61987J0281

++++

Γεωργία - Κοινή οργάνωση των αγορών - Διαμόρφωση των τιμών - Εθνικά μέτρα - Ασυμβίβαστο προς την κοινοτική ρύθμιση

Οι κοινές οργανώσεις αγορών στηρίζονται στην αρχή της ελεύθερης αγοράς στην οποία έχουν ελεύθερη πρόσβαση όλοι οι παραγωγοί υπό πραγματικές συνθήκες ανταγωνισμού και της οποίας η λειτουργία ρυθμίζεται αποκλειστικά από τους προβλεπόμενους με τις εν λόγω οργανώσεις μηχανισμούς. Ειδικότερα, σε τομείς που καλύπτει η κοινή οργάνωση αγοράς, κατά μείζονα δε λόγο όταν η οργάνωση αυτή στηρίζεται, όπως στην προκειμένη περίπτωση, σε κοινό σύστημα τιμών, τα κράτη μέλη δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα παρεμβάσεως, μέσω εθνικών διατάξεων που θεσπίζονται μονομερώς, στον προβλεπόμενο από την κοινή οργάνωση μηχανισμό διαμορφώσεως των τιμών.

Στην υπόθεση C-281/87,

Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τους Ξ. Α. Γιαταγάνα και Δ. Γκουλούση, μέλη της νομικής της υπηρεσίας, με αντίκλητο στο Λουξεμβούργο τον Γ. Κρεμλή, μέλος της νομικής υπηρεσίας της Επιτροπής, Centre Wagner,

προσφεύγουσα,

κατά

Ελληνικής Δημοκρατίας, εκπροσωπούμενης από τους Κ. Σταυρόπουλο, νομικό της υπηρεσίας Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων του Υπουργείου Εξωτερικών, Η. Λάιο, νομικό σύμβουλο του Υπουργείου Γεωργίας, και Μ. Τσοτσάνη, νομικό του Υπουργείου Γεωργίας, με τόπο επιδόσεων στο Λουξεμβούργο την ελληνική πρεσβεία, 117, Val Sainte-Croix,

καθής,

που έχει ως αντικείμενο να αναγνωριστεί ότι η Ελληνική Δημοκρατία, δίδοντας εντολή στην ΚΥΔΕΠ να αγοράσει όλες τις ποσότητες του υποβαθμισμένου σκληρού σίτου εσοδείας 1982, χωρίς να τηρούνται οι προδιαγραφές για κοινοτική παρέμβαση, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις διατάξεις περί κοινής οργανώσεως των αγορών στον τομέα των σιτηρών,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

συγκείμενο από τους O. Due, πρόεδρο, Gordon Slynn, Κ. Ν. Κακούρη και F. A. Schockweiler, προέδρους τμήματος, G. F. Mancini, R. Joliet, T. F. O' Higgins, G. C. Rodriguez Iglesias και M. Diez de Velasco, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: F. G. Jacobs

γραμματέας: B. Pastor, υπάλληλος διοικήσεως

λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση και κατόπιν της προφορικής διαδικασίας της 6ης Ιουνίου 1989,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 6ης Ιουλίου 1989,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με δικόγραφο που κατέθεσε στη γραμματεία του Δικαστηρίου στις 22 Σεπτεμβρίου 1987, η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων άσκησε, δυνάμει του άρθρου 169 της Συνθήκης ΕΟΚ, προσφυγή με την οποία ζητείται να αναγνωριστεί ότι η Ελληνική Δημοκρατία, δίδοντας εντολή στην ΚΥΔΕΠ, εθνική ένωση συνεταιρισμών παραγωγών, να αγοράσει τον υποβαθμισμένο σκληρό σίτο εσοδείας 1982, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις διατάξεις περί κοινής οργανώσεως των αγορών στον τομέα των σιτηρών.

2 Ο κανονισμός 2727/75 του Συμβουλίου, της 29ης Οκτωβρίου 1985, περί κοινής οργανώσεως αγοράς στον τομέα των σιτηρών (ΕΕ ειδ. έκδ. 03/013, σ. 158), όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα, προβλέπει στο άρθρο 3 ότι το Συμβούλιο καθορίζει ετησίως ενιαία τιμή παρεμβάσεως, ιδίως για τον σκληρό σίτο, ισχύουσα για όλα τα κέντρα παρεμβάσεως της Κοινότητας. Δυνάμει του άρθρου 7, παράγραφος 1, του ανωτέρω κανονισμού, οι οργανισμοί παρεμβάσεως που ορίζουν τα κράτη μέλη υποχρεούνται να αγοράζουν τον σκληρό σίτο που έχει συγκομιστεί στην Κοινότητα και τους προσφέρεται, εφόσον οι προσφορές ανταποκρίνονται στους όρους, ιδίως ποιοτικούς και ποσοτικούς, που καθορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 5. Το άρθρο 7, παράγραφος 5, προβλέπει τον καθορισμό, από την Επιτροπή και σύμφωνα με την αποκαλούμενη διαδικασία των "επιτροπών διαχειρίσεως", της κατώτατης ποιότητας και ποσότητας που απαιτείται για την παρέμβαση, καθώς και των διαδικασιών και όρων αναλήψεως από τους οργανισμούς παρεμβάσεως.

3 Ο κανονισμός 1569/77 της Επιτροπής, της 11ης Ιουλίου 1977, περί καθορισμού της διαδικασίας και των όρων αναλήψεως των σιτηρών από τους οργανισμούς παρεμβάσεως (ΕΕ ειδ. έκδ. 03/018, σ. 203), ορίζει στο άρθρο 2 και στο παράρτημά του τις κατώτατες ποιοτικές προδιαγραφές που πρέπει να πληροί ο σκληρός σίτος για να γίνεται δεκτός στην παρέμβαση, ενώ μερικώς παραπέμπει στο παράρτημα Ι του κανονισμού 2731/75 του Συμβουλίου, της 29ης Οκτωβρίου 1975, περί των ποιοτικών τύπων του μαλακού σίτου, της σικάλεως, της κριθής, του αραβοσίτου και του σκληρού σίτου (ΕΕ ειδ. έκδ. 03/013, σ. 179).

4 'Οπως προκύπτει από τη δικογραφία, η ΚΥΔΕΠ προβαίνει στην αγορά, συγκέντρωση, αποθήκευση και εμπορία της παραγωγής σιτηρών των μελών της. Εξάλλου, με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, η ΚΥΔΕΠ ορίστηκε ως οργανισμός παρεμβάσεως στα πλαίσια της κοινής οργανώσεως των σιτηρών.

5 'Οπως προκύπτει επίσης από τη δικογραφία, ο υπουργός γεωργίας απηύθυνε στην ΚΥΔΕΠ την εγκύκλιο 41032, της 7ης Ιουλίου 1982, με θέμα την "παραλαβή υποβαθμισμένου σκληρού σιταριού εσοδείας 1982", με την οποία καλούσε την τελευταία να προβεί στην εξαγορά όλων των ποσοτήτων του υποβαθμισμένου σκληρού σίτου που βρίσκονταν στην κατοχή των καλλιεργητών ή των θεριζοαλωνιστικών επιχειρήσεων, εξαιρουμένων των εμπόρων. Η εγκύκλιος απαριθμεί ειδικότερα τα ελάχιστα ποιοτικά κριτήρια για τον βιομηχανοποιήσιμο σκληρό σίτο και τον σκληρό σίτο που προορίζεται αποκλειστικά για ζωοτροφή αντίστοιχα, ενώ περαιτέρω θέτει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες προβλέπεται μείωση ή αύξηση της τιμής αγοράς του βιομηχανοποιήσιμου σκληρού σίτου. Η εγκύκλιος απεστάλη προς ενημέρωση στις περιφερειακές διευθύνσεις του Υπουργείου Γεωργίας.

6 Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η Ελληνική Δημοκρατία παραβίασε τις διατάξεις περί κοινής οργανώσεως της αγοράς των σιτηρών, θεσπίζοντας με τον τρόπο αυτό εθνικό μέτρο παρεμβάσεως, το οποίο υποσκελίζει τους εξαντλητικούς μηχανισμούς παρεμβάσεως που περιλαμβάνει η εν λόγω οργάνωση και έχει ως συνέπεια τη στρέβλωση της λειτουργίας της, διαταράσσοντας ιδίως το σύστημα των τιμών και παρέχοντας στους καλλιεργητές μη προβλεπόμενα στην οργάνωση αυτή πλεονεκτήματα.

7 Η Ελληνική Δημοκρατία προβάλλει ένσταση απαραδέκτου, υποστηρίζοντας ότι η προσφυγή στηρίζεται σε τρία έγγραφα εμπιστευτικής φύσεως, μεταξύ των οποίων και η προαναφερθείσα εγκύκλιος. Τα έγγραφα αυτά αναφέρονται στη λειτουργία της ΚΥΔΕΠ ως εμπορικής επιχειρήσεως και υπό την έννοια αυτή πρέπει να καλύπτονται από το επαγγελματικό απόρρητο. Η καθής διατείνεται επίσης ότι τα έγγραφα αυτά δεν περιήλθαν κατά νόμιμο τρόπο στην κατοχή της Επιτροπής.

8 Επί της ουσίας, η καθής αντιτάσσει ότι η εγκύκλιος δεν είναι δεσμευτική για την ΚΥΔΕΠ, αλλ' ότι μέσω αυτής επιδιώχθηκε απλώς και μόνο να γνωστοποιηθούν στις οργανώσεις των καλλιεργητών, κατόπιν αιτήσεώς τους, οι ποιοτικές προδιαγραφές για τον βιομηχανοποιήσιμο σκληρό σίτο και για τον προοριζόμενο αποκλειστικά για ζωοτροφή σκληρό σίτο, καθώς επίσης και οι μηχανισμοί και συντελεστές της διαμορφώσεως των τιμών, ώστε να καταστεί δυνατόν στους καλλιεργητές να προλάβουν τις κερδοσκοπικές ενέργειες των εμπόρων. Πράγματι, οι τελευταίοι αγόρασαν από τους καλλιεργητές τον υποβαθμισμένο σκληρό σίτο ως σίτο προοριζόμενο για ζωοτροφή για να τον μεταπωλήσουν σε υψηλότερη τιμή στη βιομηχανία ως βιομηχανοποιήσιμο σκληρό σίτο.

9 Στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση αναπτύσσονται διεξοδικώς τα πραγματικά περιστατικά της διαφοράς, η εξέλιξη της διαδικασίας, καθώς και οι ισχυρισμοί και τα επιχειρήματα των διαδίκων. Τα στοιχεία αυτά της δικογραφίας δεν επαναλαμβάνονται κατωτέρω παρά μόνο καθόσον απαιτείται για τη συλλογιστική του Δικαστηρίου.

Επί του παραδεκτού

10 Η καθής δεν νομιμοποιείται να επικαλείται τον εμπιστευτικό χαρακτήρα της επίδικης εγκυκλίου, ισχυριζόμενη ταυτόχρονα ότι το εν λόγω έγγραφο έχει ως αντικείμενο την παροχή στις ενώσεις των καλλιεργητών πληροφοριών που λόγω της φύσεώς τους έχουν δημόσιο χαρακτήρα.

11 Εξάλλου, κατά την επ' ακροατηρίου συζήτηση, η Επιτροπή βεβαίωσε, χωρίς να την αμφισβητήσει η καθής, ότι η επίδικη εγκύκλιος περιήλθε νομότυπα στην κατοχή της από ιδιώτες που της κατήγγειλαν το εθνικό μέτρο παρεμβάσεως το οποίο αποτελεί αντικείμενο στην προκείμενη προσφυγή.

12 Επομένως, η ένσταση απαραδέκτου είναι απορριπτέα στο μέτρο που στηρίζεται στη φύση της εγκυκλίου και στον τρόπο με τον οποίο περιήλθε στην Επιτροπή.

Επί της ουσίας

13 'Οπως προκύπτει από τον τίτλο αλλά και από το ίδιο το περιεχόμενό της, η εγκύκλιος δεν μπορεί να ερμηνευτεί παρά ως γνωστοποίηση στον αποδέκτη της, δηλαδή στην ΚΥΔΕΠ, λεπτομερών οδηγιών για τον τρόπο αγοράς του υποβαθμισμένου σκληρού σίτου. Συγκεκριμένα, ενώ η εγκύκλιος δεν περιέχει καμιά πληροφορία προς διαβίβαση στις οργανώσεις των καλλιεργητών σχετικά με την πώληση του υποβαθμισμένου σκληρού σίτου, εντέλλεται συγκεκριμένα την ΚΥΔΕΠ να προβεί στην αγορά όλων των ποσοτήτων του σίτου αυτού που βρίσκονται στην κατοχή των καλλιεργητών και των θεριζοαλωνιστικών επιχειρήσεων σε τιμές καθοριζόμενες από την εθνική διοικητική αρχή. Επιπλέον, η εγκύκλιος αποκλείει την παραλαβή του υποβαθμισμένου σκληρού σίτου από τους εμπόρους, ενώ περιέχει οδηγίες για την αποθήκευσή του, διευκρινίσεις που δεν θα δικαιολογούνταν αν η εγκύκλιος αποσκοπούσε, όπως υποστηρίζει η καθής, στην ενημέρωση των καλλιεργητών.

14 Πρέπει να τονιστεί περαιτέρω ότι η καθής δεν μπόρεσε να προσκομίσει τα στοιχεία που ζήτησε το Δικαστήριο και συγκεκριμένα τις αιτήσεις που, όπως ισχυρίζεται η καθής, υπέβαλαν προς τις ελληνικές αρχές οι οργανώσεις καλλιεργητών για την παροχή πληροφοριών ως προς τα ποιοτικά κριτήρια και τους συντελεστές των τιμών του υποβαθμισμένου σκληρού σίτου.

15 Επίσης, φαίνεται ότι τα καθοριζόμενα με την εγκύκλιο ποιοτικά κριτήρια για την αγορά του υποβαθμισμένου σκληρού σίτου είναι από ορισμένες απόψεις λιγότερο αυστηρά από εκείνα που επελέγησαν με τον ανωτέρω κανονισμό 1569/77 για τα κοινοτικά μέτρα παρεμβάσεως.

16 Από πάγια νομολογία του Δικαστηρίου (βλέπε ιδίως απόφαση της 28ης Νοεμβρίου 1978, Pigs Marketing Board κατά Redmond, 83/78, Rec. 1978, σ. 2347, και απόφαση της 17ης Ιανουαρίου 1980, Kefer και Delmelle, 95 και 96/79, Rec. 1980, σ. 103) προκύπτει ότι οι κοινές οργανώσεις αγορών στηρίζονται στην αρχή της ελεύθερης αγοράς στην οποία έχουν ελεύθερη πρόσβαση όλοι οι παραγωγοί υπό πραγματικές συνθήκες ανταγωνισμού και της οποίας η λειτουργία ρυθμίζεται αποκλειστικά από τους προβλεπόμενους με τις εν λόγω οργανώσεις μηχανισμούς. Ειδικότερα, σε τομείς που καλύπτει η κοινή οργάνωση αγοράς, κατά μείζονα δε λόγο όταν η οργάνωση αυτή στηρίζεται, όπως στην προκειμένη περίπτωση, σε κοινό σύστημα τιμών, τα κράτη μέλη δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα παρεμβάσεως, μέσω εθνικών διατάξεων που θεσπίζονται μονομερώς, στον προβλεπόμενο από την κοινή οργάνωση μηχανισμό διαμορφώσεως των τιμών.

17 Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η επίδικη εγκύκλιος αντίκειται προς τις διατάξεις της κοινής οργανώσεως αγοράς των σιτηρών υπό την έννοια ότι συνιστά εθνικό μέτρο παρεμβάσεως σε τομέα στον οποίο η κοινοτική ρύθμιση είναι εξαντλητική.

18 Επομένως, πρέπει να αναγνωριστεί ότι η Ελληνική Δημοκρατία, δίδοντας εντολή στην ΚΥΔΕΠ να αγοράσει τον υποβαθμισμένο σκληρό σίτο εσοδείας 1982, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις διατάξεις περί κοινής οργανώσεως της αγοράς σιτηρών.

19 Επειδή η προαναφερθείσα εγκύκλιος αρκεί αφεαυτής για να αποδείξει κατά νόμον την παράβαση, παρέλκει η εξέταση της ενστάσεως απαραδέκτου που προέβαλε η Ελληνική Δημοκρατία και που θεμελιώνεται στη φύση και στον τρόπο με τον οποίο περιήλθαν στην Επιτροπή δύο από τα επικληθέντα προς στήριξη της προσφυγής έγγραφα.

Επί των δικαστικών εξόδων

20 Κατά το άρθρο 69, παράγραφος 2, του κανονισμού διαδικασίας ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα, εφόσον υπήρχε σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου. Δεδομένου ότι η Ελληνική Δημοκρατία ηττήθη, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα.

Για τους λόγους αυτούς

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

αποφασίζει:

1)Η Ελληνική Δημοκρατία, δίδοντας εντολή στην ΚΥΔΕΠ να αγοράσει τον υποβαθμισμένο σκληρό σίτο εσοδείας 1982, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις διατάξεις περί κοινής οργανώσεως της αγοράς των σιτηρών.

2) Καταδικάζει την Ελληνική Δημοκρατία στα δικαστικά έξοδα.