AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,13.9.2022

COM(2022) 412 final

TUARASCÁIL ÓN gCOIMISIÚN CHUIG PARLAIMINT NA hEORPA, CHUIG AN gCOMHAIRLE, CHUIG COISTE EACNAMAÍOCH AGUS SÓISIALTA NA hEORPA AGUS CHUIG COISTE NA RÉIGIÚN

Achoimre ar an Tuarascáil Sintéise maidir le feidhmiú an Rialacháin seo (AE) Uimh 649/2012 maidir le ceimiceáin ghuaiseacha a onnmhairiú agus a allmhairiú

{SWD(2022) 218 final}

Giorrúcháin a úsáidtear

BPR        Rialachán na dTáirgí Bithicídeacha

CLP        An Rialacháin um Aicmiú, Lipéadú agus Pacáistiú

UNA        Údaráis Náisiúnta Ainmnithe

ECHA        An Ghníomhaireacht Eorpach Ceimiceán

ePIC        Feidhmchlár bogearraí chun Rialachán (AE) Uimh. 649/2012 a chur chun feidhme

AE        An tAontas Eorpach

FRA        Gníomhaíocht Rialaitheach Chríochnaitheach

NEA        Údarás Forfheidhmiúcháin Náisiúnta

ECFE        An Eagraíocht um Chomhar agus Forbairt Eacnamaíochta

PIC        Toiliú Feasach Roimh Ré

PPPR        An Rialachán maidir le Táirgí Cosanta Plandaí

REACH    An Rialachán maidir le Clárú, Meastóireacht, Údarú, agus Srianadh Ceimiceán

RIN        Uimhir Thagartha Aitheantais

SDS        Bileog Sonraí Sábháilteachta

1.Réamhrá 

1.1.Rialachán PIC 

Le Rialachán (AE) Uimh. 649/2012 1 (Rialachán PIC), cuirtear i bhfeidhm Coinbhinsiún Rotterdam ar an Nós Imeachta i dTaobh Toiliú Feasach a chur in iúl roimh ré le haghaidh Ceimiceáin Ghuaiseacha agus Lotnaidicídí áirithe sa Trádáil Idirnáisiúnta. Is é is aidhm don Rialachán freagracht chomhroinnte agus comhar a chur chun cinn i ngluaiseacht idirnáisiúnta ceimiceán guaiseach áirithe, agus sláinte an duine agus an comhshaol a chosaint ar aon díobháil a d’fhéadfadh a bheith ann trí mhalartú faisnéise maidir le saintréithe ceimiceán guaiseach a éascú, trí fhoráil a dhéanamh maidir le próiseas cinnteoireachta laistigh den Aontas i ndáil lena n‑allmhairiú agus lena n‑onnmhairiú agus trí na cinntí sin a scaipeadh ar na Páirtithe agus ar thíortha eile.

Tá feidhm ag Rialachán PIC maidir le ceimiceáin a liostaítear in Iarscríbhinn III a ghabhann le Coinbhinsiún Rotterdam agus maidir le ceimiceáin thionsclaíocha (a úsáideann gairmithe agus tomhaltóirí) agus lotnaidicídí (lena n‑áirítear bithicídí) ar cuireadh toirmeasc nó srian mór orthu le reachtaíocht an Aontais ar chúiseanna sláinte nó comhshaoil. Tá níos mó i gceist leis ná ceanglais an Choinbhinsiúin ó tharla go bhfuil feidhm aige maidir le honnmhairí chuig gach tír agus éilíonn sé toiliú na tíre is allmhaireoir le haghaidh i bhfad níos mó ceimiceán ná na ceimiceáin a liostaítear faoin gCoinbhinsiún. Ina theannta sin, tá feidhm ag na ceanglais maidir le honnmhairiú freisin maidir le meascáin áirithe ina bhfuil ceimiceáin liostaithe.

Faoi Rialachán PIC, tá onnmhairí faoi réir ceanglais éagsúla ag brath ar a liostú in Iarscríbhinn I: tá ceimiceáin a liostaítear i gCuid 1 d’Iarscríbhinn I faoi réir fógra onnmhairíochta a thabhairt don tír is allmhaireoir; tá ceimiceáin a liostaítear i gCodanna 2 agus 3 d’Iarscríbhinn I faoi réir fógra onnmhairíochta agus toiliú sainráite ón tír is allmhaireoir, ach amháin má tá siad faoi réir nós imeachta PIC faoin gCoinbhinsiún agus má onnmhairítear iad chuig Páirtí a bhfuil freagairt dhearfach allmhairiúcháin tugtha aige. Tá feidhm ag na hoibleagáidí sin freisin maidir le meascáin ina bhfuil substaintí a liostaítear in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán i dtiúchain lena spreagtar oibleagáidí lipéadaithe faoi Rialachán (CE) Uimh. 1272/2008 maidir le hAicmiú, Lipéadú agus Pacáistiú (CLP) 2 , agus maidir le hearraí áirithe.

Le Rialachán PIC, cuirtear oibleagáidí ar an gCoimisiún freisin fógra a thabhairt do Rúnaíocht an Choinbhinsiúin um Ghníomhaíocht Rialaitheach Chríochnaitheach (FRA) maidir le ceimiceáin a bhfuil toirmeasc nó srian mór orthu san Aontas i gcatagóir aon úsáide amháin den Choinbhinsiún (ceimiceáin thionsclaíocha nó lotnaidicídí) agus a liostaítear i gCuid 2 d’Iarscríbhinn I a ghabhann le Rialachán PIC. Fógra FRA a thugtar ar an bpróiseas sin agus is é is bunús le liostú na gceimiceán atá in Iarscríbhinn III a ghabhann leis an gCoinbhinsiún.

Maidir le ceimiceáin a liostaítear i gCuid 3 d’Iarscríbhinn I (lena léirítear Iarscríbhinn III a ghabhann leis an gCoinbhinsiún), bunaíonn an Coimisiún, thar ceann an Aontais agus bunaithe ar an gcumhachtú i Rialachán PIC, cinneadh allmhairíochta ina leagtar amach an féidir an ceimiceán a allmhairiú san Aontas agus na coinníollacha faoina bhféadfar é a allmhairiú. Cuirtear an méid sin chuig Rúnaíocht an Choinbhinsiúin.

1.2.An cleachtadh tuairiscithe

Le hAirteagal 22 de Rialachán PIC, ceanglaítear ar an gCoimisiún tuairisciú ar a chuid gníomhaíochtaí faoin Rialachán gach trí bliana, agus tuarascáil sintéise a thiomsú maidir le feidhmíocht Rialachán PIC, ina gcomhtháthófar na nithe seo a leanas:

·An fhaisnéis a thíolacfaidh na Ballstáit de réir Airteagal 22(1), maidir le feidhmiú na nósanna imeachta dá bhforáiltear sa Rialachán seo, lena n‑áirítear rialuithe custaim, sáruithe, pionóis agus gníomhaíocht feabhais.

·An fhaisnéis a chuir an Ghníomhaireacht Eorpach Ceimiceán (ECHA) isteach de réir Airteagal 22(1), maidir le feidhmiú nósanna imeachta Rialachán PIC.

Is é seo an dara beart tuairiscithe faoi Rialachán PIC agus cumhdaítear leis an tréimhse 2017-2019. Cuireadh an ceistneoir tuairiscithe ar líne ar fáil do na Ballstáit an 9 Meitheamh 2021, agus socraíodh an 27 Lúnasa 2021 mar an sprioc-am chun an ceistneoir a chur i gcrích. Cuireadh na tuarascálacha uile isteach faoi lár mhí na Samhna 2021. D’fhoilsigh an Ghníomhaireacht a tuarascáil ar fheidhmiú Rialachán PIC 3 don tréimhse 2017-2019 i mí Lúnasa 2020. Is éard atá sa tuarascáil seo achoimre ar an tuarascáil sintéise, ina dtugtar forléargas ar chur chun feidhme Rialachán PIC sa tréimhse 2017-2019.

2.Rialachas Rialachán PIC

2.1.Measann an Coimisiún, an Ghníomhaireacht agus UNAnna go bhfuil comhordú a gcuid gníomhaíochtaí i gcur chun feidhme Rialachán PIC éifeachtach

Ar an leibhéal náisiúnta, ainmníonn gach Ballstát údarás náisiúnta (UNA) chun na feidhmeanna riaracháin dá bhforáiltear i Rialachán PIC a dhéanamh. Mar a tharla sa tréimhse tuairiscithe roimhe seo, mheas na Ballstáit go raibh an comhordú idir UNAnna agus an Coimisiún, agus idir UNAnna agus an Ghníomhaireacht sásúil. Chuaigh an tacaíocht a thug an Coimisiún agus an Ghníomhaireacht chun tairbhe do roinnt UNA mar gheall ar an luas agus an cháilíocht a bhain léi. Measann an Ghníomhaireacht go bhfuil comhoibriú le UNAnna chomh héifeachtach céanna, lena n‑áirítear nuair a bhíonn easaontais á láimhseáil acu. Mheas an Coimisiún freisin go raibh an comhar le UNAnna éifeachtach, go háirithe tríd an bplé ag cruinnithe UNA PIC a tharlaíonn dhá uair in aghaidh na bliana.

Mheas an Ghníomhaireacht go raibh an comhoibriú leis an gCoimisiún sásúil, ach chuir sí in iúl, áfach, go bhféadfaí feabhas a chur ar roinnt réimsí. Mheas an Coimisiún freisin go raibh an comhar leis an nGníomhaireacht sásúil, agus leag sé béim ar na malartuithe rialta maidir le ceisteanna eolaíocha, teicniúla agus dlíthiúla a tháinig chun cinn i gcomhthéacs an chur chun feidhme agus a gcur chun feidhme praiticiúil.

2.2.Cruthaíonn an méadú leanúnach ar ghníomhaíochtaí PIC dúshláin maidir le leibhéal iomchuí acmhainní a choinneáil ar bun

D’fhan na hacmhainní atá tiomnaithe do chur chun feidhme Rialachán PIC ag an gCoimisiún Eorpach agus ag ECHA cobhsaí go leor i gcomparáid leis an tréimhse tuairiscithe roimhe sin, cé gur thuairiscigh an dá institiúid méadú beag. Bhí ualach oibre na Gníomhaireachta le linn na tréimhse tuairiscithe i gcomhréir leis an ualach oibre a tuaradh. Tá méadú leanúnach tagtha ar líon na bhfógraí onnmhairíochta a phróiseáiltear i gcomhréir leis an méadú bliantúil 10 % atá tuartha.

Mar thoradh ar an méadú ar fhógraí onnmhairíochta, tá méadú tagtha ar na cúraimí próiseála atá le déanamh ag an nGníomhaireacht agus ar thacaíocht ó pháirtithe leasmhara. Maidir leis an tacaíocht a chuireann an Ghníomhaireacht ar fáil don Choimisiún, tá thart ar 30-40 % d’am foirne glactha ag an nGníomhaireacht le linn na tréimhse tuairiscithe. Ós rud é nach bhfuil méid na n‑acmhainní ag méadú i gcomhréir leis an ualach oibre, cuireann ECHA i bhfios go láidir ina thuarascáil gur gá acmhainní leordhóthanacha daonna agus airgeadais a áirithiú chun Rialachán PIC a chur chun feidhme agus chun cleachtais, próisis agus uirlisí cur chun feidhme a fheabhsú tuilleadh.

Thuairiscigh UNAnna PIC leibhéil acmhainní a bhí tiomnaithe do chur chun feidhme Rialachán PIC idir 0.1 agus 2 FTE. A mhéid is féidir comparáid a dhéanamh, d’fhan acmhainní cobhsaí go leor in go leor UNAnna, agus thuairiscigh thart ar ocht gcinn díobh laghdú. I gcomhthreo leis sin, tá méadú tagtha ar an ualach oibre a bhaineann le próiseáil fógraí onnmhairíochta i roinnt mhaith Ballstát (féach roinn 4.2). Luaigh níos lú Ballstát ná mar a luaigh siad sa tréimhse tuairiscithe roimhe sin go bhfuil dóthain acmhainní acu le haghaidh forfheidhmiú (15 seachas 18 mbliana).

