61997J0103

1 Προδικαστικά ερωτήματα - Παραπομπή στο Δικαστήριο - Δικαστήριο κράτους μέλους υπό την έννοια του άρθρου 177 της Συνθήκης - Έννοια - Αρμόδια για τις διαδικασίες προσφυγής αρχή στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων

(Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 177)

2 Προσέγγιση των νομοθεσιών - Διαδικασίες προσφυγής στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων - Οδηγία 89/665 - Υπεύθυνες για τις διαδικασίες προσφυγής αρχές - Δυνατότητα εφαρμογής των διατάξεων περί εξασφαλίσεως της ενδεδειγμένης προσφυγής του άρθρου 2, παράγραφος 8, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας - Προϋποθέσεις - Όργανα δικαιοδοτικού χαρακτήρα - Αδυναμία εφαρμογής

(Οδηγία 89/665 του Συμβουλίου, άρθρο 2 § 8, εδ. 2)

1 Προκειμένου να εκτιμηθεί αν το όργανο που υποβάλλει προδικαστική παραπομπή έχει τον χαρακτήρα δικαστηρίου υπό την έννοια του άρθρου 177 της Συνθήκης, ζήτημα το οποίο εμπίπτει αποκλειστικά στο κοινοτικό δίκαιο, πρέπει να ληφθεί υπόψη μία σειρά στοιχείων, όπως είναι η ίδρυση του οργάνου αυτού με νόμο, η μονιμότητά του, ο δεσμευτικός χαρακτήρας της δικαιοδοσίας του, ο κατ' αντιμωλία χαρακτήρας της ενώπιόν του διαδικασίας, η εκ μέρους του οργάνου αυτού εφαρμογή των κανόνων δικαίου, καθώς και η ανεξαρτησία του. Η Tiroler Landesvergabeamt (υπηρεσία συνάψεως συμβάσεων του Δημοσίου του ομοσπόνδου κράτους του Τυρόλου), η οποία ιδρύθηκε από τον νόμο του ομοσπόνδου κράτους του Τυρόλου για τη σύναψη των συμβάσεων του Δημοσίου ως όργανο αρμόδιο για τις προσφυγές στο πλαίσιο των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων, πληροί τα κριτήρια αυτά.

Πράγματι, από τις διατάξεις που διέπουν τη συγκρότηση και τη λειτουργία του προκύπτει ότι το όργανο αυτό πληροί τα πέντε πρώτα κριτήρια και ότι, προκειμένου περί της ανεξαρτησίας των μελών του, αυτή εξασφαλίζεται από την εφαρμογή του γενικού νόμου περί διοικητικής διαδικασίας, ο οποίος περιλαμβάνει λίαν ακριβείς διατάξεις ως προς τις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα μέλη του οικείου οργάνου πρέπει να απέχουν από την άσκηση των καθηκόντων τους, ενώ η παράβαση της υποχρεώσεως αυτής συνιστά παράβαση ουσιώδους τύπου την οποία οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικαλεστούν ενώπιον δικαστηρίου. Απαγορεύεται επιπλέον, δυνάμει του νόμου του ομοσπόνδου κράτους, οποιαδήποτε υπόδειξη προς τα μέλη της Tiroler Landesvergabeamt κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.

2 Οι προϋποθέσεις που διατυπώνονται στο άρθρο 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, δεν έχουν εφαρμογή σε διατάξεις όπως αυτές που διέπουν τη συγκρότηση και τη λειτουργία της Tiroler Landesvergabeamt (υπηρεσίας συνάψεως συμβάσεων του Δημοσίου του ομοσπόνδου κράτους του Τυρόλου), καθόσον οι διατάξεις περί εξασφαλίσεως της ενδεδειγμένης προσφυγής που περιλαμβάνει το άρθρο αυτό δεν έχουν εφαρμογή σε αρμόδια για τις προσφυγές αρχή η οποία έχει χαρακτήρα δικαιοδοτικού οργάνου.

