Ciste Dlúthpháirtíochta an Aontais Eorpaigh

 

ACHOIMRE AR:

Rialachán (CE) Uimh. 2012/2002 lena mbunaítear Ciste Dlúthpháirtíochta an Aontais Eorpaigh

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

• Bunaítear leis Ciste Dlúthpháirtíochta an Aontais Eorpaigh (CDAE), lena soláthraítear cúnamh airgeadais do thíortha AE atá ag tabhairt aghaidh ar mhórthubaistí nádúrtha.
• Faoi rialacha nua a glacadh in 2014 (trí Rialachán leasaitheach (AE) Uimh. 661/2014), rinneadh nósanna imeachta oibre a shimpliú agus soiléiríodh critéir incháilitheachta, agus leathnaíodh an Ciste chun triomach a chlúdach.
• Tar éis na ráige de COVID-19 in 2020, leasaíodh na rialacha tuilleadh le Rialachán (AE) 2020/461 trína bhféadfaidh an CDAE cúnamh airgeadais a sholáthar, ní hamháin do thíortha atá ag tabhairt aghaidh ar thubaistí nádúrtha ach do thíortha lena mbaineann móréigeandálaí sláinte poiblí freisin.

PRÍOMHPHOINTÍ

Coinníollacha idirghabhála

• Mar riail ghinearálta, is féidir leis an CDAE cúnamh airgeadais a sholáthar más mó an damáiste díreach iomlán de bharr tubaiste ná €3 bhilliún (ag praghsanna 2011) nó 0.6% d’ollioncam náisiúnta (OIN) na tíre AE, cibé acu is ísle.
• Le Rialachán (AE) 2020/461 leathnaítear an rialachán (CE) 2012/2002 chun móréigeandáil sláinte poiblí a chlúdach, rud a chiallaíonn aon ghuais thromchúiseach ar baol don bheatha nó ar baol tromchúiseach eile don tsláinte de thionscnamh bitheolaíoch i dtír incháilithe í a dhéanann dochar mór do shláinte an duine agus ar gá gníomhaíocht chinntitheach a dhéanamh ina leith chun cosc a chur ar aon scaipeadh breise. Chun cáiliú, bheadh ualach airgeadais phoiblí ar an tír atá incháilithe i leith bearta práinnfhreagartha a meastar a gcostas a bheith os cionn €1.5 billiún (de réir phraghsanna 2011), nó breis agus 0.3 % dá OTI mar thoradh ar an éigeandáil sin.
• Cé gurb iad tubaistí móra príomhfhócas an CDAE, tá cúnamh ar fáil freisin le haghaidh tubaistí réigiúnacha ar bhonn níos teoranta, arb é an tairseach incháilitheachta 1.5% d’olltáirgeacht intíre (OTI) an réigiúin, nó 1% do réigiún is forimeallaí.

Straitéisí ar mhaithe le cosc tubaistí agus bainistíocht riosca

Leis na rialacha nua spreagtar tíortha AE chun straitéisí ar mhaithe le cosc tubaiste agus bainistíocht riosca a chur ar bun trí thuarascálacha roimh iarratais agus ina ndiaidh a éileamh. Má mhainníonn tíortha lena mbaineann dlí an Aontais a chur chun feidhme arís agus arís eile maidir le riosca tubaiste a chosc tá an baol ann go laghdófaí a gcúnamh nó go ndiúltófaí cúnamh a thabhairt dóibh.

Na tíortha incháilithe

Tá tíortha AE chomh maith le tíortha atá i mbun ballraíocht in AE a idirbheartú clúdaithe faoi Chiste Dlúthpháirtíochta an Aontais Eorpaigh.

Cad chuige a bhaintear feidhm as Ciste Dlúthpháirtíochta an Aontais Eorpaigh?

• Cuireann an CDAE airgead le hairgead poiblí a chaitheann na dtíortha féin chun oibríochtaí éigeandála riachtanacha a mhaoiniú. Áirítear orthu sin:
  • bonneagar riachtanach athbhunú, e.g. fuinneamh, uisce, sláinte agus oideachas;
  • lóistín sealadach agus costais seirbhísí éigeandála chun freastal ar riachtanais láithreacha;
  • bonneagar um chosc a fháil, amhail dambaí;
  • bearta chun oidhreacht chultúrtha a chosaint;
  • oibríochtaí glanta; agus
  • bearta arb é is aidhm leo cúnamh a sholáthar go tapa, lena n–áirítear cúnamh leighis, don phobal lena mbaineann an mhóréigeandáil sláinte poiblí agus an pobal a chosaint ar bhaol a n–ionfhabhtaithe, lena n–áirítear scaipeadh galar a chosc, a rialú nó faireachán a dhéanamh air, rioscaí tromchúiseacha don tsláinte phoiblí a chomhrac nó an tionchar a bheadh acu ar an tsláinte phoiblí a mhaolú.
• Tá íocaíochtaí ón CDAE teoranta do bhearta maoinithe lena maolaítear damáiste neamh–inárachais agus caithfear é a aisghabháil má íocann tríú páirtí an costas a bhaineann leis an damáiste a dheisiú ina dhiaidh sin.

Iarratais ar chúnamh

• Ní mór don tír atá in anchaoi iarratas a chur chuig an gCoimisiún Eorpach laistigh de 12 sheachtain ón tubaiste. Ní mór don Chomhairle agus do Pharlaimint na hEorpa an cúnamh airgid atá molta ag an gCoimisiún a cheadú ansin.
• Tá mionsonraí maidir le hiarratais chun aghaidh a thabhairt ar an ráig de COVID-19 ar fáil ar shuíomh gréasáin tiomnaithe.

Buiséad

• Maoinítear an CDAE lasmuigh de ghnáthbhuiséad an Aontais, is é sin, trí airgead breise a bhailíonn tíortha AE (féach an Comhaontú idirinstitiúideach, Nollaig 2013 agus an achoimre). Is é an t–uasbhuiséad bliantúil €550 milliún (de réir praghsanna na bliana 2011) móide cistí ar bith atá fágtha ón mbliain roimhe.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

• Tá Rialachán (CE) Uimh. 2012/2002 i bhfeidhm ón 15 Samhain 2002.
• Tá Rialachán Leasaitheach (AE) 661/2014 i bhfeidhm ón 28 Meitheamh 2014.
• Tá Rialachán Leasaitheach (AE) 2020/461 i bhfeidhm ón 1 Aibreán 2020.

CÚLRA

Le haghaidh breis faisnéise, féach:

• Ciste Dlúthpháirtíochta an Aontais Eorpaigh (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (CE) Uimh. 2012/2002 ón na gComhairle an 11 Samhain 2002 lena mbunaítear Ciste Dlúthpháirtíochta an Aontais Eorpaigh (IO L 311, 14.11.2002, lgh. 3-8)

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (CE) Uimh. 2012/2002 a ionchorprú sa téacs bunaidh. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Comhaontú Idirinstitiúideach an 2 Nollaig 2013 idir Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle agus an Coimisiún maidir le smacht buiséadach, comhar in ábhair bhuiséadacha agus bainistíocht fhónta airgeadais (IO C 373, 20.12.2013, lgh. 1-11)

Nuashonraithe 25.05.2020