61986J0218

++++

Σύμβαση για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση των αποφάσεων - Ειδικές βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας - Διαφορές σχετικές με την "εκμετάλλευση υποκαταστήματος, πρακτορείου ή κάθε άλλης εγκαταστάσεως" - 'Εννοια - Σύναψη δικαιοπραξιών από εταιρία μέσω άλλης εταιρίας που έχει την ίδια επωνυμία και τους ίδιους διαχειριστές - Περιλαμβάνεται

( Σύμβαση της 27ης Σεπτεμβρίου 1968, άρθρο 5, σημείο 5 )

Το άρθρο 5, σημείο 5, της Συμβάσεως της 27ης Σεπτεμβρίου 1968, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, έχει την έννοια ότι εφαρμόζεται στην περίπτωση του νομικού προσώπου το οποίο είναι εγκατεστημένο σε ένα από τα συμβαλλόμενα κράτη και, μολονότι δεν διαθέτει σε ένα άλλο συμβαλλόμενο κράτος κανένα μη αυτοτελές υποκατάστημα, πρακτορείο ή άλλη εγκατάσταση, εντούτοις ασκεί τις δραστηριότητές του στο δεύτερο αυτό κράτος μέσω μιας αυτοτελούς εταιρίας που έχει την ίδια επωνυμία και τους ίδιους διαχειριστές, ενεργεί και συνάπτει δικαιοπραξίες επ' ονόματι του προαναφερθέντος νομικού προσώπου και χρησιμοποιείται από το νομικό αυτό πρόσωπο ως προέκτασή του .

Στην υπόθεση 218/86,

που έχει ως αντικείμενο αίτηση του Oberlandesgericht του Doesseldorf προς το Δικαστήριο, δυνάμει του πρωτοκόλλου της 3ης Ιουνίου 1971, για την ερμηνεία από το Δικαστήριο της Συμβάσεως της 27ης Σεπτεμβρίου 1968 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, με την οποία ζητείται, στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του δικαστηρίου αυτού μεταξύ

SAR Schotte GmbH, με έδρα το Hemer ( Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας )

και

Parfums Rothschild SARL, με έδρα το Παρίσι ( Γαλλία ),

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως προς την ερμηνεία του άρθρου 5, σημείο 5, της Συμβάσεως της 27ης Σεπτεμβρίου 1968, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις ( ΕΕ L 388 της 31.12.1982, σ . 7 ) ( στο εξής : Σύμβαση ),

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ( έκτο τμήμα )

συγκείμενο από τους O . Due, πρόεδρο τμήματος, G . C . Rodriguez Iglesias, T . Koopmans, K . Bahlmann και Κ . Κακούρη, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας : Sir Gordon Slynn

γραμματέας : D . Louterman, υπάλληλος διοικήσεως

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που κατέθεσαν :

- η κυβέρνηση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, εκπροσωπούμενη από τον Ch . Boehmer,

- η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον J . Pipkorn, μέλος της νομικής της υπηρεσίας, επικουρούμενο από τον S . Pieri,

την έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση και κατόπιν της προφορικής διαδικασίας της 11ης Ιουνίου 1987,

αφού άκουσε το γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 28ης Οκτωβρίου 1987,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με Διάταξη της 10ης Ιουλίου 1986, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 7 Αυγούστου 1986, το Oberlandesgericht του Doesseldorf υπέβαλε, δυνάμει του πρωτοκόλλου της 3ης Ιουνίου 1971, για την ερμηνεία από το Δικαστήριο της Συμβάσεως της 27ης Σεπτεμβρίου 1968 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις ( στο εξής : Σύμβαση ), προδικαστικό ερώτημα ως προς την ερμηνεία του άρθρου 5, σημείο 5, της Συμβάσεως .

2 Το ερώτημα αυτό ανέκυψε κατά την εκδίκαση διαφοράς μεταξύ μιας γερμανικής εταιρίας, της SAR Schotte GmbH, που έχει έδρα το Hemer, και μιας γαλλικής εταιρίας, της Parfums Rothschild SARL, που εδρεύει στο Παρίσι . Η διαφορά αυτή αφορά την εκτέλεση ορισμένων παραγγελιών σχετικά με την παράδοση από τη Schotte στη γαλλική εταιρία ψεκαστικών μηχανισμών και ορισμένων άλλων εξαρτημάτων για είδη αρωματοποιίας . Ο αγοραστής διαμαρτυρήθηκε ότι οι ψεκαστικοί μηχανισμοί δεν πληρούσαν τις αναγκαίες προϋποθέσεις καλής λειτουργίας . Κατόπιν της ανταλλαγής διαφόρων επιστολών χωρίς αποτέλεσμα, η Schotte ζήτησε με αγωγή ενώπιον του Landgericht του Doesseldorf την εξόφληση έξι συνολικά τιμολογίων .

