EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62020CJ0274

Απόφαση του Δικαστηρίου (έκτο τμήμα) της 16ης Δεκεμβρίου 2021.
GN και WX κατά Prefettura di Massa Carrara – Ufficio Territoriale del Governo di Massa Carrara.
Αίτηση του Giudice di pace di Massa για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως.
Προδικαστική παραπομπή – Άρθρο 63 ΣΛΕΕ – Ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων – Oδική κυκλοφορία – Ταξινόμηση και φορολογία μηχανοκινήτων οχημάτων – Οδηγός που έχει τον τόπο διαμονής του σε κράτος μέλος – Όχημα ταξινομημένο σε άλλο κράτος μέλος – Όχημα που έχει παραχωρηθεί δωρεάν για σύντομο χρονικό διάστημα – Εθνική ρύθμιση η οποία απαγορεύει στα πρόσωπα με τόπο διαμονής στην Ιταλία, μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή τους, να κυκλοφορούν εντός του κράτους μέλους αυτού με όχημα ταξινομημένο στην αλλοδαπή.
Υπόθεση C-274/20.

ECLI identifier: ECLI:EU:C:2021:1022

 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα)

της 16ης Δεκεμβρίου 2021 ( *1 )

«Προδικαστική παραπομπή – Άρθρο 63 ΣΛΕΕ – Ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων – Oδική κυκλοφορία – Ταξινόμηση και φορολογία μηχανοκινήτων οχημάτων – Οδηγός που έχει τον τόπο διαμονής του σε κράτος μέλος – Όχημα ταξινομημένο σε άλλο κράτος μέλος – Όχημα που έχει παραχωρηθεί δωρεάν για σύντομο χρονικό διάστημα – Εθνική ρύθμιση η οποία απαγορεύει στα πρόσωπα με τόπο διαμονής στην Ιταλία, μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή τους, να κυκλοφορούν εντός του κράτους μέλους αυτού με όχημα ταξινομημένο στην αλλοδαπή»

Στην υπόθεση C‑274/20,

με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε ο Giudice di pace di Massa (ειρηνοδίκης της Massa, Ιταλία) με απόφαση της 16ης Ιουνίου 2020, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 19 Ιουνίου 2020, στο πλαίσιο της δίκης

GN,

WX

κατά

Prefettura di Massa Carrara – Ufficio Territoriale del Governo di Massa Carrara,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα),

συγκείμενο από τους L. Bay Larsen, Αντιπρόεδρο του Δικαστηρίου, προεδρεύοντα του έκτου τμήματος, N. Jääskinen (εισηγητή) και M. Safjan, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: Α. Ράντος

γραμματέας: A. Calot Escobar

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:

οι GN και WX, εκπροσωπούμενοι από την M. Kòsa, avvocato,

η Ιταλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από την G. Palmieri, επικουρούμενη από τον P. Garofoli, avvocato dello Stato,

η Τσεχική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους M. Smolek και J. Vláčil καθώς και από την J. Očková,

η Φινλανδική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από την M. Pere,

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από την E. Montaguti καθώς και από τους B.-R. Killmann και L. Malferrari,

κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία των άρθρων 18, 21, 26, 45, 49 έως 55, και 56 έως 62 ΣΛΕΕ.

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ, αφενός, των GN και WX και, αφετέρου, της Prefettura di Massa Carrara – Ufficio Territoriale del Governo di Massa Carrara (νομαρχίας Massa Carrara – τοπικό γραφείο Κυβερνήσεως της Massa Carrara, Ιταλία) σε σχέση με πράξη βεβαιώσεως παραβάσεως.

Το νομικό πλαίσιο

3

Το άρθρο 93, παράγραφος 1-bis, του decreto legislativo no 285 – Nuovo codice della strada (νομοθετικού διατάγματος αριθ. 285, περί νέου κώδικα οδικής κυκλοφορίας), της 30ής Απριλίου 1992 (τακτικό συμπλήρωμα στην GURI αριθ. 114, της 18ης Μαΐου 1992), όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της διαφοράς της κύριας δίκης (στο εξής: κώδικας οδικής κυκλοφορίας), προβλέπει τα εξής:

«Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 1-ter, απαγορεύεται σε όποιον έχει τον τόπο διαμονής του στην Ιταλία, μετά την πάροδο χρονικού διαστήματος [60] ημερών από την εγκατάστασή του, να κυκλοφορεί με όχημα το οποίο έχει ταξινομηθεί στην αλλοδαπή.»

