1.

Η υπό κρίση αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 32, παράγραφος 2, του κανονισμού (ΕΚ) 1346/2000 ( 2 ), ο οποίος εφαρμόζεται ratione temporis στη διαφορά λαμβανομένης υπόψη της ημερομηνίας έναρξης της κύριας διαδικασίας αφερεγγυότητας ( 3 ).

2.

Το Višje sodišče v Ljubljani (εφετείο Λιουμπλιάνας, Σλοβενία) ζητεί από το Δικαστήριο να διευκρινίσει αν ο σύνδικος σε κύρια διαδικασία αφερεγγυότητας που διεξάγεται στην Αυστρία, ο οποίος προτίθεται να αναγγείλει σε δευτερεύουσα διαδικασία, διεξαγόμενη στη Σλοβενία κατά του ίδιου οφειλέτη, τις απαιτήσεις που ανήγγειλε στην κύρια διαδικασία, υπόκειται στις προβλεπόμενες στη σλοβενική νομοθεσία προθεσμίες (και στις συνέπειες της μη τήρησης αυτών).

3.

Το Δικαστήριο έχει αποφανθεί επανειλημμένως επί ζητημάτων διασυνοριακής αφερεγγυότητας ( 4 ), όμως, εάν δεν απατώμαι, δεν το έχει πράξει ακόμη σε σχέση με το άρθρο 32 του κανονισμού 1346/2000, του οποίου η πρακτική εφαρμογή ενέχει πλείονες δυσχέρειες ( 5 ).

4.

Κατά την αιτιολογική σκέψη 21:

«Κάθε πιστωτής, όπου και αν κατοικεί στην Κοινότητα, θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να αναγγείλει τις απαιτήσεις του σε κάθε διαδικασία αφερεγγυότητας που διεξάγεται στην Κοινότητα και αφορά τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη […]».

5.

Η αιτιολογική σκέψη 23 διαλαμβάνει τα εξής:

«Ο παρών κανονισμός, στα θέματα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του, θα πρέπει να καθορίζει ενιαίους κανόνες για τη σύγκρουση των νομοθεσιών οι οποίοι να αντικαθιστούν, στα πλαίσια του πεδίου εφαρμογής τους, τις εθνικές διατάξεις ιδιωτικού διεθνούς δικαίου. Εκτός εάν υπάρχει αντίθετη διάταξη, θα πρέπει να εφαρμόζεται η νομοθεσία του κράτους μέλους έναρξης της διαδικασίας (“lex concursus”). Ο κανόνας αυτός για τη σύγκρουση των νομοθεσιών θα πρέπει να εφαρμόζεται τόσο στην κύρια διαδικασία όσο και στις τοπικές διαδικασίες. Ο lex concursus καθορίζει όλα τα αποτελέσματα της διαδικασίας αφερεγγυότητας, τόσο τα διαδικαστικά όσο και τα ουσιαστικά, επί των ενεχόμενων προσώπων και έννομων σχέσεων. Ο κανόνας αυτός διέπει όλους τους όρους έναρξης, διεξαγωγής και περάτωσης της διαδικασίας αφερεγγυότητας.»

6.

Το άρθρο 4 («Εφαρμοστέο δίκαιο») ορίζει τα εξής:

«2.   Το δίκαιο του κράτους έναρξης ρυθμίζει τις προϋποθέσεις έναρξης, τη διεξαγωγή και την περάτωση της διαδικασίας αφερεγγυότητας. Βάσει του δικαίου αυτού, ορίζονται συγκεκριμένα:

[…]

[…]».

7.

Κατά το άρθρο 28 («Εφαρμοστέο δίκαιο»):

«Τη δευτερεύουσα διαδικασία διέπει το δίκαιο του κράτους μέλους όπου άρχισε η δευτερεύουσα διαδικασία, εκτός αν άλλως ορίζει ο παρών κανονισμός.»

8.

Το άρθρο 32 («Άσκηση των δικαιωμάτων των πιστωτών») προβλέπει τα εξής:

«1.   Ο πιστωτής δικαιούται να αναγγείλει την απαίτησή του στην κύρια ή σε οιαδήποτε δευτερεύουσα διαδικασία.

2.   Οι σύνδικοι της κυρίας και των δευτερευουσών διαδικασιών αναγγέλλουν στις άλλες διαδικασίες τις απαιτήσεις οι οποίες έχουν αναγγελθεί στη διαδικασία για την οποία διορίστηκαν αντιστοίχως σύνδικοι, εφόσον η αναγγελία είναι επωφελής για τους πιστωτές της διαδικασίας που εκπροσωπούν, και επιφυλασσομένου του δικαιώματος του κάθε πιστωτή να αντιταχθεί στην αναγγελία ή να την αποσύρει, εφόσον το εφαρμοστέο δίκαιο το επιτρέπει.

3.   Οι σύνδικοι κύριας ή δευτερεύουσας διαδικασίας δικαιούνται να συμμετέχουν ως πιστωτές σε άλλη διαδικασία, μεταξύ άλλων, λαμβάνοντας μέρος στη συνέλευση των πιστωτών.»

9.

Κατά το άρθρο 107, παράγραφος 1, για τις απαιτήσεις οι οποίες αναγγέλθηκαν μετά την παρέλευση της προθεσμίας για την αναγγελία των απαιτήσεων και οι οποίες δεν εξετάστηκαν κατά τη γενική ακρόαση εξέλεγξης των απαιτήσεων κατά της πτωχευτικής περιουσίας, διατάσσεται ειδική ακρόαση για την επαλήθευση της ύπαρξης των οφειλών. Στις εν λόγω απαιτήσεις έχει εφαρμογή το άρθρο 105, παράγραφος 1. Απαιτήσεις οι οποίες αναγγέλλονται 14 ημέρες μετά την ακρόαση για την τελική εξέλεγξη των απαιτήσεων κατά της πτωχευτικής περιουσίας δεν λαμβάνονται υπόψη.

10.

