?
|
Title and reference |
Titel en vindplaats |
|
REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL Report on the evaluation of Directive 2008/122/EC of the European Parliament and of the Council of 14 January 2009 on the protection of consumers in respect of certain aspects of timeshare, long-term holiday product, resale and exchange contracts REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL Report on the evaluation of Directive 2008/122/EC of the European Parliament and of the Council of 14 January 2009 on the protection of consumers in respect of certain aspects of timeshare, long-term holiday product, resale and exchange contracts COM/2015/0644 final |
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Verslag over de evaluatie van Richtlijn 2008/122/EG van het Europees Parlement en de Raad van 14 januari 2009 betreffende de bescherming van de consumenten met betrekking tot bepaalde aspecten van overeenkomsten betreffende gebruik in deeltijd, vakantieproducten van lange duur, doorverkoop en uitwisseling VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Verslag over de evaluatie van Richtlijn 2008/122/EG van het Europees Parlement en de Raad van 14 januari 2009 betreffende de bescherming van de consumenten met betrekking tot bepaalde aspecten van overeenkomsten betreffende gebruik in deeltijd, vakantieproducten van lange duur, doorverkoop en uitwisseling COM/2015/0644 final |
|
Dates |
Datums |
|
|
|
Miscellaneous information |
Overige informatie |
|
|
|
Classifications |
Classificatie |
|
|
|
Text |
Tekst |
| EUROPEAN COMMISSION | EUROPESE COMMISSIE |
| Brussels, 16.12.2015 | Brussel, 16.12.2015 |
| COM(2015) 644 final | COM(2015) 644 final |
| REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL | VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD |
| Report on the evaluation of Directive 2008/122/EC of the European Parliament and of the Council of 14 January 2009 on the protection of consumers in respect of certain aspects of timeshare, long-term holiday product, resale and exchange contracts | Verslag over de evaluatie van Richtlijn 2008/122/EG van het Europees Parlement en de Raad van 14 januari 2009 betreffende de bescherming van de consumenten met betrekking tot bepaalde aspecten van overeenkomsten betreffende gebruik in deeltijd, vakantieproducten van lange duur, doorverkoop en uitwisseling |
| 1.Introduction | 1.Inleiding |
| This report provides an assessment of the application of Directive 2008/122/EC (the Timeshare Directive) in Member States and evaluates its effects. | Dit verslag bevat een beoordeling van de toepassing van Richtlijn 2008/122/EG (de timesharingrichtlijn) in de lidstaten en een evaluatie van het effect ervan. |
| The 2008 Timeshare Directive repealed former Directive 94/47/EC 1 and modernised its provisions in order to deal with the emergence of new products in the travel market. It covers a broader range of holiday-related services characterised by long-term commitments or significant financial risks for consumers, namely: | Bij Richtlijn 2008/122/EG werd de oudere Richtlijn 94/47/EG 1 ingetrokken en vervangen door gemoderniseerde bepalingen in verband met de verschijning van nieuwe producten op de reismarkt. De nieuwe richtlijn bestrijkt een groter aantal vakantiegebonden diensten die gekenmerkt worden door langlopende verbintenissen of voor de consument aanzienlijke financiële risico’s inhouden, namelijk: |
| - timeshare contracts, of more than one year under which a consumer, for consideration, acquires the right to use overnight accommodation for more than one period of occupation; | – overeenkomsten betreffende gebruik in deeltijd met een looptijd van meer dan een jaar uit hoofde waarvan een consument tegen vergoeding het recht verkrijgt om een overnachtingsaccommodatie voor meer dan één verblijfsperiode te gebruiken; |
| - contracts for long-term holiday products by which a consumer, for consideration, acquires the right to obtain benefits in respect of accommodation, either in isolation or together with travel or other services (such as membership in ‘discount holiday clubs’, which offer discounts on travel and accommodation in different resorts for a fixed period of time); | – overeenkomsten betreffende een vakantieproduct van lange duur waarbij een consument tegen vergoeding het recht verkrijgt op voordelen inzake accommodatie, al dan niet tezamen met reizen of andere diensten (zoals het lidmaatschap van een “vakantiekortingclub”, die kortingen aanbiedt op reizen en accommodatie in verschillende vakantieonderkomens voor een vaste periode); |
| - exchange contracts under which a consumer, for consideration, joins a system that allows him to enjoy overnight accommodation or other services in exchange for granting others, on a temporary basis, access to the benefits of the rights arising from his own timeshare contract; | – uitwisselingsovereenkomsten waarbij een consument tegen vergoeding toetreedt tot een systeem waarbij hem overnachtingsaccommodatie of andere diensten worden geboden in ruil voor het feit dat hij tijdelijk aan anderen toegang verleent tot de rechten die hij uit hoofde van zijn overeenkomst betreffende gebruik in deeltijd geniet; |
| - resale contracts under which a trader, for consideration, assists a timeshare owner to resell his timeshare rights or long-term holiday product. | – doorverkoopovereenkomsten waarbij een handelaar een consument tegen vergoeding bijstaat om zijn recht van gebruik in deeltijd of vakantieproduct van lange duur door te verkopen. |
| With reference to such contracts, the Timeshare Directive lays down a number of consumer rights. These include strict rules on pre-contractual and contractual information that the trader has to provide to the consumer, the right for the consumer to withdraw from the contract within 14 calendar days, and a ban on advance payments during the withdrawal period. | In de timesharingrichtlijn worden voor dergelijke overeenkomsten een aantal rechten van de consument vastgesteld. Deze rechten omvatten strikte regels inzake de precontractuele en contractuele informatie die de handelaar aan de consument moet verstrekken, het recht van de consument om de overeenkomst binnen 14 kalenderdagen te herroepen en een verbod op vooruitbetalingen tijdens de herroepingstermijn. |
| Timeshare and other long-term holiday products may often be cross-border in nature, where the marketing and/or conclusion of the contract takes place in a country other than in the consumer’s home country, and where the properties or clubs concerned are located in other countries. | Timesharing en andere vakantieproducten van lange duur zijn vaak grensoverschrijdend van aard: de marketing en/of de sluiting van de overeenkomst vindt plaats buiten het land waar de consument woont en de eigendommen of clubs zijn in het buitenland gelegen. |
| This report is based on several resources on information: | Dit verslag is gebaseerd op een aantal informatiebronnen: |
| Since August 2013 the Commission services have been carrying out detailed transposition checks of the national legislations on their compliance with Directive 2008/122EC. | de diensten van de Commissie verrichten sinds augustus 2013 grondige controles waarbij wordt nagegaan of de omzetting van Richtlijn 2008/122/EG in de nationale wetgeving voldoet aan de bepalingen van de richtlijn; |
| In May 2014, an EU level meeting with all Member States' authorities was organised to inquire into the functioning of the Directive in all the EU Member States. The Commission services also received complaints directly from consumers, and addressed national authorities with the concerns brought to the Commission's attention. | in mei 2014 is een bijeenkomst op EU-niveau met de autoriteiten van alle lidstaten georganiseerd om inlichtingen in te winnen over het functioneren van de richtlijn in alle lidstaten. De Commissie heeft ook rechtstreeks van consumenten klachten ontvangen en heeft de problemen die haar ter ore zijn gekomen, voorgelegd aan de nationale autoriteiten; |
| Study on the practical application of the Timeshare Directive 2008/122/EC: | een studie over de praktische toepassing van Richtlijn 2008/122/EG: |
| The preparation of this report was also supported by an external study conducted in 2014 2 , including an online survey, 3 followed by interviews with individual stakeholders 4 , and five regional workshops. 5 Another important source of information was the database for complaints used by the European Consumer Centres Network (ECC-Net). 6 | Bij het opstellen van dit verslag is ook gebruikgemaakt van een in 2014 verrichte externe studie 2 , die onder meer een online-enquête 3 , gesprekken met afzonderlijke betrokkenen 4 en vijf regionale workshops 5 omvatte. De klachtendatabase van het netwerk van Europese consumentencentra (ECC-Net) 6 was eveneens een belangrijke informatiebron. |
| 2. Transposition of the Directive | 2.Omzetting van de richtlijn |
| Member States had to transpose the Directive into national law by 23 February 2011. Fourteen Member States did not meet this deadline and the Commission therefore launched infringement proceedings for non-communication of transposition measures. 7 The last Member State to fully transpose the Directive was Spain in March 2012. 8 Consequently, the Directive was fully transposed across the EU over a year later than scheduled. This obviously had an impact on the availability of data to assess its practical application. | De lidstaten hadden tot 23 februari 2011 de tijd om de richtlijn in hun nationale wetgeving om te zetten. In veertien lidstaten werd deze termijn niet gehaald, wat voor de Commissie aanleiding was om inbreukprocedures wegens niet-mededeling van omzettingsmaatregelen in te leiden 7 . Spanje was in maart 2012 de laatste lidstaat die de richtlijn volledig omzette 8 . De richtlijn was dus pas ruim een jaar later dan gepland in de hele EU volledig omgezet. Dat had uiteraard gevolgen voor de beschikbaarheid van gegevens aan de hand waarvan de praktische toepassing kan worden beoordeeld. |
| Whilst 15 Member States enacted the Directive in a sector-specific piece of legislation, the remaining 13 Member States transposed it into their civil code, consumer code or other general frameworks related to consumer protection rules. | Vijftien lidstaten hebben de richtlijn omgezet door middel van een sectorspecifiek wetgevingsinstrument. De overige dertien lidstaten hebben de richtlijn omgezet in hun burgerlijk wetboek, de algemene consumentenwetgeving of andere algemene regelgevingskaders voor de bescherming van de consument. |
| As of August 2013, following detailed analysis of transposition measures, the Commission engaged in a dialogue with 21 Member States 9 to clarify certain issues of incorrect transposition 10 . | Sinds augustus 2013 is de Commissie na zorgvuldige analyse van de omzettingsmaatregelen met 21 lidstaten 9 een dialoog aangegaan om problemen in verband met onjuiste omzetting te verhelderen 10 . |
| As a result of this overall transposition check, several Member States amended their legislation; to date, the dialogue is still on-going with two Member States. 11 | Naar aanleiding van deze algemene controle van de omzetting heeft een aantal lidstaten zijn wetgeving aangepast; de dialoog met twee lidstaten loopt momenteel nog 11 . |
| 3.Impact of the Directive’s Main horizontal provisions | 3.Impact van de belangrijkste horizontale bepalingen van de richtlijn |
| Since the application of the 2008 Directive, complaints recorded by ECC-Net across the EU have decreased, from an average of 2 150 a year in 2008-11 to an average of 1 820 in 2012-13. 12 The Association of Timeshare Owners Committees (TATOC) 13 recorded a significant drop in the number of complaints concerning UK timeshare owners, who concern over half of all complaints in this sector according to ECC-net data. | Sinds de richtlijn van 2008 wordt toegepast, ontvangt ECC-Net in de hele EU minder klachten: in 2008–2011 gemiddeld 2 150 per jaar, maar in 2012–2013 gemiddeld 1 820 12 . De Association of Timeshare Owners Committees (TATOC) 13 constateerde een scherpe daling van het aantal klachten van timeshare-eigenaars in het Verenigd Koninkrijk; volgens de gegevens van ECC-Net is meer dan de helft van de klachten in deze sector uit het Verenigd Koninkrijk afkomstig. |
| The decrease in number of complaints coincides with the entry into application of the Directive. This data therefore suggests that — overall — the Timeshare Directive has had a positive impact 14 . | De afname van het aantal klachten valt samen met de inwerkintreding van de richtlijn. Deze gegevens lijken er dus op te wijzen dat de timesharingrichtlijn over het algemeen een positief effect heeft 14 . |
| 3.1. Right of withdrawal | 3.1. Herroepingsrecht |
| The 2008 Timeshare Directive replaced the previous minimum withdrawal period of 10 days with a fully harmonised withdrawal period of 14 days across the EU for all four relevant contracts falling under its scope of application. | Door de timesharingrichtlijn van 2008 werd de eerdere herroepingstermijn van tien dagen vervangen door een over de hele EU volledig geharmoniseerde termijn van veertien dagen voor alle vier overeenkomsten die onder de richtlijn vallen. |
| Application of the right of withdrawal | Toepassing van het herroepingsrecht |
| The online survey shows that full harmonisation of the right of withdrawal is seen as a positive development by both traders and consumers. However, a high percentage (38.5 %) 15 of consumers who experienced problems still reported they were unable to exercise their right of withdrawal. 16 This figure indicates possible shortcomings in the enforcement of this provision 17 . | Uit de online-enquête blijkt dat de volledige harmonisatie van het herroepingsrecht door zowel handelaars als consumenten positief wordt beoordeeld. Een hoog percentage (38,5% 15 ) van de consumenten die problemen hebben ondervonden, meldt echter nog steeds het herroepingsrecht niet te kunnen uitoefenen 16 . Dit betekent dat er mogelijk problemen zijn met de handhaving van deze bepaling 17 . |
| 3.2. Pre-contractual information and language requirements | 3.2. Precontractuele informatie en taalvereisten |
| The Directive introduces uniform rules on language and on pre-contractual and contractual information requirements. The same marketing rules apply across the EU, reducing business' legal advice costs and allowing consumers to make more informed choices. The annexes to the Directive contain a set of forms for the provision of fully harmonised pre-contractual information and a standard form to facilitate a consumer’s potential withdrawal within 14 days. The Directive requires the information to be provided on a durable medium, which can be kept on record, free of charge, and unchanged. | De richtlijn bevat uniforme regels op taalgebied en over de vereiste contractuele en precontractuele informatie. In de hele EU gelden nu dezelfde regels voor het op de markt brengen van timesharingproducten, wat voor het bedrijfsleven de kosten voor juridisch advies vermindert en waardoor consumenten een beter geïnformeerde keuze kunnen maken. In de bijlagen bij de richtlijn zijn formulieren opgenomen voor het verstrekken van volledig geharmoniseerde precontractuele informatie en een standaardformulier om voor de consument de uitoefening van het recht van herroeping (binnen 14 kalenderdagen) te vergemakkelijken. In de richtlijn wordt bepaald dat de informatie moet worden verstrekt op een duurzame gegevensdrager, die kosteloos en ongewijzigd kan worden bewaard. |
| Regarding language requirements, the Directive establishes that consumers can elect to receive pre-contractual information and the contract itself in the language of the Member State in which they are resident or of which they are a national. | Op taalgebied bepaalt de richtlijn dat de consument kan vragen de precontractuele informatie en de overeenkomst zelf te ontvangen in de taal van de lidstaat waar hij woont of waarvan hij onderdaan is. |
| Application of pre-contractual information requirements | Toepassing van de eisen inzake precontractuele informatie |
| The survey results showed that, of the consumers who concluded a contract after the application of the Directive and experienced problems, 70 % felt they were not sufficiently informed about the contract’s terms. When compared with the 76 % of consumers 18 who experienced problems with contracts concluded before the 2008 Directive and felt misinformed about their terms, the situation has not improved much. | Uit de enquête blijkt dat van de consumenten die na de inwerkingtreding van de richtlijn een overeenkomst hadden gesloten en problemen ondervonden, 70% mening was dat zij onvoldoende waren geïnformeerd over de contractuele voorwaarden. Aangezien van de consumenten die problemen hadden ondervonden met een vóór de inwerkingtreding van de richtlijn gesloten overeenkomst 76% vond dat zij onvoldoende waren geïnformeerd 18 , is de situatie niet veel verbeterd. |
| Nonetheless, according to the study, the new rules on pre-contractual information are generally perceived to be beneficial by consumers. Businesses on the other hand feel that the new requirements have created additional paperwork and increased operational costs 19 . They feel that the form set out in the Directive´s annexes could be simplified. | Toch worden volgens de studie de nieuwe regels inzake precontractuele informatie over het algemeen door de consumenten positief beoordeeld. De bedrijven menen daarentegen dat de nieuwe regels voor hen tot meer administratie en hogere exploitatiekosten leiden 19 . Volgens hen kunnen de formulieren in de bijlagen bij de richtlijn worden vereenvoudigd. |
| Application of language requirements | Toepassing van de taalvereisten |
| Survey results 20 show that, since the application of the Directive, only 7 % (as opposed to 9 % previously) of surveyed consumers received pre-contractual information in a language they did not understand. Therefore, from a consumer’s perspective, this issue does not appear to be a cause for concern. Some timeshare businesses, however, consider such language requirements as costly and cumbersome 21 . | Volgens de enquête heeft sinds de inwerkingtreding van de richtlijn slechts 7% van de ondervraagde consumenten precontractuele informatie gekregen in een taal die zij niet begrepen. Voorheen was dat 9% 20 . Vanuit het perspectief van de consument lijkt dat dus geen reden tot bezorgdheid te zijn. Sommige timesharingbedrijven vinden dergelijke taalregels echter duur en lastig 21 . |
| 3.3. Ban on advance payments | 3.3. Verbod op vooruitbetalingen |
| The rule relating to the ban on advance payments during the withdrawal period has been retained from the former Directive 94/47/EC. The Timeshare Directive clarifies the conditions of this ban, which ensures that all kinds of remuneration — not only to the trader but also to any other third party — are prohibited. It also applies throughout the extended withdrawal period, where the trader has failed to provide all required information in the contract. The research shows that consumers see this provision as beneficial. Traders however, consider this ban as harmful for their businesses, arguing that many consumers do not take their commitments to the timeshare contract seriously 22 . | De bepaling inzake het verbod op vooruitbetaling tijdens de herroepingstermijn is overgenomen uit de oude Richtlijn 94/47/EG. In de timesharingrichtlijn worden de voorwaarden voor het verbod op vooruitbetaling bepaald, namelijk dat alle vormen van vergoeding – niet alleen aan de handelaar maar ook aan derden – verboden zijn. Het verbod geldt ook gedurende een verlengde herroepingstermijn, die van toepassing is als de handelaar in de overeenkomst niet alle verplichte informatie heeft verstrekt. Uit het onderzoek blijkt dat de consumenten deze bepaling positief beoordelen. De handelaars menen echter dat dit verbod schadelijk is voor hun bedrijf; zij klagen dat veel consumenten de voor hen uit de timesharingovereenkomst voortvloeiende verbintenissen niet serieus nemen 22 . |
| Despite this provision existing for almost 20 years, research indicates that of the consumers who bought timeshare or related products in or after 2012 and experienced problems, 80.8 % 23 were asked to make payments before the end of the withdrawal period. | Hoewel deze bepaling al twintig jaar bestaat, blijkt uit onderzoek dat van de consumenten die in of na 2012 een timeshare of een soortgelijk product aanschaften en problemen ondervonden, 80,8% vóór het einde van de herroepingstermijn het verzoek kreeg om betalingen te verrichten 23 . |
| This shows that businesses do not comply with this provision and that enforcement should be improved. | Dit betekent dat bedrijven zich niet aan deze bepaling houden en dat de handhaving moet worden verbeterd. |
| 4.Holiday service products covered by the Directive | 4.Vakantieproducten die onder de richtlijn vallen |
| 4.1. Timeshare contracts | 4.1. Overeenkomsten betreffende gebruik in deeltijd (timesharingovereenkomsten) |
| It is now sufficient for a timeshare contract to last one year instead of the previous three years, to fall under the scope of the Timeshare Directive. | Ook timesharingovereenkomsten met een looptijd van een jaar vallen nu onder de richtlijn; bij de oude richtlijn was dat slechts het geval voor overeenkomsten van ten minste drie jaar. |
| The Timeshare Directive also removed the rigid references to ‘immovable’ property contained in the previous Directive; therefore, contracts for accommodation on cruise ships, canal boats and caravans are also covered. | In de nieuwe timesharingrichtlijn werden ook de directe verwijzingen naar “onroerende” goederen geschrapt. Overeenkomsten inzake accommodatie op een cruiseschip, woonboot of caravan vallen er daardoor ook onder. |
| Comparative data (consumer survey results, ECC-Net complaints) | Vergelijkende gegevens (resultaten van de consumentenenquête, klachten bij ECC-Net) |
| Survey results show that the percentage of problems faced by traditional timeshare owners has significantly dropped since the application of the Timeshare Directive 24 . This has been confirmed by ECC-Net data, which shows that since the application of the Timeshare Directive, only 16 % of complaints related to this Directive were lodged against traditional timeshare providers. This suggests that — overall — the Directive has had a positive impact on the conventional timeshare market as far as consumer protection is concerned. | Uit de enquêteresultaten blijkt dat de problemen waarmee de eigenaars van traditionele timeshares te maken hebben, sinds de inwerkingtreding van de nieuwe richtlijn aanzienlijk zijn verminderd 24 . Dit wordt bevestigd door de gegevens van ECC-Net, die laten zien dat sinds de inwerkintreding van de nieuwe richtlijn slechts 16% van de klachten uit hoofde van die richtlijn werd ingediend tegen verkopers van traditionele timeshares. Dit lijkt erop te wijzen dat de richtlijn, wat de bescherming van de consument betreft, over het algemeen een positief effect heeft op de conventionele timesharingmarkt. |
| Issues not covered by the Timeshare Directive 2008/122/EC | Kwesties die niet onder Richtlijn 2008/122/EG vallen |
| At the time of updating former Directive 94/47/EC, there was a lack of evidence regarding internal market or consumer protection problems in this area. The new Timeshare Directive, therefore, does not establish specific rules on the consumer’s right to terminate a contract or on their participation in the decision-making process concerning timeshare properties and related maintenance fees. Since such issues are not regulated at EU level, Member States are free to establish national laws to ensure an appropriate level of consumer protection. | Toen de oude Richtlijn 94/47/EG werd geactualiseerd, waren er onvoldoende aanwijzingen voor problemen op het gebied van de interne markt of de bescherming van de consument. De nieuwe timesharingrichtlijn bevat daarom geen specifieke regels over het recht van consumenten om een overeenkomst te beëindigen of over hun rol in het besluitvormingsproces over timesharingaccommodaties en de daarmee samenhangende onderhoudsvergoedingen. Doordat dergelijke kwesties niet op EU-niveau zijn geregeld, mogen de lidstaten nationale wetgeving vaststellen om de consument op een passend niveau te beschermen. |
| 1. Maintenance fees | 1. Onderhoudskosten |
| The survey reveals that timeshare owners often face increases in maintenance or service fees for no objective reason. Of those surveyed who have experienced problems, 71.7 % of respondents had this issue for contracts concluded before the application of the Directive, i.e. at a time when traders were not bound by harmonised EU rules on pre-contractual information requirements. 25 This figure has dropped to only 15.4 % 26 since then. Such data points to a good initial impact of the transparency requirements introduced by the Directive. | Uit de enquête blijkt dat timeshare-eigenaars vaak zonder objectieve reden worden geconfronteerd met verhoging van onderhouds- of servicekosten. Van de respondenten die problemen hebben ondervonden, kreeg 71,7% hiermee te maken waar het ging om overeenkomsten die voor de inwerkintreding van de nieuwe richtlijn waren gesloten, dat wil zeggen toen er voor de handelaars nog geen geharmoniseerde EU-regels bestonden inzake precontractuele informatie 25 . Nadien daalde het percentage tot slechts 15,4% 26 . Deze gegevens wijzen erop dat de bij de richtlijn ingevoerde transparantievereisten al meteen een gunstig effect hadden. |
| 2. Termination of the contract | 2. Beëindiging van de overeenkomst |