3.Nuashonruithe ar Iarscríbhinn I a ghabhann le Rialachán PIC 

De réir Airteagal 23, ba cheart don Choimisiún liosta na gceimiceán in Iarscríbhinn I a athbhreithniú uair sa bhliain ar a laghad, ar bhonn na bhforbairtí i ndlí an Aontais – go príomha i Rialachán REACH 4 , BPR 5 agus PPPR 6 – agus faoin gCoinbhinsiún. Leasaítear Iarscríbhinní a ghabhann le Rialachán PIC trí ghníomhartha tarmligthe arna nglacadh ag an gCoimisiún.

Le linn na tréimhse tuairiscithe, áiríodh 31 shubstaint i gCuid 1 agus seacht gcinn i gCuid 2 d’Iarscríbhinn I. Áiríodh 23 cinn de na substaintí sin toisc nár formheasadh iad mar tháirgí cosanta plandaí faoi PPPR, agus cúig cinn tar éis iad a áireamh in Iarscríbhinn XVII a ghabhann le REACH (Tábla 1). Áiríodh sé cinn i gCuid 3 d’Iarscríbhinn I tar éis iad a áireamh in Iarscríbhinn III a ghabhann leis an gCoinbhinsiún. Cé is moite de phairifíní clóirínithe gearra sa slabhra, bhí siad sin san áireamh cheana féin i gCodanna 1 agus 2 d’Iarscríbhinn I a ghabhann le Rialachán PIC.

Tábla 1: Substaintí a cuireadh le hIarscríbhinn 1 le linn na tréimhse tuairiscithe

De réir Airteagal 11 de Rialachán PIC, ní mór don Choimisiún fógra i scríbhinn a thabhairt do Rúnaíocht an Choinbhinsiúin maidir leis na ceimiceáin a liostaítear i gCuid 2 d’Iarscríbhinn I, ar ceimiceáin iad a cháilíonn d’fhógra PIC. Cuireadh deich bhfógra FRA faoi bhráid na Rúnaíochta le linn na tréimhse tuairiscithe:

·Aicéiteaclór (2017) 

·Aimiotról (2019)

·Béite-cipirmeitrin (2019) 

·Ciabúitrín (2019)

·Flúipiorsulfúrón‑meitil (2019)

·Iopróidhé-ón (2019)

·Iseaprótúrón (2019)

·Ortasulfamúrón (2019)

·Piococsastróibin (2019)

·Trí‑asulfúrón (2019)

4.Feidhmiú Rialachán PIC

4.1.Tá feabhas tagtha ar chomhlíonadh na ngníomhaíochtaí múscailte feasachta agus na tacaíochta a chuireann UNAnna agus an Ghníomhaireacht ar fáil d’onnmhaireoirí

Rinne 27 mBallstát gníomhaíochtaí múscailte feasachta agus faisnéise a bhí dírithe ar onnmhaireoirí agus ar allmhaireoirí. Ba í an ghníomhaíocht ba choitianta soláthar faisnéise ar líne (leathanach gréasáin sonrach nó tagairtí do leathanaigh ghréasáin na Gníomhaireachta ar PIC). Cuireann 11 Bhallstát seirbhísí deisce cabhrach ar fáil freisin trí dheasc chabhrach atá ann cheana (e.g. REACH, CLP, BPR) agus tá deasc chabhrach náisiúnta PIC á hoibriú ag sé cinn acu; Chuir deich mBallstát in iúl go bhfuil seoladh ríomhphoist sonrach acu le haghaidh riachtanais faisnéise. Chuir beagnach gach Ballstát in iúl gur chuir na gníomhaíochtaí sin feabhas ar chomhlíonadh Rialachán PIC i measc onnmhaireoirí agus allmhaireoirí. Thug roinnt UNAnna dá n‑aire go raibh méadú ar líon na bhfógraí onnmhairíochta agus na bhfeabhsuithe ar a gcáilíocht, gur tháinig méadú ar líon na gcuideachtaí atá cláraithe in ePIC nó a úsáideann iad, agus gur cuireadh feabhas ar chomhlíonadh oibleagáidí tuairiscithe Airteagal 10.

Tá sé de cheangal ar an nGníomhaireacht cúnamh a thabhairt, chomh maith le treoir theicniúil agus eolaíoch agus uirlisí teicniúla agus eolaíocha a chur ar fáil d’onnmhaireoirí agus d’allmhaireoirí (Airteagal 6(1)). Chuir an Ghníomhaireacht faisnéis agus tacaíocht ar fáil d’onnmhaireoirí agus d’allmhaireoirí trína suíomh gréasáin, r-Nuacht sheachtainiúil, Nuachtlitir an ECHA, na meáin shóisialta, teachtaireachtaí inmheánacha i r-PIC, agus Deasc Chabhrach ECHA. D’fhoilsigh an Ghníomhaireacht ceithre threoirlíne (Doiciméid ‘ghearra’) chun cabhrú le cuideachtaí iarrataí speisialta RIN (Uimhir Aitheantais Tagartha) a dhéanamh, tarscaoileadh, tuairisciú agus líonadh alt 6 d’fhógraí onnmhairíochta (úsáidí toirmiscthe agus ceadaithe). D’ullmhaigh an Ghníomhaireacht freisin d’fhógraí onnmhairiúcháin tar éis Brexit trí threoirlíne a fhoilsiú maidir le ‘ Conas onnmhairí PIC a chur in iúl don Ríocht Aontaithe tar éis don Ríocht Aontaithe tarraingt siar as an Aontas ’ agus trí nós imeachta um fhógra a thabhairt de láimh a bhunú (go dtí gur féidir iad sin a dhéanamh in ePIC).

4.2.Tá méadú leanúnach tagtha ar líon na bhfógraí onnmhairíochta a láimhseálann UNA agus ECHA ó 2014 i leith agus níl a bpróiseáil dáilte go míchothrom idir na Ballstáit 

Is éard atá san fhógra onnmhairíochta an ionstraim lena malartaíonn tíortha faisnéis faoi cheimiceáin a gcuirtear toirmeasc nó srian mór orthu. Ní mór do gach onnmhaireoir atá lonnaithe san Aontas fógra onnmhairíochta a chur faoi bhráid a UNA má tá sé beartaithe acu ceimiceáin a liostaítear i gCuid 1 d’Iarscríbhinn I a ghabhann le Rialachán PIC a onnmhairiú. A luaithe a bheidh an fógra seiceáilte agus glactha ag an UNA, cuirfear ar aghaidh chuig an nGníomhaireacht é, a sheiceálfaidh comhlíonadh an fhógra freisin agus a tharchuirfidh é chuig UNA na tíre allmhairíochta. Mura bhfaighfear admháil fála, seolfaidh an Ghníomhaireacht an fógra arís. Déantar an nós imeachta ar fad trí ePIC, agus ní mór d’onnmhaireoirí an teimpléad fógartha arna sholáthar ag an gcóras a úsáid. I gcás onnmhairí áirithe atá díolmhaithe ón Rialachán PIC nó ón gceanglas fógra onnmhairíochta a thabhairt, ceanglaítear ar onnmhaireoirí RIN Speisialta a iarraidh óna UNA agus é a úsáid sa dearbhú custaim chun imréiteach custaim a éascú.

