Διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας

 

ΣΫΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 2011/16/EE σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Η οδηγία 2011/16/ΕΕ (οδηγία για τη διοικητική συνεργασία — DAC) θεσπίζει κανόνες για:

• ασφαλή διοικητική συνεργασία μεταξύ των εθνικών φορολογικών αρχών·
• την ηλεκτρονική ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών·
• τον συντονισμό και την αξιολόγηση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η τροποποιητική οδηγία (EΕ) 2023/2226 (γνωστή ως DAC8) τροποποιεί ορισμένες πτυχές της οδηγίας για 2011/16/ΕΕ. Ειδικότερα, θεσπίζει την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών για τους παρόχους υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η οδηγία 2011/16/ΕΕ εφαρμόζεται σε όλους τους φόρους, με εξαίρεση τα εξής:

• τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) ή τα τελωνειακά τέλη·
• τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης που καλύπτονται από άλλη νομοθετική πράξη της ΕΕ·
• τις υποχρεωτικές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης·
• τα τέλη για πιστοποιητικά και έγγραφα που εκδίδονται από τις δημόσιες αρχές·
• τις πληρωμές σε επιχειρήσεις κοινής ωφελείας.

Η τροποποιητική οδηγία (EE) 2021/514 διευκρινίζει ότι ο ΦΠΑ και άλλοι έμμεσοι φόροι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2011/16/ΕΕ. Ως εκ τούτου, οι πληροφορίες που διαβιβάζονται μεταξύ των κρατών μελών μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση, τη διαχείριση και την επιβολή του ΦΠΑ και άλλων έμμεσων φόρων.

Τα κράτη μέλη διορίζουν μια αρχή για την εποπτεία της οδηγίας. Η αρχή θεσπίζει μια κεντρική υπηρεσία διασύνδεσης, της οποίας ο ρόλος περιλαμβάνει τα εξής:

• διατήρηση επαφών με την Επιτροπή και τις ομόλογες εθνικές αρχές·
• επεξεργασία των αιτημάτων παροχής πληροφοριών.

Ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος

Η διαδικασία προβλέπει ότι:

• μια αρχή με την οποία έχει επικοινωνήσει κάποια άλλη αρχή (λαμβάνουσα αρχή) κοινοποιεί τυχόν πληροφορίες στην κατοχή της ή τις αποκαλύπτει στη συνέχεια,
• μπορούν να χρησιμοποιούνται τα τυποποιημένα ηλεκτρονικά μορφότυπα που συντάχθηκαν από την Επιτροπή, όπου αυτό είναι εφικτό·
• η αιτούσα αρχή προσδιορίζει:
  • τους φορολογικούς λόγους για τους οποίους υποβάλλεται το αίτημα,
  • τις πληροφορίες που ζητεί·
• η λαμβάνουσα αρχή:
  • επιβεβαιώνει ηλεκτρονικά εντός επτά εργάσιμων ημερών ότι έχει λάβει το αίτημα,
  • συλλέγει τις πληροφορίες, ακόμη και εάν δεν τις χρειάζεται για δικούς της φορολογικούς σκοπούς,
  • παρέχει τις πληροφορίες όσο το δυνατόν ταχύτερα, και το αργότερο εντός τριών μηνών, ή εντός δύο μηνών εάν έχει ήδη στην κατοχή της τις πληροφορίες,
  • αποστέλλει απάντηση εντός ενός μήνα εάν χρειάζεται πρόσθετες λεπτομέρειες, εάν δεν διαθέτει τις πληροφορίες ή εάν αρνηθεί να τις κοινοποιήσει για λόγους όπως το εμπορικό απόρρητο ή η δημόσια πολιτική, ή επειδή αφορούν φόρους πριν από τον Ιανουάριο 2011.