| Research has shown that terminating the timeshare contract is one of the most problematic issues for consumers. 27 The procedures and conditions for terminating timeshare contracts vary across Member States. In particular, problems have been reported relating to perpetuity or very long-term clauses attached to timeshare contracts, which have a particular bearing when the timeshare owner dies and the beneficiary wishes to terminate the contract. Such clauses could and should be challenged under the Directive 93/13/EEC on Unfair Contract Terms. 28 However, most timeshare owners are seemingly unaware of this legal possibility. This can be changed through a more proactive attitude from the national enforcement authorities, increased awareness-raising activities at national level and, where appropriate, targeted legal actions by timeshare owners’ associations or consumer organisations. The situation is more complex in certain countries (such as Italy, Spain, Portugal and France) where a timeshare right is regarded as a right on a real estate property (and hence timeshare owners have to be registered in the national land registers). Since they are then seen as intrinsically linked to the real estate property at stake, such contracts are automatically inherited with almost no possibility for the beneficiary to terminate them, unless they succeed in selling them to someone else. Recent legislative developments in some of these countries (in particular France) aim to resolve the situation by allowing the beneficiary to exit the contract within a certain timeframe. | Uit onderzoek is gebleken dat het beëindigen van een timesharingovereenkomst voor de consument aanleiding geeft tot veel problemen 27 . De procedures en voorwaarden voor de beëindiging van timesharingovereenkomsten verschillen van lidstaat tot lidstaat. Met name zijn problemen gesignaleerd met betrekking tot eeuwigdurende of zeer lang lopende bedingen in timesharingovereenkomsten, die bijzonder belastend kunnen zijn als de timeshare-eigenaar overlijdt en zijn rechthebbende de overeenkomst wil beëindigen. Dergelijke clausules kunnen en moeten worden aangevochten overeenkomstig Richtlijn 93/13/EEG betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten 28 . De meeste timeshare-eigenaars lijken echter niet bekend te zijn met deze juridische mogelijkheid. Daar kan verandering in worden gebracht als de nationale handhavingsautoriteiten zich proactiever opstellen, op nationaal niveau voorlichting wordt gegeven en waar mogelijk gerichte juridische actie wordt ondernomen door verenigingen van timeshare-eigenaars of consumentenorganisaties. De situatie is in sommige landen (zoals Italië, Spanje, Portugal en Frankrijk) complexer omdat een timesharingrecht daar wordt gezien als een recht op een onroerend goed (en timeshare-eigenaars dus in het nationale kadaster moeten worden geregistreerd). Aangezien dergelijke overeenkomsten dan als onlosmakelijk met het onroerend goed verbonden worden beschouwd, worden zij automatisch in de nalatenschap opgenomen en heeft de erfgenaam vrijwel geen mogelijkheid om de overeenkomst te beëindigen, tenzij hij kans ziet om deze te verkopen. In sommige van deze landen (met name Frankrijk) zijn er recente ontwikkelingen op wetgevingsgebied die deze situatie moeten verhelpen door toe te staan dat de begunstigde binnen een bepaalde termijn afziet van de overeenkomst. |
| The impossibility of terminating existing timeshare contracts was addressed in an interesting way by a non-EU country, where timeshare owners were facing these problems. 29 Industry has also taken self-regulatory steps to address this problem; for example, the Resort Development Organisation requested all of its members 30 to put an exit programme in place for timeshare owners who wished to terminate their timeshare contracts by the end of 2012. 31 | De onmogelijkheid om bestaande timesharingovereenkomsten te beëindigen, is op een interessante wijze verholpen in een land buiten de EU waar timeshare-eigenaars met dezelfde problemen werden geconfronteerd 29 . De bedrijfstak heeft dit probleem tevens in het kader van zelfregulering aangepakt: zo heeft de Resort Development Organisation 30 al haar leden verzocht om uiterlijk eind 2012 een programma op te zetten voor timeshare-eigenaars die hun overeenkomst willen beëindigen 31 . |
| Such developments show that this issue could be addressed without any need for a specific, EU-wide legislative intervention. Such intervention could pose a number of challenges in light of the general principles of non-retroactivity of new EU legislation and of proportionality. | Uit deze ontwikkelingen blijkt dat de kwestie zou kunnen worden opgelost zonder dat specifieke EU-brede wetgeving nodig is. Dergelijke wetgeving is niet zonder problemen, gelet op het evenredigheidsbeginsel en het algemene beginsel dat nieuwe EU-wetgeving geen terugwerkende kracht mag hebben. |
| 4.2. Long-term holiday products | 4.2. Vakantieproducten van lange duur |
| At the time of reviewing Directive 94/47/EC, it was evident that the lack of regulation of long-term holiday products created substantial problems for consumers and businesses, as indicated by the number of complaints submitted to ECC-Net, consumer organisations, public authorities and to the European Commission. Therefore, the Timeshare Directive 2008/122/EC also covers contracts related to such products. A long-term holiday product can, for example, be membership in a holiday club, which allows a consumer to book accommodation at discounted rates worldwide. The new Directive specifies that payments for such contracts must be made in annual instalments of equal value. 32 Additionally, it clarifies that such contracts can be terminated without any penalties as from the moment the consumer receives the invitation to pay the second instalment. 33 | Toen Richtlijn 94/47/EG werd herzien, bleek dat het feit dat vakantieproducten van lange duur niet waren geregeld, aanzienlijke problemen opleverde voor zowel consumenten als bedrijven, getuige de vele klachten die werden ingediend bij ECC-Net, consumentenorganisaties, overheidsinstellingen en de Europese Commissie. Onder Richtlijn 2008/122/EG vallen daarom ook overeenkomsten voor dergelijke producten. Een vakantieproduct van lange duur is bijvoorbeeld het lidmaatschap van een vakantieclub waardoor een consument overal ter wereld met korting accommodatie kan boeken. De nieuwe richtlijn bepaalt dat de betalingen voor dergelijke overeenkomsten in gelijke jaarlijkse termijnen moeten worden verricht 32 . Bovendien kunnen dergelijke overeenkomsten zonder enige sanctie worden beëindigd vanaf het moment dat de consument het betalingsverzoek voor de tweede termijn heeft ontvangen 33 . |
| Comparative data (survey results, ECC-Net complaints) | Vergelijkende gegevens (resultaten van de enquête, klachten bij ECC-Net) |
| The consumer survey highlights that there has been a sharp increase in the number of problems experienced by consumers in relation to long-term holiday products, from 11.9 % pre-Directive to 57.2 % post-Directive 34 . Similarly, ECC-Net data shows that 57.6 % of all complaints linked to the Timeshare Directive were lodged against holiday club companies. 35 | Uit de consumentenenquête bleek een scherpe stijging van het aantal problemen voor consumenten in verband met vakantieproducten van lange duur: van 11,9% vóór de richtlijn van kracht werd, naar 57,2% daarna 34 . Ook de gegevens van ECC-Net laten zien dat 57,6% van de ingediende klachten in verband met de timesharingrichtlijn gericht is tegen bedrijven die vakantieclubs exploiteren 35 . |
| This shows that compliance by traders of long-term holiday products has to increase and that issues related to this trade could be the focus of strengthened enforcement activities. | Hieruit blijkt dat de verkopers van vakantieproducten van lange duur zich beter aan de regels moeten houden en dat voor de handel in deze producten strengere handhaving kan worden overwogen. |
| 4.3. Exchange | 4.3. Uitwisseling |
| Prior to the Timeshare Directive, contracts relating to the exchange of timeshare rights were often the subject of complaints; which included situations where professionals would give consumers the misleading impression that they were offering an almost unlimited choice of timeshare properties for such exchanges. These contracts were not covered by the previous Directive 94/47/EC. Today, consumers' rights to detailed pre-contractual information, to withdraw within 14 days, and the ban on traders accepting advance payments apply to exchange contracts. | Voor de timesharingrichtlijn van kracht werd, kwamen er veel klachten over overeenkomsten inzake uitwisseling van timesharingrechten. Het ging daarbij ook om situaties waarin de bedrijfstak consumenten de misleidende indruk gaven dat zij voor dergelijke uitwisselingen een vrijwel onbeperkte keuze aan onroerend goed boden. Uitwisselingsovereenkomsten vielen niet onder Richtlijn 94/47/EG. Tegenwoordig gelden het recht van de consument op precontractuele informatie, het recht op herroeping binnen veertien dagen en het verbod op het aanvaarden van vooruitbetaling door handelaars ook voor uitwisselingsovereenkomsten. |
| Comparative data (survey results, ECC-Net complaints) | Vergelijkende gegevens (resultaten van de enquête, klachten bij ECC-Net) |
| The survey reveals the percentage of problems linked to holiday exchange schemes has significantly dropped since the application of the Timeshare Directive, from 31 % to 5.7 %. ECC-Net data shows that problems with exchange contracts are by now very marginal (only 0.6 % of all complaints related to contracts covered by the Timeshare Directive). A similar result arose from the data of TATOC, the Association of Timeshare Owners Committees in the UK. 36 | Uit de enquêteresultaten blijkt dat het percentage problemen in verband met uitwisselingsregelingen voor vakantieproducten sinds de inwerkingtreding van de nieuwe richtlijn aanzienlijk is verminderd, namelijk van 31% naar 5,7%. De ECC-Net-gegevens laten zien dat de problemen met uitwisselingsovereenkomsten nu uiterst marginaal zijn: slechts 0,6% van alle klachten over de overeenkomsten die onder de timesharingrichtlijn vallen. Hetzelfde blijkt uit de gegevens van TATOC, de Association of Timeshare Owners Committees in het Verenigd Koninkrijk 36 . |
| Hence, the Directive appears to have had a very positive impact as far as holiday exchange schemes are concerned. | Wat uitwisselingsregelingen betreft, lijkt de richtlijn dus een zeer positieve impact te hebben gehad. |
| 4.4. Resale | 4.4. Doorverkoop |
| Resale contracts were specifically included within the scope of the 2008 Timeshare Directive. This was to ensure additional consumer protection for contracts under which a trader assists the timeshare owner in reselling his timeshare rights or long-term holiday product. When reselling, consumers may often be in a vulnerable position for various reasons (e.g. health condition, age, difficult financial situation). Many complaints related to this issue, especially where resale agents took a deposit although no resale later took place. Therefore, in addition to the general provisions, the Timeshare Directive now provides a ban on any advance payments until the actual sale of the timeshare or long-term holiday product takes place. | Doorverkoopovereenkomsten zijn zeer bewust in het toepassingsgebied van de timesharingrichtlijn van 2008 opgenomen. Het doel was de consument beter te beschermen bij overeenkomsten waarbij een handelaar een timeshare-eigenaar bijstaat om zijn timesharerecht of vakantieproduct van lange duur door te verkopen. Bij doorverkoop verkeren consumenten vaak om allerlei redenen in een kwetsbare positie, bijvoorbeeld door hun gezondheidstoestand, hun leeftijd of hun financiële situatie. Er werden veel klachten ingediend over deze kwestie, vooral als agenten bij doorverkoop een borgsom aannamen, ook als later de doorverkoop niet doorging. Dit is de reden dat de timesharingrichtlijn, naast de algemene bepalingen, ook een verbod bevat op vooruitbetaling totdat de verkoop van de timeshare of het vakantieproduct van lange duur daadwerkelijk plaatsvindt. |
| Comparative data (survey results, ECC-Net complaints) | Vergelijkende gegevens (resultaten van de enquête, klachten bij ECC-Net) |
| According to ECC-Net data, the percentage of complaints related to resale problems has remained stable and relatively low both prior to and after the entry into force of the Directive (around 10%). | Volgens de gegevens van ECC-Net is het percentage klachten dat verband houdt met doorverkoopproblemen na de inwerkingtreding van de nieuwe richtlijn stabiel en relatief laag gebleven (ca. 10%). |
| According to the survey, 93.5% of consumers who tried to sell their timeshare or holiday product did not succeed 37 . Various examples of scams were reported by consumer protection authorities and consumers during the interview programme and workshops 38 . These examples included resale companies taking advantage of vulnerable owners, convincing them to agree to arrangements involving additional payments instead of the promised sale of their products. | Van de consumenten die hun timeshare of vakantieproduct wilden doorverkopen, had volgens de enquête 93,5% geen succes 37 . De consumentenbeschermingsautoriteiten en consumenten meldden bij de gesprekken en workshops allerlei vormen van oplichting 38 . Doorverkoopbedrijven maakten bijvoorbeeld misbruik van kwetsbare eigenaars door hen over te halen akkoord te gaan met regelingen waarvoor extra moest worden betaald, in plaats van dat hun product werd verkocht zoals beloofd. |
| National enforcement authorities must ensure proper enforcement of the 2008 Timeshare Directive in conjunction with all the other relevant EU consumer protection legislation (in particular the Unfair Commercial Practices Directive and the Unfair Contract Terms Directive). The correct application of these instruments is crucial in tackling scams from resale companies. | De nationale handhavingsautoriteiten moeten toezien op de juiste handhaving van de timesharingrichtlijn van 2008 en alle andere relevante EU-wetgeving tot bescherming van de consument (met name de richtlijn oneerlijke handelspraktijken en de richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten). De juiste toepassing van deze instrumenten is cruciaal voor de aanpak van oplichting door doorverkoopbedrijven. |
| 5.Holiday service products Not covered by the Directive and fraudulent practices | 5.Vakantieproducten die niet onder de richtlijn vallen en frauduleuze praktijken |
