Η αποσύνδεση της ενίσχυσης στις αναπτυσσόμενες χώρες

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προτείνει ένα πλαίσιο προβληματισμού και συγκεκριμένων συστάσεων στον τομέα της αποσύνδεσης της κοινοτικής και διμερούς ενίσχυσης των κρατών μελών με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς της. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει, ιδίως, την πλήρη αποσύνδεση της επισιτιστικής βοήθειας και της παράδοσής της. Αυτό το σύνολο προτάσεων δεν σέβεται μόνο το πνεύμα της σύστασης της Επιτροπής Αναπτυξιακής Βοήθειας (ΕΑΒ) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OΟΣΑ), αλλά προχωρεί ακόμη περισσότερο.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 18ης Νοεμβρίου 2002: Αποσύνδεση της βοήθειας: για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της βοήθειας [COM(2002) 639 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Στην παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή προτείνει, με την επιφύλαξη της συμφωνίας της δικαιούχου χώρας και της αμοιβαιότητας εκ μέρους των άλλων χορηγών, να αποσυνδεθεί πλήρως η κοινοτική και η διμερής βοήθεια στο πλαίσιο των δεκαπέντε.

Η συνδεδεμένη βοήθεια είναι αυτή που χορηγείται με την επιφύλαξη ότι ο αποδέκτης τη χρησιμοποιεί για να αγοράσει αγαθά και υπηρεσίες από προμηθευτές που βρίσκονται στη χορηγό χώρα. Συνεπώς, η αποσύνδεση της βοήθειας σημαίνει ότι ανοίγονται οι σχετικές αγορές σε προμηθευτές που δεν βρίσκονται αποκλειστικά στη χορηγό χώρα.

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Πληροφορίες

Η Επιτροπή προτείνει:

• να καταβληθούν συνολικά προσπάθειες, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για να βελτιωθεί η κοινοποίηση σε όλους τους χορηγούς των στοιχείων που αφορούν τα αποτελέσματα της πλήρους και απεριόριστης αποσύνδεσης της βοήθειας, την αποτελεσματικότητά της, τη χορήγηση των πόρων καθώς και τις διαρθρώσεις και τους φορείς της ανάπτυξης·
• να αναληφθούν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες με κάθε κράτος μέλος, στο πλαίσιο εταιρικής σχέσης, για να βελτιωθεί η κοινοποίηση των στοιχείων που αφορούν τις σχέσεις μεταξύ της αποσύνδεσης της ενίσχυσης και της εφαρμογής της αποκέντρωσης καθώς και για την εναρμόνιση των διαδικασιών και το ρόλο της δικαιούχου χώρας.

Αναθεώρηση των χρηματοδοτικών μέσων που αφορούν την ανάπτυξη

Για να αποσυνδεθεί περισσότερο η κοινοτική βοήθεια, η Επιτροπή προτείνει, για τις πολιτικές και τις διαδικασίες που καθορίζονται σε κοινοτική κλίμακα και τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης, να επέλθουν αλλαγές στη νομική βάση μιας σειράς χρηματοδοτικών μέσων που συνδέονται με την κοινοτική βοήθεια. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, η Επιτροπή δηλώνει ότι προτιμά την αναθεώρηση κάθε χρηματοδοτικού μέσου που αφορά την ανάπτυξη, στο πλαίσιο μιας βαθμιαίας προσέγγισης που βασίζεται στην ένταξη κοινών αρχών.

Πλήρης αποσύνδεση της επισιτιστικής βοήθειας

Η Επιτροπή συνιστά να συνεχιστούν και να επεκταθούν οι προσπάθειες των χορηγών για την αποσύνδεση της βοήθειας, στο πλαίσιο της ΕΑΒ του ΟΟΣΑ, με στόχο την πλήρη αποσύνδεση της βοήθειας, με βάση ειδικότερα την αρχή της πλήρους αμοιβαιότητας μεταξύ των χορηγών. Η Επιτροπή συνιστά επίσης την πλήρη αποσύνδεση της επισιτιστικής βοήθειας (η οποία αποκλείεται από το πεδίο δράσης της σύστασης της ΕΑΒ) και της μεταφοράς της, και προτείνει να συμπεριληφθούν αυτά τα στοιχεία στις επαναδιαπραγματεύσεις της σύμβασης της επισιτιστικής βοήθειας (esdeenfr) που εγκρίθηκε από τα μέλη της Επιτροπής Επισιτιστικής Βοήθειας (Αργεντινή, Αυστραλία, Καναδάς, Ευρωπαϊκή Κοινότητα και τα κράτη μέλη της, Ιαπωνία, Νορβηγία, Ελβετία και Ηνωμένες Πολιτείες).

Ζητήματα που συνδέονται με την αποσύνδεση της διμερούς βοήθειας των κρατών μελών

Η Επιτροπή καλεί όλους τους φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμμορφωθούν με τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς και τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις. Πράγματι, η συνθήκη ΕΚ στο μέρος της που αφορά την κυκλοφορία εμπορευμάτων και υπηρεσιών, καθώς και οι κανόνες που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγορεύουν κάθε κριτήριο διάκρισης που θα ευνοούσε τις εθνικές επιχειρήσεις εις βάρος των επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένες σε άλλες χώρες της Ένωσης. Η συνδεδεμένη διμερής βοήθεια ενδέχεται να παραβιάσει την κοινοτική νομοθεσία για τον ανταγωνισμό και τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς και να θίξει την αρχή της απαγόρευσης κάθε διάκρισης που ορίζεται στο άρθρο 12 της συνθήκης ΕΚ.

Όσον αφορά τις συμβάσεις που ανατίθενται από τις αρχές της δικαιούχου χώρας, όταν αυτές δεν ενεργούν εξ ονόματος ή για λογαριασμό αναθέτουσας αρχής κράτους μέλους, η Επιτροπή προτείνει τα κράτη μέλη να αποσυνδέσουν τη βοήθεια και να μεριμνούν ώστε στα μέσα χορήγησης της βοήθειας να περιλαμβάνεται συστηματικά συμβατική ρήτρα. Το γεγονός αυτό θα υποχρέωνε τις αρχές της ενδιαφερόμενης δικαιούχου χώρας να εφαρμόσουν τις διαδικασίες ανάθεσης που βασίζονται στις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις, όπως η αρχή της ίσης μεταχείρισης, η αρχή της διαφάνειας, η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης και η αρχή της αναλογικότητας.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Ιστορικό πλαίσιο

Κατά τη συνεδρίαση υψηλού επιπέδου της ΕΑΒ του ΟΟΣΑ, η Επιτροπή ανέλαβε την υποχρέωση να εφαρμόσει το πνεύμα και τους στόχους της σύστασης της ΕΑΒ στον τομέα της αποσύνδεσης της βοήθειας (EN) (η αποσύνδεση περιορίζεται σε αυτή τη σύσταση στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, αλλά καλούνται οι χώρες μέλη της ΕΑΒ να εφαρμόσουν όσο το δυνατόν ευρύτερα την εν λόγω αποσύνδεση). Επιπλέον, τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Βαρκελώνης του Μαρτίου 2002 επιβεβαίωσαν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν αποφασισμένη να επιταχύνει ακόμη περισσότερο τις συζητήσεις για την αποσύνδεση της βοήθειας.

Κατάσταση της αποσύνδεσης της κοινοτικής βοήθειας

Η κοινοτική βοήθεια είναι αποσυνδεδεμένη σε μεγάλο βαθμό εδώ και πάνω από 25 χρόνια και μάλιστα περισσότερο απ' ό,τι προβλέπει η σύσταση της ΕΑΒ. Οι προσκλήσεις υποβολής προσφορών είναι ανοικτές στα 15 κράτη μέλη και στο σύνολο των χωρών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), αλλά και σε όλες τις μεσογειακές χώρες εταίρους, στο πλαίσιο του προγράμματος MEDΑ, καθώς και στις δικαιούχους χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας (ALA). Επιπλέον, η κοινοτική βοήθεια προσανατολίζεται σταδιακά προς τη στήριξη του ισοζυγίου πληρωμών και του προϋπολογισμού, που είναι ένας τομέας πλήρως αποσυνδεδεμένος εξ ορισμού.

Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Επιτροπής, η αναθεώρηση του κοινοτικού δημοσιονομικού κανονισμού εισήγαγε τα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη συνέχιση της αποσύνδεσης της κοινοτικής βοήθειας. Οι κανονισμοί (ΕΚ) αριθ. 2110/2005 (καταργήθηκε από τον κανονισμό αριθ. 1905/2006) και 2112/2005 (καταργήθηκε από τον κανονισμό αριθ. 1085/2006), σχετικά με την πρόσβαση στην εξωτερική βοήθεια της Κοινότητας, έχουν ως στόχο την εφαρμογή της αρχής της αποσύνδεσης της ενίσχυσης προς τις πτωχότερες από τις αναπτυσσόμενες χώρες στο σύνολο των κοινοτικών μέσων αναπτυξιακής ενίσχυσης (θεματικών ή γεωγραφικών).

Τα πλεονεκτήματα της αποσύνδεσης

Η αποσύνδεση της βοήθειας αποτελεί σημαντικό θέμα στη συζήτηση σχετικά με τη συνεκτικότητα και την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών στον τομέα της βοήθειας και με την αξιοπιστία των χορηγών βοήθειας. Η προσέγγιση της Επιτροπής βασίζεται στην προϋπόθεση ότι η αποσύνδεση της βοήθειας είναι ένα μέσο ενίσχυσης της διαφάνειας και του επιμερισμού ευθυνών στον τομέα της διαχείρισης και της προμήθειας της βοήθειας.

Επιπλέον, οι οπαδοί της υπογραμμίζουν ότι η αποσύνδεση θα βελτίωνε την αποτελεσματικότητα της βοήθειας. Η αποσύνδεση θα διευκολύνει την προσφυγή στη δημοσιονομική στήριξη μεριμνώντας για το διαχωρισμό, σε κάθε χορηγό χώρα, της βοήθειας και του εμπορικού συμφέροντος, η σύνδεση των οποίων είναι η κύρια αιτία αδράνειας. Υποστηρίζεται επίσης συχνά ότι η πλήρης εφαρμογή της αποσύνδεσης της βοήθειας θα συνέβαλε στην αύξηση της αξίας της δημόσιας αναπτυξιακής βοήθειας, χάρη σε πιο αποδοτικές προμήθειες από την άποψη κόστους-αποτελέσματος, αυξάνοντας αποτελεσματικά με τον τρόπο αυτό το σύνολο των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων για αναπτυξιακές ενέργειες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η συνδεδεμένη βοήθεια αυξάνει κατά ποσοστό μεταξύ 15 και 30 % το κόστος πολλών αγαθών και υπηρεσιών.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 22.10.2007