Κάθε χρόνο, οι αρχές σε ένα κράτος μέλος αυτόματα ανταλλάσσουν πληροφορίες με τις ομόλογες αρχές άλλου κράτους μέλους για τους υπηκόους του εν λόγω κράτους μέλους που διαμένουν στην επικράτειά του. Αυτές οι πληροφορίες αφορούν τις ακόλουθες κατηγορίες:

• εισόδημα από απασχόληση·
• αμοιβές διοικητικών στελεχών·
• εισόδημα από προϊόντα ασφάλειας ζωής·
• συντάξεις·
• κυριότητα ακίνητης περιουσίας και εισόδημα από αυτήν·
• δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (θεσπίστηκαν στην DAC7)·
• μερίσματα που δεν προκύπτουν από λογαριασμό θεματοφυλακής (θεσπίστηκαν στην DAC8).

Τα κράτη μέλη:

• σκοπεύουν να συμπεριλάβουν τον αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) ενός προσώπου παράλληλα με τις προαναφερθείσες πληροφορίες από την 1η Ιανουαρίου 2024·
• ενημερώνουν την Επιτροπή, σε ετήσια βάση, σχετικά με τις πληροφορίες που ανταλλάχθηκαν, καλύπτοντας αρχικά δύο από τις προαναφερθείσες κατηγορίες, αλλά θα καλύπτονται τουλάχιστον πέντε εξ αυτών από την 1η Ιανουαρίου 2026·
• υποχρεώνουν την εθνική αρχή που παρέχει τις πληροφορίες σύμφωνα με την DAC2 («χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που υποβάλλει στοιχεία») να εφαρμόζει τους λεπτομερείς κανόνες σχετικά με την υποβολή χρηματοοικονομικών και προσωπικών στοιχείων, καθώς και τους κανόνες δέουσας επιμέλειας που καθορίζονται στα παραρτήματα I και II και να ανταλλάσσουν αυτόματα:
  • πληροφορίες σχετικά με διασυνοριακές αποφάσεις και συμφωνίες προκαθορισμένων τιμών σύμφωνα με την DAC3,
  • εκθέσεις ανά χώρα σχετικά με τους πολυεθνικούς ομίλους επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων για κάθε φορολογική δικαιοδοσία στην οποία είναι ενεργοί και για το αποτέλεσμα χρήσης προ φόρων (το παράρτημα III απαριθμεί τις λεπτομέρειες που απαιτούνται) σύμφωνα με την DAC4,
  • δηλωτέες διασυνοριακές ρυθμίσεις που αφορούν πάνω από ένα κράτος μέλος ή ένα κράτος μέλος και μια τρίτη χώρα σύμφωνα με την DAC6·
• υποχρεώνουν τις ψηφιακές πλατφόρμες («φορείς εκμετάλλευσης πλατφορμών») σύμφωνα με την DAC7 να υποβάλλουν έκθεση σε ένα κράτος μέλος και εφαρμόζουν τους κανόνες σχετικά με την υποβολή στοιχείων και τους κανόνες δέουσας επιμέλειας που περιλαμβάνονται στο παράρτημα V σχετικά με τους πωλητές που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες τους για:
  • τη μίσθωση ακινήτων για χρήση κατοικίας και εμπορικών ακινήτων,
  • προσωπικές υπηρεσίες,
  • την πώληση αγαθών,
  • τη μίσθωση μέσων μεταφοράς·
• να υποβάλλουν στην Επιτροπή, σε ετήσια βάση, στατιστικά στοιχεία για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών·
• να τηρούν αρχεία των πληροφοριών που διαβιβάζονται μέσω των αυτόματων ανταλλαγών για τουλάχιστον πέντε έτη·
• να παρακολουθούν και να αξιολογούν τη διοικητική συνεργασία και να κοινοποιούν τα πορίσματά τους σε ετήσια βάση στην Επιτροπή·
• να καθορίζουν κυρώσεις για παραβάσεις της νομοθεσίας.

Αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών

Οι εθνικές αρχές πρέπει να διαβιβάζουν αυθόρμητα πληροφορίες στις ομόλογες αρχές, όσο το δυνατόν ταχύτερα, και το αργότερο εντός ενός μήνα, αν θεωρούν:

• ότι κάποιο άλλο κράτος μέλος ενδέχεται να έχει απώλεια φορολογικών εσόδων·
• ότι κάποιος δικαιούται φορολογική ελάφρυνση σε ένα κράτος μέλος που ενδέχεται να αυξάνει τη φορολογική οφειλή του σε ένα άλλο κράτος μέλος·
• ότι οι επιχειρηματικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται μεταξύ δύο ατόμων σε διαφορετικά κράτη μέλη θα μπορούσαν να επιφέρουν μείωση φόρου είτε στη μία χώρα είτε και στις δύο·
• ότι οι μειώσεις φόρου βασίζονται σε τεχνητή μεταφορά κερδών εντός ομίλων εταιρειών·
• ότι οι πληροφορίες που λαμβάνουν από άλλη αρχή θα μπορούσαν να είναι σχετικές για την αξιολόγηση της φορολογικής οφειλής στο κράτος μέλος.

Πρόσθετη διοικητική συνεργασία

Οι εθνικές αρχές δύνανται:

• να ζητήσουν από τους υπαλλήλους τους να συμμετέχουν σε έρευνες που διεξάγονται σε άλλο κράτος μέλος·
• να συμφωνήσουν να διεξάγουν ταυτόχρονους ελέγχους σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη όσον αφορά άτομα κοινού ενδιαφέροντος·
• να ζητούν ανατροφοδότηση για τις πληροφορίες που έχουν παράσχει και να παρέχουν ετήσια ανατροφοδότηση για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στους εταίρους τους.

Πληροφορίες

• που κοινοποιούνται μεταξύ κρατών μελών καλύπτονται από επίσημους κανόνες απορρήτου·
• μπορούν να χρησιμοποιούνται για:
  • την επιβολή εθνικής νομοθεσίας για τον ΦΠΑ, άλλους έμμεσους φόρους, τελωνειακούς δασμούς, για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας,
  • την αξιολόγηση άλλων φόρων και δασμών που καλύπτονται από τις ρυθμίσεις αμοιβαίας συνδρομής,
  • την υποστήριξη δικαστικών και διοικητικών διαδικασιών που ενδέχεται να οδηγούν σε κυρώσεις·
• μπορούν να κοινοποιούνται σε τρίτη χώρα, εάν το κράτος μέλος που τις παρείχε αρχικά δώσει τη συγκατάθεσή του·
• που λαμβάνονται από τρίτη χώρα, με τη συγκατάθεσή της, μπορούν να διαβιβάζονται σε άλλο κράτος μέλος, εάν κρίνεται ότι είναι χρήσιμες.

Η Επιτροπή παρέχει στα κράτη μέλη ηλεκτρονικά και αυτοματοποιημένα μέσα για την επαλήθευση της ορθότητας του ΑΦΜ ενός προσώπου.

Η οδηγία κατάργησε την οδηγία 77/799/ΕΟΚ την 1η Ιανουαρίου 2013.

Η τροποποιητική οδηγία (EE) 2023/2226 επεκτείνει τη διοικητική συνεργασία των φορολογικών αρχών στα κρυπτοστοιχεία υποχρεώνοντας:

• τους παρόχους υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων να συμμορφώνονται με τις λεπτομερείς υποχρεώσεις όσον αφορά την υποβολή στοιχείων και τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας στο παράρτημα VI·
• τις εθνικές αρχές να ανταλλάσσουν αυτόματα τις πληροφορίες που λαμβάνουν από τους παρόχους υπηρεσιών με τις ομόλογες αρχές στην ΕΕ εντός εννέα μηνών από τη λήξη του ημερολογιακού έτους — η ανταλλαγή θα ξεκινήσει από την 1η Ιανουαρίου 2026.