| The research underlying this report highlights consumer detriment associated with new products, such as short-term discount holiday clubs (membership of less than 1 year) and leisure credit schemes 39 that often seem designed to circumvent the Directive. 40 Other commercial practices have emerged which are likely to confuse consumers and impair their ability to exercise their rights (e.g. a second contract requiring a deposit in circumvention of the ban on advance payments; offers misleadingly advertised as ‘not being timeshare’). The Directive, therefore, appears to have been subject to actions designed to circumvent its requirements. The focus should now be on how to effectively address these activities and stop them. The Commission’s impact assessment accompanying the review of the 1994 Directive clearly stated that the new Directive alone could not put a stop to the activities of companies that intend to avoid its requirements or to act in a fraudulent manner. The online survey confirms that the timeshare industry shares this view. Better enforcement and cooperation among relevant authorities, including criminal enforcement authorities, is essential to eradicate such fraudulent companies and rogue traders. 41 | Uit het onderzoek waarop dit verslag is gebaseerd, blijkt dat consumenten schade ondervinden in verband met nieuwe producten zoals vakantieclubs van korte duur (met een lidmaatschapsperiode van minder dan een jaar) en vrijetijdskredietregelingen 39 die vaak lijken te zijn ontworpen om de richtlijn te omzeilen 40 . Er zijn andere handelspraktijken ontstaan die consumenten in verwarring kunnen brengen en afbreuk kunnen doen aan hun vermogen om hun rechten uit te oefenen (bijvoorbeeld een tweede overeenkomst waarvoor een aanbetaling nodig is, waarmee het verbod op vooruitbetaling wordt omzeild, of aanbiedingen waarmee op misleidende wijze wordt geadverteerd als zouden zij “geen timesharing” betreffen). De richtlijn lijkt het doelwit te zijn van praktijken die erop zijn gericht de bepalingen ervan te omzeilen. Allereerst moet nu worden nagegaan hoe deze activiteiten doeltreffend kunnen worden bestreden en gestopt. In de door de Commissie verrichte effectbeoordeling van de richtlijn van 1994 werd uitdrukkelijk vermeld dat de nieuwe richtlijn op zich onvoldoende is om een halt toe te roepen aan de activiteiten van bedrijven die de bedoeling hebben de regels te omzeilen of frauduleus te werk te gaan. De online-enquête bevestigt dat de timesharingbedrijfstak deze opvatting deelt. Betere handhaving en intensievere samenwerking tussen de betrokken instanties, inclusief de rechtshandhavingsautoriteiten, is van wezenlijk belang om dergelijke frauderende bedrijven en malafide handelaars aan te pakken 41 . |
| 6.Interaction with other relevant EU LEGAL instruments | 6.Wisselwerking met andere relevante rechtsinstrumenten van de EU |
| The Timeshare Directive is sector-specific and complements other horizontal EU Directives on consumer protection, such as, in particular, the Unfair Commercial Practices Directive 42 — relevant for tackling misleading and aggressive sales practices in the sector — and the Unfair Contract Terms Directive, 43 which is relevant when assessing the possible abusive nature of contract terms. However, contracts falling under the Timeshare Directive 2008/122/EC are not subject to the Consumer Rights Directive 2011/83/EU 44 . It is important to underline that, of all the complaints related to timeshare and similar products recorded by ECC-Net, only 22.7 % were recorded as directly relating to issues regulated by either the 1994 or the 2008 Directive: most complaints instead concern issues related to the correct application of other consumer protection instruments. | De timesharingrichtlijn is een sectorspecifiek instrument, dat een aanvulling vormt op andere horizontale EU-richtlijnen op het gebied van de bescherming van de consument, zoals met name de richtlijn oneerlijke handelspraktijken 42 (relevant voor de bestrijding van misleidende en agressieve handelspraktijken in de sector) en de richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten 43 (relevant voor de beoordeling of contractuele bepalingen mogelijk misbruik vormen). Op overeenkomsten die onder Richtlijn 2008/122/EG vallen, is de richtlijn consumentenrechten (Richtlijn 2011/83/EU) 44 echter niet van toepassing. Er moet worden onderstreept dat van alle klachten omtrent timesharing en soortgelijke producten die ECC-Net heeft geregistreerd, slechts 22,7 % direct betrekking had op zaken die door de richtlijn van 1994 of die van 2008 worden geregeld: de meeste klachten betreffen zaken in verband met de toepassing van andere instrumenten ter bescherming van de consument. |
| 6.1. The Unfair Commercial Practices Directive | 6.1. Richtlijn oneerlijke handelspraktijken |
| During the period 2007-13, 29.2 % of all complaints registered by ECC-Net on timeshare and similar products were linked to unfair commercial practices. The online survey reveals even more striking figures: of respondents who experienced problems, no fewer than 75 % or 68.6 % respectively felt they had been misled by a long-term holiday product offer or by a timeshare offer. 40 % or 54.3 % respectively felt they had been pressured into a long-term holiday product transaction, or into a timeshare transaction. The Unfair Commercial Practices Directive applies to all business-to-consumer commercial practices, including those leading to contracts subject to the Timeshare Directive. Due to its principle-based rules banning misleading actions and omissions and aggressive commercial practices, the Unfair Commercial Practices Directive enables the responsible authorities to protect consumers before, during and after a contract is concluded. Pressure selling and resale scams are still frequent in this holiday industry. Public enforcement authorities therefore need to stringently apply the Unfair Commercial Practices Directive in this industry. | Van de klachten over timesharing en soortgelijke producten die ECC-Net in de periode 2007–2013 heeft ontvangen, hield 29,2% verband met oneerlijke handelspraktijken. De online-enquête geeft nog opvallender cijfers te zien: van de respondenten die problemen hadden ondervonden, klaagde maar liefst 75% respectievelijk 68,6% over een misleidend aanbod voor een vakantieproduct van lange duur of een timesharingaanbod. 40% respectievelijk 54,3% was van mening onder druk te zijn gezet om een transactie voor een vakantieproduct van lange duur of een timesharingtransactie aan te gaan. De richtlijn oneerlijke handelspraktijken is van toepassing op alle handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten, ook wanneer deze leiden tot overeenkomsten die onder de timesharingrichtlijn vallen. De op beginselen gebaseerde voorschriften van de richtlijn oneerlijke handelspraktijken verbieden misleidende handelingen en omissies, alsmede agressieve handelspraktijken, waardoor de verantwoordelijke autoriteiten consumenten voor, tijdens en na de sluiting van een overeenkomst kunnen beschermen. Agressieve verkooptechnieken en oplichting in verband met doorverkoop komen in deze bedrijfstak nog vaak voor. De overheidsinstanties voor rechtshandhaving moeten daarom de richtlijn oneerlijke handelspraktijken ten aanzien van deze bedrijfstak strikt toepassen. |
| 6.2. The Unfair Contract Terms Directive | 6.2. Richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten |
| 45 % of timeshare-related complaints recorded by ECC-Net in 2012-13 45 were linked to contract terms. The Unfair Contract Terms Directive applies to business-to-consumer contracts in general therefore it includes timeshare and holiday contracts. It prevents significant imbalances in the rights and obligations of the parties to the detriment of the consumer by requiring, for example, contract terms, which have not been individually negotiated, to be drafted in plain and intelligible language; ambiguities to be interpreted in favour of consumers; and unfair standard contract terms to be declared not binding on the consumer. The Unfair Contract Terms Directive therefore complements the Timeshare Directive in protecting consumers once the contract has been concluded. Enforcement authorities should make further use of it in post-contract situations (e.g. in cases where maintenance fees are unilaterally increased without any justification or where perpetuity clauses are embedded in contracts). As individual consumers may have difficulties in launching court actions to challenge their contracts under the Unfair Contract Terms Directive, consumer associations could be more active in helping individuals to defend their interests, and could play a more active role, including throughout court proceedings. | In 45% van de gevallen hadden de door ECC-Net in 2012–2013 geregistreerde klachten over timesharing betrekking op de contractuele bepalingen 45 . De richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten is van toepassing op overeenkomsten tussen ondernemingen en consumenten, dus ook op overeenkomsten voor timesharing en andere vakantieproducten. De richtlijn voorkomt dat er ten nadele van de consument aanzienlijke onevenwichtigheden ontstaan tussen de rechten en verplichtingen van de partijen, onder meer door verplicht te stellen dat contractuele bepalingen waarover niet afzonderlijk is onderhandeld, duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd, dat onduidelijkheden worden uitgelegd in de voor de consument gunstigste zin en dat oneerlijke standaardbedingen voor de consument niet bindend worden verklaard. De richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten vormt derhalve een aanvulling op de timesharingrichtlijn door de consument te beschermen wanneer de overeenkomst eenmaal is gesloten. De handhavingsautoriteiten zouden er daarom vaker gebruik van moeten maken in situaties die zich voordoen nadat de overeenkomst is gesloten (bijvoorbeeld wanneer onderhoudsvergoedingen ongerechtvaardigd eenzijdig worden verhoogd of wanneer in de overeenkomst eeuwigdurende bepalingen zijn opgenomen). Omdat consumenten problemen kunnen ondervinden om geschillen in verband met de richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten voor de rechter te brengen, zouden consumentenorganisaties op actievere wijze hulp kunnen bieden aan consumenten, ook door namens hen in rechte op te treden. |
| 6.3. The Consumer Rights Directive | 6.3. Richtlijn consumentenrechten |
| The Consumer Rights Directive 2011/83/EU, applicable as of 13 June 2014, strengthens consumer rights, in particular regarding fully harmonised requirements on pre-contractual information and the right of withdrawal for distance and off-premises contracts. It is worth noting that the Timeshare Directive 2008/122/EC was a precursor of these consumer rights. | De richtlijn consumentenrechten (Richtlijn 2011/83/EU), die sinds 13 juni 2014 van toepassing is, versterkt de rechten van consumenten, met name door middel van volledig geharmoniseerde vereisten inzake precontractuele informatie en het recht van herroeping van op afstand en buiten verkoopruimten gesloten overeenkomsten. De timesharingrichtlijn (Richtlijn 2008/122/EG) speelde overigens een voorlopersrol met betrekking tot deze consumentenrechten. |
| The Consumer Rights Directive only covers contracts which are not subject to the Timeshare Directive. Therefore, all emerging holiday products designed to circumvent the Timeshare Directive fall, in principle, under the scope of the Consumer Rights Directive. This covers, for example, contracts of less than one year or contracts that do not involve accommodation. In these cases, the right to receive pre-contractual information according to the Consumer Rights Directive applies. In addition, the right of withdrawal within 14 days from the conclusion of the contract applies to all contracts concluded outside business premises or by means of distance communication. If the consumer is not properly informed of his right of withdrawal before the conclusion of the contract, the withdrawal period is extended by one year, resulting in a withdrawal period of one year and 14 days. | De richtlijn consumentenrechten is slechts van toepassing op overeenkomsten die niet onder de timesharingrichtlijn vallen. Alle vakantieproducten die zijn ontstaan om de timesharingrichtlijn te omzeilen, vallen derhalve in beginsel onder de richtlijn consumentenrechten. Dit betreft bijvoorbeeld overeenkomsten met een looptijd van minder dan een jaar of overeenkomsten die geen betrekking hebben op accommodatie. In deze gevallen geldt het recht op precontractuele informatie waarin de richtlijn consumentenrechten voorziet. Bovendien is het recht op herroeping van de overeenkomst binnen een termijn van veertien dagen van toepassing op alle overeenkomsten die zijn gesloten buiten verkoopruimten of met gebruikmaking van middelen voor communicatie op afstand. Als de consument niet vóór de sluiting van de overeenkomst naar behoren is ingelicht over zijn recht van herroeping, wordt de termijn met een jaar verlengd, zodat de herroepingstermijn dan een jaar en veertien dagen bedraagt. |
| 7.raising awareness | 7.Bewustmaking |
| The online survey has shown that respondents are generally not sufficiently aware of possible malpractices in the timeshare and holiday club industry. 46 | Uit de online-enquête blijkt dat de respondenten zich over het algemeen niet voldoende bewust zijn van mogelijke wanpraktijken in de bedrijfstak timesharing en vakantieclubs 46 . |