3 Από τη δικογραφία προκύπτει ότι η Schotte είχε διεξαγάγει τις διαπραγματεύσεις πριν από τις παραγγελίες και τις παραδόσεις όχι με τη γαλλική εταιρία, αλλά με την εταιρία Rothschild GmbH, που εδρεύει στο Doesseldorf . Η ίδια αυτή εταιρία είχε μακρά αλληλογραφία με τη Schotte κατόπιν των διαμαρτυριών του αγοραστή σχετικά με τους παραδοθέντες ψεκαστικούς μηχανισμούς . 'Ολα τα σχετικά έγγραφα της εταιρίας Rothschild GmbH, τόσο αυτά που απεστάλησαν κατά τις προκαταρκτικές διαπραγματεύσεις όσο και αυτά που αφορούσαν τις διαμαρτυρίες, υπογράφονταν από δύο πρόσωπα, από τα οποία το ένα ήταν διαχειριστής της Rothschild GmbH και της Parfums Rothschild SARL και το άλλο διαχειριστής της τελευταίας αυτής εταιρίας .

4 Καταρχάς η Schotte ενήγαγε τη Rothschild GmbH ενώπιον του Landgericht . Kατά τη διαδικασία ενώπιον του δικαστηρίου αυτού όμως η Rothschild GmbH αμφισβήτησε ότι νομιμοποιούνταν παθητικά και ισχυρίστηκε ότι οι επίμαχες απαιτήσεις αφορούσαν την Parfums Rothschild SARL . Κατόπιν αυτού, η Schotte ενήγαγε τη γαλλική εταιρία, το δε Landgericht επέτρεψε τη μεταβολή αυτή της αγωγής .

5 Ενώπιον του Landgericht η Parfums Rothschild SARL υποστήριξε ότι τα γερμανικά δικαστήρια δεν είχαν διεθνή δικαιοδοσία ως προς τη διαφορά . Η Schotte όμως αντέτεινε ότι η διεθνής δικαιοδοσία των δικαστηρίων αυτών στηριζόταν στο άρθρο 5, σημείο 5, της Συμβάσεως, κατά το οποίο η αγωγή μπορεί να ασκηθεί, πέραν του κράτους κατοικίας του εναγομένου, και σε άλλο συμβαλλόμενο κράτος, εφόσον πρόκειται για "διαφορές σχετικές με την εκμετάλλευση υποκαταστήματος, πρακτορείου ή κάθε άλλης εγκαταστάσεως, ενώπιον του δικαστηρίου της τοποθεσίας τους" . Κατά την ενάγουσα η Rothschild GmbH πρέπει να θεωρηθεί ως "εγκατάσταση" της Parfums Rothschild SARL κατά την έννοια της διατάξεως αυτής .

6 Το Landgericht έκρινε ότι δεν είχε διεθνή δικαιοδοσία, με το σκεπτικό ότι δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 5, σημείο 5, της Συμβάσεως . Συγκεκριμένα έκρινε ότι η εταιρία Rothschild GmbH δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως πρακτορείο ή εγκατάσταση της εταιρίας Parfums Rothschild SARL, η οποία αντίθετα είναι θυγατρική εταιρία της Rothschild GmbH .

7 Το Oberlandesgericht, ενώπιον του οποίου ασκήθηκε έφεση, ανέστειλε τη διαδικασία και ζήτησε από το Δικαστήριο να αποφανθεί επί του εξής προδικαστικού ζητήματος :

"Συντρέχει η διεθνής δικαιοδοσία που προβλέπει το άρθρο 5, σημείο 5, της Συμβάσεως για τα υποκαταστήματα, τα πρακτορεία και τις άλλες εγκαταστάσεις ακόμη και στην περίπτωση κατά την οποία ένα νομικό πρόσωπο γαλλικού δικαίου, μια societe a responsabilite limitee ( εταιρία περιορισμένης ευθύνης ), με έδρα το Παρίσι, δεν έχει μεν σε ένα άλλο συμβαλλόμενο κράτος, εν προκειμένω στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, από οργανωτική άποψη κανένα υποκατάστημα υπό την έννοια της μη αυτοτελούς προεκτάσεως της μητρικής επιχειρήσεως, υπάρχει όμως στο άλλο αυτό συμβαλλόμενο κράτος ένα αυτοτελές νομικό πρόσωπο γερμανικού δικαίου, μια Gesellschaft mit beschraenkter Haftung ( εταιρία περιορισμένης ευθύνης ), με την ίδια επωνυμία και τους ίδιους διαχειριστές, το οποίο ενεργεί και συνάπτει δικαιοπραξίες επ' ονόματι του νομικού προσώπου γαλλικού δικαίου και χρησιμοποιείται από το νομικό πρόσωπο γαλλικού δικαίου ως προέκτασή του;"

8 Στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση αναπτύσσονται διεξοδικώς τα πραγματικά περιστατικά, η εξέλιξη της διαδικασίας καθώς και οι γραπτές παρατηρήσεις που κατέθεσαν στο Δικαστήριο η γερμανική κυβέρνηση και η Επιτροπή . Τα στοιχεία αυτά της δικογραφίας δεν επαναλαμβάνονται πιο κάτω παρά μόνο καθόσον απαιτείται για να σχηματίσει κρίση το Δικαστήριο .

9 Το άρθρο 5, σημείο 5, της Συμβάσεως αναγνωρίζει τη διεθνή δικαιοδοσία σε περίπτωση διαφοράς σχετικής με την εκμετάλλευση υποκαταστήματος, πρακτορείου ή κάθε άλλης εγκαταστάσεως . Η δικαιοδοσία αυτή αποτελεί μέρος των "ειδικών βάσεων διεθνούς δικαιοδοσίας" που προβλέπουν τα άρθρα 5 και 6 της Συμβάσεως, οι οποίες δικαιολογούνται κυρίως από το γεγονός ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της διαφοράς και του δικαστηρίου που καλείται να την επιλύσει .

10 Με την απόφαση της 22ας Νοεμβρίου 1978 ( Somafer, υπόθ . 33/78, Slg . 1978, σ . 2183 ), το Δικαστήριο έκρινε ότι η έννοια του υποκαταστήματος, του πρακτορείου ή κάθε άλλης εγκαταστάσεως προϋποθέτει ένα κέντρο επιχειρηματικής δραστηριότητας που εκδηλώνεται διαρκώς προς τα έξω ως η προέκταση της μητρικής επιχειρήσεως, διαθέτει διεύθυνση και είναι υλικά εξοπλισμένο, έτσι ώστε να μπορεί να διαπραγματεύεται υποθέσεις με τρίτους, κατά τέτοιο τρόπο που οι τρίτοι, παρόλο ότι γνωρίζουν ότι θα συναφθεί ενδεχομένως έννομη σχέση με τη μητρική επιχείρηση της οποία η έδρα είναι στο εξωτερικό, δεν απαιτείται να απευθύνονται απευθείας στην τελευταία και μπορούν να πραγματοποιήσουν συναλλαγές στο κέντρο επιχειρηματικής δραστηριότητας που αποτελεί την προέκταση της μητρικής επιχειρήσεως .

11 Το εθνικό δικαστήριο θεωρεί ότι οι προϋποθέσεις αυτές ενδέχεται να συντρέχουν και στην προκειμένη περίπτωση, στην οποία η εταιρία που ενήργησε ως προέκταση εταιρίας εγκατεστημένης σε άλλο συμβαλλόμενο κράτος δεν είναι θυγατρική της τελευταίας αυτής, αλλά αυτοτελής εταιρία ή μάλιστα η μητρική επιχείρηση .

12 Την ίδια άποψη υποστηρίζουν και η γερμανική κυβέρνηση και η Επιτροπή, με το σκεπτικό αφενός ότι η ασφάλεια του δικαίου επιβάλλει την εφαρμογή του άρθρου 5, σημείο 5, της Συμβάσεως σε όλες τις περιπτώσεις στις οποίες μια εγκατάσταση που μπορεί να συνάπτει δικαιοπραξίες με τρίτους εμφανίζεται προς τα έξω κατά τρόπο σαφή ως η πραγματική προέκταση επιχειρήσεως εγκατεστημένης σε άλλο συμβαλλόμενο κράτος και αφετέρου ότι ορισμένες επιχειρήσεις που είναι από νομική άποψη αυτοτελείς εταιρίες μπορούν να έχουν όλα τα χαρακτηριστικά προεκτάσεως .

13 Πρέπει να παρατηρηθεί ότι το προδικαστικό ερώτημα αφορά την περίπτωση κατά την οποία δύο εταιρίες έχουν την ίδια επωνυμία και τους ίδιους διαχειριστές, η μία δε από αυτές, μολονότι δεν αποτελεί μη αυτοτελές υποκατάστημα ή πρακτορείο της άλλης, εντούτοις συνάπτει δικαιοπραξίες επ' ονόματι της άλλης και έτσι εμφανίζεται στις εμπορικές σχέσεις ως προέκτασή της .

14 Πρέπει να προστεθεί ότι εν προκειμένω η εταιρία Rothschild GmbH όχι μόνο μετέσχε στις διαπραγματεύσεις και στη σύναψη της συμβάσεως, αλλά και φρόντισε, κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, για την προσήκουσα παράδοση των συμφωνηθεισών ποσοτήτων και την εξόφληση των τιμολογίων . Επιπλέον, τα έγγραφα που απηύθυνε στη Schotte δημιουργούσαν την εντύπωση ότι ενεργούσε ως κέντρο επιχειρηματικής δραστηριότητας της Parfums Rothschild SARL .

15 Στην περίπτωση αυτή οι τρίτοι που συναλλάσσονται με την εγκατάσταση που ενεργεί ως προέκταση άλλης εταιρίας δικαιούνται, βασιζόμενοι στα εξωτερικά αυτά στοιχεία και στην εντύπωση που δημιουργούν, να τη θεωρήσουν ως εγκατάσταση της άλλης εταιρίας, ακόμη και αν από άποψη εταιρικού δικαίου οι δύο εταιρίες είναι ανεξάρτητες η μία από την άλλη .

16 Πράγματι, η στενή σχέση μεταξύ της διαφοράς και του δικαστηρίου που καλείται να την επιλύσει εκτιμάται όχι μόνο βάσει των εννόμων σχέσεων που υφίστανται μεταξύ νομικών προσώπων εγκατεστημένων σε διαφορετικά συμβαλλόμενα κράτη, αλλά και σε συνάρτηση με τον τρόπο με τον οποίο οι δύο αυτές επιχειρήσεις ασκούν τις εταιρικές δραστηριότητές τους και εμφανίζονται έναντι των τρίτων στις εμπορικές τους σχέσεις .

17 Κατά συνέπεια, πρέπει να γίνει δεκτό ότι το άρθρο 5, σημείο 5, της Συμβάσεως έχει την έννοια ότι εφαρμόζεται στην περίπτωση του νομικού προσώπου το οποίο είναι εγκατεστημένο σε ένα από τα συμβαλλόμενα κράτη και, μολονότι δεν διαθέτει σε ένα άλλο συμβαλλόμενο κράτος κανένα μη αυτοτελές υποκατάστημα, πρακτορείο ή άλλη εγκατάσταση, εντούτοις ασκεί τις δραστηριότητές του στο δεύτερο αυτό κράτος μέσω μιας αυτοτελούς εταιρίας που έχει την ίδια επωνυμία και τους ίδιους διαχειριστές, ενεργεί και συνάπτει δικαιοπραξίες επ' ονόματι του προαναφερθέντος νομικού προσώπου και χρησιμοποιείται από το νομικό αυτό πρόσωπο ως προέκτασή του .

Επί των δικαστικών εξόδων

18 Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν η κυβέρνηση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, οι οποίες υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται . Δεδομένου ότι η διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης το χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων .

Για τους λόγους αυτούς

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ( έκτο τμήμα ),

κρίνοντας επί του ερωτήματος που του υπέβαλε με Διάταξη της 10ης Ιουλίου 1986 το Oberlandesgericht του Doesseldorf, αποφαίνεται :

Το άρθρο 5, σημείο 5, της Συμβάσεως της 27ης Σεπτεμβρίου 1968, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, έχει την έννοια ότι εφαρμόζεται στην περίπτωση του νομικού προσώπου το οποίο είναι εγκατεστημένο σε ένα από τα συμβαλλόμενα κράτη και, μολονότι δεν διαθέτει σε ένα άλλο συμβαλλόμενο κράτος κανένα μη αυτοτελές υποκατάστημα, πρακτορείο ή άλλη εγκατάσταση, εντούτοις ασκεί τις δραστηριότητές του στο δεύτερο αυτό κράτος μέσω μιας αυτοτελούς εταιρίας που έχει την ίδια επωνυμία και τους ίδιους διαχειριστές, ενεργεί και συνάπτει δικαιοπραξίες επ' ονόματι του προαναφερθέντος νομικού προσώπου και χρησιμοποιείται από το νομικό αυτό πρόσωπο ως προέκτασή του .