4

Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι τυχόν παράβαση του άρθρου 93, παράγραφος 1-bis, του κώδικα αυτού τιμωρείται με διοικητικό πρόστιμο ύψους από 712 έως 2848 ευρώ.

5

Το άρθρο 93, παράγραφος 1-ter, του εν λόγω κώδικα ορίζει τα εξής:

«Σε περίπτωση οχήματος για το οποίο έχει συναφθεί χρηματοδοτική μίσθωση ή το οποίο έχει εκμισθωθεί χωρίς οδηγό από επιχείρηση που έχει συσταθεί σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και δεν διατηρεί στην Ιταλία υποκατάστημα ή άλλη πραγματική έδρα, καθώς και σε περίπτωση οχήματος του οποίου η χρήση έχει παραχωρηθεί σε πρόσωπο το οποίο έχει τον τόπο διαμονής του στην Ιταλία και συνδέεται με σχέση εξαρτημένης ή μη εργασίας με επιχείρηση η οποία έχει συσταθεί σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και η οποία δεν διατηρεί στην Ιταλία υποκατάστημα ή άλλη πραγματική έδρα, τηρουμένων των διατάξεων που περιέχονται στον Κοινοτικό Τελωνειακό Κώδικα, πρέπει να φυλάσσεται εντός του οχήματος έγγραφο το οποίο να φέρει την υπογραφή του προσώπου στο όνομα του οποίου έχει εκδοθεί η άδεια κυκλοφορίας καθώς και βέβαιη χρονολογία και από το οποίο να προκύπτει το δικαίωμα παραχωρήσεως του οχήματος και η διάρκεια της παραχωρήσεως. Εάν δεν υφίσταται το εν λόγω έγγραφο, το όχημα θεωρείται ότι έχει παραχωρηθεί στον οδηγό.»

6

Το άρθρο 43 του Codice Civile (αστικού κώδικα), όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της διαφοράς της κύριας δίκης, ορίζει τον «τόπο διαμονής» ως «τον τόπο στον οποίο το πρόσωπο έχει τη συνήθη διαμονή του».

Η διαφορά της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα

7

Ο GN έχει τον τόπο διαμονής του στην Ιταλία, ενώ η σύζυγός του, WX, έχει τον τόπο διαμονής της στη Σλοβακία.

8

Στις 17 Φεβρουαρίου 2019, ενώ η WX βρισκόταν στην Ιταλία, οι GN και WX χρησιμοποίησαν το αυτοκίνητο της WX, το οποίο ήταν ταξινομημένο στη Σλοβακία, προκειμένου να μεταβούν σε υπεραγορά.

9

Το αυτοκίνητο αυτό οδήγησε αρχικώς η WX και, εν συνεχεία, ο GN.

10

Την ημέρα εκείνη τους σταμάτησε για έλεγχο η τροχαία της Massa Carrara. Κατά τον έλεγχο συντάχθηκε πράξη βεβαιώσεως παραβάσεως κατά του GN, οδηγού του οικείου οχήματος κατά τον χρόνο του εν λόγω ελέγχου, καθώς και κατά της WX, ως ιδιοκτήτριας του οχήματος, και αποφασίστηκε η κατάσχεσή του, λόγω παραβάσεως του άρθρου 93, παράγραφος 1-bis, του κώδικα οδικής κυκλοφορίας, για τον λόγο ότι ο GN, ο οποίος είχε ήδη τον τόπο διαμονής του στην Ιταλία για χρονικό διάστημα άνω των 60 ημερών, οδηγούσε όχημα ταξινομηθέν στην αλλοδαπή.

11

Το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι, βάσει του εφαρμοστέου εθνικού δικαίου, τα πρόσωπα που έχουν τον τόπο διαμονής τους στην Ιταλία, μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή τους, δεν επιτρέπεται να κυκλοφορούν στη χώρα με αυτοκίνητο όχημα ταξινομημένο στην αλλοδαπή και, προκειμένου να δύνανται να κυκλοφορήσουν, υποχρεούνται να ταξινομήσουν το όχημα αυτό στην Ιταλία, συμμορφούμενα προς περίπλοκες και δαπανηρές διοικητικές διατυπώσεις.

12

Το δικαστήριο αυτό διευκρινίζει ότι η ταξινόμηση αυτοκίνητου οχήματος στην Ιταλία συνεπάγεται, πέραν του κόστους ταξινόμησης και των αρκετά σύνθετων ενεργειών ενώπιον της Διοίκησης, και την υποχρέωση του ενδιαφερομένου να προβεί σε εκ νέου έλεγχο του οχήματος στην Ιταλία, να καταβάλει τον φόρο επί των αυτοκίνητων οχημάτων στην Ιταλία περιλαμβανομένου του τρέχοντος έτους για το οποίο έχει ήδη καταβληθεί στην αλλοδαπή αντίστοιχος φόρος και να συνάψει νέα σύμβαση ασφάλισης για το αυτοκίνητο με ιταλική εταιρία.

13

Το εν λόγω δικαστήριο εκτιμά ότι η απαγόρευση κυκλοφορίας στην Ιταλία με αυτοκίνητο όχημα ταξινομημένο σε άλλο κράτος μέλος, ανεξαρτήτως του προσώπου στο όνομα του οποίου έχει ταξινομηθεί το όχημα, η οποία επιβάλλεται από την ιταλική νομοθεσία σε κάθε πρόσωπο που έχει τον τόπο διαμονής του στην Ιταλία μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή του, συνιστά δυσμενή διάκριση λόγω ιθαγένειας. Επιπλέον, το εν λόγω δικαστήριο εκτιμά ότι η υποχρέωση ταξινομήσεως στην Ιταλία αυτοκίνητων οχημάτων που έχουν ήδη ταξινομηθεί σε άλλο κράτος μέλος μπορεί να καταστήσει δυσχερή ή να περιορίσει, έμμεσα, πλην όμως σημαντικά, την άσκηση, από τους οικείους πολίτες της Ένωσης, ορισμένων δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στη Συνθήκη ΛΕΕ.

14

Υπό τις συνθήκες αυτές, ο Giudice di pace di Massa (ειρηνοδίκης της Massa, Ιταλία) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

«1)

Έχει η απαγόρευση “διάκριση[ς] λόγω ιθαγενείας”, κατά το άρθρο 18 ΣΛΕΕ, την έννοια ότι απαγορεύεται στα κράτη μέλη να θεσπίζουν οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση που μπορεί, ακόμη και έμμεσα, σιωπηρά και/ή στην πράξη, να δημιουργήσει δυσχέρειες για τους υπηκόους των λοιπών κρατών μελών;

2)

Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης στο πρώτο ερώτημα, μπορεί το άρθρο 93, παράγραφος 1-bis, του [κώδικα οδικής κυκλοφορίας] περί απαγόρευσης κυκλοφορίας οχήματος με αλλοδαπές πινακίδες κυκλοφορίας (ανεξαρτήτως του προσώπου στο όνομα του οποίου είναι ταξινομημένο το όχημα) μετά τη συμπλήρωση [60] ημερών με τόπο διαμονής στην Ιταλία, να δημιουργήσει δυσχέρειες στους υπηκόους των λοιπών κρατών μελών (κατόχους αυτοκινήτων με αλλοδαπές πινακίδες κυκλοφορίας) και, συνεπώς, να εισαγάγει διακρίσεις λόγω ιθαγένειας;

3)

Έχουν οι έννοιες:

α.

“δικαίωμα [κάθε πολίτη της Ένωσης] να κυκλοφορεί και να διαμένει ελεύθερα στο έδαφος των κρατών μελών” του άρθρου 21 ΣΛΕΕ·

β.

“εσωτερική αγορά” που “περιλαμβάνει χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα μέσα στον οποίο εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των προσώπων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων σύμφωνα με τις διατάξεις των Συνθηκών” του άρθρου 26 ΣΛΕΕ·

γ.

“[ε]ξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων εντός της Ένωσης” του άρθρου 45 ΣΛΕΕ·

δ.

“οι περιορισμοί της ελευθερίας εγκαταστάσεως των υπηκόων ενός κράτους μέλους στην επικράτεια ενός άλλου κράτους μέλους απαγορεύονται” των άρθρων 49 έως 55 ΣΛΕΕ·

ε.

