—

οι Α. και Β. Μπάλαζς, εκπροσωπούμενοι από τους Σ. Δήμα και A. Muntean, δικηγόρους,

—

η Ρουμανική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον R. Radu και από τις R. Haţieganu, E. Gane και A‑L. Crişan,

—

η Ελληνική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από την Ε.‑Μ. Μαμούνα,

—

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον D. Martin και την C. Gheorghiu,

1

Οι αιτήσεις προδικαστικής αποφάσεως αφορούν την ερμηνεία του άρθρου 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού (ΕΟΚ) 1408/71 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1971, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, όπως τροποποιήθηκε και ενημερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 118/97 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 1996 (ΕΕ 1997, L 28, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 1992/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006 (ΕΕ L 392, σ. 1, στο εξής: κανονισμός 1408/71).

2

Οι αιτήσεις αυτές υποβλήθηκαν στο πλαίσιο ενδίκων διαφορών μεταξύ, αφενός, της B. Μπάλαζς και του Casa Judeţeană de Pensii Cluj [περιφερειακού συνταξιοδοτικού ταμείου του Cluj (Ρουμανία), στο εξής: Casa Judeţeană de Pensii] και, αφετέρου, του ταμείου αυτού και του Α. Μπάλαζς, σχετικά με τη χορήγηση συντάξεων γήρατος στους B. και A. Μπάλαζς (στο εξής, από κοινού: σύζυγοι Μπάλαζς).

3

Το άρθρο 6 του κανονισμού 1408/71 προβλέπει τα εξής:

«Στο πλαίσιο του προσωπικού και του καθ’ ύλη πεδίου εφαρμογής του ο παρών κανονισμός αντικαθιστά, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων των άρθρων 7, 8 και του άρθρου 46 παράγραφος 4, οποιαδήποτε σύμβαση κοινωνικής ασφαλίσεως που συνδέει:

[...]».

4

Το άρθρο 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού αυτού ορίζει τα εξής:

«Κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 6, εξακολουθούν να ισχύουν:

[...]

5

Το άρθρο 94, παράγραφοι 1 και 2, του εν λόγω κανονισμού ορίζει τα εξής:

«1.   Ο παρών κανονισμός δεν δημιουργεί κανένα δικαίωμα παροχών για περίοδο προγενέστερη της 1ης Οκτωβρίου 1972 ή της ημερομηνίας εφαρμογής του στο έδαφος του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους ή σε τμήμα του εδάφους αυτού του κράτους.

2.   Κάθε περίοδος ασφαλίσεως, καθώς και, κατά περίπτωση, κάθε περίοδος απασχολήσεως ή κατοικίας, η οποία πραγματοποιήθηκε υπό τη νομοθεσία κράτους μέλους προ της 1ης Οκτωβρίου 1972 ή προ της ημερομηνίας εφαρμογής του παρόντος κανονισμού στο έδαφος του κράτους μέλους αυτού ή σε τμήμα του εδάφους αυτού του κράτους λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό των δικαιωμάτων που γεννώνται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού.»

6

Ο κανονισμός (ΕΟΚ) 574/72 του Συμβουλίου, της 21ης Μαρτίου 1972 (ΕΕ ειδ. έκδ. 05/001, σ. 138), όπως τροποποιήθηκε ιδίως με τον κανονισμό (ΕΚ) 1791/2006 του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2006 (ΕΕ L 363, σ. 1, στο εξής: κανονισμός 574/72), καθορίζει τον τρόπο εφαρμογής του κανονισμού 1408/71.

7

Η διμερής συμφωνία μεταξύ της Ελληνικής και της Ρουμανικής Κυβερνήσεως, συναφθείσα στις 23 Φεβρουαρίου 1996, για την τελική ρύθμιση της αποζημιώσεως εισφορών κοινωνικής ασφάλισης των επαναπατριζόμενων Ελλήνων πολιτικών προσφύγων από τη Ρουμανία (στο εξής: διμερής συμφωνία) δεν περιλαμβάνεται στο παράρτημα ΙΙΙ του κανονισμού 1408/71.

8

Το άρθρο 1, στοιχεία αʹ και εʹ, της διμερούς συμφωνίας ορίζει το περιεχόμενο των όρων «επαναπατριζόμενος» και «χρόνος ασφαλίσεως» ως εξής:

[...]

9

Το άρθρο 2 της διμερούς συμφωνίας ορίζει τα εξής:

«1.   Τα Συμβαλλόμενα Μέρη ρυθμίζουν την αποζημίωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης των επαναπατριζόμενων σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 2 και 3 αυτού του Άρθρου και με το Άρθρο 3 της παρούσας Συμφωνίας.

2.   Η ρουμανική πλευρά αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει στην ελληνική πλευρά ένα εφάπαξ ποσό ως αποζημίωση για τη χορήγηση συντάξεων και για την κάλυψη χρόνου ασφάλισης των επαναπατριζόμενων από την ελληνική πλευρά.

3.   Η ελληνική πλευρά αναλαμβάνει την υποχρέωση να χορηγήσει συντάξεις στους επαναπατριζόμενους συνταξιούχους και να αναγνωρίσει χρόνο ασφάλισης που πραγματοποίησαν στη Ρουμανία οι επαναπατριζόμενοι ασφαλισμένοι σύμφωνα με την ελληνική κοινωνικοασφαλιστική νομοθεσία.»

10

Η προβλεπόμενη στο άρθρο 2, παράγραφος 2, της διμερούς συμφωνίας αποζημίωση ανέρχεται, σύμφωνα με το άρθρο 3 της συμφωνίας αυτής, σε 15 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (USD).

11

Κατά το άρθρο 5 της συμφωνίας αυτής, «[μ]ετά την αποπληρωμή του ποσού των 15 εκατομμυρίων δολαρίων Η.Π.Α. παύει οποιαδήποτε υποχρέωση της ρουμανικής πλευράς για τα ασφαλιστικά δικαιώματα των Ελλήνων επαναπατριζόμενων πολιτικών προσφύγων».

12

Οι σύζυγοι Μπάλαζς είναι Έλληνες υπήκοοι οι οποίοι έχουν την ιδιότητα των Ελλήνων επαναπατρισθέντων πολιτικών προσφύγων. Είναι κάτοικοι Θεσσαλονίκης (Ελλάδα).

13

Το 1948, ο Α. και η Β. Μπάλαζς, τότε ηλικίας 7 και 9 ετών αντιστοίχως, εγκαταστάθηκαν στη Ρουμανία όπου τους αναγνωρίσθηκε το καθεστώς των πολιτικών προσφύγων. Κατέβαλλαν εισφορές στο δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφαλίσεως του κράτους μέλους αυτού επί 34 έτη, 7 μήνες και 6 ημέρες και επί 28 έτη αντιστοίχως. Επαναπατρίσθηκαν στην Ελλάδα στις 18 Αυγούστου 1990.

14

Το 1998, οι σύζυγοι Μπάλαζς ζήτησαν από τις ελληνικές αρχές την αναγνώριση του χρόνου εργασίας που συμπλήρωσαν στη Ρουμανία. Με αποφάσεις της 21ης Σεπτεμβρίου 1998, οι αρχές αυτές θεώρησαν ότι ο χρόνος εργασίας τον οποίο ο Α. και η Β. Μπάλαζς είχαν συμπληρώσει στη Ρουμανία αντιστοιχούσε σε 9382 και σε 8351 ημέρες εισφορών κοινωνικής ασφαλίσεως αντιστοίχως. Από τον χρόνο αυτόν, οι ελληνικές αρχές αποφάσισαν να αναγνωρίσουν, για τον υπολογισμό των συντάξεων, μόλις 4500 ημέρες.

15

Επί της βάσεως αυτής, οι ελληνικές αρχές χορήγησαν στη συνέχεια συντάξεις γήρατος στους συζύγους Μπάλαζς.

16

Όσον αφορά τη Β. Μπάλαζς, η σύνταξη που της χορηγήθηκε υπολογίσθηκε βάσει συνολικού χρόνου ασφαλίσεως 6993 ημερών εργασίας, εκ των οποίων οι 4500 ημέρες αναγνωρίστηκαν για τον χρόνο που εργάστηκε στη Ρουμανία και 2 493 ημέρες για την απασχόλησή της στην Ελλάδα. Η κατά τον τρόπο αυτόν υπολογισθείσα μηνιαία σύνταξη ανερχόταν σε 136910 ελληνικές δραχμές (GRD) (περίπου 390 ευρώ).

17

Όσον αφορά τον Α. Μπάλαζς, η σύνταξη που του χορηγήθηκε υπολογίσθηκε βάσει συνολικού χρόνου ασφαλίσεως 7733 ημερών, εκ των οποίων οι 4500 ημέρες αναγνωρίστηκαν για τον χρόνο εργασίας του στη Ρουμανία και 3 233 ημέρες για την απασχόλησή του στην Ελλάδα. Η κατά τον τρόπο αυτόν υπολογισθείσα μηνιαία σύνταξη ανερχόταν σε 596,99 ευρώ.

18

Στις 11 Οκτωβρίου και στις 27 Νοεμβρίου 2007 αντιστοίχως, οι Β. και Α. Μπάλαζς υπέβαλαν στο Casa Judeţeană de Pensii αιτήσεις για τη χορήγηση συντάξεων γήρατος βάσει των κανονισμών 1408/71 και 574/72.

19

Οι αιτήσεις αυτές απορρίφθηκαν με αποφάσεις της 5ης Οκτωβρίου 2011. Στις αποφάσεις αυτές, το Casa Judeţeană de Pensii επισήμανε ότι, καθόσον οι σύζυγοι Μπάλαζς είχαν θεωρηθεί ως επαναπατριζόμενοι πολιτικοί πρόσφυγες από τις ελληνικές αρχές, οι ρουμανικές αρχές δεν είχαν, βάσει του άρθρου 5 της διμερούς συμφωνίας, καμία υποχρέωση να τους χορηγήσουν συντάξεις.

20

Ο Α. και η Β. Μπάλαζς άσκησαν έκαστος προσφυγή ενώπιον του Tribunalul Cluj κατά των ανωτέρω αποφάσεων.

21

Με αποφάσεις της 26ης Σεπτεμβρίου 2012, το Tribunalul Cluj ακύρωσε τις εν λόγω αποφάσεις και διέταξε το Casa Judeţeană de Pensii να εκδώσει νέες αποφάσεις για τη χορήγηση συντάξεων γήρατος στους συζύγους Μπάλαζς σύμφωνα με τους κανονισμούς 1408/71 και 574/72, λαμβάνοντας υπόψη τις συνολικές περιόδους καταβολής εισφορών που είχαν συμπληρώσει οι εν λόγω σύζυγοι στη Ρουμανία. Το Tribunalul Cluj διευκρίνισε ότι οι εν λόγω κανονισμοί τυγχάνουν εφαρμογής στις αιτήσεις των συζύγων Μπάλαζς, δεδομένου ότι η διμερής συμφωνία δεν εμπίπτει στο άρθρο 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 1408/71, καθόσον η εφαρμογή της δεν είναι χρονικώς περιορισμένη, δεν περιλαμβάνεται στο παράρτημα ΙΙΙ του κανονισμού αυτού και οι διατάξεις της προδήλως δεν είναι δυνατό να θεωρηθούν ευνοϊκότερες για τους δικαιούχους, δεδομένου ότι αυτοί ζήτησαν να τους χορηγηθούν συντάξεις βάσει του εν λόγω κανονισμού.

22

Προς εκτέλεση των αποφάσεων αυτών, το Casa Judeţeană de Pensii έλαβε, στις 20 και στις 27 Φεβρουαρίου 2013, δύο νέες αποφάσεις με τις οποίες, κατ’ εφαρμογήν του κανονισμού 1408/71, χορήγησε στους Β. και Α. Μπάλαζς μηνιαίες συντάξεις γήρατος 500 και 405 ρουμανικών λέι (RON) (περίπου 110 και 90 ευρώ) αντιστοίχως.

23

Τόσο οι σύζυγοι Μπάλαζς όσο και το Casa Judeţeană de Pensii άσκησαν αναιρέσεις κατά των αποφάσεων του Tribunalul Cluj ενώπιον του Curtea de Appel de Cluj.

24

Το Casa Judeţeană de Pensii υποστήριξε, κατ’ ουσίαν, ότι οι κανονισμοί 1408/71 και 574/72 δεν έχουν εφαρμογή εν προκειμένω λόγω της διμερούς συμφωνίας. Σύμφωνα με τη συμφωνία αυτήν, κάθε υποχρέωση της Ρουμανίας έναντι των επαναπατριζόμενων Ελλήνων πολιτικών προσφύγων έχει παύσει να υφίσταται, δεδομένου ότι η Ρουμανία έχει εκπληρώσει την υποχρέωσή της καταβολής 15 εκατομμυρίων USD στην Ελληνική Δημοκρατία.

25

Οι σύζυγοι Μπάλαζς αμφισβητούν την αιτιολογία των αποφάσεων του Tribunalul Cluj και ζητούν, βάσει των ίδιων αυτών κανονισμών, να τους αναγνωρισθεί το δικαίωμά τους συντάξεως γήρατος για το σύνολο των περιόδων καταβολής εισφορών που είχαν συμπληρώσει στη Ρουμανία. Υποστηρίζουν κατ’ ουσίαν ότι, λόγω της προσχωρήσεως της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το κράτος μέλος αυτό υποχρεούται να εφαρμόσει τους κανονισμούς 1408/71 και 574/72. Συγκεκριμένα, η διμερής συμφωνία, η οποία είναι λιγότερο ευνοϊκή και δεν περιλαμβάνεται στο παράρτημα ΙΙΙ του κανονισμού 1408/71, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του εν λόγω κανονισμού.

26

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Curtea de Apel Cluj αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα, διατυπωμένο κατά τον ίδιο τρόπο στις αποφάσεις περί παραπομπής που αφορούν τις υποθέσεις C‑401/13 και C‑432/13:

«Έχουν οι διατάξεις του άρθρου 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 1408/71 την έννοια ότι εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής τους διμερής συμφωνία μεταξύ δύο κρατών μελών, η οποία συνήφθη πριν από την έναρξη ισχύος του κανονισμού και με την οποία αυτά τα κράτη μέλη συνομολόγησαν ότι η υποχρέωση που αφορά παροχές κοινωνικής ασφαλίσεως του ενός κράτους έναντι των πολιτών του άλλου κράτους, οι οποίοι είχαν την ιδιότητα του πολιτικού πρόσφυγα στο έδαφος του πρώτου κράτους και επαναπατρίσθηκαν στο έδαφος του δεύτερου κράτους, παύει να υφίσταται με αντάλλαγμα την πληρωμή από το πρώτο κράτος ενός εφάπαξ ποσού για την καταβολή των συντάξεων και την κάλυψη της περιόδου κατά την οποία είχαν αυτοί καταβάλει εισφορές κοινωνικής ασφαλίσεως στο πρώτο κράτος;»

27

Με απόφαση της 4ης Σεπτεμβρίου 2013, ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου διέταξε τη συνεκδίκαση των υποθέσεων C‑401/13 και C‑432/13 προς διευκόλυνση της έγγραφης και της προφορικής διαδικασίας και προς έκδοση κοινής αποφάσεως.

28

Με το ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί κατ’ ουσίαν να διευκρινισθεί εάν το άρθρο 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 1408/71 έχει την έννοια ότι διμερής συμφωνία αφορώσα τις παροχές κοινωνικής ασφαλίσεως των υπηκόων ενός από τα συμβαλλόμενα κράτη οι οποίοι απέκτησαν την ιδιότητα των πολιτικών προσφύγων στο έδαφος του ετέρου συμβαλλομένου κράτους, η οποία συνήφθη σε ημερομηνία κατά την οποία το ένα από τα δύο συμβαλλόμενα κράτη δεν είχε ακόμη προσχωρήσει στην Ένωση και η οποία δεν περιλαμβάνεται στο παράρτημα III του κανονισμού αυτού, εξακολουθεί να έχει εφαρμογή στην περίπτωση πολιτικών προσφύγων που επαναπατρίσθηκαν στο κράτος καταγωγής τους πριν τη σύναψη της διμερούς συμφωνίας και την έναρξη ισχύος του εν λόγω κανονισμού.

29

Κατ’ αρχάς, παρατηρείται ότι το Casa Judeţeană de Pensii εκτιμά ότι ο κανονισμός 1408/71 δεν έχει εφαρμογή στις υποθέσεις των κύριων δικών λόγω της διμερούς συμφωνίας και, ειδικότερα, λόγω του άρθρου 5 της συμφωνίας αυτής, κατά το οποίο κάθε υποχρέωση της Ρουμανίας έναντι των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων έχει παύσει να υφίσταται, δεδομένου ότι η Ρουμανία εκπλήρωσε την υποχρέωσή της να καταβάλει 15 εκατομμύρια USD στην Ελληνική Δημοκρατία. Πρέπει συνεπώς να εξετασθεί αν οι επίμαχες στις κύριες δίκες περιστάσεις εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού 1408/71.

30

Συναφώς, επιβάλλεται να υπομνησθεί ότι, κατά πάγια νομολογία, καίτοι μια νέα κανονιστική ρύθμιση ισχύει κατ’ αρχήν μόνο για το μέλλον, έχει επίσης εφαρμογή, πλην παρεκκλίσεως, σύμφωνα με γενικώς αναγνωρισμένη αρχή, επί των μελλοντικών αποτελεσμάτων των καταστάσεων που γεννήθηκαν υπό το κράτος της παλαιάς νομοθεσίας (βλ. απόφαση Duchon, C‑290/00, EU:C:2002:234, σκέψη 21 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

31

Προκειμένου να καταστεί εφικτή η εφαρμογή του κανονισμού 1408/71 επί των μελλοντικών αποτελεσμάτων καταστάσεων γεννηθεισών υπό το κράτος της παλαιάς νομοθεσίας, το άρθρο 94 του κανονισμού αυτού προβλέπει, μεταξύ άλλων, στην παράγραφό του 2, την υποχρέωση συνυπολογισμού, για τους σκοπούς του προσδιορισμού των δικαιωμάτων λήψεως παροχών, οποιασδήποτε περιόδου ασφαλίσεως, απασχολήσεως ή διαμονής διανυθείσας υπό τη νομοθεσία οποιουδήποτε κράτους μέλους προ της 1ης Οκτωβρίου 1972 ή προ της ημερομηνίας εφαρμογής του κανονισμού στο έδαφος του κράτους μέλους αυτού (βλ. απόφαση Duchon, EU:C:2002:234, σκέψη 23).

32

Καθόσον ο κανονισμός 1408/71 άρχισε να ισχύει ως προς τη Ρουμανία από την προσχώρησή της στην Ένωση, δηλαδή από την 1η Ιανουαρίου 2007, ο κανονισμός αυτός έχει ratione temporis εφαρμογή επί περιπτώσεως όπως αυτή των συζύγων Μπάλαζς, οι οποίοι, συνεπώς, βασίμως τον επικαλέσθηκαν από την ημερομηνία αυτή.

33

Αντιθέτως προς όσα υποστηρίζει το Casa Judeţeană de Pensii, το γεγονός ότι η διμερής συμφωνία προβλέπει ότι οι υποχρεώσεις της Ρουμανίας όσον αφορά τα ασφαλιστικά δικαιώματα των Ελλήνων επαναπατριζόμενων πολιτικών προσφύγων παύουν να υφίστανται μετά την καταβολή του ποσού των 15 εκατομμυρίων USD δεν ασκεί επιρροή συναφώς.

34

Πράγματι, από το άρθρο 6 του κανονισμού 1408/71 προκύπτει ότι ο κανονισμός αυτός αντικαθιστά, εντός του προσωπικού και καθ’ ύλην πεδίου εφαρμογής του και υπό ορισμένες επιφυλάξεις, κάθε σύμβαση κοινωνικής ασφαλίσεως που συνδέει δύο ή περισσότερα κράτη μέλη. Η αντικατάσταση αυτή έχει επιτακτικό χαρακτήρα και δεν επιδέχεται καμία εξαίρεση, πλην των περιπτώσεων που προβλέπει ρητώς ο κανονισμός (βλ., κατ’ αναλογίαν, αποφάσεις Walder, 82/72, EU:C:1973:62, σκέψεις 6 και 7, Thévenon, C‑475/93, EU:C:1995:371, σκέψη 15, καθώς και Rönfeldt, C‑227/89, EU:C:1991:52, σκέψη 22).

35

Μεταξύ των εξαιρέσεων τις οποίες προβλέπει ο κανονισμός 1408/71, περιλαμβάνεται αυτή του άρθρου 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, κατά την οποία οι διατάξεις των συμβάσεων κοινωνικής ασφαλίσεως που περιλαμβάνονται στο παράρτημα III του κανονισμού αυτού εξακολουθούν να ισχύουν, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 6 του εν λόγω κανονισμού (αποφάσεις Habelt κ.λπ., C‑396/05, EU:C:2007:810, σκέψη 87, καθώς και Wencel, C‑589/10, EU:C:2013:303, σκέψη 35) και υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω συμβάσεις είναι ευνοϊκότερες για τους δικαιούχους ή απορρέουν από ειδικές ιστορικές περιστάσεις και ότι το αποτέλεσμά τους είναι χρονικώς περιορισμένο.

36

Εν προκειμένω, δεν αμφισβητείται ότι η διμερής συμφωνία δεν περιλαμβάνεται στο παράρτημα III του κανονισμού 1408/71. Συνεπώς, σε περιπτώσεις όπως οι επίμαχες στις κύριες δίκες, ο κανονισμός 1408/71, σύμφωνα με το άρθρο του 6, στοιχείο αʹ, έχει κατ’ αρχήν αντικαταστήσει τη συμφωνία αυτή.

37

Εντούτοις, το αιτούν δικαστήριο και η Ρουμανική Κυβέρνηση επικαλούνται την απόφαση Rönfeldt (EU:C:1991:52) προκειμένου να υποστηρίξουν ότι, παρά το γράμμα των άρθρων 6 και 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 1408/71, η διμερής συμφωνία εξακολουθεί να έχει εφαρμογή.

38

Στην απόφαση αυτή, το Δικαστήριο έκρινε, βάσει των άρθρων 45 ΣΛΕΕ και 48 ΣΛΕΕ, ότι, στην περίπτωση των διακινουμένων εργαζομένων, οι διμερείς συμβάσεις κοινωνικής ασφαλίσεως πρέπει να εξακολουθούν να έχουν εφαρμογή μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού 1408/71, ανεξαρτήτως του αν περιλαμβάνονται στο παράρτημα III του κανονισμού αυτού, όταν η εν λόγω εφαρμογή είναι ευνοϊκότερη για τον εργαζόμενο.

39

Συνεπώς, πρέπει να κριθεί αν οι αρχές που απορρέουν από την απόφαση Rönfeldt (EU:C:1991:52) έχουν εφαρμογή υπό περιστάσεις όπως οι επίμαχες στις κύριες δίκες.

40

Συναφώς, πρώτον, επιβάλλεται η παρατήρηση ότι, όπως επισημάνθηκε στη σκέψη 33 της παρούσας αποφάσεως, η αρχή της αντικαταστάσεως την οποία θεσπίζει το άρθρο 6 του κανονισμού 1408/71 έχει επιτακτικό χαρακτήρα και δεν επιδέχεται, κατ’ αρχήν, καμία εξαίρεση.

41

Δεύτερον, υπενθυμίζεται ότι οι αρχές που απορρέουν από την απόφαση Rönfeldt (EU:C:1991:52) στηρίζονται στη σκέψη ότι ο ενδιαφερόμενος είχε θεμιτώς δικαιολογημένη εμπιστοσύνη στο γεγονός ότι μπορούσε να αντλεί οφέλη από την εφαρμογή των διατάξεων διμερούς συμβάσεως η οποία ήταν η μόνη εφαρμοστέα στην περίπτωσή του κατά την ημερομηνία που αποφάσισε να μεταβεί σε άλλο κράτος μέλος (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση Kaske, C‑277/99, EU:C:2002:74, σκέψη 27).

42

Συνεπώς, υπό συνθήκες όπως οι επίμαχες στις κύριες δίκες, οι οποίες έχουν το χαρακτηριστικό ότι οι ενδιαφερόμενοι εγκατέλειψαν τη Ρουμανία για την Ελλάδα το 1990, ήτοι έξι έτη πριν από τη σύναψη της διμερούς συμφωνίας, οι ενδιαφερόμενοι αυτοί δεν ήταν δυνατό να έχουν δικαιολογημένη εμπιστοσύνη στο ότι θα μπορούσαν να υπαχθούν στις διατάξεις της διμερούς συμφωνίας, δεδομένου ότι αυτή δεν είχε ακόμη συναφθεί κατά την ημερομηνία του επαναπατρισμού τους στην Ελλάδα.

43

Εν πάση περιπτώσει, επιβάλλεται η επισήμανση ότι, στις υποθέσεις των κύριων δικών, οι σύζυγοι Μπάλαζς δεν ζητούν να υπαχθούν στη διμερή συμφωνία. Επιθυμούν, αντιθέτως, να εφαρμοσθεί ως προς αυτούς ο κανονισμός 1408/71. Υπό τις συνθήκες αυτές, η Ρουμανική Κυβέρνηση δεν μπορεί να επικαλεσθεί την απόφαση Rönfeldt (EU:C:1991:52) για να αποδείξει ότι η διμερής συμφωνία εξακολουθεί να έχει εφαρμογή στην περίπτωσή τους.

44

Κατόπιν όλων των ανωτέρω σκέψεων, διαπιστώνεται ότι οι αρχές που διατυπώθηκαν στην απόφαση Rönfeldt (EU:C:1991:52), οι οποίες επιτρέπουν να μην εφαρμοσθεί ο κανονισμός 1408/71, προκειμένου να εξακολουθήσει να εφαρμόζεται διμερής σύμβαση την οποία έχει κανονικά αντικαταστήσει ο κανονισμός αυτός, δεν έχουν εφαρμογή υπό συνθήκες όπως οι επίμαχες στις κύριες δίκες.

45

Εντεύθεν συνάγεται ότι στο υποβληθέν ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 1408/71 έχει την έννοια ότι διμερής συμφωνία αφορώσα τις παροχές κοινωνικής ασφαλίσεως των υπηκόων ενός από τα συμβαλλόμενα κράτη οι οποίοι απέκτησαν την ιδιότητα των πολιτικών προσφύγων στο έδαφος του ετέρου συμβαλλομένου κράτους, η οποία συνήφθη σε ημερομηνία κατά την οποία το ένα από τα δύο συμβαλλόμενα κράτη δεν είχε ακόμη προσχωρήσει στην Ένωση και η οποία δεν περιλαμβάνεται στο παράρτημα III του κανονισμού αυτού, δεν εξακολουθεί να έχει εφαρμογή στην περίπτωση πολιτικών προσφύγων που επαναπατρίσθηκαν στο κράτος καταγωγής τους πριν τη σύναψη της διμερούς συμφωνίας και την έναρξη ισχύος του εν λόγω κανονισμού.

46

Η Ρουμανική Κυβέρνηση ζητεί από το Δικαστήριο, σε περίπτωση που κρίνει ότι η διμερής συμφωνία δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της εξαιρέσεως του άρθρου 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 1408/71, τον διαχρονικό περιορισμό των αποτελεσμάτων της αποφάσεώς του.

47

Προς στήριξη του αιτήματός της, η εν λόγω κυβέρνηση υποστηρίζει, αφενός, ότι οι ρουμανικές αρχές ενήργησαν καλόπιστα. Συγκεκριμένα, κατ’ αρχάς, η θέση των αρχών αυτών στηρίζεται σε πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, ειδικότερα δε στην απόφαση Rönfeldt (EU:C:1991:52). Περαιτέρω, μολονότι η Επιτροπή έχει κινήσει διαδικασία λόγω παραβάσεως κράτους μέλους κατά της Ρουμανίας, προκειμένου να διαπιστωθεί ότι το κράτος μέλος αυτό παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τον κανονισμό 1408/71, η θέση του κράτους μέλους αυτού στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας είναι σταθερή και η Επιτροπή δεν αντέδρασε στο αίτημα του εν λόγω κράτους μέλους να οργανώσει τεχνικές διαβουλεύσεις και να προβεί σε διαβήματα προς τις ελληνικές αρχές. Επιπλέον, η καλή πίστη των ρουμανικών αρχών δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση λόγω του ότι άλλα κράτη μέλη, τα οποία αντιμετώπισαν παρεμφερή προβλήματα, δέχθηκαν να εφαρμόσουν τον κανονισμό 1408/71, δεδομένου ότι οι συμφωνίες τις οποίες συνήψε η Ελληνική Δημοκρατία με τα άλλα κράτη μέλη αυτά διέφεραν από τη συναφθείσα μεταξύ αυτής και της Ρουμανίας. Τέλος, οι ρουμανικές αρχές προέβησαν σε διαβήματα προς τις ελληνικές αρχές προκειμένου να διασαφηνίσουν την κατάσταση.

48

Αφετέρου, η Ρουμανική Κυβέρνηση εφιστά την προσοχή του Δικαστηρίου στις σοβαρές οικονομικές συνέπειες τις οποίες θα είχε η αναδρομική εφαρμογή της αποφάσεως του Δικαστηρίου. Κατά την εκτίμηση του Casa Națională de Pensii Publice (εθνικού ταμείου δημοσίων συντάξεων), το επιπλέον ποσό που θα έπρεπε να καταβληθεί θα ανερχόταν σε 38560683 RON (περίπου 8680537 ευρώ). Η Ρουμανική Κυβέρνηση υπογραμμίζει επίσης ότι σήμερα εκκρεμούν περίπου 800 προσφυγές, παρεμφερείς προς αυτές των συζύγων Μπάλαζς.

49

Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι, κατά πάγια νομολογία, η ερμηνεία που δίνει το Δικαστήριο, κατά την άσκηση της αρμοδιότητας που του παρέχει το άρθρο 267 ΣΛΕΕ, σε κανόνα του δικαίου της Ένωσης διαφωτίζει και διευκρινίζει τη σημασία και το περιεχόμενο του κανόνα αυτού, όπως αυτός πρέπει ή θα έπρεπε να γίνεται αντιληπτός και να εφαρμόζεται από τότε που τέθηκε σε ισχύ. Συνεπώς, ο κατ’ αυτόν τον τρόπο ερμηνευθείς κανόνας μπορεί και πρέπει να εφαρμόζεται από τα δικαστήρια ακόμη και σε έννομες σχέσεις που γεννήθηκαν και συνήφθησαν πριν την έκδοση της αποφάσεως επί της αιτήσεως ερμηνείας, εφόσον συντρέχουν κατά τα λοιπά οι προϋποθέσεις που επιτρέπουν να υποβληθεί στην κρίση των αρμοδίων δικαστηρίων διαφορά σχετική με την εφαρμογή του εν λόγω κανόνα (βλ. απόφαση Santander Asset Management SGIIC κ.λπ., C‑338/11 έως C‑347/11, EU:C:2012:286, σκέψη 58 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

50

Μόνον εντελώς κατ’ εξαίρεση μπορεί το Δικαστήριο, κατ’ εφαρμογήν της συμφυούς με την έννομη τάξη της Ένωσης γενικής αρχής της ασφάλειας δικαίου, να αποφασίσει τον περιορισμό της δυνατότητας την οποία έχει κάθε ενδιαφερόμενος να επικαλεσθεί διάταξη την οποία έχει ερμηνεύσει το Δικαστήριο, προκειμένου να αμφισβητήσει έννομες σχέσεις που έχουν καλοπίστως συναφθεί. Για να αποφασισθεί ένας τέτοιος περιορισμός, είναι αναγκαία η συνδρομή δύο βασικών προϋποθέσεων, συγκεκριμένα δε της καλής πίστεως των ενδιαφερομένων και του κινδύνου σημαντικών διαταραχών (βλ. απόφαση Santander Asset Management SGIIC κ.λπ., EU:C:2012:286, σκέψη 59 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

51

Ειδικότερα, το Δικαστήριο έχει καταφύγει στη λύση αυτή μόνον υπό πολύ συγκεκριμένες περιστάσεις, ιδίως όταν υπήρχε κίνδυνος σοβαρών οικονομικών επιπτώσεων οφειλομένων ιδίως στον μεγάλο αριθμό των εννόμων σχέσεων που είχαν συσταθεί καλοπίστως βάσει ρυθμίσεως η οποία εθεωρείτο νομίμως ισχύουσα και εφόσον προέκυπτε ότι οι ιδιώτες και οι εθνικές αρχές είχαν παρακινηθεί σε συμπεριφορά αντιβαίνουσα προς το δίκαιο της Ένωσης λόγω αντικειμενικής και σοβαρής αβεβαιότητας ως προς το περιεχόμενο των διατάξεων του εν λόγω δικαίου, αβεβαιότητας στη δημιουργία της οποίας είχε ενδεχομένως συμβάλει η συμπεριφορά άλλων κρατών μελών ή της Επιτροπής (βλ. απόφαση Santander Asset Management SGIIC κ.λπ., EU:C:2012:286, σκέψη 60 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

52

Όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στα σημεία 98 και 99 των προτάσεών του, η Ρουμανική Κυβέρνηση δεν απέδειξε την ύπαρξη κινδύνου σοβαρών διαταραχών. Πράγματι, μολονότι η κυβέρνηση αυτή κάνει μνεία της υπάρξεως 800 προσφυγών, παρεμφερών προς αυτές των συζύγων Μπάλαζς, ουδόλως αναφέρει τον συνολικό αριθμό προσώπων τα οποία βρίσκονται σε κατάσταση συγκρίσιμη προς αυτή των εν λόγω συζύγων. Επιπλέον, η κυβέρνηση αυτή δεν διευκρίνισε αν το ποσό των 38560683 RON καλύπτει επίσης τις 800 παρεμφερείς προσφυγές που εκκρεμούν σήμερα. Εν πάση περιπτώσει, οι προσφυγές αυτές δεν επηρεάζονται από τον διαχρονικό περιορισμό των αποτελεσμάτων της αποφάσεως (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση Bosman, C‑415/93, EU:C:1995:463, σκέψη 144).

53

Δεδομένου ότι η δεύτερη προϋπόθεση που εκτέθηκε στη σκέψη 50 της παρούσας αποφάσεως δεν συντρέχει, δεν είναι αναγκαίο να εξεταστεί αν συντρέχει η προϋπόθεση της καλής πίστεως των ενδιαφερομένων.

54

Από τις ανωτέρω σκέψεις προκύπτει ότι δεν συντρέχει λόγος να περιορισθούν τα διαχρονικά αποτελέσματα της παρούσας αποφάσεως.

55

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους των κύριων δικών τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (τέταρτο τμήμα) αποφαίνεται:

Το άρθρο 7, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού (ΕΟΚ) 1408/71 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1971, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, όπως τροποποιήθηκε και ενημερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 118/97 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 1996, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 1992/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, έχει την έννοια ότι διμερής συμφωνία αφορώσα τις παροχές κοινωνικής ασφαλίσεως των υπηκόων ενός από τα συμβαλλόμενα κράτη οι οποίοι απέκτησαν την ιδιότητα των πολιτικών προσφύγων στο έδαφος του ετέρου συμβαλλομένου κράτους, η οποία συνήφθη σε ημερομηνία κατά την οποία το ένα από τα δύο συμβαλλόμενα κράτη δεν είχε ακόμη προσχωρήσει στην Ένωση και η οποία δεν περιλαμβάνεται στο παράρτημα III του κανονισμού αυτού, δεν εξακολουθεί να έχει εφαρμογή στην περίπτωση πολιτικών προσφύγων που επαναπατρίσθηκαν στο κράτος καταγωγής τους πριν τη σύναψη της διμερούς συμφωνίας και την έναρξη ισχύος του εν λόγω κανονισμού.