Μόνον όταν τα κράτη μέλη έχουν επιλέξει την αναγνώριση της αρμοδιότητας εκδικάσεως των προσφυγών αυτών σε όργανα τα οποία δεν συνιστούν δικαστικές αρχές, οι αποφάσεις των οργάνων αυτών πρέπει να μπορούν να αποτελέσουν το αντικείμενο είτε ένδικης προσφυγής είτε προσφυγής ενώπιον άλλης αρχής, η οποία πρέπει να πληροί τις ειδικές προϋποθέσεις του άρθρου 2, παράγραφος 8, της οδηγίας προκειμένου να εξασφαλίζεται η ύπαρξη ενδεδειγμένης προσφυγής.

Στην υπόθεση C-103/97,

που έχει ως αντικείμενο αίτηση της Tiroler Landesvergabeamt (Αυστρία) προς το Δικαστήριο, κατ' εφαρμογήν του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΚ, με την οποία ζητείται, στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ

Josef Kφllensperger GmbH & Co. KG,

Atzwanger AG

και

Gemeindeverband Bezirkskrankenhaus Schwaz,

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως προς την ερμηνεία του άρθρου 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1989, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων (ΕΕ L 395, σ. 33),

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

(έκτο τμήμα),

συγκείμενο από τους P. J. G. Kapteyn (εισηγητή), πρόεδρο τμήματος, G. Hirsch, G. F. Mancini, H. Ragnemalm και R. Schintgen, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: A. Saggio

γραμματέας: H. A. Rόhl, κύριος υπάλληλος διοικήσεως,

λαμβάνοντας υπόψη τις γραπτές παρατηρήσεις που κατέθεσαν:

- ο Gemeindeverband Bezirkskrankenhaus Schwaz, εκπροσωπούμενος από τους C. C. Schwaighofer και M. E. Sallinger, δικηγόρους Ίνσμπρουκ,

- η Αυστριακή Κυβέρνηση, εκπροσωπουμένη από τον W. Okresek, Ministerialrat στην Καγκελαρία,

- η Επιτροπή των Ευρωπαϋκών Κοινοτήτων, εκπροσωπουμένη από τον H. van Lier, νομικό σύμβουλο, και την C. Schmidt, μέλος της Νομικής Υπηρεσίας,

έχοντας υπόψη την έκθεση ακροατηρίου,

αφού άκουσε τις προφορικές παρατηρήσεις της Αυστριακής Κυβερνήσεως, εκπροσωπουμένης από τον Μ. Fruhmann, της Καγκελαρίας, και της Επιτροπής, εκπροσωπουμένης από τον H. van Lier και την C. Schmidt, κατά τη συνεδρίαση της 18ης Ιουνίου 1998,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 24ης Σεπτεμβρίου 1998,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με διάταξη της 7ης Noεμβρίου 1996, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 10 Μαρτίου 1997, η Tiroler Landesvergabeamt (υπηρεσία συνάψεως συμβάσεων του Δημοσίου του ομοσπόνδου κράτους του Τυρόλου) υπέβαλε, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΚ, δύο προδικαστικά ερωτήματα ως προς την ερμηνεία του άρθρου 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1989, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων (ΕΕ L 395, σ. 33).

2 Τα ερωτήματα αυτά ανέκυψαν στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ της Josef Kφllensperger GmbH & Co. KG (στο εξής: Kφllensperger) και της Atzwanger AG (στο εξής: Atzwanger), αφενός, και του Gemeindeverband Bezirkskrankenhaus Schwaz (κοινοτικού συνεταιρισμού του περιφερειακού νοσοκομείου του Schwaz), αφετέρου, με αφορμή την ανάθεση των έργων επεκτάσεως του νοσοκομειακού κέντρου του Schwaz.

3 Η οδηγία 89/665 αποσκοπεί στην εξασφάλιση της αποτελεσματικής και όσο το δυνατόν ταχύτερης εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών στον τομέα των συμβάσεων του Δημοσίου. Δεδομένου ότι τα ένδικα βοηθήματα που υφίσταντο γενικώς στον τομέα αυτόν, τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, δεν ήσαν επαρκή και οι κατ' ιδίαν οδηγίες δεν προέβλεπαν ειδικά ένδικα βοηθήματα, η οδηγία αυτή επέβαλε στα κράτη μέλη την υποχρέωση να θέσουν σε ισχύ, πριν από τις 21 Δεκεμβρίου 1991, επαρκείς διαδικασίες προσφυγής για την περίπτωση πλημμελειών κατά τις διαδικασίες συνάψεως συμβάσεων του Δημοσίου (άρθρα 1, παράγραφος 1, και 5).

4 Το άρθρο 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665 ορίζει τα εξής:

«Όταν οι υπεύθυνες για τις διαδικασίες προσφυγής αρχές δεν είναι δικαστικές, οι αποφάσεις τους πρέπει πάντοτε να αιτιολογούνται γραπτώς. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει επίσης να θεσπίζονται διατάξεις που να εγγυώνται την ύπαρξη διαδικασιών με τις οποίες κάθε μέτρο της βασικής αρμόδιας αρχής που εικάζεται ότι είναι παράνομο ή κάθε εικαζόμενη παράλειψή της κατά την εκτέλεση των εξουσιών που της έχουν ανατεθεί να μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο δικαστικής προσφυγής ή προσφυγής ενώπιον άλλης αρχής η οποία θεωρείται δικαιοδοτικό όργανο κατά την έννοια του άρθρου 177 της Συνθήκης και είναι ανεξάρτητη από την αναθέτουσα αρχή και τη βασική αρχή.

Ο διορισμός και η λήξη της θητείας των μελών αυτής της ανεξάρτητης αρχής πρέπει να υπόκεινται στους ίδιους όρους οι οποίοι εφαρμόζονται στους δικαστές όσον αφορά την υπεύθυνη για τον διορισμό τους αρχή, τη διάρκεια της θητείας τους και τη δυνατότητα ανάκλησής τους. Τουλάχιστον ο πρόεδρος αυτής της ανεξάρτητης αρχής πρέπει να έχει τα ίδια νομικά και επαγγελματικά προσόντα με έναν δικαστή. Η ανεξάρτητη αρχή λαμβάνει τις αποφάσεις της μετά τη διεξαγωγή διαδικασίας κατ' αντιμωλία, οι δε αποφάσεις αυτές έχουν, με τα μέσα που καθορίζει κάθε κράτος μέλος, δεσμευτικά νομικά αποτελέσματα».

5 Η οδηγία 89/665 μεταφέρθηκε στο εσωτερικό δίκαιο της Αυστρίας, σε ομοσπονδιακό επίπεδο, με τον Bundesvergabegesetz (ομοσπονδιακό νόμο για τη σύναψη συμβάσεων του Δημοσίου, στο εξής: ΒVergG). Ο νόμος αυτός προβλέπει δύο διαδικασίες: μία διαδικασία διαιτησίας ενώπιον της Bundesvergabekontrollkommission (ομοσπονδιακής επιτροπής ελέγχου της συνάψεως συμβάσεων του Δημοσίου) και μία διαδικασία ενώπιον της Bundesvergabeamt (ομοσπονδιακής υπηρεσίας συνάψεως συμβάσεων του Δημοσίου).

6 Στο ομόσπονδο κράτος του Τυρόλου η οδηγία μεταφέρθηκε στο εσωτερικό δίκαιο με τον Τiroler Gesetz όber die Vergabe von Auftrδgen (νόμο του ομοσπόνδου κράτους του Τυρόλου για τη σύναψη συμβάσεων του δημοσίου, στο εξής: Tir VergG). Ο νόμος αυτός παρέχει στην Tiroler Landesvergabeamt αρμοδιότητα να αποφαίνεται επί των προσφυγών που ασκούνται στο πλαίσιο των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών, δημοσίων έργων και παραχωρήσεων δημοσίας υπηρεσίας.

7 Το άρθρο 6 του Tir VergG ορίζει τα εξής:

«1) H Landesvergabeamt αποτελεί τμήμα της Amt der Tiroler Landesregierung (υπηρεσίας της κυβερνήσεως του ομοσπόνδου κράτους του Τυρόλου). Συγκροτείται από τα εξής πρόσωπα:

a) ένα πρόσωπο το οποίο είναι εξοικειωμένο με τις υποθέσεις που αφορούν τη σύναψη συμβάσεων του Δημοσίου ως πρόεδρο,

b) ένα νομικό, υπάλληλο της Amt der Tiroler Landesregierung, ως εισηγητή,

c) ένα δικαστή,

d) ένα μέλος του Wirtschaftskammer Tirol (Οικονομικού Επιμελητηρίου του Τυρόλου), ένα μέλος του Architekten- und Ingenieurkonsultenkammer fόr Tirol und Vorarlberg (Επιμελητηρίου Αρχιτεκτόνων και Μηχανικών για το Τυρόλο και το Vorarlberg), ένα μέλος του Kammer fόr Arbeiter und Angestellte fόr Tirol (Επιμελητηρίου Εργατών και Υπαλλήλων για το Τυρόλο) και ένα μέλος του Tiroler Gemeindeverband (Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων του Τυρόλου). Έκαστο των προσώπων αυτών πρέπει να προταθεί από τους προμνημονευθέντες οργανισμούς και να είναι εξοικειωμένο με τις υποθέσεις που αφορούν τη σύναψη συμβάσεων του Δημοσίου.

(...)

3) Τα μέλη της Landesvergabeamt διορίζονται από την κυβέρνηση του ομοσπόνδου κράτους για διάρκεια πέντε ετών. Πρέπει να μπορούν να εκλεγούν στο Landtag. Όσον αφορά τα μνημονευόμενα στην παράγραφο 1, στοιχείο d, και στην παράγραφο 2 μέλη, η κυβέρνηση του ομοσπόνδου κράτους καλεί τις αρμόδιες υπηρεσίες να υποβάλουν πρόταση εντός εύλογης προθεσμίας την οποία καθορίζει η ίδια. Αν δεν υποβληθεί πρόταση εμπροθέσμως, η κυβέρνηση πρέπει να προβεί στον διορισμό χωρίς πρόταση. Πριν από τον διορισμό του μέλους της παραγράφου 1, στοιχείο c, πρέπει να ακουστεί ο πρόεδρος του Oberlandesgericht Innsbruck. Για κάθε μέλος διορίζεται, κατά τον ίδιο τρόπο, αναπληρωματικό μέλος. Σε περίπτωση κωλύματος, το μέλος εκπροσωπείται από τον αναπληρωτή.

4) Το μέλος ή το αναπληρωματικό μέλος παύει να ασκεί τα καθήκοντά του πριν από τη λήξη της θητείας με παραίτηση από τον διορισμό ή με ανάκληση του διορισμού, ένα μέλος κατά την παράγραφο 1, στοιχεία b και c, παύει να ασκεί τα καθήκοντά του και σε περίπτωση αποχωρήσεως από την υπηρεσία ή απώλειας της επαγγελματικής ιδιότητας. Η παραίτηση πρέπει να υποβληθεί γραπτώς στην κυβέρνηση του ομοσπόνδου κράτους. (...) Ο διορισμός ακυρώνεται εφόσον δεν συντρέχουν πλέον οι προϋποθέσεις του ή εφόσον ανακύπτουν περιστάσεις οι οποίες κωλύουν, επί μονίμου πιθανώς βάσεως, τη νομότυπη άσκηση των καθηκόντων. Αν ένα μέλος ή αναπληρωματικό μέλος παύσει να ασκεί τα καθήκοντά του πριν από τη λήξη της θητείας του, πρέπει να διοριστεί αμέσως νέο ή αναπληρωματικό μέλος για το υπόλοιπο της θητείας.

(...)

6) Η Landesvergabeamt μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις εφόσον όλα τα μέλη της έχουν κληθεί νομοτύπως να παραστούν στη συνεδρίαση και ο πρόεδρος, ο εισηγητής, το μέλος του δικαστικού κλάδου και τουλάχιστον ένα άλλο μέλος είναι παρόντες. Λαμβάνει τις αποφάσεις της με απόλυτη πλειοψηφία. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του προέδρου. Δεν επιτρέπεται η αποχή από την ψηφοφορία.

7) Τα μέλη της Landesvergabeamt δεν υπέχουν υποχρέωση συμμορφώσεως σε υποδείξεις κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Οι αποφάσεις τους δεν μπορούν να ακυρωθούν ή να τροποποιηθούν με διοικητικές πράξεις.

8) Τις εργασίες γραμματείας της Landesvergabeamt διεκπεραιώνει η Amt der Tiroler Landesregierung.»

8 Στις 6 Απριλίου 1995, η Kφllensperger και η Atzwanger άσκησαν προσφυγή ενώπιον της Tiroler Landesvergabeamt ζητώντας την ακύρωση της αναθέσεως των έργων επεκτάσεως του νοσοκομειακού κέντρου του Schwaz, λόγω παραβάσεως του Tir VergG.

9 Με απόφαση της 27ης Ιουνίου 1995, η Tiroler Landesvergabeamt απέρριψε την προσφυγή για τον λόγο ότι το έργο ανατέθηκε στην εταιρία που υπέβαλε την καλύτερη προσφορά. Κατά την Tiroler Landesvergabeamt, έστω και αν η αναθέτουσα αρχή είχε τηρήσει τις διατάξεις του Tir VergG, η σύμβαση δεν θα είχε εν πάση περιπτώσει συναφθεί με την Kφllensperger και την Atzwanger.

10 Οι ανωτέρω εταιρίες προσέβαλαν την ως άνω απόφαση ενώπιον του Verfassungsgerichtshof.

11 Στις 12 Ιουνίου 1996 το Verfassungsgerichtshof ακύρωσε την απόφαση της Tiroler Landesvergabeamt με το αιτιολογικό ότι, κατά την ημερομηνία εκδόσεως της αποφάσεώς της, ήτοι στις 27 Ιουνίου 1995, η σύνθεση της εν λόγω αρχής δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις του άρθρου 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665.

12 Κατά το Verfassungsgerichtshof, ο πρόεδρος της αρχής αυτής - μηχανικός - δεν είχε τα αναγκαία νομικά και επαγγελματικά προσόντα για να ασκήσει το λειτούργημα του δικαστή, οπότε η απόφαση της 27ης Ιουνίου 1995 προσέβαλε το συνταγματικά αναγνωρισμένο δικαίωμα του φυσικού δικαστή των προσφευγουσών εταιριών.

13 Στις 16 Ιουλίου 1996 ο πρόεδρος της Tiroler Landesvergabeamt, ο οποίος ασκούσε τα καθήκοντά του κατά τον χρόνο εκδόσεως της επίδικης αποφάσεως, υπέβαλε παραίτηση από τη θέση του με ισχύ από τις 12 Ιουλίου και η Tiroler Landesregierung διόρισε νέο πρόεδρο.

14 Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης διαδικασίας ενώπιον της Tiroler Landesvergabeamt, ο Gemeindeverband Bezirkskrankenhaus Schwaz ισχυρίστηκε ότι η σύνθεση της αρχής αυτής εξακολουθούσε να μη συνάδει προς την οδηγία 89/665.

15 Επειδή διατηρούσε αμφιβολίες ως προς τα μέλη του άρθρου 6, παράγραφος 1, στοιχείο d, του Tir VergG, η Tiroler Landesvergabeamt αποφάσισε να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

«1) Έχει το άρθρο 2 της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1989, την έννοια ότι η (Tiroler) Landesvergabeamt (υπηρεσία συνάψεως συμβάσεων του Δημοσίου του ομοσπόνδου κράτους του Τυρόλου), η οποία ιδρύθηκε με τον (Tiroler) Landesgesetz όber die Vergabe von Auftrδgen (νόμο του ομοσπόνδου κράτους του Τυρόλου για τη σύναψη συμβάσεων του Δημοσίου) της 6ης Ιουλίου 1994 (Landesgesetzblatt fόr Tirol) (Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του Τυρόλου) 87/1994, συνιστά υπεύθυνη για τις διαδικασίες προσφυγής αρχή, υπό την έννοια του άρθρου 2, παράγραφος 8, της οδηγίας;

2) Εξασφαλίζεται με τον Gesetz όber die Vergabe von Auftrδgen (νόμο για τη σύναψη συμβάσεων του δημοσίου) της 6ης Ιουλίου 1994 (Landesgesetzblatt fόr Tirol) (Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του Τυρόλου) 87/1994, η μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1989, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων και της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, όσον αφορά τις αναφερόμενες στο άρθρο 1 διαδικασίες προσφυγής;»

Επί του παραδεκτού των προδικαστικών ερωτημάτων

16 Επιβάλλεται να εξεταστεί εκ προοιμίου αν η Tiroler Landesvergabeamt συνιστά δικαστήριο υπό την έννοια του άρθρου 177 της Συνθήκης και, κατά συνέπεια, αν τα ερωτήματα υποβάλλονται παραδεκτώς.

17 Προσήκει συναφώς να υπομνησθεί ότι, κατά πάγια νομολογία, το Δικαστήριο, προκειμένου να εκτιμήσει αν το αιτούν όργανο είναι δικαστήριο υπό την έννοια του άρθρου 177 της Συνθήκης - ζήτημα που εμπίπτει αποκλειστικά στο κοινοτικό δίκαιο - λαμβάνει υπόψη μια σειρά στοιχείων, όπως είναι η ίδρυση του οργάνου αυτού με νόμο, η μονιμότητά του, ο δεσμευτικός χαρακτήρας της δικαιοδοσίας του, ο κατ' αντιμωλία χαρακτήρας της ενώπιόν του διαδικασίας, η εκ μέρους του οργάνου αυτού εφαρμογή των κανόνων δικαίου, καθώς και η ανεξαρτησία του (βλ., προσφάτως, την απόφαση της 17ης Σεπτεμβρίου 1997, C-54/96, Dorsch Consult, Συλλογή 1997, σ. Ι-4961, σκέψη 23, και τις αποφάσεις της 30ής Ιουνίου 1966, 61/65, Vaassen-Gφbbels, Συλλογή τόμος 1965-1968, σ. 337· της 11ης Ιουνίου 1987, 14/86, Pretore di Salς κατά Ξ, Συλλογή 1987, σ. 2545, σκέψη 7· της 17ης Οκτωβρίου 1989, 109/88, Danfoss, Συλλογή 1989, σ. 3199, σκέψεις 7 και 8· της 27ης Απριλίου 1994, C-393/92, Almelo κ.λπ., Συλλογή 1994, σ. Ι-1477, σκέψη 21, και της 19ης Οκτωβρίου 1995, C-111/94, Job Centre, Συλλογή 1995, σ. Ι-3361, σκέψη 9).

18 Είναι αναμφίβολο ότι τα πέντε πρώτα κριτήρια πληρούνται εν προκειμένω. Πράγματι, από τις διατάξεις του άρθρου 6 του Tir VergG, το οποίο διέπει τη συγκρότηση και τη λειτουργία της, προκύπτει ότι η Tiroler Landesvergabeamt πληροί τα κριτήρια αυτά.

19 Αντιθέτως, δεν είναι προφανές ότι συντρέχει η προϋπόθεση της ανεξαρτησίας του εν λόγω οργάνου.

20 Πράγματι, όπως παρατήρησε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 25 των προτάσεών του, ο Tir VergG δεν περιλαμβάνει ειδικές διατάξεις περί της εξαιρέσεως και της αποχής των μελών της Tiroler Landesvergabeamt.

21 Επιπλέον, η φράση που περιλαμβάνεται στο άρθρο 6, παράγραφος 4, του Tir VergG όσον αφορά την ανάκληση του διορισμού των μελών «εφόσον ανακύπτουν περιστάσεις οι οποίες κωλύουν, επί μονίμου πιθανώς βάσεως, τη νομότυπη άσκηση των καθηκόντων» φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, υπερβολικά αόριστη ώστε να παρέχει εγγυήσεις κατά των μη προσηκουσών επεμβάσεων ή πιέσεων της εκτελεστικής εξουσίας.

22 Συναφώς, επιβάλλεται να υπομνησθεί, πρώτον, ότι, με το άρθρο 5, παράγραφος 2, ο Tir VergG προβλέπει ρητώς ότι, εφόσον δεν ορίζεται κάτι διαφορετικό, εφαρμόζεται στη διαδικασία ελέγχου των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων του Δημοσίου ο Allgemeines Verwaltungsverfahrensgesetz του 1991 (γενικός νόμος περί διοικητικής διαδικασίας). Ο νόμος όμως αυτός περιλαμβάνει λίαν ακριβείς διατάξεις ως προς τις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα μέλη του οικείου οργάνου πρέπει να απέχουν από την άσκηση των καθηκόντων τους. Επιπλέον, κατά τη νομολογία του Verwaltungsgerichtshof, η παράβαση της υποχρεώσεως αυτής συνιστά παράβαση ουσιώδους τύπου, την οποία οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικαλεστούν ενώπιον δικαστηρίου.

23 Δεύτερον, προσήκει να μνημονευθεί το άρθρο 6, παράγραφος 7, του Tir VergG. Καθόσον απαγορεύει ρητώς οποιαδήποτε υπόδειξη προς τα μέλη της Tiroler Landesvergabeamt κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, η διάταξη αυτή επαναλαμβάνει το άρθρο 20 του ομοσπονδιακού αυστριακού Συντάγματος περί της ανεξαρτησίας των μελών των συλλογικών οργάνων που έχουν δικαιοδοτικό χαρακτήρα, στα οποία περιλαμβάνεται η Tiroler Landesvergabeamt.

24 Από τον συνδυασμό των κανόνων αυτών προκύπτει ότι δεν μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι το άρθρο 6, παράγραφος 4, του Tir VergG δεν εξασφαλίζει την ανεξαρτησία των μελών της Landesvergabeamt. Δεν εναπόκειται στο Δικαστήριο να θεωρήσει ότι η διάταξη αυτή εφαρμόζεται κατά τρόπο που αντιβαίνει προς το αυστριακό Σύνταγμα και τις αρχές του κράτους δικαίου.

25 Από τα προηγούμενα προκύπτει ότι η Tiroler Landesvergabeamt πρέπει να θεωρηθεί ως δικαστήριο υπό την έννοια του άρθρου 177 της Συνθήκης και ότι τα ερωτήματά της υποβάλλονται παραδεκτώς.

Επί των προδικαστικών ερωτημάτων

26 Με τα ερωτήματά της, η Tiroler Landesvergabeamt ερωτά κατ' ουσίαν αν διατάξεις όπως αυτές που διέπουν τη συγκρότηση και τη λειτουργία της πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665.

27 Επιβάλλεται να υπομνησθεί ότι η διάταξη αυτή αφορά τις αρχές που είναι υπεύθυνες για τις διαδικασίες προσφυγής κατά των αποφάσεων που λαμβάνουν οι βασικές αρμόδιες αρχές όσον αφορά τη σύναψη των συμβάσεων του Δημοσίου που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 89/665.

28 Δυνάμει του άρθρου 2, παράγραφος 8, πρώτο εδάφιο, τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν μεταξύ δύο λύσεων κατά την οργάνωση του συστήματος ελέγχου των συμβάσεων του Δημοσίου.

29 Η πρώτη λύση έγκειται στην αναγνώριση σε δικαιοδοτικά όργανα αρμοδιότητας για την εκδίκαση των προσφυγών. Κατά τη δεύτερη λύση, η αρμοδιότητα αυτή αναγνωρίζεται, κατ' αρχάς, σε όργανα τα οποία δεν συνιστούν δικαστικές αρχές. Στην περίπτωση αυτή, οι αποφάσεις που λαμβάνουν τα όργανα αυτά πρέπει να μπορούν να αποτελέσουν το αντικείμενο είτε ένδικης προσφυγής είτε προσφυγής ενώπιον άλλης αρχής, η οποία πρέπει να πληροί τις ειδικές προϋποθέσεις του άρθρου 2, παράγραφος 8, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 89/665 προκειμένου να εξασφαλίζεται η ύπαρξη ενδεδειγμένης προσφυγής.

30 Επομένως, εφόσον, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της διαφοράς της κύριας δίκης, η υπεύθυνη για την προσφυγή αρχή έχει χαρακτήρα δικαιοδοτικού οργάνου, δεν έχουν εφαρμογή οι εν λόγω διατάξεις περί εξασφαλίσεως της ενδεδειγμένης προσφυγής.

31 Ενόψει των προηγουμένων σκέψεων, στο αιτούν δικαστήριο πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι οι προϋποθέσεις που διατυπώνονται στο άρθρο 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665 δεν έχουν εφαρμογή σε διατάξεις όπως αυτές που διέπουν τη συγκρότηση και τη λειτουργία του.

Επί των δικαστικών εξόδων

32 Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν η Αυστριακή Κυβέρνηση και η Επιτροπή, που κατέθεσαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

(έκτο τμήμα),

κρίνοντας επί των ερωτημάτων που του υπέβαλε με διάταξη της 7ης Νοεμβρίου 1996 η Tiroler Landesvergabeamt, αποφαίνεται:

Οι προϋποθέσεις που διατυπώνονται στο άρθρο 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1989, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, δεν έχουν εφαρμογή σε διατάξεις όπως αυτές που διέπουν τη συγκρότηση και τη λειτουργία της Tiroler Landesvergabeamt.