ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 27.2.2024

COM(2024) 88 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

επανεξέταση της λειτουργίας του κανονισμού (ΕΕ) 2022/1369 σχετικά με συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης αερίου, ο οποίος τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/706

I.Εισαγωγή

Μετά την απρόκλητη και αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, ο εφοδιασμός της ΕΕ με ρωσικό αέριο διακόπτεται συνεχώς. Ως απάντηση στην προσπάθεια της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει την ενέργεια ως πολιτικό όπλο, η Επιτροπή εξέδωσε το σχέδιο REPowerEU, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας, την επιτάχυνση της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού ώστε η ΕΕ να απεξαρτηθεί σταδιακά από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα το συντομότερο δυνατόν. Το 2021 η ΕΕ βασιζόταν στη Ρωσία για το 45 % του εφοδιασμού της με αέριο, όμως από τον Φεβρουάριο του 2022 ο εφοδιασμός με ρωσικό αέριο μειώνεται συνεχώς, και το 2023 αντιπροσώπευε το 15 % των συνολικών εισαγωγών αερίου της ΕΕ.

Για να μετριαστούν οι σοβαροί κίνδυνοι για την ασφάλεια του εφοδιασμού που εκδηλώθηκαν το 2022 ως αποτέλεσμα περαιτέρω διακοπών του εφοδιασμού από τη Ρωσία, η ΕΕ εξέδωσε τον Αύγουστο του 2022 τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1369 (στο εξής: κανονισμός για τη μείωση της ζήτησης) με σκοπό την εθελοντική μείωση της ζήτησης αερίου με συντονισμένο τρόπο κατά 15 %. Ο στόχος αυτός μετατρέπεται σε υποχρεωτική μείωση σε περίπτωση κήρυξης κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση. Δεδομένων των επίμονων κινδύνων και της ανάγκης για συνεχή συντονισμένη μείωση της ζήτησης αερίου, τον Μάρτιο του 2023 η ΕΕ παρέτεινε την περίοδο εφαρμογής του κανονισμού για τη μείωση της ζήτησης κατά 1 έτος μέσω του κανονισμού (ΕΕ) 2023/706.

Στο άρθρο 9 του παραταθέντος κανονισμού για τη μείωση της ζήτησης ορίζεται ότι έως την 1η Μαρτίου 2024, η Επιτροπή πρέπει να προβεί σε επανεξέταση του κανονισμού λαμβάνοντας υπόψη τη γενική κατάσταση του εφοδιασμού με αέριο της Ένωσης και να υποβάλει στο Συμβούλιο έκθεση σχετικά με τα κύρια πορίσματα της εν λόγω επανεξέτασης. Με βάση την εν λόγω έκθεση, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει την παράταση της περιόδου εφαρμογής του κανονισμού αυτού.

II.Η σημερινή κατάσταση όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού

Οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγών μειώθηκαν σημαντικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, από 150 bcm πριν από την κρίση σε 25 bcm το 2023. Η μείωση αυτή αντισταθμίστηκε κυρίως με μείωση της ζήτησης κατά 65 bcm περίπου. Η αύξηση των εισαγωγών μέσω ΥΦΑ (περίπου 50 bcm) και οι εισαγωγές μέσω εναλλακτικών αγωγών (περίπου 10 bcm) συνέβαλαν επίσης στη σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.

Γράφημα 1 - Η εξέλιξη της σταδιακής απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο μέσω αγωγών το 2023 έναντι της κατάστασης προ κρίσης

Πηγή: ΓΔ ENER B4 και Κοινό Κέντρο Ερευνών, βάσει στοιχείων του ΕΔΔΣΜ Αερίου

Οι παγκόσμιες αγορές αερίου εξακολουθούν να παρουσιάζουν στενότητα, αναμένεται δε να παραμείνουν στην κατάσταση αυτή στο προσεχές χρονικό διάστημα, καθώς, σε παγκόσμιο επίπεδο, η νέα δυναμικότητα υγροποίησης ΥΦΑ που σχεδιάζεται να τεθεί σε λειτουργία πριν από το 2026 είναι περιορισμένη 1 . Οι κλυδωνισμοί στον εφοδιασμό που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησαν σε υψηλές και ασταθείς τιμές αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας το 2022 και το 2023, με κορύφωση το καλοκαίρι του 2022, όταν οι τιμές εκτοξεύθηκαν σε επίπεδο άνω των 300 EUR/MWh. Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2023 εξακολουθούσαν να παρατηρούνται επεισόδια έντονης αστάθειας, όταν οι τιμές αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 50 % εντός ολίγων εβδομάδων 2 . Οι τιμές του αερίου εξακολουθούν να παρουσιάζουν μια ροπή προς την αστάθεια και να είναι υψηλότερες από τα επίπεδα πριν από την κρίση, με αναπόφευκτες συνέπειες για τους πολίτες και την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών.

Υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι με διαφορετικό βαθμό πιθανότητας, οι οποίοι, εάν εκδηλωθούν, μπορεί να συμβάλουν στην ενίσχυση της εύθραυστης ισορροπίας που έχει επιτευχθεί μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Ως τέτοιοι κίνδυνοι μπορούν να αναφερθούν: η ανάκαμψη της ασιατικής ζήτησης ΥΦΑ η οποία θα μειώσει τη διαθεσιμότητα αερίου στην παγκόσμια αγορά αερίου, ένα κύμα ψύχους κατά το υπόλοιπο του χειμώνα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης αερίου, οι ακραίες καιρικές συνθήκες που ενδέχεται να επηρεάσουν την αποθήκευση υδροηλεκτρικής ενέργειας ή η χαμηλή διαθεσιμότητα πυρηνικής παραγωγής με αποτέλεσμα να απαιτηθεί μεγαλύτερη προσφυγή στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύση αερίου, και περαιτέρω πιθανές διαταραχές του εφοδιασμού με αέριο, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους αναστολής των εισαγωγών αερίου από τη Ρωσία ή διαταραχής των υφιστάμενων κρίσιμων υποδομών στον τομέα του αερίου.

Η πιθανότητα τέτοιων διαταραχών σε υφιστάμενες κρίσιμες υποδομές είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, αλλά μπορεί να απεικονιστεί με δύο πρόσφατα παραδείγματα που συνέβησαν μετά την έκδοση του πρώτου κανονισμού (ΕΕ) 2022/1369 για τη μείωση της ζήτησης. Τον Σεπτέμβριο του 2022 ο αγωγός NordStream 1 υπέστη ζημίες από πράξεις δολιοφθοράς σε τέτοιον βαθμό ώστε να μην μπορεί να μεταφέρει αέριο στο άμεσο μέλλον. Τον Οκτώβριο του 2023 διακόπηκε η λειτουργία του αγωγού Balticconnector, ενός σημαντικού αγωγού που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία με δυναμικότητα περίπου 7 mcm/ημέρα. Έρευνα που διεξάγεται επί του παρόντος εξετάζει αν οι ζημίες ήταν εξωτερικές και προκλήθηκαν από την άγκυρα σκάφους. Ως εκ τούτου, η Φινλανδία εξακολουθεί να μην είναι σε θέση να εκπληρώσει το κριτήριο N-1 στο πλαίσιο του κανόνα για την υποδομή που ορίζεται στο άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 και έχει κηρύξει το δεύτερο υψηλότερο επίπεδο κρίσης, σύμφωνα με το άρθρο 11 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938. Η Φινλανδία βασίζεται πλέον για τον εφοδιασμό της με αέριο αποκλειστικά στην οικεία δυναμικότητα εισαγωγής ΥΦΑ, κυρίως μέσω του τερματικού σταθμού ΥΦΑ στο Inkoo με δυναμικότητα περίπου 13 mcm/ημέρα, για μέγιστη ημερήσια ζήτηση περίπου 9-12 mcm/ημέρα. Ο αγωγός Balticconnector αναμένεται να επανέλθει σε λειτουργία μετά τη χειμερινή περίοδο 2023-2024.

Επιπλέον, μετά την έκδοση της προηγούμενης έκθεσης σχετικά με την επανεξέταση του κανονισμού για τη μείωση της ζήτησης 3 , το γεωπολιτικό τοπίο έχει επιδεινωθεί περαιτέρω. Οι ένοπλες συγκρούσεις υψηλής έντασης έχουν πλήξει αρκετές περιοχές εφοδιασμού και διαμετακόμισης, όπως η Μέση Ανατολή και η Ερυθρά Θάλασσα, πέραν του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

Οι απειλές για την ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο επισημάνθηκαν επίσης από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ) σε έκθεση του Δεκεμβρίου του 2022 4 , στην οποία διατυπώνονταν προειδοποιήσεις όσον αφορά τον εφησυχασμό λόγω της βελτίωσης της κατάστασης σε σύγκριση με την κορύφωση της κρίσης το καλοκαίρι του 2022. Ακολούθησε η έκθεση του ΔΟΕ για την αγορά αερίου του 1ου τριμήνου του 2024 5 , στην οποία ο ΔΟΕ αναφέρει ότι ο παγκόσμιος εφοδιασμός με αέριο παραμένει περιορισμένος, καθώς η αύξηση της παγκόσμιας δυναμικότητας υγροποίησης (+ 13 bcm) δεν ήταν επαρκής για την κάλυψη της μείωσης κατά 38 bcm στο ρωσικό αέριο μέσω αγωγών προς την ΕΕ. Παρά τα υψηλά επίπεδα αποθήκευσης στην ΕΕ, σύμφωνα με τον ΔΟΕ, εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι σε περίπτωση κυμάτων ψύχους προς το τέλος του χειμώνα και απρόβλεπτων περιορισμών του εφοδιασμού σε μια αγορά που χαρακτηρίζεται από στενότητα. Επιπλέον, το ευρωπαϊκό δίκτυο διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς (ΕΔΔΣΜ Αερίου) δημοσίευσε τις χειμερινές προβλέψεις ως προς τον εφοδιασμό με αέριο για την περίοδο 2023-2024 με επισκόπηση της θερινής περιόδου 6 , όπου υπογράμμισε τη σημασία της μείωσης της ζήτησης για την πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και την ασφάλεια του εφοδιασμού στην ΕΕ, παρόλο που η γενική κατάσταση της ασφάλειας του εφοδιασμού στην ΕΕ έχει βελτιωθεί σημαντικά. 

Στο πλαίσιο αυτό, η σημαντική μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου (-18 % μεταξύ Αυγούστου 2022 και Δεκεμβρίου 2023) είχε καθοριστική σημασία για τη διατήρηση του εύθραυστου ισοζυγίου αερίου στην ΕΕ. Ειδικότερα, η συνεχής μείωση της ζήτησης αερίου καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου έγχυσης του 2023 αποτέλεσε βασικό παράγοντα για την επίτευξη άνευ προηγουμένου υψηλής πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης έως την 1η Νοεμβρίου 2023 (99 %). Η εν λόγω μείωση της ζήτησης συνέβαλε επίσης σημαντικά στη συνετή διαχείριση της αποθήκευσης καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου μέρους της χειμερινής περιόδου 2023-2024, με αποτέλεσμα έως την 1η Φεβρουαρίου να εξακολουθεί να υφίσταται ποσοστό πλήρωσης 70 % περίπου.

III.Μέτρα εθελοντικής μείωσης της ζήτησης που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη

Σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 2 του κανονισμού για τη μείωση της ζήτησης, ο οποίος παρατάθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/706 της 30ής Μαρτίου 2023, τα κράτη μέλη όφειλαν να επικαιροποιήσουν τα οικεία εθνικά σχέδια έκτακτης ανάγκης που έχουν καταρτίσει σύμφωνα με το άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938, ώστε να αντικατοπτρίζουν τα μέτρα εθελοντικής μείωσης της ζήτησης που εφάρμοσαν. Στην προηγούμενη έκθεση σχετικά με τον κανονισμό για τη μείωση της ζήτησης 7 , η Επιτροπή παρέθεσε ήδη τα μέτρα που είχαν λάβει τα κράτη μέλη και είχαν υποβάλει κατά τον χρόνο σύνταξης της έκθεσης. Στα μέτρα περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, τα εξής:

1.Ενημερωτικές εκστρατείες για την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών.

2.Περιορισμοί όσον αφορά τη θέρμανση και την ψύξη π.χ. σε δημόσια κτίρια.

3.Μετάβαση σε άλλα είδη καυσίμων και επιτάχυνση των μέτρων ενεργειακής απόδοσης.

Μετά την έκθεση του 2023 για τη μείωση της ζήτησης υποβλήθηκαν αρκετά νέα εθνικά σχέδια έκτακτης ανάγκης τα οποία περιλαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό παρόμοια μέτρα με αυτά που περιγράφονταν στα εθνικά σχέδια έκτακτης ανάγκης που είχαν υποβληθεί προηγουμένως και επισημαίνονταν στην έκθεση COM(2023) 173, και συγκεκριμένα: 

·Εκστρατεία ευαισθητοποίησης για την τόνωση της μείωσης της κατανάλωσης αερίου μεταξύ των καταναλωτών. 

·Περαιτέρω χρηματοδότηση για μέτρα ενεργειακής απόδοσης, για τις βιομηχανίες, την τηλεθέρμανση, καθώς και για τα νοικοκυριά. 

·Επέκταση της χρηματοδότησης και των πλειστηριασμών για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και αύξηση της χρηματοδοτικής στήριξης για την ανάπτυξη αντλιών θερμότητας. 

·Έκπτωση στους λογαριασμούς αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας σε περίπτωση μείωσης της κατανάλωσης και/ή υψηλότερα τιμολόγια για όσους έχουν αυξήσει σημαντικά την κατανάλωση. 

·Διευκόλυνση της επαναφοράς σε λειτουργία ή της παράτασης της διάρκειας ζωής σταθμών ηλεκτροπαραγωγής για τη μείωση και την υποκατάσταση της κατανάλωσης αερίου σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με αέριο, είτε με την επιστροφή τους από την εφεδρεία στην αγορά είτε με την επαναφορά εκείνων που πρόκειται να κλείσουν σε εφεδρεία.  

·Προσωρινή μεγαλύτερη χρήση της δυναμικότητας των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας πολύ υψηλής τάσης, ώστε να διευκολυνθεί η συμμετοχή ορισμένων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στο απόθεμα δικτύου.  

·Χαλάρωση των περιβαλλοντικών προτύπων για τη διευκόλυνση της μετάβασης σε άλλα είδη καυσίμων. 

·Υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα δημόσια κτίρια.  

·Πριμοδοτήσεις της τροφοδότησης του δικτύου με βιομεθάνιο για την αντικατάσταση του φυσικού αερίου. 

IV.Μείωση της ζήτησης — ανάλυση ανά τομέα

Από τον Αύγουστο του 2022 έως τον Δεκέμβριο του 2023 (17 μήνες), τα κράτη μέλη της ΕΕ μείωσαν τη συνολική κατανάλωση αερίου κατά 18 % (101 bcm περίπου). Στο γράφημα 2 παρουσιάζεται η μεταβολή της κατανάλωσης φυσικού αερίου μετά την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2022/1369 του Συμβουλίου σχετικά με συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης. 21 κράτη μέλη πέτυχαν τον στόχο εθελοντικής μείωσης κατά 15 %.

Γράφημα 2 - Μεταβολή της ζήτησης φυσικού αερίου μεταξύ Αυγούστου 2022 και Δεκεμβρίου 2023 (17 μήνες) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του μέσου όρου 5ετίας ανά κράτος μέλος

Πηγή: Επικεφαλής οικονομολόγος της ΓΔ ENER, με βάση στοιχεία της Eurostat (σειρά nrg_cb_gasm)

Σύμφωνα με το ενεργειακό ισοζύγιο του 2022, το 36 % του φυσικού αερίου χρησιμοποιήθηκε από νοικοκυριά και υπηρεσίες, το 32 % για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας και το 23 % στη βιομηχανία (μόνο κατανάλωση ενέργειας). Η τομεακή κατανομή της ζήτησης αερίου για τη βιομηχανία, τον οικιστικό τομέα και τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας έχει ουσιαστική σημασία για την κατανόηση του αντίκτυπου των μέτρων μείωσης της ζήτησης στην κοινωνικοοικονομική ευημερία της ΕΕ. Επιτρέπει στα κράτη μέλη και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κατανοήσουν καλύτερα τη φύση των μειώσεων και ενδεχομένως να εντοπίσουν τυχόν προκλήσεις. Ελλείψει επαρκών και συχνά υποβαλλόμενων επίσημων στατιστικών στοιχείων στην Eurostat για τους σκοπούς της παρούσας ανάλυσης, το Κοινό Κέντρο Ερευνών προέβη σε εκτίμηση όσον αφορά την τομεακή κατανομή της μείωσης της ζήτησης αερίου για την περίοδο 2022-2023 με βάση 9 κράτη μέλη της ΕΕ ή το 80 % της κατανάλωσης φυσικού αερίου της ΕΕ 8 . Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αυτές, ο οικιστικός και ο βιομηχανικός τομέας συνέβαλαν κατά 43 % και 47 % αντίστοιχα στη συνολική μείωση της ζήτησης, ενώ ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας συνέβαλε κατά 10 % (βλ. γράφημα 3).

Γράφημα 3 - Τομεακή συμβολή στη μείωση της ζήτησης αερίου (ΕΕ9) μεταξύ Αυγούστου 2022 και Σεπτεμβρίου 2023

Σημείωση: Η ανάλυση περιλαμβάνει 9 κράτη μέλη ή το 80 % της ζήτησης αερίου στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Κροατία και η Ουγγαρία.

Πηγή: Κοινό Κέντρο Ερευνών, με βάση την Eurostat και τη βάση δεδομένων ENaGaD

Οικιστικός τομέας / θερμοκρασία 

Η κατανάλωση αερίου στον οικιστικό τομέα συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την εξωτερική θερμοκρασία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρασχέθηκαν από το Κοινό Κέντρο Ερευνών, κατά τη χειμερινή περίοδο 2022-2023 σημειώθηκε μείωση κατά 7 % των βαθμοημερών θέρμανσης (HDD) σε σύγκριση με τον μέσο όρο πενταετίας, γεγονός που υποδηλώνει ελαφρώς ηπιότερο χειμώνα. 9 Κατά τους δύο πρώτους μήνες της χειμερινής περιόδου του 2023, οι βαθμοημέρες θέρμανσης ήταν επίσης κατά 9 % χαμηλότερες από τον μέσο όρο πενταετίας. Ταυτόχρονα, οι μειώσεις της ζήτησης αερίου ανήλθαν σε 19 % (χειμερινή περίοδος 2022-2023) και 22 % (πρώτοι δύο χειμερινοί μήνες της περιόδου 2023-2024), γεγονός που υποδηλώνει ότι οι μειώσεις της ζήτησης αερίου ήταν πιο σημαντικές από τις μεταβολές των καιρικών συνθηκών, εν μέρει λόγω των προαναφερθέντων μέτρων.

Τομέας ηλεκτρικής ενέργειας 

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022, η διανομή των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με αέριο παρέμεινε σχετικά σταθερή, γεγονός που υποδηλώνει σταθερή παραγωγή παρά την αύξηση των τιμών του αερίου. Οι προκλήσεις όσον αφορά τον περιορισμό της μετατροπής αερίου σε ηλεκτρική ενέργεια επιδεινώθηκαν από την περιορισμένη διαθεσιμότητα πυρηνικής δυναμικότητας και λόγω της μειωμένης συμβολής της υδροηλεκτρικής ενέργειας. Η πρόσθετη δυναμικότητα παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας που προστέθηκε το 2022 είχε αντισταθμιστικό αποτέλεσμα και συνέβαλε στην πρόσθετη παραγωγή 65 TWh (με βάση το ΕΔΔΣΜ ηλεκτρικής ενέργειας), αποτρέποντας κυρίως την περαιτέρω αύξηση της κατανάλωσης αερίου. 

Το μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας το 2023 άλλαξε σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος λόγω της σταδιακής ανάκαμψης της δυναμικότητας παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, των υψηλών επιπέδων υδροηλεκτρικής ενέργειας και της περαιτέρω ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Στο γράφημα 4 παρουσιάζεται η μεταβολή της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανά τύπο παραγωγής το 2023 σε σύγκριση με τον μέσο όρο 5ετίας και με το 2022. Σε σχέση με το 2022, η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας στην ΕΕ σημείωσε απότομη αύξηση κατά 7 TWh, με τους γαλλικούς πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής να φθάνουν κοντά στον μέσο όρο 5ετίας τον Σεπτέμβριο του 2023. Η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 41 TWh αξιοποιώντας τα αυξημένα επίπεδα υδατοδεξαμενών σε σύγκριση με το 2022. Η παραγωγή ηλιακής και αιολικής ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 28 και 35 TWh, αντίστοιχα. Το 2022 η εγκατάσταση ηλιακής και αιολικής δυναμικότητας είχε ήδη ανέλθει στα 41,5 και 15,5 GW, αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, το 2023 σημειώθηκε περαιτέρω αύξηση της εγκατάστασης, με πρόσθετη δυναμικότητα 53,5 και 16,0 GW στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ.

Γράφημα 4 - Μεταβολή της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανά τύπο παραγωγής το 2023 (Ιανουάριος-Νοέμβριος r)

Σημείωση: Τα δεδομένα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για τον Δεκέμβριο δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.

Σημείωση 2: Η παραγωγή ηλιακής ενέργειας δεν καλύπτει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας «εκτός του μετρητή».

Πηγή: Επικεφαλής οικονομολόγος της ΓΔ ENER, με βάση την πλατφόρμα διαφάνειας του ΕΔΔΣΜ ηλεκτρικής ενέργειας

Η σταδιακή ανάκαμψη της παραγωγής πυρηνικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας το 2023, σε συνδυασμό με την υπό εξέλιξη ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου, άσκησε πτωτικές πιέσεις στο φυσικό αέριο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας. Επιπλέον, σημειώθηκε μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 6 % την ίδια περίοδο, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι απαιτήσεις κατανάλωσης αερίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.

Κατά συνέπεια, από τον Αύγουστο του 2022 10 σημειώθηκε μείωση της ζήτησης αερίου για ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα κατά 9 % περίπου (9 bcm) σε σύγκριση με την 5ετή περίοδο αναφοράς.  

Βιομηχανία 

Το 77 % της ετήσιας κατανάλωσης αερίου για βιομηχανική χρήση χρησιμοποιήθηκε σε πέντε ενεργοβόρους επιμέρους κλάδους 11 : χημικά προϊόντα, μη μεταλλικά ορυκτά, τρόφιμα, βασικά μέταλλα και προϊόντα χαρτιού. Η χρήση αερίου συνδέεται στενά με το επίπεδο της βιομηχανικής παραγωγής. Στο γράφημα 5 παρουσιάζεται η μεταβολή της βιομηχανικής παραγωγής για το σύνολο της μεταποίησης και για τους ενεργοβόρους επιμέρους κλάδους από τον Αύγουστο 2022 έως τον Σεπτέμβριο 2023 σε σύγκριση με τον μέσο όρο 5ετίας.

Γράφημα 5 - Μεταβολή της βιομηχανικής παραγωγής στο σύνολο της μεταποίησης και στους ενεργοβόρους επιμέρους κλάδους μεταξύ Αυγούστου 2022 και Σεπτεμβρίου 2023 σε σύγκριση με τον μέσο όρο 5ετίας

Πηγή: Επικεφαλής οικονομολόγος της ΓΔ ENER, με βάση στοιχεία της Eurostat (σειρά sts_inpr_m)

Η μείωση της ενεργοβόρου βιομηχανικής παραγωγής είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της χρήσης αερίου, κυρίως στους πέντε ενεργοβόρους επιμέρους κλάδους. Στο γράφημα 6 παρουσιάζεται η μηνιαία κατανάλωση αερίου στους πέντε ενεργοβόρους επιμέρους κλάδους, εκφρασμένη ως ποσοστό σε σχέση με την 5ετή περίοδο αναφοράς. Μπορεί να παρατηρηθεί ότι οι επιμέρους κλάδοι των χημικών προϊόντων και των βασικών μετάλλων μείωσαν την κατανάλωση αερίου νωρίς κατά τη διάρκεια της κρίσης ενώ οι επιμέρους κλάδοι των προϊόντων χαρτιού και των μη μεταλλικών ορυκτών ακολούθησαν μόλις τους τελευταίους μήνες. Η μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου σημειώθηκε στους πλέον ενεργοβόρους βιομηχανικούς επιμέρους κλάδους τους τελευταίους μήνες, στοιχείο που πιθανώς υποδηλώνει πιο διαρθρωτική μείωση της βιομηχανικής δραστηριότητας στους κλάδους των χημικών προϊόντων, των μη μεταλλικών ορυκτών, των βασικών μετάλλων και των προϊόντων χαρτιού. Δεδομένου ότι η συνολική εθελοντική μείωση της ζήτησης υπερβαίνει το 15 %, υπήρχε περιθώριο για ανάκαμψη της βιομηχανικής ζήτησης εντός του πεδίου εφαρμογής του εθελοντικού στόχου, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η μείωση της κατανάλωσης αερίου λόγω της μείωσης της βιομηχανικής δραστηριότητας συμπληρώθηκε περαιτέρω με την επιτάχυνση μέτρων ενεργειακής απόδοσης και/ή τη μετάβαση σε άλλα είδη καυσίμων λόγω της ενεργειακής κρίσης. Ωστόσο, λόγω της χαμηλότερης τιμής του αερίου, οι βιομηχανίες με ικανότητα διπλού καυσίμου που μετέβησαν σε άλλα είδη καυσίμων το 2022 ή το 2023 αναμένεται να επιστρέψουν στο αέριο λόγω της χαμηλότερης τιμής του.

Γράφημα 6 - Εκτιμώμενη μηνιαία κατανάλωση αερίου σε ενεργοβόρους επιμέρους κλάδους στην ΕΕ27

Πηγή: Επικεφαλής οικονομολόγος της ΓΔ ENER, με βάση στοιχεία της Eurostat

V.Προοπτικές όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού για την περίοδο 2024-2025

Από τον Αύγουστο του 2022 και την έναρξη ισχύος του κανονισμού για τη μείωση της ζήτησης αερίου έως τον Δεκέμβριο του 2023, η ζήτηση αερίου στην ΕΕ μειώθηκε κατά 18 % (101 bcm περίπου) σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από την κρίση. Η μείωση της ζήτησης αερίου, όπως περιγράφεται περαιτέρω στα τμήματα 2 και 4, όλων των παραγόντων που συνέβαλαν σε αυτήν υποκατέστησε ως επί το πλείστον τον εφοδιασμό με ρωσικό αέριο (βλ. γράφημα 1).

Η περαιτέρω μείωση ή η συνολική αναστολή των ρωσικών εισαγωγών, στο πλαίσιο των προσπαθειών της ΕΕ για τη σταδιακή απεξάρτηση από τη Ρωσία, ή οι πιθανές μονομερείς διακοπές του εφοδιασμού από τη Ρωσία, όπως σημειώθηκαν την περίοδο 2022-2023, αποτελούν σημαντικό σενάριο που πρέπει να αναλυθεί κατά την εξέταση της ασφάλειας του εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο. Οι διακοπές του εφοδιασμού από τη Ρωσία αποτελούν ειδικότερα ένα σημαντικό σενάριο που πρέπει να εξεταστεί (όπως προσομοιώνεται στο γράφημα 7), λόγω της λήξης της ισχύουσας συμφωνίας διαμετακόμισης μέσω της Ουκρανίας έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 (ένας από τους εναπομένοντες δύο ρωσικούς διαδρόμους εφοδιασμού — περίπου 15 bcm/έτος). Η κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων μπορεί να δημιουργήσει στη συνέχεια ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους περαιτέρω διακοπών του εφοδιασμού από τη Ρωσία. Ως εκ τούτου, παρότι θα μπορούσαν να προκύψουν και άλλα σενάρια, π.χ. διακοπή μόνο της διαδρομής διαμετακόμισης της Ουκρανίας, η πιθανότητα ενός σεναρίου πλήρους διακοπής του εφοδιασμού από τη Ρωσία, ανεξάρτητα από την αιτία της διακοπής, αυξήθηκε σημαντικά σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη για την ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ.

Για τον λόγο αυτόν, είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη οι ευαισθησίες της ζήτησης αερίου κατά την προετοιμασία για τους μελλοντικούς χειμώνες. Φέτος, οι χειμερινές προβλέψεις ως προς τον εφοδιασμό με αέριο για την περίοδο 2023-2024 του ΕΔΔΣΜ Αερίου 12 συμπληρώθηκαν με επισκόπηση της θερινής περιόδου και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, σε περίπτωση πλήρους διακοπής των εισαγωγών ρωσικού αερίου μέσω αγωγών, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα πρέπει να πληρωθούν στο 46 % στην αρχή της περιόδου έγχυσης, σε συνδυασμό με μείωση της ζήτησης κατά 15 %, ισχυρές προμήθειες και ενισχυμένη δυναμικότητα ΥΦΑ, ώστε να επιτευχθεί το απαιτούμενο 90 % κατά την έναρξη της χειμερινής περιόδου κατανάλωσης αερίου στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2024. Στο γράφημα 7 παρουσιάζονται οι προβλέψεις πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης στο πλαίσιο διαφόρων σεναρίων συνεχούς μείωσης της ζήτησης, με την επιφύλαξη των μέσων της αγοράς ή των μέσων πολιτικής που ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη αυτής της μείωσης, με βάση τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα πληροφοριών για την αγορά και με παραδοχή την πλήρη διακοπή του εφοδιασμού μέσω ρωσικών αγωγών 13 . Τα σενάρια αυτά οδηγούν σε επίπεδο πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης της τάξης του 49 % στο τέλος της χειμερινής περιόδου (31 Μαρτίου 2024), λαμβανομένων υπόψη των υψηλών επιπέδων αποθήκευσης που αναφέρθηκαν στις 16 Δεκεμβρίου 2022 και με βάση την πείρα που αποκτήθηκε το 2023 (ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 56 % την 1η Απριλίου 2023). Ωστόσο, το μέσο επίπεδο αποθήκευσης την 1η Απριλίου της περιόδου αναφοράς 14 ανερχόταν σε 33 %. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι σε αρκετές δημοσιεύσεις 15   επισημαίνεται ότι η παγκόσμια δυναμικότητα παραγωγής και υγροποίησης αερίου δεν θα αυξηθεί σημαντικά πριν από το 2026, το οποίο σημαίνει ότι η διαθεσιμότητα φυσικού αερίου είναι πιθανό να παραμείνει περιορισμένη έως τη χειμερινή περίοδο 2026-2027.

Γράφημα 7: Μηνιαία επίπεδα αποθήκευσης ανάλογα με τη συνέχιση της μείωσης της ζήτησης

Σημείωση: Στο γράφημα παρουσιάζονται τα επίπεδα αποθήκευσης στο τέλος κάθε μήνα.

Πηγή: Επικεφαλής οικονομολόγος της ΓΔ ENER, με βάση στοιχεία της Eurostat, της AGSI και δεδομένα πληροφοριών για την αγορά σχετικά με τις ροές αερίου

Στο γράφημα 7 εξετάζονται τρία σενάρια:

·Σενάριο «μη συνέχισης της μείωσης της ζήτησης»: Οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγών διακόπτονται και η μείωση της ζήτησης αερίου δεν συνεχίζεται πέραν της 31ης Μαρτίου 2024. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί το επίπεδο αποθήκευσης στο 64 %, πολύ κάτω από τον στόχο του 90 % έως την 1η Νοεμβρίου 2024, και να εξαντληθεί πλήρως έως τον Φεβρουάριο του 2025.

·Σενάριο «συνέχισης της μείωσης της ζήτησης έως τον Νοέμβριο του 2024»: Οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγών διακόπτονται και με τη συνέχιση της μείωσης της ζήτησης αερίου έως τον Νοέμβριο του 2024 επιτυγχάνεται ο στόχος αποθήκευσης του Νοεμβρίου, αλλά στη συνέχεια το απόθεμα εξαντλείται γρήγορα και ανέρχεται μόλις στο 10 % των επιπέδων πλήρωσης έως το τέλος Μαρτίου του 2025. Ως εκ τούτου, στο σενάριο αυτό κινδυνεύει η ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο για την επερχόμενη χειμερινή περίοδο 2025-2026.

·Σενάριο «συνέχισης της μείωσης της ζήτησης έως τον Μάρτιο του 2025»: Το σενάριο στο οποίο οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγών διακόπτονται και με συνέχιση της μείωσης της ζήτησης κατά 15 %, τα επίπεδα αποθήκευσης επιτυγχάνουν τον στόχο αποθήκευσης του Νοεμβρίου. Επιπλέον, τα επίπεδα αποθήκευσης μπορούν να ανέλθουν περίπου στο 36 % έως το τέλος Μαρτίου του 2025. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί επαρκές επίπεδο πριν από την περίοδο έγχυσης του 2025.

Τα σενάρια αυτά εξετάζουν βασικά στοιχεία της ασφάλειας εφοδιασμού με αέριο, όπως η εξέλιξη των επιπέδων αποθήκευσης κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου και οι εξελίξεις όσον αφορά τον ρωσικό και τον παγκόσμιο εφοδιασμό με αέριο. Επιπλέον, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο περαιτέρω αποκορύφωσης των καθοδικών κινδύνων για την ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ, οι οποίοι θα μπορούσαν να προκύψουν επιπλέον των προαναφερθέντων σεναρίων, όπως η δυνητικά αυξημένη παγκόσμια ζήτηση ΥΦΑ και μια ορισμένη ανάκαμψη της ζήτησης αερίου για τη βιομηχανία. Ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας αβεβαιότητας είναι οι καιρικές συνθήκες, καθώς ένας ψυχρότερος από τον μέσο όρο χειμώνας την περίοδο 2023-2024 ή την περίοδο 2024-2025 θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο. Με την παραδοχή της μείωσης κατά 15 % και της μέγιστης ζήτησης για κάθε μήνα μεταξύ του 2014 και του 2021, η ετήσια ζήτηση ενδέχεται να αυξηθεί κατά 28 bcm. Οι χειμερινές προβλέψεις ως προς τον εφοδιασμό με αέριο του ΕΔΔΣΜ Αερίου επιβεβαιώνουν ότι, σε περίπτωση ψυχρού χειμώνα, η μείωση της ζήτησης κατά 15 % είναι απαραίτητη προκειμένου το δίκτυο αερίου να είναι σε θέση να ικανοποιήσει τη ζήτηση και να εξασφαλίσει επίπεδο πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης τουλάχιστον 30 %.

Ως εκ τούτου, παρότι η ΕΕ έχει περιορισμένη δυνατότητα άσκησης επιρροής για την αύξηση του παγκόσμιου εφοδιασμού με αέριο, η διαχείριση της αποθήκευσης (με τη στήριξη των τροποποιήσεων του κανονισμού για την αποθήκευση 16 στον κανονισμό για την ασφάλεια εφοδιασμού με αέριο και στις πορείες αποθήκευσης) και η μείωση της ζήτησης αποδείχθηκαν αποτελεσματικές για την κατοχύρωση της ασφάλειας του εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο από την έναρξη της κρίσης. Εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικά εργαλεία, σε περίπτωση που η αποθήκευση φτάσει σε ανεπαρκή επίπεδα κατά το υπόλοιπο της χειμερινής περιόδου 2023-2024, ή σε περίπτωση εκδήλωσης καθοδικών κινδύνων. Ωστόσο, οι αγορές ανταποκρίνονται στις αυξήσεις των τιμών, γεγονός που μπορεί να διευκολύνει την επαρκή μείωση της ζήτησης σε περίπτωση εκδήλωσης καθοδικών κινδύνων.

Επιπλέον, ο ACER επιμένει στη γνωμοδότησή του 17 σχετικά με τις χειμερινές προβλέψεις ως προς τον εφοδιασμό με αέριο για την περίοδο 2023-2024 του ΕΔΔΣΜ Αερίου ότι: Η εκδήλωση [...] παραγόντων κινδύνου μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια εφοδιασμού [...]. Στη συνέχεια θα επέλθουν αναγκαστικές μειώσεις της ζήτησης αερίου και η μη εθελοντική περικοπή της ζήτησης των καταναλωτών αερίου για μη απαραίτητους σκοπούς θα αποτελέσει έσχατο μέτρο έκτακτης ανάγκης. Ο ACER ζητεί επίσης τη συνεχή επαγρύπνηση όσον αφορά την κατάσταση του εφοδιασμού με αέριο και την παρακολούθηση της εφαρμογής του κανονισμού της ΕΕ για τη μείωση της ζήτησης αερίου. 

VI.Συμπέρασμα

Για τον μετριασμό των σοβαρών κινδύνων για την ασφάλεια του εφοδιασμού το 2022 η ΕΕ εξέδωσε, στο πλαίσιο του REPowerEU, τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1369 προκειμένου να μειώσει τη ζήτηση αερίου κατά 15 %. Τον Μάρτιο του 2023 η ΕΕ αποφάσισε να παρατείνει τη μείωση αυτή μέσω του κανονισμού (ΕΕ) 2023/706, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, την επιτακτική ανάγκη επαναπλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και τη διατήρηση της στενότητας στην αγορά λόγω π.χ. της χαμηλής διαθεσιμότητας υδροηλεκτρικής και πυρηνικής ενέργειας. 

Η παρούσα έκθεση αναφέρει ότι, καίτοι η κατάσταση της ασφάλειας του εφοδιασμού έχει βελτιωθεί χάρη στις στοχευμένες επενδύσεις και σε ορισμένα μέτρα —συμπεριλαμβανομένου του στόχου μείωσης που ορίζεται στον κανονισμό για τη μείωση της ζήτησης, τον οποίο έχουν υπερβεί τα κράτη μέλη— η κατάσταση παραμένει ωστόσο ευαίσθητη. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι παγκόσμιες αγορές αερίου εξακολουθούν να διακρίνονται από στενότητα και αναμένεται να παραμείνουν στην κατάσταση αυτή έως το 2026, όταν θα τεθούν σε λειτουργία νέες δυναμικότητες υγροποίησης. Υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι οι οποίοι, εάν εκδηλωθούν, ενδέχεται να συμβάλουν περαιτέρω στη λεπτή ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, όπως περαιτέρω πιθανές διακοπές του εφοδιασμού με αέριο, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής των εισαγωγών ρωσικού αερίου ή της διακοπής των υφιστάμενων κρίσιμων υποδομών στον τομέα του αερίου, της ανάκαμψης της ασιατικής ζήτησης ΥΦΑ, του ψυχρού χειμώνα και της χαμηλής αποθήκευσης υδροηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, το ευρύτερο γεωπολιτικό τοπίο έχει επιδεινωθεί περαιτέρω, καθώς ένοπλες συγκρούσεις υψηλής έντασης έχουν πλήξει αρκετές άλλες περιοχές εφοδιασμού και διαμετακόμισης, όπως η Μέση Ανατολή και η Ερυθρά Θάλασσα.

Η μείωση της ζήτησης συνέβαλε σημαντικά στη σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο κατά 65 bcm το 2023, η οποία επιτεύχθηκε κυρίως από τα νοικοκυριά και τον βιομηχανικό τομέα. Επιπλέον, για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ετοιμότητας για τη χειμερινή περίοδο και τη διασφάλιση ότι τα κράτη μέλη συμμορφώνονται με τον στόχο πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης στο 90 % την 1η Νοεμβρίου 2024, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης της ΕΕ πρέπει να παραμείνουν σε επαρκώς υψηλό επίπεδο καθ’ όλη τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Το 2023, όπως και το 2022, η μείωση της ζήτησης ήταν καθοριστικός παράγοντας για το κλείσιμο του χειμώνα με επαρκή επίπεδα αποθήκευσης και για την παροχή της αναγκαίας ευελιξίας κατά τη θερινή περίοδο, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος αποθήκευσης του 90 %, να διατηρηθούν παράλληλα οι τιμές σε χαμηλότερα επίπεδα και να περιοριστεί η αστάθεια. Η μείωση της ζήτησης συνέβαλε επίσης στην επίτευξη του στόχου αποθήκευσης τον Αύγουστο, πολύ πριν από τον Νοέμβριο. Αυτό είχε επίσης ως αποτέλεσμα οι συμμετέχοντες στην αγορά της ΕΕ να αποθηκεύουν αέριο στην Ουκρανία στα τέλη της θερινής περιόδου του 2023, ενισχύοντας αμοιβαία την ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ και της Ουκρανίας με αέριο.

Επιπλέον, είναι αναγκαίο να εξεταστεί ο κανονισμός για τη μείωση της ζήτησης σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα του κανονισμού για την αποθήκευση. Οι δύο αυτές πράξεις αποτελούν μέρος της αρχιτεκτονικής της ΕΕ για την ασφάλεια του εφοδιασμού και αλληλοενισχύονται. Η μείωση της ζήτησης αερίου εξασφάλισε στα κράτη μέλη και στους συμμετέχοντες στην αγορά την απαιτούμενη ευελιξία για την επίτευξη των στόχων αποθήκευσης, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ήδη περιορισμένη παγκόσμια αγορά αερίου από πρόσθετες πιέσεις.

Εάν η κατάσταση του εφοδιασμού παραμείνει περιορισμένη ή επιδεινωθεί περαιτέρω και θέσει σε κίνδυνο τον στόχο αποθήκευσης του 90 % για τον Νοέμβριο του 2024, η μείωση της ζήτησης θα συνεχίσει να διαδραματίζει καίριο ρόλο το 2024 και μετέπειτα για τη σταθεροποίηση της αγοράς αερίου. 

(1)

Σύμφωνα με τις παγκόσμιες ενεργειακές προοπτικές του ΔΟΕ για το 2023, αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία δυναμικότητα υγροποίησης 250 bcm/έτος πριν από το 2030, αλλά το μεγαλύτερο μέρος τέτοιου είδους δυναμικότητας αναμένεται μόλις την περίοδο 2025-2027.

(2)

Επεισόδια έντονης αστάθειας σημειώθηκαν, π.χ. μετά την ανακοίνωση απεργιών στις αυστραλιανές εγκαταστάσεις ΥΦΑ τον Σεπτέμβριο και μετά τη διακοπή της λειτουργίας του Balticconnector και την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο.

(3)

Έκθεση COM(2023) 173 και SWD(2023) 63 σχετικά με την επανεξέταση του κανονισμού (ΕΕ) 2022/1369.

(4)

  How to Avoid Gas Shortages in the European Union in 2023 — Ανάλυση — ΔΟΕ .

(5)

  https://iea.blob.core.windows.net/assets/601bff14-5d9b-4fef-8ecc-d7b2e8e7449a/GasMarketReportQ12024.pdf .

(6)

  https://www.entsog.eu/outlooks-reviews#winter-outlooks-and-reviews .

(7)

Έκθεση COM(2023) 173.

(8)

Τα 9 κράτη μέλη της ΕΕ είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Κροατία και η Ουγγαρία. Η ανάλυση βασίζεται σε δημόσια δεδομένα που υποβλήθηκαν μόνο από τους οικείους εθνικούς διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς, τα οποία καθιστούν δυνατή την εκτίμηση των καταναλωτών αερίου στον βιομηχανικό και τον οικιστικό τομέα. Η ανάλυση συμπληρώνεται με στοιχεία της Eurostat σχετικά με την κατανάλωση αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

(9)

Υπολογισμοί των ENER/CET με βάση τη σειρά NRC_CHDD_M της Eurostat. Επισημαίνεται ότι η Eurostat υπολογίζει το σύνολο της ΕΕ ως τον σταθμισμένο ως προς τον χώρο (γεωγραφικό) μέσο όρο των δεδομένων για τα επιμέρους κράτη μέλη. Στο πλαίσιο της παρούσας ανάλυσης, η στάθμιση αυτή δεν είναι κατάλληλη. Ως εκ τούτου, υπολογίστηκε εκ νέου το σύνολο της ΕΕ ως ο μέσος όρος των επιμέρους κρατών μελών, σταθμισμένος με βάση τον πληθυσμό τους (demo_gind).

(10)

Στην υποβολή στοιχείων σχετικά με την κατανάλωση αερίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας σημειώνονται καθυστερήσεις σε σχέση με την υποβολή εκθέσεων για τη συνολική κατανάλωση αερίου. Ως εκ τούτου, το χρονικό πλαίσιο περιλαμβάνει μόνο την περίοδο από τον Αύγουστο του 2022 έως τον Οκτώβριο του 2023.

(11)

Ενεργειακό ισοζύγιο 2021.

(12)

  https://www.entsog.eu/outlooks-reviews#winter-outlooks-and-reviews

(13)

Παραδοχές:

·Επίπεδα αποθήκευσης στις 8 Δεκεμβρίου 2023 (91,3 %)

·Ο εφοδιασμός μέσω αγωγών (εκτός της Ρωσίας) είναι ο μέσος όρος μεταξύ Ιανουαρίου 2022 και Οκτωβρίου 2023

·Πλήρης διακοπή του εφοδιασμού μέσω ρωσικών αγωγών από την έναρξη της προσομοίωσης

·Ο εφοδιασμός με ΥΦΑ ισούται με τον μέγιστο εφοδιασμό με ΥΦΑ το 2023

·Μέση ζήτηση αερίου της περιόδου αναφοράς στην ΕΕ27, με εφαρμογή ποσοστών μείωσης όπως αναφέρθηκαν

·Εξαγωγές προς την Ελβετία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία με βάση τις ροές της περιόδου 2022-2023.

(14)

Η περίοδος αναφοράς είναι το διάστημα 2016-2021.

(15)

  Δημοσίευση ΔΟΕ , δημοσίευση GIIGNL .

(16)

Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1032 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2022, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) 2017/1938 και (ΕΚ) αριθ. 715/2009 σχετικά με την αποθήκευση αερίου.

(17)

  ACER_Opinion_11-2023_on_ENTSOG_Winter_Supply_Outlook_2023-2024.pdf (europa.eu)