| Awareness-raising efforts have been undertaken in a number of Member States, even prior to the application of the Timeshare Directive. | In een aantal lidstaten zijn, ook al vóór de timesharingrichtlijn in werking trad, voorlichtingscampagnes gehouden. |
| In Denmark, a television programme investigating holiday scams was broadcast on one of the main TV channels in autumn 2013. Subsequently the Danish European Consumer Centre received many inquiries from consumers seeking help. | In Denemarken werd in het najaar van 2013 op een van de meest bekeken televisiezenders een programma over fraude met vakantieproducten uitgezonden. Het Europese consumentencentrum in Denemarken ontving daarop veel hulpvragen van consumenten. |
| In the UK, a special task force — ‘Action Fraud’ — was set up in order to inform consumers about holiday-related scams and to identify and investigate frauds. The Office of Fair Trading (now the Competition and Markets Authority) has been running campaigns at airports to warn consumers of the risks associated with purchasing timeshares abroad and possible holiday-related scams. Despite these actions, UK consumers are still some of the most frequent victims of fraudulent traders 47 . | In het Verenigd Koninkrijk is een speciale taskforce “Action Fraud” opgezet om consumenten te informeren over oplichting in verband met vakantieproducten en om fraudegevallen op te sporen en te onderzoeken. Het Office of Fair Trading (thans Competition and Markets Authority) heeft op luchthavens campagnes gevoerd om consumenten te waarschuwen voor de risico’s die zij lopen bij de aankoop van timeshares in het buitenland en voor mogelijke oplichting in verband met vakantieproducten. Ondanks deze maatregelen worden Britse consumenten nog steeds vaak het slachtoffer van frauderende handelaars 47 . |
| In 2014, a joint project was launched, involving several European Consumer Centres, to develop ideas for effective prevention campaigns. It involves the development of tips for consumers and will provide material for an awareness-raising campaign to be broadcast on the internet. The European Consumer Centres will post the tips on their websites and actively promote them. | In 2014 is door een aantal Europese consumentencentra een gezamenlijk project gestart om ideeën te ontwikkelen voor effectieve preventiecampagnes. In dat verband worden bijvoorbeeld tips voor consumenten opgesteld en wordt materiaal ter beschikking gesteld voor voorlichtingscampagnes op internet. De Europese consumentencentra zorgen voor publicatie van de tips op hun websites en actieve promotie. |
| More awareness-raising activities to improve consumer information would clearly be beneficial. The work of the European Consumer Centres is a step in the right direction. | Het is duidelijk dat het veel nut heeft meer voorlichtingscampagnes te organiseren om de consument beter te informeren. Het werk van de Europese consumentencentra is een stap in die richting. |
| 8.Industry self-regulation and codes of conduct | 8.Zelfregulering door de bedrijfstak en gedragscodes |
| Codes of conduct | Gedragscodes |
| Research indicates that both business and consumer associations are willing to contribute towards a better enforcement of the Timeshare Directive. Both the Resort Development Organisation and TATOC 48 require their business members to comply with their codes of conduct. They have also taken other measures relating to alternative dispute resolution to improve the image of the industry as a whole. These codes provide a framework for self-regulation that could be reinforced through work with public authorities to promote awareness among consumers of their rights and of the dangers posed by rogue traders. | Uit onderzoek blijkt dat zowel bedrijfsorganisaties als consumentenorganisaties bereid zijn om bij te dragen aan een betere handhaving van de richtlijn. Zowel de Resort Development Organisation als TATOC 48 eist van de aangesloten bedrijven dat zij zich aan de gedragscodes houden. De organisaties hebben ook andere maatregelen voor alternatieve geschillenbeslechting genomen om het imago van de hele bedrijfstak te verbeteren. De gedragscodes voorzien in een kader voor zelfregulering dat in samenwerking met de overheid kan worden versterkt om consumenten bewuster te maken van hun rechten en van de risico’s die door malafide handelaars ontstaan. |
| 9.Alternative AND Online Dispute resolution (ADR AND ODR PLATFORM) | 9.Alternatieve geschillenbeslechting en onlinegeschillenbeslechting (platform voor ADR en ODR) |
| Across the EU, European Consumer Centres can help consumers in the process of handling a complaint to traders through their dispute resolution mechanism. Article 14 of the Timeshare Directive requests Member States to encourage the setting up of alternative dispute resolution procedures by traders. In relation to timeshare, it is still in its infancy, but it is expected that the Directive on Alternative Dispute Resolution for Consumer Disputes (Directive on consumer ADR), which had to be applied in all Member States from 9 July 2015, will improve the situation. It will ensure that alternative dispute resolution entities and procedures are available to consumers throughout the EU and that consumers are aware of alternative dispute resolution by establishing information obligations for traders. | In de hele EU kunnen de Europese consumentencentra consumenten helpen die via het mechanisme voor geschillenbeslechting een klacht willen indienen tegen een handelaar. In artikel 14 van de timesharingrichtlijn wordt bepaald dat de lidstaten het opzetten van procedures voor alternatieve geschillenbeslechting door handelaars moeten aanmoedigen. Wat timesharing betreft, staat een en ander nog in de kinderschoenen, maar naar verwachting zal de situatie verbeteren door de richtlijn alternatieve beslechting consumentengeschillen, die met ingang van 9 juli 2015 in alle lidstaten zou moeten worden toegepast. Die richtlijn zorgt ervoor dat consumenten in de hele EU een beroep kunnen doen op entiteiten en procedures voor alternatieve geschillenbeslechting. Informatieverplichtingen voor handelaars maken dat consumenten daarmee ook bekend zijn. |
| The EU Regulation on Online Dispute Resolution is also expected to further facilitate the use of such mechanisms both for domestic and cross-border contractual disputes concerning contractual obligations stemming from online sales or services contracts. From 9 January 2016, the Online Dispute Resolution platform will allow consumers to submit these disputes online and will refer them to the quality alternative dispute resolution entities notified to the Commission under the Directive on consumer ADR. Some companies and timeshare owners associations already provide alternative dispute resolution schemes. For example, in 2005 the Resort Development Organisation established its dispute resolution scheme for the timeshare industry. While this is a positive development, these mechanisms remain rather ineffective in relation to fraudulent operators. | De EU-verordening onlinebeslechting consumentengeschillen zorgt voor verdere vergemakkelijking van het gebruik van dergelijke mechanismen voor zowel binnenlandse als grensoverschrijdende geschillen betreffende contractuele verplichtingen in verband met onlineovereenkomsten inzake verkoop of diensten. Met ingang van 9 januari 2016 kunnen consumenten gebruikmaken van het platform voor onlinebeslechting van geschillen om dergelijke geschillen online aan te melden. Het platform verwijst de consument dan naar kwalitatief goede entiteiten voor alternatieve geschillenbeslechting die bij de Commissie zijn aangemeld overeenkomstig de richtlijn alternatieve beslechting consumentengeschillen. Sommige ondernemingen en organisaties van timeshare-eigenaars bieden al regelingen voor alternatieve geschillenbeslechting aan. De Resort Development Organisation heeft bijvoorbeeld in 2005 een geschillenbeslechtingsregeling voor de timesharingbedrijfstak opgezet. Dit is een positieve ontwikkeling, maar de betrokken mechanismen zijn tegen frauduleuze ondernemingen niet erg effectief. |
| 10.enforcement of the Directive | 10.Handhaving van de richtlijn |
| Enforcement issues by country of the consumer and trader | Handhavingsproblemen in het vestigingsland van consumenten en handelaars |
| Around half of all complaints between 2007 and 2013 concerning timeshare and related products, registered by the ECC-Net database, were made by UK consumers. 49 The overwhelming majority of consumer complaints registered by ECC-Net were lodged against traders based in Spain. 50 | In de periode 2007–2013 was ongeveer de helft van alle in de database van ECC-Net geregistreerde klachten over timesharing en aanverwante producten afkomstig van Britse consumenten 49 . De overgrote meerderheid van de door ECC-Net geregistreerde klachten was ingediend tegen in Spanje gevestigde handelaars 50 . |
| Available penalties | Mogelijke sancties |
| Enforcement procedures and penalties vary considerably from one Member State to another. Member States have discretion in how to comply with the Timeshare Directive with regard to providing effective enforcement means and imposing effective, proportionate and dissuasive penalties to ensure compliance with its provisions by traders. | De handhavingsprocedures en de sancties verschillen sterk van lidstaat tot lidstaat. De lidstaten mogen zelf bepalen hoe zij de timesharingrichtlijn uitvoeren wat betreft doeltreffende handhavingsinstrumenten en doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties om ervoor te zorgen dat handelaars zich aan de regels houden. |
| Penalties available to enforcement authorities in case of breaches of the Directive vary significantly among the Member States — from administrative fines of EUR 1 500 to fines in excess of EUR 100 000, or fines based on the annual turnover of the trader, e.g. up to 10 % 51 . | De sancties die de handhavingsautoriteiten kunnen opleggen bij overtreding van de richtlijn lopen sterk uiteen: van administratieve boetes van 1 500 EUR tot boetes van meer dan 100 000 EUR of boetes die op de jaaromzet van de handelaar zijn gebaseerd, bijvoorbeeld 10% 51 . |
| Police investigation and criminal prosecution | Onderzoek door de politie en strafrechtelijke vervolging |
| In view of the high number of consumer complaints registered by various organisations, the penalties foreseen by national consumer laws do not appear to be efficient enough to discourage fraudulent traders 52 . There is no EU-wide definition of "fraud" as a criminal offence 53 ; however, that does not seem to be a problem, as all Member States, under certain circumstances, qualify fraud as a criminal offence in their criminal law; this offence typically covers practices that have the objective of intentionally deceiving consumers and extorting money from them with no intention of providing the service, or providing the product with the characteristics that was promised. There is thus no indication of a need for an EU-wide definition of fraud, but rather there is a need for a more ambitious application of criminal law in that area. Member States therefore should be encouraged to take a more active approach regarding the investigation and prosecution of fraudulent practices. 54 | Gezien het grote aantal consumentenklachten dat bij de diverse organisaties wordt gemeld, lijken de sancties waarin de consumentenwetgeving van de lidstaten voorziet, onvoldoende om frauduleuze handelaars te ontmoedigen 52 . Er is geen EU-brede definitie van fraude als strafbaar feit 53 . Dit lijkt echter geen probleem op te leveren, aangezien alle lidstaten fraude in bepaalde omstandigheden als strafbaar feit in hun strafrecht hebben opgenomen. Onder dit strafbare feit vallen praktijken die het oogmerk hebben consumenten te misleiden en hun geld afhandig te maken zonder dat daar levering van de beloofde dienst of het beloofde product tegenover staat. Een EU-brede definitie van fraude lijkt daarom niet nodig. Wel is er behoefte aan een ambitieuzere toepassing van het strafrecht op dit gebied. De lidstaten zouden dan ook moeten worden aangemoedigd om zich actiever in te zetten voor het onderzoek naar en de vervolging van frauduleuze praktijken 54 . |
| In some Member States, investigating and prosecuting fraudulent traders involved in consumer scams does not seem to be a priority. When assessing the seriousness of such conduct the whole extent of the crime (including money laundering) and the possible involvement of criminal organizations should also be taken into account. | In sommige lidstaten lijkt het onderzoeken en vervolgen van malafide handelaars die bij oplichting van consumenten zijn betrokken, geen hoge prioriteit te hebben. Bij het beoordelen van de ernst van dergelijk gedrag moet worden gekeken naar alle aspecten van het misdrijf (ook het witwassen van geld) en de mogelijke betrokkenheid van criminele organisaties. |
| Consumer associations and business associations have been very active in assisting law enforcement authorities in investigating and prosecuting fraudulent conduct committed by companies. As a result of such assistance, some important criminal cases against fraudulent traders could be successfully launched. 55 | Consumentenorganisaties en bedrijfsorganisaties hebben zeer actief steun verleend aan de rechtshandhavingsinstanties bij het onderzoeken en vervolgen van frauderende ondernemingen. Dankzij die steun kon een aantal frauderende handelaars met succes strafrechtelijk worden aangepakt 55 . |
