–

η R. Jonsson, εκπροσωπούμενη από τον S. Teste, jur. kand.,

–

η Κροατική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον T. Galli,

–

η Αυστριακή Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον G. Eberhard,

–

η Φινλανδική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον S. Hartikainen,

–

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον K. Simonsson και την M. Heller,

1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 16 του κανονισμού (ΕΚ) 861/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2007, για τη θέσπιση ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών (ΕΕ 2007, L 199, σ. 1).

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της Rebecka Jonsson, κατοίκου Σουηδίας, και της Société du Journal L’Est Républicain, με έδρα τη Γαλλία (στο εξής: L’Est Républicain), σχετικά με αίτηση επιστροφής των εξόδων της δίκης.

3

Η αιτιολογική σκέψη 29 του κανονισμού 861/2007 έχει ως εξής:

«Ο ηττηθείς διάδικος θα πρέπει να φέρει τα έξοδα της δίκης […]. [Τα έξοδα της δίκης] θα πρέπει να υπολογίζονται σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία. Λαμβανομένων υπόψη των στόχων της απλούστευσης και του περιορισμού του κόστους, το δικαστήριο θα πρέπει να διατάσσει τον ηττηθέντα διάδικο να καταβάλει μόνο τα δικαστικά έξοδα, συμπεριλαμβανομένων για παράδειγμα των τυχόν εξόδων που προκύπτουν από το γεγονός ότι ο άλλος διάδικος εκπροσωπήθηκε από δικηγόρο ή άλλον επαγγελματία νομικό, ή από την επίδοση ή τη μετάφραση εγγράφων, τα οποία είναι ανάλογα προς το ποσό της αξίωσης ή τα αναγκαίως αναληφθέντα έξοδα.»

4

Το άρθρο 1 του κανονισμού αυτού ορίζει τα εξής:

«Ο παρών κανονισμός καθιερώνει ευρωπαϊκή διαδικασία επίλυσης μικροδιαφορών (στο εξής “ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών”) με σκοπό την απλούστευση και επιτάχυνση της εκδίκασης των μικροδιαφορών σε διασυνοριακές υποθέσεις και τον περιορισμό του κόστους […]».

5

Το άρθρο 2, παράγραφος 1, του εν λόγω κανονισμού έχει ως εξής:

«Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται σε αστικές και εμπορικές διαφορές διασυνοριακού χαρακτήρος, ανεξάρτητα από το είδος του δικαστηρίου, εφόσον η αξία της απαιτήσεως δεν υπερβαίνει τα 2000 EUR κατά το χρόνο κατάθεσης της αγωγής στο δικαστήριο που έχει διεθνή δικαιοδοσία, εξαιρουμένων κάθε είδους τόκων, δαπανών και εξόδων. […]»

6

Το άρθρο 16 του ίδιου κανονισμού προβλέπει τα ακόλουθα:

«Ο ηττηθείς διάδικος φέρει τα έξοδα της δίκης. Ωστόσο το δικαστήριο δεν επιδικάζει δικαστικά έξοδα υπέρ του νικήσαντος διαδίκου στο βαθμό που η πραγματοποίησή τους ήταν περιττή ή που είναι δυσανάλογα προς το ύψος της αγωγής.»

7

Υπό τον τίτλο «Εφαρμοστέο δικονομικό δίκαιο», το άρθρο 19 του κανονισμού 861/2007 ορίζει τα εξής:

«Με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος κανονισμού, η ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών διέπεται από την πολιτική δικονομία του κράτους μέλους όπου διεξάγεται η διαδικασία.»

8

Το άρθρο 1 του κεφαλαίου 18 του rättegångsbalken (κώδικα πολιτικής δικονομίας) έχει ως εξής:

«Ο ηττηθείς διάδικος καταβάλλει τα δικαστικά έξοδα του αντιδίκου, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά.»

9

Το άρθρο 4 του κώδικα αυτού προβλέπει τα εξής:

«Αν υπάρχουν περισσότερα αιτήματα στην ίδια υπόθεση, σε περίπτωση μερικής νίκης και μερικής ήττας των διαδίκων κάθε διάδικος φέρει τα δικαστικά του έξοδα ή επιδικάζεται ένα προσαρμοσμένο ποσό και/ή, στο μέτρο που είναι εφικτή η διάκριση μεταξύ των εξόδων των διαφορετικών σκελών της υποθέσεως, τα έξοδα υπολογίζονται αναλόγως. Αν όμως η ήττα του διαδίκου είναι ασήμαντη, το δικαστήριο δύναται να επιδικάσει υπέρ αυτού το σύνολο των δικαστικών εξόδων.

