Maidir le Choinbhinsiún na Háige an 25 Deireadh Fómhair 1980 ar na Gnéithe Sibhialta a bhaineann le Fuadach Idirnáisiúnta Leanaí (dá ngairtear: ‘Coinbhinsiún na Háige 1980’), a dhaingnigh 101 tír go dtí seo, lena n‑áirítear Ballstáit uile an Aontais Eorpaigh, an status quo a thabhairt ar ais go pras trí leanaí a aistríodh nó a coinníodh go héagórach a thabhairt ar ais trí chóras comhair i measc na n‑údarás lárnach a cheapfaidh a bPáirtithe Conarthacha.

I bhfianaise gur cuid riachtanach de bheartas an Aontais Eorpaigh é fuadach leanaí a chosc chun cearta an linbh a chur chun cinn, tá an tAontas Eorpach gníomhach ar an leibhéal idirnáisiúnta chun cur i bhfeidhm Choinbhinsiún na Háige 1980 a fheabhsú agus molann sé do thríú Stáit aontú leis.

An 13 Iúil 2016, thaisc an Bholaiv an ionstraim maidir le haontachas le Coinbhinsiún na Háige 1980. Tháinig an Coinbhinsiún i bhfeidhm sa Bholaiv an 1 Deireadh Fómhair 2016.

Sonraítear in Airteagal 38(4) de Choinbhinsiún na Háige 1980 go mbeidh feidhm ag an gCoinbhinsiún idir an tír aontach agus na Stáit Chonarthacha sin a mbeidh sé dearbhaithe acu go nglacann siad leis an aontachas.

Ar thionscnamh an Choimisiúin, chuathas i gcomhairle le Cúirt Bhreithiúnas an Aontais Eorpaigh a dhearbhaigh gurb ann d’inniúlacht eisiach an Aontais maidir le glacadh le haontachas tríú Stát le Coinbhinsiún na Háige 1980.

An 14 Deireadh Fómhair 2014, luadh i dTuairim 1/13 ó Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh go gcuimsítear le hinniúlacht eisiach an Aontais Eorpaigh glacadh le haontachas tríú stát le Coinbhinsiún na Háige 1980 ar na Gnéithe Sibhialta a bhaineann le Fuadach Idirnáisiúnta Leanaí.

D’áitigh an Chomhairle go raibh gá le haonfhoirmeacht ar an ábhar ar leibhéal an Aontais Eorpaigh chun go seachnófar géométrie variable i measc na mBallstát.

I bhfianaise go dtagann an tsaincheist maidir le fuadach idirnáisiúnta leanaí faoi inniúlacht eisiach sheachtrach an Aontais Eorpaigh, ní mór an cinneadh cibé acu a ghlacfar nó nach nglacfar le haontachas na Bolaive a dhéanamh ar leibhéal an Aontais trí bhíthin cinneadh ón gComhairle. Dá bhrí sin, ba cheart do Bhallstáit an Aontais Eorpaigh an dearbhú glactha maidir le haontachas na Bolaive a thaisceadh ar mhaithe leis an Aontas Eorpach.

I gcás go nglacfaidh Bhallstáit an Aontais Eorpaigh leis an aontachas bheadh Coinbhinsiún na Háige 1980 infheidhme idir an Bholaiv agus Ballstáit an Aontais seachas an Danmhairg.

Maidir le fuadach leanaí arna dhéanamh ag tuismitheoir, is é atá i gCoinbhinsiún na Háige 1980 contrapháirt idirnáisiúnta Rialachán Uimh. 2201/2003 ón gComhairle (ar a dtugtar Rialachán IIa na Bruiséile) arb é is bunchloch do chomhar breithiúnach an Aontais Eorpaigh é in ábhair maidir le pósadh agus in ábhair a bhaineann le freagracht tuismitheora.

Ar cheann de phríomhchuspóirí an Rialacháin tá fuadach leanaí a dhíspreagadh idir na Ballstáit trí nósanna imeachta a bhunú chun a áirithiú go dtugtar an leanbh ar ais go pras go dtí an Ballstát ina bhfuil gnáthchónaí air nó uirthi. Chuige sin, in Airteagal 11 de Rialachán IIa na Bruiséile, ionchorpraítear an nós imeachta a leagtar síos i gCoinbhinsiún na Háige 1980 agus comhlánaítear é trí roinnt de na gnéithe atá ann a shoiléiriú, go háirithe gnéithe a bhaineann le héisteacht an linbh, leis an tréimhse ama chun cinneadh a dhéanamh tar éis iarratas ar an leanbh a thabhairt ar ais a bheith taiscthe agus leis an bhforas gan an leanbh a thabhairt ar ais. Tugtar isteach leis freisin forálacha lena rialaítear orduithe atá ar neamhréir le chéile chun an leanbh a thabhairt ar ais nó gan é a thabhairt ar ais, orduithe arna n‑eisiúint i mBallstáit éagsúla.

