Προσφυγή της 20ης Μαΐου 2011 — Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας

(Υπόθεση C-244/11)

2011/C 219/13

Γλώσσα διαδικασίας: η ελληνική

Διάδικοι

Προσφεύγουσα: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εκπρόσωποι: Γ. Ζαββός και E. Montaguti)

Καθής: Ελληνική Δημοκρατία

Αιτήματα

Ισχυρισμοί και κύρια επιχειρήματα

H Επιτροπή φρονεί ότι η εξάρτηση απόκτησης δικαιωμάτων ψήφου από 20 % του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου και άνω στις εταιρίες εθνικής στρατηγικής σημασίας από προηγούμενη έγκριση από την Διυπουργική Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων, όπως προβλέπεται στο άρθρο 11 παράγραφος 1, σε συνδυασμό με το άρθρο 11 παράγραφος 2 του νόμου 3631/2008, περιορίζει την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων (άρθρο 63 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και την ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Παρότι, τα εν λόγω μέτρα, δεν εισάγουν διακρίσεις, όπως υποστηρίζει η Ελληνική Κυβέρνηση, δύνανται να αποτρέψουν τους οικονομικούς παράγοντες από την επένδυση κεφαλαίων τους σε εταιρίες εθνικής στρατηγικής σημασίας και ως εκ τούτου ακόμα και την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα.

Περαιτέρω η Επιτροπή θεωρεί ότι το άρθρο 11 παράγραφος 3 του νόμου 3631/2008 που προβλέπει τον μηχανισμό του εκ των υστέρων ελέγχου από τον Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών για ορισμένα αποφασιστικής σημασίας ζητήματα της εταιρίας περιορίζει την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων (άρθρο 63 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και την ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης), καθώς δίνει τη δυνατότητα στο Δημόσιο να καταστήσει άκυρες σημαντικές αποφάσεις της εταιρίας, βάσει μεταγενέστερων διοικητικών λόγων οι οποίοι δεν είναι γνωστοί εκ των προτέρων. Ως εκ τούτου περιορίζεται η διακριτική ευχέρεια των μετόχων να εφαρμόσουν τις αποφάσεις τους και εμποδίζεται η πραγματική συμμετοχή τους στη διαχείριση και τον έλεγχο των εταιριών εθνικής στρατηγικής σημασίας και συνεπώς και η εγκατάστασή τους στην Ελλάδα.

Η Ελληνική Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι ο επίμαχος νόμος περιορίζεται μόνο στην ιδιωτικοποίηση έξι εταιριών εθνικής στρατηγικής σημασίας στις οποίες κατέχει τον έλεγχο το Δημόσιο. Η Επιτροπή, αντιθέτως, φρονεί ότι κατ' αρχήν το πεδίο εφαρμογής του νόμου παραμένει ασαφές, καθότι ούτε οι στοχευόμενες εταιρίες, ούτε οι τομείς οι οποίοι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νέου καθεστώτος κατονομάζονται στον νόμο, με αποτέλεσμα ο νόμος να παραμένει διφορούμενος όχι μόνο ως προς το παρόν αλλά και ως προς το μελλοντικό πεδίο εφαρμογής του και ως εκ τούτου να μην παρέχει την απαιτούμενη ασφάλεια δικαίου.

Η Ελληνική Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι μοναδικός σκοπός του νόμου είναι η διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και η εξασφάλιση της διαρκούς και απρόσκοπτης παροχής υπηρεσιών και λειτουργίας δικτύων. Ωστόσο, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι στόχος του νόμου είναι, επιπροσθέτως, η διασφάλιση της δυνατότητας του κράτους να επιλέγει στρατηγικό επενδυτή για τις εταιρίες εθνικής στρατηγικής σημασίας, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους και η διασφάλιση υπό συνθήκες διαφάνειας της ιδιωτικοποίησης των εταιριών στρατηγικής σημασίας για την εθνική οικονομία. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι ακόμα και εάν οι εν λόγω διατάξεις μπορούν να δικαιολογηθούν σε λόγους δημοσίου συμφέροντος, σε αντίθεση με την νομολογία του ΔΕΚ σύμφωνα με την οποία τα καθεστώτα έγκρισης «πρέπει να βασίζονται σε αντικειμενικά κριτήρια, μη εισάγονται διακρίσεις και εκ των προτέρων γνωστά στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, και οποιοσδήποτε πλήττεται από περιοριστικό μέτρο της μορφής αυτής πρέπει να μπορεί να διαθέτει μέσο ένδικης προστασίας  (1)», τα κριτήρια τα οποία θεσπίζουν για την χορήγηση της έγκρισης είναι ακατάλληλα για την επίτευξη του στόχου που αναφέρεται στο νόμο. Τα κριτήρια ιδιωτικοποίησης (παροχής προηγούμενης έγκρισης αλλά και εκ των υστέρων ελέγχου με δυνατότητα ακύρωσης των αποφάσεων της εταιρίας) τα οποία θεσπίζουν οι εν λόγω διατάξεις δεν είναι σαφή, αντικειμενικά, επακριβώς προσδιορισμένα στο νόμο, ούτε έχουν καμία σχέση με τους επιδιωκόμενους δια του νόμου στόχους ενώ παρέχουν ευρεία διακριτική ευχέρεια στις αρχές με αποτέλεσμα την εκ των υστέρων επιβολή επιπρόσθετων περιορισμών στην ιδιωτικοποίηση των εταιριών εθνικής στρατηγικής σημασίας, τον πιθανό επιλεκτικό περιορισμό της πρόσβασης των επενδυτών σε ιδιωτικοποιημένες εταιρίες και τομείς της αγοράς και την αδυναμία των δικαστικών αρχών να ελέγξουν τον τρόπο με τον οποίο οι διοικητικές αρχές άσκησαν τις εξουσίες που τους παρέχει ο νόμος

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η Ελληνική Δημοκρατία δεν έχει προβάλει επαρκείς εξηγήσεις και στοιχεία που να δικαιολογούν την θέσπιση των ανωτέρω περιορισμών και κατά συνέπεια το άρθρο 11 παράγραφος 1, σε συνδυασμό με το άρθρο 11 παράγραφος 2, και το άρθρο 11 παράγραφος 3 του νόμου 3631/2008, θεσπίζοντας το καθεστώς προηγούμενης έγκρισης και το καθεστώς του εκ των υστέρων ελέγχου αντίστοιχα, παραβιάζουν τα άρθρα 63 και 49 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

(1)  Βλ. υπόθεση С-205/99 Analir και λοιποί, σκέψη 38· υπόθεση C-380/05, Centro Europa 7 Sri, σκέψη 116· υπόθεση C-367/98, Επιτροπή κατά Πορτογαλίας, σκέψη 50· υπόθεση C-483/99· Επιτροπή κατά Γαλλίας, σκέψη 46· υπόθεση С-463/00, Επιτροπή κατά Ισπανίας, σκέψη 69.