Τούτο ισχύει, κατ’ αναλογίαν, στην περίπτωση που η αγωγή του διαδίκου γίνει δεκτή μόνον εν μέρει.»

10

Στις αρχές του 2012, η R. Jonsson κατέγραψε με κάμερα ένα άτομο να πέφτει σε ποτάμι, καθώς στη διάρκεια άλματος από υψηλό σημείο (bungee jumping) κόπηκε το ελαστικό σχοινί με το οποίο το εν λόγω άτομο ήταν δεμένο. Στον ιστότοπο της L’Est Républicain η R. Jonsson εντόπισε ένα τμήμα της ταινίας της, καθώς και στατική εικόνα προερχόμενη από αυτή.

11

Θεωρώντας ότι είχε προσβληθεί το αποκλειστικό δικαίωμά της για διάθεση της εν λόγω ταινίας και της εικόνας, η R. Jonsson άσκησε αγωγή ενώπιον του Attunda Tingsrätt (πρωτοδικείου Attunda, Σουηδία) με αίτημα να υποχρεωθεί η L’Est Républicain να της καταβάλει αποζημίωση ύψους 1950 ευρώ για τις ζημίες που υπέστη, ποσό το οποίο αντιστοιχεί σε αποζημίωση για την ανάρτηση της ταινίας (379 ευρώ) και της εικόνας (211 ευρώ) στο διαδίκτυο, σε αποζημίωση για τη μη αναφορά του ονόματός της ως δημιουργού της ταινίας (542 ευρώ) και της εικόνας (317 ευρώ), καθώς και σε αποζημίωση για την προσβολή του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας και για την επεξεργασία της ταινίας (284 ευρώ) και της εικόνας (217 ευρώ). Η R. Jonsson ζήτησε επίσης την απόδοση των δικαστικών εξόδων της ύψους 15652,50 σουηδικών κορωνών (SEK) (περίπου 1530 ευρώ).

12

Η L’Est Républicain αμφισβήτησε την αξίωση αυτή στο σύνολό της και ζήτησε να καταδικασθεί η R. Jonsson στην καταβολή των εξόδων, ύψους 2040 ευρώ, στα οποία υποβλήθηκε η εν λόγω εταιρία και τα οποία αφορούσαν μεταφράσεις.

13

Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή αποζημιώσεως της R. Jonsson, επιδικάζοντας σε αυτή το ποσό των 1101 ευρώ ως αποζημίωση, εκ των οποίων 379 ευρώ αντιστοιχούσαν σε αποζημίωση για την εκμετάλλευση της ταινίας και 211 ευρώ για την εκμετάλλευση της εικόνας, 211 ευρώ αντιστοιχούσαν σε αποζημίωση για τη μη αναφορά του ονόματος της όσον αφορά την εικόνα, ενώ 200 ευρώ αντιστοιχούσαν σε αποκατάσταση των ζημιών που αυτή υπέστη λόγω της εκ προθέσεως ή εξ αμελείας εκμεταλλεύσεως της ταινίας και 100 ευρώ στην αντίστοιχη χρήση που αφορούσε την εικόνα.

14

Επιπλέον, το εν λόγω δικαστήριο έκρινε ότι κάθε διάδικος έπρεπε να φέρει τα δικαστικά έξοδά του.

15

Θεωρώντας ότι ηττήθηκε πρωτοδίκως μόνον ως προς ελάχιστο μέρος των αιτημάτων της, η R. Jonsson άσκησε έφεση κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, περιορίζοντας την έφεσή της στο τμήμα της αποφάσεως που αφορούσε τα δικαστικά έξοδα. Ως εκ τούτου ζήτησε να καταδικασθεί η L’Est Républicain στην καταβολή του συνόλου των δικαστικών εξόδων στα οποία αυτή υποβλήθηκε πρωτοδίκως.

16

Το αιτούν δικαστήριο εκτιμά ότι ο κανονισμός 861/2007 δεν περιέχει διευκρινίσεις όσον αφορά την κατανομή των δικαστικών εξόδων σε περίπτωση όπως η επίμαχη στην υπόθεση που εκκρεμεί ενώπιόν του.

17

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Svea hovrätt (εφετείο Στοκχόλμης, Σουηδία) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

18

Με τα προδικαστικά ερωτήματα, τα οποία πρέπει να εξετασθούν από κοινού, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινισθεί εάν το άρθρο 16 του κανονισμού 861/2007 έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση κατά την οποία, εάν η νίκη διαδίκου είναι μόνο μερική, το εθνικό δικαστήριο δύναται να διατάξει ότι έκαστος των διαδίκων φέρει τα δικαστικά έξοδά του ή να κατανείμει τα έξοδα αυτά μεταξύ των εν λόγω διαδίκων.

19

Κατά την πρώτη περίοδο του ως άνω άρθρου, «[ο] ηττηθείς διάδικος φέρει τα δικαστικά έξοδα».

20

Προκειμένου να διαπιστωθεί εάν μια περίπτωση όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης, στην οποία η νίκη διαδίκου είναι μόνο μερική, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του εν λόγω άρθρου, πρέπει να καθοριστεί αν η έκφραση «ο ηττηθείς διάδικος» αφορά αποκλειστικώς την περίπτωση στην οποία ένας διάδικος ηττήθηκε εν όλω στα αιτήματά του ή αν η έκφραση αυτή αφορά επίσης την περίπτωση στην οποία ένας διάδικος ηττήθηκε μόνον εν μέρει.

21

Από το γράμμα του άρθρου 16 του κανονισμού 861/2007 προκύπτει ότι αυτό δεν περιλαμβάνει καμία ένδειξη σχετικά με την τελευταία αυτή περίπτωση.

22

Συναφώς, διαπιστώνεται ότι, οσάκις ένας από τους διαδίκους ηττάται εν μέρει στα αιτήματά του, ο έτερος διάδικος ηττάται επίσης. Αν όμως το άρθρο αυτό έπρεπε να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι καλύπτει τις περιπτώσεις στις οποίες ένας διάδικος ηττάται μόνον εν μέρει στα αιτήματά του, η ερμηνεία αυτή θα στερούσε το εν λόγω άρθρο από την πρακτική αποτελεσματικότητά του, καθόσον δεν θα επέτρεπε στο εθνικό δικαστήριο να προσδιορίσει τον διάδικο ο οποίος πρέπει να φέρει τα έξοδα της δίκης.

23

Επιπλέον, αν ο νομοθέτης της Ένωσης είχε θεωρήσει ότι οι περιπτώσεις στις οποίες η νίκη διαδίκου είναι μόνο μερική έπρεπε να εμπίπτουν επίσης στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 16 του κανονισμού 861/2007, η διευκρίνιση αυτή θα έπρεπε να είχε περιληφθεί στον εν λόγω κανονισμό, πολλώ δε μάλλον που ο εν λόγω κανονισμός προβλέπει μερική μόνον εναρμόνιση των δικονομικών κανόνων που ισχύουν για τις μικροδιαφορές.

24

Επομένως, η πρώτη περίοδος του άρθρου 16 του κανονισμού αυτού πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι καλύπτει μόνον περιπτώσεις στις οποίες ένας διάδικος ηττάται εν όλω στα αιτήματά του.

25

Εξάλλου, επισημαίνεται ότι από το άρθρο 19 του κανονισμού 861/2007 προκύπτει ότι, με την επιφύλαξη των διατάξεων του εν λόγω κανονισμού, η ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών διέπεται από την πολιτική δικονομία του κράτους μέλους όπου διεξάγεται η διαδικασία. Επιπλέον, η αιτιολογική σκέψη 29 του εν λόγω κανονισμού αναφέρει ότι ο ηττηθείς διάδικος θα πρέπει να φέρει τα έξοδα της δίκης τα οποία θα πρέπει να υπολογίζονται σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία.

26

Επομένως, σύμφωνα με το άρθρο 19 του κανονισμού αυτού, σε συνδυασμό με την αιτιολογική σκέψη 29, σε περίπτωση όπως αυτή της κύριας δίκης στην οποία η νίκη διαδίκου είναι μόνο μερική, τα δικονομικά ζητήματα που αφορούν την κατανομή των δικαστικών εξόδων μεταξύ των διαδίκων εξακολουθούν να διέπονται από το εθνικό δίκαιο των κρατών μελών.

27

Συναφώς, επισημαίνεται ότι, ελλείψει εναρμονίσεως των εθνικών μηχανισμών κατανομής των δικαστικών εξόδων, οι δικονομικοί κανόνες για τον καθορισμό της κατανομής αυτής εμπίπτουν, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του κανονισμού 861/2007, στην εσωτερική έννομη τάξη των κρατών μελών δυνάμει της αρχής της δικονομικής αυτονομίας αυτών. Ωστόσο, οι κανόνες αυτοί δεν πρέπει να συνεπάγονται δυσμενέστερη μεταχείριση από εκείνη που ισχύει για παρόμοιες καταστάσεις υπαγόμενες στο εσωτερικό δίκαιο (αρχή της ισοδυναμίας) και δεν πρέπει να καθιστούν πρακτικά αδύνατη ή υπερβολικά δυσχερή την άσκηση δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από το δίκαιο της Ένωσης (αρχή της αποτελεσματικότητας) (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 13ης Δεκεμβρίου 2012, Szyrocka, C‑215/11, EU:C:2012:794, σκέψη 34 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

28

Επομένως, εάν η νίκη διαδίκου είναι μόνο μερική, το εθνικό δικαστήριο παραμένει, κατ’ αρχήν, ελεύθερο να καθορίσει την κατανομή των δικαστικών εξόδων σύμφωνα με τους κανόνες που προβλέπονται από το εθνικό δίκαιο, υπό την προϋπόθεση ότι οι εθνικοί δικονομικοί κανόνες κατανομής των δικαστικών εξόδων για την επίλυση διασυνοριακών μικροδιαφορών δεν είναι λιγότερο ευνοϊκοί από τους κανόνες που διέπουν παρόμοιες καταστάσεις υπαγόμενες στο εσωτερικό δίκαιο και ότι οι δικονομικές απαιτήσεις που συνδέονται με την κατανομή των δικαστικών εξόδων, καθόσον επιβάλλουν στον αιτούντα, σε περίπτωση που τα αιτήματά του έγιναν σε μεγάλο βαθμό δεκτά, να φέρει παρά ταύτα τα δικαστικά έξοδά του ή σημαντικό μέρος αυτών, δεν έχουν ως συνέπεια οι ενδιαφερόμενοι να μην κάνουν χρήση της ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών.

29

Κατόπιν του συνόλου των προεκτεθέντων, στα υποβληθέντα προδικαστικά ερωτήματα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 16 του κανονισμού 861/2007 πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία, εάν η νίκη διαδίκου είναι μόνο μερική, το εθνικό δικαστήριο δύναται να διατάξει ότι έκαστος των διαδίκων φέρει τα δικά του δικαστικά έξοδα ή να κατανείμει τα έξοδα αυτά μεταξύ των εν λόγω διαδίκων. Σε μια τέτοια περίπτωση, το εθνικό δικαστήριο παραμένει, κατ’ αρχήν, ελεύθερο να κατανείμει το ποσό των εν λόγω εξόδων, υπό την προϋπόθεση ότι οι εθνικοί δικονομικοί κανόνες κατανομής των δικαστικών εξόδων για την επίλυση διασυνοριακών μικροδιαφορών δεν είναι λιγότερο ευνοϊκοί από τους κανόνες που διέπουν παρόμοιες καταστάσεις υπαγόμενες στο εσωτερικό δίκαιο και ότι οι δικονομικές απαιτήσεις που συνδέονται με την κατανομή των δικαστικών εξόδων, καθόσον επιβάλλουν στον αιτούντα, σε περίπτωση που τα αιτήματά του έγιναν σε μεγάλο βαθμό δεκτά, να φέρει, παρά ταύτα, τα δικαστικά έξοδά του ή σημαντικό μέρος αυτών, δεν έχουν ως συνέπεια οι ενδιαφερόμενοι να μην κάνουν χρήση της ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών.

30

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σε αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (τρίτο τμήμα) αποφαίνεται:

Το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΚ) 861/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2007, για τη θέσπιση ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία, εάν η νίκη διαδίκου είναι μόνο μερική, το εθνικό δικαστήριο δύναται να διατάξει ότι έκαστος των διαδίκων φέρει τα δικά του δικαστικά έξοδα ή να κατανείμει τα έξοδα αυτά μεταξύ των εν λόγω διαδίκων. Σε μια τέτοια περίπτωση, το εθνικό δικαστήριο παραμένει, κατ’ αρχήν, ελεύθερο να κατανείμει το ποσό των εν λόγω εξόδων, υπό την προϋπόθεση ότι οι εθνικοί δικονομικοί κανόνες κατανομής των δικαστικών εξόδων για την επίλυση διασυνοριακών μικροδιαφορών δεν είναι λιγότερο ευνοϊκοί από τους κανόνες που διέπουν παρόμοιες καταστάσεις υπαγόμενες στο εσωτερικό δίκαιο και ότι οι δικονομικές απαιτήσεις που συνδέονται με την κατανομή των δικαστικών εξόδων, καθόσον επιβάλλουν στον αιτούντα, στην περίπτωση που τα αιτήματά του έγιναν σε μεγάλο βαθμό δεκτά, να φέρει, παρά ταύτα, τα δικαστικά έξοδά του ή σημαντικό μέρος αυτών, δεν έχουν ως συνέπεια οι ενδιαφερόμενοι να μην κάνουν χρήση της ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών.