61987J0136

++++

Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων - Ελευθερία εγκαταστάσεως - Εταιρίες - Οδηγία 68/151 - Ρύθμιση περί ακυροτήτων - Πεδίο εφαρμογής - Εταιρία περιορισμένης ευθύνης η ύπαρξη της οποίας δεν συνάγεται από το δημόσιο μητρώο λόγω μη τηρήσεως των κατά το εθνικό δίκαιο διατυπώσεων - Δεν εμπίπτει

(Οδηγία του Συμβουλίου 68/151)

Η πρώτη οδηγία 68/151 του Συμβουλίου, περί συντονισμού των εγγυήσεων που απαιτούνται εκ μέρους των εταιριών για την προστασία των εταίρων και των τρίτων προβλέπει στο τμήμα Ι την τήρηση διατυπώσεων δημοσιότητας που έχουν ως προορισμό να πληροφορήσουν εκ των προτέρων τους τρίτους ως προς τα ουσιώδη χαρακτηριστικά των εταιριών τις οποίες αφορά. Κατά συνέπεια, οι τρίτοι μπορούν ευλόγως να βασίζονται στα στοιχεία που αφορούν αυτές τις εταιρίες, όταν τα στοιχεία αυτά αποτέλεσαν το αντικείμενο των προβλεπόμενων μέτρων δημοσιότητας. Από αυτό προκύπτει ότι οι διατάξεις περί ακυροτήτων των εταιριών που έχουν θεσπιστεί με το τμήμα ΙΙΙ της πρώτης οδηγίας εφαρμόζονται μόνο, όταν οι τρίτοι ωθήθηκαν από τα δημοσιευθέντα στοιχεία, σύμφωνα με το τμήμα Ι, να θεωρήσουν ότι υπάρχει εταιρία κατά την έννοια της πρώτης οδηγίας. Αυτό δεν συμβαίνει όταν συντελέστηκαν πράξεις εν ονόματι εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, η ύπαρξη όμως της οποίας δεν προκύπτει από το δημόσιο μητρώο λόγω μη τηρήσεως των διατυπώσεων συστάσεως που απαιτούνται από το εθνικό δίκαιο.

Εντούτοις, καθόσον οι πράξεις που συντελέστηκαν εν ονόματι μη συσταθείσας εταιρίας περιορισμένης ευθύνης θεωρούνται σύμφωνα με το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο ως συντελεσθείσες εν ονόματι μιας υπό σύσταση εταιρίας κατά την έννοια του άρθρου 7 της πρώτης οδηγίας, εναπόκειται στο οικείο εθνικό δίκαιο να ρυθμίσει, σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, την απεριόριστη και εις ολόκληρον ευθύνη των προσώπων που προέβησαν σ'αυτές.

Στην υπόθεση 136/87,

που έχει ως αντικείμενο αίτηση του Hoge Raad προς το Δικαστήριο κατ' εφαρμογή του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, με την οποία ζητείται στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ

"Ubbink Isolatie BV"

και

Dak- en Wandtechniek BV

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως προς την ερμηνεία της πρώτης οδηγίας του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (68/151/ΕΟΚ) της 9ης Μαρτίου 1968 περί συντονισμού των εγγυήσεων που απαιτούνται στα κράτη μέλη εκ μέρους των εταιριών, κατά την έννοια του άρθρου 58, δεύτερο εδάφιο της Συνθήκης, για την προστασία των συμφερόντων των εταίρων και των τρίτων, με σκοπό να καταστούν οι εγγυήσεις αυτές ισοδύναμες (ΕΕ ειδ.έκδ. 06/01, σ. 80),

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα)

συγκείμενο από τους O. Due, πρόεδρο τμήματος, T. Koopmans, K. Bahlmann, Κ. Ν. Κακούρη και T. F. O' Higgins, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: J. L. da Cruz Vilaca

γραμματέας: D. Louterman, υπάλληλος διοικήσεως

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που κατέθεσαν:

- η "Ubbink Isolatie BV", εκπροσωπούμενη κατά τη γραπτή και την προφορική διαδικασία από το δικηγόρο L. Hardenberg,

- η κυβέρνηση των Κάτω Χωρών, εκπροσωπούμενη κατά τη γραπτή διαδικασία από τον H. J. Heinemann,

- η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη κατά τη γραπτή και την προφορική διαδικασία από τον G. Antonio Caeiro, επικουρούμενο από το δικηγόρο W. J. L. Calkoen,

έχοντας υπόψη την έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση και

κατόπιν της προφορικής διαδικασίας της 21ης Ιανουαρίου 1988,

αφού άκουσε το γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 8ης Μαρτίου 1988,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με απόφαση της 24ης Απριλίου 1987, που περιήλθε στη γραμματεία του Δικαστηρίου στις 30 του ίδιου μήνα, το Hoge Raad der Nederlanden υπέβαλε, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, τέσσερα προδικαστικά ερωτήματα σχετικά με τις διατάξεις περί ακυρότητας που θεσπίστηκαν με το τμήμα ΙΙΙ της πρώτης οδηγίας 68/151 του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 1968, περί συντονισμού των εγγυήσεων που απαιτούνται στα κράτη μέλη εκ μέρους των εταιριών, κατά την έννοια του άρθρου 58, δεύτερο εδάφιο της Συνθήκης, για την προστασία των συμφερόντων των εταίρων και των τρίτων (ΕΕ ειδ.έκδ. 06/01, σ. 80) (εφεξής: "πρώτη οδηγία").

2 Τα ερωτήματα αυτά ανέκυψαν στο πλαίσιο διαφοράς σχετικά με την εκτέλεση μιας συμβάσεως της εταιρίας Dak- en Wandtechniej BV και της εταιρίας που εμφανίστηκε ως "Ubbink Isolatie BV" (εφεξής: "αναιρεσείουσα").

3 Κατά το χρόνο της επίδικης συμβάσεως υπήρχε εγγεγραμμένη στο εμπορικό μητρώο μία ομόρρυθμη εταιρία με την επωνυμία Ubbink Isolatie, BV i.o." (Ubbink Isolatie, εταιρία περιορισμένης ευθύνης υπό σύσταση), με εταίρους, τις εταιρίες περιορισμένης ευθύνης Ubbink Nederland BV και Isetco BV και πληρεξούσιο με την ιδιότητα του διευθυντή κάποιον Juraske. Πάντως, δεν υπήρχε εταιρία περιορισμένης ευθύνης με την επωνυμία Ubbink Isolatie BV εγγεγραμμένη στο εμπορικό μητρώο. Το παραπέμπον δικαστήριο θεωρεί ότι δεν υπήρξε συμβολαιογραφική πράξη περί υδρύσεως εταιρίαςπεριορισμένης ευθύνης με την επωνυμία Ubbink Isolatie BV και ότι, κατά συνέπεια, δεν έχει συσταθεί τέτοια εταιρία περιορισμένης ευθύνης.

4 Υπ' αυτήν ακριβώς την επωνυμία "Ubbink Isolatie BV" και χωρίς την ένδειξη "υπό σύσταση" η αναιρεσείουσα συνήψε την επίδικη σύμβαση με την Dak- en Wandtechniek ενώπιον του Arrondissementsrechtbank του Arnhem με αντικείμενο τη λύση της συμβάσεως αυτής και καταβολή αποζημιώσεως εκ συμβατικής ευθύνης και κατέθεσε αρχικά τις προτάσεις της ως εναγόμενη.

5 Κατά την εκδίκαση της διαφοράς ενώπιον του εν λόγω δικαστηρίου η αναιρεσείουσα ισχυρίστηκε ότι η Dak- en Wandtechniek κακώς έστρεψε την αγωγή της κατά της Ubbink Isolatie BV. Η επίδοση κλήσεως κατόπιν παραγγελίας της Wandtechniek είναι άκυρη και η αγωγή δεν πρέπει να γίνει δεκτή, επειδή η Ubbink Isolatie BV δεν υφίσταται.

6 Το Arrondissementsrechtbank του Arnhem έκρινε με παρεμπίπτουσα απόφαση ότι, κι αν ακόμη καταδειχθεί ότι η Ubbink Isolatie BV δεν είχε καν συσταθεί ή ότι η συστατική της πράξης ήταν ελαττωματική, αυτό δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι η εταιρία περιορισμένης ευθύνης δεν υφίσταται. Η εταιρία υφίσταται, μέχρις ότου λυθεί ή ακυρωθεί σύμφωνα με τον ολλανδικό αστικό κώδικα. Από το άρθρο 182, πρώτη παράγραφος, του βιβλίου 2 του κώδικα αυτού προκύπτει ότι, αν οι πράξεις συντελέστηκαν εν ονόματι εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, χωρίς να έχει γίνει καταχώριση της εταιρίας στο εμπορικό μητρώο και χωρίς να υπάρχει συμβολαιογραφική συστατικήπράξη ή χωρίς να έχει δοθεί η υπουργική έγκριση, η εταιρία ακυρώνεται κατόπιν αιτήσεως κάθε ενδιαφερομένου ή του εισαγγελέα.

7 Η απόφαση επικυρώθηκε από το Gerechtshof του Arnhem κατόπιν εφέσεως που άσκησε η αναιρεσείουσα, η οποία στη συνέχεια άσκησε αναίρεση εμφανιζόμενη ως "ο διάδικος ο οποίος ήταν εναγόμενος στους προηγούμενους βαθμούς διαδικασίας και που παραστάθηκε ως η εταιρία περιορισμένης ευθύνης Ubbink Isolatie BV". Σύμφωνα με το λόγο αναιρέσεως, το άρθρο 182 δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις όπως η παρούσα, όπου δεν υπάρχει καν σύσταση εταιρίας περιορισμένης ευθύνης και όπου συντελέστηκαν καταχρηστικώς πράξεις για λογαριασμό ή εν ονόματι εικονικής εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, που δεν έχει την υφή που χαρακτηρίζει μια τέτοια εταιρία και χωρίς να έχει συντελεστεί καμία πράξη για τη σύστασή της.

8 Το Hoge Raad κρίνοντας ότι το άρθρο 182 πρέπει να ερμηνευτεί ενόψει των διατάξεων του τμήματος ΙΙΙ της πρώτης οδηγίας και ιδίως των άρθρων της 11 και 12, ανέστειλε τη διαδικασία μέχρις ότου το Δικαστήριο εκδώσει απόφαση επί των ακολούθων ερμηνευτικών ερωτημάτων:

"1) Μήπως, όταν έχουν συντελεστεί πράξεις υπό την επωνυμία εταιρίας που εμπίπτει στην πρώτη οδηγία, η οποία όμως δεν έχει συσταθεί σύμφωνα με το ισχύον εθνικό δίκαιο, λόγω ελλείψεως της κατά νόμον συστατικής πράξεως ή μη τηρήσεως των διατυπώσεων προληπτικού ελέγχου - προϋποθέσεις που και οι δύο προβλέπονται από το άρθρο 11, παράγραφος 2, στοιχείο α) της οδηγίας - η έκταση εφαρμογής των διατάξεων που περιλαμβάνονται στο τμήμα ΙΙ της οδηγίας έχει ως αποτέλεσμα ότι κατά την εκδίκαση της αγωγής που έχει ασκηθεί κατά της εν λόγω 'εταιρίας' θα πρέπει αυτή να θεωρηθεί ως υφισταμένη, ενόσω δεν έχει κηρυχθεί η ακυρότητά της με χωριστή διαδικασία που αποβλέπει στην ακύρωση και την εκκαθάριση της 'εταιρίας' ;

2)Θα διαφέρει η απάντηση στο ερώτημα 1 αν α) ελλείπει μόνο η κατά νόμο συστατική πράξη ή δεν τηρήθηκαν μόνο οι διατυπώσεις προληπτικού ελέγχου, ή αν β) ελλείπει η εν λόγω πράξη και, επιπλέον, δεν έχουν τηρηθεί οι εν λόγω διατυπώσεις;

