fusa na sásraí ábhartha a luaitear sa mhír roimhe seo a úsáid. Dírítear sa doiciméad ar na sineirgí idir Fís Eorpach agus cláir Chiste Forbraíochta na hEorpa (CTFE) (2).

Tá gné oibriúcháin sineirgí, a bhfuil an-chuid dul chun cinn déanta ina leith sa reachtaíocht le haghaidh 2021-2027, chomh tábhachtach leis an ngné straitéiseach agus comhlánaíonn sí í. Ó thaobh feasacht a ardú ar na deiseanna a thagann as sineirgí sna Ballstáit de, bheadh sé ina chabhair dá ndéanfadh údaráis na mBallstát atá bainteach leis na cláir beartais comhtháthaithe agus le cur chun feidhme FE tuairimí a mhalartú go tráthrialta maidir leis na sineirgí.

Comhthéacs straitéiseach ar leibhéal an Aontais Eorpaigh

Ó thaobh beartais AE de is tosaíocht é claochlú eacnamaíoch nuálach, cliste agus inbhuanaithe a chur chun cinn agus barr feabhais a chothú i dtaighde agus nuálaíocht (T&N), agus an deighilt nuálaíochta mharthanach á maolú agus á sárú i gcomhthráth (an bhearna idir cumas nuála na hearnála príobháidí agus cumas nuála na hearnála phoiblí de chuid na mBallstát). Is príomhionstraimí AE iad Fís Eorpach agus CFRE i dtaca le torthaí a bhaint amach maidir leis na cuspóirí idirnasctha sin.

Dírítear i bhFís Eorpach ar thacaíocht a thabhairt do T&N barr feabhais, i gcomhréir le hAirteagal 179 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE). Is é is aidhm do bheartas comhtháthaithe forbairt chomhchuibhithe fhoriomlán na mBallstát agus na réigiún dá gcuid a chur chun cinn agus tacú leis sin, i gcomhréir le hAirteagal 174 CFAE, go háirithe trí éagothromaíochtaí réigiúnacha a laghdú. Léirítear san fhíor thíos príomheilimintí struchtúracha d’Fhís Eorpach agus tacaíocht ón mbeartas comhtháthaithe le haghaidh T&N.

Is tosaíocht thábhachtach ag an gCoimisiún Eorpach le blianta beaga anuas é dá bhrí sin beartas comhtháthaithe agus Fís Eorpach a thabhairt níos gaire dá chéile, go háirithe le linn ullmhúchán le haghaidh 2021-2027. Is é is aidhm dó sin tionchar an dá bheartas a atreisiú trí chomhlántacht a chruthú, go háirithe sna réigiúin bheagfhorbartha agus fhorimeallacha. D’fhéadfadh staideanna nua a shásódh cách a bheith ann de bharr cur chuige comhtháite a chur chun cinn agus sineirgí idir na príomhionstraimí AE sin a neartú, (agus colúin agus cuspóirí beartais na n-ionstraimí sin faoi seach). Is féidir, mar shampla, forbairt eacnamaíoch réigiúnach atá inbhuanaithe agus cliste a chothú, agus feabhas foriomlán a chur, i gcomhthráth, ar éiceachóras nuálaíochta an Aontais, é a dhéanamh níos fearr i ndáil le freagairt do na príomhdhúshláin shochaíocha agus forbairt a dhéanamh ar na príomhshlabhraí luacha straitéiseacha.

Leis an gcur chuige sin cruthaítear deiseanna nua chun cuidiú le nuálaíocht a chothú sna réigiúin uile agus chun réigiúin bheagfhorbartha agus fhorimeallacha a chomhtháthú isteach sa Limistéar Eorpach Taighde (LET) agus in Éiceachóras Nuálaíochta na hEorpa (ENE).

Maidir le cruthú LET, céim thábhachtach a bhí sa Teachtaireacht ón gCoimisiún maidir le Limistéar Eorpach Taighde nua le haghaidh T&N (3). Is é is aidhm do LET barr feabhais a thógáil mar aon le comhar trasteorann idir taighdeoirí, mais chriticiúil i bpríomhréimsí straitéiseacha, agus deiseanna athlonnaithe le haghaidh taighdeoirí, agus i ndeireadh na dála margadh aonair oscailte a chruthú le haghaidh T&N. Tá foireann de cheithre cinn de chuspóirí beartais uaillmhianacha sa phlean nua réamhbhreathnaitheach a leagtar amach sa Teachtaireacht – tosaíocht a thabhairt d’infheistíocht agus athchóiriú; feabhas a chur ar bharr feabhais agus neart a chur le córais T&N feadh an Aontais Eorpaigh ar fad; feabhas a chur ar aistriú T&N go dtí gnólachtaí; agus comhtháthú na mbeartas náisiúnta a dhoimhniú.

Ina theannta sin, an 16 Iúil 2021 ghlac an Coimisiún togra le haghaidh Mholadh ón gComhairle maidir le Comhshocrú le haghaidh Taighde agus Nuálaíocht san Eoraip (4). Leagtar amach sa Mholadh roinnt réimsí tosaíochta le haghaidh gníomhaíocht chomhpháirteach chun tacú le LET. Áirítear leis sin go mbeadh comhoibriú ann chun freagairt do na dúshláin a bhaineann leis an aistriú digiteach agus glas (i ndáil le misin agus Comhpháirtíochtaí Eorpacha a chur chun feidhme faoi Fhís Eorpach, mar shampla).

Tá sineirgí bunaithe ar aithne a bheith ag údaráis bhainistíochta na gclár is ábhartha do T&N ar a chéile agus iad a bheith ar an eolas faoina gcuid clár. Tá siad bunaithe freisin ar ionadaithe náisiúnta T&N a bheith ar an eolas ar thosaíochtaí agus gníomhaíochtaí Fhís Eorpach (amhail misin agus comhpháirtíochtaí nua) agus ar thosaíochtaí réigiúnacha i ndáil le speisialtóireacht chliste. Is pointe tagartha barr feabhais iad na tosaíochtaí agus na gníomhaíochtaí sin chun comhlántacht a fhorbairt. Mar gheall ar na sineirgí idir an creat T&N agus na cláir chomhtháthaithe is féidir méid, cáilíocht agus tionchar na hinfheistíochta in T&N a uasmhéadú trí phleananna straitéiseacha a chomhlánaíonn a chéile a cheapadh agus trí shruthanna éagsúla cistithe a úsáid (i gcomhréir le cuspóirí sonracha gach cláir/gach ciste).

Tá straitéisí um speisialtóireacht chliste (S3) ríthábhachtach le haghaidh sineirgí a bhfuil ionstraimí cliste acu a bhaineann le fás ar leibhéal an Aontais (go háirithe le Fís Eorpach). Mar gheall ar thosaíochtaí S3 a shocrú ó bhonn aníos, ba cheart go mbeadh sé níos fusa comhpháirtithe a fháil i mBallstáit eile d’fhonn dul i gcomhar maidir le topaicí ábhartha agus slabhraí luacha.

Maidir le CFRE, ceanglaítear ar na Ballstáit le hAirteagal 11(1)(b)(iii) de Rialachán na bhForálacha Coiteanna (RFC) (5) go sonróidh siad an méid a leanas sna comhaontuithe straitéiseacha comhpháirtíochta dá gcuid: “comhlántacht agus sineirgí idir na cistí a chumhdaítear leis an gComhaontú Comhpháirtíochta, [ ] agus ionstraimí eile an Aontais [...] agus, i gcás inarb iomchuí, tionscadail arna gcistiú faoi Fhís Eorpach”. Mar an gcéanna, maidir le gach clár beartais comhtháthaithe, ceanglaítear le hAirteagal 22(3)(a)(iii) de RFC achoimre a thabhairt ar na príomhdhúshláin, agus breithniú á dhéanamh ar “riachtanais infheistíochta agus comhlántacht agus sineirgí le foirmeacha eile tacaíochta”.

I ngach cás, is faoi na húdaráis bhainistíochta atá sé cé acu a úsáidfear nó nach n-úsáidfear sásraí sineirge.

CINEÁLACHA SINEIRGÍ

1.   An Séala Barr Feabhais

Is lipéad cáilíochta é an Séala Barr Feabhais a dhámhann an Coimisiún do thogra a cuireadh isteach de bharr glao iomaíoch ar thograí faoi ionstraim an Aontais Eorpaigh agus a mheastar a bheith comhlíontach le ceanglais íosta cáilíochta na hionstraime AE sin, ach nárbh fhéidir é a chistiú mar gheall ar shrianta buiséadacha. Cuirtear in iúl leis an Séala Barr Feabhais go bhféadfadh tionscadal a bheith incháilithe go maith, ó thaobh tacaíocht a fháil ó fhoinsí eile de chistiúchán AE nó ó fhoinsí náisiúnta eile cistiúcháin.

Le Séala Barr Feabhais faoi Fhís Eorpach aithnítear luach an togra agus cuidítear le comhlachtaí cistiúcháin eile leas a bhaint as próiseas meastóireachta FE. Is féidir an Séala a dhámhachtain, mar shampla, do thograí a chuirtear isteach faoi Luasaire na Comhairle Nuálaíochta Eorpaí (CNE) de chuid Fís Eorpach, (atá ina iar-Ionstraim FBM), faoi Thrasdul CNE, faoi ghníomhaíochtaí Marie Skłodowska-Curie (MSCAnna), faoi Chur le Chéile agus faoi Chruthúnas ar Choincheap de chuid na Comhairle Eorpaí um Thaighde (ERC).

Maidir le húdaráis bhainistíochta le haghaidh bheartas comhtháthaithe sna Ballstáit, féadfaidh siad nós imeachta roghnúcháin simplithe a leanúint nuair a dhéanann siad cinneadh maidir le hoibríochtaí cistithe ag a bhfuil Séala Barr Feabhais (6) ó chláir CFRE. Ní mór go gcomhlíonfaidh oibríochtaí den sórt sin trí chritéar:

—	Ar an gcéad dul síos, ní mór dóibh a bheith comhsheasmhach leis an gclár, (agus leis na straitéisí ábhartha is bonn leis an gclár), agus ní mór go soláthróidh siad rannchuidiú éifeachtach do ghnóthú chuspóirí sonracha an chláir.

—	Ar an dara dul síos, i gcás go dtagann siad faoi raon feidhme coinníll cumasúcháin, ní mór dóibh a bheith ag teacht leis na straitéisí comhfhreagracha agus na doiciméid phleanála chun an coinníoll cumasúcháin sin a chomhlíonadh.

—

Ar an tríú dul síos, ní mór go dtiocfaidh siad faoi raon feidhme an chiste ábhartha agus go mbeidh siad inchurtha i leith chineál idirghabhála (7). Reachtaíocht ábhartha RFC Airteagail 2(45) agus 73(4) agus Aithris (61) FE Airteagail 2(23), 15(2), 24(4), agus Airteagal 48(7) Reachtaíocht ghaolmhar Rialachán na Blocdhíolúine Ginearálta (GBER) Airteagail 25a agus 25b (Státchabhair)

Breithnithe beartais

Is lipéad cáilíochta é An Séala Barr Feabhais a dhámhtar do thograí tionscadail a chuirtear isteach chuig Fís Eorpach (clár AE um chistiúcháin T&N go dtí 2027) agus chuig an gclár a bhí ann roimhe, Fís 2020. Deimhnítear leis an Séala Barr Feabhais gur tograí barr feabhais iad seo agus go bhfuil a n-ainmneacha in airde mar sin ó thaobh dhearcadh comhlachtaí cistiúcháin féideartha (cinn phríobháideach agus phoiblí; cinn náisiúnta agus réigiúnacha; lena n-áirítear údaráis bhainistíochta chistí an bheartais comhtháthaithe) ar spéis leo infheistiú a dhéanamh i dtionscadail T&N. Cuidítear leis an Séala Barr Feabhais mar sin cistiú malartach a aimsiú le haghaidh na dtograí sin.

Is féidir le comhlachtaí cistiúcháin freisin leas a bhaint as próiseas meastóireachta seanbhunaithe agus ardcháilíochta FE chun forbairt chríochach a chur chun cinn. Mar gheall air sin is féidir leis na Ballstáit agus na réigiúin píblíne de thograí tionscadail barr feabhais T&N a shainaithint agus leas a bhaint as na tograí sin ina gcuid críoch féin ar tograí iad lena gcuirfí feabhas ar a bhfeidhmíocht agus ar a n-inniúlacht T&N.

Is féidir le hiarratasóirí tionscadail a fhaigheann meastóireacht dheimhneach i nglao FE agus Séala Barr Feabhais cur isteach ar chistiú féideartha ó CFRE má tá an tionscadal i gcomhréir le tosaíochtaí chláir beartais comhtháthaithe an Bhallstáit nó an réigiúin ina bhfuil tionscnóirí an tionscadail.

Cuimsítear i ndeimhniú an tSéala Barr Feabhais an fhaisnéis bhunúsach uile faoin togra a bhíonn de dhíth ar chomhlacht cistiúcháin ar mian leis an togra a shainaithint agus a phríomhghnéithe agus a luach a thuiscint (teideal an togra, tagairt don ghlao/topaic, agus ainm agus seoladh eintiteas dlítheanach an togróra). Bíonn an deimhniú séalaithe go digiteach in aghaidh calaoise, mar aon leis an togra tionscadail agus an tuarascáil achoimre ar an meastóireacht (cuirtear sin in iúl sna doiciméid). Ar deireadh, trína gcuid sínithe a chur leis an deimhniú, léiríonn an Coimisinéir um Chomhtháthú agus um Athchóiriúcháin agus an Coimisinéir um Nuálaíocht, um Thaighde, um Chultúr, um Oideachas agus um an Óige go bhfuil siad tiomanta go polaitiúil do chistiúchán malartach a chur ar fáil le haghaidh na dtionscadal sin.

Tá an Séala Barr Feabhais thar a bheith oiriúnach le haghaidh comhchodanna tairbhí aonair FE (amhail Luasaire CNE agus Trasdul CNE, MSCA, Cruthúnas Coincheap ERC, Cur le Chéile). Cé gur féidir breithniú ar Shéalaí Barr Feabhais iltairbhí amach anseo freisin, tá sé beartaithe faoi láthair an Séala Barr Feabhais a dhámhachtain do chomhchodanna aon tairbhí amháin le linn na chéad chéime FE. Beidh gá leis an gcoinníoll sin a bheith sonraithe sa ghlao ábhartha. Cuirfear in iúl sa chlár oibre ábhartha na comhchodanna a dhámhann an Séala Barr Feabhais.

Féadann an Coimisiún Séalaí Barr Feabhais a dhámhachtain freisin do thograí le haghaidh tionscadal ó áiteanna lasmuigh den Aontas (go háirithe ó thíortha a bhfuil baint acu le FE) atá in ann foinsí eile cistiúcháin a úsáid nach bhfuil nasctha le beartas comhtháthaithe.

Is ar bhonn deonach a thugtar tacaíocht do chistiú tionscadal faoin Séala Barr Feabhais ó chlár CFRE, ag brath ar chinneadh an údaráis bhainistíochta agus i gcomhréir leis an gclár. Ní thugtar ceart uathoibríoch leis an deimhniú, dá bhrí sin, chun cistiú malartach a fháil. Is féidearthacht é sin a d'fhéadfadh an Ballstát nó an réigiún cinneadh a dhéanamh maidir lena shaothrú, ach is faoin údarás bainistíochta ábhartha a bhíonn sé an cinneadh críochnaitheach a dhéanamh.

Ionas go seachnófar dúbláil neamhriachtanach na hoibre ag tairbhithe agus ag údaráis bhainistíochta nuair a chuireann siad oibríochtaí isteach i dtaca le tacaíocht CFRE a fháil, nuair a dhéanann siad meastóireacht orthu agus nuair a roghnaíonn siad iad, rinneadh an simpliú seo a leanas.

—	Is féidir le Ballstáit, réigiúin agus tairbhithe na catagóirí FE, na huasmhéideanna agus modhanna ríomha na gcostas incháilithe a chur i bhfeidhm ag baint leasa as simpliú rialacha Státchabhrach an Aontais is infheidhme (an GBER).

—

Meastar gur bailí an mheastóireacht theicniúil/inneachair a rinne FE. Ciallaíonn an méid sin nach gá d’údarás bainistíochta chlár CFRE meastóireacht nua a dhéanamh. Is gá d’údaráis bhainistíochta, áfach, sula síníonn siad an doiciméad ina leagtar amach na coinníollacha maidir le tacú le tairbhithe, a sheiceáil an gcomhlíonann na tionscadail sin na ceanglais shonracha maidir le Rialachán na bhForálacha Coiteanna (RFC), agus CFRE nach bhfuil cumhdaithe sa mheastóireacht FE. Déantar sin toisc gur gá na tionscadail sin a roghnú go foirmiúil i gcomhréir le RFC – i.e. incháilitheacht speisialta (FBManna atá i ndeacracht), rannchuidiú le cuspóirí cláir chistiúcháin mhalartaigh, coinníollacha cumasúcháin is infheidhme, agus raon feidhme an chiste (féach pointí (a), (b) agus (g) d’Airteagal 73(2) de RFC).

Príomhchéimeanna sa phróiseas

Ullmhúchán/clársceidealú	— Sonraítear sa chlár oibre bliantúil nó leathbhliantúil FE na glaonna a bhféadfar Séalaí Barr Feabhais a dámhachtain ina leith. Is féidir na cláir oibre FE sin a fheiceáil agus a íoslódáil ar an Tairseach Cistiú agus Tairiscintí. (https://ec.europa.eu/info/funding-tenders/opportunities/portal/screen/programmes/horizon) — Ba cheart do na Ballstáit agus na réigiúin an Coimisiún a chur ar an eolas cé acu atá siad nó nach bhfuil siad toilteanach ligean do chláir CFRE tacaíocht a sholáthar do thionscadail a bhfuil Séala Barr Feabhais FE acu. Féadfaidh na Ballstáit nó na réigiúin an fhaisnéis sin a áireamh i roinn an chomhaontaithe comhpháirtíochta maidir le comhlántacht agus sineirgí, agus sa tuairisc ar na cuspóirí sonracha atá i gclár ábhartha CFRE. Féadfaidh an t-údarás bainistíochta a chinneadh tacaíocht a thabhairt do thograí le haghaidh thionscadail Séala Bharr Feabhais fiú mura bhfuil siad luaite go sainráite sa chomhaontú comhpháirtíochta nó sa chlár. In aon chás ní mór don údarás bainistíochta a áirithiú go gcomhlíonann na tionscadail roghnaithe an clár.
Na Séalaí Barr Feabhais á ndámhachtain ag an gCoimisiún	— Dámhtar deimhniú an tSéala Barr Feabhais do thograí incháilithe agus tarchuirtear é mar aon le litir ina gcuirtear toradh na meastóireachta in iúl do na togróirí. Soláthraítear i clár oibre FE níos mó sonraí maidir leis na coinníollacha agus an próiseas chun Séala Barr Feabhais a fháil.
Leithdháileadh tacaíochta	— Cuireann sealbhóir an tSéala Barr Feabhais iarratas isteach go díreach chuig clár CFRE. — Ní gá tionscadail an tSéala Barr Feabhais a chur trí ghnáthphróiseas roghnúcháin CFRE. Ní mór, mar sin féin, iad a chur faoi mheasúnú simplithe ar a laghad faoi na critéir roghnúcháin a fhormheasann an Coiste Faireacháin, (comhlíontacht le coinníollacha cumasúcháin is infheidhme, raon feidhme an chiste, agus cuspóirí an chiste mar aon le rialacha Státchabhrach an Aontais is infheidhme) chun a áirithiú go gcomhlíonann na hoibríochtaí na ceanglais a leagtar amach i bpointí (a), (b) agus (g) d’Airteagal 73(2) de RFC, mar a leagtar amach le hAirteagal 73(4) de RFC. — Ba cheart measúnú thionscadail Séala Barr Feabhais le haghaidh chistiú CFRE a bheith ina mheasúnú simplithe (seiceáil comhlíontachta), ach d’fhéadfadh nósanna imeachta náisiúnta a bheith éagsúil lena chéile. Féadfaidh údaráis bhainistíochta an rogha is fearr dar leo (glao oscailte a sheoladh; “tús freastail ar an gceann is túisce” etc.; nó tionscadail a roghnú go díreach nuair a sholáthraítear an rogha sin sa chlár, ar choinníoll go n-urramaítear prionsabail na trédhearcachta agus an neamh-idirdhealaithe). — Maidir le tacaíocht ón mbeartas comhtháthaithe, d’fhéadfadh sé, agus critéir roghnúcháin á n-úsáid acu, go socródh údaráis bhainistíochta tairseacha a bheadh níos airde ná na scóir íosta a cheanglaítear le haghaidh chistiú FE. — Tá samplaí éagsúla ar shuíomh gréasáin An tSéala Barr Feabhais. (https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation/funding/funding-opportunities/seal-excellence_en#how) — Tá sé molta sa chlár CFRE go gcuirfí in iúl do AS REGIO (an t-aonad geografach ábhartha) agus do phobal cleachtais tiomnaithe an tSéala Barr Feabhais (RTD-SEAL-OF-EXCELLENCE@ec.europa.eu) an tacaíocht a thugann siad do thionscadail Séala Barr Feabhais.
Cur chun feidhme, faireachán & rialú	— Cuireann tairbhithe tionscadail chun feidhme i gcomhréir le rialacha agus nósanna imeachta beartais comhtháthaithe. Déantar tograí a bhfuil Séala Barr Feabhais acu a chómhaoiniú i gcomhréir le rialacha de RFC agus na rialacha sonracha de CFRE. Ar choinníoll go gcomhlíonann sé rialacha an chláir, is féidir leis an údarás bainistíochta catagóirí áirithe rialacha FE a chur i bhfeidhm (mar shampla, ar na catagóirí, ar uasmhéideanna agus ar mhodhanna chun costais incháilithe a ríomh). Ní mór do na húdaráis bhainistíochta na heilimintí sin a chur in iúl sa doiciméad ina leagtar amach na coinníollacha maidir le tacaíocht. — Ní bheidh an ráta cómhaoinithe a chuirtear i bhfeidhm ar mhaoiniú poiblí foriomlán le haghaidh an tionscadail níos airde ná an ráta maoinithe faoi rialacha cistiúcháin FE má dheonaítear tacaíocht i bhfoirm Státchabhair faoi Airteagal 25a nó 25b de GBER (féach an roinn maidir le Státchabhair thíos). — Tá feidhm ag na rialacha céanna maidir le faireachán agus rialú agus maidir le hoibríochtaí eile faoi chlár ábhartha CFRE. — Soláthraítear sonraí comhiomlánaithe maidir leis an Séala Barr Feabhais ar dheais phoiblí FE, agus léirshamhlú an tSéala de réir tíre agus réigiúin.

Faisnéis Thábhachtach

Céard faoi rialacha Státchabhrach AE?

Féadann cistiú ó chláir CFRE a bheith faoi rialacha státchabhrach AE más gnóthais iad na tairbhithe. Sna cásanna sin, ní mór an cistiú a bheith comhoiriúnach leis an margadh inmheánach, bunaithe ar na rialacha státchabhrach AE is infheidhme. Maidir le tionscadail ar bronnadh an Séala Barr Feabhais orthu, tá Airteagal 25a agus 25b de GBER (8) mar rogha ag na Ballstáit chun comhoiriúnacht leis an margadh inmheánach a áirithiú. Thairis sin, leagtar amach roinnt coinníollacha ginearálta sa GBER nach mór na beartais chabhrach uile a chuirtear chun feidhme faoin GBER a chomhlíonadh gan beann ar a gcuspóirí. Leis na coinníollacha sonracha a leagtar amach in Airteagal 25a agus 25b de GBER ceadaítear cistiú ó CFRE le haghaidh tionscadail ar bronnadh an Séala Barr Feabhais orthu – ag an ráta cistithe céanna agus leis na costais incháilithe chéanna FE – gan fógra foirmiúil a thabhairt don Choimisiún roimh ré agus gan aon ghá le meastóireacht theicniúil eile a dhéanamh. Tá sé de dhualgas ar an údarás a dheonaíonn an chabhair na coinníollacha ginearálta agus sonracha GBER is infheidhme a chomhlíonadh nuair a dhámhann sé an cistiú. Chomh maith lena iarratas bunaidh FE a chur isteach, ní mór do shealbhóir an tSéala Barr Feabhais na critéir roghnúcháin is infheidhme maidir le tionscadail Séala Barr Feabhais arna mbunú ag an údarás bainistíochta a chomhlíonadh agus ní mór dó a áirithiú freisin go gcomhlíonann sé na rialacha Státchabhrach is infheidhme freisin.

Mar údarás bainistíochta/comhlacht cistithe eile, conas is féidir linn a bheith ar an eolas i gcónaí maidir leis an méid a thiteann amach agus na cleachtais is fearr agus muid ag tacú le tograí le haghaidh Shéala Barr Feabhais?

Leanfaidh pobal cleachtais tiomnaithe an tSéala Barr Feabhais de cheadú d’údaráis bhainistíochta CFRE leasmhara agus do chomhlachtaí eile cistithe dea-chleachtais a mhalartú maidir leis an gcaoi chun tacú le tograí le haghaidh Shéala Barr Feabhais, chun bheith suas chun dáta i dtaca leis an méid is déanaí a thiteann amach, agus chun rochtain a fháil ar an bhfaisnéis agus ar na sonraí is ábhartha faoi thograí le haghaidh Shéala Barr Feabhais ina gcuid réigiún, (an méid, an cistiú arna iarraidh, etc.). Ba cheart go mbeadh sé níos fusa scéimeanna cistithe mhalartaigh a phleanáil dá bhrí sin.

Mar údarás bainistíochta/chomhlacht cistithe eile, conas is féidir linn a bheith ar an eolas i gcónaí maidir leis na tograí inár dtír/réigiún ar bronnadh an Séala Barr Feabhais orthu?

Iarrtar ar shealbhóirí an tSéala Barr Feabhais a dtoilteanas a thabhairt le haghaidh shraith theoranta faisnéise (i.e. sonraí teagmhála amhail ainm na cuideachta, seoladh na cuideachta agus seoladh ríomhphoist an teagmhálaí, achoimre ar an togra, méid na tacaíochta airgeadais a iarrtar agus na heochairfhocail a úsáidtear) a chomhroinnt leis na húdaráis bhainistíochta le haghaidh beartais comhtháthaithe agus le heintitis eile phoiblí nó phríobháideacha a bhféadfadh sé a bheith leasmhar dóibh tacú le cuideachta an tsealbhóra. Beidh na húdaráis bhainistíochta in ann rochtain a fháil ar an bhfaisnéis sin agus dul i dteagmháil le sealbhóir an tSéala Barr Feabhais. Ar shuíomh gréasáin an tSéala Barr Feabhais soláthraítear breis faisnéise faoin gcaoi chun an Séala Barr Feabhais a úsáid agus faoin gcaoi chun sonraí teagmhála na n-údarás bainistíochta de réir tíre a aimsiú.

Cad iad na coinníollacha faoinar féidir le húdaráis bhainistíochta tionscadail a chistiú ar cuireadh iarratas isteach chuig FE ina leith ach nár roghnaíodh le haghaidh chistiú FE iad agus nach bhfuarthas Séala Barr Feabhais ina leith?

Ionas go bhfaighfear tacaíocht beartais comhtháthaithe le haghaidh tionscadail nach ann do Shéala Barr Feabhais ina leith, ní mór an tionscadal a chur faoin measúnú caighdeánach iomlán a cheanglaítear faoi chlár beartais comhtháthaithe (níl feidhm ag an measúnú simplithe ach amháin maidir le tionscadail a bhfuil an Séala Barr Feabhais acu agus maidir le hoibríochtaí arna roghnú faoi chlár atá comhchistithe ag FE).

Sampla praiticiúil

Tionscadal a bhfuil Séala Barr Feabhais aige ó Luasaire CNE de chuid Fhís Eorpach (clár oibre 2022 de chuid na Comhairle Nuálaíochta Eorpaí (CNE), lch. 74, lena n-áirítear fonótaí 63 agus 64):

Mar fhreagra ar ghlao FE cuireann FBM iarratas isteach agus éiríonn leis sna céimeanna meastóireachta réamhghiúiré (“GO”) a leagtar amach i gclár oibre bliantúil CNE. D'ainneoin é a bheith ar ardcháilíocht, cinneann giúiré CNE nach féidir an togra tionscadail a chistiú de bharr easpa infhaighteacht cistí leordhóthanacha. Gheobhadh an FBM Séala Barr Feabhais de ghnáth (ach amháin i gcásanna sonracha a leagtar amach i gclár oibre CNE – mar shampla, i gcás nach dtoilíonn an FBM do chomhroinnt na faisnéise faoina thogra).

Is féidir le FBM a bhfuil Séala Barr Feabhais aige dul i dteagmháil le comhlachtaí cistiúcháin eile ansin – údaráis bhainistíochta clár beartais comhtháthaithe mar shampla. Le réamh-údarú an iarratasóra, féadfaidh an Coimisiún faisnéis bhunúsach a chomhroinnt freisin, go háirithe sonraí teagmhála, faoin iarratas a raibh rath air. Maidir le torthaí na meastóireachta agus sonraí íogaire eile, tá a dtarchur chuig údaráis airgeadais leasmhara eile faoi réir comhaontuithe rúndachta sonracha a thabhairt i gcrích. Ina theannta sin, agus le toiliú an iarratasóra, féadfaidh an Coimisiún faisnéis a chomhroinnt le heagraíochtaí eile ar féidir leo tacú leis an FBM - An Líonra Fiontar Eorpach (EEN), mar shampla. Féadfaidh EEN seirbhísí tacaíochta duine le duine a sholáthar do FBManna a bhfuil Séala Barr Feabhais ina seilbh acu chun cuidiú leo foinsí cistithe mhalartaigh eile a shainaithint (lena n-áirítear cláir a chistítear ó CFRE), agus chun cuidiú leo le haon phróiseas iarratais (lena n-áirítear coigeartú féideartha ar an togra tionscadail), le fothú acmhainneachta le haghaidh phróisis iarratais agus scileanna cur i láthair, agus naisc a thabhairt dóibh chuig seirbhísí tacaíochta ábhartha amhail meaitseáil agus sainaithint comhpháirtithe gnó oiriúnacha. Is de chomhdhéanamh pacáistí seirbhísí idir 3 lá agus 5 lá a sholáthraítear saor in aisce don FBM lena mbaineann na seirbhísí EEN, agus tá siad curtha in oiriúint do riachtanais gach sealbhóir aonair an tSéala Barr Feabhais.

Chun tacú le tionscadail Shéala Barr Feabhais, féadfaidh údaráis bhainistíochta a chinneadh go leanfar Rialacha FE ó thaobh catagóirí, uasmhéideanna agus modhanna ríomha na gcostas incháilithe de ar choinníoll go gcomhlíontar na coinníollacha comhoiriúnachta Státchabhrach a bhunaítear faoi Airteagal 25a agus Caibidil 1 de GBER. Más ea, féadfaidh siad na rialacha le haghaidh an Luasaire a leagtar amach i bhFís Eorpach - an Clár Réime um Thaighde agus um Nuálaíocht a chur i bhfeidhm (“ní mó ná 70 % de chostais incháilithe iomlána na gníomhaíochta nuálaíochta roghnaithe a bheidh sa deontas nó sa chomhchuid réamhíocaíochta cúitimh den tacaíocht ón Luasaire” – Airteagal 48(9) den Rialachán lena mbunaítear Fís Eorpach – an Clár Réime um Thaighde agus um Nuálaíocht) (9). Thairis sin, mar a míníodh sa Chlár Réime is Sonrach maidir le FE (pointe 1.1.2), cuirfear an meascán agus an méid den mhaoiniú faoin Luasaire “in oiriúint do riachtanais na cuideachta, dá méid agus dá céim, do chineál na teicneolaíochta nó na nuálaíochta agus d’fhad ama thimthriall na nuálaíochta” (10).

Má tá sé sin beartaithe sa chlár oibre, is féidir le sealbhóirí Shéala Barr Feabhais CNE FE tairbhe a bhaint as imeachtaí meaitseála a eagraíonn seirbhísí luasghéaraithe gnó CNE chun pobal nuálaithe CNE – lena n-áirítear iad siúd a bhfuil Séala Barr Feabhais ina seilbh acu – agus infheisteoirí, comhpháirtithe agus ceannaitheoirí poiblí a nascadh. Soláthraíonn seirbhísí luasghéaraithe gnó CNE raon de sheirbhísí cóitseála agus meantóireachta freisin, agus soláthraíonn siad rochtain ar líonraí idirnáisiúnta de chomhpháirtithe ionchasacha do nuálaithe, lena n-áirítear comhpháirtithe tionsclaíocha ionchasacha, chun slabhra luacha a chomhlánú, deiseanna margaidh a fhorbairt, agus/nó infheisteoirí nó foinsí eile airgeadais phríobháidigh nó chorparáidigh a aimsiú (11)..

Cuirtear tograí le haghaidh Shéala Barr Feabhais luasaire CNE chun cinn ní hamháin d’údaráis bhainistíochta CFRE, ach d’fhoinsí cistiúcháin phríobháidigh freisin (e.g. trí imeachtaí sonracha r-phitseála agus meaitseála a eagraíonn líonraí agus pobail thiomnaithe an tSéala Barr Feabhais agus tríd an Séala Barr Feabhais a shonrú ar an tairseach InvestEU).

2.   Aistrithe ó Chiste Taighde agus Forbraíochta na hEorpa chuig Fís Eorpach

Faoi Airteagal 26(1) de RFC, féadfaidh Ballstáit a iarraidh suas le 5 % dá gcuid acmhainní a aistriú faoi bhainistíocht chomhpháirteach chuig aon chiste nó ionstraim AE eile atá faoi bhainistíocht dhíreach nó indíreach. Tá feidhm ag an teorainn 5 % maidir le leithdháileadh tosaigh náisiúnta ciste ar leith agus níl feidhm aici maidir le clár sonrach ná (catagóir de) réigiún. Ní féidir acmhainní aistrithe a úsáid ach amháin le haghaidh gealltanais bhuiséadacha amach anseo (i.e. le haghaidh na mblianta atá amach romhainn). Ní mór na hacmhainní a úsáid chun tairbhe an Bhallstáit lena mbaineann (12).

Méideanna aistrithe den sórt sin, ní bhaineann díriú téamach le haghaidh CFRE leo.

Le FE ceadaítear dá bpáirteanna uile aistriú acmhainní ó chláir bhainistíochta comhpháirtíochta a fháil.

Reachtaíocht ábhartha	RFC	Airteagal 26 de RFC Acmhainní a aistriú agus Aithris (19)
	Fís Eorpach	Airteagal 15(5), (6)
Reachtaíocht ghaolmhar	RFC	Airteagal 24 (Cláir a leasú)

Breithnithe beartais

Féadfaidh údaráis bhainistíochta aistrithe a úsáid chun go gcumasófar tograí FE thar barr óna mBallstát/réigiún féin chun a bheith rannpháirteach in FE nuair a chuirfí bac orthu, i gcúinsí eile, ó thaobh roghnú le haghaidh thacaíocht FE de, mar gheall ar shrianta buiséadacha.

Is féidir luach breise a bheith i gceist le haistrithe nuair a dhírítear iad ar réimsí T&N a sainaithníodh mar thosaíochtaí in S3anna náisiúnta agus/nó réigiúnacha agus a bhíonn ró-shuibscríofa go tipiciúil i nglaonna FE. Ní ceanglas dlíthiúil é, áfach, go mbeidh infheistíochtaí a chumhdaítear leis na cistí aistrithe comhoiriúnach le tosaíochtaí speisialtóireachta cliste.

Cuirtear deiseanna ar fáil le haistrithe chun, inter alia:

—	neart a chur le rannpháirtíocht in FE ag tairbhithe ó na réigiúin/na Ballstáit a raibh a rannpháirtíocht agus a ráta ratha íseal go traidisiúnta in FE;

—	neart a chur, trí speisialtóireacht chliste; le tionscadail i réimsí a shainaithnítear mar thosaíochtaí;

—

inniúlacht riaracháin a chaomhnú ar an leibhéal náisiúnta/réigiúnach i roghnú agus bearta leantacha ar thionscadail T&N, toisc nach iad na húdaráis bhainistíochta a dhéanfaidh sin faoi rialacha de RFC, ach gurb í an ghníomhaireacht faoi seach a dhéanfaidh sin faoi rialacha FE (go háirithe nuair nach mbíonn go leor tionscadal barr feabhais ann chun údar cuí a thabhairt do ghlao iomlán a dhéanamh ar an leibhéal náisiúnta/réigiúnach faoin gclár RFC; nuair a bhíonn méid mór tograí thar barr den sórt sin faoi FE; nó nuair is mian le húdarás bhainistíochta an chláir RFC an cineál tacaíochta a thugann sé a éagsúlú).

Tá aistrithe an-oiriúnach do chomhchodanna atá ina dtairbhithe aonair. Leis an gcéad chéim de FE ní cheadófar aistriú ach amháin le haghaidh na gcomhchodanna sin.

Ní mór acmhainní aistrithe a úsáid chun tairbhe an Bhallstáit lena mbaineann. Féadfaidh Ballstát raon feidhme críche an aistrithe a theorannú go dtí réigiún sonrach (i.e. eadhon an réigiún a chumhdaítear le clár beartais comhtháthaithe a bhfuil na hacmhainní á n-aistriú as).

Mar gheall ar aistrithe féadfaidh Ballstáit nó réigiúin a bhfuil rátaí ísle rannpháirtíochta acu in FE a chumasú chun dlús a chur lena n-acmhainneachtaí T&N trí rannpháirtíocht a gcuid eintiteas dlíthiúil féin in FE a mhéadú. Tarlaíonn sé sin toisc gurb iad na tairbhithe ón mBallstát/ón réigiún sin ar leith amháin a fhéadfaidh tairbhiú d’aistriú.

Le haistriú chuig FE is féidir deiseanna foghlama a sholáthar freisin do thionscnóirí tionscadail, amhail FBManna nó ollscoileanna, toisc go mbeidh siadsan in ann dul isteach sa phróiseas FE a bhuí leis na hacmhainní breise a chuirtear ar fáil do FE de bharr an aistrithe ag a mBallstát nó a réigiún. Cuirfear an tionscadal isteach sa phróiseas le haghaidh ullmhúchán do dheontas, agus beidh sé go hiomlán faoi réir rialacha FE, lena n-áirítear rátaí cistithe. Déanfaidh gníomhaireacht ábhartha an Choimisiúin faireachán ar an tionscadal le linn a fhaid ama.

Príomhchéimeanna sa phróiseas

Ullmhúchán	— Ní mór aistrithe a bheith sonraithe go sainráite sa chomhaontú comhpháirtíochta, (nó in iarraidh ar leasú ar chlár má chomhaontaigh an Coiste Faireacháin (MC) leis sin) (13). Mura bhfuil aistrithe curtha in iúl sa chomhaontú comhpháirtíochta i dtús báire, is féidir iad a iarraidh fós tráth ar bith níos déanaí trí iarraidh ar leasú ar an gclár faoi bhainistíocht chomhpháirteach i gceist a (lena n-áirítear an plean maoiniúcháin a ghabhann leis). — Ceanglaítear faomhadh an údaráis bhainistíochta roimh ré i gcás aistrithe a bhfuil leasú ar chlár i gceist leo. Thairis sin, “[i] gcás iarraidh ar aistriú a bhaineann le leasú ar chlár, ní fhéadfar ach acmhainní na mblianta féilire atá le teacht a aistriú.” Féach Airteagail 24 agus 26 de RFC le haghaidh tuilleadh sonraí maidir leis na ceanglais. — Agus aistriú á iarraidh aige, ní mór don Bhallstát/údarás bainistíochta míniú a thabhairt ar an mbealach ina mbeadh an t-aistriú chun tairbhe an Bhallstáit atá ag aistriú nó (i gcás clár réigiúnach) na réigiún sonrach, agus míniú ar an mbealach ina gcuideodh sé sin le cuspóirí na hionstraime fála a ghnóthú. Chun cur chun feidhme a éascú, d’fhéadfaí an chomhchuid FE atá ina sprioc leis an aistriú a shonrú san iarraidh (e.g. Luasaire CNE). — Ionas go saineofar an chomhchuid agus an méid atá le haistriú, féadfaidh seirbhísí an Choimisiúin meastachán a sholáthar maidir leis an méid is dócha a bheidh iompartha sa tréimhse i gceist, ar bhonn chuntas teiste an Bhallstáit/an réigiúin sa chomhchuid a roghnaíodh.
Measúnú iarrataí ag an gCoimisiún	— Ní mór don Choimisiún agóid a dhéanamh i gcoinne iarraidh ar aistriú i gcás ina mbainfeadh sé an bonn ó ghnóthú chuspóirí an chláir arb uaidh a bheadh na hacmhainní le haistriú. — Má fhormheasann an Coimisiún an t-aistriú, deimhnítear é sin go hoifigiúil sa chinneadh lena bhformheastar an comhaontú comhpháirtíochta nó an leasú ar an gclár. — Tugtar an amlíne le haghaidh fhormheas na hiarrata ar aistriú faoi bhun an tábla seo.
Leithdháileadh tacaíochta	— Tar éis don aistriú a bheith formheasta, cuirtear ar fáil do FE é sa bhliain féilire dár gcionn le haghaidh ghlaonna na bliana sin. Ón am sin i leith féadfar an t-aistriú a úsáid chun leas an Bhallstáit/an réigiúin lena mbaineann. Féadfar é a úsáid le haghaidh tacaíocht a thabhairt do thograí atá sna réigiúin/sa tír aistrithe agus a fuair meastóireacht dheimhneach ó shaineolaithe neamhspleácha, ach nach raibh inghlactha mar gheall ar shrianta buiséadacha. Forlíontar an tacaíocht ó bhuiséad bunúsach FE leis an aistriú – ní chuirtear ina ionad é. — Roghnaítear tionscadail ar bhonn an liosta rangaithe a bhíonn mar thoradh ar an meastóireacht ag FE nó ar rialacha sonracha (agus urramaítear i gcomhthráth imfhálú náisiúnta/réigiúnach an mhéid a aistríodh). I gcás Luasaire CNE, leithdháilfear an buiséad aistrithe ar an mbonn “tús freastail ar an gceann is túisce” i gcomhréir leis an scoithphleanáil (seoltar próisis roghnúcháin gach 3 mhí) go dtí go mbíonn sé ídithe. — Tá feidhm ag rialacha FE maidir leis na méideanna aistrithe, atá faoi réir na gcoinníollacha cur chun feidhme tionscadail céanna is atá aon tionscadal FE eile. — Úsáidfear cód leibhéal NUTS2 chun an réigiún a shainiú. Bíonn sonraí maidir le tionscadail chistithe (agus anailís déanta orthu de réir réigiúin) ar fáil go poiblí ar dheais FE. Cuirfear in iúl ar an deais gur tacaíodh leis an tionscadal le hairgead aistrithe.
Cur chun feidhme, faireachán agus rialú	— I ndiaidh an aistrithe, déanann an Coimisiún an cur chun feidhme, (lena n-áirítear an faireachán) go heisiach agus faoi rialacha FE, ní dhéanann údaráis bhainistíochta na gclár faoi bhainistíocht chomhpháirteach a thuilleadh é. Mar sin féin tá ról ag na húdaráis bhainistíochta i gcás aistrithe a chuirtear ar ais chuig beartas comhtháthaithe agus i gcás leasú ar chlár a chur isteach. — Níl aon iarmhairt dhíreach ag an aistriú seo ar thionscnóirí ná ar thairbhithe tionscadail, a chomhlíonann rialacha agus nósanna imeachta HE.

Amlíne le haghaidh iarrataí ar aistriú

Céim 1: Iarraidh chun cistí a aistriú ó ionstraim beartais comhtháthaithe

1.1   Iarraidh ar aistriú trí chomhaontú comhpháirtíochta

1.2   Iarraidh ar aistriú a áirítear i leasú cláir.

Céim 2: Na cistí aistrithe a chur chun feidhme trí FE

Faisnéis Thábhachtach

An féidir acmhainní aistrithe a aistriú ar ais chuig a mbunchiste?

Mura bhfuil gealltanas dlíthiúil déanta ag an gCoimisiún maidir leis an airgead aistrithe faoi FE faoin 31 Lúnasa de bhliain n+1, féadfar na hacmhainní neamhcheangailte comhfhreagracha a aistriú ar ais chuig an gciste ónar aistríodh iad ar dtús báire. Féadfar iad a ath-leithdháileadh ansin ar chlár amháin nó níos mó (Airteagal 26(7) RFC, Airteagal 15(6) HE) arna iarraidh sin don Bhallstát.

Tá feidhm ag an nós imeachta céanna maidir le leasú cláir a iarraidh (Airteagal 24 de RFC) agus ní mór an iarraidh a chur faoi bhráid an Choimisiúin 4 mhí ar a laghad roimh an sprioc-am le haghaidh gealltanais (airgeadais) (i.e. faoin 31 Lúnasa de bhliain n+1).

Déanfar acmhainní a aistrítear ar ais a ath-leithdháileadh ansin ar an gclár/na cláir fála agus beidh siad faoi réir rialacha RFC.

Más gá don Choimisiún cistí a aisghabháil ó thairbhithe FE a fuair aistriú ó CFRE, an seolfaí na cistí sin ar ais chuig clár CFRE?

Ní sheolfaí. Ní sheolfadh na leithreasuithe chuig an mbunlíne buiséid (CFRE), ach d’fhanfaidís leis an gclár ábhartha. Sa chás sonrach seo, d’fhanfaidís leis an gclár FE (a raibh siad aistrithe chuige ón CFRE).

Sampla praiticiúil:

Cinneann Ballstát cuid d’acmhainní cláir CFRE ar leith do na blianta féilire atá le teacht a aistriú chuig FE (14) tríd an gclár a leasú i gcomhréir le hAirteagal 24 de RFC.

Aontaíonn an Coimisiún go bhfuil údar cuí leis an aistriú agus go bhfuil sé i gcomhréir le cuspóirí an chláir óna n-aistreofar na hacmhainní. Formheasann an Coimisiún an leasú ar an gclár, tar éis don MC a chomhaontú a thabhairt dó. Pléann na Ballstáit agus an Coimisiún freisin an raon feidhme geografach (arna chinneadh ag críoch an chláir aistrithe), an úsáid atá beartaithe do na hacmhainní aistrithe faoi FE (ar leibhéal na comhpháirte FE) agus an méid atá le haistriú ar bhonn an “chumais iompartha” mheasta (mar shampla, staidreamh stairiúil a úsáid maidir le rannpháirtíocht le haghaidh glaonna comhchosúla ón tír/réigiún sin).

Tá sé ar intinn ag an mBallstát na hacmhainní aistrithe a úsáid chun cistiú a dhéanamh ar thograí FBM faoi ghlao FE ar Luasaire CNE. Tá sé ar intinn aige é sin a dhéanamh trí chomhaontuithe deontais atá le tabhairt i gcrích faoi dheireadh bhliain n+1 ar a dhéanaí (i.e. an bhliain tar éis na bliana ina n-aistrítear na hacmhainní chuig FE).

Úsáidtear na hacmhainní chun cistiú a dhéanamh ar thograí FBM a chuirtear isteach faoi Luasaire CNE a ndearnadh meastóireacht orthu tar éis chinneadh an Bhallstáit an t-airgead a aistriú.

Cumhdaíonn FE aon chostais riaracháin bhreise a bhaineann leis an aistriú a fhorghníomhú (faoi láthair). Déanfar measúnú ar cibé an féidir nó nach féidir an cur chuige seo a choinneáil ar bun mar chuid d’athbhreithniú meántéarma an chláir.

Féadfaidh an Ballstát a iarraidh go n-aistreofar acmhainní neamhcheangailte ar ais chuig CFRE suas le 4 mhí roimh dheireadh bhliain n+1 (i.e. faoin 31 Lúnasa). Déanann sé amhlaidh trí leasú a iarraidh ar an gclár (na cláir) ina n-áireofar na hacmhainní sin. Tá an iarraidh faoi réir fhormheas an Choimisiúin. Cuirfear tús le feidhm riail an tsaortha ón mbliain ina ndéanfar na gealltanais bhuiséadacha chomhfhreagracha.

3.   Cistiú carnach

Ciallaíonn cistiú carnach go bhfaigheann oibríocht/tionscadal tacaíocht ó níos mó ná ciste, clár nó ionstraim amháin (lena n-áirítear cistí faoi bhainistíocht chomhpháirteach agus cistí faoi bhainistíocht dhíreach) le haghaidh na hítime céanna costais/caiteachais. Mar is amhlaidh i gcás na sásraí sineirge eile, ní uathoibríoch é an cistiú carnach. Ina ionad sin, is rogha é ar féidir le húdaráis bhainistíochta a iniúchadh le haghaidh beartais comhtháthaithe agus ar féidir le húdarás deonúcháin a iniúchadh le haghaidh chláir an Aontais faoi bhainistíocht dhíreach. Ní féidir cistiú carnach a chur i bhfeidhm ach amháin le comhaontú na bpáirtithe uile lena mbaineann (i.e. údaráis bhainistíochta agus an t-údarás deonúcháin le haghaidh chláir an Aontais faoi bhainistíocht dhíreach).

Reachtaíocht ábhartha	RFC	Airteagal 63(9)
	FE	Airteagal 15(4)
Reachtaíocht ghaolmhar	An Clár don Eoraip Dhigiteach	Airteagal 23(1) (15)

Breithnithe beartais/tairbhí féideartha

Fágann cistiú carnach gur féidir ualach airgeadais oibríochta a leathadh agus aghaidh a thabhairt ar shrianta buiséadacha féideartha (e.g. na srianta sin a eascraíonn as rátaí cistiúcháin níos ísle ionstraime) mar go ligeann sé suas le 100 % de thionscadal sineirge a chistiú ó bhuiséad an Aontais, i.e. ar choinníoll go gcomhlíontar na rialacha ábhartha maidir leis an Státchabhair. Is mar gheall air sin freisin is féidir tacú le ranníocaíochtaí náisiúnta, go háirithe sna Ballstáit bheagfhorbartha agus sna réigiúin bheagfhorbartha.

Is féidir le cistiú carnach acmhainní ó ionstraimí difriúla an Aontais a thiomsú faoi bhainistíocht dhíreach agus faoi bhainistíocht chomhpháirteach freisin, agus is féidir cistiú 100 % a fháil ó acmhainní an Aontais mar gheall air sin. Mar sin soláthraíonn cistiú carnach deis chun na naisc idir na tosaíochtaí comhlántacha T&N maidir le glaonna FE agus cláir CFRE (agus S3 gaolmhara) a neartú.

Príomhchéimeanna sa phróiseas

Ullmhúchán/clársceidealú	— Cistiú carnach a dhéanamh idir bainistíocht dhíreach agus bainistíocht chomhpháirteach le haghaidh an chaiteachais chéanna ar oibríocht, tá sé indéanta ar choinníoll go ndéantar socruithe sonracha chun comhlíonadh le hAirteagal 63(9) de RFC agus Airteagal 191(3) den Rialachán Airgeadais a áirithiú. Ba cheart d'údaráis an chláir aird ar leith a thabhairt ar an léirmhíniú a leanas ar Airteagal 63(9) de RFC agus ar Airteagal 191(3) de RA agus cistiú carnach a chur chun feidhme de réir na gcéimeanna praiticiúla thíos. — Foráiltear sa chéad fhomhír d’Airteagal 63(9) de RFC toirmeasc ar dhearbhú dúbailte caiteachais faoi RFC, á lua nach féidir an mhír chaiteachais chéanna a aisíoc ach amháin faoi ionstraim chistiúcháin aonair an Aontais agus nach féidir aon chistiú dúblach ón Aontas a nascadh leis an mír chaiteachais chéanna. Tá feidhm ag an toirmeasc seo ar dhearbhú dúbailte maidir le caiteachas arna dhearbhú in iarratas ar íocaíocht ag údarás bainistíochta chuig an gCoimisiún agus ní i ndáil le héileamh íocaíochta arna chur faoi bhráid na n-údarás náisiúnta ag tairbhí le haghaidh oibríocht shonrach. — Comhfhreagraíonn an fhoráil seo d’Airteagal 191(3) RA. Mar sin féin, ceadaítear leis an Rialachán Airgeadais, dámhachtain charnach deontas ó bhuiséad an Aontais, má tá an méid sin údaraithe ag na bunghníomhartha. Maidir le CAI 2021-2027, ceadaítear le formhór na mbunghníomhartha, lena n-áirítear Fís Eorpach, do charnadh deontas ar choinníoll nach n-aisíocann siad níos mó ná 100 % de na costais incháilithe. — Féadfaidh an t-údarás bainistíochta a lua sa chlár beartais comhtháthaithe go mbeartaíonn sé cistiú carnach agus na réimsí ina mbeadh tairbhí ag baint le cistiú den sórt sin a cheadú. Fiú mura ndéantar tagairt don sásra seo sa chlár, féadfar cistiú carnach a chur i bhfeidhm fós má tá na hoibríochtaí i gcomhréir le tosaíochtaí an chláir. — Féadfaidh na Ballstáit agus seirbhísí/údarás deonúcháin an Choimisiúin (do chlár an Aontais faoi bhainistíocht dhíreach) a chomhaontú ansin glaonna comhordaithe a sheoladh. Ba cheart na glaonna seo: — a chomhordú idir na húdaráis bhainistíochta agus seirbhísí/údarás deonaithe an Choimisiúin agus go hidéalach iad a sheoladh ag an tráth céanna; — a lua má roghnaíonn an t-iarratasóir iarratas a dhéanamh ar an dá ghlao ionstraime agus má ghlactar leis an dá iarratas, go bhféadfaidh an tionscadal cistiú carnach a fháil (i.e. tacaíocht ón dá ionstraim); — a shonrú, le haghaidh gach deontais, go mbeidh na nósanna imeachta agus na rialacha incháilitheachta is infheidhme le comhlíonadh. — na rátaí agus na coinníollacha cistiúcháin a bheidh i bhfeidhm sna trí chás seo a leanas a shainmhíniú: (i) má roghnaíonn an t-iarratasóir iarratas a dhéanamh ar an dá ghlao ionstraime agus má ghlactar leis an dá iarratas; (ii) má roghnaíonn an t-iarratasóir iarratas a dhéanamh ar an dá ghlao ionstraime, ach ní ghlactar ach le ceann amháin acu; (iii) má roghnaíonn an t-iarratasóir iarratas a dhéanamh ar cheann amháin den dá ghlao ionstraime. Ina theannta sin, ba cheart a léiriú sna glaonna an méid a leanas: — na rialacha incháilitheachta (ag brath ar an bhfoinse chistiúcháin, d’fhéadfadh dhá shraith rialacha incháilitheachta a bheith ann), an tréimhse incháilitheachta costais, fad ama an tionscadail, na tréimhsí tuairiscithe, na spriocdhátaí chun an dá dheontas a fhormheas (ba cheart go gcomhordódh na Ballstáit ábhartha agus an t-údarás deonúcháin do chlár an Aontais faoi bhainistíocht dhíreach na spriocdhátaí roimh ré) — na rátaí cistiúcháin a chuirfear i bhfeidhm faoin dá ionstraim (faoi na rialacha dlí faoi seach). Ní fhéadfaidh na rátaí cistiúcháin comhcheangailte a bheith níos mó ná 100 % de na costais incháilithe agus ní mór dóibh na rialacha maidir leis an Státchabhair a chomhlíonadh. — an t-ábhar ba cheart d’iarratasóirí a chur i láthair ina gcuid tograí (soláthraítear tuilleadh eolais thíos faoi “leithdháileadh le haghaidh tacaíochta”).
Leithdháileadh tacaíochta	— Ba cheart a áireamh i dtograí na heilimintí go léir a dhéanfaidh an t-údarás bainistíochta agus an t-údarás deonúcháin do chlár an Aontais faoi bhainistíocht dhíreach meastóireacht orthu ina bpróisis roghnúcháin faoi seach. — Déanfar roghnú agus meastóireacht na dtograí ar leithligh maidir le gach glao, de réir sásraí agus rialacha gach ionstraime. — Ní ráthaíocht é roghnú faoi ghlao amháin le haghaidh roghnú faoi ghlao eile. — Ní mór do thograí a léiriú cé acu a dhéanfaidh nó nach ndéanfaidh an t-iarratasóir iarratas mar fhreagra ar ghlao na hionstraime eile. Más “déanfaidh” é an freagra, ciallaíonn an gá atá le comhordú éifeachtúil na n-ionstraimí cistiúcháin nach mór a thabhairt le fios san iarratas freisin cé acu atá sé nó nach bhfuil sé beartaithe ag an iarratasóir dul ar aghaidh leis an tionscadal a d’fhéadfadh a bheith comhchistithe más rud é (i) go roghnaítear an tionscadal ag údarás bainistíochta amháin nó (ii) go roghnaítear é ag an údarás deonúcháin amháin faoi chlár an Aontais faoi bhainistíocht dhíreach. — Mura n-éiríonn ach le ceann amháin de na hiarratais, tugann an t-údarás freagrach (an t-údarás bainistíochta nó an t-údarás deonúcháin bainistíochta dírí) comhaontú deontais i gcrích leis an tairbhí i gcomhréir le rialacha an chiste/na hionstraime faoi seach. Mar shampla, má tá an comhaontú leis an údarás bainistíochta (le haghaidh tacaíochta faoi chlár beartais comhtháthaithe), beidh feidhm ag rialacha RFC agus ag rialacha an Aontais maidir leis an Státchabhair agus eisítear an doiciméad ina leagtar amach na coinníollacha maidir le tacaíocht. — I gcás iarratais agus roghnúcháin faoin dá ghlao, ba cheart don tairbhí dhá chomhaontú deontais ar leithligh a thabhairt i gcrích – ceann amháin leis an údarás bainistíochta, doiciméad mar a thugtar air ina leagtar amach na coinníollacha le haghaidh tacaíochta, agus ceann eile leis an údarás deonúcháin do chlár an Aontais faoi bhainistíocht dhíreach. Ba cheart a lua i ngach comhaontú deontais (i) rialacha is infheidhme an chiste/na hionstraime faoi seach agus (ii) an nasc leis an deontas eile a léiriú. Marcáiltear comhaontú deontais faoi chlár an Aontais faoi bhainistíocht dhíreach mar “ghníomh sineirge” ar an mBileog Sonraí (le linn ullmhú deontais nó le linn leasú ar dheontas) agus déanfar forálacha comhfhreagracha roghnacha a ghníomhachtú. — Ní mór do na húdaráis faoi seach (na húdaráis bhainistíochta agus na húdaráis deonúcháin do chláir faoi bhainistíocht dhíreach) a áirithiú nach sáraíonn na rátaí cistiúcháin comhcheangailte a chuirtear i bhfeidhm ar leibhéal na hoibríochta 100 % de na costais incháilithe. — Faoin mbainistíocht chomhpháirteach, féadfaidh an ráta cistithe a chuirtear i bhfeidhm ar leibhéal oibríochta agus an ráta cómhaoinithe ar leibhéal na tosaíochta ábhartha a bheith difriúil. Sna gníomhaíochtaí sineirge, tá an ráta cómhaoinithe ar an leibhéal tosaíochta le cur san áireamh, ach ar deireadh thiar is é an ráta cistithe ar leibhéal na hoibríochta mar a leagtar amach sa doiciméad ina leagtar amach na coinníollacha maidir le tacaíocht a úsáidfear chun críocha réiteach leis an ráta cistiúcháin sa chlár faoi bhainistíocht dhíreach agus chun a áirithiú nach gcumhdaítear níos mó ná 100 % faoi bhuiséad an Aontais.
Cur chun feidhme, faireachán & rialú	Cur chun Feidhme — Chun maoiniú 100 % ó bhuiséad an Aontais i gcomhréir leis an rún maidir le gníomhaíochtaí sineirge a cheadú, ba cheart dearbhú caiteachais aonair a dhéanamh don Choimisiún le haghaidh an tionscadail sineirge ar leith. Ba cheart an dearbhú aonair sin a dhéanamh ó na húdaráis bhainistíochta chomhpháirteacha chuig an gCoimisiún in iarratas ar íocaíocht (agus na costais incháilithe atá dearbhaithe ag an tairbhí chuig an t-údarás bainistíochta a chumhdach a chuirfeadh an t-údarás bainistíochta leis mar fhaisnéis bhreise san iarratas seo ar íocaíocht chuig an gCoimisiún). Sa chaoi sin, ní shárófar an toirmeasc ar dhearbhú dúbailte caiteachais leis an gCoimisiún faoi Airteagal 63(9) de RFC chun críocha na n-íocaíochtaí faoi bhainistíocht chomhpháirteach. — Ar an gcéad dul síos, ní mór don tairbhí gach caiteachas incháilithe a dhearbhú don údarás bainistíochta i gcomhréir le téarmaí an deontais dá bhrí sin. — Cuireann an t-údarás bainistíochta an tairbhí ar an eolas nuair a áirítear an caiteachas in iarratas ar íocaíocht chuig an gCoimisiún faoi bhainistíocht chomhpháirteach. Tá feidhm aige sin maidir le haon iarratas ar íocaíocht a chuirtear isteach i gcomhréir le hAirteagal 91 de RFC: maidir le cláir CFRE, cuirfidh an Ballstát sé iarratas ar íocaíocht ar a mhéad isteach in aghaidh an chláir, in aghaidh an Chiste agus in aghaidh na bliana cuntasaíochta. Gach bliain, féadfar iarratas amháin ar íocaíocht a chur isteach tráth ar bith i ngach tréimhse ama idir na dátaí a leanas: 28 Feabhra, 31 Bealtaine, 31 Iúil, 31 Deireadh Fómhair, 30 Samhain agus 31 Nollaig. — Cuirfear cóip de dhearbhú ó thairbhí chuig an údarás bainistíochta (in éineacht le cóip den fhaisnéis údaráis bainistíochta chuig an tairbhí ina ndeimhnítear go raibh an caiteachas san áireamh in iarratas ar íocaíocht chuig an gCoimisiún) i gceangal ansin mar dhoiciméad tacaíochta leis an iarratas ar íocaíocht a thabharfaidh an tairbhí isteach i ríomh-Dheontais. — Níor cheart costais a áireamh ar dtús in iarratas ar íocaíocht faoin deontas faoi bhainistíocht dhíreach i gcás ar bith mar go mbeidís neamh-incháilithe do bhainistíocht chomhpháirteach dá bharr. — Maidir leis an iarratas ar íocaíocht a chuir an t-údarás bainistíochta faoi bhráid an Choimisiúin, leanann an ranníocaíocht ó CFRE na rialacha maidir leis an ráta cómhaoinithe agus uastacaíocht ó na cistí le haghaidh gach ceann de na tosaíochtaí a leagtar amach in Airteagal 112 de RFC (cómhaoiniú ar an leibhéal tosaíochta). Ní áirítear an ranníocaíocht ón gclár atá á bhainistiú go díreach i leith an ráta chómhaoinithe sin agus cuirfear i láthair mar ranníocaíocht (phoiblí) náisiúnta í. — Tugtar faoi deara go ndéantar iarratais ar íocaíocht faoi bhainistíocht chomhpháirteach ar leibhéal na dtosaíochtaí agus ní de réir oibríochta. Ba cheart don údarás bainistíochta na méideanna a bhaineann leis na tionscadail sineirge le haghaidh gach iarratas ar íocaíocht laistigh de gach tosaíocht a shonrú. — A luaithe a bheidh an caiteachas san áireamh in iarratas ar íocaíocht chuig an gCoimisiún ag an údarás bainistíochta, uaslódálfaidh an tairbhí/comhordaitheoir cóip den dearbhú a chuirtear faoi bhráid an údaráis bhainistíochta in ríomh-Dheontais (in éineacht le cóip d’fhaisnéis an údaráis bhainistíochta chuig an tairbhí ag deimhniú go raibh an caiteachas san áireamh in iarratas ar íocaíocht chuig an gCoimisiún) agus faisnéis a sholáthar maidir leis an ráta cómhaoinithe arna chur i bhfeidhm/le cur i bhfeidhm ar leibhéal na hoibríochta agus ar leibhéal na haise tosaíochta ag an údarás bainistíochta agus an tráth céanna an fhaisnéis uile maidir le cur chun feidhme na gníomhaíochta de réir mar a éilítear le rialacha an chláir faoi bhainistíocht dhíreach (ag úsáid na Tairsí Maoinithe agus Tairiscintí chun deontais an Aontais a bhainistiú go leictreonach). — Ciallaíonn sé sin nach bhféadfar an tairbhí a íoc ag an mbainistíocht dhíreach go dtí nach gcuirfear an chóip seo den dearbhú faoi bhráid an údaráis bhainistíochta, rud a chiallaíonn go bhfanfaí go ceann thréimhse uasta 2 mhí. — Ba cheart faisnéis agus fianaise leordhóthanach a bheith ag an dá údarás deonúcháin ar mhaoiniú eile an Aontais atá ann faoi láthair nó atá beartaithe chun maoiniú dúbailte i rith shaolré gníomhaíochta sineirge a sheachaint. Fad agus go ndéantar na ranníocaíochtaí a chaidhpeáil ag méid áirithe ar bhonn céatadáin chomhordaithe de chostais incháilithe, ní sháróidh tacaíocht chomhcheangailte fhoriomlán ón Aontas Eorpach na costais fhoriomlána. — Fíoraítear an fhreagracht as comhlíontacht na rialacha maidir leis an Státchabhair a áirithiú. — Chun an cur chuige seo a chur chun feidhme, ní éileofar aon bhearta breise a bheidh le déanamh ag údaráis an chláir faoi bhainistíocht chomhpháirteach seachas an tairbhí a chur ar an eolas faoin dáta a dhearbhaítear an caiteachas ábhartha don Choimisiún. Faireachán — Níl eisceacht ó na rialacha ann le haghaidh cistiú carnach chun críocha an tuairiscithe CFRE. Tá Iarscríbhinn VII de RFC le líonadh isteach agus ranníocaíochtaí CFRE le cur san áireamh. — Chun críocha iarratais ar íocaíocht i gcomhréir le hIarscríbhinn XXIII de RFC, aicmeofar ranníocaíochtaí CFRE mar chistiú an Aontais. Os a choinne sin, tá ranníocaíochtaí ó na hionstraimí faoi bhainistíocht dhíreach le cur i láthair faoin táb poiblí (náisiúnta). — Socraíonn an t-údarás bainistíochta agus an t-údarás deonúcháin bainistíochta dírí na spriocdhátaí maidir le tuairisciú agus íocaíocht de réir na rialacha is infheidhme chun go gceadófaí an cur chuige seicheamhach a thuairiscítear thuas (i.e. an chéad dearbhú chuig an údarás bainistíochta (agus ón údarás bainistíochta chuig an gCoimisiún) agus ansin é a chóipeáil chuig an ionstraim faoi bhainistíocht dhíreach). — Ní mór do thairbhithe na rialacha a chomhlíonadh maidir le cur chun feidhme, faireachán agus rialú na n-ionstraimí/na gcistí uile lena mbaineann. Má éilíonn údarás deonúcháin an chláir/chiste faoi bhainistíocht dhíreach deimhniú ar na ráitis airgeadais (CFS) sa deontas faoi bhainistíocht dhíreach, féadfaidh an t-iniúchóir CFS brath ar dheimhnithe iniúchóireachta um chaiteachas bainistíochta comhpháirtí freisin (a mhéid a chumhdaíonn siad na costais chéanna agus coinníollacha incháilitheachta comhionanna). — Féadfaidh tionscadail réamh-mhaoiniú nó réamhíocaíochtaí a fháil i gcomhréir leis na rialacha dlí is infheidhme agus leis an ráta cistiúcháin réamhaontaithe a chomhaontaítear roimh ré.

Faisnéis thábhachtach

Céard faoi rialacha Státchabhrach AE?

Tá feidhm ag rialacha an Aontais maidir leis an Státchabhair maidir leis an gcuid den tionscadal arna mhaoiniú ag CFRE. Ní mór na rialacha carntha cistithe phoiblí a leagtar amach i rialacha an Aontais maidir leis an Státchabhair lena mbunaítear an cistiú poiblí iomlán féideartha don tionscadal/ghníomhaíocht a fhíorú agus a chur chun feidhme i gceart freisin.

I gcás cistiúchán carnach, an éilítear fós ar an gcomhlacht cistiúcháin náisiúnta nó ar na tairbhithe ranníoc le cuid den chistiú?

Braitheann sin ar na rátaí cistiúcháin a shocraítear ar an leibhéal tionscadail don dá fhoinse chistiúcháin. I gcás CFRE, tá feidhm ag rialacha maidir leis an Státchabhair agus cinneann siad an t-uasráta cistiúcháin is incheadaithe ar an leibhéal oibríochtúil. Chun comhlíontacht leis an uasráta cistiúcháin is incheadaithe a fhíorú, ní mór an cistiú poiblí ar an leibhéal tionscadail a chur san áireamh, lena n-áirítear tacaíocht a fhaightear ó, mar shampla, CFRE agus FE agus i bhfoirm ar bith.

4.   Comhpháirtíochtaí Eorpacha

Úsáid CFRE mar ranníocaíocht náisiúnta le Comhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe agus Institiúidithe

ciallaíonn “Comhpháirtíocht Eorpach” tionscnamh ina dtugann an tAontas Eorpach agus comhpháirtithe príobháideacha agus/nó poiblí (amhail an tionscal, comhlachtaí poiblí nó fondúireachtaí), gealltanas tacaíocht a thabhairt go comhpháirteach le clár de ghníomhaíochtaí T&N a fhorbairt agus a chur chun feidhme. Tá Clár Oibre Straitéiseach i gcomhair Taighde agus Nuálaíochta – a chomhroinneann gach comhpháirtí agus a bhfuil siad tiomanta dó – mar bhonn taca faoi gach Comhpháirtíocht Eorpach. Déantar an fhís fhadtéarmach seo a aistriú ina gníomhaíochtaí coincréiteacha trí chláir oibre bhliantúla. Ní mór do Chomhpháirtíochtaí Eorpacha a gcuid cuspóirí agus spriocanna coincréiteacha a lua, chomh maith le sraith príomhtháscairí feidhmíochta comhfhreagracha.

I gcomhréir le hAirteagal 73(4) de RFC, féadfaidh údaráis bhainistíochta cinneadh a dhéanamh tacaíocht a sholáthar go díreach ó CFRE d’oibríochtaí a roghnaítear faoi chlár arna chómhaoiniú ag FE (amhail Comhpháirtíocht Eorpach Chomhchistithe nó Institiúidithe).

Luaitear in Airteagal 15(3) den Rialachán maidir le Fís Eorpach go bhféadfar ranníocaíochtaí airgeadais ó chláir CFRE (16) a mheas mar ranníocaíocht ón mBallstát rannpháirteach le Comhpháirtíocht Eorpach Chomhchistithe nó Institiúidithe, ar choinníoll go gcomhlíonann sé sin na rialacha RFC. Ní mór comhlachtaí a chuireann cláir atá comhchistithe ag FE chun feidhme a shainaithint mar chomhlachtaí idirmheánacha den chlár CFRE ábhartha (Airteagal 71(5) de RFC). Fágann sin gur fusa FE, an clár ábhartha CFRE agus tacaíocht náisiúnta a chomhordú agus a shioncronú. Féadfaidh cláir CFRE (cuid den/an) ranníocaíocht náisiúnta le haghaidh rannpháirtíochta sna Comhpháirtíochtaí Eorpacha sin a chumhdach. Ní mór cinneadh ranníoc le comhpháirtíocht teacht mar thoradh ar phróiseas roghnúcháin a chomhlíon rialacha an bheartais chomhtháthaithe.

Thairis sin agus cosúil leis an Séala Barr Feabhais, féadfaidh údaráis bhainistíochta ranníocaíocht den sórt sin a sholáthar go díreach (agus ní bheidh gá le glao iomaíoch agus nós imeachta roghnúcháin ar leithligh) d’oibríochtaí a roghnaíodh faoi chlár arna chomhchistiú ag FE i gcomhréir le hAirteagal 73(4) de RFC. Mar atá i gceist leis an Séala Barr Feabhais, ba cheart do na húdaráis bhainistíochta measúnú simplithe a dhéanamh fós, chun seiceáil go gcomhlíonann na tionscadail sin pointí (a), (b) agus (g) d’Airteagal 73(2) de RFC, áfach. Oibríochtaí den sórt sin (i) ní mór iad a bheith comhsheasmhach leis an gclár, lena n-áirítear leis na straitéisí ábhartha is bonn leis an gclár, agus ní mór rannchuidiú éifeachtach a sholáthar leo chun cuspóirí sonracha an chláir a bhaint amach, (ii) ní mór iad a bheith ag teacht le raon feidhme coinníll cumasúcháin agus ní mór iad a bheith comhsheasmhach leis na straitéisí agus na doiciméid phleanála chomhfhreagracha arna mbunú chun an coinníoll cumasúcháin sin a chomhlíonadh, agus (iii) ní mór iad a bheith ag teacht le raon feidhme an chiste ábhartha agus ní mór iad a chur i leith cineál idirghabhála.

Mar an gcéanna, féadfaidh údaráis bhainistíochta catagóirí, méideanna uasta agus modhanna ríomha na gcostas incháilithe arna mbunú faoi FE a chur i bhfeidhm maidir leis na hoibríochtaí sin.

Féadfar comhlíontacht leis na rialacha maidir leis an Státchabhair a áirithiú trí choinníollacha comhoiriúnachta Airteagail 25c de GBER a urramú lena dtugtar féidearthachtaí chun costais incháilithe agus rátaí cistiúcháin Fhís Eorpach a chur i bhfeidhm ar na tionscadail taighde agus forbartha a roghnófar faoi chlár arna chomhchistiú ag Fís a chomhlíonfaidh na coinníollacha a leagtar amach san Airteagal seo.

Ní mór go gcomhlíonfadh ranníocaíochtaí cláir CFRE le Comhpháirtíochtaí Eorpacha na rialacha maidir le toirmeasc ar dhearbhú dúbailte caiteachais a leagtar síos in Airteagal 63(9) de RFC. Níor cheart na costais chéanna a dhearbhú don Choimisiún faoi dhó. Tá dhá chineál Comhpháirtíochtaí Eorpacha ábhartha maidir le hAirteagal 15(3) den Rialachán maidir le Fís Eorpach a chur chun feidhme.

—

Tá Comhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe (lena dtacaítear trí “gníomhaíocht cláir comhchistithe”) bunaithe ar chomhaontú deontais idir an Coimisiún agus cuibhreannas comhpháirtithe (aireachtaí náisiúnta nó gníomhaireachtaí cistiúcháin taighde agus nuálaíochta go tipiciúil). Tugann na comhpháirtithe gealltanais maidir le ranníocaíochtaí airgeadais agus comhchineáil. Is comhpháirtíochtaí iad seo a bhaineann le tíortha de chuid an Aontais le maoinitheoirí taighde náisiúnta/réigiúnacha agus le húdaráis phoiblí eile ag croílár an chuibhreannais. Soláthraíonn an tAontas cómhaoiniú do chlár arna chur chun feidhme ag eintitis a bhainistíonn agus a mhaoiníonn gníomhaíochtaí T&N. Cuimsítear leis na príomhghníomhaíochtaí a d’fhorbair Comhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe glaonna comhpháirteacha trína gcistítear tionscadail T&N thrasnáisiúnta, agus ina soláthraíonn gach comhpháirtí buiséad dá eintitis atá rannpháirteach sna tionscadail agus ina soláthraíonn an tAontas cistiú breise.

—

Is cláir taighde agus nuálaíochta iadComhpháirtíochtaí Eorpacha Institiúidithe. Féadfaidh (i) roinnt Ballstát (ar bhonn cinnidh ón gComhairle agus ó Pharlaimint na hEorpa i gcomhréir le hAirteagal 185 CFAE), (ii) comhlachtaí arna mbunú le cinneadh ón gComhairle faoi Airteagal 187 CFAE (mar shampla, comhghnóthais), nó (iii) an Institiúid Eorpach um Nuálaíocht agus Teicneolaíocht (EIT) Pobail Eolais agus Nuálaíochta i gcomhréir leis an Rialachán maidir le EIT agus le Clár Oibre Straitéiseach um Nuálaíocht maidir le EIT tabhairt faoi na cláir seo. Tá coinne leis go mbeidh dearcadh fadtéarmach acu agus go mbeidh roinnt comhtháthaithe i gceist leo.

Le Fíor 1 thíos tugtar forbhreathnú ar na Comhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe, Comh-chlársceidealaithe agus Institiúidithe uile faoi chéad Phlean Straitéiseach 2019-2024 FE. Tá na 20 Comhpháirtíocht Eorpach Chomhchistithe agus Institiúidithe le rannpháirtíocht na mBallstát ábhartha maidir le cur chun feidhme Airteagail 15(3) den Rialachán maidir le Fís Eorpach.

Fíor 1.

Forbhreathnú ar na ceithre bhraisle de Chomhpháirtíochtaí Eorpacha

Eolas breise Tá Comhpháirtíochtaí Eorpacha Chomh-chlársceidealaithe bunaithe ar mheabhrán tuisceana atá sínithe idir an Coimisiún agus comhpháirtithe seachas an tAontas. Níl na comhpháirtíochtaí seo incháilithe chun CFRE a úsáid mar ranníocaíocht náisiúnta mar nach bhfuil aon rogha ann cistiú a chomhcheangal (is féidir cistiú comhthreomhar nó seicheamhach amháin a chomhcheangal). Maidir leis na cineálacha comhpháirtíochtaí sin, is féidir CFRE a úsáid mar ranníocaíocht náisiúnta do ghníomhaíochtaí breise na gcomhpháirtíochtaí má shainaithnítear iad sin sa phlean gníomhaíochta breise. Is é an Néal Eorpach maidir leis an Eolaíocht Oscailte an t-aon Chomhpháirtíocht Eorpach chomh-chlársceidealaithe le rannpháirtíocht na mBallstát faoi láthair.

Reachtaíocht ábhartha	RFC	Airteagail 63(9), 71(5) agus 73(4) agus Aithris (61)
	Fís Eorpach	Airteagal 15(3)
Reachtaíocht ghaolmhar	GBER	Airteagal 25c agus 25d (Státchabhair)

Breithnithe beartais/tairbhí féideartha

Cuireadh Comhpháirtíochtaí Eorpacha ar bun chun tosaíochtaí an Aontais a bhaint amach. Ag dul i bpáirt le hearnálacha poiblí agus príobháideacha, is féidir leo aghaidh a thabhairt ar dhúshláin dhomhanda a éilíonn mais chriticiúil agus fís fhadtéarmach faoina n-aontaíonn na comhpháirtithe agus a dtugann siad gealltanas ina leith. Ní hamháin go seolann comhpháirtíochtaí glaonna comhpháirteacha, ach déanann siad gníomhaíochtaí breise éagsúla freisin chun tacú le glacadh na sochaí, an mhargaidh agus rialála ar thorthaí T&N.

Is príomhthionscnóir iad na Comhpháirtíochtaí Eorpacha do shineirgí mar is féidir úsáid na n-acmhainní atá ar fáil ó ionstraimí, ó chláir agus ó chistí éagsúla de chuid an Aontais agus náisiúnta a thiomsú agus a chomhordú a bhuí leo. Cuidíonn siad le LET a neartú freisin agus iad ag spreagadh comhair trasteorann, ag ailíniú pleananna T&N, ag feabhsú scileanna agus ag méadú chumais iompartha na ngnólachtaí Eorpacha. Is é an sprioc ar leith atá ag Comhpháirtíocht Eorpach le rannpháirtíocht na mBallstát comhtháthú eolaíochta, bainistíochta agus airgeadais na gclár taighde náisiúnta ina réimse féin a bhaint amach. Bhí rannpháirtíocht na mBallstát “Leathnaithe” i gcomhpháirtíochtaí T&N an Aontais teoranta roimhe seo mar gheall ar easpa taithí nó cistiúcháin a bhí ar fáil don chomhar trasnáisiúnta. Tá Comhpháirtíochtaí Eorpacha beartaithe chun aghaidh a thabhairt ar thosaíochtaí an Aontais, agus mar sin tá sé tábhachtach rannpháirtíocht tíortha tearcionadaithe a neartú, comhlántachtaí ar fud an Aontais a fheabhsú agus na tairbhí a thiocfaidh astu a chomhroinnt. Tá sé seo ábhartha go háirithe mar nach dtugann Comhpháirtíochtaí Eorpacha ach aghaidh ar roinnt tosaíochtaí HE. Ciallaíonn sé sin nach mór do na Ballstáit a bheith rannpháirteach má tá a n-eintitis le bheith in ann páirt a ghlacadh sna glaonna agus sna gníomhaíochtaí eile a sheolann na comhpháirtíochtaí.

Is mórdhreasacht don chomhar trasnáisiúnta é má cheadaítear ranníocaíochtaí ó chláir CFRE a shainaithint mar ranníocaíochtaí náisiúnta i gcomhpháirtíochtaí FE. Méadaíonn sé tionchar infheistíochtaí T&N ó chistí éagsúla an Aontais trí infheistíocht a ailíniú le tosaíochtaí coiteanna an Aontais freisin.

Leis na rialacha nua is fusa cistí CFRE agus FE a thiomsú i gComhpháirtíochtaí Fhís comhchistithe, rud a chruthaíonn deiseanna do na réigiúin dul i gcomhar le tíortha agus le réigiúin eile an Aontais chun aghaidh a thabhairt ar thosaíochtaí gaolmhara i ndáil le speisialtóireacht chliste. Is é an buntáiste is mó ná an deis chun rannpháirtíocht na réigiún beagfhorbartha agus na mBallstát beagfhorbartha i gcomhar trasnáisiúnta laistigh den chreat comhpháirtíochtaí a mhéadú.

Dá bhrí sin is féidir leis an gcomhchistiú a sholáthraíonn an tAontas trí chomhpháirtíochtaí breisluach ar leith a chruthú nuair a chomhfhreagraíonn na tosaíochtaí a shainaithnítear faoi FE agus trí mheán S3 dá chéile nó nuair a chomhlánaíonn siad ar a chéile.

Príomhchéimeanna sa phróiseas - Comhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe

Ullmhúchán/clársceidealú

— Ba cheart d'údaráis náisiúnta/do pháirtithe leasmhara náisiúnta dul i mbun idirphlé lena n-údarás bainistíochta i bhfad roimh chaibidlíocht fhoirmiúil an chláir leis an gCoimisiún. — Ba cheart d’údarás bainistíochta agus do pháirtithe leasmhara náisiúnta/réigiúnacha tosaíochtaí T&N a shainaithint i gcláir i gcomhréir le tosaíochtaí S3, bearta ciste beartais chomhtháthaithe iomchuí a phleanáil agus idirphlé a oscailt le comhordaitheoirí/pointí teagmhála na Comhpháirtíochta Eorpaí Comhchistithe chun tuiscint a fháil ar na cineálacha gníomhaíochtaí agus acmhainní is gá a phleanáil. — Maidir le Comhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe, comhaontaítear gach rud i gcomhthéacs chomhaontú deontais – lena n-áirítear ráta aisíocaíochta chostais incháilithe an Aontais agus an buiséad foriomlán go ceann fhad iomlán na comhpháirtíochta. Tugann an plean oibre bliantúil, nach mór don Choimisiún a fhormheas, tuairisc ar ghníomhaíochtaí na comhpháirtíochta. Cinneann an cuibhreannas féin conas cistiú an Aontais a leithdháileadh agus meas a léiriú ar na rialacha a bunaíodh sa doiciméad ina leagtar amach na coinníollacha tacaíochta. — Ríomhtar ranníocaíocht fhoriomlán an Aontais mar chéatadán de na costais incháilithe iomlána. Is iondúil gurb é an ráta cistiúcháin faoi FE do Chomhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe ná 30 % (50 % i gcásanna eisceachtúla). Tá rogha fhoriomlán ag cuibhreannas conas ranníocaíocht an Aontais a leithdháileadh ar an gcomhpháirtíocht bheartaithe idir na tairbhithe atá ina bpáirtithe sa chomhaontú deontais FE á chinneadh – agus d’fhéadfadh rátaí cistiúcháin níos airde nó níos ísle a bheith ann do ghníomhaíochtaí agus/nó tairbhithe sonracha mar thoradh air sin. Má sholáthraíonn clár CFRE, i gcomhréir lena chuspóirí, tacaíocht ó CFRE do chlár arna chomhchistiú ag FE, ba cheart na comhlachtaí a chuireann na gníomhaíochtaí a eascraíonn as an gclár arna chomhchistiú ag FE (e.g. comhlachtaí cistiúcháin náisiúnta) chun feidhme a ainmniú mar chomhlachtaí idirmheánacha faoi na cláir ábhartha. I gcomhréir le hAirteagal 71(3) de RFC, déanfar socruithe idir an t-údarás bainistíochta agus an comhlacht/na comhlachtaí idirmheánacha a thaifeadadh i scríbhinn. — Beidh an ranníocaíocht ó chlár CFRE do thionscadal sonrach arna mhaoiniú ar an leibhéal náisiúnta nó réigiúnach, agus ba é faighteoir na ranníocaíochta sin tairbhí an tionscadail seo (úsáidtear an téarma “oibríocht” i gcomhthéacs an bheartais comhtháthaithe). — Ba cheart pleananna chun rannchuidiú leis na tionscadail a roghnaítear laistigh de na Comhpháirtíochtaí Eorpacha le ranníocaíocht náisiúnta éigin acu a leagan amach maille le míniú i gclár CFRE. — Ní mór do ranníocaíocht chlár CFRE le Comhpháirtíocht Eorpach teacht faoi raon feidhme an choinníll cumasúcháin is infheidhme (i.e. S3) agus a bheith comhsheasmhach le cuspóir agus raon feidhme sonracha an chláir chomhfhreagraigh. Is féidir an ranníocaíocht le Comhpháirtíocht Eorpach a shainaithint go luath freisin, sa S3 ábhartha, mar bheart chun comhar i réimsí tosaíochta a fheabhsú le comhpháirtithe ó lasmuigh de Bhallstát ar leith.

Leithdháileadh tacaíochta

— Maidir le hoibríochtaí a roghnaítear faoi chlár gníomhaíochtaí arna gcomhchistiú ag FE, féadfaidh an t-údarás bainistíochta cinneadh a dhéanamh tacaíocht a dheonú go díreach ón gclár CFRE, ar choinníoll go gcomhlíonann sé na ceanglais a leagtar amach in Airteagal 73(4) de RFC (a bhaineann le comhlíontacht le cuspóirí an chláir, raon feidhme an chiste agus na coinníollacha cumasúcháin is infheidhme). Féadfaidh údaráis bhainistíochta catagóirí, méideanna uasta agus modhanna ríomha na gcostas incháilithe arna mbunú faoi FE a chur i bhfeidhm freisin (tá siad seo le bunú sa doiciméad lena leagtar amach na coinníollacha maidir le tacaíocht). — Tá bainistíocht airgeadais Comhpháirtíochta Eorpaí Comhchistithe mar an gcéanna le haon tionscadal eile FE (i.e. déanann tairbhithe an chomhaontaithe deontais gníomhaíochtaí agus tuairiscíonn siad a gcostas don Choimisiún). — Ní mór do na costais tuairiscithe rialacha incháilitheachta costais FE agus leis na rialacha sonracha maidir le gníomhaíochtaí comhchistithe an chláir mar a shainmhínítear sa Chomhaontú Deontais Samplach a chomhlíonadh (e.g. ní mór na rialacha maidir le roghnú na dtionscadal trasnáisiúnta a chomhlíonadh). Tá ranníocaíochtaí comhchineáil agus airgeadais indéanta, ar choinníoll go bhfuil siad incháilithe faoi chistí an bheartais chomhtháthaithe agus faoi Fhís Eorpach. — Le haghaidh FE, aisíoctar costais incháilithe i gcomhréir leis an ráta cistiúcháin is infheidhme (is iondúil gurb ionann seo agus 30 % den mhéid foriomlán a ardaíonn an cuibhreannas, lena n-áirítear “ranníocaíochtaí airgeadais faoi chláir arna gcómhaoiniú ag CFRE” i gcomhréir le hAirteagal 15(3) den Rialachán maidir le Fís Eorpach). — Aistrítear an ranníocaíocht ó FE tríd an gcomhordaitheoir chuig an gcomhlacht cistiúcháin náisiúnta agus úsáidtear é mar chistiú breise do chlár na ngníomhaíochtaí. — Bainistíonn an cuibhreannas a chuireann gníomhaíochtaí comhchistithe an chláir chun feidhme ranníocaíocht an Aontais go neamhspleách agus cinneann sé (mar shampla, ina chomhaontú cuibhreannais) conas cistí a leithdháileadh agus a dháileadh ar ghníomhaíochtaí agus ar thairbhithe. Tuairiscíonn tairbhithe ghníomhaíocht chomhchistithe an chláir (na comhlachtaí cistiúcháin náisiúnta) a gcostais incháilithe don údarás bainistíochta. Comhroinntear cóip den dearbhú le húdarás deonúcháin FE. — Baineann an próiseas céanna le cistiú carnach nuair a dhéanann clár CFRE ranníocaíocht (féach thuas).

Sampla praiticiúil

—	Bíonn Ballstát nó réigiún rannpháirteach i gcuibhreannas chomhlachtaí cistiúcháin náisiúnta i gComhpháirtíocht Eorpach Chomhchistithe.

—	Tá sé ar intinn ag an mBallstát nó ag an réigiún clár CFRE a úsáid chun cuid den ranníocaíocht náisiúnta leis an gComhpháirtíocht Eorpach Chomhchistithe a chumhdach.

—	Tuairiscíonn an comhlacht cistiúcháin náisiúnta (i.e. comhlacht idirmheánach an chláir CFRE) don FE go bhfuil tacaíocht airgeadais/cistiú á soláthar aici dá tairbhithe dar luach EUR 100 milliún. Faigheann an comhlacht cistiúcháin náisiúnta aisíocaíocht 30 % ó FE (EUR 30 milliún).

—	Féadfar an fuílleach EUR 70 milliún eile a chomhchistiú ón gclár CFRE (e.g. le ráta comhchistithe 50 %; ní mór ráta comhchistithe tosaíochta an chláir a urramú – Airteagal 112 de RFC).

—	Dá bhrí sin, chumhdófaí costas iomlán EUR 100 milliún mar a leanas: EUR 30 milliún ó FE, EUR 35 mhilliún ó CFRE agus EUR 35 mhilliún ón mbuiséad náisiúnta.

—	Ba cheart caiteachas agus costais a dhearbhú agus a thuairisciú i gcomhréir leis na rialacha maidir le cistiú carnach a leagtar amach thuas.

Fíor 2.

Conas a oibríonn Comhpháirtíocht Eorpach Chomhchistithe?

Samplaí praiticiúla de ghlao comhpháirteach trasnáisiúnta – tairbhí arna roghnú ar an leibhéal náisiúnta ag gníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta. Is samplaí hipitéiseacha iad na samplaí a leanas. Is é an Ballstáit ábhartha atá freagrach as an gcinneadh críochnaitheach. Déanann gach Ballstát atá rannpháirteach i gComhpháirtíocht Eorpach Chomhchistithe cistiú ar a rannpháirtithe ar an leibhéal náisiúnta trína nósanna imeachta náisiúnta féin agus trína rialacha náisiúnta féin a chomhlíonadh. Ó thaobh Comhaontú Deontais Samplach comhpháirtíochta arna chomhchistiú ag Fís Eorpach de, measfar gur faighteoir “tacaíochta airgeadais do thríú páirtí” é. Ó pheirspictíocht náisiúnta, féadfaidh an tairbhí náisiúnta seo a bheith mar cheann amháin nó ceann eile díobh seo a leanas: 1. Maoinithe go hiomlán ag clár arna chomhchistiú ag CFRE. — Síníonn an tairbhí náisiúnta aon chomhaontú deontais náisiúnta amháin leis an ngníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta. Leagtar amach leis seo na téarmaí agus na coinníollacha faoina n-eisíocfaidh an ghníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta airgead CFRE. — Meastar gur comhlacht idirmheánach í an ghníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta (ó pheirspictíocht RFC) agus tuairiscíonn sí a costais (i.e. an cistiú CFRE a sholáthair sí don tairbhí náisiúnta) don údarás deonúcháin FE[1] agus dá húdarás bainistíochta inniúil. Tuairiscíonn an bheirt acu ar ais don Choimisiún ansin. 2. Cómhaoinítear le CFRE agus le foinse (foinsí) náisiúnta eile arna láimhseáil ag an ngníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta chéanna. — Síníonn an tairbhí náisiúnta comhaontú deontais náisiúnta amháin lena leagtar amach na téarmaí agus na coinníollacha faoina n-eisíocfaidh an ghníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta airgead CFRE. Síníonn an tairbhí náisiúnta comhaontú deontais náisiúnta eile ansin lena leagtar amach na téarmaí agus na coinníollacha faoina n-eisíocfaidh an ghníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta an méid eile airgid a foinsíodh go náisiúnta. — Meastar gur comhlacht idirmheánach í an ghníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta (ó pheirspictíocht RFC) agus tuairiscíonn sí an méid seo a leanas: — an costas a bhaineann le cistiú CFRE a sholáthar don tairbhí náisiúnta (tuairiscíonn sé é seo don údarás bainistíochta inniúil); — an costas comhiomlánaithe[2] a bhaineann le cistiú CFRE agus le cistiú náisiúnta eile a sholáthar, ar costas é a sholáthair an ghníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta don tairbhí náisiúnta (tuairiscíonn sé é seo d’údarás deonúcháin FE[3]). Sa dá chás thuas, ní mór don ghníomhaireacht cistiúcháin náisiúnta an nós imeachta maidir le cistiú carnach a leanúint (féach roinn 3 thuas ar chistiú carnach), agus cóip de dhearbhú ó thairbhí chuig an údarás bainistíochta a uaslódáil ar ríomh-Dheontais (in éineacht le cóip d’fhaisnéis an údaráis bhainistíochta don tairbhí lena ndeimhnítear gur cuireadh an caiteachas san áireamh in iarratas ar íocaíocht chuig an gCoimisiún) mar dhoiciméad tacaíochta don iarratas ar íocaíocht a thabharfar isteach. [1] Faoin gcatagóir costais “tacaíocht airgeadais do thríú páirtí” i gComhaontú Deontais Samplach na Comhpháirtíochta Eorpaí Comhchistithe FE [2] Faoin gcatagóir costais “tacaíocht airgeadais do thríú páirtí” i gComhaontú Deontais Samplachna Comhpháirtíochta Eorpaí Comhchistithe FE [3] Faoin gcatagóir costais “tacaíocht airgeadais do thríú páirtí” i gComhaontú Deontais Samplach na Comhpháirtíochta Eorpaí Comhchistithe FE

Faisnéis thábhachtach

Conas a dhéantar ranníocaíochtaí agus gealltanais ó FE?

Déantar gealltanais agus ranníocaíochtaí le haghaidh Comhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe i gcúig chéim:

1.	gealltanas táscach láithreach

2.	gealltanas foriomlán agus an comhaontú deontais á shíniú

3.	gealltanas bliantúil agus an clár oibre bliantúil á shainiú (e.g. ranníocaíocht buiséid leis an nglao a shainiú)

4.	gealltanas deiridh ag comhaontú leis an rangú/liosta roghnúcháin agus comhaontuithe deontais a shíniú

5.	ranníocaíocht (i.e. íocaíocht cistiúcháin).

Má dhéantar an chomhpháirtíocht chun bheith ina comhlacht idirmheánach i gclár CFRE i gcomhréir le hAirteagal 71(5) de RFC, ní mór sa socrú i scríbhinn (an chomhpháirtíocht) idir an t-údarás bainistíochta agus an comhlacht idirmheánach freagrachtaí gach páirtí maidir le cur i gcrích na gcúraimí atá tarmligthe ag an údarás bainistíochta chuig an gcomhlacht idirmheánach seo a lua go soiléir.

Príomhchéimeanna sa phróiseas – Comhpháirtíochtaí Eorpacha Institiúidithe (Airteagal 185 nó 187 CFAE)

Ullmhúchán/clársceidealú

— Sainmhínítear ranníocaíochtaí agus gníomhaíochtaí i gcinneadh ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (Airteagal 185 CFAE) nó i Rialachán ón gComhairle (Airteagal 187 CFAE). Ní mór ranníocaíocht an Aontais a mheaitseáil ar a laghad le ranníocaíocht an chomhpháirtí nach Ballstáit den Aontas é. — I gcás ina soláthraíonn clár CFRE, i gcomhréir lena chuspóirí, tacaíocht do chomhpháirtíocht atá comhchistithe ag FE freisin, ainmníonn údarás bainistíochta an chláir ábhartha an comhghnóthas (Airteagal 187 CFAE) nó struchtúr cur chun feidhme díláraithe (Airteagal 185 CFAE) (17) mar chomhlacht idirmheánach i gcomhréir le hAirteagal 71(5) de RFC. Éilítear le hAirteagal 71(3) de RFC go ndéanfar socruithe idir an t-údarás bainistíochta agus an comhlacht (na comhlachtaí) idirmheánacha a thaifeadadh i scríbhinn. — Déantar an ranníocaíocht ó chlár CFRE do thionscadal ar leith. Is é faighteoir ranníocaíochta CFRE den sórt sin tairbhí an tionscadail (tugtar oibríocht ar an tionscadal i gcomhthéacs an bheartais chomhtháthaithe). — Ba cheart ranníocaíocht le Comhpháirtíocht Institiúidithe Eorpach a leagan amach agus údar cuí leis sa roinn a bhaineann le sineirgí agus comhlántachtaí an chláir. — Ní mór do ranníocaíocht le Comhpháirtíocht Institiúidithe Eorpach critéir an choinníll chumasúcháin is infheidhme (i.e. S3) a chomhlíonadh agus a bheith comhsheasmhach le cuspóir agus raon feidhme an chláir chomhfhreagraigh, i gcomhréir le hAirteagal 73(4) de RFC. Is féidir an ranníocaíocht le Comhpháirtíocht Institiúidithe Eorpach a shainaithint go luath freisin, sa S3 ábhartha, mar bheart chun comhar i réimsí tosaíochta a fheabhsú le comhpháirtithe lasmuigh de Bhallstát ar leith. Ba cheart a leagan amach go soiléir i socrú i scríbhinn idir údarás bainistíochta agus comhlacht idirmheánach (an chomhpháirtíocht) na freagrachtaí as na cúraimí seo a dhéanamh.

Leithdháileadh tacaíochta

— Féadfaidh an t-údarás bainistíochta cinneadh a dhéanamh tacaíocht a dheonú go díreach ó chlár CFRE, ar choinníoll go gcomhlíonann sé sin na ceanglais a leagtar amach in Airteagal 73(4) de RFC. Féadfaidh údaráis bhainistíochta catagóirí, méideanna uasta agus modhanna ríomha na gcostas incháilithe arna mbunú faoi FE a chur i bhfeidhm freisin (atá le bunú sa doiciméad lena mbunaítear na coinníollacha maidir le tacaíocht). — Déanfar an cistiú a sholáthraíonn na stáit rannpháirteacha dá n-eintitis náisiúnta i dtionscadail comhghnóthais a chomhaireamh mar ranníocaíocht airgeadais don chomhghnóthas. I gcomhréir leis na rialacha ábhartha maidir le bainistíocht na ranníocaíochtaí ó na stáit rannpháirteacha (18), ní mór do na stáit rannpháirteacha na ranníocaíochtaí airgeadais táscacha atá le déanamh sa bhliain airgeadais sin a thuairisciú don bhord rialaithe faoin 31 Eanáir gach bliain. Agus é sin á dhéanamh, ba cheart do na stáit rannpháirteacha a shonrú an cion de na ranníocaíochtaí seo a thagann ó chistí beartais chomhtháthaithe. — I gcás lárbhainistiú na ranníocaíochtaí airgeadais (i gcás ina síníonn an tairbhí comhaontú deontais aonair amháin leis an gcomhghnóthas a chuireann ranníocaíochtaí an Aontais agus ranníocaíochtaí náisiúnta chun feidhme), íoctar acmhainní chlár CFRE leis an struchtúr cur chun feidhme tar éis do thograí a bheith roghnaithe agus tar éis do ranníocaíochtaí náisiúnta/réigiúnacha a bheith aitheanta. Ní bheidh feidhm ag rialacha FE ach amháin maidir leis an gcás seo – ag céim meastóireachta agus roghnaithe an ghlao, agus ag céim na híocaíochta. — I gcás chomhordú na n-íocaíochtaí, ní aistríonn an t-údarás náisiúnta cistí chuig an struchtúr cur chun feidhme, ach déanann sé na tairbhithe a aisíoc go díreach ar bhonn chomhaontú deontais náisiúnta. Tá feidhm ag rialacha cistiúcháin náisiúnta nó CFRE maidir leis an ranníocaíocht náisiúnta iomlán. Tá an glao, an mheastóireacht agus an roghnú faoi réir rialacha FE go heisiach, áfach. Gan beann ar chineál cur chun feidhme na ranníocaíochta, laistigh den ghlao céanna is féidir gníomhaíochtaí a chistiú ó chistí CFRE in éineacht le cistí FE nó ó chistí an Chláir don Eoraip Dhigiteach.

Príomhchéimeanna sa phróiseas – is infheidhme maidir le Comhpháirtíochtaí Eorpacha Comhchistithe agus Institiúidithe (Airteagal 185 nó 187 CFAE)

Ullmhúchán/ clársceidealú

— Sainaithnítear Comhpháirtíochtaí Eorpacha nua mar chuid de phleanáil straitéiseach FE agus de chomhordú straitéiseach an phróisis ghaolmhair. Tá na Ballstáit iomlán rannpháirteach i gcomhréir le hAirteagal 6(5) de Chlár Sonrach Fhís Eorpach.

Cur chun feidhme, faireachán & rialú

— Ní mór do chomhpháirtíochtaí córas faireacháin a bhunú i gcomhréir leis na ceanglais a leagtar amach in Airteagal 45, Iarscríbhinní III agus V den Rialachán maidir le Fís Eorpach. Ba cheart dó sin faisnéis a chur ar fáil don bhunachar sonraí céanna leis na comhpháirteanna FE eile. Ar an gcaoi sin, na sonraí comhiomlánaithe a bhaineann le tograí agus tionscadail a chistítear faoi na Comhpháirtíochtaí Eorpacha, beidh fáil orthu trí eCORDA agus Deais Fhís Eorpach. De bhreis ar na príomhchosáin tionchair FE, forbraíodh sraith comhtháscairí le haghaidh Comhpháirtíochtaí Eorpacha chun faireachán a dhéanamh ar a bhfeidhmíocht in aghaidh na gcritéar a leagtar amach sa bhunús dlí, amhail breisíocht, oscailteacht agus sineirgí. Ba cheart measúnú in imeacht ama a cheadú leis an bhfaireachán ar an méid atá bainte amach agus an dul chun cinn i leith tionchar, agus sainaithint riachtanas féideartha le haghaidh bearta ceartaitheacha. Bainfear leas as torthaí an fhaireacháin sin san fhaireachán débhliantúil ar gach Comhpháirtíocht Eorpach agus timthriall meastóireachta FE. — I gcomhréir le hAirteagal 72(1) de RFC, bailíonn an tÚdarás Bainistíochta sonraí ar oibríochtaí, lena n-áirítear na tionscadail tacaíochta arna roghnú ag na comhpháirtíochtaí.

Faisnéis thábhachtach

Cé mhéad de na ranníocaíochtaí náisiúnta is féidir a chumhdach le clár CFRE?

Féadfar a chuimsiú leis an ranníocaíocht ó chlár CFRE na ranníocaíochtaí náisiúnta i gcomhréir leis na rialacha maidir le cómhaoiniú agus leis an uasmhéid tacaíochta ó na cistí le haghaidh gach tosaíochta a leagtar amach in Airteagal 112 de RFC agus Airteagal 190 de RA, ar choinníoll go gcomhlíontar ceanglais Airteagal 63(9) de RFC.

Déantar foráil in Airteagal 25c de GBER maidir le coinníollacha comhoiriúnachta Státchabhrach chun costais incháilithe FE agus rátaí cistithe a chur i bhfeidhm maidir le tionscadail taighde agus forbartha a dtacaítear leo trí Chomhpháirtíocht Eorpach.

An féidir na ranníocaíochtaí náisiúnta go léir leis an tionscadal a chumhdach le clár CFRE – ós rud é go mbíonn cómhaoiniú náisiúnta á chlárú againn de réir tosaíochta seachas de réir an tionscadail?

Is féidir. Tagann an ranníocaíocht ón gclár ábhartha, agus tá an clár sin faoi réir rialacha maidir le cómhaoiniú. Mar sin féin, ós rud é go leagtar amach an cómhaoiniú ar an leibhéal tosaíochta seachas ar leibhéal oibriúcháin, féadfar na ranníocaíochtaí náisiúnta go léir le hoibríocht shonrach a chumhdach le buiséad an Aontais.

An féidir cláir CFRE a úsáid le haghaidh ranníocaíocht comhchineáil seachas chun tionscadail a mhaoiniú?

Is féidir cláir CFRE a úsáid chun ranníocaíochtaí náisiúnta na mBallstát atá rannpháirteach i gComhpháirtíochtaí Eorpacha a chumhdach. Is cuma cibé acu ranníocaíochtaí airgeadais nó ranníocaíochtaí comhchineáil atá i gceist. Ní ann d’aon ranníocaíocht chomhchineáil ó na Ballstáit rannpháirteacha le haghaidh Comhpháirtíochtaí Institiúidithe Eorpacha.

Cén chaoi a bhféadfaidh Údarás Bainistíochta le haghaidh chlár CFRE a áirithiú go rannchuidíonn oibríocht chomhchistithe leis na táscairí a leagtar amach sa chlár?

Tionscadail arna roghnú ag Comhpháirtíochtaí Eorpacha, is féidir tacú leo má chomhlíonann siad na riachtanais a leagtar amach i bpointí (a), (b) agus (g) de mhír 2 d’Airteagal 73 de RFC. Ní mór dóibh, dá bhrí sin, rannchuidiú le baint amach na dtáscairí cláir.

An féidir na cistí a úsáid chun críoch eile mura gcaitear iad ar mhaoiniú tionscadal de chuid comhpháirtíochtaí?

Chuirfí na ranníocaíochtaí sin i dtreo tionscadail shainaitheanta tar éis do bhord rialála na Comhpháirtíochta Eorpaí meastóireacht a dhéanamh orthu agus iad a roghnú. Dá bhrí sin, ní fhéadfaí iad a sheoladh ar ais.

Céard faoi rialacha Státchabhrach AE?

Bíonn feidhm ag rialacha maidir le Státchabhair más rud é gur gnóthas atá i dtairbhí an chistithe phoiblí a dheonaítear ó acmhainní Ballstáit, lena n-áirítear CFRE (agus más rud é go gcomhlíontar gach coinníoll carnach eile maidir le Státchabhair a bheith ann, a leagtar amach in Airteagal 107(1) CFAE). Faoi na coinníollacha a shonraítear in Airteagal 25c de GBER, féadfaidh tionscadail taighde agus forbartha chomhchistithe tairbhiú de chostais incháilithe agus rátaí cistithe FE. Tá feidhm aige sin freisin maidir le glaonna arna seoladh ag Comhpháirtíochtaí bunaithe ar Airteagal 185 nó Airteagal 187 CFAE nó i nglaonna arna seoladh faoi ghníomhaíochtaí comhchistithe cláir. Ní mór do thionscadail a bheith ina dtionscadail thrasnáisiúnta (arna gcur chun feidhme ag trí Bhallstát ar a laghad, nó dhá Bhallstát agus aon tír chomhlachaithe amháin ar a laghad), agus ní mór dóibh a bheith ina dtoradh ar ghlaonna ar thograí arna n-eagrú go lárnach a bhfuil feidhm ag rialacha cistiúcháin FE maidir leo (Airteagal 25c(3) de GBER maidir le catagóirí, uasmhéideanna agus modhanna ríomha costas incháilithe). Má chomhlíontar na coinníollacha go léir is infheidhme a leagtar amach in GBER, ní gá don údarás ag a bhfuil an chabhair á deonú measúnú ar leith ar Státchabhair a dhéanamh ná ní gá dó fógra a thabhairt don Choimisiún faoin gcabhair. I gcás ina bhfuil cistiú faoi réir rialacha maidir le Státchabhair agus nach bhfuil sé i gcomhréir leis na coinníollacha go léir a leagtar síos in Airteagal 25c de GBER, níl feidhm ag láimhseáil shimplithe na dtionscadal sin faoi rialacha maidir le Státchabhair.

Cén ceart crosta atá ann i gComhpháirtíochtaí Institiúidithe Eorpacha?

I gcomhréir le hAirteagal 10(1)(c) de Rialachán FE, ní mór ranníocaíochtaí ó aon Bhallstát rannpháirteach amháin a úsáid chun rannpháirtíocht eintiteas a bhunaítear sa Bhallstát rannpháirteach sin a mhaoiniú. Dá bhrí sin, tá smacht ag na Ballstáit rannpháirteacha i gcónaí ar a ranníocaíochtaí náisiúnta toisc go bhféadfaidís leithdháileadh cistí náisiúnta do thairbhí sonrach a chrosadh (ar fhorais eisceachtúla agus ar chúiseanna a bhfuil údar cuí leo) gan aon tionchar d’incháilitheacht an togra do chistiú ón Aontas.

An féidir le cláir CFRE tacú le ballraíocht comhlachtaí nó líonraí eile an Aontais nó le táillí rannpháirtíochta (e.g. comhpháirtíochtaí EIT)?

Aon oibríocht arna cómhaoiniú ag CFRE, ní mór di teacht faoi raon feidhme Rialachán CFRE. Le hAirteagal 5(1)(f) de Rialachán CFRE ligtear do CFRE tacú le líonrú, comhar agus malartú taithí agus gníomhaíochtaí lena mbaineann braislí nuálaíochta (lena n-áirítear iad sin a thugann gnólachtaí, eagraíochtaí taighde agus údaráis phoiblí le chéile). Is féidir comhar den sórt sin a chur chun cinn trí eagraíocht idirnáisiúnta.

De bhun Airteagal 63(4) de RFC, féadfar cuid d’oibríocht nó oibríocht ar fad a chur chun feidhme lasmuigh de Bhallstát, lena n-áirítear lasmuigh den Aontas Eorpach, ar choinníoll go rannchuidíonn an oibríocht le cuspóirí an chláir.

Ní chomhlíonann táillí ballraíochta eagraíochtaí idirnáisiúnta na coinníollacha thuasluaite dá bhrí sin agus níl siad incháilithe do thacaíocht CFRE toisc go bhfuil na cuspóirí arna saothrú ag eagraíochtaí idirnáisiúnta róleathan go ginearálta chun comhfhreagairt d’oibríocht shonrach lena saothraítear cuspóirí an chláir cistiúcháin.

I gcodarsnacht leis sin, is minic go gcomhfhreagraíonn táillí rannpháirtíochta do ghníomhaíochtaí níos sonraithe agus níos coincréití agus d’fhéadfaidís a bheith incháilithe dá bhrí sin do thacaíocht CFRE – má chomhfhreagraíonn siad do ghníomhaíocht choincréiteach arna déanamh ag eagraíocht idirnáisiúnta a thagann faoi raon feidhme an Rialacháin CFFRE agus a rannchuidíonn le cuspóir(í) an chláir cistiúcháin.

5.   Cistiú comhcheangailte (Cur le Chéile)

Tá sé tábhachtach na tairbhí is féidir le T&N a sholáthar don tsochaí, don chomhshaol agus don gheilleagar i gcoitinne a bharrfheabhsú agus a uasmhéadú, mar aon lena rannchuidiú chun spriocanna an Aontais a bhaint amach. Ní mór do chistiú an Aontais a bheith comhleanúnach dá bhrí sin agus sineirgí féideartha a shaothrú. Tá sé sin fíor go háirithe maidir le gníomhaíocht Chur le Chéile a thacaíonn le hionad barr feabhais a chruthú nó a nuachóiriú i dtír a thagann faoin bhfairsingiú trína chur le chéile le príomhinstitiúid taighde (comhpháirtí forbartha) i dtír dhifriúil. Éilítear cistiú comhlántach leis sin ó fhoinse náisiúnta, réigiúnach, ó fhoinse de chuid an Aontais nó ó fhoinse phríobháideach. Ainmnítear gníomhaíocht den sórt sin dá bhrí sin mar ghníomhaíocht “shineirge” i gclár oibre Fhís Eorpach. Tá coinne leis go mbeidh gníomhaíochtaí cur le chéile mar dhroichead bríoch ag a mbeidh tionchar go háirithe idir S3 agus an barr feabhais in T&N, rud lena neartófar LET dá réir sin.

Reachtaíocht ghaolmhar

Airteagal 25d GBER (Státchabhair)

Príomhchéimeanna sa phróiseas

Ullmhú/clársceidealú	Ainmnítear gníomhaíochtaí Cur le Chéile mar ghníomhaíochtaí “sineirge” i gclár oibre Fhís Eorpach. Leis na cláir beartais comhtháthaithe féadfar cistiú comhlántach a sholáthar do thionscadal Cur le Chéile le haghaidh thacar costas incháilithe atá ar leithligh ó na costais arna gcumhdach le Fís Eorpach, ar choinníoll go gcomhlíontar ceanglais Airteagal 73(4) de Rialachán na bhForálacha Coiteanna.
Leithdháileadh tacaíochta	Osclaítear dhá ghlao ar leithligh (CFRE agus Fís Eorpach). Ní mór tuairisc shoiléir a bheith sa togra Fhís Eorpach ar an tionscadal comhlántach a fhaigheann tacaíocht ó CFRE nó ó fhoinsí eile cistiúcháin. Más ábhartha, ba cheart na catagóirí costais, sonraíochtaí maidir leis an mbonneagar teicniúil, an réamhphleanáil le haghaidh foirgnimh agus suiteálacha, measúnú costais is tairbhe, etc. a áireamh leis an tuairisc. Beidh an tuairisc sin faoi réir na meastóireachta freisin arna déanamh ag saineolaithe neamhspleácha de réir rialacha agus chritéir roghnúcháin Fhís Eorpach.
Cur chun Feidhme	Tacaíonn clár CFRE le tionscadail T&N a chomhlánaíonn Fís Eorpach, cé go bhfuil tacar difriúil costas incháilithe ag gabháil leo. In Airteagal 25d GBER leasaithe bunaítear coinníollacha comhoiriúnachta maidir le Státchabhair a dheonú (lena n-áirítear ó fhoinsí CFRE) do thionscadail chomhchistithe T&N a chomhlánaíonn gníomhaíochtaí Cur le Chéile (tá feidhm ag costais incháilithe Fhís Eorpach agus ag rátaí cistiúcháin i gcásanna den sórt sin). Thairis sin, le hAirteagal 25d de GBER leasaithe bítear in ann leis an gcabhair infheistíochta poiblí suim chomh mór le 70 % den infheistíocht i mbonneagar arna déanamh faoi ghníomhaíocht Chur le Chéile a chumhdach (faoi réir coinníollacha áirithe freisin). Déantar meastóireacht aonair ar thogra tionscadail ina gcumhdaítear codanna an tionscadail araon (i.e. an chuid a bhaineann le Fís Eorpach agus an chuid a bhaineann le foinse cistiúcháin chomhlántach roghnaithe amhail clár beartais comhtháthaithe). Éilítear é sin chun go mbeifear in ann Airteagal 25d de GBER leasaithe a chur i bhfeidhm, ag ceadú do bhainisteoirí na foinse cistiúcháin comhlántaí na catagóirí, na huasmhéideanna agus modhanna ríomha na gcostas incháilithe a chur i bhfeidhm, arna mbunú faoi Fhís Eorpach maidir leis an oibríocht i gceist.

6.   Sineirgí réamhtheachtacha agus iartheachtacha

Tagann sineirgí réamhtheachtacha/iartheachtacha chun cinn nuair a sholáthraítear creat comhordaithe gan uaim le tacaíocht ón Aontas (trí chláir Fhís Eorpach agus CFRE go príomha) le haghaidh gach ceann de chéimeanna phróiseas nuálaíochta R&N (idir fhothú acmhainneachta agus bun-taighde agus thráchtálú agus glacadh le réitigh nuálacha ó fhiontair phríobháideacha). Soláthraíonn sineirgí den sórt sin breisluach áirithe nuair a thagann siad chun cinn i réimsí atá nasctha le príomhspriocanna beartais an Aontais agus nuair a thairgtear an fhéidearthacht leo feabhsuithe substaintiúla a dhéanamh ar an ngeilleagar i gcoitinne.

Le forbairt sineirgí den sórt sin éilítear go mbeidh dlúthchomhar idir na gníomhaithe ábhartha – go háirithe an tAontas agus na húdaráis náisiúnta a bhfuil baint acu le clársceidealú agus le cur chun feidhme na tacaíochta ó Fhís Eorpach agus CFRE.

Mar shampla, soláthraíonn misin Fhís Eorpach (19) bealaí nua chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin a aithníodh ina gcuid misean, agus réitigh chlaochlaitheacha atá in ann cuidiú chun dlús a chur leis an nglacadh atá leis na teicneolaíochtaí is fearr atá ar fáil. Tá achoimre san Iarscríbhinn a ghabhann leis an nóta seo de shamplaí praiticiúla de shineirgí féideartha 5 mhisean an Aontais.

Chun dlús a chur faoin nglacadh sin, leis an straitéis nua um Scaipeadh agus Saothrú Fhís Eorpach cuirfear cur chuige comhtháite chun cinn trí phunanna de thorthaí misin a chruthú agus a choinneáil ar bun, agus trína gceangal le héiceachóras comhtháite seirbhísí (e.g. Ardán Thorthaí Fhís Eorpach agus Treiseoir Thorthaí Fhís Eorpach) agus tionscnamh (e.g. imeachtaí agus ceardlanna). Leis sin cuirfear tacair shoiléire de thorthaí T&N faoi bhráid infheisteoirí agus cinnteoirí náisiúnta agus réigiúnacha. Cuirtear i dtábhacht freisin sa straitéis nua um Scaipeadh agus Saothrú Fhís Eorpach topaicí chlár oibre Fhís Eorpach, ionas go mbreithneoidh iarratasóirí an ghlao cibé an féidir nó nach féidir leo sineirgí ionchasacha a shaothrú le cláir eile de chuid an Aontais.

Déanfar na ceachtanna a foghlaimíodh ón gceathrú glao Lár na hEorpa de chuid Interreg maidir le torthaí na dtionscadal atá ann cheana faoi Fhís 2020 (agus cláir eile de chuid an Aontais) a chur san áireamh nuair a bheifear ag cinneadh conas torthaí T&N Fhís Eorpach a shaothrú ag úsáid chláir Interreg (mar bhealach breise chun rochtain na réigiún ar thorthaí T&N d’ardcháilíocht a mhéadú). Tairbheoidh iarrachtaí breise chuige sin den eolas agus den taithí a fuarthas de bharr tionscnaimh mheaitseála (mar shampla, uirlis nua mapála sineirgí Fhís-Interreg a chomhcheanglaíonn faisnéis théamach agus réigiúnach chun sineirgí ionchasacha idir an dá shruth cistiúcháin seo a shainaithint).

Cuidíonn na cuir chuige agus na réitigh sin freisin le riaracháin phoiblí chun acmhainneachtaí nua a fhorbairt agus seirbhísí nua a sholáthar. Tá sé sin tábhachtach go háirithe le haghaidh réigiúin bheagfhorbartha agus fhorimeallacha, nach bhfuil chomh hábalta céanna teicneolaíochtaí nua a iompar agus claochlú córasach a bhainistiú.

Is féidir le go leor de na réigiúin sin taispeántóirí, bearta nuálaíochta agus aistrithe teicneolaíochta a uas-scálú dá bhrí sin trí úsáid acmhainní beartais comhtháthaithe chun cuidiú le cuspóirí an chláir a bhaint amach. Réigiúin inar sainaithníodh tosaíochtaí sna straitéisí a bhaineann le réimse misin áirithe, féadfaidh siad sineirgí a fhorbairt leis an misean sin (20) chun tacú le forbairt agus/nó le cur in úsáid iartheachtach cur chuige nua maidir le bealaí claochlaithe a fhorbairt. Mar shampla, is féidir le misin Fhís Eorpach treoíocht a sholáthar; cur le forbairt réigiúnach; rialachas trasdisciplíneach agus il-leibhéil a chur chun cinn; oibriú leis an bpobal i gcoitinne agus le páirtithe leasmhara áitiúla/réigiúnacha; agus infheistíocht i mbeartas comhtháthaithe agus rochtain ar líonraí nua, ar ardáin foghlama beartais agus ar ionstraimí cistiúcháin a phoibliú.

Tá ról tábhachtach ag na réigiúin maidir leis an ngeilleagar hidrigine a rolladh amach, go háirithe trí Ghleannta Hidrigine (21). Áirithíonn siad go ndéanfar hidrigin a tháirgeadh, a iompar, a stóráil agus a úsáid ar an leibhéal réigiúnach nó áitiúil, agus tá siad lárnach chun cuspóirí REPowerEU a chomhlíonadh (22). Tá taithí fhada ag an gComhghnóthas um Hidrigin Ghlan ag tacú le bunú na nGleannta Hidrigine san Aontas. Éilítear comhthiomsú substaintiúil acmhainní má táthar chun an coincheap rathúil seo a rolladh amach tuilleadh ar fud na mBallstát uile.

Beidh hidrigin in-athnuaite ríthábhachtach le teacht in ionad gáis nádúrtha, guail agus ola i dtionscail agus in iompar ar deacair iad a dhícharbónú. Shocraigh REPowerEU sprioc de 10 milliún tonna de tháirgeadh hidrigine in-athnuaite intíre agus 10 milliún tonna d’allmhairí hidrigine in-athnuaite faoi 2030. Tá ról tábhachtach ag na réigiúin maidir leis an ngeilleagar hidrigine a rolladh amach san Aontas, go háirithe trí Ghleannta Hidrigine. Áirithíonn Gleannta Hidrigine go ndéanfar hidrigin a tháirgeadh, a iompar, a stóráil agus a úsáid ar an leibhéal réigiúnach nó áitiúil, agus tá siad lárnach chun cuspóirí REPowerEU a chomhlíonadh. Tá taithí fhada ag an gComhghnóthas um Hidrigin Ghlan, agus ag a réamhtheachtaithe, ag tacú le bunú na nGleannta Hidrigine san Aontas. Faoi láthair, tá 23 Ghleann Hidrigine san Aontas i 10 mBallstát. Éilítear comhthiomsú substaintiúil acmhainní má táthar chun an coincheap rathúil seo a rolladh amach tuilleadh ar fud na mBallstát uile.

Sampla: Sineirgí i gcomhthéacs an Chláir Oibre nua Eorpaigh don Nuálaíocht

Is féidir le sineirgí tacú le cur chun feidhme an chláir oibre nua Eorpaigh don Nuálaíocht agus go háirithe tionscnamh suaitheanta 3, arb é is aidhm dó éiceachórais nuálaíochta réigiúnaí a neartú agus a athnascadh agus an deighilt nuálaíochta a laghdú.

---

(1)  D’fhéadfadh feidhm a bheith aige sin freisin maidir le cistí an Aontais a ndéantar bainistíocht indíreach orthu.

(2)  I bhfianaise ailíniú na bhforálacha i gcláir an Aontais a ndéantar bainistíocht dhíreach orthu, e.g. Fís Eorpach (HE), an Clár don Eoraip Dhigiteach (DEP), an tSaoráid um Chónascadh na hEorpa (CEF) a bhaineann le sineirgí le cláir atá faoi bhainistíocht chomhpháirteach, is féidir eilimintí den doiciméid seo a mheas mar threoraíocht le haghaidh oibríochtú sineirgí idir cláir an Aontais den sórt sin a ndéantar bainistíocht dhíreach orthu agus cláir CFRE – agus sonraíochtaí gach bunús dlí is infheidhme agus breithnithe beartais a bhaineann go sonrach le gach clár den sórt sin á meas go cúramach i gcomhthráth.

(3)  COM(2020) 628 final, 30 Meán Fómhair 2020.

(4)  COM(2021) 407 final.

(5)  Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Meitheamh 2021 lena leagtar síos forálacha coiteanna maidir le Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, Ciste Sóisialta na hEorpa Plus, an Ciste Comhtháthaithe, an Ciste um Aistriú Cóir agus an Ciste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe agus rialacha airgeadais maidir leis na cistí sin agus maidir leis an gCiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht, an Ciste Slándála Inmheánaí agus an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí (IO L 231, 30.6.2021, lch. 159).

(6)  Cé go ndírítear sa doiciméad seo ar na Séalaí Barr Feabhais a bheartaítear faoi Fhís Eorpach, leagtar síos freisin i mbunghníomhartha de chuid 14 chlár eile atá faoi chreat airgeadais ilbhliantúil an Aontais gurb ann don fhéidearthacht Séalaí Barr Feabhais a dheonú faoi Chreat Airgeadais Ilbhliantúil an Aontais (An Eoraip Dhigiteach, Clár an Mhargaidh Aonair, An Clár don Chomhshaol agus do Ghníomhú ar son na hAeráide LIFE, Eoraip na Cruthaitheachta, Erasmus+, Clár Spáis an Aontais Eorpaigh, an Cór Dlúthpháirtíochta Eorpach, An tSaoráid um Chónascadh na hEorpa, An Clár um Cheartas, An Clár Cearta agus Luachanna, Euratom, An Ciste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht, An Ciste um Bainistiú Comhtháite Teorainneacha agus An Ciste Slándála Inmheánaí).

(7)  Féach pointí (a), (b), (g) d’Airteagal 73(2) agus Airteagal 73(4) de Rialachán na bhForálacha Coiteanna.

(8)  Rialachán (AE) Uimh. 651/2014 ón gCoimisiún ina ndearbhaítear go bhfuil catagóirí áirithe cabhrach comhoiriúnach leis an margadh inmheánach i gcur i bhfeidhm Airteagail 107 agus 108 den Chonradh (IO L 187, 26.6.2014, mar a leasaíodh é). Tá leagan comhdhlúite den Rialachán leasaithe ar fáil ar shuíomh gréasáin an Choimisiúin Eorpaigh, ar mhaithe le faisnéis amháin: https://ec.europa.eu/competition-policy/state-aid/legislation/regulations_ga

(9)  Rialachán (AE) 2021/695 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 28 Aibreán 2021 lena mbunaítear Fís Eorpach – an Clár Réime um Thaighde agus um Nuálaíocht, lena leagtar síos na rialacha maidir le rannpháirtíocht agus scaipeadh agus lena n-aisghairtear Rialacháin (AE) Uimh 1290/2013 agus (AE) Uimh. 1291/2013.

(10)  Cinneadh (AE) 2021/764 ón gComhairle an 10 Bealtaine 2021 lena mbunaítear an Clár Sonrach lena gcuirtear chun feidhme Fís Eorpach – an Clár Réime um Thaighde agus um Nuálaíocht, agus lena n-aisghairtear Cinneadh 2013/743/AE.

(11)  Clár Oibre 2022 CNE.

(12)  Is féidir aistriú a dhéanamh freisin chuig cláir eile a ndéantar bainistíocht dhíreach orthu, féach Airteagal 4(14) de Rialachán SCE, mar shampla, a bhfuil feidhm aige maidir leis an earnáil dhigiteach, agus Airteagal 9(5) de Rialachán CED.

(13)  Foráiltear i dTábla 4.2. de theimpléad PA (Iarscríbhinn II de RFC) maidir le “Aistrithe chuig ionstraimí faoi bhainistíocht dhíreach nó indíreach” do shainaithint na hionstraime sonraí a n-aistrítear méideanna CFRE chuici.

(14)  Laistigh de theorainneacha Airteagail 26(1) RFC.

(15)  Ba cheart a thabhairt ar aird go bhfuil forálacha in Airteagal 23(1) de Rialachán DEP, chomh maith le e.g. in Airteagal 19(1) de Rialachán SCE.2 atá comhionann le hAirteagal 15(4) den Rialachán maidir le Fís Eorpach. Mar thoradh air sin, ligeann sé seo do na socruithe cur chun feidhme maidir le cistiú carnach a ailíniú idir na cláir sin.

(16)  Díríonn an treoirdhoiciméad seo ar na sineirgí idir cláir FE agus CFRE, ach baineann loighic chomhchosúil leis na cláir eile a liostaítear in Airteagal 15(3).

(17)  In FE níl ach tionscnamh Airteagal 185 CFAE amháin: an Chomhpháirtíocht Eorpach um Méadreolaíocht atá á reáchtáil ag EURAMET.

(18)  Airteagal 12 de Rialachán 2021/2085 ón gComhairle lena mbunaítear na comhghnóthais faoi Fhís Eorpach.

(19)  Chun tuilleadh mionsonraí a fháil maidir le Misin an Aontais in Fís Eorpach: https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation/funding/funding-opportunities/funding-programmes-and-open-calls/horizon-europe/eu-missions-horizon-europe_ga#what

(20)  Is gné nua de chlár taighde agus nuálaíochta Fhís Eorpach iad Misin an Aontais le haghaidh na mblianta 2021-2027. Iarracht chomhordaithe is iad Misin an Aontais ón gCoimisiún chun na hacmhainní is gá a chomhthiomsú i dtéarmaí chláir cistiúcháin, beartas agus rialachán, chomh maith le gníomhaíochtaí eile. Díríonn siad freisin ar ghníomhaithe poiblí agus príobháideacha a shlógadh agus a ghníomhachtú, amhail Ballstáit an Aontais, údaráis réigiúnacha agus áitiúla, institiúidí taighde, feirmeoirí agus bainisteoirí talún, fiontraithe agus infheisteoirí chun tionchar ceart agus marthanach a chruthú. Oibreoidh misin leis an bpobal i gcoitinne chun dlús a chur faoin nglacadh a bheidh le réitigh agus le cuir chuige nua sa tsochaí. Tá cúig Mhisean de chuid an Aontais ann (Oiriúnú don Athrú Aeráide, Ailse; Ár nAigéin agus ár nUiscí a Athchóiriú faoi 2030; 100 Cathair Aeráidneodrach agus Chliste faoi 2030; Comhaontú Ithreach don Eoraip).

(21)  Comhpháirtíocht agus treoirthionscadal hidrigine um Speisialtóireacht Chliste um Ghleannta Hidrigine (Gleannta hidrigine - Ardán um Speisialtóireacht Chliste (europa.eu)

(22)  Shocraigh REPowerEU (COM(2022) 230 final) sprioc de 10 milliún tonna de tháirgeadh hidrigine in-athnuaite intíre agus 10 milliún tonna d’allmhairí hidrigine in-athnuaite faoi 2030.