61987J0053

++++

1. Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων - Βιομηχανική και εμπορική ιδιοκτησία - Σχέδια και πρότυπα - Προστασία - Προϋποθέσεις και λεπτομέρειες εφαρμογής - Καθορίζονται από το εθνικό δίκαιο - Προστασία εξαρτημάτων που αποτελούν μέρος συνόλου που ήδη προστατεύεται υπ' αυτή του την ιδιότητα - Επιτρέπεται

(Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 36)

2. Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων - Βιομηχανική και εμπορική ιδιοκτησία - Σχέδια και πρότυπα - Εξαρτήματα αμαξώματος αυτοκινήτου - 'Ασκηση του δικαιώματος από τον κατασκευαστή-κάτοχο διπλώματος ευρεσιτεχνίας - Επιτρέπεται

(Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρα 30 και 36)

3. Ανταγωνισμός - Δεσπόζουσα θέση - Σχέδια και πρότυπα - Εξαρτήματα αμαξώματος αυτοκινήτου - 'Ασκηση του δικαιώματος - Κατάχρηση - Προϋποθέσεις

(Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 86)

4. Ανταγωνισμός - Δεσπόζουσα θέση - Σχέδια και πρότυπα - Εξαρτήματα αμαξώματος αυτοκινήτου - Πώληση από τον κατασκευαστή-κάτοχο του δικαιώματος σε τιμή υψηλότερη από αυτή που ορίζουν οι ανεξάρτητοι κατασκευαστές - Κατάχρηση - Δεν υφίσταται

(Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 86)

1. Ελλείψει ενοποιήσεως στο πλαίσιο της Κοινότητας ή προσεγγίσεως των νομοθεσιών, ο καθορισμός των προϋποθέσεων και των λεπτομερειών εφαρμογής της προστασίας σχεδίων και προτύπων διέπεται από το εθνικό δίκαιο κάθε κράτους μέλους. Στον εθνικό νομοθέτη εναπόκειται να προσδιορίσει τα προϊόντα που μπορούν να τύχουν προστασίας, έστω και αν αποτελούν μέρος ενός συνόλου που ήδη προστατεύεται υπ' αυτή του την ιδιότητα.

2. Οι σχετικοί με την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων κανόνες δεν εμποδίζουν την εφαρμογή εθνικής νομοθεσίας δυνάμει της οποίας ένας κατασκευαστής αυτοκινήτων, κάτοχος διπλώματος ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπο σχετικά με ανταλλακτικά που προορίζονται για αυτοκίνητα κατασκευής του, δικαιούται να απαγορεύει σε τρίτους την κατασκευή, προς πώληση στην εγχώρια αγορά ή προς εξαγωγή, προστατευόμενων εξαρτημάτων ή να εμποδίζει την εισαγωγή από άλλα κράτη μέλη προστατευόμενων εξαρτημάτων που κατασκευάζονται εκεί χωρίς τη συναίνεσή του ενόψει του ότι η εθνική αυτή νομοθεσία αποσκοπεί στην προστασία αυτής ταύτης της ουσίας του αποκλειστικού δικαιώματος το οποίο έχει απονεμηθεί στον κάτοχο και είναι αδιακρίτως αντιτάξιμη τόσο έναντι αυτών που κατασκευάζουν τα ανταλλακτικά επί του εθνικού εδάφους όσο και έναντι αυτών που τα εισάγουν από άλλα κράτη μέλη και δεν στοχεύει στο να ευνοούνται τα εγχώρια προϊόντα σε σχέση με τα προϊόντα καταγωγής άλλων κρατών μελών.

3. Το γεγονός και μόνο της απόκτησης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπα σχετικά με εξαρτήματα αμαξώματος αυτοκινήτων δεν συνιστά κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, κατά την έννοια του άρθρου 86 της Συνθήκης.

Η άσκηση, ωστόσο, του αποκλειστικού δικαιώματος αντιστοιχούντος σε τέτοια διπλώματα ευρεσιτεχνίας μπορεί να απαγορεύεται από το άρθρο 86 της Συνθήκης, εφόσον συνεπάγεται ορισμένη, εκ μέρους μιας κατέχουσας δεσπόζουσα θέση επιχειρήσεως, καταχρηστική συμπεριφορά, όπως η αυθαίρετη άρνηση παραδόσεως ανταλλακτικών σε ανεξάρτητους επισκευαστές, ο καθορισμός μη εύλογων τιμών για ανταλλακτικά ή η απόφαση να μην παράγονται πλέον ανταλλακτικά για ένα ορισμένο τύπο αυτοκινήτου, ενώ εξακολουθούν να κυκλοφορούν πολλά οχήματα αυτού του τύπου, υπό την προϋπόθεση ότι η συμπεριφορά αυτή είναι ικανή να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών.

4. Το γεγονός ότι ένας κατασκευαστής αυτοκινήτων πωλεί εξαρτήματα αμαξώματος προστατευόμενα από το δικαίωμα επί προτύπου σε τιμή υψηλότερη απ' αυτή που ορίζουν για τα ίδια αυτά εξαρτήματα οι ανεξάρτητοι κατασκευαστές, δεν συνιστά, κατ' ανάγκη, καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης κατά την έννοια του άρθρου 86 της Συνθήκης, διότι ένας κάτοχος αποκλειστικού δικαιώματος για διακοσμητικής φύσεως πρότυπο δικαιούται να αξιώσει αμοιβή για τις δαπάνες στις οποίες υποβλήθηκε προκειμένου να τελειοποιήσει το προστατευόμενο αυτό πρότυπο.

Στην υπόθεση 53/87,

που έχει ως αντικείμενο αίτηση του Tribunale civile e penale του Μιλάνου προς το Δικαστήριο, κατ' εφαρμογή του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, με την οποία ζητείται, στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ

Consorzio italiano della componentistica di ricambio per autoveicoli (CICRA) και Maxicar

και

Regie nationale des usines Renault,

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως προς την ερμηνεία των άρθρων 30 έως 36 καθώς και του άρθρου 86 της Συνθήκης ΕΟΚ,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

συγκείμενο από τους Mackenzie Stuart, πρόεδρο, G. Bosco, O. Due, και J. C. Moitinho de Almeida, προέδρους τμήματος, T. Koopmans, U. Everling, K. Bahlmann, Y. Galmot, R. Joliet, T. F. O' Higgins και F. A. Schockweiler, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: J. Mischo

γραμματέας: D. Louterman, υπάλληλος διοικήσεως

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που κατέθεσαν:

- η εταιρία Consorzio italiano della componentistica di ricambio per autoveicoli και η εταιρία Maxicar, ενάγουσες της κύριας δίκης, εκπροσωπούμενες από τους δικηγόρους Marino Bin, Fabio Bortolotti, Guido Colonna, Giorgio Floridia, Claudio Maria Prado και Enrico Radice,

- η εταιρία Regie nationale des usines Renault, εναγομένη της κύριας δίκης, εκπροσωπούμενη από τους δικηγόρους Mario Franzosi, Xavier Desjeux, Antoine Braun, και Francis Herbert,

- η γαλλική κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους δικηγόρους Edwige Belliard και Philippe Pouzoulet,

- η κυβέρνηση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, εκπροσωπούμενη από τον Martin Seidel, σύμβουλο στο ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας,

- η ισπανική κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους Francisco Javier Conde de Saro, γενικό διευθυντή συντονισμού κοινοτικών νομικών και θεσμικών υποθέσεων, και Rafael Garcia-Valdecasas Fernandez, προϊστάμενο της νομικής υπηρεσίας του κράτους,

- η ιταλική κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον Ivo M. Braguglia, avvocato dello Stato,

- η βρετανική κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον H. R. L. Purse, του Treasury Solicitor' s Department,

- η Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους Giuliano Marenco και Karen Banks,

έχοντας υπόψη την έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση και μετά την προφορική διαδικασία της 18ης Μαΐου 1988,

αφού άκουσε το γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 21ης Ιουνίου 1988,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με Διάταξη της 18ης Σεπτεμβρίου 1986, που περιήλθε στο Δικαστήριο στις 20 Φεβρουαρίου 1987, το Tribunale civile e penale του Μιλάνου υπέβαλε, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, δύο προδικαστικά ερωτήματα σχετικά με την ερμηνεία των άρθρων 30 μέχρι 36 καθώς και του άρθρου 86 της Συνθήκης ΕΟΚ προκειμένου να κριθεί, αφενός, αν συμβιβάζεται με τους κοινοτικούς κανόνες της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων εθνική νομοθεσία με την οποία επιτρέπεται η προστασία, μέσω διπλώματος ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπο, των εξαρτημάτων αμαξώματος αυτοκινήτων, αφετέρου, αν η άσκηση του δικαιώματος αυτού μπορεί να προσλάβει, υπό ορισμένες περιστάσεις, καταχρηστικό χαρακτήρα.

2 Τα ερωτήματα αυτά ανέκυψαν στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ του Consorzio italiano della componentistica di ricambio per autoveicoli (εφεξής: Consorzio), επαγγελματική ένωση αποτελούμενη από διάφορες ιταλικές επιχειρήσεις κατασκευής και εμπορίας μεμονωμένων εξαρτημάτων αμαξώματος αυτοκινήτων και την Maxicar, επιχειρήσεως μέλους του Consorzio, αφενός, και της Regie nationale des usines Renault (εφεξής: Renault), αφετέρου.

3 Με την ασκηθείσα ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου αγωγή, το Consorzio και η Maxicar ζητούν, αφενός, να ακυρωθούν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπα, των οποίων κάτοχος είναι η Renault, κατά το μέτρο που τα διπλώματα αυτά αφορούν μεμονωμένα εξαρτήματα αμαξώματος αυτοκινήτων, εξαρτήματα τα οποία στερούνται ως εκ της φύσεως τους, οποιασδήποτε αυτοτελούς αισθητικής αξίας, αφετέρου, να αναγνωριστεί ότι η παραγωγή και η εμπορία μη γνήσιων ανταλλακτικών δεν αποτελεί παράνομη πράξη ενόψει των εθνικών διατάξεων περί αθέμιτου ανταγωνισμού. Η Renault ζητεί, ως ενάγουσα, να αναγνωριστεί η εκ μέρους των εναγουσών εταιριών προσβολή των δικαιωμάτων της επί του διπλώματος ευρεσιτεχνίας.

4 Το εθνικό δικαστήριο, καίτοι θεωρεί ότι η προστασία, ως διακοσμητικής φύσεως προτύπου, των εξαρτημάτων αμαξώματος αυτοκινήτων είναι σύμφωνη προς το ιταλικό δίκαιο, φρονεί ωστόσο ότι, εν προκειμένω, η άσκηση των αποκλειστικών δικαιωμάτων που απορρέουν από την προστασία αυτή δυνατόν να είναι αντίθετη προς τους κανόνες της Συνθήκης.

5 Σχετικά, το εθνικό δικαστήριο επισημαίνει ότι η αμοιβή του δικαιούχου έχει ήδη διασφαλιστεί με το αποκλειστικό του δικαίωμα επί του συνόλου του αμαξώματος και ότι, ως εκ τούτου, δεν δικαιολογείται η προστασία των εξαρτημάτων αμαξώματος, θεωρούμενων χωριστά. Προσθέτει δε ότι η Renault, η οποία αποτελεί, όπως είναι φυσικό, τον αποδέκτη ενός μέρους των παραγγελιών των καταναλωτών για εξαρτήματα των αυτοκινήτων κατασκευής της, απολαύει μονοπωλιακής θέσεως πράγμα που της επιτρέπει να εξουδετερώνει τον ανταγωνισμό των ανεξάρτητων κατασκευαστών ανταλλακτικών, εξακολουθώντας ταυτόχρονα να καθορίζει υψηλές τιμές.

6 Κατά το εθνικό δικαστήριο, από τις προηγούμενες σκέψεις προκύπτει ότι η προστασία της οποίας τυγχάνει η Renault θα μπορούσε να αποτελεί μέσο αυθαίρετων διακρίσεων ή συγκεκαλυμμένο περιορισμό στο εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών, κατά την έννοια του άρθρου 36 της Συνθήκης, και ότι η μονοπωλιακή θέση που της έχει κατ' αυτόν τον τρόπο διασφαλιστεί εμπίπτει, ενδεχομένως, στις διατάξεις του άρθρου 86 της Συνθήκης.

7 Υπό τις περιστάσεις αυτές, το εθνικό δικαστήριο αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα εξής προδικαστικά ερωτήματα:

"1) Πρέπει τα άρθρα 30 μέχρι 36 της Συνθήκης ΕΟΚ να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι εμποδίζουν τον κάτοχο διπλώματος ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπο που έχει χορηγηθεί εντός κράτους μέλους να επικαλείται το αντίστοιχο αποκλειστικό του δικαίωμα για να απαγορεύει σε τρίτους την κατασκευή και πώληση, καθώς και την εξαγωγή προς άλλο κράτος μέλος, μεμονωμένων εξαρτημάτων που συνθέτουν στο σύνολό τους το αμάξωμα αυτοκινήτου που ήδη διατίθεται στην αγορά, δηλαδή εξαρτημάτων που προορίζονται προς πώληση ως ανταλλακτικά του ίδιου αυτού αυτοκινήτου;

2)Μπορεί το άρθρο 86 της Συνθήκης ΕΟΚ να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να απαγορευτεί η κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης που κατέχει κάθε επιχείρηση κατασκευής αυτοκινήτων στην αγορά ανταλλακτικών των αυτοκινήτων κατασκευής της, κατάχρηση η οποία συνίσταται στην επιδίωξη, μέσω της αποκτήσεως διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, της εξαλείψεως του ανταγωνισμού των ανεξάρτητων επιχειρήσεων κατασκευής ανταλλακτικών;"

8 Στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση αναπτύσσονται διεξοδικώς τα πραγματικά περιστατικά και το νομικό πλαίσιο της διαφοράς της κύριας δίκης, η εξέλιξη της διαδικασίας καθώς και οι παρατηρήσεις που κατατέθηκαν στο Δικαστήριο. Τα στοιχεία αυτά της δικογραφίας δεν επαναλαμβάνονται πιο κάτω παρά μόνο καθόσον απαιτείται για τη συλλογιστική του Δικαστήριου.

Επί του πρώτου ερωτήματος

9 Από τη Διάταξη περί παραπομπής προκύπτει ότι ορισμένοι ανεξάρτητοι κατασκευαστές ανταλλακτικών αυτοκινήτων επικαλέστηκαν τους σχετικούς με την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων κανόνες προκειμένου να πείσουν το εθνικό δικαστήριο να μην εφαρμόσει εθνική νομοθεσία περί βιομηχανικής ιδιοκτησίας δυνάμει της οποίας οι κατασκευαστές αυτοκινήτων μπορούν να πετύχουν, μέσω διπλώματος ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπο, την προστασία ορισμένων ανταλλακτικών που προορίζονται για αυτοκίνητα κατασκευής τους. Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι ανεξάρτητοι αυτοί κατασκευαστές θέλησαν να προστατευθούν έναντι αγωγών λόγω προσβολής δικαιωμάτων εκ διπλώματος ευρεσιτεχνίας, αγωγών με τις οποίες επιδιώκεται να εμποδισθεί η εκ μέρους τους κατασκευή, προς πώληση στην εσωτερική αγορά ή προς εξαγωγή, εξαρτημάτων καλυπτόμενων από αποκλειστικό δικαίωμα ή να τους απαγορευθεί η εισαγωγή από άλλα κράτη μέλη προστατευόμενων εξαρτημάτων τα οποία κατασκευάζονται εκεί χωρίς τη συναίνεση του κατόχου του διπλώματος ευρεσιτεχνίας για πρότυπο.

10 Πρέπει, καταρχάς, να υπογραμμιστεί ότι, όπως έκρινε το Δικαστήριο με την απόφασή του της 14ης Σεπτεμβρίου 1982 (Keurkoop, 144/81, Συλλογή 1982, σ. 2853) σχετικά με την προστασία σχεδίων και προτύπων, στο παρόν στάδιο εξελίξεως του κοινοτικού δικαίου και ελλείψει ενοποιήσεως στο πλαίσιο της Κοινότητας ή προσεγγίσεως των νομοθεσιών, ο καθορισμός των προϋποθέσεων και των λεπτομερειών εφαρμογής αυτής της προστασίας διέπεται από το εθνικό δίκαιο. Στον εθνικό νομοθέτη εναπόκειται να προσδιορίσει τα προϊόντα που μπορούν να τύχουν προστασίας, έστω και αν αποτελούν μέρος ενός συνόλου που ήδη προστατεύεται υπ' αυτήν του την ιδιότητα.

11 Περαιτέρω, πρέπει να τονισθεί ότι η εξουσία που έχει ο κάτοχος διπλώματος ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπο να αντιτίθεται στην κατασκευή από τρίτους, προς πώληση στην εσωτερική αγορά ή προς εξαγωγή, προϊόντων που ενσωματώνουν το πρότυπο ή να εμποδίζει την εισαγωγή παρόμοιων προϊόντων που έχουν κατασκευαστεί χωρίς τη συναίνεσή του σε άλλα κράτη μέλη, αποτελεί την ουσία του αποκλειστικού του δικαιώματος. Επομένως, απαγόρευση εφαρμογής, υπό παρόμοιες συνθήκες, της εθνικής νομοθεσίας θα κατέληγε στο να τίθεται υπό αμφισβήτηση η ίδια η ύπαρξη του δικαιώματος αυτού.

