1

Με το δικόγραφο της προσφυγής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητεί από το Δικαστήριο να διαπιστώσει ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 2008, για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη (ΕΕ 2008, L 152, σ. 1), σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής, στο άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της ίδιας οδηγίας, και στο άρθρο 22, παράγραφος 3, σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της εν λόγω οδηγίας, λόγω του ότι:

2

Η οδηγία 96/62/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 1996, για την εκτίμηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος (ΕΕ 1996, L 296, σ. 55), όριζε στο άρθρο 7, το οποίο έφερε τον τίτλο «Βελτίωση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος – Γενικές απαιτήσεις», τα ακόλουθα:

«1.   Τα κράτη μέλη μεριμνούν για την τήρηση των οριακών τιμών.

[…]

3.   Τα κράτη μέλη εκπονούν σχέδια δράσης με τα βραχυπρόθεσμα μέτρα στην περίπτωση κινδύνου υπέρβασης των οριακών τιμών ή/και των ορίων συναγερμού, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος υπέρβασης και να περιορισθεί η διάρκειά του. Τα σχέδια αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν ενδεχομένως μέτρα ελέγχου και, εφόσον αυτό είναι αναγκαίο, μέτρα αναστολής των δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στην υπέρβαση των οριακών τιμών, περιλαμβανομένης της κυκλοφορίας αυτοκινήτων.»

3

Το άρθρο 11 της οδηγίας αυτής προέβλεπε ότι τα κράτη μέλη κοινοποιούν κάθε έτος στην Επιτροπή εκθέσεις σχετικά με τη συμμόρφωση προς τις ημερήσιες και τις ετήσιες τιμές που πρέπει να τηρούνται για τους ατμοσφαιρικούς ρύπους, μεταξύ άλλων για τα ΑΣ10.

4

Το άρθρο 5, παράγραφος 1, της οδηγίας 1999/30/ΕΚ του Συμβουλίου, της 22ας Απριλίου 1999, σχετικά με τις οριακές τιμές διοξειδίου του θείου, διοξειδίου του αζώτου και οξειδίων του αζώτου, σωματιδίων και μολύβδου, στον αέρα του περιβάλλοντος (ΕΕ 1999, L 163, σ. 41), όριζε τα εξής:

«Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι οι συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον αέρα του περιβάλλοντος, όπως εκτιμώνται σύμφωνα με το άρθρο 7, δεν υπερβαίνουν τις οριακές τιμές που αναφέρονται στο μέρος Ι του παραρτήματος ΙΙΙ από τις καθοριζόμενες στο μέρος αυτό ημερομηνίες.

[…]»

5

Όσον αφορά τα ΑΣ10, η ημερομηνία από την οποία έπρεπε να τηρούνται οι οριακές τιμές ήταν η 1η Ιανουαρίου 2005.

6

Το άρθρο 5, παράγραφος 4, της οδηγίας αυτής όριζε τα ακόλουθα:

«Όταν σημειώνεται υπέρβαση των οριακών τιμών για τα ΑΣ10 που αναφέρονται στο μέρος Ι του παραρτήματος ΙΙΙ λόγω συγκεντρώσεων ΑΣ10 στον αέρα του περιβάλλοντος, οφειλομένων σε φυσικά φαινόμενα, η υπέρβαση δε αυτή συνεπάγεται συγκεντρώσεις υπερβαίνουσες σημαντικά τα συνήθη βασικά επίπεδα από φυσικές πηγές, τα κράτη μέλη ενημερώνουν την Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 1 της οδηγίας [96/62], και παρέχουν την αναγκαία αιτιολόγηση ώστε να αποδεικνύεται ότι οι υπερβάσεις αυτές οφείλονται σε φυσικά φαινόμενα. Στις περιπτώσεις αυτές, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εφαρμόζουν σχέδια δράσης σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας [96/62], μόνον όταν οι οριακές τιμές που αναφέρονται στο μέρος Ι του παραρτήματος ΙΙΙ σημειώνουν υπέρβαση οφειλόμενη σε άλλες αιτίες, εκτός των φυσικών φαινομένων.»

7

Κατά το άρθρο 12 της οδηγίας 1999/30, τα κράτη μέλη όφειλαν να θέσουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις προκειμένου να συμμορφωθούν προς την οδηγία αυτή έως τις 19 Ιουλίου 2001.

8

Η οδηγία 2008/50, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 11 Ιουνίου 2008, αποτελεί κωδικοποίηση πέντε προηγούμενων νομοθετικών πράξεων στον τομέα της αξιολογήσεως και διαχειρίσεως του ατμοσφαιρικού αέρα, μεταξύ των οποίων, οι οδηγίες 96/62 και 1999/30.

9

Οι προμνησθείσες οδηγίες καταργήθηκαν με το άρθρο 31 της οδηγίας 2008/50 από 11ης Ιουνίου 2010, υπό την επιφύλαξη των υποχρεώσεων τις οποίες υπέχουν τα κράτη μέλη όσον αφορά τις προθεσμίες μεταφοράς στην εθνική έννομη τάξη και την εφαρμογή των ίδιων αυτών οδηγιών.

10

Το άρθρο 2, σημεία 5, 8 και 16 έως 18, της οδηγίας 2008/50 ορίζει τα ακόλουθα:

«Κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας, νοείται ως:

[…]

[…]

[…]

11

Το άρθρο 13 της οδηγίας αυτής, το οποίο φέρει τον τίτλο «Οριακές τιμές και όρια συναγερμού για την προστασία της υγείας του ανθρώπου», ορίζει στην παράγραφο 1 τα εξής:

«Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα επίπεδα διοξειδίου του θείου, ΑΣ10, μολύβδου και μονοξειδίου του άνθρακα στον ατμοσφαιρικό αέρα να μην υπερβαίνουν στις ζώνες και τους οικισμούς τους τις οριακές τιμές του παραρτήματος XI.

[…]

Η συμμόρφωση προς αυτές τις απαιτήσεις εκτιμάται σύμφωνα με το παράρτημα ΙΙΙ.

Τα περιθώρια ανοχής του παραρτήματος XI εφαρμόζονται σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 3 και το άρθρο 23 παράγραφος 1.»

12

Το άρθρο 22 της εν λόγω οδηγίας, το οποίο φέρει τον τίτλο «Αναβολή της τήρησης των προθεσμιών και εξαίρεση από την υποχρέωση εφαρμογής ορισμένων οριακών τιμών», προβλέπει τα ακόλουθα:

«1.   Όταν, σε μια ζώνη ή έναν οικισμό, είναι αδύνατον να επιτευχθεί συμμόρφωση προς τις οριακές τιμές για το διοξείδιο του αζώτου ή το βενζόλιο εντός των προθεσμιών που προβλέπονται στο παράρτημα XI, ένα κράτος μέλος μπορεί να αναβάλλει την τήρηση των εν λόγω προθεσμιών για πέντε το πολύ έτη στη συγκεκριμένη ζώνη ή το συγκεκριμένο οικισμό, υπό τις εξής προϋποθέσεις: έχει εκπονηθεί σχέδιο για την ποιότητα του αέρα, σύμφωνα με το άρθρο 23, για τη ζώνη ή τον οικισμό για τον οποίο θα ισχύσει η αναβολή· το εν λόγω σχέδιο για την ποιότητα του αέρα συμπληρώνεται με τις πληροφορίες που αναφέρονται στο τμήμα Β του παραρτήματος XV οι οποίες αφορούν τους σχετικούς ρύπους και καταδεικνύει με ποιον τρόπο θα επιτευχθεί η συμμόρφωση προς τις οριακές τιμές πριν από τη νέα προθεσμία.

2.   Όταν, σε συγκεκριμένη ζώνη ή οικισμό, είναι αδύνατον να επιτευχθεί συμμόρφωση προς τις οριακές τιμές για τα σωματίδια ΑΣ10 όπως προσδιορίζονται στο παράρτημα ΧΙ, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών διασποράς που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη τοποθεσία, αντίξοων κλιματικών συνθηκών ή διαμεθοριακών συμβολών, ένα κράτος μέλος απαλλάσσεται από την υποχρέωση να τηρεί τις εν λόγω οριακές τιμές έως τις 11 Ιουνίου 2011, εφόσον τηρούνται οι προϋποθέσεις της παραγράφου 1 και το κράτος μέλος αποδείξει ότι έχουν ληφθεί όλα τα κατάλληλα μέτρα σε εθνικό, τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, προκειμένου να τηρηθούν οι προθεσμίες.

