61981J0025

1 . Σύμβαση περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων — Πεδίο εφαρμογής — Αίτηση λήψεως προσωρινών μέτρων σέ διαφορά πού αφορά τίς περιουσιακές σχέσεις τών συζύγων — Δέν εμπίπτει — Προϋποθέσεις

( Σύμβαση τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 άρθρο 1 )

2 . Σύμβαση περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων — Πεδίο εφαρμογής — Προσωρινά ή συντηρητικά μέτρα σχετικά μέ υποθέσεις πού δέν εμπίπτουν στό πεδίο εφαρμογής — Δέν εμπίπτουν

( Σύμβαση τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 άρθρα 1 καί 24 )

3 . Σύμβαση περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων — Παρέκταση αρμοδιότητος — Παράσταση τού εναγομένου ενώπιον τού επιληφθέντος δικαστηρίου — Παράσταση μέ σκοπό όχι μόνο τήν αμφισβήτηση τής αρμοδιότητος , αλλά καί τήν προβολή ισχυρισμών επί τής ουσίας — Η παράσταση αυτή δέν καθιστά τό δικαστήριο αρμόδιο

( Σύμβαση τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 άρθρο 18 )

1 . Η αίτηση λήψεως προσωρινών μέτρων μέ τήν οποία ζητείται η απόδοση ενός εγγράφου , προκειμένου νά αποφευχθεί η χρησιμοποίησή του ως αποδεικτικού μέσου σέ διαφορά σχετικά μέ τήν διαχείριση από τόν σύζυγο τής περιουσίας τής συζύγου , δέν εμπίπτει στό πεδίο εφαρμογής τής συμβάσεως τής 27ης Σεπτεμ βρίου 1968 περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων επί αστικών καί εμπορικών υποθέσεων , εφ’ οσον η διαχείριση αυτή συνδέεται στενά μέ τίς περιουσιακές σχέσεις πού απορρέουν απ’ ευθείας από τόν συζυγικό δεσμό .

2 . Δέν ειναι δυνατόν νά γίνει επίκληση τού άρθρου 24 τής συμβάσεως τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 προκειμένου νά περιληφθούν στό πεδίο εφαρμογής τής συμβάσεως τά προσωρινά ή συντηρητικά μέτρα σχετικά μέ υποθέσεις πού εξαιρούνται από τό πεδίο αυτό .

3 . Τό άρθρο 18 τής συμβάσεως τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 έχει τήν έννοια οτι επιτρέπεται στόν εναγόμενο όχι μόνο νά αμφισβητήσει τήν αρμοδιότητα , αλλά καί νά προβάλει ταυτοχρόνως , επικουρικώς , ισχυρισμούς αμύνης επί τής ουσίας , χωρίς νά χάνει ενεκα τούτου τό δικαίωμα προβολής τής ενστάσεως αρμοδιότητος .

Στήν υπόθεση 25/81 ,

πού έχει ως αντικείμενο αίτηση τού Hoge Raad τών Κάτω Χωρών πρός τό Δικαστήριο , κατ’ εφαρμογή τού πρωτοκόλλου τής 3ης Ιουνίου 1971 περί τής ερμηνείας από τό Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τής συμβάσεως τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 «περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων επί αστικών καί εμπορικών υποθέσεων» , μέ τήν οποία ζητείται , στό πλαίσιο τής διαφοράς πού εκκρεμεί ενώπιον τού αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ

C . H.W ., η οποία διαμένει στό Ekeren , Βέλγιο , καί έχει ασκήσει αναίρεση κατά αποφάσεως τού Gerechtshof τής Χάγης , πού εξεδόθη μεταξύ τών διαδίκων καί εδημοσιεύθη στίς 14 Δεκεμβρίου 1979 , καί η οποία ειναι καί αναιρεσίβλητη , εκπροσωπείται δέ από τόν Ο . de Savornin Lohman , δικηγόρο παρά Hoge Raad ,

καί

G . J . H ., ο οποίος διαμένει στό Brasschaat , Βέλγιο , αναιρεσιβλήτου καί ασκήσαντος αναίρεση κατά τής ανωτέρω αποφάσεως , εκπροσωπουμένου από τόν P . Mout , επίσης δικηγόρο παρά Hoge Raad ,

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως πρός τήν ερμηνεία τών άρθρων 1 , 18 καί 24 ( ενδεχομένως σέ συνδυασμό μέ τό άρθρο 6 τής συμβάσεως περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων επί αστικών καί εμπορικών υποθέσεων , η οποία συνήφθη στίς Βρυξέλλες στίς 27 Σεπτεμβρίου 1968 ,

1 Μέ απόφαση τής 6ης Φεβρουαρίου 1981 , η οποία περιήλθε στό Δικαστήριο στίς 17 Μαρτίου 1981 , τό Hoge Raad τών Κάτω Χωρών υπέβαλε , κατ’ εφαρμογή τού πρωτοκόλλου τής 3ης Ιουνίου 1971 , περί τής ερμηνείας από τό Δικαστήριο τής συμβάσεως τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 , περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων επί αστικών καί εμπορικών υποθέσεων ( εφεξής : «η σύμβαση» ), τέσσερα προδικαστικά ερωτήματα ως πρός τήν ερμηνεία τών άρθρων 1 , 18 καί 24 τής συμβάσεως αυτής .

2 Τά ερωτήματα αυτά ανέκυψαν στό πλαίσιο μιάς διαφοράς μεταξύ δύο συζύγων ολλανδικής ιθαγενείας πού κατοικούν στό Βέλγιο , η οποία αφορά τήν διαχείριση από τόν σύζυγο τής περιουσίας τής συζύγου του . Όταν η σύζυγος θέλησε νά προσαγάγει ως αποδεικτικό μέσο ενα έγγραφο , τό οποίο ειχε συνταχθεί από τόν σύζυγο , έφερε δέ τήν ένδειξη «κωδίκελλος» καί οριζε οτι η προσωπική περιουσία τής συζύγου δέν πρέπει νά επιβαρυνθεί λόγω τής διαχειρίσεως τού συζύγου , ο τελευταίος αυτός προσέφυγε ενώπιον τού προέδρου τού Arrondissementsrechtbank τού Ρόττερνταμ καί ζήτησε νά τού επιστραφεί τό έγγραφο αυτό καί νά απαγορευθεί η χρησιμοποίησή του ως αποδεικτικού μέσου .

3 Επειδή ημφεσβητήθη κατά πόσο ο πρόεδρος τού Arrondissementsrechtbank τού Ρόττερνταμ ηταν αρμόδιος νά διατάξει τήν επιστροφή αυτή , η υπόθεση ήχθη ενώπιον τού Gerechtshof τής Χάγης , εν συνεχεία δέ ενώπιον τού Hoge Raad , τό οποίο , εκτιμώντας οτι γιά τήν επίλυση τής διαφοράς ηταν αναγκαία η ερμηνεία τής συμβάσεως , υπέβαλε στό Δικαστήριο τά ακόλουθα ερωτήματα :

«α ) Η εξαίρεση τού ‛‛κληρονομικού δικαίου’’ από τήν εφαρμογή τής συμβάσεως , πού προβλέπεται στό άρθρο 1 δεύτερη παράγραφος σημείο 1 , αφορά τίς αξιώσεις πού ασκούνται δικαστικώς από τόν συντάκτη ενός κωδικέλλου , τόν οποίο κατέχει ενα άλλο πρόσωπο , καί πού έχουν ως αντικείμενο τήν επιστροφή τού κωδικέλλου , τήν καταστροφή τών φωτοαντιγράφων , αντιγράφων ή αντιτύπων του καί τήν επιβολή τής απαγορεύσεως τής κατοχής ή τής χρήσεως οποιουδήποτε φωτοαντιγράφου , αντιγράφου ή αντιτύπου τού εγγράφου αυτού , μέ σκοπό νά αποφευχθεί η χρησιμοποίηση κατά τού συντάκτη του τών δηλώσεων πού περιέχει ο κωδίκελλος σέ διαφορά πού δέν αφορά τό κληρονομικό δίκαιο ;

β)Η εξαίρεση τών ‛‛συστημάτων ρυθμίσεως τών περιουσιακών σχέσεων τών συζύγων’’ από τήν εφαρμογή τής συμβάσεως , πού προβλέπεται στό άρθρο 1 δεύτερη παράγραφος σημείο 1 , αφορά αξιώσεις οπως αυτές πού εξετέθησαν υπό α ) ανωτέρω , σέ περίπτωση πού αυτές ασκούνται γιά νά αποφευχθεί η χρήση τών δηλώσεων πού περιέχονται στόν κωδίκελλο ως αποδεικτικού μέσου κατά τού συντάκτη τού κωδικέλλου σέ διαφορά σχετικά μέ τήν δια χείριση από τόν συντάκτη τού κωδικέλλου τής προσωπικής περιουσίας τής συζύγου του , γιά τήν οποία δέν υπήρχε δήθεν εξουσιοδότηση ή ηταν ενδεχομένως εσφαλμένη , άν η διαχείριση αυτή πρέπει νά θεωρηθεί οτι συνδέεται στενά μέ τίς περιουσιακές σχέσεις πού απορρέουν απ’ ευθείας από τόν δεσμό τού γάμου ;

γ ) Περιλαμβάνει ο ορος ‛‛προσωρινά ή συντηρητικά μέτρα’’ τού άρθρου 24 καί τήν δυνατότητα νά ζητηθεί η λήψη ασφαλιστικών μέτρων , η οποία προβλέπεται στό τμήμα 18 τού τίτλου 13 τού πρώτου βιβλίου τού ολλανδικού κώδικος πολιτικής δικονομίας ; Έχει σημασία , εν προκειμένω , τό γεγονός οτι τό μέτρο ζητείται σέ συνδυασμό μέ άλλη διαδικασία πού εκκρεμεί στίς Κάτω Χώρες ;

δ)Η περίπτωση τής παραστάσεως τού εναγομένου αποκλειστικά καί μόνο γιά τήν προβολή τής ενστάσεως αναρμοδιότητος , περίπτωση πού αναφέρεται στήν δεύτερη φράση τού άρθρου 18 , περιλαμβάνει καί τήν περίπτωση κατά τήν οποία ο εναγόμενος προβάλλει μέν τήν ένσταση αναρμοδιότητος , αναπτύσσει ομως επικουρικώς , εφ’ οσον τυχόν ο δικαστής κηρυχθεί αρμόδιος , ισχυρισμούς επί τής ουσίας;»

Επί τού πρώτου καί τού δευτέρου ερωτήματος

4 Τό πρόβλημα πού θέτουν τό πρώτο καί τό δεύτερο ερώτημα συνίσταται στό άν πρέπει , σύμφωνα μέ τό άρθρο 1 δεύτερη παράγραφος τής συμβάσεως , νά εξαιρεθεί από τό πεδίο εφαρμογής της η αίτηση λήψεως προσωρινού μέτρου πού αφορά τήν απόδοση ενός εγγράφου , τό οποίο φέρει τήν ένδειξη «κωδίκελλος» καί τό οποίο ειναι πιθανό νά χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό μέσο σέ δίκη περί τής διαχειρίσεως από τόν σύζυγο τής προσωπικής περιουσίας τής συζύγου του , επειδή η αίτηση αυτή συνδέεται είτε πρός τό «κληρονομικό δίκαιο» είτε πρός τά «συστήματα ρυθμίσεως τών περιουσιακών σχέσεων τών συζύγων» .

5 Ενδείκνυται νά εξετασθεί κατ’ αρχάς τό δεύτερο ερώτημα , τό οποίο αφορά τά «συστήματα ρυθμίσεως τών περιουσιακών σχέσεων τών συζύγων» κατά τήν έννοια τού άρθρου 1 τής συμβάσεως .

6 Όπως έκρινε τό Δικαστήριο στήν απόφαση τής 27ης Μαρτίου 1979 ( de Cavel , 143/78 , Jurispr . σ . 1055 ), ο ορος αυτός περιλαμβάνει όχι μόνο τά συστήματα ρυθμίσεως τών περιουσιών τά οποία προβλέπονται ειδικώς καί αποκλειστικώς από ορισμένες εθνικές νομοθεσίες εν όψει τού γάμου , αλλά καί ολες τίς περιουσιακές σχέσεις πού απορρέουν απ’ ευθείας από τόν συζυγικό δεσμό ή από τήν λύση τού δεσμού αυτού .

7 Σύμφωνα μέ τήν ίδια τήν διατύπωσή του , τό δεύτερο ερώτημα αφορά τήν περίπτωση κατά τήν οποία η διαχείριση τής περιουσίας τής συζύγου , η οποία αποτελεί τό αντικείμενο τής δίκης , πρέπει νά θεωρηθεί οτι συνδέεται στενά μέ τίς περιουσιακές σχέσεις τών συζύγων πού απορρέουν απ’ ευθείας από τόν δεσμό τού γάμου τους .

8 Υπό τίς προϋποθέσεις αυτές η αίτηση λήψεως προσωρινών μέτρων μέ τήν οποία ζητείται η απόδοση ενός εγγράφου , προκειμένου νά αποφευχθεί η χρησιμοποίηση τών δηλώσεων πού περιέχονται στό έγγραφο αυτό ως αποδεικτικού μέσου σέ διαφορά σχετικά μέ τήν διαχείριση τής περιουσίας τής συζύγου , πρέπει καί αυτή νά θεωρηθεί , λόγω τού παρεπομένου χαρακτήρος της , οτι συνδέεται πρός τά συστήματα ρυθμίσεως τών περιουσιακών σχέσεων τών συζύγων κατά τήν έννοια τής συμβάσεως .

9 Κατά συνέπεια , η απάντηση στό δεύτερο ερώτημα ειναι οτι η αίτηση λήψεως προσωρινών μέτρων μέ τήν οποία ζητείται η απόδοση ενός εγγράφου , προκειμένου νά αποφευχθεί η χρησιμοποίησή του ως αποδεικτικού μέσου σέ διαφορά σχετικά μέ τήν διαχείριση από τόν σύζυγο τής περιουσίας τής συζύγου , δέν εμπίπτει στό πεδίο εφαρμογής τής συμβάσεως , εφ’ οσον η διαχείριση αυτή συνδέεται στενά μέ τίς περιουσιακές σχέσεις πού απορρέουν απ’ ευθείας από τόν συζυγικό δεσμό .

10 Μετά τήν απάντηση αυτή παρέλκει η απάντηση στό πρώτο ερώτημα .

Επί τού τρίτου ερωτήματος

11 Τό ανωτέρω συμπέρασμα δέν επηρεάζεται από τό άρθρο 24 τής συμβάσεως , σύμφωνα μέ τό οποίο «η λήψη προσωρινών ή συντηρητικών μέτρων πού προβλέπονται από τήν νομοθεσία ενός συμβαλλομένου κράτους δύναται νά ζητηθεί από τά δικαστήρια τού κράτους αυτού , έστω καί άν , δυνάμει τής παρούσης συμβάσεως , αρμόδιο επί τής κυρίας υποθέσεως ειναι δικαστήριο άλλου συμβαλλομένου κράτους» 1 .

12 Η διάταξη αυτή αφορά ουσιαστικώς τήν περίπτωση τών προσωρινών μέτρων πού διατάσσονται σέ ενα συμβαλλόμενο κράτος , οταν αρμόδιο επί τής ουσίας «δυνάμει τής παρούσης συμβάσεως» ειναι δικαστήριο άλλου συμβαλλομένου κράτους . Κατά συνέπεια , δέν δύναται νά γίνει επίκληση τής διατάξεως αυτής , προκειμένου νά περιληφθούν στό πεδίο εφαρμογής τής συμβάσεως τά προσωρινά ή συντηρητικά μέτρα σχετικά μέ υποθέσεις πού εξαιρούνται από τό πεδίο αυτό . Αυτή πρέπει νά ειναι η απάντηση στό τρίτο ερώτημα .

Επί τού τετάρτου ερωτήματος

13 Όσον αφορά τό τέταρτο ερώτημα , αρκεί η υπενθύμιση οτι τό Δικαστήριο στίς αποφάσεις του τής 24ης Ιουνίου 1981 ( Elefanten Schuh GmbH , 150/80 , Συλλογή σ . 1671 ) καί τής 22ας Οκτωβρίου 1981 ( Rohr , 27/81 , δέν έχει δημοσιευθεί ακόμη στήν Συλλογή ) απεφάνθη οτι τό άρθρο 18 τής συμβάσεως έχει τήν έννοια οτι επιτρέπεται στόν εναγόμενο όχι μόνο νά αμφισβητήσει τήν αρμοδιότητα , αλλά καί νά προβάλει ταυτοχρόνως , επικουρικώς , ισχυρισμούς αμύνης επί τής ουσίας , χωρίς νά χάνει ενεκα τούτου τό δικαίωμα προβολής τής ενστάσεως αναρμοδιότητος .

Επί τών δικαστικών εξόδων

14 Τά έξοδα στά οποία υπεβλήθησαν η κυβέρνηση τής Ιταλικής Δημοκρατίας καί η Επιτροπή τών Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων , οι οποίες , κατέθεσαν παρατηρήσεις στό Δικαστήριο , δέν αποδίδονται . Δεδομένου οτι η παρούσα διαδικασία έχει ως πρός τούς διαδίκους τής κυρίας δίκης τόν χαρακτήρα παρεμπίπτοντος πού ανέκυψε ενώπιον τού εθνικού δικαστηρίου , σ’ αυτό εναπόκειται νά αποφανθεί επί τών δικαστικών εξόδων .

Διά ταύτα

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

κρίνοντας επί τών ερωτημάτων πού τού υπέβαλε μέ διάταξη τής 6ης Φεβρουαρίου 1981 τό Hoge Raad τών Κάτω Χωρών , αποφαίνεται :

1 ) Η αίτηση λήψεως προσωρινών μέτρων μέ τήν οποία ζητείται η απόδοση ενός εγγράφου , προκειμένου νά αποφευχθεί η χρησιμοποίησή του ως αποδεικτικού μέσου σέ διαφορά σχετικά μέ τήν διαχείριση από τόν σύζυγο τής περιουσίας τής συζύγου , δέν εμπίπτει στό πεδίο εφαρμογής τής συμβάσεως , τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 , περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων επί αστικών καί εμπορικών υποθέσεων , εφ’ οσον η διαχείριση αυτή συνδέεται στενά μέ τίς περιουσιακές σχέσεις πού απορρέουν απ’ ευθείας από τόν συζυγικό δεσμό .

2)Δέν ειναι δυνατόν νά γίνει επίκληση τού άρθρου 24 τής συμβάσεως , τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 , περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων επί αστικών καί εμπορικών υποθέσεων , προκειμένου νά περιληφθούν στό πεδίο εφαρμογής τής συμβάσεως τά προσωρινά ή συντηρητικά μέτρα σχετικά μέ υποθέσεις πού εξαιρούνται από τό πεδίο αυτό .

3)Τό άρθρο 18 τής συμβάσεως , τής 27ης Σεπτεμβρίου 1968 , περί αρμοδιότητος τών δικαστηρίων καί εκτελέσεως τών αποφάσεων επί αστικών καί εμπορικών υποθέσεων , έχει τήν έννοια οτι επιτρέπεται στόν εναγόμενο όχι μόνο νά αμφισβητήσει τήν αρμοδιότητα , αλλά καί νά προβάλει ταυτοχρόνως , επικουρικώς , ισχυρισμούς αμύνης επί τής ουσίας , χωρίς νά χάνει ενεκα τούτου τό δικαίωμα προβολής τής ενστάσεως αναρμοδιότητος .