12 Πρέπει προσέτι να υπομνησθεί ότι δυνάμει του άρθρου 36 οι περιορισμοί εισαγωγών ή εξαγωγών που δικαιολογούνται από λόγους προστασίας της βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας επιτρέπονται, εφόσον δεν αποτελούν ούτε μέσο αυθαίρετων διακρίσεων ούτε συγκεκαλυμμένο περιορισμό στο εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών. Σχετικά, αρκεί να γίνει δεκτό ότι, υπό το φως των στοιχείων της δικογραφίας, το αποκλειστικό δικαίωμα που παρέχει η εθνική νομοθεσία στους κατόχους διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπα σχετικά με εξαρτήματα αμαξώματος αυτοκινήτων είναι αντιτάξιμο αδιακρίτως τόσο στα πρόσωπα που κατασκευάζουν τα ανταλλακτικά επι του εθνικού εδάφους όσο και σ' αυτούς που τα εισάγουν από άλλα κράτη μέλη και ότι η νομοθεσία αυτή δεν αποσκοπεί στο να ευνοούνται τα εγχώρια προϊόντα σε σχέση με τα προϊόντα καταγωγής άλλων κρατών μελών.

13 Επομένως, στο πρώτο ερώτημα του εθνικού δικαστηρίου προσήκει η απάντηση ότι οι σχετικοί με την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων κανόνες δεν εμποδίζουν την εφαρμογή εθνικής νομοθεσίας δυνάμει της οποίας ένας κατασκευαστής αυτοκινήτων, κάτοχος διπλώματος ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπο σχετικά με ανταλλακτικά που προορίζονται για αυτοκίνητα κατασκευής του, δικαιούται να απαγορεύει σε τρίτους την κατασκευή, προς πώληση στην εγχώρια αγορά ή προς εξαγωγή, προστατευόμενων εξαρτημάτων ή να εμποδίζει την εισαγωγή από άλλα κράτη μέλη προστατευόμενων εξαρτημάτων που κατασκευάζονται εκεί χωρίς τη συναίνεσή του.

Επί του δεύτερου ερωτήματος

14 Με το δεύτερό του ερώτημα, το εθνικό δικαστήριο ερωτά, κατ' ουσίαν, αν η απόκτηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπα σχετικά με εξαρτήματα αμαξώματος αυτοκινήτων και η άσκηση των αποκλειστικών δικαιωμάτων που απορρέουν απ' αυτά συνιστούν κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως, κατά την έννοια του άρθρου 86 της Συνθήκης.

15 Εν προκειμένω, πρέπει ευθύς εξαρχής να τονισθεί ότι το γεγονός και μόνο της αποκτήσεως αποκλειστικού δικαιώματος χορηγούμενου κατά νόμο, του οποίου το περιεχόμενο συνίσταται κατ' ουσίαν στην εξουσία παρεμποδίσεως της κατασκευής και πωλήσεως των υπ' αυτού προστατευόμενων προϊόντων από τρίτους, μη διαθέτοντες σχετική άδεια, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως καταχρηστική μέθοδος εξαλείψεως του ανταγωνισμού.

16 'Οσον αφορά την άσκηση του αποκλειστικού δικαιώματος, αυτή μπορεί να απαγορεύεται από το άρθρο 86, εφόσον συνεπάγεται ορισμένη, εκ μέρους μιας κατέχουσας δεσπόζουσα θέση επιχειρήσεως, καταχρηστική συμπεριφορά, όπως η αυθαίρετη άρνηση παραδόσεως ανταλλακτικών σε ανεξάρτητους επισκευαστές, ο καθορισμός μη εύλογων τιμών για ανταλλακτικά ή η απόφαση να μην παράγονται πλέον ανταλλακτικά για ένα ορισμένο τύπο αυτοκινήτου, ενώ εξακολουθούν να κυκλοφορούν πολλά οχήματα αυτού του τύπου, υπό την προϋπόθεση ότι η συμπεριφορά αυτή είναι ικανή να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών.

17 'Οσον αφορά ειδικότερα τη διαφορά τιμής μεταξύ των εξαρτημάτων που πωλούνται από τον κατασκευαστή του αυτοκινήτου και αυτών που πωλούνται από ανεξάρτητους κατασκευαστές, πρέπει να τονισθεί ότι, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου (απόφαση της 29ης Φεβρουαρίου 1968, 24/67, Parke, Davis and Co., Racc. 1968, σ. 75), η υψηλότερη τιμή των πρώτων σε σχέση με αυτήν των δεύτερων δεν συνιστά, κατ' ανάγκη, καταχρηστική εκμετάλλευση, διότι ένας κάτοχος δικαιώματος ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπο δικαιούται να αξιώσει αμοιβή για τις δαπάνες στις οποίες υποβλήθηκε προκειμένου να τελειοποιήσει το προστατευόμενο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας πρότυπο.

18 Επομένως, στο δεύτερο ερώτημα του εθνικού δικαστηρίου πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι:

- το γεγονός και μόνο της αποκτήσεως διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπα σχετικά με εξαρτήματα αμαξώματος αυτοκινήτων δεν συνιστά κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως κατά την έννοια του άρθρου 86 της Συνθήκης

- η άσκηση του αντιστοιχούντος σε τέτοια διπλώματα ευρεσιτεχνίας αποκλειστικού δικαιώματος μπορεί να απαγορεύεται από το άρθρο 86 της Συνθήκης, εφόσον συνεπάγεται ορισμένη, εκ μέρους μιας κατέχουσας δεσπόζουσα θέση επιχειρήσεως, καταχρηστική συμπεριφορά όπως η αυθαίρετη άρνηση παραδόσεως ανταλλακτικών σε ανεξάρτητους επισκευαστές, ο καθορισμός μη εύλογων τιμών για ανταλλακτικά ή η απόφαση να μην παράγονται πλέον ανταλλακτικά για ορισμένο τύπο αυτοκινήτου ενώ εξακολουθούν να κυκλοφορούν πολλά οχήματα αυτού του τύπου, υπό την προϋπόθεση ότι η συμπεριφορά αυτή είναι ικανή να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών.

Επί των δικαστικών εξόδων

19 Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν η κυβέρνηση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, η γαλλική κυβέρνηση, η ισπανική κυβέρνηση, η βρετανική κυβέρνηση και η ιταλική κυβέρνηση καθώς και η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων που κατέθεσαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η διαδικασία έχει, ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης, το χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ,

κρίνοντας επί των ερωτημάτων που του υπέβαλε το Tribunale civile e penale του Μιλάνου, με Διάταξη της 18ης Σεπτεμβρίου 1986, αποφαίνεται:

1) Οι σχετικοί με την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων κανόνες δεν εμποδίζουν την εφαρμογή εθνικής νομοθεσίας δυνάμει της οποίας ένας κατασκευαστής αυτοκινήτων, κάτοχος διπλώματος ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπο σχετικά με ανταλλακτικά που προορίζονται για αυτοκίνητα κατασκευής του, δικαιούται να απαγορεύει σε τρίτους την κατασκευή, προς πώληση στην εγχώρια αγορά ή προς εξαγωγή, προστατευόμενων εξαρτημάτων ή να εμποδίζει την εισαγωγή από άλλα κράτη μέλη προστατευόμενων εξαρτημάτων που κατασκευάζονται εκεί χωρίς τη συναίνεσή του.

2) Το γεγονός και μόνο της αποκτήσεως διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για διακοσμητικής φύσεως πρότυπα σχετικά με εξαρτήματα αμαξώματος αυτοκινήτων δεν συνιστά κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως κατά την έννοια του άρθρου 86 της Συνθήκης η άσκηση του αντιστοιχούντος σε τέτοια διπλώματα ευρεσιτεχνίας αποκλειστικού δικαιώματος μπορεί να απαγορεύεται από το άρθρο 86 της Συνθήκης, εφόσον συνεπάγεται ορισμένη, εκ μέρους μιας κατέχουσας δεσπόζουσα θέση επιχειρήσεως, καταχρηστική συμπεριφορά όπως η αυθαίρετη άρνηση παραδόσεως ανταλλακτικών σε ανεξάρτητους επισκευαστές, ο καθορισμός μη εύλογων τιμών για ανταλλακτικά ή η απόφαση να μην παράγονται πλέον ανταλλακτικά για ορισμένο τύπο αυτοκινήτου ενώ εξακολουθούν να κυκλοφορούν πολλά οχήματα αυτού του τύπου, υπό την προϋπόθεση ότι η συμπεριφορά αυτή είναι ικανή να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών.