Leis an gComhaontú seo le haghaidh Comhar Núicléach idir an Ríocht Aontaithe agus Euratom déantar soláthar i leith comhar fairsing ar úsáidí sábháilte agus síochánta an fhuinnimh núicléach, a bhfuil taca curtha faoi le gealltanais ón dá thaobh go gcomhlíonfaidh siad oibleagáidí idirnáisiúnta um neamhleathadh agus go gcoinneoidh siad ardleibhéal caighdeán sábháilteachta núicléiche. Áirítear an méid seo a leanas leis an gcomhar:
- comhar trádála agus tráchtála a éascú;
- earraí núicléacha (lena n–áirítear teicneolaíochtaí núicléacha) a sholáthar agus a aistriú;
- coimircí núicléacha;
- sábháilteacht núicléach agus cosaint ar radaíocht, lena n–áirítear ullmhacht agus freagairt éigeandálaí, bainistiú sábháilte breosla spíonta agus dramhaíola radaighníomhaí, úsáid as raidiseatóip agus radaíocht sa talmhaíocht, sa tionscal, sa mhíochaine agus sa taighde agus san fhorbairt.
Cuirtear béim ann nár cheart hearra nó ábhar ar bith atá faoi réir an chomhaontaithe a úsáid ach chun críocha síochánta.
Leis an gcinneadh seo faomhtar tabhairt i gcrích an Chomhaontaithe le haghaidh Comhar Núicléach agus an Chomhaontaithe Trádála agus Comhair, i ndáil le cúrsaí a thagann faoi Chonradh Euratom, thar ceann Euratom, agus foráiltear ann go ndéanfar na comhaontuithe sin a chur i bhfeidhm ar bhonn sealadach ón 1 Eanáir 2021, ag feitheamh le cur i gcrích na nósanna imeachta atá riachtanach dá dteacht i bhfeidhm.

PRÍOMHPHOINTÍ

D’fhéadfadh an méid seo a leanas a bheith i gceist le comhar i ndáil le húsáidí síochánta an fhuinnimh núicléach (d’fhéadfaí réimsí eile a chinneadh ar bhonn frithpháirteach):

comhar trádála agus tráchtála;
soláthar ábhair núicléach, ábhair agus trealaimh neamhnúicléach;
aistriú teicneolaíochta, lena n–áirítear an fhaisnéis a bhaineann le raon feidhme an chomhair núicléach a sholáthar;
soláthar trealamh agus feistí;
bainistiú sábháilte breosla spíonta agus dramhaíola radaighníomhaí, lena n–áirítear diúscairt gheolaíoch;
sábháilteacht núicléach agus cosaint ar radaíocht, lena n–áirítear ullmhacht i gcomhair éigeandálaí agus faireachán a dhéanamh ar na leibhéil radaighníomhaíochta sa timpeallacht;
coimircí núicléacha agus cosaint fhisiceach;
úsáid raidiseatóp agus radaíocht sa talmhaíocht, sa tionscal, sa mhíochaine agus sa taighde ar mhaithe leis an tsláinte phoiblí;
taiscéalaíocht gheolaíoch agus gheoifisiceach, forbairt, táirgeadh, tuilleadh próiseála agus úsáid acmhainní úráiniam;
gnéithe rialála d’úsáidí síochánta an fhuinnimh núicléach;
taighde agus forbairt.

Ní mór forálacha a chlúdach sa chomhar maidir le cearta maoine intleachtúla a chosaint i gcás go bhfuil siad ann.

Cineálacha comhair núicléach

D’fhéadfadh na cineálacha comhair seo a leanas a bheith i gceist le comhar (d’fhéadfaí réimsí eile a chinneadh ar bhonn frithpháirteach):

aistriú ábhair, trealaimh nó teicneolaíochta;
comhroinnt faisnéise i réimsí comhleasa, lena n–áirítear coimircí núicléacha, sábháilteacht núicléach, leibhéil radaighníomhaíochta sa timpeallacht agus soláthar raidiseatóp;
malairt, cuairteanna agus oiliúint pearsanra agus saineolaithe riaracháin, eolaíocha agus teicniúla;
siompóisiamaí agus seimineáir;
faisnéis, cúnamh agus seirbhísí eolaíochta agus teicniúla a chomhroinnt, lena n–áirítear maidir le taighde agus forbairt;
tionscadail chomhpháirteacha, comhfhiontar agus grúpaí oibre nó staidéir ar bhonn déthaobhach;
comhar tráchtála a bhaineann leis an timthriall breosla núicléach, amhail tiontú agus saibhriú úráiniam.

Coimirciú ábhair núicléach

Tá ábhar núicléach atá faoi réir an chomhaontaithe seo faoi réir na gcoimircí seo a leanas chomh maith.

San Aontas Eorpach:

coimircí faoi Chonradh Euratom 1957 (féach an achoimre);
Sa Ghníomhaireacht Idirnáisiúnta do Fhuinneamh Adamhach (IAEA) comhaontú um neamhleathadh le tíortha AE nach bhfuil airm núicléacha acu;
comhaontú coimircí IAEA leis an bhFrainc (lena n–áirítear an prótacal breise leis an bhFrainc); agus
prótacail IAEA sa bhreis ar na comhaontuithe maidir le coimircí.

Sa Ríocht Aontaithe:

córas coimircí intíre na Ríochta Aontaithe; agus
Comhaontuithe idir an Ríocht Aontaithe agus IAEA maidir le Coimircí Núicléacha.

Aontaíonn an dá pháirtí go gcuirfidh siad córas láidir éifeachtach um chuntasacht agus rialú ábhair núicléach i bhfeidhm, lena áirithiú nach ndéanfar an t–ábhar núicléach atá faoi réir an chomhaontaithe seo a atreorú óna úsáid shíochánta.

Sábháilteacht núicléach

D’aithin na páirtithe a ngealltanais do na coinbhinsiúin um shábháilteacht núicléach seo a leanas:

Aontaíonn na páirtithe go leanfaidh siad ag oibriú i gcomhair, le teagmháil rialta a choinneáil agus faisnéis a chomhroinnt maidir le sábháilteacht núicléach, cosaint ar radaíocht, ullmhacht i gcomhair éigeandálaí agus freagracht agus bainistiú breosla spíonta agus dramhaíola radaighníomhaí, lena n–áirítear torthaí na n–athbhreithnithe piaraí, nuair is cuí. Clúdaítear ann sin:

córais sheanbhunaithe AE chun faireacháin agus faisnéis a mhalartú maidir le leibhéil radaighníomhaíochta sa timpeallacht, lena n–áirítear:
- an córas an Chomhphobail Eorpaigh don mhalartú faisnéise i gcás éigeandáil raideolaíoch, agus
- an tArdán Eorpach um Malartú Sonraí Radaighníomhaíochta;
sainghrúpaí comhairleacha seanbhunaithe maidir le sábháilteacht núicléach, lena n–áirítear an Grúpa Ardleibhéil Eorpach maidir le Sábháilteacht Núicléach agus le Bainistíocht Dramhaíola; agus
aon chórais nó aon ghrúpaí eile AE arna gcomhaontú idir na páirtithe.

Féadfaidh an tAontas Eorpach cuireadh a thabhairt don Ríocht Aontaithe páirt a ghlacadh mar “thríú tír” (tír nach tír den Aontas Eorpach í) sna córais agus sna grúpaí sin.

Cosaint fhisiceach

Ghabh na páirtithe orthu féin bearta um chosaint fhisiceach a chur i bhfeidhm, faoi threoir na n–oibleagáidí faoin gCoinbhinsiún leasaithe maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach, nuair is cuí, agus na Moltaí um Shábháilteacht Núicléach maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach agus Saoráidí Núicléacha, ina gclúdaítear, mar aon le Rialacháin IAEA maidir le hIompar Sábháilte Ábhar Radaighníomhach, iompar ábhar núicléach chomh maith.

Saibhriú agus athphróiseáil

Teastaíonn toiliú i scríbhinn ón bpáirtí eile sula ndéanfar ábhar núicléach ar bith a shaibhriú suas le 20% níos nó mó in iseatóp Úráiniam-235. Deonaíonn gach páirtí a thoiliú don pháirtí eile a bheidh ag athphróiseáil breosla núicléach ina bhfuil ábhar núicléach i gcomhréir leis na coinníollacha atá leagtha amach san iarscríbhinn.

Taighde agus forbairt núicléach

Aontaíonn na páirtithe go n–éascóidh siad comhar maidir le taighde agus forbairt ar fhuinneamh núicléach le haghaidh úsáid shíochánta le rannpháirtíocht na dtaighdeoirí agus na n–eagraíochtaí ó gach earnáil taighde, lena n–áirítear ollscoileanna, saotharlanna agus an earnáil phríobháideach. D’fhéadfadh an méid seo a leanas a bheith i gceist leis an gcomhar:

Rannpháirtíocht na Ríochta Aontaithe mar “thríú tír” (tír nach tír den Aontas Eorpach í) i gcláir agus i ngníomhaíochtaí taighde agus oiliúna an Aontais Eorpaigh; agus
Ballraíocht na Ríochta Aontaithe san Fhuinneamh Comhleá.

Malartú faisnéise agus saineolas teicniúil

Aontaíonn na páirtithe go gcuirfidh siad malartú faisnéise agus saineolas teicniúil a bheidh comhréireach chun cinn laistigh de raon feidhme an chomhaontaithe. Ní chuirtear faisnéis srianta ó thríú páirtithe san áireamh.

Ní foláir nó nach soláthrófar faisnéis a meastar an páirtí is soláthraí go bhfuil luach tráchtála léi ach faoi na téarmaí agus na coinníollacha a shonróidh an páirtí sin.

Déanann na páirtithe an malartú faisnéise idir daoine faoi dhlínse na bpáirtithe faoi seach maidir le cúrsaí laistigh de raon feidhme an chomhaontaithe seo a spreagadh agus a éascú. Ní dhéanfar an fhaisnéis ar leis na daoine sin í a sholáthar ach le toiliú na ndaoine sin agus faoi na téarmaí agus na coinníollacha a shonróidh na daoine sin.

Ní mór do na páirtithe gach réamhchúram is iomchuí a dhéanamh chun rúndacht na faisnéise a gheofar mar thoradh oibriú an chomhaontaithe seo a chosaint.

DÁTA TEACHT I BHFEIDHM

Tá an comhaontú i bhfeidhm go sealadach ón 1 Eanáir 2021.

CÚLRA

Chun tuilleadh faisnéise a fháil, féach:

An Comhaontú idir Euratom agus an Ríocht Aontaithe maidir le comhar i ndáil le húsáidí sábháilte agus síochánta an fhuinnimh núicléach (An Coimisiún Eorpach)
An Ghníomhaireacht Idirnáisiúnta do Fhuinneamh Adamhach
An Coinbhinsiún maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach, arna leasú (An Ghníomhaireacht Idirnáisiúnta do Fhuinneamh Adamhach).

PRÍOMHDHOICIMÉID

Comhaontú idir Rialtas Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann agus an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach i ndáil le húsáidí sábháilte agus síochánta an fhuinnimh núicléach (IO L 445, 31.12.2020, lgh. 5-22)

Cinneadh (Euratom) 2020/2255 ón gCoimisiún an 29 Nollaig 2020 maidir le tabhairt i gcrích, ag an gCoimisiún Eorpach, agus cur i bhfeidhm an Comhaontaithe idir Rialtas Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann agus an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach maidir leis an gComhar i ndáil le hÚsáidí Sábháilte agus Síochánta an Fhuinnimh Núicléach agus maidir le tabhairt i gcrích, ag an gCoimisiún Eorpach, thar ceann an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach, agus cur i bhfeidhm sealadach an Chomhaontaithe Trádála agus Comhair idir an tAontas Eorpach agus an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach, de pháirt, agus Rialtas Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann, den pháirt eile (IO L 445, 31.12.2020, lgh. 2-4)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Malairt litreacha maidir le cur i bhfeidhm sealadach an Chomhaontaithe idir an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach agus Rialtas Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann i ndáil le hÚsáidí Sábháilte agus Síochánta an Fhuinnimh Núicléach (IO L 445, 31.12.2020, lgh. 23-24)

Leagan comhdhlúite den Chonradh lena mbunaítear an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach (IO C 203, 7.6.2016, lgh. 1-112)

Féach an leagan comhdhlúite.

Comhaontú Trádála agus Comhair idir an tAontas Eorpach agus an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach, de pháirt, agus Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann, den pháirt eile (IO L 444, 31.12.2020, lgh. 14-1462)

Cinneadh 2007/198/Euratom ón gComhairle an 27 Márta 2007 lena mbunaítear an Comhghnóthas Eorpach um ITER agus um Fhuinneamh Comhleá a fhorbairt agus lena dtugtar buntáistí dó (IO L 90, 30.3.2007, lgh. 58-72)

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh 2007/198/CEFA a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Nuashonraithe 25.02.2021

Top