Tá méadú leanúnach tagtha ar líon na bhfógraí onnmhairíochta agus na n‑iarrataí speisialta ar RIN ó 2014 (Figiúr 1). Thuairiscigh an Ghníomhaireacht gur tháinig méadú ar líon na bhfógraí onnmhairíochta ó 8 455 in 2017 go 10 009 in 2019 7 . De réir na Gníomhaireachta, léiríonn an méadú sin comhlíonadh méadaithe agus substaintí nua a chur le hIarscríbhinn I.

Figiúr 1 :    Líon iomlán na bhfógraí onnmhairíochta ar ghlac UNAnna leo agus a chuir ar aghaidh chuig an nGníomhaireacht agus líon iomlán na n‑iarrataí speisialta ar RIN ar ghlac UNAnna leo in aghaidh na bliana ó 2014 i leith 8

Mar a tharla sa tréimhse tuairiscithe roimhe seo, bhí éagsúlacht shuntasach ann idir na Ballstáit maidir le líon na bhfógraí onnmhairíochta agus na n‑iarrataí speisialta ar RIN a próiseáladh (Figiúr 2). Ba sa Ghearmáin (8 645 fhógra) agus sa Fhrainc (6 855) agus sa Iodáil (2 453), sa Spáinn (2 383) agus sa Ríocht Aontaithe (2 207) a bhí an líon is airde fógraí onnmhairíochta. Phróiseáil 20 Ballstát níos mó fógraí onnmhairíochta le linn na tréimhse tuairiscithe sin i gcomparáid leis an gceann roimhe sin agus i naoi mBallstát, tháinig méadú faoi dhó ar an líon sin idir an dá thréimhse tuairiscithe. Tá an cás cosúil le chéile i gcás iarrataí speisialta ar RIN, nár fuair 11 Bhallstáit, agus ba iad an Ghearmáin, an Bheilg agus an Fhrainc na Ballstáit a ghlac leis an líon is airde díobh. Phróiseáil 13 Bhallstát níos mó iarrataí speisialta ar RIN le linn na tréimhse tuairiscithe sin i gcomparáid leis an gceann roimhe sin. Níor phróiseáil ceithre Bhallstát aon fhógra onnmhairíochta (an Chipir, an Ghréig, Lucsamburg agus Málta).

Figiúr 2 :    Líon iomlán na bhfógraí onnmhairíochta agus na n‑iarrataí speisialta ar ghlac UNAnna leo le linn na tréimhse tuairiscithe

4.3.Mar thoradh ar líonadh mícheart na foirme um fhógra onnmhairíochta, tá líon ard iarrataí ar ath‑thíolacadh fós ann

D’iarr na Ballstáit agus ECHA go gcuirfeadh an t‑onnmhaireoir 5 889 agus 2 758 bhfógra onnmhairiúcháin isteach arís le linn na tréimhse tuairiscithe. Ba iad na príomh‑shaincheisteanna líonadh doiléir nó mícheart roinn 6.2 den fhógra onnmhairíochta maidir le húsáidí toirmiscthe agus ceadaithe, agus roinn 3.3 maidir le húsáidí beartaithe. Cúis eile leis an iarratas a chur isteach arís ba ea sonraí teagmhála míchearta nó neamhleora a sholáthar don allmhaireoir. Luaitear soláthar an SDS i dteanga mhíchuí freisin mar shaincheist ag UNA agus ECHA.

4.4.D’oibrigh tuairisciú faoi Airteagal 10 go héifeachtach go ginearálta, cé go bhféadfaí cáilíocht thuairisciú UNAnna a fheabhsú fós

Le hAirteagal 10, cuirtear oibleagáidí ar onnmhaireoirí agus ar allmhaireoirí UNAnna a chur ar an eolas, le linn na chéad ráithe de gach bliain, faoi chainníocht na gceimiceán a liostaítear in Iarscríbhinn I a ghabhann le Rialachán PIC a onnmhairíodh chuig tríú tíortha nó a allmhairíodh ó thríú tíortha i rith na bliana roimhe sin. Ní mór d’onnmhaireoirí ainmneacha agus seoltaí gach allmhaireora a chur ar fáil do UNA freisin. Ní mór do UNAnna, ar a seal, an fhaisnéis sin a chur ar fáil don Ghníomhaireacht go bliantúil, a chomhbhailíonn na sonraí ar leibhéal an Aontais ina dhiaidh sin agus a chuireann ar fáil go poiblí í ar a bunachar sonraí 9 .

Leis an bhfaisnéis a chuir an Ghníomhaireacht agus UNAnna ar fáil, moladh gur oibrigh an próiseas tuairiscithe faoi Airteagal 10 go héifeachtach. Luaigh níos lú Ballstát ná mar a luaigh siad sa tréimhse tuairiscithe roimhe sin (seacht mBallstát) go raibh moill ar onnmhaireoirí faisnéis a chur isteach faoi chainníocht na gceimiceán a onnmhairíodh, agus nach raibh tionchar ag na moilleanna sin ar chur i gcrích chleachtadh tuairiscithe UNA. De réir ECHA, tá feabhas tagtha ar thuairisciú ó UNAnna de réir mar a thuairiscigh níos lú UNAnna sonraí atá as raon feidhme. Mar sin féin, bhí earráidí i gcuid de na sonraí arna gcur isteach ag UNAnna a fuarthas ó thuairisciú tionscail agus ó cheartú, ath‑chomhiomlánú agus ath‑thíolacadh na dtuarascálacha ag na UNAnna. Mar thoradh air sin, tá neamhéifeachtúlachtaí in ullmhú na tuarascála foriomláine agus, dá bhrí sin, molann ECHA go méadódh UNAnna fíorú na sonraí comhiomlánaithe sula gcuirtear isteach iad.

4.5.Glacadh cinntí an Aontais maidir le hallmhairiú i gcás ceithre shubstaint a liostaítear in Iarscríbhinn III a ghabhann le Coinbhinsiún Rotterdam

De réir Airteagal 10 den Choinbhinsiún, iarrtar ar na Páirtithe cinneadh allmhairíochta a ghlacadh maidir le gach ceimiceán nua a liostaítear in Iarscríbhinn III agus é a chur faoi bhráid na Rúnaíochta. De bhun Airteagal 13 de Rialachán PIC, déantar an cinneadh allmhairiúcháin ón Aontas a ghlacadh trí bhíthin gníomh cur chun feidhme de chuid an Choimisiúin, a dhréachtaíonn seirbhísí an Choimisiúin agus a chuirtear faoi bhráid Choiste REACH le haghaidh tuairime, i gcomhréir leis an nós imeachta comhairleach. Le linn na tréimhse tuairiscithe, ghlac an Coimisiún Cinneadh Cur Chun Feidhme amháin in 2018, lenar soláthraíodh cinntí nua allmhairiúcháin le haghaidh ceithre shubstaint agus lenar leasaíodh cinneadh allmhairiúcháin amháin (Tábla 2).

Tábla 2: Cinntí iompórtála ón Aontas a glacadh le linn na tréimhse tuairiscithe

4.6.Is fadhb fós é an ráta íseal freagartha atá ag tíortha nach bhfuil san Aontas ar iarrataí ar thoiliú sainráite ach tá go leor saincheisteanna réitithe go héifeachtach trí dhea-chomhordú idir ECHA agus UNAnna

Ceanglaítear le hAirteagal 14 toiliú na tíre allmhairíochta sula bhféadfar dul ar aghaidh le honnmhairiú ceimiceán a liostaítear i gcuid 2 nó i gcuid 3 d’Iarscríbhinn I. Mar sin féin, féadfaidh UNA an onnmhaireora a chinneadh, ar bhonn cás ar chás agus i gcomhairle leis an gCoimisiún, an ceanglas maidir le toiliú sainráite a tharscaoileadh nuair a onnmhaireofar ceimiceán atá incháilithe d’fhógra PIC chuig tír ECFE (Airteagal 14(6)) nó nuair nach mbeidh freagra faighte ón tír allmhairíochta tar éis 60 lá agus ar choinníoll go gcomhlíonfar coinníollacha áirithe (Airteagal 14(7)).

Phróiseáil 19 mBallstát onnmhairí i gcás ina raibh nós imeachta an toilithe shainráite i gceist de bhun Airteagal 14. Rinne UNAnna 5 058 iarraidh ar thoiliú sainráite a phróiseáil idir 2017 agus 2019, i gcomparáid le 3 362 sa tréimhse tuairiscithe roimhe sin. In 15 Bhallstát (as 19 mBallstát), bhí líon na n‑iarrataí níos airde ná mar a bhí sa tréimhse tuairiscithe roimhe sin.

Mar a bhí roimhe seo, ba é an príomhdhúshlán a thuairiscigh UNAnna freagairtí déanacha ó thíortha allmhairíochta ar iarrataí ar thoiliú (i.e. tar éis na tréimhse feithimh 60 lá) nó gan aon fhreagra a thabhairt ar chor ar bith. D’fhan an ráta freagartha sách íseal le linn na tréimhse tuairiscithe sin. As na 5 058 iarraidh ar thoiliú sainráite, fuair 54 % freagraí tar éis na hiarrata tosaigh, an chéad mheabhrúchán nó an dara meabhrúchán, ar ráta freagartha é atá cosúil a bheag nó a mhór agus a bhí ann roimhe seo. Luaigh UNAnna freisin nach raibh an freagra a tugadh soiléir i gcónaí nó go raibh sé deacair í a léirmhíniú agus go raibh sé deacair tíortha áirithe a bhaint amach.

Mheas an Ghníomhaireacht go bhfuil an próiseas seo ag obair go réidh agus go bhfuil comhoibriú le UNAnna éifeachtach. In ainneoin ráta freagartha íseal, chuir an próiseas, dar leis an nGníomhaireacht, le sonraí comhchuibhithe agus le laghdú ar earráidí cléireachais le linn an nós imeachta.

Ní raibh ar roinnt Ballstát cinneadh a dhéanamh ar cheart nó nár cheart an ceanglas maidir le toiliú sainráite a tharscaoileadh (ocht gcinn d’onnmhairithe chuig tír ECFE agus 13 in éagmais freagra ó údarás inniúil na tíre allmhairíochta), agus thug faisnéis a chuir UNA ar fáil le fios nach raibh mórán fadhbanna cur chun feidhme ann. Bhí cásanna ag cúig Bhallstát déag ina raibh cead ag an onnmhairiú dul ar aghaidh go dtí go dtabharfaí freagra ar iarraidh nua ar thoiliú sainráite (Airteagal 14(8)). De réir na Gníomhaireachta, bhí dúshlán fós ann Airteagal 14(8) a chur chun feidhme. Mar sin féin, tá laghdú suntasach tagtha ar líon na gcásanna achrannacha (i.e. ina n‑easaontaíonn an Ghníomhaireacht agus UNAnna leis an léirmhíniú) tar éis é a phlé i gcruinniú de chuid UNA agus cuireadh feabhas dá réir ar an bhfeidhmiúlacht ghaolmhar ePIC.

4.7.Is beag Ballstát a thuairiscigh neamhchomhlíonadh na gceanglas maidir le faisnéis a bheadh ag gabháil le ceimiceáin onnmhairithe

Sonraítear in Airteagal 17 nach mór ceimiceáin onnmhairithe a phacáistiú agus a lipéadú i gcomhréir le forálacha an Aontais faoi seach, mura n‑éilíonn an tír allmhairíochta a mhalairt. Ní mór Bileog Sonraí Sábháilteachta a chomhlíonann Iarscríbhinn II de Rialachán REACH a sheoladh chuig gach allmhaireoir in éineacht leis an gceimiceán. Níor thuairiscigh ach sé Bhallstát saincheisteanna maidir le comhlíonadh i ndáil leis an bhfaisnéis a ghabhann le ceimiceáin onnmhairithe, a bhain le ceanglais maidir le pacáistiú faoi Rialachán CLP agus faoin SDS.

4.8.Tá córais rialaithe agus forfheidhmithe ag gach Ballstát ach níl straitéis forfheidhmiúcháin ag aon trian díobh

De réir Airteagal 18 de Rialachán PIC, ní mór do na Ballstáit údaráis a ainmniú, amhail údaráis chustaim, chun rialú a dhéanamh ar allmhairí agus onnmhairí ceimiceán a liostaítear in Iarscríbhinn I. Tá na húdaráis sin ainmnithe ag na Ballstáit uile. Tá baint ag lucht custaim le cur chun feidhme Rialachán PIC i ngach Ballstát, cé is moite de Mhálta (agus den Ríocht Aontaithe don tréimhse tuairiscithe roimh an 1 Eanáir 2020). I sé thír, is é an riarachán custaim an t‑aon NEA amháin.

Thug cúig Bhallstát déag (i gcomparáid le 18 mBallstát sa tréimhse tuairiscithe roimhe sin) le fios go bhfuil acmhainní leordhóthanacha ag NEAnna chun a n‑oibleagáidí faoi Rialachán PIC a chomhlíonadh. Na Ballstáit a tharraing aird ar shaincheisteanna acmhainní laistigh d’Údaráis Náisiúnta Forfheidhmithe, is gnách go dtagraíonn siad don easpa acmhainní daonna. Thuairiscigh seacht gcinn déag de Bhallstáit go raibh straitéis acu chun Rialachán PIC a fhorfheidhmiú agus bhunaigh 16 Bhallstát oiliúint rialta do chigirí.

4.9.Is beag sárú a sainaithníodh le linn na tréimhse tuairiscithe

Tá líon na mBallstát a thuairiscigh gníomhaíochtaí rialaithe oifigiúla inchomparáide go leor leis an tréimhse tuairiscithe roimhe sin, agus tá sé fós sách íseal i bhfianaise gur thuairiscigh 24 Bhallstát gníomhaíochtaí trádála. Ach amháin má shonraíonn na Ballstáit é ina dtuarascáil, ní féidir teacht ar an gconclúid an toradh é sin ar easpa bailithe sonraí nó easpa gníomhaíochtaí forfheidhmiúcháin. Thuairiscigh deich mBallstát rialuithe custaim ar onnmhairí inar cumhdaíodh Rialachán PIC, i gcomparáid le 13 Bhallstát sa tréimhse tuairiscithe roimhe sin. Thuairiscigh aon Bhallstát déag rialuithe a rinne cigirí. Maidir le hallmhairí, thuairiscigh ceithre Bhallstát rialuithe custaim agus deich rialú tuairiscithe a rinne cigirí.

Rinneadh 9 132 rialú ar onnmhairí san iomlán le linn na tréimhse tuairiscithe, i gcomparáid le 6 474 rialú sa tréimhse 2014-2016 (Tábla 3). Maidir le hallmhairí, rinneadh 1463 rialú, i gcomparáid le 1941 in 2014-2016, mar thoradh den chuid is mó ar laghdú ar rialuithe custaim ar allmhairí. Mar a tharla roimhe seo, is ionann rialuithe custaim agus tromlach na rialuithe. Bhí líon na rialuithe a rinneadh an‑éagsúil i measc na mBallstát, rud a d’fhéadfadh a bheith mar thoradh ar líon na gceimiceán PIC a onnmhairítear agus a allmhairíodh sa tír, ar an straitéis chigireachta, nó ar na cineálacha rialuithe a rinneadh (e.g. rialuithe frithghníomhacha i gcoinne faireachán rialta).

Maidir leis na cineálacha gníomhaíochtaí forfheidhmiúcháin a dhéantar, déantar seiceálacha doiciméadacha i dtuairim is dhá thrian de na Ballstáit (19), agus tuairiscítear níos lú ná leath díobh go bhfuil cigireachtaí réamhghníomhacha nó seiceálacha ar an láthair á ndéanamh acu (Figiúr 3).

Tábla 3 :    Líon iomlán na rialuithe oifigiúla ar onnmhairí agus allmhairí inar cumhdaíodh nó inar forfheidhmíodh Rialachán PIC le linn na tréimhse tuairiscithe

Figiúr 3: Gníomhaíochtaí forfheidhmithe arna ndéanamh sna Ballstáit

Tá líon na sáruithe a aimsítear (138) sách íseal i gcomparáid le líon na rialuithe a rinneadh. Thuairiscigh cúig Bhallstát sáruithe arna sainaithint trí rialuithe custaim agus sé cinn trí rialuithe a rinne cigirí. Bhain an phríomhchatagóir sáraithe a d’aimsigh lucht custaim le heaspa RIN (13 shárú) agus Bosca 44 den doiciméad riaracháin aonair nár líonadh isteach i gceart (12 shárú). Gearradh pionóis i dtrí Bhallstát i 29 gcás sáruithe.

4.10.Chuir an Fóram an chéad treoirthionscadal maidir le forfheidhmiú Rialachán PIC chun feidhme le linn na tréimhse tuairiscithe

Is líonra údarás é an Fóram um Malartú Faisnéise maidir le Forfheidhmiú (Fóram) atá freagrach as rialacháin REACH, CLP, PIC agus POP a fhorfheidhmiú. Le linn 2017-2018, reáchtáil an Fóram treoirthionscadal maidir le comhlíonadh Rialachán PIC a rialú, inar díríodh ar fhógraí onnmhairíochta (Airteagail 8, 14 agus 15) agus ar fhaisnéis a bheadh ag gabháil le ceimiceáin onnmhairithe (Airteagal 17), ar ghlac trí Bhallstát déag páirt ann. Chuir na Ballstáit 296 iniúchadh i gcrích, lena n‑áirítear cigireachtaí ar an láthair agus cigireachtaí deisce araon 10 . In 2019, d’ullmhaigh an Fóram ‘Treoir forfheidhmithe phraiticiúil chun oibleagáidí PIC a rialú’ ina ndéantar cur síos ar dhea-chleachtais i bhforfheidhmiú Airteagail 8, 14, 15 agus 17 de Rialachán PIC, mar a forbraíodh le linn an treoirthionscadail.

Is iondúil go mbíonn na Ballstáit sásta leis na gníomhaíochtaí a dhéanann an Fóram. Chuir roinnt UNAnna béim ar na buntáistí a bhaineann leis an treoirthionscadal agus mhol siad gur cheart treoirthionscadail eile a chur chun feidhme amach anseo.

4.11.Ghlac roinnt UNAnna agus an Ghníomhaireacht páirt i ngníomhaíochtaí cúnaimh theicniúil

De réir Airteagal 21, ní mór don Choimisiún, do UNAnna agus don Ghníomhaireacht comhoibriú chun cúnamh teicniúil a chur chun cinn, go háirithe chun cabhrú le tíortha i mbéal forbartha agus le tíortha a bhfuil a ngeilleagair ag athrú chun an Coinbhinsiún a chur chun feidhme agus chun an bonneagar, an acmhainneacht agus an saineolas is gá chun ceimiceáin a bhainistiú i gceart ar feadh a saolréanna a fhorbairt.

Ghlac cúig Bhallstát páirt i ngníomhaíochtaí comhair agus bhí ceithre cinn acu i dtionscadail nó i ngníomhaíochtaí idirnáisiúnta a bhaineann le forbairt acmhainní i mbainistiú ceimiceán. Is éard a bhí i gceist le gníomhaíochtaí UNA ná faisnéis theicniúil a sholáthar trí cheardlanna, oiliúint, cuairteanna ar thoscaireachtaí saineolaithe ó thríú tíortha, etc., tionscadail chomhair agus tacaíocht chun UNAnna a bhunú nó a chothabháil. Ghlac ECHA páirt i roinnt imeachtaí oiliúna a d’eagraigh Coinbhinsiún Rotterdam, an Coimisiún nó UNAnna. Thug an Ghníomhaireacht tacaíocht freisin do thíortha is iarrthóirí agus do thíortha is iarrthóirí chun cur lena n‑acmhainneacht i réimse na bainistíochta ceimiceán trí Ionstraim an Aontais Eorpaigh um Chúnamh Réamhaontachais (IPA).

4.12.Go ginearálta, d’aimsigh úsáideoirí ePIC uirlis TF atá éasca le húsáid agus leordhóthanach chun tacú lena gcuid oibre

Mar a iarradh i Rialachán PIC, rinne an Ghníomhaireacht an uirlis TF (ePIC) a fhorbairt agus a chothabháil chun tacú leis an gcur chun feidhme. Cuireadh roinnt gnéithe nua le córas ePIC le linn na tréimhse tuairiscithe chun feidhmiú agus úsáideacht na huirlise a fheabhsú. Úsáideann na húdaráis ábhartha uile, lena n‑áirítear údaráis forfheidhmiúcháin agus custaim, agus onnmhaireoirí agus allmhaireoirí an uirlis. Tá méadú tagtha ar líon na n‑úsáideoirí ó thionscal, UNAnna agus NEAnna ón tréimhse tuairiscithe roimhe sin.

Tríd is tríd, fuair UNAnna ePIC a bheith éasca le húsáid agus ní raibh taithí acu ar shaincheisteanna móra a úsáid. Tá feabhas tagtha ar thuairim UNAnna maidir le ePIC ó bhí an tréimhse tuairiscithe roimhe seo ann agus tá taithí ag níos mó UNAnna leis. Bhí an t‑aiseolas ó úsáideoirí tionscail chuig an nGníomhaireacht agus UNAnna dearfach tríd is tríd, mar aon leis an aiseolas ó údaráis chustaim agus ó údaráis forfheidhmithe.

4.13.Tá faisnéis agus sonraí maidir le cur chun feidhme Rialachán PIC ar fáil go poiblí

De réir Rialachán PIC, ba cheart don Ghníomhaireacht na sonraí seo a leanas a chur ar fáil go poiblí:

·An liosta ceimiceán a áirítear in Iarscríbhinn I (Airteagal 7);

·Liosta nuashonraithe na gceimiceán atá faoi réir fógra onnmhairíochta, agus liosta na bPáirtithe allmhairíochta agus na dtíortha eile allmhairíochta do gach bliain féilire (Airteagal 8);

·Tuarascálacha ar chainníochtaí iarbhír ceimiceán atá faoi réir Rialachán PIC arna n‑onnmhairiú agus arna n‑allmhairiú (Airteagal 10);

·Cinntí allmhairíochta (Airteagal 13);

·Sonraí neamhrúnda maidir le toilithe sainráite a fhaightear ó thíortha nach bhfuil san Aontas (Airteagal 14).

Tá an fhaisnéis sin ar fáil ar leathanach gréasáin na Gníomhaireachta atá tiomnaithe do Rialachán PIC agus don leathanach gréasáin atá tiomnaithe do cheimiceáin atá faoi réir PIC , lena soláthraítear bunachar sonraí inchuardaithe de cheimiceáin atá faoi réir PIC, sonraí neamhrúnda maidir le fógraí onnmhairíochta an Aontais, fógraí onnmhairíochta agus toiliú sainráite a fuarthas ó thíortha nach bhfuil san Aontas, agus sonraí teagmhála UNAnna. Soláthraítear tuarascálacha ar chainníochtaí iarbhír ceimiceán PIC a onnmhairíodh agus a allmhairíodh (de bhun Airteagal 10) ar an leathanach ‘ Tuairisciú bliantúil ar onnmhairí agus allmhairí PIC ’. Le linn na tréimhse tuairiscithe, d’fhoilsigh an Ghníomhaireacht an chéad Tuarascáil ar fheidhmiú Rialachán PIC (de bhun Airteagal 22) in 2017 agus an dara Tuarascáil ar mhalartú faisnéise (de bhun Airteagal 20) in 2018.

5.Conclúidí

Le Rialachán PIC, cuirtear Coinbhinsiún Rotterdam chun feidhme san Aontas agus tá na cuspóirí céanna aige. Mar sin féin, téann Rialachán PIC thar cheanglais an Choinbhinsiúin chun leibhéal níos airde cosanta a chur ar fáil, go háirithe do thíortha i mbéal forbartha agus do thíortha a bhfuil a ngeilleagair ag athrú.

Léirítear sa tuarascáil sin gur fheidhmigh na nósanna imeachta a bunaíodh le Rialachán PIC go maith agus gur oibrigh a gcur chun feidhme go maith, go háirithe mar gheall ar chomhordú agus comhar éifeachtach idir UNAnna, ECHA agus an Coimisiún, d’obair inmheánach agus idirnáisiúnta an Aontais araon, obair a bhí mar bhonn chun a chuspóirí a bhaint amach.

Leis an nós imeachta um fhógra onnmhairíochta, tugadh faisnéis thábhachtach do na tíortha allmhairíochta maidir le go leor ceimiceán agus maidir lena n‑onnmhairiú. Le 10 000 fógra onnmhairíochta in 2019 agus an treocht atá ag dul i méid i gcónaí, tá scála an mhalartaithe faisnéise agus an acmhainneacht atá ann méadú a dhéanamh air le feiceáil go soiléir. Ní féidir an t‑ualach oibre atá ag dul i méid a láimhseáil ach le hacmhainní foirne iomchuí, i bhfianaise an ghá atá ann an acmhainneacht próiseála agus tacaíochta a choinneáil agus feidhmíocht fheidhmchlár TF ‘ePIC’, arna fhorbairt agus arna chothabháil ag an nGníomhaireacht á háirithiú ag an am céanna.

Mar thoradh ar chur i bhfeidhm nós imeachta an toilithe shainráite mar nós imeachta caighdeánach chun ceimiceáin áirithe a onnmhairiú, a théann thar an gCoinbhinsiún, tá líon ard 5 058 iarraidh ar thoiliú sainráite seolta chuig tíortha allmhairíochta sa tréimhse tuairiscithe. Thug na hiarrataí sin dúshlán do go leor tíortha allmhairíochta, rud a léiríonn an sciar de 46 % a d’fhan gan freagra.

Bhí onnmhaireoirí ceimiceán a bhí faoi réir Rialachán PIC ar an eolas go ginearálta faoina n‑oibleagáidí agus bhí siad in ann iad a chomhlíonadh. Más gá, thug na UNAnna agus an Ghníomhaireacht an cúnamh is gá, rud a chuir le líon íseal na sáruithe. Le linn na tréimhse tuairiscithe sin, tuairiscíodh 9 132 rialú ar onnmhairí agus 1 463 rialú ar allmhairí agus braitheadh 138 sárú, as a dtáinig 29 bpionós.

Go ginearálta, chomhlíon na Ballstáit a n‑oibleagáidí, cé gur dúshlán do roinnt Ballstát an t‑ualach oibre ard ag deireadh gach bliana — arb é an líon mór fógraí onnmhairíochta is cúis leis — agus uaireanta bhí fadhbanna le hamchláir mar thoradh air. Bhí rannchuidiú na Gníomhaireachta leis an gcur chun feidhme ag teacht go hiomlán le ceanglais Rialachán PIC agus leis an mbonn d’fheidhmiú éifeachtach na nósanna imeachta. Chuir an Coimisiún a chuid oibleagáidí i gcrích faoi Rialachán PIC. Glacadh trí Rialachán Tarmligthe ón gCoimisiún lena leasaítear Iarscríbhinn I, chomh maith le Cinneadh Cur Chun Feidhme amháin ón gCoimisiún lena nglactar cinntí allmhairiúcháin ón Aontas, le linn na tréimhse tuairiscithe. Ina theannta sin, chomhordaigh an Coimisiún rannchuidiú an Aontais leis an obair idirnáisiúnta agus rinne sé ionadaíocht thar ceann an Aontais sa Choinbhinsiún.

(1) Rialachán (AE) Uimh. 649/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 4 Iúil 2012 maidir le ceimiceáin ghuaiseacha a onnmhairiú agus a allmhairiú, IO L 201, 27.7.2012, lgh. 60-106.

(2) Rialachán (CE) Uimh. 1272/2008 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Nollaig 2008 maidir le haicmiú, lipéadú agus pacáistiú substaintí agus meascán, agus lena leasaítear agus lena n-aisghairtear Treoir 67/548/CEE agus Treoir 1999/45/CE, agus lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 1907/2006, IO L 353, 31.12.2008, lgh. 1-1355.

(3) Tuarascáil ECHA (2020) ar fheidhmiú an Rialacháin maidir le Toiliú Feasach a chur in iúl roimh ré (PIC). ECHA-20-R-10-EN.

(4) Rialachán (CE) Uimh. 1907/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 18 Nollaig 2006 maidir le Clárú, Meastóireacht, Údarú agus Srianadh Ceimiceán (REACH), lena mbunaítear Gníomhaireacht Eorpach Ceimiceán, lena leasaítear Treoir 1999/45/CE agus lena n‑aisghairtear Rialachán (CEE) Uimh. 793/93 ón gComhairle agus Rialachán (CE) Uimh. 1488/94 ón gCoimisiún chomh maith le Treoir 76/769/CEE ón gComhairle agus Treoracha 91/155/CEE, 93/67/CEE, 93/105/CE agus Treoir 2000/21/CE ón gCoimisiún, IO L 396, 30.12.2006, lgh. 1-854..

(5) Rialachán (AE) Uimh. 528/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 22 Bealtaine 2012 maidir le táirgí bithicídeacha a chur ar fáil ar an margadh agus a úsáid, IO L 167, 27.6.2012, lgh. 1-123.

(6) Rialachán (CE) Uimh. 1107/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 21 Deireadh Fómhair 2009 maidir le táirgí cosanta plandaí a chur ar an margadh agus lena n-aisghairtear Treoir 79/117/CEE agus Treoir 91/414/CEE ón gComhairle, IO L 309, 24.11.2009, lgh. 1–50.

(7) I measc na bhfigiúirí a cuireadh ar fáil don Ghníomhaireacht tá aighneachtaí tosaigh, aighneachtaí a cuireadh isteach arís agus diúltuithe.

(8) Don bhliain 2014, is é an 1 Márta – an 31 Nollaig an tréimhse a chlúdaítear (de réir mar a tháinig Rialachán PIC i bhfeidhm an 1 Márta 2014).

(9) ECHA, Tuairisciú bliantúil ar shaineolaithe PIC agus ar allmhairí: https://echa.europa.eu/regulations/prior-informed-consent/annual-reporting-on-pic-exports-and-imports  

(10) ECHA (2018) Tuarascáil deiridh an Fhóraim maidir le PIC a rialú.