Ar an leibhéal idirnáisiúnta, tacaíonn an tAontas Eorpach le haontachas tríú Stáit le Coinbhinsiún na Háige 1980 ionas go mbeidh a Bhallstáit in ann brath ar chreat coiteann dlíthiúil chun dul i ngleic le fuadaigh idirnáisiúnta leanaí.

Tá 18 gCinneadh ón gComhairle glactha cheana idir Meitheamh 2015 agus Feabhra 2019 chun glacadh le haontachas 26 thríú tír le Coinbhinsiún na Háige 1980 maidir le Fuadach Idirnáisiúnta Leanaí (Maracó, Singeapór, Cónaidhm na Rúise, an Albáin, Andóra, na Séiséil, an Airméin, Poblacht na Cóiré, an Chasacstáin, Peiriú, an tSeoirsia, an Afraic Theas, an tSile, an Íoslainn, na Bahámaí, Panama, Uragua, an Cholóim, an tSalvadóir agus San Mairíne, an Phoblacht Dhoiminiceach, an Bhealarúis, an Úisbéiceastáin, Hondúras, Eacuadór agus an Úcráin) 1 .

Is léir go bhfuil nasc idir an togra seo agus an cuspóir ginearálta a chumhdaítear in Airteagal 3 den Chonradh ar an Aontas Eorpach chun cearta an linbh a chosaint. Ceapadh córas Choinbhinsiún na Háige 1980 chun an leanbh a chosaint ar na héifeachtaí díobhálacha a bhaineann le fuadach arna dhéanamh ag tuismitheoir agus chun a áirithiú go mbeidh an leanbh in ann teagmháil a choinneáil leis an mbeirt tuismitheoirí, cur i gcás trí fheidhmiú éifeachtach na gceart rochtana a áirithiú.

Is fiú a lua freisin an nasc le húsáid na hidirghabhála a chur chun cinn i dtaca le díospóidí teaghlaigh trasteorann a réiteach. Maidir leis an Treoir i ndáil le gnéithe áirithe den idirghabháil in ábhair shibhialta agus ábhair thráchtála 2 tá feidhm aici freisin maidir leis an dlí teaghlaigh laistigh den chomhlimistéar breithiúnach Eorpach. Le Coinbhinsiún na Háige 1980 moltar díospóidí teaghlaigh a réiteach go cairdiúil freisin. Ar na Treoirleabhair maidir le Dea‑Chleachtas faoi Choinbhinsiún na Háige 1980 a d’fhoilsigh Comhdháil na Háige um an Dlí Idirnáisiúnta Príobháideach, tá treoirleabhar amháin dírithe ar leas a bhaint as an idirghabháil chun díospóidí teaghlaigh idirnáisiúnta a bhaineann le leanaí a réiteach, ar díospóidí iad a thagann faoi raon feidhme an Choinbhinsiúin. Ar thionscnamh an Choimisiúin Eorpaigh, aistríodh an Treoirleabhar seo go teangacha uile an Aontais seachas an Béarla agus an Fhraincis, agus go hAraibis freisin chun tacú leis an idirphlé leis na Stáit nár dhaingnigh an Coinbhinsiún nó nár aontaigh leis an gCoinbhinsiún go fóill agus chun bealaí nithiúla a aimsiú chun dul i ngleic leis na fadhbanna a bhaineann le fuadaigh idirnáisiúnta leanaí 3 .

Foráiltear le hAirteagal 38 de Choinbhinsiún na Háige 1980 ‘nach mbeidh éifeacht ag aontachas [na Stát aontach] ach amháin a mhéid a bhaineann leis an gcaidreamh idir an Stát aontach agus na Stáit Chonarthacha sin a mbeidh sé dearbhaithe acu go nglacfaidh siad leis an aontachas’. Ós rud é go mbaineann an cinneadh le glacadh sainráite na mBallstát le haontachas Stáit aontaigh le Coinbhinsiún na Háige 1980, ar mhaithe leis an Aontas, is é Airteagal 218(6) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh an bunús dlí is infheidhme. Is é Airteagal 81(3) CFAE an bunús dlí substainteach, dá bhrí sin gníomhóidh an Chomhairle d’aon toil tar éis di dul i gcomhairle le Parlaimint na hEorpa.

Tá Éire faoi cheangal ag Rialachán (CE) Uimh. 2201/2003 agus, dá bhrí sin, tá sí rannpháirteach i nglacadh agus i gcur i bhfeidhm an Chinnidh seo.

I gcomhréir le hAirteagail 1 agus 2 de Phrótacal Uimh. 22 maidir le seasamh na Danmhairge, atá i gceangal leis an gConradh ar an Aontas Eorpach agus leis an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, níl an Danmhairg rannpháirteach i nglacadh an Chinnidh seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm.

Dréachtaítear an togra seo de réir na gCinntí ón gComhairle a glacadh cheana maidir leis an ábhar céanna agus ní théann sé thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir atá aige a bhaint amach, is é sin gníomhaíocht chomhleanúnach de chuid an Aontais Eorpaigh a bhaineann le fuadach idirnáisiúnta leanaí trína áirithiú go nglacfaidh Ballstáit an Aontais Eorpaigh le haontachas na Bolaive le Coinbhinsiún na Háige 1980 laistigh de thréimhse ama áirithe.

Chuaigh an Coimisiún i gcomhairle le Ballstáit an Aontais Eorpaigh maidir lena dtoilteanas glacadh le haontachas na Bolaive le Coinbhinsiún na Háige 1980 agus thug tromlach mór de na Ballstáit tuairim fhabhrach ina leith sin.

Léiríodh sa phlé a rinneadh ag cruinniú na Saineolaithe an 2 Iúil 2019 nach raibh aon agóid ó na Ballstáit, ach in aon chás amháin, i gcoinne aontachas na Bolaive le Coinbhinsiún na Háige 1980 a ghlacadh.

Creideann an Coimisiún go mbeidh an aontoilíocht is gá chun an Cinneadh ón gComhairle a ghlacadh mar thoradh ar thuilleadh plé ar an leibhéal teicniúil i Meitheal na Comhairle um Ábhair Dlí Shibhialta.

Mar ullmhúchán le haghaidh chruinniú na Saineolaithe an 2 Iúil 2019 agus an obair leantach air, bhí an Coimisiún i ndlúth‑theagmháil le Comhdháil na Háige um an Dlí Príobháideach Idirnáisiúnta agus le Toscaireacht an Aontais Eorpaigh sa Bholaiv.

I ndáil leis na 18 gCinneadh ón gComhairle a glacadh cheana idir 2015 agus 2019 maidir le glacadh le haontachas roinnt tríú Stát le Coinbhinsiún na Háige 1980, ní dhearnadh aon mheasúnú tionchair sonrach i bhfianaise chineál an ghnímh reachtaigh seo. Scrúdaíodh leibhéal cur chun feidhme an Choinbhinsiúin ag an mBolaiv, áfach, ag cruinniú na Saineolaithe an 2 Iúil 2019 ag a raibh ionadaíocht ag Ballstáit uile an Aontais. Mar obair leantach ar an gcruinniú, lean an Coimisiún forbairtí breise sa Bolaiv go grinn.

Tréith ar leith de chuid na Bolaive is ea gurb í an Aireacht Gnóthaí Eachtracha an tÚdarás Lárnach a ceapadh faoi Choinbhinsiún na Háige 1980, agus gur in oifig eile san Aireacht Dlí agus Cirt a fheidhmíonn an Coinbhinsiún iarbhír. In 2018, mar thoradh air sin, rinneadh roinnt gearán i ngeall ar easpa freagairt láithreach ó Údarás Lárnach na Bolaive. Níor tharla an rud céanna arís in 2019, áfach. Tá Oifig Réigiúnach Choinbhinsiún na Háige um Dhlí Idirnáisiúnta Príobháideach (HCCP) i ndlúth‑theagmháil leis an Údarás Lárnach, ach chuaigh Rialtas nua i mbun oifige i mí na Samhna 2020 agus athraíodh Ceann an Údaráis Lárnaigh i mí Feabhra 2021. Chuir an Bholaiv in iúl go bhfuil sí toilteanach aghaidh a thabhairt ar roinnt fadhbanna struchtúracha, amhail maorlathas agus moilleanna, agus d’iarr sí ar Oifig Réigiúnach HCCH tacaíocht a thabhairt agus rinne sí teagmháil le Ceanncheathrú HCCH sa Háig trína hAmbasáid maidir leis an ábhar sin. Léirítear leis sin go bhfuil spéis pholaitiúil ann san ábhar agus go bhfuil sí tiomanta níos mó Páirtithe Conarthacha a chur ar a suaimhneas d’fhonn a haontachas a bheith glactha ag níos mó de na Páirtithe sin.

Ghlac 13 Pháirtí Chonarthacha le haontachas na Bolaive le Coinbhinsiún na Háige 1980, lena n‑áirítear an Eilvéis.

Níl aon impleachtaí buiséadacha ag an gcinneadh atá beartaithe.

Ós rud é nach mbaineann an togra ach leis an údarás a tugadh do Bhallstáit an Aontais Eorpaigh glacadh le haontachas na Bolaive le Coinbhinsiún na Háige 1980, tá an faireachán maidir lena chur chun feidhme teoranta d’urramú na mBallstát i leith fhoclaíocht an dearbhaithe, don tréimhse ama chun an dearbhú a thaisceadh agus do thaisce an dearbhaithe a chur in iúl don Choimisiún, mar a bunaítear leis an gCinneadh ón gComhairle.