Ποινική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ

Οι πολιτικές που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτούνται μέσω του κοινοτικού προϋπολογισμού. Η απάτη κατά των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας συνιστά σημαντικό κίνδυνο: η αποτελεσματική προστασία αυτών των οικονομικών συμφερόντων είναι, επομένως, απαραίτητη. Η Επιτροπή προτείνει μια οδηγία σχετικά με την ποινική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας, σκοπός της οποίας είναι η προσέγγιση μεταξύ των διαφόρων εθνικών ποινικών νομοθεσιών.

ΠΡΟΤΑΣΗ

Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ποινική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας [COM (2001) 272 τελικό - Επίσημη Εφημερίδα C 240 Ε, 28.08.2001].

Όπως τροποποιήθηκε από την:

Τροποποιημένη πρόταση της οδηγίας του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ποινική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας [COM (2002) 577 τελικό - Επίσημη Εφημερίδα C 71 Ε, 25.03.2003].

ΣΥΝΟΨΗ

Τα κοινοτικά όργανα καθώς και τα κράτη μέλη αναγνωρίζουν την σημαντικότητα της αποτελεσματικής προστασίας των κοινοτικών οικονομικών συμφερόντων. Για να μπορέσουν να καταπολεμήσουν καλύτερα την απάτη και τις άλλες παράνομες δραστηριότητες που ζημιώνουν τα οικονομικά αυτά συμφέροντα, τα κράτη μέλη υπέγραψαν την Σύμβαση σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Κοινοτήτων, της 26ης Ιουλίου 1995, καθώς και πολλά συμπληρωματικά πρωτόκολλα, που προβλέπουν μέτρα κυρίως για την προσέγγιση των εθνικών ποινικών νομοθεσιών. Επειδή τα μέσα αυτά εξακολουθούν να μην έχουν κυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση οδηγίας, βάσει του νέου άρθρου 280 της συνθήκης ΕΚ, που προστέθηκε με την συνθήκη του Άμστερνταμ, και που περιλαμβάνει μεγάλο μέρος των διατάξεών τους.

Αφού όρισε ορισμένους όρους-κλειδιά, όπως κοινοτικός υπάλληλος, εθνικός δημόσιος υπάλληλος και νομικό πρόσωπο, η παρούσα πρόταση αποσκοπεί στο να υποχρεώσει τα κράτη μέλη να προβλέψουν στο εθνικό τους δίκαιο την απάτη, την διαφθορά και το ξέπλυμα χρημάτων, που ζημιώνουν τα οικονομικά συμφέροντα της Κοινότητας.

Πρόληψη της απάτης όσον αφορά τόσο τις δαπάνες όσο και τα έσοδα

Η απάτη που ζημιώνει τα οικονομικά συμφέροντα της Κοινότητας μπορεί να εμφανίζεται στον τομέα των δαπανών καθώς και στον τομέα των εσόδων. Απάτη μπορεί να αποτελέσει κάθε εκ προθέσεως πράξη ή παράλειψη σχετικά με:

• τη χρήση και την υποβολή πλαστών, ανακριβών ή ελλιπών δηλώσεων ή εγγράφων·
• την αποσιώπηση πληροφοριών κατά παράβαση ειδικής υποχρέωσης·
• την καταστρατήγηση ενός νόμιμα αποκτηθέντος πλεονεκτήματος ή πόρων, και την χρήση του για σκοπούς άλλους από αυτούς για τους οποίους έχει αναγνωριστεί.

Κάθε αμφισβητούμενη πράξη πρέπει να καθορίζει την μείωση των πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού ή την αχρέωστη παρακράτηση κοινοτικών πόρων. Τα κράτη μέλη θα μπορούν να προσδιορίσουν το ελάχιστο ποσό προκειμένου να καθορίσουν τις σοβαρές περιπτώσεις απάτης. Σε κάθε περίπτωση, το ανωτέρω ποσό δεν θα είναι δυνατό να ξεπεράσει τα 50.000 ευρώ.

Καταπολέμηση της διαφθοράς, ενεργού και παθητικής

Η παθητική δωροδοκία αποτελεί ενέργεια εκ προθέσεως, κατά την οποία ένας υπάλληλος ζητά ή λαμβάνει ωφελήματα, ή δέχεται υποσχέσεις, προκειμένου να τελέσει ή να παραλείψει, κατά τρόπο αντίθετο προς τα επίσημα καθήκοντά του, πράξη αναγόμενη στην υπηρεσία του ή στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων του, που βλάπτει ή ενδέχεται να βλάψει τα συμφέροντα της Κοινότητας. Η ενεργητική δωροδοκία αποτελεί ενέργεια εκ προθέσεως, κατά την οποία οποιοσδήποτε υπόσχεται ή παρέχει σε υπάλληλο ωφελήματα, προκειμένου να τελέσει ή να παραλείψει, κατά τρόπο αντίθετο προς τα επίσημα καθήκοντά του, πράξη αναγόμενη στην υπηρεσία του ή στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων του, που βλάπτει ή ενδέχεται να βλάψει τα συμφέροντα της Κοινότητας.

Δυνάμει της αρχής της εξομοίωσης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εγγυηθούν ότι οι πράξεις απάτης και δωροδοκίας, εκ μέρους των κοινοτικών υπαλλήλων, αντιμετωπίζονται όπως εκείνες των εθνικών τους υπαλλήλων.

Εξάλειψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες

Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στοιχειοθετούν οι εκ προθέσεως τελούμενες πράξεις για:

• την μετατροπή ή την μεταβίβαση περιουσίας που προέρχεται από παράνομη δραστηριότητα·
• την απόκρυψη της αλήθειας όσον αφορά την προέλευση, τη φύση ή τον τόπο όπου βρίσκεται περιουσία που προέρχεται από παράνομη δραστηριότητα, καθώς και την απόκτηση, την κατοχή ή την χρήση της προαναφερόμενης περιουσίας.

Η σκοπιμότητα των παράνομων ενεργειών θα πρέπει να κριθεί βάσει υποκειμενικών πραγματικών στοιχείων.

Εξασφάλιση της ποινικής ευθύνης και των κυρώσεων εντός της Ένωσης

Τα κράτη μέλη οφείλουν να εφαρμόσουν τις απαραίτητες διατάξεις, προκειμένου να διασφαλίσουν την ποινική ευθύνη των προσώπων που έχουν το δικαίωμα ελέγχου ή λήψης αποφάσεων σε μία επιχείρηση. Επιπλέον, οφείλουν να προσδιορίσουν τους όρους της ευθύνης του νομικού προσώπου, δίχως να αποκλείουν την ποινική ευθύνη των φυσικών προσώπων τα οποία είναι αυτουργοί, ηθικοί αυτουργοί ή συνεργοί σε παράνομη πράξη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προβλέπουν κυρώσεις έναντι των νομικών προσώπων, όπως απαγόρευση άσκησης εμπορικής δραστηριότητας ή επιβολή δικαστικής εποπτείας.

Τα κράτη μέλη οφείλουν να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα επιβληθούν οι απαραίτητες ποινικές κυρώσεις για τις προαναφερόμενες ενέργειες (απάτη, διαφθορά, νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες) καθώς και για την συνεργία, την ηθική αυτουργία και, με εξαίρεση τη διαφθορά, την απόπειρα. Για σοβαρές περιπτώσεις απάτης, οφείλουν να προβλέψουν στερητικές της ελευθερίας ποινές. Επιπλέον, για περιπτώσεις απάτης ευτελούς αξίας (στις οποίες το συνολικό ποσό είναι κατώτερο των 4.000 ευρώ), μπορούν να προχωρήσουν σε κυρώσεις μη ποινικής φύσεως.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να επιτρέπουν την κατάσχεση και τη δήμευση των μέσων, των αγαθών και του προϊόντος των συμπεριφορών τις οποίες στοχεύει η παρούσα πρόταση. Η δήμευση ή η κατάσχεση θα διενεργούνται σύμφωνα με τις διαδικασίες της εθνικής νομοθεσίας του κράτους μέλους.

Τελικές διατάξεις

Τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίσουν ότι η Επιτροπή θα μπορεί να παράσχει κάθε αναγκαία τεχνική και επιχειρησιακή συνδρομή, προκειμένου να διευκολυνθεί ο συντονισμός των ερευνών που διενεργούν οι αρμόδιες εθνικές αρχές.

Τα κράτη μέλη θα παραμείνουν ελεύθερα να υιοθετήσουν ή να διατηρήσουν πιο αυστηρά εθνικά μέτρα, προκειμένου να εγγυηθούν την αποτελεσματική προστασία των κοινοτικών οικονομικών συμφερόντων.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 09.03.2005