| The cross-border dimension of such fraudulent practices and the effectiveness of the measures taken by law enforcement authorities (police, prosecution services, courts) strongly depend on the successful functioning of the established criminal law cooperation between the competent authorities of Member States. Existing EU instruments for cooperation in criminal matters provide a comprehensive legal framework for this purpose. The Directive 2014/41/EU regarding the European Investigation Order in criminal matters will make it easier for judicial authorities to collect evidence from another EU Member State during any investigation. 56 The investigative measures covered by this Directive include, for example, interviewing witnesses, obtaining information or evidence already in the possession of the executing authority, and (with additional safeguards) interception of telecommunications and information on — and monitoring of — bank accounts. As regards the prosecution stage, the European Arrest Warrant (established by Council Framework Decision 2002/584/JHA ) is a very effective tool for seeking the arrest and subsequent surrender of a requested person for the purposes of conducting a criminal prosecution or executing a custodial sentence or detention order. | De grensoverschrijdende aanpak van frauduleuze praktijken en de effectiviteit van de maatregelen van de rechtshandhavingsinstanties (politie, openbaar ministerie, rechtbanken) zijn sterk afhankelijk van de effectiviteit van de strafrechtelijke samenwerking tussen de bevoegde autoriteiten van de lidstaten. De al bestaande EU-instrumenten voor samenwerking in strafzaken bieden hiervoor een breed rechtskader. Richtlijn 2014/41/EU betreffende het Europees onderzoeksbevel in strafzaken maakt het voor de rechterlijke autoriteiten gemakkelijker om in het kader van een onderzoek bewijsmateriaal te verzamelen in een andere lidstaat 56 . De onderzoeksmaatregelen waarop deze richtlijn van toepassing is, zijn onder andere het horen van getuigen, het verkrijgen van informatie of bewijsmateriaal dat al in het bezit is van de uitvoerende autoriteit en (met aanvullende waarborgen) de interceptie van telecommunicatie en informatie over bankrekeningen en het monitoren daarvan. Wat de vervolging betreft is het Europees aanhoudingsbevel (ingesteld bij Kaderbesluit 2002/584/JBZ van de Raad) een zeer effectief instrument om een gezochte persoon te laten arresteren en overleveren met het oog op strafvervolging of uitvoering van een tot vrijheidsbeneming strekkende straf of maatregel. |
| Credit or debit card chargeback as remedy | Een oplossing in de vorm van terugboeking van krediet- of debetkaarten (chargeback) |
| Chargeback possibilities offered by providers of payment means have been identified as one of the most effective short-term ways of obtaining redress when the Timeshare Directive 2008/122/EC has been breached. It is a process that allows consumers to ask their credit or debit card provider to reverse a card transaction if there is a problem with the good or service purchased, especially if an illegal activity can be proven. Study has shown that it has been successfully used to ensure redress for consumers who were asked to make an advance payment and subsequently were refused to exercise their right of withdrawal. Directive 2007/64/EC on payment services in the internal market (PSD) 57 and Directive 2008/48/EC on credit agreements for consumers (CCD) 58 form the main legal bases of requesting a chargeback. With regard to chargeback for the non-conformity of goods or services, Article 15 59 of Directive 2008/48/EC applies, which covers credit card chargeback. Purchases where debit cards are used can, nevertheless, be covered by national law 60 or by the operating rules of card companies. National consumer protection authorities and European Consumer Centres should, where appropriate, systematically advise consumers to ask banks for a chargeback, and as swiftly as possible since deadlines may apply. 61 | De mogelijkheden tot terugboeking (ook bekend als chargeback) waarin aanbieders van betaalmiddelen voorzien, is aangeduid als een van de meest effectieve methoden waarmee de consument op korte termijn schadeloos kan worden gesteld wanneer Richtlijn 2008/122/EG is overtreden. Chargeback houdt in dat de consument zijn krediet- of debetkaartaanbieder verzoekt een kaarttransactie ongedaan te maken als er een probleem is met het gekochte goed of de gekocht dienst, met name als er bewijs is voor een illegale activiteit. Uit onderzoek is gebleken dat dit middel met succes is aangewend om consumenten schadeloos te stellen die een verzoek om vooruitbetaling hadden gekregen en vervolgens bij het uitoefenen van hun herroepingsrecht met een weigering werden geconfronteerd. De belangrijkste rechtsgrondslagen voor chargeback zijn Richtlijn 2007/64/EG betreffende betalingsdiensten in de interne markt 57 en Richtlijn 2008/48/EG inzake kredietovereenkomsten voor consumenten 58 . Bij chargeback omdat geleverde goederen of diensten niet in overeenstemming zijn met wat is overeengekomen, geldt artikel 15 van Richtlijn 2008/48/EG 59 , dat ook de terugboeking van kredietkaarten bestrijkt. Aankopen met een debetkaart kunnen echter zijn gedekt overeenkomstig het nationale recht 60 of door de gebruiksvoorwaarden van de kredietkaartbedrijven. De nationale consumenteninstanties en Europese consumentencentra moeten, waar nuttig, consumenten stelselmatig adviseren banken zo snel mogelijk te vragen om een chargeback uit te voeren, aangezien daarvoor een tijdslimiet kan gelden 61 . |
| 11.Conclusions | 11.Conclusies |
| Based on the above findings, the Commission draws the following conclusions concerning the application of the Directive: | Gezien deze bevindingen komt de Commissie tot de onderstaande conclusies inzake de toepassing van de richtlijn. |
| Regarding aspects of the timeshare, long-term holiday product, resale and exchange contracts falling within its scope, the Timeshare Directive appears overall to be a useful tool in protecting consumers in this specific holiday sector. | Wat betreft de aspecten van overeenkomsten inzake timesharing, vakantieproducten van lange duur, doorverkoop en uitwisseling die onder het toepassingsgebied van de timesharingrichtlijn vallen, lijkt deze richtlijn een nuttig instrument voor de bescherming van de consument in deze specifieke vakantiesector. |
| Regarding aspects falling outside its scope (such as termination of contracts) problems still occur. However, the analysis shows that these aspects can be successfully addressed through targeted interventions at national level, efficient self-regulatory measures and a better enforcement of other relevant EU consumer law instruments. | Wat betreft de aspecten die buiten het toepassingsgebied vallen (zoals de beëindiging van overeenkomsten) doen zich nog problemen voor. Uit de analyse blijkt echter dat die aspecten beter kunnen worden aangepakt met gerichte ingrepen op nationaal niveau, efficiënte zelfregulering en betere handhaving van andere relevante consumentenwetgevingsinstrumenten van de EU. |
| Specific attention must nonetheless be given to legal constructions and practices aimed at circumventing the Directive. The Consumer Rights Directive, the Unfair Contract Terms Directive and the Unfair Commercial Practices Directive can all help to address such circumventions. The revised guidance for the Unfair Commercial Practices Directive will, amongst other things, address the interaction between it and the Timeshare Directive 62 . | Specifieke aandacht moet niettemin worden gegeven aan juridische constructies en praktijken die bedoeld zijn om de richtlijn te omzeilen. De richtlijn consumentenrechten, de richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten en de richtlijn oneerlijke handelspraktijken kunnen van nut zijn voor het aanpakken van deze pogingen tot omzeiling. De herziene richtsnoeren voor de richtlijn oneerlijke handelspraktijken betreffen onder meer de wisselwerking tussen die richtlijn en de timesharingrichtlijn 62 . |
| At this stage, there seems to be no need to modify either the scope or the provisions of the Directive. | In dit stadium is het waarschijnlijk niet nodig om het toepassingsgebied of de bepalingen van de richtlijn te wijzigen. |
| In order to render the Directive more effective, there is a need to encourage national enforcement authorities to focus on certain business practices and traders. This is particularly the case for Spain, which is involved in half of all complaints reported to European Consumer Centres across the EU, Iceland and Norway. | Om de richtlijn effectiever te laten functioneren, is het wel aan te bevelen dat de nationale handhavingsautoriteiten hun inspanningen meer op bepaalde zakelijke praktijken en bepaalde handelaars richten. Dat geldt met name voor Spanje, dat genoemd wordt in de helft van alle klachten die zijn gemeld bij de Europese consumentencentra in de EU-lidstaten en in IJsland en Noorwegen. |
| Where a conduct points towards criminal law, law enforcement authorities should be quickly informed with a view to launching criminal investigations. The cross-border dimension of fraudulent practices could be addressed more effectively by better use of the measures on criminal law cooperation, established between the law enforcement authorities of the Member States. Existing EU instruments for cooperation in criminal matters already provide a comprehensive legal framework for this purpose. | Als gedragingen wijzen op strafbare feiten, moeten de rechtshandhavingsautoriteiten snel worden ingelicht, zodat zij een strafrechtelijk onderzoek kunnen openen. De grensoverschrijdende aspecten van frauduleuze praktijken kunnen doeltreffender worden aangepakt als beter gebruik wordt gemaakt van de maatregelen inzake strafrechtelijke samenwerking die de rechtshandhavingsautoriteiten van de lidstaten zijn overeengekomen. De al bestaande EU-instrumenten voor samenwerking in strafzaken bieden hiervoor een breed rechtskader. |
| Possible alternative ways of addressing existing problems, e.g. awareness-raising campaigns, self-regulation and alternative dispute resolution mechanisms, all of which could also have a positive impact. In this respect, the European Consumer Centres have prepared a dedicated section on their websites with tips for consumers that will be launched soon 63 . | Er zijn alternatieve methoden om problemen aan te pakken, zoals voorlichtingscampagnes, zelfregulering en mechanismen voor alternatieve geschillenbeslechting, die alle een positieve impact kunnen hebben. De Europese consumentencentra starten daarvoor binnenkort een aparte afdeling op hun websites met tips voor consumenten 63 . |
| More comprehensive strategies of national consumer protection authorities could raise consumer awareness so as to ensure that their own citizens are more informed about potential scams. Prevention is the most effective way of protecting consumers. Research shows that legitimate businesses actively work on their reputation and want to be seen as being compliant with the EU regulatory regime. Associations representing these businesses and their clients draft codes of conduct, set up alternative dispute resolution mechanisms and cooperate with enforcement authorities when detecting fraudulent traders in this holiday sector. | Met een meer complete strategie kunnen de nationale autoriteiten voor consumentenbescherming de consumenten beter voorlichten over mogelijke oplichtingsmethoden. Preventie is de beste manier om de consument te beschermen. Uit onderzoek blijkt dat bonafide bedrijven actief aan hun reputatie werken en ernaar streven dat het zichtbaar is dat zij zich aan de EU-regelgeving houden. Verenigingen van dergelijke bedrijven en van de klanten van die bedrijven stellen gedragscodes op, stellen mechanismen voor alternatieve geschillenbeslechting in en werken samen met de rechtshandhavingsautoriteiten aan de opsporing van frauderende handelaars in de vakantiesector. |
| The Commission has taken the necessary actions under Article 258 of the Treaty on the Functioning of the European Union in cases where a Member State failed to comply with its transposition obligations. The Commission will also exercise its powers under this article whenever a Member State fails to comply with its enforcement obligations. For this reason, the Commission services have begun a dialogue with Spain regarding the correct enforcement of the Directive. | De Commissie heeft ten aanzien van lidstaten die niet aan hun omzettingsverplichtingen hebben voldaan, de nodige actie ondernomen overeenkomstig artikel 258 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Zij zal haar bevoegdheden uit hoofde van dat artikel uitoefenen telkens wanneer een lidstaat niet voldoet aan zijn verplichtingen inzake handhaving. De Commissie is in dit verband een dialoog aangegaan met Spanje over de juiste handhaving van de richtlijn. |
| The Commission will further encourage Member States, where appropriate, to step up their enforcement actions, including via the Consumer Protection Cooperation network, 64 and ensure the Directive’s provisions are complied with in all Member States. Consideration will be given to further steps, such as targeted workshops with key stakeholders. If deemed appropriate in light of the amount and impact of activities that are undertaken at national level in response to this report, an additional evaluation on the overall state of application of the Directive could be issued in three years’ time. | De Commissie zal de lidstaten waar nodig verder aanmoedigen om hun maatregelen op het gebied van handhaving te intensiveren, ook via het netwerk voor samenwerking op het gebied van consumentenbescherming 64 . Zij zal erop toezien dat de bepalingen van de richtlijn in alle lidstaten worden nageleefd. Verdere stappen zullen worden overwogen, zoals gerichte workshops met belangrijke betrokkenen. Als dat nodig lijkt in verband met de omvang en impact van de activiteiten die op nationaal niveau naar aanleiding van dit verslag worden ondernomen, kan over drie jaar nog eens een evaluatie van de staat van tenuitvoerlegging van de richtlijn worden verricht. |
| (1) | (1) |
| Directive 94/47/EC of the European Parliament and the Council of 26 October 1994 on the protection of purchasers in respect of certain aspects of contracts relating to the purchase of the right to use immovable properties on a timeshare basis | Richtlijn 94/47/EG van het Europees Parlement en van de Raad van 26 oktober 1994 betreffende de bescherming van de verkrijger voor wat bepaalde aspecten betreft van overeenkomsten inzake de verkrijging van een recht van deeltijds gebruik van onroerende goederen. |
| (2) | (2) |
| Evaluation Study on the Application of the Timeshare Directive 2008/122/EC by the Centre for Strategy and Evaluation Services (CSES) available at | Evaluation Study on the Application of the Timeshare Directive 2008/122/EC, uitgevoerd door het Centre for Strategy and Evaluation Services (CSES), beschikbaar op: |
| http://ec.europa.eu/consumers/consumer_rights/travel/timeshare/index_en.htm | http://ec.europa.eu/consumers/consumer_rights/travel/timeshare/index_en.htm |
| (3) | (3) |
| See p. 3 of the CSES Final Report and annex B, p. 102. The results of this online survey have to be interpreted cautiously as it mainly caught the attention of consumers who had experienced difficulties in connection with their holiday product. Therefore, the results of the online survey focus on the structure of the problems — only replies of consumers having experienced problems have been taken into account. In addition, the vast majority of respondents (89.1 %) had concluded their contract before 2012, i.e. before the application of the Directive. Nearly 60 % of consumers who replied to the survey had concluded their contract in Spain. | Zie blz. 3 en bijlage B (blz. 102) van het eindverslag van het CSES. De resultaten van deze online-enquête moeten met enige omzichtigheid worden geïnterpreteerd, aangezien de enquête met name onder de aandacht kwam van consumenten die problemen hadden ondervonden met hun vakantieproduct. De resultaten van de online-enquête zijn dan ook toegespitst op de structuur van de problemen – slechts de reacties van consumenten die een probleem hadden ondervonden, werden in aanmerking genomen. Bovendien had de overgrote meerderheid van de respondenten (89,1%) een overeenkomst gesloten vóór 2012, d.w.z. voordat de richtlijn van toepassing was. Bijna 60% van de respondenten had een overeenkomst gesloten in Spanje. |
| (4) | (4) |
| Interviews were carried out with 88 national authorities, timeshare and consumer associations, specialised law firms, timeshare businesses and individual consumers. | Er werden gesprekken gevoerd met 88 nationale autoriteiten, timesharingorganisaties en consumentenverenigingen, gespecialiseerde advocatenkantoren, timesharingbedrijven en afzonderlijke consumenten. |
| (5) | (5) |
| Workshops were held in those EU Member States with a significant timeshare market, i.e. France, Malta, Spain, Sweden and the UK. | De workshops werden gehouden in EU-lidstaten met een significante timesharingmarkt, d.w.z. Frankrijk, Malta, Spanje, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. |
| (6) | (6) |
| Data of ECC-Net complaints recorded in 2007-13 were analysed. Information included the country of origin of the complainant (consumer), the country of origin of the trader, classification of the complaint according to the EU instrument applicable to the situation, and the classification of the problem. | De gegevens van de in 2007–2013 in ECC-Net geregistreerde klachten werden geanalyseerd. De vastgelegde gegevens omvatten het land van herkomst van de klager (de consument), het land van herkomst van de handelaar, de indeling van de klacht volgens het toepasselijke EU-instrument en de categorie van het probleem. |
| (7) | (7) |
| Infringement proceedings were launched against Belgium, Cyprus, Czech Republic, Finland, Hungary, Italy, Lithuania, Luxembourg, Malta, Poland, Slovakia, Slovenia, Spain and Sweden. | Er werden inbreukprocedures ingeleid tegen België, Tsjechië, Spanje, Italië, Cyprus, Litouwen, Luxemburg, Hongarije, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije, Finland en Zweden. |
| (8) | (8) |
| The cases were closed by the Commission on 31 May 2012. See: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-12-528_en.htm . | De zaken werden door de Commissie op 31 mei 2012 afgesloten. Zie http://europa.eu/rapid/press-release_IP-12-528_en.htm |
| (9) | (9) |
| Austria, Bulgaria, Czech Republic, Denmark, Germany, Estonia, Ireland, France, Finland, Latvia, Lithuania, Hungary, Malta, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, Slovakia, Sweden, Spain and the UK. | Bulgarije, Tsjechië, Denemarken, Duitsland, Estland, Ierland, Spanje, Frankrijk, Letland, Litouwen, Hongarije, Malta, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Finland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. |
| (10) | (10) |
| See Chapter 2.3, p.13 of the CSES final report. Incorrect transposition stemmed mainly from misunderstanding and misinterpretation of the relevant provisions. A recurrent issue was the transposition of Article 9(2) and 10(2). All concerned Member States except one modified their legislation. | Zie hoofdstuk 2.3 van het eindverslag van het CSES (blz. 13). De onjuiste omzetting was met name het gevolg van verkeerd begrip en verkeerde interpretatie van de desbetreffende bepalingen. Er deden zich veel problemen voor in verband met de omzetting van artikel 9, lid 2, en artikel 10, lid 2. Alle betrokken lidstaten, op één na, hebben hun wetgeving gewijzigd. |
| (11) | (11) |
| Spain (incorrect implementation) and Czech Republic (incorrect transposition) | Spanje (onjuiste tenuitvoerlegging) en Tsjechië (onjuiste omzetting). |
| (12) | (12) |
| CSES final report, point 3.3.1 on p.30 | Zie punt 3.3.1 van het eindverslag van het CSES (blz. 30). |
| (13) | (13) |
| The Association of Timeshare Owners Committees (TATOC) is a consumer association for UK timeshare owners ( www.tatoc.co.uk ). According to their statistics, 1537 complaints were recorded in 2010 compared with only 781 in 2013; see also the CSES final report, table 3.11. | De Association of Timeshare Owners Committees (TATOC) is een consumentenorganisatie van timeshare-eigenaars in het Verenigd Koninkrijk ( www.tatoc.co.uk ). Volgens de statistieken van de TATOC werden in 2010 1 537 klachten ontvangen, maar in 2013 nog slechts 781; zie ook tabel 3.11 in het eindverslag van het CSES. |
| (14) | (14) |
| Due to the lack of other available data and the relatively short time of application of the Directive, it is not possible to draw final conclusions from these data. | Aangezien andere gegevens niet beschikbaar zijn en de richtlijn pas relatief korte tijd van kracht is, kunnen hieruit geen definitieve conclusies worden getrokken. |
| (15) | (15) |
| Figure 3.6 of the CSES final report | Zie figuur 3.6 van het eindverslag van het CSES. |
| (16) | (16) |
| For those respondents who bought timeshare or related products before the 2008 Directive started to apply, only 27 % reported the same problem. | Van de respondenten die een timeshare of aanverwant product hadden aangeschaft voordat de richtlijn van 2008 van kracht was, meldde slechts 27% dit probleem. |
| (17) | (17) |
| However, no further information from another source is available to confirm the impact of the directive | Er is echter geen nadere informatie uit andere bron beschikbaar om de impact van de richtlijn te bevestigen. |
| (18) | (18) |
| These figures sum up survey results in Table 4.3, p. 39 of the CSES final report | Deze cijfers geven de enquêteresultaten in tabel 4.3 (blz. 39) van het eindverslag van het CSES weer. |
| (19) | (19) |
| Table 4.2, p. 40 of the CSES final report; actual increases in costs for businesses were not quantified in the study. | Tabel 4.2 van het eindverslag van het CSES (blz. 40). De meerkosten voor het bedrijfsleven werden in de studie niet gekwantificeerd. |
| (20) | (20) |
| Table 4.3, p. -41 of the CSES final report | Tabel 4.3 van het eindverslag van het CSES (blz. 41). |
| (21) | (21) |
| This information is based on interviews and replies to on-line questionnaires by businesses. Exact figures are not available to quantify such costs. | Deze informatie is afgeleid uit gesprekken en antwoorden van bedrijven op online vragenlijsten. Er zijn geen exacte cijfers beschikbaar om de kosten te kwantificeren. |
| (22) | (22) |
| This information is based on interviews and replies to on-line questionnaires by businesses. Exact figures are not available to quantify such costs. | Deze informatie is afgeleid uit gesprekken en antwoorden van bedrijven op online vragenlijsten. Er zijn geen exacte cijfers beschikbaar om de kosten te kwantificeren. |
| (23) | (23) |
| Figure 3.6 of the CSES final report | Zie figuur 3.6 van het eindverslag van het CSES. |
| (24) | (24) |
| 46.3 % before the 2008 Directive, against 17.1 % thereafter. | 46,3% vóór de richtlijn van 2008, 17,1% erna. |
| (25) | (25) |
| See in particular the detailed description of price, including additional obligatory costs and other recurrent fees, in the standard information form of Annex I to the Directive. | Zie met name de gedetailleerde beschrijving van de prijs, inclusief bijkomende verplichte kosten en andere periodieke kosten, in het standaardinformatieformulier in bijlage I bij de richtlijn. |
| (26) | (26) |
| Figure 3.6 of the CSES final report. | Zie figuur 3.6 van het eindverslag van het CSES. |
| (27) | (27) |
| The July 2014 research project prepared by the UK Competition and Markets Authority (CMA) entitled ‘Disposal of timeshares and other long-term holiday products — a report for BIS and the European Commission’. This specifically deals with the difficulties that UK owners of timeshare and long-term holiday products face in selling their rights or otherwise terminating their contracts. | Een onderzoeksproject van de Competition and Market Authority (CMA) in het Verenigd Koninkrijk (juli 2014): Disposal of timeshares and other long-term holiday products — a report for BIS and the European Commission. Dit verslag heeft specifiek betrekking op de problemen waarmee eigenaars van timeshares en vakantieproducten van lange duur in het Verenigd Koninkrijk worden geconfronteerd als zij hun rechten willen verkopen of anderszins hun overeenkomst willen beëindigen. |
| (28) | (28) |
| This situation is further analysed in section 6. 2. | Deze situatie wordt verder behandeld in punt 6.2. |
| (29) | (29) |
| The above-mentioned UK CMA research reported that, in Israel, a recent amendment to the Consumer Protection Law enables consumers to cancel timeshares agreed before 24 March 2014 by simply sending a written notice. The cancellation will come into effect at the end of the following annual period and the trader is not allowed to charge any cancellation fees. This law came into force on 24 September 2014 and applies to timeshares located in Israel. It will thus be applicable also to EU citizens who own timeshares there. | Het eerder genoemde onderzoek van de Britse Competition and Markets Authority (CMA) vermeldde dat in Israël, door een recente wijziging van de wet consumentenbescherming, consumenten hun vóór 24 maart 2014 gesloten timesharingovereenkomsten eenvoudig schriftelijk kunnen opzeggen. De opzegging wordt van kracht aan het einde van de volgende jaartermijn en de handelaar mag geen opzeggingskosten in rekening brengen. Deze wet werd op 24 september 2014 van kracht en geldt voor timeshares in Israël. Zij is dus ook van toepassing op EU-burgers die daar een timeshare bezitten. |
| (30) | (30) |
| The Resort Development Organisation is the EU-wide trade association for vacation ownership across Europe. It brings together traders of various types of holiday products. See also: http://www.rdo.org/ . | De Resort Development Organisation is een EU-brede bedrijfsorganisatie op het gebied van timesharing in Europa. De leden zijn bedrijven die in diverse soorten vakantieproducten handelen. Zie ook http://www.rdo.org/ . |
| (31) | (31) |
| Such exit routes include offering owners the option to move to a short-term product that terminates after a set number of years, or directing owners to a so called ‘exit club’ that gives members the option to leave without penalty after a minimum time period (typically ranging from 2 to 5 years). | Andere beëindigingsmogelijkheden zijn bijvoorbeeld dat eigenaars kunnen overstappen naar een kortlopend product dat na een bepaald aantal jaren afloopt, of naar een zogeheten “exitclub” waarbij het mogelijk is er na een minimumperiode (doorgaans 2 tot 5 jaar) zonder boete uit te stappen. |
| (32) | (32) |
| Article 10(1) of Directive 2008/122/EC | Richtlijn 2008/122/EG, artikel 10, lid 1. |
| (33) | (33) |
| Article 10(2) of the Timeshare Directive 2008/122/EC | Richtlijn 2008/122/EG, artikel 10, lid 2. |
| (34) | (34) |
| The most frequent issue related to LTHP products is non-compliance with pre-contractual information requirements (misleading information about the product, misleading information about the possibility to re-sell and about the right of withdrawal), see Figure 3.2 of the CSES final report | Het meest voorkomende probleem met vakantieproducten van lange duur is niet-naleving van de bepalingen over precontractuele informatie (misleidende informatie over het product, over de mogelijkheid van doorverkoop en over het herroepingsrecht). Zie figuur 3.2 van het eindverslag van het CSES. |
| (35) | (35) |
| Table 3.10 of the CSES final report | Zie tabel 3.10 van het eindverslag van het CSES. |
| (36) | (36) |
| Table 3.11 of the CSES final report (just 14 cases in 2013 compared with 277 cases related to resale contracts in the same period). | Zie tabel 3.11 van het eindverslag van het CSES (slechts 14 zaken in 29013, terwijl er in dezelfde periode 277 zaken waren in verband met doorverkoopovereenkomsten). |
| (37) | (37) |
| Table 4.6 and 4.7 of the CSES final report – this, however, might be merely an indication of the current situation of the timeshare and the long-term holiday products market. | Zie de tabellen 4.6 en 4.7 van het eindverslag van het CSES. Dit is misschien slechts een weergave van de huidige situatie op de markt voor timeshares en vakantieproducten van lange duur. |
| (38) | (38) |
| Both organised within the CSES study. | Beide werden georganiseerd in het kader van de studie van het CSES. |
| (39) | (39) |
| Leisure credit schemes generally last less than 365 days (typically 360 days) with the promise of free or discounted future holiday bookings. They offer a range of services, with accommodation being only one of them (even though sometimes not even mentioned in the written contract). | Vrijetijdskredietregelingen hebben doorgaans een looptijd van minder dan 365 dagen (meestal 360 dagen) en geven de klant het vooruitzicht dat hij in de toekomst gratis of met korting een vakantie kan boeken. Deze regelingen bieden allerlei diensten, waarvan accommodatie er slechts één is (die soms niet eens wordt genoemd in de schriftelijke overeenkomst). |
| (40) | (40) |
| The UK European Consumer Centre has reported that consumer complaints about leisure credit schemes rose by 140 % in the year to the end of March 2013 — 60 complaints against 25 in 2012. | Volgens het Europese consumentencentrum in het Verenigd Koninkrijk was het aantal klachten van consumenten over vrijetijdskredietregelingen in de periode van een jaar tot eind maart 2013 met 140% gestegen: 60 klachten ingediend tegen 25 in 2012. |
| (41) | (41) |
| See section 10 of this Report: Enforcement of the Directive, subsection ‘Police investigation and criminal prosecution’. | Zie hoofdstuk 10 van dit verslag “Handhaving van de richtlijn”, punt “Onderzoek door de politie en strafrechtelijke vervolging”. |
| (42) | (42) |
| Directive 2005/29/EC, OJ L 149 of 11 June 2005, p. 22 | Richtlijn 2005/29/EG (PB L 149 van 11.6.2005, blz. 22). |
| (43) | (43) |
| Directive 93/13/EEC, OJ L 95 of 5 April 1993, p. 29 | Richtlijn 93/13/EEG (PB L 95 van 5.4.1993, blz. 29). |
| (44) | (44) |
| Directive 2011/83/EU, OJ L 304 of 22 November 2011, p. 64 | Richtlijn 2011/83/EU (PB L 304 van 22.11.2011, blz. 64). |
| (45) | (45) |
| Figure 3.8 of the CSES final report. | Zie figuur 3.8 van het eindverslag van het CSES. |
| (46) | (46) |
| 33.2 % of respondents were not aware at all, and another 35. 3 % of respondents were not very well aware. Merely 10 % of respondents were well aware of malpractices in the timeshare and holiday industry. See table 4.8 of the CSES final report. | 33,2% van de respondenten was zich daar helemaal niet van bewust, en nog eens 35,3% was onvoldoende op de hoogte. Slechts 10% van de respondenten was er goed van op de hoogte dat er in de sector timesharing en vakantieclubs wanpraktijken voorkomen. Zie tabel 4.8 van het eindverslag van het CSES. |
| (47) | (47) |
| ECC-Net data indicate that around half of all complaints between 2007 and 2013 concerning timeshare and related products were made by UK consumers. | Volgens ECC-Net was in de periode 2007–2013 ongeveer de helft van alle klachten over timesharing en aanverwante producten afkomstig van Britse consumenten. |
| (48) | (48) |
| TATOC (see footnote 12) provides the possibility for legitimate businesses to become affiliated companies. TATOC has its own code of conduct and alternative dispute resolution mechanism. | TATOC (zie voetnoot 12) biedt bonafide bedrijven de mogelijkheid om zich aan te sluiten. TATOC heeft een eigen gedragscode en een mechanisme voor alternatieve geschillenbeslechting. |
| (49) | (49) |
| Almost one in five complaints comes from consumers residing in the Nordic countries (in particular Sweden and Norway). Other concerned consumers come from Germany, Belgium and the Netherlands. See chapter 3.3.2 of the CSES final report. | Ongeveer één op de vijf klachten is afkomstig van consumenten in de Noordse landen (vooral Zweden en Noorwegen). Andere betrokken consumenten komen uit Duitsland, België en Nederland. Zie punt 3.3.2 van het eindverslag van het CSES. |
| (50) | (50) |
| Over 75 % of all complaints registered between 2007 and 2013 concerned Spanish traders, followed by 10 % of complaints against traders based in Greece and 5 % against those based in Malta. | Meer dan 75% van de klachten die in 2007–2013 werden geregistreerd, had betrekking op Spaanse handelaars, 10% was gericht tegen handelaars in Griekenland en 5% tegen handelaars in Malta. |
| (51) | (51) |
| Estonia — the country with the lowest level of penalty — changed its legislation recently. The available penalty is now EUR 9 600 instead of original EUR 640. See chapter 6.3 of the CSES final report | Estland (waar de sancties het laagst waren) heeft zijn wetgeving onlangs gewijzigd. De boete kan nu 9 600 EUR bedragen tegen vroeger 640 EUR. Zie punt 6.3 van het eindverslag van het CSES. |
| (52) | (52) |
| See chapter 4.6 and table 4.9 of the CSES final report: around 60% of surveyed businesses believe that the Directive, despite providing substantial protection to consumers, is not sufficiently effective in relation to rogue traders, who intentionally break consumer laws. | Zie punt 4.6 en tabel 4.9 van het eindverslag van het CSES: ca. 60% van de ondervraagde ondernemingen vindt dat de richtlijn consumenten wel aanzienlijke bescherming biedt, maar onvoldoende effectief is tegen malafide handelaars die de consumentenwetgeving bewust overtreden. |
| (53) | (53) |
| There is an EU-wide definition of fraud in the case of fraud affecting the Union’s financial interest, which is now included in the Convention on the protection of the European Communities’ financial interests of 26 July 1995. This Convention will be replaced by a Directive on the fight against fraud affecting the Union’s financial interests by means of criminal law, which is currently being negotiated in the European Parliament and the Council (see COM(2012) 363 of 11 July 2012. | Er bestaat een EU-brede definitie van fraude die de financiële belangen van de Unie schaadt. Deze is momenteel opgenomen in de Overeenkomst aangaande de bescherming van de financiële belangen van de Europese Gemeenschappen van 26 juli 1995. Deze overeenkomst zal worden vervangen door een richtlijn betreffende de strafrechtelijke bestrijding van fraude die de financiële belangen van de Unie schaadt, waarover momenteel in het Europees Parlement en de Raad wordt onderhandeld (zie COM(2012) 363 van 11 juli 2012). |
| (54) | (54) |
| The effectiveness of such action can be demonstrated by one example: a significant drop in the number of complaints registered by the Swedish Consumer Centre was recorded in 2013. This drop coincided with two major police operations in 2013 undertaken against rogue traders in the holiday sector in Spain (the main holiday destination of Swedish consumers). As a result, 18 companies were closed down in Spain. | Dat zo’n maatregel effectief kan zijn, blijkt uit het voorbeeld van Zweden, waar het consumentencentrum in 2013 aanzienlijk minder klachten ontving. Dit viel samen met twee grote politieoperaties in 2013 tegen malafide handelaars in de Spaanse vakantiesector (Spanje is voor Zweedse consumenten de belangrijkste vakantiebestemming), waarbij achttien Spaanse bedrijven werden gesloten. |
| (55) | (55) |
| Mindtimeshare, a registered association in Spain that represents the interests of European timeshare owners who have been victims of fraud, has been very active in assisting public authorities in taking action against unscrupulous companies. As a result, 18 companies based in Spain were closed down in 2013. In France, the consumer association APAF-VTP is very active and contributed to the conviction of fraudulent traders, e.g. the Hakim Bouri case, 9 January 2014 and the Christine Dricot case, 24 January 2014 (CSES final report, chapter 6.5, page 83). | Mindtimeshare, een in Spanje geregistreerde vereniging die de belangen behartigt van Europese timeshare-eigenaars die slachtoffer zijn geworden van fraude, heeft de overheid actief steun verleend bij de maatregelen tegen malafide ondernemingen. Achttien Spaanse bedrijven konden daardoor in 2013 worden gesloten. De Franse consumentenorganisatie APAF-VTP heeft zeer actief bijgedragen tot de veroordeling van frauderende handelaars, zoals in de zaak Hakim Bouri (9 januari 2014) en de zaak Christine Dricot (24 januari 2014). Zie punt 6.5 van het eindverslag van het CSES (blz. 83). |
| (56) | (56) |
| This Directive has to be transposed by Member States by 22 May 2017. | Deze richtlijn moet door de lidstaten uiterlijk op 22 mei 2017 zijn omgezet. |
| (57) | (57) |
| Directive 2007/64/EC provides a legal basis for chargeback for non-authorized use of cards | Richtlijn 2007/64/EG biedt een rechtsgrondslag voor chargeback bij niet-toegestaan gebruik van een kaart. |
| (58) | (58) |
| Directive 2008/48/EC provides a legal basis for chargeback for non-conformity of goods or services. | Richtlijn 2008/48/EG biedt een rechtsgrondslag voor chargeback wanneer goederen of diensten niet in overeenstemming zijn met wat is overeengekomen. |
| (59) | (59) |
| Article 15 – 1. Where the consumer has exercised a right of withdrawal, based on Community law, concerning a contract for the supply of goods or services, he shall no longer be bound by a linked credit agreement. | Artikel 15: 1. Indien de consument op grond van het Gemeenschapsrecht een contract voor de levering van een goed of het verrichten van een dienst heeft herroepen, is hij niet langer gebonden aan de daarmee gelieerde kredietovereenkomst. |
| 2. Where the goods or services covered by a linked credit agreement are not supplied, or are supplied only in part, or are not in conformity with the contract for the supply thereof, the consumer shall have the right to pursue remedies against the creditor if the consumer has pursued his remedies against the supplier but has failed to obtain the satisfaction to which he is entitled according to the law or the contract for the supply of goods or services. Member States shall determine to what extent and under what conditions those remedies shall be exercisable. | 2. Indien de onder de gelieerde kredietovereenkomst vallende goederen of diensten niet of slechts gedeeltelijk geleverd, respectievelijk verricht worden of niet met de voorwaarden van het contract voor de levering van een goed of het verrichten van een dienst in overeenstemming zijn, kan de consument zijn rechten doen gelden jegens de leverancier, respectievelijk de dienstverrichter, indien hij niet de genoegdoening heeft gekregen waarop hij overeenkomstig de wet of het contract voor de levering van een goed of het verrichten van een dienst recht heeft, na zijn rechten te hebben doen gelden jegens de kredietgever. De lidstaten bepalen in welke mate en onder welke voorwaarden die rechten worden uitgeoefend. |
| (60) | (60) |
| For example, in Denmark or Portugal | Bijvoorbeeld in Denemarken en Portugal. |
| (61) | (61) |
| See a detailed ECC-Net report on chargeback in the EU/EEA: | Zie een gedetailleerd verslag van ECC-Net over chargeback in de EU/EER: |
| http://ec.europa.eu/consumers/ecc/docs/chargeback_report_en.pdf . | http://ec.europa.eu/consumers/ecc/docs/chargeback_report_en.pdf . |
| (62) | (62) |
| The revised UCPD guidance document will be published before summer 2016 and will be available on http://ec.europa.eu/consumers/consumer_rights/unfair-trade/unfair-practices/index_en.htm | De herziene richtsnoeren richtlijn oneerlijke handelspraktijken zullen voor de zomer van 2016 worden gepubliceerd op http://ec.europa.eu/consumers/consumer_rights/unfair-trade/unfair-practices/index_en.htm. |
| (63) | (63) |
| See Chapter 7 of this Report dedicated to Awareness Raising | Zie hoofdstuk 7 van dit verslag over bewustmaking. |
| (64) | (64) |
| Regulation (EC) No 2006/2004 of the European Parliament and of the Council of 27 October 2004 on cooperation between national authorities responsible for the enforcement of consumer protection laws (OJ 2004 L 364, p. 1). | Verordening (EG) nr. 2006/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 27 oktober 2004 betreffende samenwerking tussen de nationale instanties die verantwoordelijk zijn voor de handhaving van de wetgeving inzake consumentenbescherming (PB L 364 van 9.12.2004, blz. 1). |