“οι περιορισμοί της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στο εσωτερικό της Ένωσης απαγορεύονται όσον αφορά τους υπηκόους των κρατών μελών που είναι εγκατεστημένοι σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο του αποδέκτου της παροχής” των άρθρων 56 έως 62 ΣΛΕΕ,

την έννοια ότι απαγορεύονται επίσης οι εθνικές διατάξεις που μπορούν, ακόμη και μόνον έμμεσα, σιωπηρά και/ή στην πράξη, να περιορίσουν ή να καταστήσουν δυσχερή για τους Ευρωπαίους πολίτες την άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών, του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων εντός της Ένωσης, της ελευθερίας εγκατάστασης και της ελευθερίας παροχής υπηρεσιών ή να επηρεάσουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο τα ανωτέρω δικαιώματα;

4)

Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης στο τρίτο ερώτημα, μπορεί το άρθρο 93, παράγραφος 1-bis, του [κώδικα οδικής κυκλοφορίας] περί απαγόρευσης κυκλοφορίας οχήματος με αλλοδαπές πινακίδες κυκλοφορίας (ανεξαρτήτως του προσώπου στο όνομα του οποίου είναι ταξινομημένο το όχημα) μετά τη συμπλήρωση [60] ημερών με τόπο διαμονής στην Ιταλία, να περιορίσει, να καταστήσει δυσχερή ή να επηρεάσει καθ’ οιονδήποτε τρόπο την άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών, του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων εντός της Ένωσης, της ελευθερίας εγκατάστασης και της ελευθερίας παροχής υπηρεσιών;»

Επί των προδικαστικών ερωτημάτων

15

Με τα προδικαστικά ερωτήματα, τα οποία πρέπει να συνεξεταστούν, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν τα άρθρα 18, 21, 26, 45, 49 έως 55 και 56 έως 62 ΣΛΕΕ έχουν την έννοια ότι αντιτίθενται σε διάταξη του εθνικού δικαίου η οποία απαγορεύει σε κάθε πρόσωπο που έχει τον τόπο διαμονής του σε κράτος μέλος, μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή του, να κυκλοφορεί εντός του κράτους αυτού με αυτοκίνητο όχημα ταξινομημένο σε άλλο κράτος μέλος, τούτο δε ανεξαρτήτως του προσώπου στο όνομα του οποίου έχει ταξινομηθεί το όχημα.

16

Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι, μολονότι τα ερωτήματα που υπέβαλε το αιτούν δικαστήριο αφορούν τυπικώς την ερμηνεία των άρθρων 18, 21, 26, 45, 49 έως 55 και 56 έως 62 ΣΛΕΕ, το γεγονός αυτό δεν εμποδίζει το Δικαστήριο να παράσχει στο εν λόγω δικαστήριο όλα τα στοιχεία ερμηνείας του δικαίου της Ένωσης που μπορεί να του είναι χρήσιμα για την εκδίκαση της υπόθεσης της οποίας έχει επιληφθεί, ασχέτως του αν το αιτούν δικαστήριο έχει με τα ερωτήματά του αναφερθεί στα στοιχεία αυτά (βλ., μεταξύ άλλων, απόφαση της 29ης Οκτωβρίου 2015, Nagy, C‑583/14, EU:C:2015:737, σκέψη 20 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

17

Το Δικαστήριο έχει κρίνει, όσον αφορά χρησιδάνειο μεταξύ πολιτών που κατοικούν σε διαφορετικά κράτη μέλη, ότι το διασυνοριακό χρησιδάνειο οχήματος συνιστά κίνηση κεφαλαίων κατά την έννοια του άρθρου 63 ΣΛΕΕ (απόφαση της 29ης Οκτωβρίου 2015, Nagy, C‑583/14, EU:C:2015:737, σκέψη 23 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

18

Εφόσον το άρθρο 63 ΣΛΕΕ έχει εφαρμογή και προβλέπει ειδικούς κανόνες για την απαγόρευση των διακρίσεων, το άρθρο 18 ΣΛΕΕ δεν τυγχάνει εφαρμογής (απόφαση της 29ης Οκτωβρίου 2015, Nagy, C‑583/14, EU:C:2015:737, σκέψη 24).

19

Επιπλέον, τα άρθρα 49 έως 55 ΣΛΕΕ, τα οποία απαγορεύουν τους περιορισμούς της ελευθερίας εγκαταστάσεως, δεν ασκούν επιρροή στο πλαίσιο της διαφοράς της κύριας δίκης, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέσχε το αιτούν δικαστήριο, η συγκεκριμένη διαφορά δεν αφορά ούτε την πρόσβαση σε μη μισθωτές δραστηριότητες ούτε την άσκηση των δραστηριοτήτων αυτών.

20

Ομοίως, στο μέτρο που η δικογραφία που υποβλήθηκε στο Δικαστήριο δεν περιέχει κανένα στοιχείο από το οποίο να μπορεί να συναχθεί σχέση μεταξύ της επίμαχης στην κύρια δίκη καταστάσεως και της ασκήσεως της ελευθερίας παροχής υπηρεσιών που προβλέπεται στα άρθρα 56 έως 62 ΣΛΕΕ, η ερμηνεία των άρθρων αυτών δεν ασκεί ούτε αυτή επιρροή για την επίλυση της εν λόγω διαφοράς.

21

Εξάλλου, η απόφαση περί παραπομπής δεν περιέχει κανένα στοιχείο από το οποίο να μπορεί να συναχθεί σχέση μεταξύ της καταστάσεως αυτής και της ασκήσεως της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων, την οποία προβλέπει το άρθρο 45 ΣΛΕΕ.

22

Τέλος, δεδομένου ότι το άρθρο 26 ΣΛΕΕ προβλέπει ότι η εσωτερική αγορά περιλαμβάνει χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα μέσα στον οποίο εξασφαλίζεται, μεταξύ άλλων, η ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων σύμφωνα με τις διατάξεις των Συνθηκών και δεδομένου ότι έχει εφαρμογή το άρθρο 63 ΣΛΕΕ, το προαναφερθέν άρθρο 26 δεν έχει εφαρμογή.

23

Ως εκ τούτου, στο μέτρο που η διαφορά της κύριας δίκης αφορά χρησιδάνειο αυτοκινήτου από πρόσωπο με τόπο διαμονής σε ένα κράτος μέλος προς πρόσωπο με τόπο διαμονής σε άλλο κράτος μέλος, τα υποβληθέντα προδικαστικά ερωτήματα πρέπει να εξεταστούν κατ’ αρχάς υπό το πρίσμα του άρθρου 63 ΣΛΕΕ, εν συνεχεία δε και εφόσον τούτο απαιτείται, υπό το πρίσμα του άρθρου 21 ΣΛΕΕ (πρβλ. απόφαση της 29ης Οκτωβρίου 2015, Nagy, C‑583/14, EU:C:2015:737, σκέψη 25).

24

Κατά συνέπεια, προκειμένου να δοθεί χρήσιμη απάντηση στο αιτούν δικαστήριο, πρέπει να αναδιατυπωθούν τα υποβληθέντα προδικαστικά ερωτήματα και να θεωρηθεί ότι, με αυτά, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν τα άρθρα 21 και 63 ΣΛΕΕ έχουν την έννοια ότι αντιτίθενται σε ρύθμιση κράτους μέλους η οποία απαγορεύει σε κάθε πρόσωπο που έχει τον τόπο διαμονής του στο εν λόγω κράτος μέλος, μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή του, να κυκλοφορεί εντός του κράτους αυτού με αυτοκίνητο όχημα ταξινομημένο σε άλλο κράτος μέλος, τούτο δε ανεξαρτήτως του προσώπου στο όνομα του οποίου έχει ταξινομηθεί το όχημα.

Επί της υπάρξεως περιορισμού

25

Μέτρα επιβαλλόμενα από κράτος μέλος τα οποία είναι ικανά να αποθαρρύνουν τους κατοίκους του να συνάπτουν δάνεια σε άλλα κράτη μέλη συνιστούν περιορισμούς κατά την έννοια του άρθρου 63, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ (βλ., μεταξύ άλλων, απόφαση της 29ης Οκτωβρίου 2015, Nagy, C‑583/14, EU:C:2015:737, σκέψη 26 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

26

Κατά το άρθρο 93, παράγραφος 1-bis, του κώδικα οδικής κυκλοφορίας, απαγορεύεται σε όποιον έχει τον τόπο διαμονής του στην Ιταλία, μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή του, να κυκλοφορεί με όχημα το οποίο έχει ταξινομηθεί στην αλλοδαπή.

27

Κατά συνέπεια, πρόσωπο που έχει ήδη τον τόπο διαμονής του στην Ιταλία για χρονικό διάστημα άνω των 60 ημερών, όπως ο GN, και διαθέτει αυτοκίνητο όχημα ταξινομημένο σε άλλο κράτος μέλος με το οποίο επιθυμεί να κυκλοφορεί στην Ιταλία, υποχρεούται να το ταξινομήσει στη χώρα αυτή, όπερ συνεπάγεται, όπως επισημαίνει το αιτούν δικαστήριο, καταβολή εξόδων και τελών καθώς και εκπλήρωση σύνθετων διοικητικών διατυπώσεων.

28

Δεδομένου ότι το ουσιώδες στοιχείο ενός χρησιδανείου έγκειται στη δυνατότητα χρήσεως του χρησιδανειζόμενου πράγματος, διαπιστώνεται ότι, επιβάλλοντας στα πρόσωπα που έχουν τον τόπο διαμονής τους στην Ιταλία, μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή τους, να καταβάλουν φόρο για την κυκλοφορία στο ιταλικό οδικό δίκτυο οχήματος ταξινομηθέντος σε άλλο κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένων και των χρησιδανείων από πρόσωπο με τόπο διαμονής σε άλλο κράτος μέλος, η επίμαχη στη διαφορά της κύριας δίκης εθνική ρύθμιση φορολογεί διασυνοριακά χρησιδάνεια μηχανοκίνητων οχημάτων (πρβλ. απόφαση της 26ης Απριλίου 2012, van Putten, C‑578/10 έως C‑580/10, EU:C:2012:246, σκέψη 39). Αντιθέτως, τα χρησιδάνεια οχήματος που έχει ταξινομηθεί στην Ιταλία δεν υπόκεινται στον φόρο αυτό.

29

Επομένως, μια τέτοια διαφορετική μεταχείριση, ανάλογα με το κράτος στο οποίο έχει ταξινομηθεί το χρησιδανειζόμενο όχημα, ενδέχεται να αποθαρρύνει τα πρόσωπα που έχουν τον τόπο διαμονής τους στην Ιταλία να αποδεχθούν το προτεινόμενο από πρόσωπα με τόπο διαμονής σε άλλο κράτος μέλος χρησιδάνειο οχήματος ταξινομηθέντος στο τελευταίο αυτό κράτος [πρβλ. διάταξη της 10ης Σεπτεμβρίου 2020, Wallonische Region (Ταξινόμηση χρησιδανεισθέντος οχήματος), C‑41/20 έως C‑43/20, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2020:703, σκέψη 48 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

30

Συνεπώς, η εθνική ρύθμιση για την οποία γίνεται λόγος στη σκέψη 24 της παρούσας αποφάσεως, καθόσον ενδέχεται να αποθαρρύνει τα πρόσωπα που έχουν τον τόπο διαμονής τους στην Ιταλία να συνάψουν δάνεια σε άλλα κράτη μέλη, συνιστά περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων κατά την έννοια του άρθρου 63, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ (πρβλ. απόφαση της 26ης Απριλίου 2012, van Putten, C‑578/10 έως C‑580/10, EU:C:2012:246, σκέψεις 40 και 41).

Επί του δικαιολογητικού λόγου του περιορισμού

31

Από πάγια νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι περιορισμός κάποιας από τις θεμελιώδεις ελευθερίες που εγγυάται η Συνθήκη ΛΕΕ επιτρέπεται μόνον αν εξυπηρετεί θεμιτό σκοπό, συμβατό με την εν λόγω Συνθήκη, και δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος. Σε τέτοια περίπτωση, απαιτείται επίσης η εφαρμογή του εν λόγω μέτρου να είναι κατάλληλη προς διασφάλιση της επιτεύξεως του οικείου σκοπού και να μην υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο για την επίτευξή του [βλ., μεταξύ άλλων, απόφαση της 29ης Οκτωβρίου 2015, Nagy, C‑583/14, EU:C:2015:737, σκέψη 31, και διάταξη της 23ης Σεπτεμβρίου 2021, Wallonische Region (Ταξινόμηση οχήματος εταιρίας χωρίς νομική προσωπικότητα), C‑23/21, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2021:770, σκέψη 48 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

32

Η Ιταλική Κυβέρνηση υποστηρίζει, κατ’ ουσίαν, ότι σκοπός της επίμαχης στην κύρια δίκη ρύθμισης είναι να αποφευχθεί να παρέχεται σε πρόσωπα τα οποία έχουν τον τόπο διαμονής τους και εργάζονται στην Ιταλία η δυνατότητα, χρησιμοποιώντας συνήθως στο εθνικό έδαφος οχήματα ταξινομημένα στην αλλοδαπή, να προβαίνουν σε παράνομες ενέργειες, όπως η μη καταβολή τελών, φόρων και διοδίων, να διαφεύγουν την επιβολή κυρώσεων, ή να επωφελούνται από ευνοϊκότερα ασφάλιστρα, καθώς και να αποφευχθεί να καθίσταται δυσχερής, αν όχι αδύνατη, η ταυτοποίηση των προσώπων που πράγματι οδηγούν τα οχήματα αυτά από τις δυνάμεις της αστυνομίας που είναι επιφορτισμένες με το καθήκον της διενέργειας ελέγχων.

33

Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι, όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τους σκοπούς καταπολεμήσεως της φοροδιαφυγής στους τομείς του φόρου ταξινομήσεως και του φόρου επί των μηχανοκίνητων οχημάτων, το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι ένα κράτος μέλος μπορεί να επιβάλει υποχρέωση ταξινομήσεως αυτοκίνητου οχήματος που έχει ταξινομηθεί σε άλλο κράτος μέλος, όταν το εν λόγω όχημα προορίζεται να χρησιμοποιηθεί κυρίως εντός του πρώτου κράτους μέλους κατά μόνιμο τρόπο ή όταν χρησιμοποιείται πράγματι κατά τον τρόπο αυτό (πρβλ. απόφαση της 26ης Απριλίου 2012, van Putten, C‑578/10 έως C‑580/10, EU:C:2012:246, σκέψη 46 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

34

Αντιθέτως, αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές, ο σύνδεσμος με ένα κράτος μέλος του αυτοκινήτου που έχει ταξινομηθεί σε άλλο κράτος μέλος είναι ασθενέστερος, με αποτέλεσμα να είναι αναγκαίος άλλος δικαιολογητικός λόγος για τον επίμαχο περιορισμό (απόφαση της 26ης Απριλίου 2012, van Putten, C‑578/10 έως C‑580/10, EU:C:2012:246, σκέψη 47 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

35

Στο αιτούν δικαστήριο εναπόκειται να εκτιμήσει τη διάρκεια του επίδικου στην κύρια δίκη χρησιδανείου και τη φύση της πραγματικής χρήσης του χρησιδανεισθέντος οχήματος (απόφαση της 26ης Απριλίου 2012, van Putten, C‑578/10 έως C‑580/10, EU:C:2012:246, σκέψη 49).

36

Επιπλέον, όσον αφορά τον σκοπό της προλήψεως καταχρηστικών πρακτικών, από τη νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι, μολονότι οι πολίτες δεν μπορούν να επικαλούνται καταχρηστικώς ή δολίως το δίκαιο της Ένωσης, εντούτοις, ένα γενικό τεκμήριο καταχρηστικής πρακτικής δεν μπορεί να στηρίζεται στο γεγονός ότι πρόσωπο που έχει τον τόπο διαμονής του στην Ιταλία χρησιμοποιεί, στο έδαφος του εν λόγω κράτους μέλους, όχημα ταξινομημένο σε άλλο κράτος μέλος, το οποίο του παραχωρήθηκε με χρησιδάνειο από πρόσωπο με τόπο διαμονής σε αυτό το άλλο κράτος μέλος [διάταξη της 10ης Σεπτεμβρίου 2020, Wallonische Region (Ταξινόμηση χρησιδανεισθέντος οχήματος), C‑41/20 έως C‑43/20, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2020:703, σκέψη 53 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

37

Όσον αφορά τον δικαιολογητικό λόγο που συνδέεται με την απαίτηση περί αποτελεσματικότητας των οδικών ελέγχων, τον οποίο επικαλέστηκε η Ιταλική Κυβέρνηση με τις γραπτές παρατηρήσεις της, επισημαίνεται ότι δεν προκύπτει για ποιους λόγους η ταυτοποίηση των προσώπων που οδηγούν πράγματι ταξινομημένα στην αλλοδαπή οχήματα καθίσταται δυσχερής, αν όχι αδύνατη, για τις δυνάμεις της αστυνομίας που είναι επιφορτισμένες με το καθήκον της διενέργειας ελέγχων.

38

Επιπλέον, όσον αφορά τον σκοπό που συνίσταται στο να μην επωφελείται ο οικείος οδηγός από ευνοϊκότερα ασφάλιστρα, τον οποίον προέβαλε η ως άνω κυβέρνηση, ούτε από την απόφαση περί παραπομπής ούτε από τις γραπτές παρατηρήσεις της εν λόγω κυβέρνησης προκύπτει για ποιο λόγο ο σκοπός αυτός συνιστά θεμιτό σκοπό συμβατό με τη Συνθήκη ΛΕΕ και δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος, συμφώνως προς τη νομολογία που παρατίθεται στη σκέψη 31 της παρούσας αποφάσεως. Συναφώς, όμως, υπενθυμίζεται ότι το κράτος μέλος που επικαλείται δικαιολογητικό λόγο για τον περιορισμό κάποιας από τις θεμελιώδεις ελευθερίες που εγγυάται η προαναφερθείσα Συνθήκη οφείλει να αποδείξει in concreto τη συνδρομή λόγου γενικού συμφέροντος (πρβλ. απόφαση της 8ης Μαΐου 2003, ATRAL, C‑14/02, EU:C:2003:265, σκέψη 69).

39

Τέλος, κατά πάγια νομολογία, η μείωση των φορολογικών εσόδων δεν μπορεί να θεωρηθεί επιτακτικός λόγος γενικού συμφέροντος δυνάμενος να προβληθεί προς δικαιολόγηση μέτρου το οποίο αντιβαίνει κατ’ αρχήν σε θεμελιώδη ελευθερία [βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 7ης Σεπτεμβρίου 2004, Manninen, C‑319/02, EU:C:2004:484, σκέψη 49, και της 22ας Νοεμβρίου 2018, Sofina κ.λπ., C‑575/17, EU:C:2018:943, σκέψη 61, καθώς και διάταξη της 10ης Σεπτεμβρίου 2020, Wallonische Region (Ταξινόμηση χρησιδανεισθέντος οχήματος), C‑41/20 έως C‑43/20, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2020:703, σκέψη 55].

40

Κατά συνέπεια, στα προδικαστικά ερωτήματα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 63, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε ρύθμιση κράτους μέλους η οποία απαγορεύει σε κάθε πρόσωπο που έχει τον τόπο διαμονής του στο εν λόγω κράτος μέλος, μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή του, να κυκλοφορεί εντός του κράτους αυτού με αυτοκίνητο όχημα ταξινομημένο σε άλλο κράτος μέλος, τούτο δε ανεξαρτήτως του προσώπου στο όνομα του οποίου έχει ταξινομηθεί το όχημα, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η διάρκεια της χρήσεως του οχήματος στο πρώτο κράτος μέλος και χωρίς το οικείο πρόσωπο να μπορεί να επικαλεσθεί δικαίωμα απαλλαγής από την απαγόρευση εφόσον το όχημα ούτε προορίζεται να χρησιμοποιηθεί κυρίως εντός του πρώτου κράτους μέλους κατά μόνιμο τρόπο ούτε χρησιμοποιείται πράγματι κατά τον τρόπο αυτό.

41

Υπό τις συνθήκες αυτές, παρέλκει να αποφανθεί το Δικαστήριο επί της ερμηνείας του άρθρου 21 ΣΛΕΕ.

Επί των δικαστικών εξόδων

42

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

 

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (έκτο τμήμα) αποφαίνεται:

 

Το άρθρο 63, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε ρύθμιση κράτους μέλους η οποία απαγορεύει σε κάθε πρόσωπο που έχει τον τόπο διαμονής του στο εν λόγω κράτος μέλος, μετά την πάροδο 60 ημερών από την εγκατάστασή του, να κυκλοφορεί εντός του κράτους αυτού με αυτοκίνητο όχημα ταξινομημένο σε άλλο κράτος μέλος, τούτο δε ανεξαρτήτως του προσώπου στο όνομα του οποίου έχει ταξινομηθεί το όχημα, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η διάρκεια της χρήσεως του οχήματος στο πρώτο κράτος μέλος και χωρίς το οικείο πρόσωπο να μπορεί να επικαλεσθεί δικαίωμα απαλλαγής από την απαγόρευση εφόσον το όχημα ούτε προορίζεται να χρησιμοποιηθεί κυρίως εντός του πρώτου κράτους μέλους κατά μόνιμο τρόπο ούτε χρησιμοποιείται πράγματι κατά τον τρόπο αυτό.

 

(υπογραφές)


( *1 ) Γλώσσα διαδικασίας: η ιταλική.

Top