Βάσει του άρθρου του 59, παράγραφος 2, στο πλαίσιο διαδικασίας αφερεγγυότητας, ο πιστωτής οφείλει να αναγγείλει την απαίτησή του κατά του αφερέγγυου οφειλέτη εντός προθεσμίας τριών μηνών από την ημερομηνία δημοσίευσης της ανακοίνωσης έναρξης της εν λόγω διαδικασίας, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου αυτού ( 8 ).

11.

Κατά το άρθρο 298, παράγραφος 1, οσάκις η απαίτηση είναι προνομιακή, ο πιστωτής υποχρεούται να αναγγείλει στη διαδικασία πτώχευσης, εντός της προθεσμίας που προβλέπεται για την αναγγελία της απαίτησης, και το προνόμιο, αν δεν ορίζεται άλλως στο άρθρο 281, παράγραφος 1 ( 9 ), ή στο άρθρο 282, παράγραφος 2 ( 10 ).

12.

Κατά το άρθρο 296, παράγραφος 5, εάν ο πιστωτής αφήσει να παρέλθει άπρακτη η προθεσμία για την αναγγελία της απαίτησης, η απαίτησή του κατά του πτωχού οφειλέτη αποσβέννυται και το δικαστήριο απορρίπτει την αναγγελία της απαίτησής του ως εκπρόθεσμη.

13.

Κατά το άρθρο 298, παράγραφος 5, εάν ο πιστωτής δεν τηρήσει την προθεσμία αναγγελίας του προνομιακού δικαιώματος, το δικαίωμα αυτό αποσβέννυται.

14.

Με διάταξη της 19ης Ιουνίου 2013, το Handelsgericht Wien (εμποροδικείο Βιέννης, Αυστρία) κίνησε διαδικασία αφερεγγυότητας κατά της εταιρίας ALPINE Bau GmbH.

15.

Η διαδικασία κινήθηκε αρχικά ως διαδικασία αναδιάρθρωσης, αλλά μετατράπηκε σε διαδικασία πτώχευσης στις 4 Ιουλίου 2013.

16.

Από τη διάταξη του Handelsgericht Wien (εμποροδικείου Βιέννης) της 5ης Ιουλίου 2013 προκύπτει ότι η διαδικασία που κινήθηκε κατά της ALPINE Bau GmbH είναι «κύρια διαδικασία αφερεγγυότητας», κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, του κανονισμού 1346/2000.

17.

Στις 6 Αυγούστου 2013 ο σύνδικος της κύριας διαδικασίας αφερεγγυότητας ( 11 ) υπέβαλε ενώπιον του Okrožno sodišče v Celju (πρωτοδικείου Celje, Σλοβενία) αίτηση έναρξης δευτερεύουσας διαδικασίας αφερεγγυότητας κατά της ALPINE BAU GmbH, Σάλτσμπουργκ – υποκατάστημα Celje.

18.

Με απόφαση της 9ης Αυγούστου 2013, το Okrožno sodišče v Celju (πρωτοδικείο Celje):

19.

Κατά την ανακοίνωση, η αναγγελία των (προνομιακών ή μη) απαιτήσεων στη δευτερεύουσα διαδικασία έπρεπε να πραγματοποιηθεί εντός προθεσμίας τριών μηνών από τη δημοσίευση αυτής. Η ανακοίνωση περιείχε επίσης την υπόμνηση ότι, σε περίπτωση εκπρόθεσμης αναγγελίας των απαιτήσεων και των προνομιακών δικαιωμάτων, αυτά θα αποσβεσθούν έναντι του οφειλέτη στην εν λόγω δευτερεύουσα διαδικασία, το δε δικαστήριο θα απορρίψει την αίτηση, κατά την έννοια του άρθρου 296, παράγραφος 5, ή του άρθρου 298, παράγραφος 5, του ZFPPIPP.

20.

Στις 30 Ιανουαρίου 2018, ο NK υπέβαλε αίτηση αναγγελίας απαιτήσεων (κατά την έννοια του άρθρου 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000) στη δευτερεύουσα διαδικασία αφερεγγυότητας. Ζήτησε από το Okrožno sodišče v Celju (πρωτοδικείο Celje) να κάνει δεκτή την αίτηση και να την περιλάβει σε κάθε επόμενη διανομή ποσών στους πιστωτές στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής.

21.

Με διάταξη της 5ης Ιουλίου 2019, το Okrožno sodišče v Celju (πρωτοδικείο Celje) απέρριψε την αίτηση, ως εκπρόθεσμη, βάσει του άρθρου 296, παράγραφος 5, του ZFPPIPP.

22.

Ο NK άσκησε έφεση κατά της διάταξης αυτής ενώπιον του Višje sodišče v Ljubljani (εφετείου Λιουμπλιάνας, Σλοβενία), το οποίο υποβάλλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Έχει το άρθρο 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000 την έννοια ότι στην αναγγελία απαιτήσεων σε δευτερεύουσα διαδικασία εκ μέρους του συνδίκου της κύριας διαδικασίας αφερεγγυότητας έχουν εφαρμογή οι διατάξεις σχετικά με τις προθεσμίες για την αναγγελία απαιτήσεων και σχετικά με τις συνέπειες της εκπρόθεσμης αναγγελίας βάσει του δικαίου του κράτους στο οποίο διεξάγεται η δευτερεύουσα διαδικασία;;»

23.

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως περιήλθε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου στις 20 Ιανουαρίου 2020.

24.

Παρατηρήσεις κατέθεσαν η ALPINE BAU GmbH, ο NK, η Πολωνική και η Σλοβενική Κυβέρνηση καθώς και η Επιτροπή. Δεν κρίθηκε αναγκαία η διεξαγωγή επ’ ακροατηρίου συζητήσεως.

25.

Το άρθρο 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000 προβλέπει ότι κάθε σύνδικος, τόσο της κύριας όσο και της δευτερεύουσας διαδικασίας, δύναται (ενδεχομένως, υποχρεούται) ( 12 ) να αναγγείλει ( 13 ) σε άλλες διαδικασίες αφερεγγυότητας κινηθείσες κατά του ίδιου οφειλέτη, τις απαιτήσεις οι οποίες έχουν αναγγελθεί στη διαδικασία για την οποία διορίστηκε.

26.

Ο κανονισμός 1346/2000 δεν προβλέπει ρητώς το χρονικό σημείο κατά το οποίο πρέπει να γίνεται χρήση της προμνησθείσας δυνατότητας. Για τον λόγο αυτό, το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινιστεί αν ο σύνδικος κύριας διαδικασίας αφερεγγυότητας υπόκειται στις προθεσμίες (και στις συνέπειες μη τήρησης αυτών) που προβλέπει το δίκαιο του κράτους στο οποίο κινήθηκε δευτερεύουσα διαδικασία.

27.

Με εξαίρεση τον NK, οι μετέχοντες στη διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου τείνουν να θεωρούν ότι το καθεστώς των προθεσμιών αναγγελίας των απαιτήσεων, και οι συνέπειες της εκπρόθεσμης αναγγελίας, διέπονται από τη lex concursus κάθε διαδικασίας.

28.

Εντούτοις, κατά τον NK, η εξέλεγξη και η τελική επαλήθευση των απαιτήσεων στην κύρια διαδικασία πρέπει να προηγούνται της αναγγελίας τους σε οποιαδήποτε άλλη διαδικασία. Υποστηρίζει εμμέσως ότι οι προθεσμίες της αναγγελίας αυτής καθορίζονται βάσει της lex concursus της πρώτης διαδικασίας.

29.

Συντάσσομαι με την άποψη που εξέθεσαν οι περισσότεροι μετέχοντες στη διαδικασία όσον αφορά το δίκαιο που ρυθμίζει τις προθεσμίες αναγγελίας των απαιτήσεων στις δευτερεύουσες διαδικασίες. Επιπλέον, διαφωνώ με την άποψη του NK όσον αφορά την εξέλεγξη και την τελική επαλήθευση των απαιτήσεων πριν από την αναγγελία τους στη δευτερεύουσα διαδικασία.

30.

Κατ’ αρχάς, θα εξετάσω ορισμένες πτυχές του ευρωπαϊκού συστήματος διασυνοριακής αφερεγγυότητας, ώστε να γίνουν καλύτερα κατανοητά τα ζητήματα που εγείρονται στην αίτηση προδικαστικής αποφάσεως.

31.

Οι πρώτες προτάσεις για τη ρύθμιση της διασυνοριακής αφερεγγυότητας στη (νυν) Ευρωπαϊκή Ένωση ανάγονται στη δεκαετία του 1960. Από τότε ήταν κυρίαρχη η πεποίθηση ότι μόνο με ένα κοινό κανονιστικό πλαίσιο θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν οι καιροσκοπικές συμπεριφορές του πτωχού οφειλέτη, ή των πιστωτών του, και να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική διοίκηση προβληματικής επιχείρησης της οποίας τα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται σε διάφορα κράτη μέλη.

32.

Ύστερα από σειρά αποτυχημένων προσπαθειών, στις 23 Νοεμβρίου 1995 άνοιξε προς υπογραφή η Σύμβαση περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας (στο εξής: Σύμβαση) ( 15 ), η οποία δεν στάθηκε δυνατόν να τεθεί σε ισχύ. Η Σύμβαση συνοδευόταν από έκθεση την οποία εκπόνησαν και διαπραγματεύθηκαν τα κράτη ( 16 ). Παρότι δεν εγκρίθηκε ποτέ επισήμως, το έγγραφο αυτό χρησιμοποιείται ως έγγραφο αναφοράς για την ερμηνεία των προγενέστερων της Σύμβασης κειμένων, όταν επαναλαμβάνουν το περιεχόμενό της ( 17 ).

33.

Ο κανονισμός 1346/2000 καταρτίστηκε βάσει της Σύμβασης. Ειδικότερα, το άρθρο του 32, επαναλαμβάνει κανόνα της Σύμβασης.

34.

Το 2012, βάσει του άρθρου 46 του κανονισμού 1346/2000, η Επιτροπή εκπόνησε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του. Η έκθεση συνοδευόταν από πρόταση μεταρρύθμισης ( 18 ) που κατέληξε στον κανονισμό 2015/848, ο οποίος εφαρμόζεται γενικά από την 26η Ιουνίου 2017 σε διαδικασίες κινηθείσες από την ημερομηνία αυτή και έπειτα.

35.

Το κείμενο του 2015 διατηρεί την ουσία του προϊσχύσαντος κανονισμού, θεσπίζοντας, σε σχέση με τα ζητήματα που ενδιαφέρουν εν προκειμένω, βελτιώσεις όσον αφορά τη σχέση μεταξύ παράλληλων διαδικασιών αφερεγγυότητας, την ενημέρωση των πιστωτών και την αναγγελία των απαιτήσεών τους σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο της κατοικίας, της συνήθους διαμονής ή της έδρας τους ( 19 ).

36.

Ειδικότερα, ο κανόνας του οποίου την ερμηνεία αφορά η υπό κρίση αίτηση προδικαστικής αποφάσεως παραμένει αμετάβλητος, πλέον ως άρθρο 45 του κανονισμού 2015/848.

37.

Ο κανονισμός 1346/2000 περιέχει κανόνες σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων καθώς και σχετικά με τον συντονισμό διαδικασιών. Συνολικά, εγκαθιδρύει ένα σύστημα σύμφωνο με το «μειωμένο» ή «ήπιο οικουμενικό» μοντέλο ( 20 ).

38.

Το επιλεγέν μοντέλο αναγνωρίζει ότι μια ενιαία διαδικασία αφερεγγυότητας με οικουμενική ισχύ ενδέχεται να μην είναι πρακτική. Για τον λόγο αυτό επιτρέπει, μαζί με την κύρια διαδικασία, την παράλληλη ύπαρξη άλλων «τοπικών» διαδικασιών (ανεξάρτητων, εάν είναι προγενέστερες της έναρξης της κύριας διαδικασίας, και δευτερευουσών, εάν είναι μεταγενέστερες), οι οποίες περιορίζονται στα περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στη χώρα κίνησης των διαδικασιών αυτών ( 21 ).

39.

Η κύρια διαδικασία κινείται ενώπιον «τ[ων] δικαστηρί[ων] του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το κέντρο των κυρίων συμφερόντων του οφειλέτη» ( 22 ). Εκτείνεται γενικά στην πτωχευτική περιουσία και στην ομάδα των πιστωτών. Για την έναρξη διαδικασίας σε άλλο κράτος μέλος απαιτείται να έχει ο οφειλέτης εγκατάσταση σε αυτό το κράτος μέλος. Η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει μόνον τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη στο έδαφος αυτό ( 23 ).

40.

Στις τοπικές και δευτερεύουσες διαδικασίες, η ομάδα των πιστωτών περιλαμβάνει όλους τους πιστωτές του οφειλέτη. Κάθε πιστωτής, όπου και αν κατοικεί στην Ένωση ( 24 ), έχει το δικαίωμα «να αναγγείλει τις απαιτήσεις του» σε κάθε διαδικασία αφερεγγυότητας που κινείται στα κράτη μέλη που δεσμεύονται από τον κανονισμό 1346/2000 και «αφορά τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη» ( 25 ).

41.

Η ταυτόχρονη διεξαγωγή πλειόνων εκκρεμών διαδικασιών αφερεγγυότητας σε σχέση με τον ίδιο οφειλέτη γεννά την ανάγκη συντονισμού τους. Για τον σκοπό αυτό, ο κανονισμός 1346/2000 προβλέπει ουσιαστικούς κανόνες, όπως τον κανόνα για την κατανομή του προϊόντος της εκκαθάρισης ( 26 ), και κανόνες σχετικά με τη συνεργασία των συνδίκων, ειδικότερα μέσω της επαρκούς ανταλλαγής πληροφοριών ( 27 ).

42.

Για τον ίδιο σκοπό (τη διασφάλιση του συντονισμού των εκκρεμών διαδικασιών), ο νομοθέτης αναγνωρίζει κυρίαρχο χαρακτήρα στη διαδικασία που κινείται στο κράτος στο οποίο βρίσκεται το κέντρο των κυρίων συμφερόντων του οφειλέτη. Η αναγνώριση αυτή συνεπάγεται τη δυνατότητα για τον σύνδικο που διορίστηκε στην κύρια διαδικασία να παρέμβει επίσης στις δευτερεύουσες διαδικασίες για ορισμένους σκοπούς (για παράδειγμα, για να προτείνει σχέδιο εξυγίανσης ή να ζητήσει την αναστολή της εκκαθάρισης των περιουσιακών στοιχείων στη δευτερεύουσα διαδικασία) ( 28 ).

43.

Ο κανονισμός 1346/2000 δεν θεσπίζει ευρωπαϊκό δίκαιο αφερεγγυότητας, αλλά ομοιόμορφους κανόνες για τη σύγκρουση των νομοθεσιών οι οποίοι προσδιορίζουν το εθνικό δίκαιο που θα διέπει κάθε διαδικασία, καθώς και τα αποτελέσματά της.

44.

Επιπλέον των κανόνων για τη σύγκρουση των νομοθεσιών, ο εν λόγω κανονισμός περιέχει ουσιαστικούς ή διαδικαστικούς κανόνες, άμεσης εφαρμογής, οι οποίοι αντικαθιστούν εκείνους του δικαίου των κρατών μελών ( 29 ).

45.

Εκτός εάν ο κανονισμός 1346/2000 ορίζει άλλως, το δίκαιο του κράτους έναρξης της διαδικασίας (lex concursus) εφαρμόζεται σε κάθε διαδικασία, κύρια, τοπική ή δευτερεύουσα ( 30 ).

46.

Η επιλογή της lex concursus, συνήθης στις πράξεις που ρυθμίζουν τη διασυνοριακή αφερεγγυότητα, δικαιολογείται για τρεις λόγους ( 31 ):

47.

Επομένως, η lex concursus ρυθμίζει την έναρξη, τη διεξαγωγή και την περάτωση της διαδικασίας αφερεγγυότητας όσον αφορά τόσο τις ουσιαστικές όσο και τις διαδικαστικές πτυχές της.

48.

Βάσει του κριτηρίου αυτού, μέσω μη εξαντλητικού καταλόγου ( 32 ), το άρθρο 4 του κανονισμού 1346/2000 προβλέπει ότι το δίκαιο του κράτους έναρξης καθορίζει, ειδικότερα, ορισμένα στοιχεία. Σε αυτά περιλαμβάνονται, με τις επιφυλάξεις που προβλέπονται στον προμνησθέντα κανονισμό ( 33 ), «οι κανόνες αναγγελίας, εξέλεγξης και τελικής επαλήθευσης των [απαιτήσεων]» ( 34 ).

49.

Από τα προεκτεθέντα προκύπτουν τρεις συνέπειες για τους πιστωτές (οπωσδήποτε, για τους ευρισκομένους στην Ευρωπαϊκή Ένωση) σε περιπτώσεις διασυνοριακής αφερεγγυότητας:

50.

Έχοντας επίγνωση των δυσχερειών που ανάγονται στην αναγγελία απαιτήσεων σε διαδικασίες που κινούνται στο εξωτερικό, ο νομοθέτης περιέλαβε στον κανονισμό 1346/2000 μερικές ειδικές διατάξεις:

51.

Ο κανονισμός 1346/2000 δεν προβλέπει ομοιόμορφες απαιτήσεις για την αναγγελία των απαιτήσεων. Δεν υπάρχει τέτοια πρόβλεψη σε σχέση με καμία διαδικασία και κανέναν συμμετέχοντα συγκεκριμένα ( 38 ).

52.

Επομένως, στο πλαίσιο της εφαρμογής της lex concursus κάθε διαδικασίας, τα κράτη μέλη μπορούν να ρυθμίζουν τις προθεσμίες κατά βούληση, εφόσον τηρούν τις αρχές της αποτελεσματικότητας και της ισοδυναμίας ( 39 ).

53.

Θα εξετάσω την ερμηνεία του άρθρου 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000 εκθέτοντας τους λόγους για τους οποίους, κατά τη γνώμη μου, ο σύνδικος της κύριας διαδικασίας οφείλει να τηρεί τις προθεσμίες που προβλέπονται από τη νομοθεσία του κράτους έναρξης δευτερεύουσας διαδικασίας, εάν έχει την πρόθεση να αναγγείλει σε αυτό τις απαιτήσεις που έχει ήδη αναγγείλει στο κράτος της κύριας διαδικασίας.

54.

Για τον σκοπό αυτό, θα εφαρμόσω τα συνήθη ερμηνευτικά κριτήρια, ήτοι το γραμματικό, το ιστορικό, το τελολογικό και το συστηματικό.

55.

Δεδομένης της πλειονότητας των διαδικασιών αφερεγγυότητας κατά του ίδιου οφειλέτη, το άρθρο 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000 προβλέπει ότι «[ο]ι σύνδικοι της κυρίας και των δευτερευουσών διαδικασιών αναγγέλλουν στις άλλες διαδικασίες τις απαιτήσεις οι οποίες έχουν αναγγελθεί στη διαδικασία για την οποία διορίστηκαν αντιστοίχως σύνδικοι […]».

56.

Κανένα στοιχείο στο γράμμα της διάταξης αυτής δεν υποδεικνύει τον χρόνο κατά τον οποίο πρέπει να αναγγελθούν οι απαιτήσεις. Επομένως, θα πρέπει να εφαρμοστεί το γενικό καθεστώς, ήτοι αυτό που απορρέει από τον βασικό κανόνα για τη σύγκρουση των νομοθεσιών (άρθρα 4 και 28 του κανονισμού 1346/2000), που ορίζει, όπως προεκτέθηκε, τη lex concursus του κράτους έναρξης κάθε διαδικασίας ( 40 ).

57.

Ειδικότερα, από το άρθρο 4, παράγραφος 2, στοιχείο ηʹ, συνάγεται ότι το δίκαιο του κράτους έναρξης ρυθμίζει το καθεστώς αναγγελίας, εξέλεγξης και τελικής επαλήθευσης των απαιτήσεων, και τούτο περιλαμβάνει τις προθεσμίες για την πραγματοποίηση της αναγγελίας αυτής. Ο δικονομικός χαρακτηρισμός του ζητήματος αυτού θα είχε καταλήξει επίσης στην εφαρμογή του δικαίου του επιληφθέντος δικαστηρίου, ακόμη και ελλείψει ρητής πρόβλεψης ( 41 ).

58.

Την ερμηνεία αυτή υποστηρίζει η απόφαση ENEFI. Σε αυτήν επισημαίνεται, επιπλέον, ότι η lex concursus εφαρμόζεται στις συνέπειες της μη τήρησης των κανόνων περί αναγγελίας απαιτήσεων και, πιο συγκεκριμένα, των κανόνων περί προθεσμιών ( 42 ).

59.

Το άρθρο 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000 επαναλαμβάνει τον σχετικό κανόνα της (μη κυρωθείσας) Σύμβασης. Από τη συνέχεια των δύο πράξεων συνάγεται ότι η αναγγελία απαιτήσεων από τον σύνδικο έχει την ίδια λειτουργία και επιδιώκει τον ίδιο σκοπό σε αμφότερα τα κείμενα. Ως εκ τούτου, οι απαιτήσεις της αναγγελίας αυτής πρέπει επίσης να είναι πανομοιότυπες.

60.

Το άρθρο 32 της Σύμβασης εισήχθη στο πλαίσιο του μειωμένου οικουμενικού μοντέλου, στο οποίο είναι δυνατή η κίνηση πλειόνων διαδικασιών αφερεγγυότητας κατά του ίδιου οφειλέτη. Στην παράγραφο 1 προβλέφθηκε, ως εξαίρεση από τον κανόνα που υπάγει την αναγγελία απαιτήσεων στη lex concursus, το δικαίωμα κάθε πιστωτή να αναγγείλει τις απαιτήσεις του στη διαδικασία της επιλογής του ( 43 ), ακόμη και σε πλείονες διαδικασίες ( 44 ).

61.

Για τη διευκόλυνση της άσκησης του δικαιώματος αυτού ( 45 ), προβλέφθηκε ένας μηχανισμός ο οποίος αναθέτει στον σύνδικο σε κάθε διαδικασία να παράσχει μια υπηρεσία ( 46 ) στους πιστωτές τους οποίους εκπροσωπεί: ο σύνδικος αναγγέλλει τις απαιτήσεις αυτές σε άλλες κινηθείσες διαδικασίες ( 47 ), με την επιφύλαξη της δυνατότητας του δικαιούχου κάθε απαίτησης να αντιταχθεί στην αναγγελία αυτή.

62.

Για την άσκηση των καθηκόντων του, ο σύνδικος μπορούσε, κατά τη Σύμβαση, να αναγγείλει, σε άλλες διαδικασίες τις απαιτήσεις που είχαν ήδη αναγγελθεί στη διαδικασία στην οποία έχει διοριστεί. Ο σύνδικος ενεργεί, κατά κάποιον τρόπο, αντί των πιστωτών, εξ ονόματος και για λογαριασμό αυτών ( 48 ), και οφείλει να αναγγείλει τις απαιτήσεις, εφόσον η αναγγελία είναι επωφελής για τους πιστωτές αυτούς.

63.

Εντούτοις, η απόφαση σχετικά με την αναγγελία απαίτησης δεν συνεπάγεται τη μεταβολή του δικαιούχου της: η απαίτηση εξακολουθεί να ανήκει σε κάθε μεμονωμένο πιστωτή. Η Σύμβαση διατηρεί το δικαίωμα των πιστωτών, καθόσον τους παρέχει τη δυνατότητα τόσο να αντιταχθούν στην αναγγελία από τον σύνδικο όσο και να αποσύρουν την απαίτηση που έχει ήδη αναγγελθεί σε άλλη διαδικασία ( 49 ).

64.

Σύμφωνα με την αρχή αυτή, η αναγγελία από τον σύνδικο παράγει τα ίδια αποτελέσματα με την αναγγελία από τον ίδιο τον πιστωτή ( 50 ). Ως εκ τούτου, είναι πανομοιότυπες οι προϋποθέσεις και οι προθεσμίες τους, οι οποίες διέπονται, κατά τη Σύμβαση, από τη lex concursus ανεξαρτήτως του προσώπου που αναγγέλλει τις απαιτήσεις ( 51 ).

65.

Η υποχρέωση που υπέχει ο σύνδικος, βάσει του άρθρου 32 του κανονισμού 1346/2000, είναι απόρροια του κανόνα που αναγνωρίζει στους πιστωτές το δικαίωμα να αναγγείλουν τις απαιτήσεις τους σε οποιαδήποτε διαδικασία αφερεγγυότητας.

66.

Η θέση του κανόνα επιβεβαιώνει όσα προεκτέθηκαν σχετικά με το ιστορικό θέσπισής του και τον σκοπό του: η θέση του συνδίκου που διορίζεται σε μια διαδικασία, ο οποίος αναγγέλλει τις απαιτήσεις σε οποιαδήποτε άλλη διαδικασία, αποτελεί συνέχεια της θέσης των πιστωτών και εξαρτάται από αυτή ( 52 ).

67.

Καίτοι ο δεσμός μεταξύ συνδίκου και πιστωτών δικαιολογεί να υπόκεινται στο ίδιο καθεστώς κατά την αναγγελία των απαιτήσεων σε άλλη διαδικασία, η προτεραιότητα που αναγνωρίζεται στον πιστωτή επιβεβαιώνει ότι το καθεστώς αυτό καθορίζεται από τη δική του θέση. Συγκεκριμένα:

68.

Ο σύνδικος δεν δικαιούται μόνον να αναγγείλει σε άλλες διαδικασίες τις απαιτήσεις που έχει αναγγείλει στη διαδικασία στην οποία έχει διοριστεί, αλλά υποχρεούται να το πράξει, εφόσον η αναγγελία είναι επωφελής για τους πιστωτές ( 54 ).

69.

Το δικαίωμα αναγγελίας των απαιτήσεων παρέχει στον σύνδικο ενεργητική νομιμοποίηση σε όλες τις διαδικασίες, ανεξαρτήτως από το αν προβλέπεται στο δίκαιο του κράτους έναρξης της διαδικασίας. Τοιουτοτρόπως, παρέχεται στον σύνδικο η δυνατότητα να εκπληρώσει τη νόμιμη υποχρέωσή του ( 55 ) και διασφαλίζεται ο σκοπός του άρθρου 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000.

70.

Πάντως, η υποχρέωση του συνδίκου δεν είναι απόλυτη: απαιτεί την εξέταση του επωφελούς χαρακτήρα ( 56 ) ή των δυνητικών πλεονεκτημάτων που συνεπάγεται η αναγγελία, σε δευτερεύουσα διαδικασία, των απαιτήσεων που έχουν ήδη αναγγελθεί στη διαδικασία στην οποία έχει διοριστεί.

71.

Η εξέταση αυτή δεν αφορά κάθε μεμονωμένη απαίτηση και τις προσδοκίες είσπραξής της ( 57 ). Είναι, αντιθέτως, μια σφαιρική εξέταση του συνόλου των απαιτήσεων ( 58 ) που αναγγέλθηκαν στη διαδικασία στην οποία διορίστηκε ο σύνδικος.

72.

Για πρακτικούς κυρίως λόγους, απόκειται σε κάθε πιστωτή να διενεργήσει ειδική αξιολόγηση της απαίτησης, βάσει του εφαρμοστέου σε αυτή δικαίου, και, όσον αφορά την κατάταξή της, βάσει του δικαίου του κράτους στο οποίο αναγγέλλεται ( 59 ).

73.

Επομένως, τον τελευταίο λόγο όσον αφορά την αναγγελία μιας απαίτησης έχει ο δικαιούχος της (ήτοι ο πιστωτής), στον οποίο ο κανονισμός 1346/2000 αναγνωρίζει, στο άρθρο του 32, παράγραφος 2, in fine, τη δυνατότητα να αντιταχθεί στην αναγγελία από τον σύνδικο ή να αποσύρει την απαίτηση, εφόσον εκτιμά ότι η αναγγελία δεν είναι επωφελής για αυτόν ( 60 ).

74.

Στην πραγματικότητα, ο σύνδικος δεν προασπίζεται ένα διαφορετικό ή ανώτερο συμφέρον από εκείνο των πιστωτών, το οποίο θα δικαιολογούσε την εφαρμογή σε αυτόν ειδικού καθεστώτος κατά την αναγγελία των απαιτήσεων σε άλλες διαδικασίες. Η ασφαλιστική δικλείδα του συστήματος, η οποία αναθέτει τελικώς σε κάθε μεμονωμένο πιστωτή την απόφαση περί αναγγελίας ή μη της απαίτησής του, επιβεβαιώνει τη σύγκλιση των συμφερόντων του συνδίκου και των πιστωτών.

75.

Οι λόγοι για τους οποίους η αξιολόγηση του συνδίκου δεν είναι ίδια με εκείνου του πιστωτή δεν είναι θεωρητικοί αλλά πρακτικοί ( 61 ). Ο πιστωτής που έχει αναγγείλει την απαίτησή του σε μια διαδικασία καταδεικνύει, κατ’ αρχήν, το ενδιαφέρον του να εισπράξει την απαίτηση από την περιουσία του οφειλέτη εκεί όπου βρίσκεται ( 62 ). Βάσει της παραδοχής αυτής, είναι θεμιτό το καθήκον του συνδίκου να περιορίζεται σε στάθμιση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων για το σύνολο των απαιτήσεων που αναγγέλλονται στη διαδικασία στην οποία έχει διοριστεί.

76.

Το άρθρο 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000 περιλαμβάνεται στο κεφάλαιό του III, το οποίο αφορά τις δευτερεύουσες διαδικασίες αφερεγγυότητας. Εντούτοις, η υποχρέωση που προβλέπεται στη διάταξη αυτή αφορά, σύμφωνα με το γράμμα της, όλους τους συνδίκους, τόσο εκείνους της κύριας διαδικασίας όσο και εκείνους της δευτερεύουσας διαδικασίας. Οφείλουν αμφότεροι να «αναγγέλλουν στις άλλες διαδικασίες τις απαιτήσεις οι οποίες έχουν αναγγελθεί στη διαδικασία για την οποία διορίστηκαν αντιστοίχως σύνδικοι» ( 63 ).

77.

Δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι, λόγω της συστηματικής θέσης του άρθρου, ο σύνδικος της κύριας διαδικασίας κατέχει ειδική θέση, σε σύγκριση με τους συνδίκους των άλλων εκκρεμών διαδικασιών, κατά την αναγγελία των απαιτήσεων που αναγγέλθηκαν στην κύρια διαδικασία.

78.

Ο συνακόλουθος χαρακτήρας των δευτερευουσών διαδικασιών, σε σχέση με τη διαδικασία που κινείται στο κέντρο των κύριων συμφερόντων του οφειλέτη, συνεπάγεται ασφαλώς ειδική θέση του συνδίκου της διαδικασίας αυτής σε σχέση με τις άλλες ( 64 ). Τούτου λεχθέντος, ο κανονισμός 1346/2000 δεν αναγνωρίζει σε αυτόν προνόμιο, όσον αφορά την αναγγελία των απαιτήσεων, το οποίο θα μπορούσε να συνίσταται στη μη υπαγωγή του στις προθεσμίες που προβλέπονται στη lex concursus κάθε διαδικασίας.

79.

Υπό τον τίτλο «Ενημέρωση των πιστωτών και αναγγελία των απαιτήσεών τους», το κεφάλαιο IV του κανονισμού 1346/2000 θεσπίζει κανόνες παρέκκλισης από τη lex concursus, οι οποίοι, όπως το άρθρο 32, παράγραφος 2, τείνουν να διευκολύνουν την αναγγελία των απαιτήσεων.

80.

Αυτοί οι άμεσης εφαρμογής κανόνες ευνοούν τους πιστωτές που έχουν κατοικία, συνήθη διαμονή ή έδρα στο έδαφος κράτους μέλους διαφορετικού από εκείνο στο οποίο κινείται η διαδικασία αφερεγγυότητας. Εκτιμώ ότι μπορούν επίσης να εφαρμοστούν, τηρουμένων των αναλογιών, στον σύνδικο διαδικασίας στην αλλοδαπή.

81.

Οι επαγγελματικές γνώσεις τις οποίες τεκμαίρεται ευλόγως ότι διαθέτει ο σύνδικος δεν είναι αναγκαίο να καλύπτουν τη διασυνοριακή αφερεγγυότητα, ούτε να συνεπάγονται αυστηρότερες προϋποθέσεις για πράξεις τις οποίες θα μπορούσαν να εκτελέσουν οι ίδιοι οι πιστωτές, δεδομένου ότι, διά της εκτέλεσης αυτών, ο σύνδικος παρέχει στους πιστωτές μια υπηρεσία, ενεργώντας αντ’ αυτών ( 65 ).

82.

Στον κανονισμό 1346/2000 κανένας από τους προμνησθέντες κανόνες δεν παραπέμπει ειδικώς στο καθεστώς των προθεσμιών ( 66 ). Η σημασία της σιωπής αυτής είναι διττή: α) καθιστά δυσχερές το επιχείρημα ότι ο σύνδικος δεν υπάγεται στη γενική λύση, ήτοι στη lex concursus κάθε διαδικασίας, και β) θα καθιστούσε υποχρεωτική, σε διαφορετική περίπτωση, την αναζήτηση, διά της ερμηνευτικής οδού, της λύσης που θα έπρεπε να εφαρμοστεί, αντί της γενικής λύσης ( 67 ).

83.

Η μη υπαγωγή του συνδίκου στις προθεσμίες της lex concursus κάθε διαδικασίας θα συνεπαγόταν, εν τέλει, διαφορετική, απρόβλεπτη και μη ρυθμιζόμενη, μεταχείριση για τον ίδιο (και κατ’ επέκταση για τους πιστωτές των οποίων τις απαιτήσεις εκπροσωπεί) ( 68 ), σε σύγκριση με τους τοπικούς πιστωτές, οι οποίοι υπόκεινται στις προθεσμίες αυτές και στις συνέπειες της εκπρόθεσμης αναγγελίας των απαιτήσεών τους ( 69 ).

84.

Συμπερασματικά, εκτιμώ ότι η αναγγελία των απαιτήσεων από τον σύνδικο (της κύριας διαδικασίας αφερεγγυότητας) σε δευτερεύουσα διαδικασία διέπεται από τις προθεσμίες που προβλέπονται στο δίκαιο του κράτους έναρξης της δευτερεύουσας διαδικασίας.

85.

Η λύση αυτή επιβάλλεται επιπλέον για πρακτικούς λόγους. Εάν ο σύνδικος δεν υπαγόταν στις προθεσμίες αυτές στη δευτερεύουσα διαδικασία, η διαχείριση, η πρόοδος και η διεξαγωγή της θα αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα.

86.

Για λόγους πληρότητας, θα εξετάσω εν συντομία την ερμηνεία του άρθρου 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000 που προτείνει ο NK. Κατ’ αυτόν, στη δευτερεύουσα διαδικασία αφερεγγυότητας θα μπορούσαν να αναγγελθούν μόνον οι απαιτήσεις που έχουν ήδη αναγγελθεί στην κύρια διαδικασία μετά την εξέλεγξη και την τελική επαλήθευσή τους σε αυτή.

87.

Κατά τη γνώμη μου, η άποψη του NK δεν βρίσκει έρεισμα στο γράμμα του άρθρου αυτού, ούτε στο ιστορικό θέσπισης ή στον σκοπό του, ούτε απορρέει από συστηματική ερμηνεία. Επιπλέον, η αποδοχή της θα έθιγε την αποτελεσματική διαχείριση κάθε διαδικασίας αφερεγγυότητας.

88.

Επαναλαμβάνω ότι η άποψη αυτή είναι απορριπτέα, καθόσον:

89.

Όπως προεκτέθηκε, δεν υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου, επιχειρήματα που να μπορούν να αποδείξουν ότι το άρθρο 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000 έχει την έννοια ότι η υποχρέωση του συνδίκου περιορίζεται στις απαιτήσεις που έχουν ήδη εξελεγχθεί και επαληθευθεί τελικώς στη διαδικασία στην οποία διορίστηκε σύνδικος.

90.

Φρονώ επίσης ότι δεν υπάρχουν πειστικά επιχειρήματα ώστε να θεωρηθεί ότι, για τον λόγο αυτό ή για άλλον λόγο, ο σύνδικος υπόκειται σε καθεστώς αναγγελίας το οποίο παρεκκλίνει από εκείνο που εφαρμόζεται στους τοπικούς πιστωτές και σε εκείνους που, αφού ανήγγειλαν απαιτήσεις τους σε μια διαδικασία, επιλέγουν να τις αναγγείλουν μεμονωμένα σε άλλες διαδικασίες.

91.

Ο NK υποστηρίζει ( 72 ) ότι οι προβλεπόμενες στον ZFPPIPP προθεσμίες είναι πολύ βραχείες και, για τον λόγο αυτό, δεν συνάδουν με τον αυστριακό σχεδιασμό των διαδικασιών αφερεγγυότητας. Επομένως, θα είναι αδύνατον να εκπληρωθεί στην πράξη η υποχρέωση του άρθρου 32, παράγραφος 2, του κανονισμού 1346/2000.

92.

Δεδομένου ότι, κατά τη γνώμη μου, ο NK υποπίπτει στην αρχική πλάνη που ήδη επισημάνθηκε (σχετικά με τα χαρακτηριστικά των απαιτήσεων που πρέπει σε αναγγελθούν σε άλλες διαδικασίες), το επιχείρημά του, το οποίο συνδέεται με την πλάνη αυτή, δεν μπορεί να τελεσφορήσει.

93.

Αντιθέτως, είναι ορθό να υπογραμμίζεται ότι οι τεθείσες προθεσμίες για την αναγγελία απαιτήσεων σε οποιοδήποτε κράτος μέλος δεν πρέπει να στερούν τη χρησιμότητα κανόνα του δικαίου της Ένωσης. Το πρόβλημα που επισημαίνει ο NK μπορεί, από την άποψη αυτή, να είναι υπαρκτό.

94.

Η βραχύτητα των προβλεπόμενων προθεσμιών για την αναγγελία των απαιτήσεων στα διάφορα κράτη ( 73 ), καθώς και οι διαφορές μεταξύ αυτών, επίσης όσον αφορά τα αποτελέσματα της εκπρόθεσμης αναγγελίας ( 74 ), θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την πρακτική εφαρμογή του άρθρου 32 του κανονισμού 1346/2000.

95.

Όσον αφορά την παράγραφο 2 του άρθρου αυτού, η εφαρμογή του θα μπορούσε να διευκολύνει την επαναλαμβανόμενη αναγγελία της ίδιας απαίτησης: ο πιστωτής ο οποίος δεν είναι βέβαιος ότι ο σύνδικος θα θεωρήσει επωφελή την αναγγελία των απαιτήσεων σε διαδικασία στην αλλοδαπή θα μπορούσε να αισθανθεί υποχρεωμένος να τις αναγγείλει ο ίδιος, προκειμένου να διασφαλίσει την τήρηση της προθεσμίας ( 75 ).

96.

Εντούτοις, ο Ευρωπαίος νομοθέτης αποδέχεται τις αποκλίσεις στις έννομες τάξεις των κρατών μελών, όταν προβλέπει την εφαρμογή της lex concursus για την αναγγελία των πιστώσεων.

97.

Η μεταρρύθμιση η οποία κατέληξε στον κανονισμό 2015/848 έλαβε υπόψη τις δυσχέρειες για τους πιστωτές, ιδίως τους μικρούς πιστωτές και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, όσον αφορά την αναγγελία των απαιτήσεών τους σε διαδικασίες κινηθείσες στην αλλοδαπή.

98.

Οι δυσχέρειες αυτές λήφθηκαν υπόψη στον κανονισμό 2015/848 με τη θέσπιση ομοιόμορφου κανόνα ο οποίος, αφενός, επικυρώνει ρητώς την εφαρμογή της lex concursus στις προθεσμίες και, αφετέρου, θεσπίζει ελάχιστη προθεσμία (και την ημερομηνία έναρξης αυτής) για την αναγγελία απαίτησης από αλλοδαπό πιστωτή ( 76 ).

99.

Από τη διάρκεια της περιόδου αυτής (τριάντα ημέρες) ( 77 ) προκύπτει ότι ο Ευρωπαίος νομοθέτης υιοθέτησε τη λύση που ήδη εφαρμοζόταν στην πλειονότητα των κρατών μελών.

100.

Δεδομένου ότι δεν φαίνεται πιθανό ότι τα κράτη μέλη θα επιλύσουν, αφ’ εαυτών, τα προβλήματα προσαρμογής των διαφορετικών προθεσμιών αναγγελίας, η εφαρμογή στην πράξη του άρθρου 32 του κανονισμού 1346/2000 (όπως και του άρθρου 45 του κανονισμού 2015/848) απαιτεί τη συνεργασία μεταξύ των συνδίκων για την αποφυγή πολλαπλών αναγγελιών μιας απαίτησης στην ίδια διαδικασία αφερεγγυότητας ( 78 ).

101.

Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, προτείνω στο Δικαστήριο να απαντήσει στο Višje sodišče v Ljubljani (εφετείο Λιουμπλιάνας, Σλοβενία) ως εξής:

«Το άρθρο 32, παράγραφος 2, του κανονισμού (ΕΚ) 1346/2000, της 29ης Μαΐου 2000, περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας, έχει την έννοια ότι, οσάκις ο σύνδικος κύριας διαδικασίας αφερεγγυότητας αναγγέλλει τις απαιτήσεις σε δευτερεύουσα διαδικασία, οι προθεσμίες αναγγελίας των απαιτήσεων αυτών, καθώς και οι συνέπειες της εκπρόθεσμης αναγγελίας, διέπονται από το δίκαιο του κράτους στο οποίο κινήθηκε η δευτερεύουσα διαδικασία.»