3)Θα διαφέρει η απάντηση στο ερώτημα 1 αν α) συντελέστηκαν πράξεις στο πλαίσιο οργανωμένου συνόλου που αποτελείται από πρόσωπα και πράγματα και το οποίο - ανεξαρτήτως του αν ενεργεί υπό εταιρική επωνυμία - δημιουργεί εξωτερικά την εντύπωση εταιρίας ή β) αν συντελέστηκαν πράξεις, χωρίς να γίνεται λόγος για ένα τέτοιο οργανωμένο σύνολο;

4) 'Εχει ορισμένη σημασία για την απάντηση στο ερώτημα 1 το γεγονός ότι έχουν συντελεστεί πράξεις στο πλαίσιο ενός τέτοιου οργανωμένου συνόλου το οποίο, κατά το ισχύον εθνικό δίκαιο, έχει διαφορετική νομική μορφή από τη νομική μορφή της εταιρίας κατά την έννοια της οδηγίας - παραδείγματος χάρη τη νομική μορφή ομόρρυθμης εταιρίας - υπ' αυτή δε τη νομική μορφή έχει εγγραφεί στο εμπορικό μητρώο, και μάλιστα με επωνυμία που ανεξάρτητα από τη μνεία της νομικής μορφής, είναι όμοια με την επωνυμία μη συσταθείσας εταιρίας υπό την οποία έχουν συντελεστεί ορισμένες πράξεις;"

9 Στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση αναπτύσσονται διαξοδικά τα πραγματικά περιστατικά, η διαδικασία και οι παρατηρήσεις που κατατέθηκαν στο Δικαστήριο. Τα στοιχεία αυτά της δικογραφίας δεν επαναλαμβάνονται πιο κάτω παρά μόνο καθόσον απαιτείται για τη συλλογιστική του Δικαστηρίου.

10 Τα δύο πρώτα ερωτήματα του παραπέμποντος δικαστηρίου, τα οποία πρέπει να εξεταστούν από κοινού, αφορούν το αν οι διατάξεις περί ακυρότητας τις οποίες έχει θεσπίσει η πρώτη οδηγίας εφαρμόζονται, όταν συντελούνται πράξεις εν ονόματι εταιρίας περιορισμένης ευθύνης - νομική μορφή εμπίπτουσα στην πρώτη οδηγία - η οποία όμως δεν έχει συσταθεί κατά το εθνικό δίκαιο λόγω μη τηρήσεως των διατυπώσεων συστάσεως που απαιτούνται από το δίκαιο αυτό. Με το τρίτο και τέταρτο ερώτημα ερωτάται αν η απάντηση στα δύο πρώτα ερωτήματα διαφέρει, αν έχει δημιουργηθεί η εντύπωση υπάρξεως εταιρίας κατά την έννοια της πρώτης οδηγίας συνεπεία οργανωμένου συνόλου προσώπων ή εταιρίας που δεν εμπίπτει στην πρώτη οδηγία.

11 Πρέπει να παρατηρηθεί ότι η πρώτη οδηγία έχει ως σκοπό το συντονισμό των εγγυήσεων που απαιτούνται στα κράτη μέλη από τις εταιρίες περιορισμένης ευθύνης για την προστασία ιδίως των συμφερόντων των τρίτων.

12 Η πρώτη οδηγία προβλέπει για το σκοπό αυτόν στο τμήμα Ι την τήρηση διατυπώσεων δημοσιότητας που έχουν ως προορισμό να πληροφορήσουν εκ των προτέρων τους τρίτους ως προς τα ουσιώδη χαρακτηριστικά των εταιριών κατά την έννοια της πρώτης οδηγίας. 'Οπως καταφαίνεται από μία από τις αιτιολογικές της σκέψεις, η δημοσιότητα πρέπει να επιτρέπει στους τρίτους να γνωρίζουν τις ουσιώδεις καταστατικές πράξεις της εταιρίας καθώς και ορισμένα στοιχεία που την αφορούν, ιδίως δε τα ατομικά στοιχεία των προσώπων που έχουν εξουσία να τη δεσμεύουν.

13 Κατά συνέπεια, οι τρίτοι μπορούν ευλόγως να βασίζονται στα στοιχεία που αφορούν μία εταιρία κατά την έννοια της πρώτης οδηγίας, όταν τα στοιχεία αυτά αποτέλεσαν το αντικείμενο μέτρων δημοσιότητας σύμφωνα με τις διατάξεις του τμήματος Ι της πρώτης οδηγίας. Επομένως, η οδηγία δεν έχει σκοπό να καθιστά δυνατό στους τρίτους να εμπιστεύονται τις επιφάσεις που δημιουργεί η συμπεριφορά των οργάνων ή των εταιρικών εκπροσώπων, αν οι επιφάσεις αυτές δεν ανταποκρίνονται στα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί στο εμπορικό μητρώο.

14 Από αυτό προκύπτει ότι οι διατάξεις περί ακυροτήτων των εταιριών που έχουν θεσπιστεί με το τμήμα ΙΙΙ της πρώτης οδηγίας εφαρμόζονται μόνο, όταν οι τρίτοι ωθήθηκαν από τα δημοσιευθέντα στοιχεία, σύμφωνα με το τμήμα Ι, να θεωρήσουν ότι υπάρχει εταιρία κατά την έννοια της πρώτης οδηγίας.

15 Οι τρίτοι, αντίθετα, δεν βρίσκονται σε μία τέτοια κατάσταση, όταν δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία διατύπωση δημοσιότητας σχετικά με εταιρία κατά την έννοια της πρώτης οδηγίας, ιδίως όταν οι διατυπώσεις συστάσεως που απαιτούνται από το εθνικό δίκαιο - κατά νόμο συστατική πράξη και προληπτικός διοικητικός έλεγχος - δεν τηρήθηκαν και, για το λόγο αυτό, η εταιρία εμφανίζεται στο δημόσιο μητρώο ως εταιρία υπό σύσταση.

16 Επομένως στα δύο πρώτα ερωτήματα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι οι διατάξεις περί ακυρότητας των εταιριών κατά την έννοια της πρώτης οδηγίας δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση που συντελέστηκαν πράξεις εν ονόματι μιας εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, η ύπαρξη όμως της οποίας δενπροκύπτει από το δημόσιο μητρώο λόγω μη τηρήσεως των διατυπώσεων συστάσεως που απαιτούνται από το εθνικό δίκαιο.

17 Επειδή η απάντηση αυτή καθιστά δυνατό στο εθνικό δικαστήριο να λύσει το ανακύψαν πρόβλημα κοινοτικού δικαίου, παρέλκει πλέον η εξέταση των άλλων περιστάσεων που αναφέρονται στα προδικαστικά ερωτήματα.

18 Πρέπει, ωστόσο, να διευκρινιστεί ότι, καθόσον οι πράξεις που συντελέστηκαν εν ονόματι μη συσταθείσας εταιρίας περιορισμένης ευθύνης θεωρούνται σύμφωνα με το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο ως συντελεσθείσες εν ονόματι μιας υπό σύσταση εταιρίας κατά την έννοια του άρθρου 7 της πρώτης οδηγίας, εναπόκειται στο οικείο εθνικό δίκαιο να ρυθμίσει, σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, την απεριόριστη και εις ολόκληρον ευθύνη των προσώπων που προέβησαν σ' αυτές.

Επί των δικαστικών εξόδων

19 Τα έξοδα, στα οποία υποβλήθηκαν το Βασίλειο των Κάτω Χωρών και η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, που κατέθεσαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης το χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα) ,

κρίνοντας επί των ερωτημάτων που του υπέβαλε με απόφαση της 24ης Απριλίου 1987 το Hoge Raad, αποφαίνεται:

Οι διατάξεις περί ακυρότητας των εταιριών κατά την έννοια της πρώτης οδηγίας 68/151 του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 1968, δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση, κατά την οποία συντελέστηκαν πράξεις εν ονόματι εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, η ύπαρξη όμως της οποίας δεν προκύπτει από το δημόσιο μητρώο λόγω μη τηρήσεως των διατυπώσεων συστάσεως που απαιτούνται από το εθνικό δίκαιο.