Υποχρεώνει επίσης τις εθνικές αρχές να κοινοποιούν τις ακόλουθες πληροφορίες για κάθε:

• πρόσωπο που καλύπτεται από τη νομοθεσία («δηλωτέο πρόσωπο») — όνομα, διεύθυνση, κράτος μέλος κατοικίας, ΑΦΜ και ημερομηνία και τόπος γέννησης·
• πάροχο υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων — όνομα, διεύθυνση, ΑΦΜ και, αν υπάρχει, ατομικός αριθμός ταυτοποίησης που χορηγήθηκε κατά την καταχώριση·
• συναλλαγή κρυπτοστοιχείων — στοιχεία όπως το ποσό που καταβλήθηκε, ο αριθμός μονάδων και η εμπορική αξία.

Η Επιτροπή υποχρεούται:

• να τυποποιήσει το ηλεκτρονικό έντυπο που θα χρησιμοποιείται για την ανταλλαγή πληροφοριών·
• να καθορίσει τις πρακτικές και τις τεχνικές ρυθμίσεις που απαιτούνται για την καταχώριση και την ταυτοποίηση των φορέων εκμετάλλευσης κρυπτοστοιχείων·
• να δημιουργήσει μητρώο φορέων εκμετάλλευσης κρυπτοστοιχείων μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025·
• να παρέχει στα κράτη μέλη πρόσβαση σε ασφαλές κεντρικό ευρετήριο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2026.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ;

Η οδηγία 2011/16/ΕΕ έπρεπε να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2013, εκτός από τις διατάξεις του άρθρου 8, που έπρεπε να μεταφερθούν μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2015.

Η τροποποιητική οδηγία (ΕΕ) 2023/2226 εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2026, παρόλο που ορισμένα από τα άρθρα της δεν τίθενται σε εφαρμογή μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2030.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Λόγω της αυξημένης κινητικότητας των φορολογούμενων, των περισσότερων διασυνοριακών συναλλαγών και της άφιξης νέων χρηματοοικονομικών μέσων, οι εθνικές φορολογικές αρχές πρέπει να αυξήσουν τη διοικητική συνεργασία για τη διασφάλιση της φορολογικής συμμόρφωσης και τη μείωση της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής και της φορολογικής απάτης.
• Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:
  • Διοικητική συνεργασία στην (άμεση) φορολογία στην ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου, της 15ης Φεβρουαρίου 2011, σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας και με την κατάργηση της οδηγίας 77/799/ΕΟΚ (ΕΕ L 64 της 11.3.2011, σ. 1-12).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2011/16/ΕΕ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2023/823 της Επιτροπής, της 13ης Απριλίου 2023, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής ορισμένων διατάξεων της οδηγίας 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου όσον αφορά την αξιολόγηση και τον προσδιορισμό της ισοδυναμίας των πληροφοριών στο πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ των αρμόδιων αρχών κράτους μέλους και μιας δικαιοδοσίας εκτός Ένωσης (ΕΕ L 103 της 18.4.2023, σ. 1-4).

Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1113 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαΐου 2023, περί στοιχείων που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών και ορισμένων κρυπτοστοιχείων και περί τροποποίησης της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 (ΕΕ L 150 της 9.6.2023, σ. 1-39).

Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1114 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαΐου 2023, για τις αγορές κρυπτοστοιχείων και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 και (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 και των οδηγιών 2013/36/ΕΕ και (ΕΕ) 2019/1937 (ΕΕ L 150 της 9.6.2023, σ. 40-205).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία (ΕΕ) 2023/2226 του Συμβουλίου, της 17ης Οκτωβρίου 2023, για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας (ΕΕ L, 2023/2226, 24.10.2023).

Οδηγία (ΕΕ) 2022/2523 του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με την εξασφάλιση παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας των ομίλων πολυεθνικών επιχειρήσεων και των εγχώριων ομίλων μεγάλης κλίμακας στην Ένωση (ΕΕ L 328 της 22.12.2022, σ. 1-58).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2015/2378 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2015, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής ορισμένων διατάξεων της οδηγίας 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας και την κατάργηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1156/2012 (ΕΕ L 332 της 18.12.2015, σ. 19-45).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

τελευταία ενημέρωση 24.01.2024