3.   Όταν εφαρμόζει τις παραγράφους 1 ή 2, το κράτος μέλος μεριμνά ώστε να μη σημειώνεται υπέρβαση της οριακής τιμής για κάθε ρύπο μεγαλύτερη από το ανώτατο περιθώριο ανοχής που ορίζεται για καθέναν από τους συγκεκριμένους ρύπους στο παράρτημα XI.

[…]»

13

Το άρθρο 23 της ίδιας οδηγίας, το οποίο φέρει τον τίτλο «Σχέδια για την ποιότητα του αέρα», ορίζει στην παράγραφο 1 τα ακόλουθα:

«Όταν, σε συγκεκριμένες ζώνες ή οικισμούς, τα επίπεδα των ρύπων υπερβαίνουν κάθε οριακή τιμή ή τιμή στόχο, καθώς και κάθε αντίστοιχο περιθώριο ανοχής, τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε να εκπονούνται σχέδια για την ποιότητα του αέρα για τις εν λόγω ζώνες ή οικισμούς με σκοπό να επιτευχθούν οι αντίστοιχες οριακές τιμές ή οι τιμές στόχοι που αναφέρονται στα παραρτήματα XI και XIV.

Σε περίπτωση υπερβάσεων αυτών των οριακών τιμών, για τις οποίες έχει ήδη παρέλθει η προβλεπόμενη προθεσμία, τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα θα θεσπίζουν κατάλληλα μέτρα ώστε η περίοδος υπέρβασης να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη. Τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα μπορούν επιπροσθέτως να περιέχουν ειδικά μέτρα που αποσκοπούν στην προστασία ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού, περιλαμβανομένων των παιδιών.

Τα εν λόγω σχέδια για την ποιότητα του αέρα περιλαμβάνουν τουλάχιστον τις πληροφορίες που αναφέρονται στο τμήμα A του παραρτήματος XV και μπορεί να περιέχουν μέτρα σύμφωνα με το άρθρο 24. Τα εν λόγω σχέδια κοινοποιούνται αμελλητί στην Επιτροπή, το αργότερο δε δύο έτη μετά το τέλος του έτους κατά το οποίο παρατηρήθηκε η πρώτη υπέρβαση.

Όταν πρέπει να εκπονηθούν ή να εφαρμοστούν σχέδια για περισσότερους του ενός ρύπους τα κράτη μέλη εκπονούν και εφαρμόζουν, ανάλογα με την περίπτωση, ολοκληρωμένα σχέδια για την ποιότητα του αέρα που καλύπτουν όλους τους συγκεκριμένους ρύπους.»

14

Κατά το παράρτημα XI της οδηγίας 2008/50, το οποίο φέρει τον τίτλο «Οριακές τιμές για την προστασία της υγείας του ανθρώπου», σε ό,τι αφορά τα ΑΣ10, η ημερήσια οριακή τιμή είναι 50 μg/m3 και δεν επιτρέπεται υπέρβαση περισσότερο από 35 φορές ανά ημερολογιακό έτος, η δε ετήσια οριακή τιμή είναι 40 μg/m3 και δεν χωρεί υπέρβαση.

15

Η οδηγία 2008/50 μεταφέρθηκε στο πολωνικό δίκαιο με τον Prawo Ochrony Środowiska (νόμο περί προστασίας του περιβάλλοντος), της 27ης Απριλίου 2001 (Dz.U. του 2001, αριθ. 62, θέση 627), όπως αυτός ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της διαφοράς (στο εξής: νόμος POŚ). Το άρθρο 91, παράγραφος 1, του νόμου αυτού ορίζει τα εξής:

«Για τις ζώνες του άρθρου 89, παράγραφος 1, σημείο 1 [όπου τα επίπεδα των ουσιών στον αέρα υπερβαίνουν το οριακό επίπεδο], η διοίκηση του βοεβοδάτου, εντός 15 μηνών από την ημέρα που έλαβε τα αποτελέσματα της εκτιμήσεως των επιπέδων των ουσιών στον αέρα και της ταξινομήσεως των ζωνών του άρθρου 89, παράγραφος 1, εκπονεί και υποβάλλει προς γνωμοδότηση στους δημάρχους πόλεων και χωριών, στους επικεφαλής αστικών διοικήσεων και στους αρμόδιους επάρχους, σχέδιο αποφάσεως για την εκπόνηση προγράμματος για την ποιότητα του αέρα με στόχο να επιτευχθούν τα οριακά επίπεδα ουσιών στον αέρα και να καθορισθεί η υποχρέωση περί συγκεντρώσεως σε σχέση με την έκθεση.»

16

Το άρθρο 91, παράγραφος 3a, του εν λόγω νόμου ορίζει τα ακόλουθα:

«Για τις ζώνες όπου σημειώθηκε υπέρβαση των οριακών επιπέδων ουσιών, η διοίκηση του βοεβοδάτου εκπονεί σχέδιο αποφάσεως με στόχο την κατάρτιση ή την επικαιροποίηση του προγράμματος για την ποιότητα του αέρα το οποίο συνιστά, στο σύνολό του, το σχέδιο βραχυπρόθεσμης δράσεως του άρθρου 92.»

17

Το άρθρο 92, παράγραφος 1, του νόμου POŚ προβλέπει τα εξής:

«Σε περίπτωση κινδύνου υπερβάσεως, σε συγκεκριμένη ζώνη, του επιπέδου συναγερμού αναφορικά με μια οριακή τιμή ή με μια τιμή στόχο κάποιας ουσίας στον αέρα, η διοίκηση του βοεβοδάτου, εντός 15 μηνών από την ημέρα που έλαβε τις πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο αυτό από την επιθεώρηση προστασίας του περιβάλλοντος του βοεβοδάτου, εκπονεί και υποβάλλει προς γνωμοδότηση στους δημάρχους πόλεων και χωριών, στους επικεφαλής αστικών διοικήσεων και στους αρμόδιους επάρχους, σχέδιο αποφάσεως για την κατάρτιση προγράμματος βραχυπρόθεσμης δράσεως με στόχο:

18

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2012, ο Πολωνός Υπουργός Περιβάλλοντος εξέδωσε τον κανονισμό σχετικά με τα προγράμματα για την ποιότητα του αέρα και τα προγράμματα βραχυπρόθεσμης δράσεως. Ο κανονισμός αυτός ορίζει λεπτομερώς τις απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν τα προγράμματα για την ποιότητα του αέρα και τα προγράμματα βραχυπρόθεσμης δράσεως, τη μορφή τους και τα στοιχεία που αυτά πρέπει να περιλαμβάνουν.

19

Το σωματίδιο ΑΣ10 αποτελείται από μείγμα οργανικών και ανόργανων ουσιών που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα. Ενδέχεται να περιέχει τοξικές ουσίες όπως πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες, βαρέα μέταλλα, διοξίνη και φουράνιο. Περιέχει στοιχεία με διάμετρο μικρότερη των 10 μικρόμετρων που μπορούν να εισχωρούν στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα και στους πνεύμονες.

20

Στις 12 Νοεμβρίου 2008, η Δημοκρατία της Πολωνίας διαβίβασε στην Επιτροπή, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 2008/50, κοινοποίηση με σκοπό την αναβολή της τηρήσεως της προθεσμίας για συμμόρφωση προς τις οριακές τιμές για τις συγκεντρώσεις του ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα.

21

Στις 2 Φεβρουαρίου 2009, η Επιτροπή απηύθυνε στη Δημοκρατία της Πολωνίας προειδοποιητική επιστολή, με την οποία την καλούσε να θέσει τέρμα στην παράβαση της απορρέουσας από το άρθρο 5, παράγραφος 1, της οδηγίας 1999/30 υποχρεώσεως για μη υπέρβαση των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα. Στην επιστολή αυτή η Επιτροπή προσδιόριζε, εξάλλου, εννέα ζώνες όπου το 2006 και το 2007 είχαν παρατηρηθεί υπερβάσεις των οριακών τιμών για τα σωματίδια αυτά και για τις οποίες η Δημοκρατία της Πολωνίας δεν είχε ζητήσει αναβολή της τηρήσεως της προθεσμίας εφαρμογής των τιμών αυτών.

22

Με έγγραφο της 31ης Μαρτίου 2009, οι πολωνικές αρχές, σε απάντηση στην ανωτέρω προειδοποιητική επιστολή, ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι προετίθεντο να αποστείλουν συμπληρωματική κοινοποίηση σχετικά με την εφαρμογή της αναβολής και σειράς δράσεων που στόχευαν στη συνολική επίλυση του προβλήματος της ποιότητας του αέρα.

23

Η Δημοκρατία της Πολωνίας προέβη ακολούθως στην κοινοποίηση, εκτιμώντας ότι θα μπορούσε να απαλλαγεί από την υποχρέωση εφαρμογής των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε 83 ζώνες. Στις 11 Δεκεμβρίου 2009, η Επιτροπή αποφάσισε να μη διατυπώσει αντιρρήσεις στην εφαρμογή τέτοιας απαλλαγής για τρεις ζώνες, ήτοι τις Radom, Pruszków‑Żyrardów και Ostrów‑Kępno, και έκρινε ότι η απαλλαγή μπορούσε να εφαρμοστεί επίσης, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, για δύο άλλες ζώνες, ήτοι τις Oleski και Kędzierzyn‑Koźle.

24

Στις 4 και στις 12 Ιανουαρίου 2010, η Δημοκρατία της Πολωνίας διαβίβασε δεύτερη κοινοποίηση στην Επιτροπή προκειμένου να τύχει απαλλαγής δυνάμει του άρθρου 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 2008/50. Με απόφαση της 22ας Οκτωβρίου 2010, η Επιτροπή διατύπωσε αντιρρήσεις για την απαλλαγή αυτή.

25

Στις 15 Ιουνίου 2010, η Δημοκρατία της Πολωνίας διαβίβασε τρίτη κοινοποίηση στην Επιτροπή προκειμένου να τύχει απαλλαγής δυνάμει της προμνησθείσας διατάξεως. Με απόφαση της 22ας Μαρτίου 2011, η Επιτροπή διατύπωσε εκ νέου αντιρρήσεις για την απαλλαγή αυτή.

26

Την 1η Οκτωβρίου 2010, η Επιτροπή εξέδωσε αιτιολογημένη γνώμη με την οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας είχε παραβεί τις υποχρεώσεις που υπείχε από το άρθρο 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50, εξαιτίας μη τηρήσεως των ημερησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε πολλές ζώνες και οικισμούς.

27

Στις 30 Νοεμβρίου 2010, οι πολωνικές αρχές απάντησαν στην ανωτέρω αιτιολογημένη γνώμη ότι ήταν δύσκολο να μη σημειωθεί υπέρβαση των εν λόγω οριακών τιμών λόγω των ειδικών κλιματικών συνθηκών, των σημαντικών πηγών ρύπανσης του αέρα, της κοινωνικο-οικονομικής καταστάσεως της χώρας, καθώς και του ιστορικού και πολιτιστικού της πλαισίου.

28

Με έγγραφο της 26ης Απριλίου 2013, η Επιτροπή απηύθυνε στη Δημοκρατία της Πολωνίας συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή, καθότι έκρινε ότι το εν λόγω κράτος μέλος είχε παραβεί το άρθρο 13, παράγραφος 1, και το παράρτημα XI της οδηγίας 2008/50, καθώς και το άρθρο 22, παράγραφος 3, και το άρθρο 23, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής.

29

Η Επιτροπή αποφάσισε επίσης να επανεκκινήσει τη διαδικασία επί παραβάσει, δεδομένου ότι το 2010 είχε τροποποιηθεί η οριοθέτηση του πολωνικού εδάφους σε ζώνες, κατά την έννοια του άρθρου 2, σημείο 16, της οδηγίας 2008/50.

30

Στις 26 Ιουνίου 2013, οι πολωνικές αρχές απάντησαν στη συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή της Επιτροπής.

31

Με έγγραφο της 31ης Μαρτίου 2014, η Επιτροπή απηύθυνε στη Δημοκρατία της Πολωνίας δεύτερη συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή, καθότι έκρινε ότι το κράτος μέλος αυτό είχε παραβεί το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50. Η Επιτροπή προέβαλε, συναφώς, μια νέα αιτίαση περί μη ορθής μεταφοράς στο πολωνικό δίκαιο των υποχρεώσεων που περιλαμβάνονται στη διάταξη αυτή.

32

Στις 5 Μαΐου 2014, οι πολωνικές αρχές απάντησαν στη δεύτερη αυτή συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή της Επιτροπής.

33

Στις 27 Φεβρουαρίου 2015, η Επιτροπή εξέδωσε συμπληρωματική αιτιολογημένη γνώμη με την οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας είχε παραβεί τις υποχρεώσεις που υπείχε από το άρθρο 13, παράγραφος 1, το παράρτημα XI και το άρθρο 22, παράγραφος 3, της οδηγίας 2008/50, λόγω, αφενός, μη τηρήσεως από το 2007 έως το 2013, όπως και μετέπειτα, των ημερησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε 35 ζώνες και των ετησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε 9 ζώνες και, αφετέρου, των προμνησθεισών ημερησίων οριακών τιμών προσαυξημένων κατά το περιθώριο ανοχής σε 3 ζώνες, από την 1η Ιανουαρίου 2010 έως τις10 Ιουνίου 2011, και σε μία ζώνη, από την 1η Ιανουαρίου 2011 έως τις 10 Ιουνίου 2011. Επιπλέον, η Επιτροπή έκρινε ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας είχε παραβεί το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, και το παράρτημα XV, A, της οδηγίας αυτής, καθότι δεν είχε λάβει μέτρα ώστε η περίοδος υπερβάσεως των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη, καθώς και λόγω μη ορθής μεταφοράς στο πολωνικό δίκαιο των υποχρεώσεων που περιλαμβάνονται στη διάταξη αυτή.

34

Στις 27 Απριλίου 2015, σε απάντηση στην ανωτέρω συμπληρωματική αιτιολογημένη γνώμη, η Δημοκρατία της Πολωνίας ανέφερε ότι σημειωνόταν συστηματική βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην Πολωνία, σύμφωνα με την πτωτική τάση που σημείωναν οι υπερβάσεις των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα. Οι πολωνικές αρχές, καίτοι παραδέχτηκαν ότι δεν πληρούνταν ακόμη τα κριτήρια ποιότητας του αέρα, δήλωσαν ότι επιδίωκαν να βελτιώσουν την κατάσταση αυτή και ότι εκκρεμούσε η θέσπιση σειράς νομοσχεδίων για τον σκοπό αυτό.

35

Υπό τις συνθήκες αυτές, η Επιτροπή άσκησε την υπό κρίση προσφυγή.

36

Η Δημοκρατία της Πολωνίας αμφισβητεί το παραδεκτό της πρώτης αιτιάσεως, διατεινόμενη ότι δεν πληροί τις απαιτήσεις περί σαφήνειας και ακρίβειας που επιβάλλει η νομολογία του Δικαστηρίου.

37

Συγκεκριμένα, με την πρώτη αιτίαση καταγγέλλεται υπέρβαση των ημερησίων και των ετησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στις προσδιοριζόμενες ζώνες, όχι μόνον για τα έτη 2007 έως 2013, αλλά επίσης και για την περίοδο μετά το 2013, όπως προκύπτει από τη διατύπωση της Επιτροπής «και τουλάχιστον το 2013». Επιπροσθέτως, δεδομένου ότι στην προβαλλόμενη προς στήριξη της πρώτης αιτιάσεως επιχειρηματολογία χρησιμοποιείται η φράση «τώρα μια υπέρβαση», η Δημοκρατία της Πολωνίας υποστηρίζει ότι δεν είναι βέβαιο κατά πόσον η υποτιθέμενη παράβαση αφορά επίσης ενδεχόμενες υπερβάσεις που σημειώθηκαν το 2014, το 2015 ή το 2016.

38

Από την πλευρά της, η Επιτροπή εκτιμά ότι το χρονικό πλαίσιο στο δικόγραφο της προσφυγής της είναι αρκούντως σαφές, εφόσον αποβλέπει στο να καταδειχθεί γενική και συστηματική παράβαση. Στη νομολογία δε του Δικαστηρίου αναγνωρίζεται τέτοιου είδους παράβαση υποχρεώσεων οι οποίες απορρέουν από οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα προστασίας του περιβάλλοντος.

39

Η Επιτροπή αναφέρει, επιπλέον, ότι η φράση «και τουλάχιστον το 2013» πρέπει να εκληφθεί ως περιλαμβάνουσα τις γενικές και διαρκείς υπερβάσεις των ημερησίων και των ετησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις εκείνες του ΑΣ10 οι οποίες περιέχονται στη βάση δεδομένων τόσο του 2014, οι οποίες με τη σειρά τους παρατίθενται στην αιτιολογία της πρώτης αιτιάσεως στα σημεία 50 έως 53 του δικογράφου της προσφυγής, όσο και του 2015 στο σύνολό του, οι οποίες μνημονεύονται στο υπόμνημα απαντήσεως και από τις οποίες προκύπτει ότι οι υπερβάσεις αυτές δεν έπαυσαν και συνεχίζονταν ακόμη μετά το πέρας της προθεσμίας που τάχθηκε με την αιτιολογημένη γνώμη, εν προκειμένω στις 27 Απριλίου 2015.

40

Η Δημοκρατία της Πολωνίας υποστηρίζει, επιπροσθέτως, ότι η Επιτροπή δεν απέδειξε ότι οι πολωνικές αρχές δεν έλαβαν μέτρα προκειμένου να συμμορφωθούν με τις επιταγές της οδηγίας 2008/50, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου να διαπιστωθεί ενδεχόμενη γενική και διαρκής παράβαση.

41

Πρέπει να επισημανθεί ότι, κατά το γράμμα του άρθρου 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50, τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα επίπεδα, μεταξύ άλλων, των ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα να μην υπερβαίνουν, στο σύνολο των ζωνών και των οικισμών τους, τις οριακές τιμές που καθορίζονται στο παράρτημα XI της οδηγίας αυτής.

42

Καταρχάς, προτού δοθεί απάντηση στα επιχειρήματα της Δημοκρατίας της Πολωνίας, πρέπει να εξετασθεί αυτεπαγγέλτως εάν πληρούνται οι προβλεπόμενες στο άρθρο 258 ΣΛΕΕ προϋποθέσεις, και, συνεπώς, πρέπει να εξακριβωθεί κατά πόσον η πρώτη αιτίαση είναι παραδεκτή στο μέτρο που σκοπεί στη διαπίστωση ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις της από το 2007 και εφεξής.

43

Επ’ αυτού, η οδηγία 2008/50, η μόνη που παραθέτει η Επιτροπή στην προσφυγή της, τέθηκε σε ισχύ, σύμφωνα με το άρθρο 34, στις 11 Ιουνίου 2008, κατά το γράμμα δε του άρθρου 33, παράγραφος 1, τα κράτη μέλη όφειλαν να θέσουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις προκειμένου να συμμορφωθούν προς την οδηγία αυτή πριν από τις 11 Ιουνίου 2010. Επιπροσθέτως, η οδηγία αυτή εκδόθηκε για να αντικαταστήσει, σύμφωνα με την αιτιολογική της σκέψη 3, πέντε πράξεις του δικαίου της Ένωσης, μεταξύ των οποίων την οδηγία 1999/30, η οποία διευκρίνιζε τις οριακές τιμές που έπρεπε να τηρούνται από 1ης Ιανουαρίου 2005.

44

Κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου, είναι παραδεκτή η αιτίαση με την οποία επιδιώκεται να διαπιστωθεί παράβαση των υποχρεώσεων οι οποίες απορρέουν από το αρχικό κείμενο πράξεως της Ένωσης που στη συνέχεια τροποποιήθηκε ή καταργήθηκε και οι οποίες διατηρήθηκαν δυνάμει των διατάξεων νέας πράξεως της Ένωσης. Αντιθέτως, το αντικείμενο της διαφοράς δεν είναι δυνατόν να επεκταθεί σε υποχρεώσεις που απορρέουν από νέες διατάξεις, αντίστοιχες των οποίων δεν υπήρχαν στο αρχικό κείμενο της εν λόγω πράξεως, διότι τούτο θα συνιστούσε παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας για τη διαπίστωση παραβάσεως (απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψη 52 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

45

Ειδικότερα, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι διατάξεις του άρθρου 5 της οδηγίας 1999/30 σε συνδυασμό με το παράρτημα III αυτής, που κάλυπταν την περίοδο πριν από την εφαρμογή της οδηγίας 2008/50, διατηρήθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 13, παράγραφος 1, σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής (βλ., συναφώς, απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψεις 53 και 54).

46

Υπό το φως της ως άνω νομολογίας, η πρώτη αιτίαση πρέπει να κριθεί παραδεκτή, στο μέτρο που σκοπεί στη διαπίστωση ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις της από το 2007 και εφεξής.

47

Ως προς το επιχείρημα της Δημοκρατίας της Πολωνίας, όπως αυτό διευκρινίστηκε στη σκέψη 38 της παρούσας αποφάσεως, από πάγια νομολογία προκύπτει ότι η ύπαρξη παραβάσεως πρέπει να εκτιμάται σε συνάρτηση με την κατάσταση του κράτους μέλους κατά τη λήξη της ταχθείσας με την αιτιολογημένη γνώμη προθεσμίας, οι δε ακολούθως επελθούσες αλλαγές δεν μπορούν να λαμβάνονται υπόψη από το Δικαστήριο (βλ., μεταξύ άλλων, απόφαση της 27ης Νοεμβρίου 1990, Επιτροπή κατά Ελλάδας, C‑200/88, EU:C:1990:422, σκέψη 13).

48

Ωστόσο, σε περίπτωση που, όπως εν προκειμένω, η ασκηθείσα δυνάμει του άρθρου 258 ΣΛΕΕ προσφυγή σκοπεί στη διαπίστωση συστηματικής και διαρκούς παραβάσεως των οικείων διατάξεων, το Δικαστήριο επιτρέπει την προσκόμιση συμπληρωματικών στοιχείων αποσκοπούντων, στο στάδιο της ενώπιόν του διαδικασίας, στην απόδειξη του γενικού και διαρκούς χαρακτήρα της προβαλλομένης με τον τρόπο αυτό παραβάσεως (βλ., μεταξύ άλλων, απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψη 42 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

49

Το Δικαστήριο είχε κατά το παρελθόν την ευκαιρία να διευκρινίσει ειδικότερα ότι, στην ως άνω περίπτωση, το αντικείμενο προσφυγής λόγω προβαλλόμενης διαρκούς παραβάσεως μπορεί να καλύψει πραγματικά περιστατικά μεταγενέστερα της αιτιολογημένης γνώμης, εφόσον είναι της ίδιας φύσεως και συνιστούν την ίδια συμπεριφορά με τα περιστατικά στα οποία αναφέρεται η εν λόγω γνώμη (απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψη 43).

50

Στην υπό κρίση υπόθεση, η ταχθείσα με τη συμπληρωματική αιτιολογημένη γνώμη προθεσμία, που είναι και η μόνη κρίσιμη, έληγε στις 27 Απριλίου 2015.

51

Πλην όμως, όσον αφορά το έτος 2015, παρότι τα σχετικά με την ποιότητα του αέρα στοιχεία που διαβιβάστηκαν από τις πολωνικές αρχές τον Σεπτέμβριο του 2016 αποτελούν εν μέρει πραγματικά περιστατικά που χρονολογούνται μετά την προμνησθείσα συμπληρωματική αιτιολογημένη γνώμη, πρέπει να θεωρηθεί ότι τα πραγματικά αυτά περιστατικά είναι της ίδιας φύσεως με εκείνα στα οποία αναφερόταν η ίδια αιτιολογημένη γνώμη και ότι, ως εκ τούτου, στοιχειοθετούσαν την ίδια συμπεριφορά του οικείου κράτους μέλους.

52

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή καλώς μνημόνευσε τα στοιχεία αυτά, των οποίων έλαβε γνώση μόνον μετά την έκδοση της συμπληρωματικής αιτιολογημένης γνώμης, προκειμένου να κρίνει ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας είχε κατά συστηματικό και διαρκή τρόπο παραβεί τις διατάξεις του άρθρου 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του παραρτήματος XI της οδηγίας αυτής. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, το γεγονός και μόνον ότι η Επιτροπή δεν αναφέρει μέχρι ποια ημερομηνία η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει βάσει του συνδυασμού των ανωτέρω διατάξεων δεν είναι δυνατόν να συνεπάγεται το απαράδεκτο της πρώτης αιτιάσεως.

53

Ως προς το επιχείρημα της Δημοκρατίας της Πολωνίας που εκτέθηκε στη σκέψη 40 της παρούσας αποφάσεως, αρκεί να υπομνησθεί ότι η παράβαση που προβάλλεται με την πρώτη αιτίαση αφορά υπέρβαση των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα, κατά παράβαση του άρθρου 13, παράγραφος 1, και του παραρτήματος XI της οδηγίας 2008/50, χωρίς να τίθεται ζήτημα σχετικά με τα μέτρα που ενδεχομένως ελήφθησαν με σκοπό τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις αυτές.

54

Επομένως, η πρώτη αιτίαση, με την οποία προβάλλεται παράβαση του άρθρου 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50 σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής, είναι αρκούντως σαφής και ακριβής, όποτε πρέπει να κριθεί παραδεκτή για την περίοδο από το 2007 έως και το 2015.

55

Με την πρώτη της αιτίαση, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις διατάξεις του άρθρου 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50 σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής, διευκρινιζόμενου ότι οι υποχρεώσεις αυτές άρχισαν να ισχύουν την 1η Ιανουαρίου 2005, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5, παράγραφος 1, της οδηγίας 1999/30 σε συνδυασμό με το παράρτημα III της οδηγίας αυτής, και δεν τροποποιήθηκαν με το άρθρο 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50.

56

Η Επιτροπή στηρίζεται σε υπέρβαση, αφενός, των ημερησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα και, αφετέρου, των ετησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις αυτές.

57

Συγκεκριμένα, διατείνεται ότι στα τέλη του 2014 εξακολουθούσε να σημειώνεται στην Πολωνία υπέρβαση των ημερησίων ορίων για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε 42 ζώνες και οικισμούς, καθώς και υπέρβαση των ετησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε 16 ζώνες και οικισμούς. Στην απάντηση στη συμπληρωματική αιτιολογημένη γνώμη, η Δημοκρατία της Πολωνίας δεν αμφισβήτησε άλλωστε, κατά την Επιτροπή, τα στοιχεία αυτά.

58

Η Δημοκρατία της Πολωνίας διατείνεται ότι η πρώτη αιτίαση είναι αβάσιμη. Υποστηρίζει επ’ αυτού ότι, σε συνέχεια των νομοθετικών τροποποιήσεων που επέφερε η μεταφορά στο πολωνικό δίκαιο της οδηγίας 2008/50, υιοθετήθηκαν σχέδια για την ποιότητα του αέρα, με επακόλουθο τα αποτελέσματα των τελευταίων συνολικών αξιολογήσεων της ποιότητας του αέρα, οι οποίες διενεργήθηκαν από την εθνική επιθεώρηση του περιβάλλοντος, να φανερώνουν πτωτική τάση των ρυπογόνων τιμών μεταξύ του 2010 και του 2015, όπως καταδεικνύεται, μεταξύ άλλων, από τη σύγκριση των στοιχείων που συνελέγησαν για τα έτη 2014 και 2015.

59

Στο υπόμνημα απαντήσεως, η Επιτροπή αναγνωρίζει την πτωτική αυτή τάση μεταξύ του 2014 και του 2015. Παρατηρεί, εντούτοις, ότι η τάση αυτή οφείλεται στα ιδιαιτέρως υψηλά ποσοστά υπερβάσεως που καταγράφηκαν το 2014. Υποστηρίζει, επιπροσθέτως, ότι επίπεδα συγκεντρώσεως ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα που υπερβαίνουν τις οριζόμενες στο παράρτημα XI της οδηγίας 2008/50 οριακές τιμές εξακολουθούν να παρατηρούνται όχι μόνον στις ίδιες ζώνες, αλλά και σε επιπλέον ακόμη ζώνες σε σχέση με εκείνες που προσδιορίστηκαν στη συμπληρωματική αιτιολογημένη γνώμη, βάσει των στοιχείων του 2013.

60

Στο υπόμνημα ανταπαντήσεως, η Δημοκρατία της Πολωνίας αντιτάσσει ότι η Επιτροπή δεν προσκόμισε αποδείξεις που να στοιχειοθετούν τον διαρκή χαρακτήρα της υπερβάσεως των επιτρεπόμενων τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα.

61

Η αιτίαση με την οποία προβάλλεται παράβαση της προβλεπόμενης στο άρθρο 13, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50 υποχρεώσεως πρέπει να εκτιμηθεί με γνώμονα την πάγια νομολογία κατά την οποία η διαδικασία του άρθρου 258 ΣΛΕΕ στηρίζεται στην αντικειμενική διαπίστωση της μη τηρήσεως, εκ μέρους κράτους μέλους, των υποχρεώσεων που υπέχει από τη Συνθήκη ΛΕΕ ή από πράξη του παραγώγου δικαίου (βλ. απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψη 68 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

62

Εξ αυτού συνάγεται ότι, εν προκειμένω, η υπέρβαση των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα αρκεί αυτή καθαυτήν για να αποδειχθεί παράβαση των διατάξεων του άρθρου 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50 σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής (απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψη 69).

63

Εν προκειμένω δε, τα στοιχεία από τις ετήσιες εκθέσεις για την ποιότητα του αέρα που υπέβαλε η Δημοκρατία της Πολωνίας βάσει του άρθρου 27 της οδηγίας 2008/50 καταδεικνύουν ότι, από το 2007 έως και το 2015, στο εν λόγω κράτος μέλος σημειώνονταν τακτικά υπερβάσεις, αφενός, των ημερησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε 35 ζώνες, και, αφετέρου, των ετησίων οριακών τιμών για τέτοιες συγκεντρώσεις σε 9 ζώνες.

64

Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι η διαπιστωθείσα υπέρβαση πρέπει να θεωρηθεί διαρκής, χωρίς να απαιτείται να προσκομίσει η Επιτροπή συμπληρωματικές αποδείξεις.

65

Αντιθέτως προς ό,τι διατείνεται η Δημοκρατία της Πολωνίας, η καταδεικνυόμενη από τα συλλεγέντα στοιχεία τυχόν μερική πτωτική τάση, η οποία ωστόσο δεν συνεπάγεται συμμόρφωση του κράτους μέλους προς τις οριακές τιμές που οφείλει να τηρεί, δεν μπορεί να αναιρέσει τη διαπίστωση της παραβάσεως που του καταλογίζεται συναφώς.

66

Υπό τις συνθήκες αυτές, η πρώτη αιτίαση πρέπει να γίνει δεκτή.

67

Η Δημοκρατία της Πολωνίας αμφισβητεί το παραδεκτό της δεύτερης αιτιάσεως με την αιτιολογία ότι η διατύπωσή της στερείται συνοχής και είναι ασαφής και ανακριβής, και ότι το Δικαστήριο δεν μπορεί να αποφανθεί επί του βασίμου της χωρίς να αποφανθεί ultra petita.

68

Ειδικότερα, αφενός, η Επιτροπή δεν εξήγησε γιατί δεν ήταν κατάλληλα τα μέτρα που ελήφθησαν στα σχέδια τα οποία αφορά η εν λόγω αιτίαση, αλλά περιορίστηκε στο να κρίνει ότι οι υπερβάσεις των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 που σημειώθηκαν σε δεδομένη ζώνη ή σε δεδομένο οικισμό συνεπάγονται ότι τα προβλεπόμενα στα σχέδια αυτά μέτρα είναι αναποτελεσματικά.

69

Αφετέρου, κατά τη Δημοκρατία της Πολωνίας, η δεύτερη αιτίαση αναφέρεται σε περίοδο μη καλυπτόμενη από την οδηγία 2008/50, δεδομένου ότι η προβλεπόμενη στο άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50 υποχρέωση επιβλήθηκε για πρώτη φορά με την οδηγία αυτή και δεν απαντά ούτε στην οδηγία 1999/30 ούτε στην οδηγία 96/62, οι οποίες καταργήθηκαν με την οδηγία 2008/50.

70

Κατά τη Δημοκρατία της Πολωνίας, το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50 δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί αναδρομικά σε καταστάσεις που χρονολογούνται προ της εκπνοής της προθεσμίας για τη μεταφορά της οδηγίας αυτής στο εσωτερικό δίκαιο, δηλαδή προ της 11ης Ιουνίου 2010.

71

Η Επιτροπή εκτιμά ότι τα επιχειρήματα αυτά είναι αβάσιμα.

72

Συγκεκριμένα, καταρχάς, από την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία και από την αλληλογραφία της Επιτροπής με τις πολωνικές αρχές προκύπτει ότι, ελλείψει νομικών διατάξεων που να έχουν θεσπιστεί σε εθνικό επίπεδο, τα προγράμματα που καταρτίστηκαν σε περιφερειακό επίπεδο στερούνταν αποτελεσματικότητας.

73

Η Επιτροπή διατείνεται, εν συνεχεία, ότι η γενική και διαρκής παράβαση των διατάξεων του άρθρου 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50 σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής υποδηλώνει ή στοιχειοθετεί παράβαση του άρθρου 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της εν λόγω οδηγίας. Η δεύτερή της αιτίαση αφορά, συνεπώς, την έλλειψη κατάλληλων δράσεων και την αναποτελεσματικότητα όλων των προγραμμάτων που καταρτίστηκαν για τις ζώνες όπου σημειώθηκαν διαρκείς υπερβάσεις των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα.

74

Τέλος, όσον αφορά το επιχείρημα περί αναδρομικής εφαρμογής του άρθρου 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50, η Επιτροπή εκτιμά ότι, πράγματι, τυχόν παράβαση της προβλεπόμενης στη διάταξη αυτή υποχρεώσεως μπορεί να προβληθεί για πρώτη φορά μόνον κατά τη λήξη της προθεσμίας για τη μεταφορά της οδηγίας 2008/50 στο εσωτερικό δίκαιο. Διατείνεται, επιπροσθέτως, ότι οι επιβαλλόμενες με τη εν λόγω διάταξη υποχρεώσεις δεν υπόκεινται σε ετήσια αξιολόγηση και ότι, κατά συνέπεια, η δεύτερη αιτίαση δεν αφορά ορισμένα έτη κατά τα οποία σημειώθηκε παράβαση, αλλά την εν γένει παράβαση της ίδιας αυτής διατάξεως.

75

Το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50 προβλέπει ότι, σε περίπτωση υπερβάσεως των οριακών τιμών μετά την παρέλευση της προβλεπόμενης προθεσμίας για την τήρησή τους, τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα θα προβλέπουν κατάλληλα μέτρα ώστε η περίοδος υπερβάσεως να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη.

76

Πρέπει να επισημανθεί ότι η ανωτέρω διάταξη εισάγει έναν άμεσο σύνδεσμο μεταξύ, αφενός, της υπερβάσεως των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10, όπως αυτές προβλέπονται στο άρθρο 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50 σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής και, αφετέρου, της εκπονήσεως τέτοιων σχεδίων.

77

Η Δημοκρατία της Πολωνίας προσάπτει, κατ’ ουσίαν, στην Επιτροπή ότι από την απλή και μόνον διαπίστωση περί υπερβάσεως των οριακών τιμών συνήγαγε ότι δεν είχαν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα στα οποία αναφέρεται το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50.

78

Εντούτοις, ακόμη και αν υποτεθεί ότι το γεγονός αυτό είναι κρίσιμο για την εκτίμηση του παραδεκτού της δεύτερης αιτιάσεως, είναι εν πάση περιπτώσει προφανές ότι η Επιτροπή δεν περιορίζεται στην απόδειξη μιας τέτοιας σχηματικής συνάφειας. Προβάλλει διάφορα συγκεκριμένα στοιχεία που τεκμηριώνουν το συμπέρασμά της.

79

Ως προς την αναδρομική εφαρμογή του άρθρου 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50, πρέπει να τονιστεί ότι η Επιτροπή δεν ανέφερε καμία ημερομηνία εκκίνησης στη δεύτερη αιτίασή της, όπως αυτή εξετέθη στη σκέψη 1 της παρούσας αποφάσεως. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να προσαφθεί στην Επιτροπή ότι εστίασε την αιτίαση αυτή σε περίοδο προγενέστερη της ημερομηνίας κατά την οποία τα κράτη μέλη όφειλαν να συμμορφωθούν με την προβλεπόμενη στη διάταξη αυτή υποχρέωση. Εξάλλου, η Επιτροπή απέκλεισε τέτοια διεύρυνση της αιτιάσεώς της, όπως σημειώθηκε στη σκέψη 74 της παρούσας αποφάσεως.

80

Κατόπιν των προηγηθεισών σκέψεων, διαπιστώνεται ότι η δεύτερη αιτίαση, με την οποία προβάλλεται παράβαση του άρθρου 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50, είναι παραδεκτή.

81

Με τη δεύτερη αιτίαση, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 23, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50.

82

Συγκεκριμένα, καίτοι, στο πλαίσιο εφαρμογής του άρθρου αυτού, το οικείο κράτος μέλος έχει, ως προς τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα, ορισμένη διακριτική ευχέρεια κατά την επιλογή των μέτρων που θα λάβει, η ευχέρεια αυτή περιορίζεται ωστόσο από τον όρο να είναι τα μέτρα αυτά κατάλληλα και αποτελεσματικά, ώστε να επιλυθεί το συντομότερο δυνατόν το πρόβλημα των εκπομπών ΑΣ10 σε δεδομένη ζώνη και ώστε να τεθεί τέρμα στην παράβαση του άρθρου 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50.

83

Πλην όμως, αφενός, τα μέτρα που έλαβε η Δημοκρατία της Πολωνίας είναι αναποτελεσματικά, όπως καταδεικνύουν οι συστηματικές και διαρκείς υπερβάσεις των ημερησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε 35 ζώνες, και των ετησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε 9 ζώνες.

84

Αφετέρου, από την ανάλυση των σχεδίων για την ποιότητα του αέρα που παρουσίασε η Δημοκρατία της Πολωνίας προκύπτει ότι αυτά δεν περιλαμβάνουν κατάλληλα μέτρα ώστε να είναι η περίοδος υπερβάσεως όσο το δυνατόν συντομότερη.

85

Ειδικότερα, τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα ορίζουν προθεσμίες με λήξη, αναλόγως των διαφορετικών ζωνών, σε διαφορετικά χρονικά σημεία μεταξύ του 2020 και του 2024, προκειμένου να τεθεί τέρμα στις υπερβάσεις των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα, κατά προφανή επομένως υπέρβαση της διακριτικής ευχέρειας που έχει η Δημοκρατία της Πολωνίας.

86

Επιπλέον, η Επιτροπή εκτιμά ότι, παρότι η αυτόνομη θέρμανση των κτηρίων ήταν η κύρια πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης με ΑΣ10 σε πολλές ζώνες, το σχέδιο αντικαταστάσεως λεβήτων ήταν αμφίβολης αποτελεσματικότητας, καθότι οι νέοι λέβητες που τοποθετούνται προς αντικατάσταση παλαιότερων δεν υπόκεινται σε ποιοτικά κριτήρια.

87

Τέλος, η Επιτροπή επικρίνει τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα που αφορούν ορισμένες συγκεκριμένες ζώνες. Αναφέρει, παραδείγματος χάριν, ότι, ενώ στην οικιστική περιοχή της Βαρσοβίας οι μεταφορές αποτελούν την κύρια πηγή εκπομπών, το σχέδιο για την ποιότητα του αέρα δεν παρέχει καμία πληροφορία ούτε για την ύπαρξη ούτε για τη φύση των μέτρων που εφαρμόστηκαν στον τομέα των μεταφορών.

88

Κατά τη Δημοκρατία της Πολωνίας, κατά πρώτο λόγο, εικάζοντας ότι τα εθνικά διορθωτικά μέτρα είναι αναποτελεσματικά λόγω των υποτιθέμενων παραβάσεων του άρθρου 13 της οδηγίας 2008/50, σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής, η Επιτροπή προέβη σε εσφαλμένη ερμηνεία του άρθρου 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας αυτής. Συγκεκριμένα, εάν ίσχυε κάτι τέτοιο, αποτελεσματικά θα ήταν μόνον τα μέτρα εκείνα που συνεπάγονται άμεση παύση των υπερβάσεων.

89

Κατά δεύτερο λόγο, τα διορθωτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν θα είχαν σοβαρές κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις, ιδίως επειδή ο πληθυσμός θα αναγκαζόταν να χρησιμοποιεί ακριβότερα καύσιμα, κάτι που θα είχε αντίκτυπο, μεταξύ άλλων, στην υγεία του. Ομοίως, η ανασφάλεια της πολωνικής κοινωνίας αποτελεί πρόσκομμα στην ευρεία χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

90

Στο πλαίσιο αυτό, η Δημοκρατία της Πολωνίας υπογραμμίζει ότι, λόγω των σημαντικών οικονομικών μέσων που απαιτούνται προκειμένου να μειωθούν οι ρυπογόνες εκπομπές, οι τοπικές αρχές ορθώς έκριναν ότι οι προβλεπόμενες για τα επίμαχα σχέδια προθεσμίες, οι οποίες λήγουν μεταξύ του 2020 και του 2024, είναι όσο το δυνατόν συντομότερες.

91

Επιπλέον, παρότι, κατά την άσκηση της διακριτικής της ευχέρειας, η Δημοκρατία της Πολωνίας εδύνατο να λάβει υπόψη ορισμένες από αυτές τις παραμέτρους, η Επιτροπή περιορίστηκε στο να δώσει προτεραιότητα εν γένει στην προστασία της ανθρώπινης υγείας χωρίς να προβεί, ως όφειλε, σε μια αξιολόγηση in concreto των εθνικών διορθωτικών μέτρων.

92

Κατά τρίτο λόγο, η Δημοκρατία της Πολωνίας αμφισβητεί το επιχείρημα της Επιτροπής ότι το πρόγραμμα αντικαταστάσεως λεβήτων δεν επιβάλλει ποιοτικά κριτήρια. Συγκεκριμένα, η χρηματοδότηση για την αγορά εγκαταστάσεων θέρμανσης υπόκειται ήδη, εν μέρει, σε κριτήρια για την επιλογή λεβήτων που πληρούν ορισμένους κανόνες εκπομπών.

93

Το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα μπορούν να εκπονούνται μόνον με γνώμονα την ισορροπία μεταξύ του σκοπού περί μειώσεως του κινδύνου ρύπανσης και των διαφόρων εμπλεκομένων δημοσίων και ιδιωτικών συμφερόντων (απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψη 106).

94

Συνεπώς, το γεγονός ότι σε κράτος μέλος σημειώνεται υπέρβαση των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα δεν αρκεί, αυτό καθαυτό, ώστε να γίνει δεκτό ότι το κράτος μέλος αυτό παρέβη τις υποχρεώσεις που προβλέπει το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50 (απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψη 107).

95

Πράγματι, από την προμνησθείσα διάταξη προκύπτει ότι, καίτοι τα κράτη μέλη διαθέτουν ορισμένο βαθμό διακριτικής ευχέρειας όταν αποφασίζουν ποια μέτρα θα λάβουν, εντούτοις, τα μέτρα αυτά πρέπει, εν πάση περιπτώσει, να εξασφαλίζουν ότι η περίοδος υπερβάσεως των οριακών τιμών θα είναι η συντομότερη δυνατή (απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψη 109 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

96

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, πρέπει να εξεταστεί, με ανάλυση κατά περίπτωση, κατά πόσον τα σχέδια που εκπόνησε το οικείο κράτος μέλος συνάδουν προς το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50 (απόφαση της 5ης Απριλίου 2017, Επιτροπή κατά Βουλγαρίας, C‑488/15, EU:C:2017:267, σκέψη 108).

97

Εν προκειμένω, καταρχάς, το οικείο κράτος μέλος υπέχει, από τις 11 Ιουνίου 2010, υποχρέωση εκπονήσεως σχεδίων για την ποιότητα του αέρα, σε περίπτωση υπερβάσεων των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα.

98

Όπως προκύπτει από τη σκέψη 63 της παρούσας αποφάσεως, κατά την ημερομηνία αυτή είχαν ήδη διαπιστωθεί υπερβάσεις των οριακών τιμών στην Πολωνία.

99

Ωστόσο, είναι γεγονός ότι στα σχέδια που ακολούθως εκπόνησε η Δημοκρατία της Πολωνίας η λήξη των προθεσμιών για την παύση των υπερβάσεων αυτών ορίστηκε, αναλόγως των διαφορετικών ζωνών, μεταξύ του 2020 και του 2024, με αποτέλεσμα να μπορεί το οικείο κράτος μέλος να θέσει τέρμα στις υπερβάσεις αυτές μόνον δέκα ή ακόμη και δεκατέσσερα χρόνια μετά την ημερομηνία κατά την οποία διαπιστώθηκαν οι εν λόγω υπερβάσεις.

100

Ως προς τούτο, η Δημοκρατία της Πολωνίας υποστηρίζει ότι οι προθεσμίες που έταξε είναι πλήρως προσαρμοσμένες στο εύρος των διαρθρωτικών μεταβολών που απαιτούνται προκειμένου να παύσουν οι υπερβάσεις των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα, υπογραμμίζοντας τις δυσκολίες που συνεπάγονται οι κοινωνικο-οικονομικές και δημοσιονομικές προκλήσεις των μεγάλης κλίμακας τεχνικών επενδύσεων που πρέπει να πραγματοποιηθούν.

101

Πάντως, παρότι τα ως άνω στοιχεία μπορούν να συνεκτιμηθούν στο πλαίσιο της ισορροπίας που μνημονεύθηκε στη σκέψη 93 της παρούσας αποφάσεως, εντούτοις δεν αποδεικνύεται ότι οι δυσχέρειες που αναφέρει η Δημοκρατία της Πολωνίας, οι οποίες δεν έχουν εξαιρετικό χαρακτήρα, είναι τέτοιες ώστε να αποκλείονται συντομότερες προθεσμίες, δεδομένου μάλιστα ότι μεγάλο μέρος των προβλεπόμενων μέτρων αφορά την αντικατάσταση των ατομικών και κοινόχρηστων λεβήτων με αποτελεσματικότερες εγκαταστάσεις.

102

Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι το προπαρατεθέν επιχείρημα της Δημοκρατίας της Πολωνίας δεν είναι ικανό, αυτό καθαυτό, να δικαιολογήσει τόσο μεγάλες προθεσμίες για την παύση των εν λόγω υπερβάσεων, δεδομένης της απαιτήσεως να διασφαλίζεται η όσο το δυνατόν συντομότερη περίοδος υπερβάσεως.

103

Στο πλαίσιο αυτό, η προβληθείσα από τη Δημοκρατία της Πολωνίας λήψη συμπληρωματικών μέτρων, ως προς τα οποία δεν αμφισβητείται ότι δεν είναι καθαυτά ικανά να θέσουν πράγματι τέρμα στις διαπιστωθείσες υπερβάσεις των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα, δεν επαρκεί ούτως ώστε να θεωρηθεί ότι τηρούνται οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 23, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50.

104

Εκ των προεκτεθέντων προκύπτει ότι η δεύτερη αιτίαση πρέπει να γίνει δεκτή.

105

Με την τρίτη αιτίαση, η Επιτροπή εκτιμά ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 22, παράγραφος 3, της οδηγίας 2008/50, σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής, καθότι υπερέβη τις ημερήσιες οριακές τιμές για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 προσαυξημένες κατά το περιθώριο ανοχής από την 1η Ιανουαρίου 2010 έως τις 10 Ιουνίου 2011 σε τρεις ζώνες, ήτοι στις Radom, Pruszków‑Żyrardów και Kędzierzyn‑Koźle, καθώς και από την 1η Ιανουαρίου έως τις 10 Ιουνίου 2011 στη ζώνη του Ostrów‑Kępno.

106

Συγκεκριμένα, η Δημοκρατία της Πολωνίας όφειλε, κατά την περίοδο που η χορηγηθείσα από την Επιτροπή απαλλαγή, όπως αυτή διευκρινίστηκε στη σκέψη 23 της παρούσας αποφάσεως, ίσχυε για τις τέσσερις ανωτέρω ζώνες βάσει του άρθρου 22, παράγραφος 3, της οδηγίας 2008/50, να μεριμνά για τη μη υπέρβαση των ημερησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα, προσαυξημένων κατά το περιθώριο ανοχής ύψους 50 %, σύμφωνα με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής. Πλην όμως, όπως προκύπτει από τα αριθμητικά στοιχεία που προσκόμισε το κράτος μέλος αυτό οι συγκεντρώσεις ΑΣ10 υπερέβησαν στις τέσσερις επίμαχες ζώνες, και έως τη λήξη της απαλλαγής αυτής, τα προσαυξημένα κατά το περιθώριο ανοχής εφαρμοστέα όρια.

107

Από την πλευρά της, η Δημοκρατία της Πολωνίας αντιτάσσει ότι η τρίτη αιτίαση είναι αβάσιμη και διατείνεται ότι τα στοιχεία που προσκόμισε η Επιτροπή είναι ανακριβή καθότι αναφέρονται σε διαφορετικά στοιχεία που αφορούν όχι τις ημερήσιες, αλλά τις ετήσιες οριακές τιμές.

108

Στο υπόμνημα απαντήσεως, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η επιχειρηματολογία της Δημοκρατίας της Πολωνίας είναι αλυσιτελής στο μέτρο που τα αριθμητικά στοιχεία που προσκόμισε η τελευταία αφορούν τις ετήσιες τιμές για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα, και όχι τις ημερήσιες, που είναι ωστόσο οι μόνες τις οποίες αφορά η τρίτη αιτίαση.

109

Καταρχάς, πρέπει να υπομνησθεί ότι, κατά το άρθρο 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 2008/50, όταν, σε συγκεκριμένη ζώνη ή οικισμό, είναι αδύνατον να επιτευχθεί συμμόρφωση προς τις οριακές τιμές για τα ΑΣ10, όπως αυτές προσδιορίζονται στο παράρτημα ΧΙ της οδηγίας αυτής, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών διασποράς που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη τοποθεσία, αντίξοων κλιματικών συνθηκών ή διαμεθοριακών συμβολών, το κράτος μέλος απαλλάσσεται από την υποχρέωση εφαρμογής των εν λόγω οριακών τιμών έως τις 11 Ιουνίου 2011, εφόσον πληρούνται οι προβλεπόμενες στο άρθρο 22, παράγραφος 1, προϋποθέσεις, και υπό την προϋπόθεση ότι το κράτος μέλος αυτό αποδεικνύει ότι έλαβε κάθε κατάλληλο μέτρο σε εθνικό, τοπικό και περιφερειακό επίπεδο προκειμένου να τηρηθούν οι προθεσμίες.

110

Το άρθρο 22, παράγραφος 3, της εν λόγω οδηγίας προβλέπει συναφώς ότι, όταν εφαρμόζει την παράγραφο 2 του άρθρου αυτού, το οικείο κράτος μέλος μεριμνά ώστε να μη σημειώνεται υπέρβαση της οριακής τιμής για κάθε ρύπο μεγαλύτερη από το ανώτατο περιθώριο ανοχής που ορίζεται στο παράρτημα XI της οδηγίας 2008/50 για καθέναν από τους συγκεκριμένους ρύπους. Για τα ΑΣ10 το περιθώριο ανοχής ορίζεται στο 50 % των οριακών τιμών.

111

Καταρχάς, διαπιστώνεται ότι το επιχείρημα της Δημοκρατίας της Πολωνίας που προβλήθηκε στη σκέψη 107 της παρούσας αποφάσεως είναι αλυσιτελές, καθότι αφορά στοιχεία για υπέρβαση των ετήσιων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα, ενώ στην τρίτη αιτίαση η Επιτροπή αναφέρεται πράγματι μόνον στην υπέρβαση των ημερησίων ορίων. Το Δικαστήριο θα αποφανθεί ως εκ τούτου μόνον επί του ισχυρισμού για υπέρβαση των ημερησίων ορίων για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα.

112

Πρέπει να υπομνησθεί συναφώς ότι, το 2008, η Δημοκρατία της Πολωνίας υπέβαλε αίτημα δυνάμει του άρθρου 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 2008/50 σχετικά με τις οριακές τιμές για τις συγκεντρώσεις του ΑΣ10 σε 83 ζώνες. Με απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2009, η Επιτροπή αποφάσισε να μη διατυπώσει αντιρρήσεις στην εφαρμογή, έως τις 11 Ιουνίου 2011, απαλλαγής από την υποχρέωση τηρήσεως των ημερησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε τέσσερις ζώνες, ήτοι τις Radom, Pruszków‑Żyrardów, Kędzierzyn‑Koźle και Ostrów‑Kępno.

113

Για τις τέσσερις αυτές ζώνες, η απόφαση της Επιτροπής συνεπαγόταν ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας όφειλε να εγγυηθεί, μέχρι τις 11 Ιουνίου 2011, σύμφωνα με το άρθρο 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 2008/50, τη μη υπέρβαση των ημερησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα προσαυξημένων κατά το περιθώριο ανοχής ύψους 50 %, σύμφωνα με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής.

114

Πλην όμως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που προσκόμισε η Δημοκρατία της Πολωνίας στην Επιτροπή στις 26 Ιουνίου 2013, σε απάντηση στη συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή της 26ης Απριλίου 2013, από την 1η Ιανουαρίου 2010 έως τις 10 Ιουνίου 2011 είχαν διαπιστωθεί υπερβάσεις των ημερησίων οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα, προσαυξημένες κατά το περιθώριο ανοχής ύψους 50 %, στις ζώνες του Radom, του Pruszków‑Żyrardów και του Kędzierzyn‑Koźle, ενώ παρόμοιες υπερβάσεις είχαν διαπιστωθεί από την 1η Ιανουαρίου έως τις 10 Ιουνίου 2011 στη ζώνη του Ostrów‑Kępno.

115

Υπ’ αυτές τις συνθήκες και λαμβανομένης υπόψη της παρατεθείσας στη σκέψη 62 της παρούσας αποφάσεως νομολογίας, η οποία πρέπει, στο πλαίσιο αυτό, να εφαρμοστεί κατ’ αναλογία, διαπιστώνεται ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 22, παράγραφος 3, της οδηγίας 2008/50 σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής.

116

Κατά συνέπεια, η τρίτη αιτίαση πρέπει να γίνει δεκτή.

117

Με την τέταρτη αιτίαση, η Επιτροπή διατείνεται ότι, καίτοι το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50 επιτάσσει, σε περίπτωση υπερβάσεως των οριακών τιμών, να προβλέπουν τα οικεία σχέδια κατάλληλα μέτρα ώστε η περίοδος υπερβάσεως να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη, ούτε τα άρθρα 91 και 92 του νόμου POŚ ούτε ο κανονισμός περί σχεδίων για την ποιότητα του αέρα και περί σχεδίων βραχυπρόθεσμης δράσεως περιέχουν ρητώς τέτοια επιταγή.

118

Η Επιτροπή υποστηρίζει, ιδίως, ότι η μη συμπερίληψη του ρητού όρου να περιέχουν τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα μέτρα τα οποία να στοχεύουν στην ελαχιστοποίηση της περιόδου υπερβάσεως των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 σε συγκεκριμένη ζώνη υπονομεύει την τήρηση της επιταγής να υιοθετούνται, στα σχέδια αυτά, μέτρα ικανά να θέσουν τέρμα στην υπέρβαση όσο το δυνατόν συντομότερα.

119

Από την πλευρά της, η Δημοκρατία της Πολωνίας αμφισβητεί την τέταρτη αιτίαση και επιδιώκει να αποδείξει ότι, μολονότι δεν υπάρχει διάταξη που να επιβάλλει ρητώς τον εν λόγω όρο, η φύση των μέτρων που πράγματι προβλέφθηκαν στα σχέδια για την ποιότητα του αέρα και στα σχέδια βραχυπρόθεσμης δράσεως πληροί τις απαιτήσεις για ορθή μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο του άρθρου 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50.

120

Από πάγια νομολογία προκύπτει ότι η μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο μιας οδηγίας δεν απαιτεί κατ’ ανάγκη την τυπική και κατά γράμμα επανάληψη των διατάξεών της σε μια ρητή και συγκεκριμένη νομική ή κανονιστική διάταξη, αλλά αρκεί ένα γενικό νομικό πλαίσιο, εφόσον με αυτό εξασφαλίζεται πράγματι η πλήρης εφαρμογή της οδηγίας κατά τρόπο επαρκώς σαφή και ακριβή (απόφαση της 30ής Ιουνίου 2016, Επιτροπή κατά Πολωνίας, C‑648/13, EU:C:2016:490, σκέψη 73 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

121

Συναφώς, καταρχάς, εφόσον έγιναν δεκτές οι τρεις πρώτες αιτιάσεις της Επιτροπής, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας δεν εξασφαλίζει την πλήρη εφαρμογή της οδηγίας 2008/50. Το κράτος μέλος αυτό επικαλείται μεν στοιχεία του εθνικού νομικού πλαισίου για να αποδείξει ότι εξασφαλίζει ορθή εφαρμογή ως προς την τήρηση της απορρέουσας από το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της εν λόγω οδηγίας επιταγής, δεν προβάλλει όμως κανένα αποδεικτικό στοιχείο προς στήριξη της επιχειρηματολογίας αυτής.

122

Επιπροσθέτως, σε κανένα από τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα που υιοθέτησε το οικείο κράτος μέλος, τόσο σε εθνική όσο και σε περιφερειακή κλίμακα, δεν μνημονεύεται ρητώς η επιταγή να καθιστούν τα σχέδια αυτά δυνατή την ελαχιστοποίηση της περιόδου υπερβάσεων των οριακών τιμών.

123

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η μεταφορά από τη Δημοκρατία της Πολωνίας της οδηγίας 2008/50 στο εσωτερικό δίκαιο δεν είναι ικανή, λαμβανομένου υπόψη του γενικού της νομικού πλαισίου, να εξασφαλίσει πράγματι την πλήρη εφαρμογή της οδηγίας αυτής.

124

Επομένως, η τέταρτη αιτίαση που προέβαλε η Επιτροπή πρέπει να γίνει δεκτή.

125

Κατόπιν όλων των προεκτεθεισών σκέψεων διαπιστώνεται ότι η Δημοκρατία της Πολωνίας παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50 σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της οδηγίας αυτής, από το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της ίδιας οδηγίας, καθώς και από τις διατάξεις του άρθρου 22, παράγραφος 3, σε συνδυασμό με το παράρτημα XI της εν λόγω οδηγίας, λόγω του ότι:

126

Κατά το άρθρο 138, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας του Δικαστηρίου, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου. Δεδομένου ότι η Επιτροπή ζήτησε να καταδικασθεί η Δημοκρατία της Πολωνίας στα δικαστικά έξοδα και αυτή ηττήθηκε ως προς τους κύριους ισχυρισμούς της, πρέπει να καταδικασθεί στα δικαστικά έξοδα.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (τρίτο τμήμα) αποφασίζει: