52023AE3253

EUR-Lex

Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

EUROPA
EUR-Lex home
EUR-Lex - 52023AE3253 - EN

Help

Search tips

Need more search options? Use the Advanced search

Document 52023AE3253

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου σχετικά με την ταχύτερη και ασφαλέστερη ελάφρυνση για τους φόρους που παρακρατήθηκαν καθ’ υπέρβαση των οφειλόμενων» [COM(2023) 324 final — 2023/0187 (CNS)]

EESC 2023/03253

ΕΕ C, C/2024/1580, 5.3.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/1580/oj (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/1580/oj

HTML

PDF - authentic OJ

e-signature

How to verify the authenticity of the Official Journal

Επίσημη Εφημερίδα
της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σειρά C

C/2024/1580

5.3.2024

[COM(2023) 324 final — 2023/0187 (CNS)]

(C/2024/1580)

Εισηγητής:

ο κ. Benjamin RIZZO

Αίτηση γνωμοδότησης	Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 28.7.2023
Νομική βάση	Άρθρο 113 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αρμόδιο τμήμα	Οικονομική και νομισματική ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή
Υιοθετήθηκε από το τμήμα	15.11.2023
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	13.12.2023
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	583
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	198/0/2

1. Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επιδοκιμάζει τον σκοπό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αποφεύγονται η διπλή φορολόγηση και οι περίπλοκες διαδικασίες για μειωμένους συντελεστές εις βάρος των επενδυτών που κατέχουν τίτλους σε διακρατικό επίπεδο. Οι ταχύτερες και αποτελεσματικότερες διαδικασίες θα υποστηρίξουν τις διασυνοριακές επενδύσεις προς το συμφέρον της εσωτερικής αγοράς.

1.2.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά τα πρόσθετα οφέλη που θα μπορούσε να προσφέρει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην προαγωγή των διασυνοριακών επενδύσεων ανά την ΕΕ, ιδίως για τους ιδιώτες επενδυτές, μέσω της επίτευξης ουσιαστικής απλούστευσης των σχετικών διαδικασιών. Ως εκ τούτου, η πρόταση είναι συμβατή με τον στόχο της δημιουργίας ένωσης κεφαλαιαγορών και της ενίσχυσης της συνολικής ανταγωνιστικότητας της εσωτερικής αγοράς.

1.3.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης και των φορολογικών καταχρηστικών πρακτικών όσον αφορά τα συστήματα επιστροφής παρακρατούμενου φόρου (αρμπιτράζ μερισμάτων ή Cum/Ex και υποβολή πολλαπλών αιτήσεων επιστροφής ή Cum/Cum), με την επιδίωξη δικαιότερου φορολογικού συστήματος σε όλα τα κράτη μέλη, της αύξησης της συλλογής φορολογικών εσόδων, καθώς και της ενθάρρυνσης της καλύτερης συνεργασίας των φορολογικών αρχών.

1.4.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι συμβατή με τις εισηγήσεις που διατύπωσε η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) στην τελική της έκθεση με τίτλο «Final report on Cum/Ex, Cum/Cum and withholding tax reclaim schemes» [Τελική έκθεση σχετικά με τα συστήματα Cum/Ex, Cum/Cum και επιστροφής παρακρατούμενου φόρου], στην οποία ζητείται η ανάληψη ειδικής δράσης για τη φορολογία σε επίπεδο ΕΕ με σκοπό την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και των καταχρηστικών φορολογικών πρακτικών.

1.5.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την καθιέρωση του ψηφιακού πιστοποιητικού φορολογικής κατοικίας (eTRC), ενός κοινού ανά την ΕΕ ηλεκτρονικού πιστοποιητικού φορολογικής κατοικίας, το οποίο θα συντομεύει την καταβολή των επιστροφών, ωφελώντας έτσι τους διακρατικούς επενδυτές. Η ΕΟΚΕ προτείνει να χρησιμοποιείται το eTRC με σκοπό την απλούστευση και άλλων ζητημάτων πέραν όσων ήδη αναφέρονται στην πρόταση.

1.6.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει πως η πρόταση θα αποφέρει σημαντική μείωση του κόστους σε σύγκριση με την υπάρχουσα κατάσταση και ενθαρρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επαληθεύει περιοδικά κατά πόσον η εν λόγω εξοικονόμηση θα επιτυγχάνεται πραγματικά.

1.7.

Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να εγγράφονται σε κάθε κράτος μέλος και, ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει αύξηση του κόστους συμμόρφωσης βραχυπρόθεσμα, το οποίο αναμένεται να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου, με σημαντικά πλεονεκτήματα μακροπρόθεσμα. Ως προς τούτο, η ΕΟΚΕ συνιστά να καταβληθεί ειδική προσπάθεια για να διατηρηθεί το κόστος συμμόρφωσης στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο κατά την αρχική φάση εφαρμογής των νέων κανόνων.

1.8.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την επιλογή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να θεσπίσει ελάχιστο όριο, σύμφωνα με το οποίο οι επενδυτές με πληρωμές μερισμάτων κάτω των 1 000 ευρώ δεν θα υποχρεούνται να παρέχουν πληροφορίες σχετικές με τις χρηματοοικονομικές ρυθμίσεις ή τις ελάχιστες περιόδους διακράτησης των τίτλων. Με την επιλογή αυτή φαίνεται να επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ, αφενός, της αποτελεσματικότητας των νέων κανόνων (προς όφελος της εσωτερικής αγοράς και των επενδυτών) και, αφετέρου, της ανάγκης απλούστευσης με την αποφυγή των υπερβολικά επαχθών δασμών επί της διακράτησης μικρού αριθμού τίτλων.

1.9.

Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να υποβάλουν ταχέως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά τη διάρκεια της περιόδου εφαρμογής, ετήσιες εκθέσεις με στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των επιστροφών φόρων που παρακρατήθηκαν καθ’ υπέρβαση των οφειλόμενων και επιστρέφονται/απαλλάσσονται τόσο εντός όσο και μετά την παρέλευση της προθεσμίας, έτσι ώστε οι επιστροφές παρακρατούμενου φόρου στην πηγή να επιστρέφονται/απαλλάσσονται σταδιακά εντός της φιλόδοξης προθεσμίας των 25 ημερών που ορίζεται στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

1.10.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η επιβολή πιθανών κυρώσεων κατά ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών που προβλέπονται στο άρθρο 17 της πρότασης ανατίθεται στα κράτη μέλη. Οι κυρώσεις θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αποτρεπτικές, αναλογικές και εύλογες, ώστε να συνδυάζουν την ταχεία εφαρμογή των νέων κανόνων με την ανάγκη προσαρμογής των ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών στη νέα ρυθμιστική προσέγγιση που προτίθεται να ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

2. Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

2.1.

Η κατοχή τίτλων σε διασυνοριακό πλαίσιο οδηγεί επί του παρόντος σε διπλή φορολόγηση για τους επενδυτές όσον αφορά τα μερίσματα από συμμετοχικούς τίτλους και τους τόκους επί των συμμετοχών σε ομόλογα. Οι φόροι μπορούν πράγματι να επιβάλλονται, πρώτον στη χώρα του εκδότη των τίτλων (χώρα παρακράτησης στην πηγή) με τη μορφή παρακράτησης φόρου επί των ακαθάριστων εσόδων από τίτλους (παρακράτηση φόρου στην πηγή) και δεύτερον στη χώρα φορολογικής κατοικίας του επενδυτή (χώρα κατοικίας) με τη μορφή φόρου εισοδήματος.

2.2.

Για την αποφυγή αυτής της διπλής φορολόγησης, εφαρμόζονται συμβάσεις αποφυγής της διπλής φορολόγησης (DTT), ώστε να καταστεί δυνατός ο επιμερισμός των φορολογικών δικαιωμάτων μεταξύ των χωρών παρακράτησης στην πηγή και των χωρών κατοικίας. Ως εκ τούτου, οι επενδυτές μη μόνιμοι κάτοικοι μπορεί να δικαιούνται χαμηλότερο συντελεστή παρακράτησης φόρου στην πηγή ή φοροαπαλλαγή στη χώρα παρακράτησης στην πηγή. Επιπλέον, η εθνική νομοθεσία σε ορισμένες χώρες παρακράτησης στην πηγή μπορεί να προβλέπει χαμηλότερους συντελεστές ή απαλλαγές. Αυτός ο μειωμένος φορολογικός συντελεστής, ή η απαλλαγή απ’ αυτόν, εφαρμόζεται άμεσα κατά τον χρόνο καταβολής του μερίσματος/τόκου (ελάφρυνση στην πηγή) ή ο φόρος που παρακρατήθηκε καθ’ υπέρβαση του οφειλόμενου επιστρέφεται βάσει διαδικασίας επιστροφής από τον επενδυτή (διαδικασία επιστροφής).

2.3.

Ωστόσο, οι διαδικασίες παρακράτησης φόρου στην πηγή που βασίζονται σε φορολογικές συμβάσεις ή εγχώρια οφέλη και ευνοούν τους επενδυτές μη μόνιμους κατοίκους είναι συχνά επαχθείς και χρονοβόρες, δεδομένου ότι διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών τόσο όσον αφορά το επίπεδο ψηφιοποίησής τους όσο και τα απαιτούμενα έγγραφα τεκμηρίωσης σε κάθε δικαιοδοσία. Επιπλέον, η διαδικασίες παρακράτησης φόρου στην πηγή ενέχουν τον κίνδυνο φορολογικής απάτης και καταχρηστικών πρακτικών, οδηγώντας σε απώλειες εσόδων για τα κράτη μέλη, όπως φαίνεται από μια σειρά πρόσφατων φορολογικών σκανδάλων (γνωστών ως «Cum/Cum» και «Cum/Ex»). Οι περιπτώσεις αυτές αφορούσαν υπερβολικές επιστροφές που είχαν εισπραχθεί χωρίς να υπάρχει σχετικό δικαίωμα.

2.4.

Η περιγραφόμενη κατάσταση στην πραγματικότητα αποθαρρύνει τις διασυνοριακές επενδύσεις σε ολόκληρη την ΕΕ, ιδίως για τους ιδιώτες επενδυτές, λόγω των χρονοβόρων και δαπανηρών διαδικασιών που αντιβαίνουν στους στόχους της δημιουργίας μιας Ένωσης Κεφαλαιαγορών και στη συνολική ανταγωνιστικότητα της εσωτερικής αγοράς. Στα μειονεκτήματα αυτά έρχονται να προστεθούν ο κίνδυνος φορολογικής απάτης και οι καταχρηστικές φορολογικές πρακτικές, που επηρεάζουν αρνητικά τα φορολογικά έσοδα των κρατών μελών.

2.5.

Η εκτίμηση επιπτώσεων που διενήργησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αξιολόγηση πιθανών νομοθετικών λύσεων προσδιόρισε τρεις βιώσιμες επιλογές πολιτικής: i) θέσπιση κοινού eTRC και κοινή υποβολή εκθέσεων· ii) εφαρμογή συστήματος ελάφρυνσης στην πηγή· iii) εφαρμογή συστήματος ταχείας επιστροφής εντός καθορισμένου χρονικού πλαισίου και/ή ελάφρυνσης στην πηγή. Η τρίτη επιλογή θεωρείται η πλέον αποτελεσματική (ταχύτητα, απλότητα και ψηφιοποίηση των διαδικασιών) και σκόπιμη από πολιτικής άποψης.

2.6.

Η νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποσκοπεί στη βελτίωση του διαδικαστικού πλαισίου, επιδιώκοντας τον διττό στόχο της στήριξης της καλής λειτουργίας της Ένωσης Κεφαλαιαγορών με τη διευκόλυνση των διασυνοριακών επενδύσεων, αφενός, και τη διασφάλιση δίκαιης φορολόγησης με τη μείωση της φορολογικής απάτης και των καταχρηστικών φορολογικών πρακτικών, αφετέρου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι εξοικονομήσεις κόστους για τους επενδυτές που θα προκύψουν από την εφαρμογή της νέας πρότασης θα ανέλθουν σε περίπου 5,17 δισ. ευρώ ετησίως.

2.7.

Η πρόταση διαρθρώνεται σε δύο κύρια μέρη (κεφάλαια 2 και 3). Το κεφάλαιο 2 προβλέπει τη δημιουργία ψηφιακού πιστοποιητικού φορολογικής κατοικίας σε επίπεδο ΕΕ, ενώ το κεφάλαιο 3 διαλαμβάνει τις διαδικασίες ελάφρυνσης της παρακράτησης φόρου στην πηγή. Περιλαμβάνει επίσης τη διαδικασία για τη σύσταση εθνικών μητρώων για συγκεκριμένους ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (πιστοποιημένος ενδιάμεσος χρηματοπιστωτικός οργανισμός — ΠΕΧΟ), την υποχρέωση τυποποιημένης υποβολής στοιχείων για τους εν λόγω ΠΕΧΟ, καθώς και την υποχρέωση των κρατών μελών να θεσπίσουν σύστημα ελάφρυνσης της παρακράτησης φόρου στην πηγή ή σύστημα ταχείας επιστροφής ή συνδυασμό των δύο.

2.8.

Το κοινό ψηφιακό πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας (eTRC) θα θεσπιστεί από όλα τα κράτη μέλη και θα παρέχει μια ταχεία και ασφαλή διοικητική διαδικασία για την επιβεβαίωση της φορολογικής κατοικίας των φορολογουμένων της ΕΕ. Όπως ορίζεται στο άρθρο 4, θα υπάρχει κοινό περιεχόμενο για το eTRC, ανεξάρτητα από το κράτος μέλος έκδοσης, δηλαδή το κράτος μέλος κατοικίας. Επιπλέον, για να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος, προτείνεται το eTRC να καλύπτει ολόκληρο το ημερολογιακό έτος όταν υποβάλλεται η αίτηση σε τρέχον έτος για το εν λόγω φορολογικό έτος.

2.9.

Τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να εκδίδουν eTRC εντός μίας ημέρας, εφόσον τους έχει υποβληθεί συγκεκριμένο σύνολο πληροφοριών και υπό την προϋπόθεση ότι δεν συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις που να δικαιολογούν καθυστέρηση. Στις περιπτώσεις στις οποίες δεν θα τηρείται η προθεσμία έκδοσης εντός μίας ημέρας, το μέρος το οποίο υποβάλλει την αίτηση θα πρέπει να ενημερώνεται σχετικά από το οικείο κράτος μέλος. Για την εκπλήρωση της απαίτησης έκδοσης εντός προθεσμίας μίας ημέρας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα για την έκδοση του eTRC.

2.10.

Για να επωφελούνται οι επενδυτές από τις διαδικασίες ελάφρυνσης της παρακράτησης φόρου στην πηγή που βρίσκονται στο επίκεντρο της οδηγίας, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συνεργάζονται με ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς οι οποίοι είναι πιστοποιημένοι για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών. Υπάρχουν δύο λόγοι για την πιστοποίηση ενός ενδιάμεσου χρηματοπιστωτικού οργανισμού ως πιστοποιημένου ενδιάμεσου χρηματοπιστωτικού οργανισμού (ΠΕΧΟ) και, κατ’ επέκταση, για την πρόσβασή του στις διαδικασίες της παρούσας οδηγίας: i) σε υποχρεωτική βάση για τα μεγάλα ιδρύματα και ii) σε προαιρετική βάση για όλες τις άλλες οντότητες.

2.11.

Όσον αφορά τα πρόσωπα που υποχρεούνται να υποβάλλουν στοιχεία, οι υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων απορρέουν από την εγγραφή σε ένα από τα εθνικά μητρώα. Όλοι οι ΠΕΧΟ που περιλαμβάνονται σε ένα ή περισσότερα από τα εθνικά μητρώα υπόκεινται στην υποχρέωση υποβολής στοιχείων στην αρχή που τηρεί το μητρώο και, κατά περίπτωση, στον πράκτορα παρακράτησης φόρου στην πηγή, ανεξάρτητα από τη χώρα κατοικίας τους (ΕΕ ή εκτός της ΕΕ· ή σε κράτος μέλος με ή χωρίς δικό του εθνικό μητρώο).

2.12.

Όσον αφορά τα στοιχεία που πρέπει να υποβάλλονται, η οδηγία καθορίζει στο παράρτημα II ένα κοινό σύνολο στοιχείων της αναφοράς. Κάθε ΠΕΧΟ υποβάλλει στοιχεία μόνο για το σκέλος της συναλλαγής που είναι ορατό για τον ΠΕΧΟ, δηλαδή από ποιον λαμβάνει το μέρισμα/τον τόκο και σε ποιον καταβάλλει το μέρισμα/τον τόκο. Επομένως, ο αποδέκτης της υποβολής πλήρων στοιχείων, δηλαδή είτε η φορολογική διοίκηση στην πηγή είτε κάποιος πράκτορας παρακράτησης φόρου στην πηγή που έχει οριστεί εξ ονόματός της, θα έχει στη διάθεσή του όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την ανασυγκρότηση της χρηματοπιστωτικής αλυσίδας της συναλλαγής από τον επενδυτή έως τον εκδότη των τίτλων.

2.13.

Οι πληροφορίες που υποβάλλονται στη φορολογική διοίκηση θα του εξασφαλίζουν τη δυνατότητα να εξακριβώνει τα στοιχεία του τελικού επενδυτή και το δυνητικό δικαίωμά του σε μειωμένο συντελεστή παρακράτησης φόρου στην πηγή. Επομένως, μετριάζεται ο κίνδυνος διπλών επιστροφών και ενισχύεται η ικανότητα των φορολογικών αρχών να εντοπίζουν και να καταπολεμούν άλλες καταχρηστικές και δόλιες πρακτικές.

2.14.

Η υποβολή στοιχείων θα πραγματοποιείται μέσω συστήματος τυποποιημένου μορφότυπου XML που θα καθοριστεί σε εκτελεστική πράξη, η οποία θα εκδοθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο αυτοματοποιημένος δίαυλος για την παροχή των πληροφοριών από τους οικονομικούς φορείς στην αντίστοιχη φορολογική διοίκηση ή στον αντίστοιχο πράκτορα παρακράτησης φόρου στην πηγή που ενεργεί εξ ονόματός της θα τυποποιηθεί και θα καθοριστεί στην εν λόγω εκτελεστική πράξη.

2.15.

Το χρονοδιάγραμμα για την υποβολή των πληροφοριών είναι το αργότερο 25 ημέρες από την ημερομηνία καταγραφής. Η υποβολή στοιχείων θα πρέπει να πραγματοποιείται το συντομότερο δυνατόν μετά την ημερομηνία καταγραφής, εκτός εάν εκκρεμεί εντολή διακανονισμού για οποιοδήποτε σκέλος μιας συναλλαγής κατά την ημερομηνία καταγραφής, οπότε, στην περίπτωση αυτήν, η υποβολή στοιχείων για την εν λόγω συναλλαγή θα πρέπει να πραγματοποιείται το συντομότερο δυνατόν μετά τον διακανονισμό.

2.16.

Η πρόταση προβλέπει επίσης τα εξής: i) σύστημα ελάφρυνσης στην πηγή και ii) σύστημα ταχείας επιστροφής. Στο πλαίσιο ενός συστήματος ελάφρυνσης στην πηγή, το ορθό ποσό των φόρων εφαρμόζεται από τον πράκτορα παρακράτησης φόρου στην πηγή κατά τον χρόνο καταβολής των μερισμάτων/τόκων (άρθρο 12). Στο πλαίσιο ενός συστήματος ταχείας επιστροφής, ο φόρος παρακρατείται με τον υψηλότερο συντελεστή που εφαρμόζεται στη χώρα παρακράτησης στην πηγή, αλλά ο φόρος που παρακρατήθηκε καθ’ υπέρβαση του οφειλόμενου επιστρέφεται στη συνέχεια εντός καθορισμένης προθεσμίας 25 ημερών κατ’ ανώτατο όριο από την ημερομηνία της αίτησης ή από την ημερομηνία εκπλήρωσης της απαίτησης υποβολής στοιχείων, ανάλογα με το ποια ημερομηνία είναι μεταγενέστερη.

2.17.

Για λόγους απλούστευσης, θεσπίστηκε κανόνας de minimis για τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων και τις διαδικασίες δέουσας επιμέλειας, σύμφωνα με τον οποίο οι επενδυτές με πληρωμές μερισμάτων κάτω του ορίου των 1 000 ευρώ δεν θα υποχρεούνται να παρέχουν πληροφορίες σχετικές με τις χρηματοοικονομικές ρυθμίσεις ή τις ελάχιστες περιόδους διακράτησης των τίτλων.

2.18.

Για να διασφαλιστεί η επιστροφή ή ελάφρυνση των παρακρατούμενων φόρων στην πηγή εντός της ορισμένης προθεσμίας (όχι άνω των 25 ημερών), τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να υποβάλλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετήσιες εκθέσεις με στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των επιστροφών/ελαφρύνσεων για τους φόρους που παρακρατήθηκαν καθ’ υπέρβαση των οφειλόμενων τόσο εντός της προθεσμίας όσο και μετά την παρέλευσή της.

2.19.

Τέλος, δυνάμει του άρθρου 17 της πρότασης, «[τ]α κράτη μέλη καθορίζουν τους κανόνες για τις κυρώσεις οι οποίες πρέπει να επιβάλλονται σε περίπτωση παράβασης των εθνικών διατάξεων που θεσπίζονται κατ’ εφαρμογή της παρούσας οδηγίας και λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν την επιβολή τους.».

3. Γενικές και ειδικές παρατηρήσεις

3.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον στόχο της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αποφευχθεί η διπλή φορολόγηση και οι υπερβολικά περίπλοκες διαδικασίες για μειωμένους συντελεστές εις βάρος των επενδυτών που κατέχουν τίτλους σε διακρατικό πλαίσιο. Οι ταχύτερες και αποτελεσματικότερες διαδικασίες παρακράτησης φόρου στην πηγή θα στηρίξουν τις διασυνοριακές επενδύσεις, αποφεύγοντας τα υφιστάμενα μειονεκτήματα προς το πλήρες συμφέρον της Ένωσης Κεφαλαιαγορών ως βασικής συνιστώσας της ενιαίας αγοράς της ΕΕ.

3.2.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά επίσης την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αποτρέψει ή τουλάχιστον να μειώσει τη φορολογική απάτη και τις καταχρηστικές φορολογικές πρακτικές, γεγονός που θα οδηγήσει σε δικαιότερο φορολογικό σύστημα σε όλα τα κράτη μέλη και σε αύξηση των φορολογικών εσόδων των κρατών μελών. Τα πρόσθετα έσοδα θα μπορούσαν πράγματι να χρησιμοποιηθούν για την προώθηση της ανάπτυξης και την ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών εντός των κρατών μελών, καθώς και να συμβάλουν στη διττή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ.

3.3.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την καθιέρωση του eTRC, ενός ενιαίου ανά την ΕΕ ηλεκτρονικού πιστοποιητικού φορολογικής κατοικίας, το οποίο θα συντομεύει την καταβολή των επιστροφών, ωφελώντας έτσι όσους επενδυτές διαθέτουν τις κατάλληλες επενδύσεις. Η ΕΟΚΕ προτείνει να χρησιμοποιείται το eTRC με σκοπό την απλούστευση και άλλων ζητημάτων πέραν όσων ήδη αναφέρονται στην πρόταση. Οι σχετικές με το eTRC πληροφορίες θα πρέπει να είναι διαθέσιμες σε πολλές γλώσσες, εάν είναι αναγκαίο, για λόγους καλύτερης διεκπεραίωσης των επιστροφών.

3.4.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι ο διαρκής κίνδυνος φορολογικής απάτης ή καταχρηστικών φορολογικών πρακτικών απορροφά σημαντικούς πόρους από τις φορολογικές αρχές, οι οποίοι θα μπορούσαν να επενδυθούν για την αντιμετώπιση άλλων προτεραιοτήτων μετά την εφαρμογή ενός δεόντως ψηφιοποιημένου και αποτελεσματικού συστήματος που θα επιτρέπει τις ταχείες επιστροφές εντός καθορισμένου χρονικού πλαισίου και/ή εάν τεθεί σε εφαρμογή εξαρχής συστήματος ελάφρυνσης στην πηγή.

3.5.

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι μια ευρωπαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία είναι καταλληλότερη από τις μεμονωμένες δράσεις των κρατών μελών για την αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με τη φορολόγηση των τίτλων που κατέχονται σε διακρατικό πλαίσιο. Οι ισότιμοι όροι ανταγωνισμού τόσο για τους ημεδαπούς όσο και για τους ξένους επενδυτές, καθώς και για τους εγχώριους και τους εδρεύοντες στην αλλοδαπή ενδιάμεσους, θα επιτυγχάνονταν καλύτερα με μια οδηγία της ΕΕ. Οι εθνικές πρωτοβουλίες ενδέχεται πράγματι να προκαλέσουν αποκλίσεις και κόστος συμμόρφωσης, ενώ μια οδηγία βάσει του άρθρου 115 της ΣΛΕΕ για την προσέγγιση των εθνικών νομοθεσιών που επηρεάζουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς φαίνεται καταλληλότερη για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

3.6.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη συνολική στήριξη της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τα κράτη μέλη. Ταυτόχρονα, αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα κράτη μέλη στα οποία το εγχώριο επιτόκιο για τους επενδυτές μη μόνιμους κατοίκους είναι χαμηλότερο ή το ίδιο με τον συντελεστή που ορίζεται στη φορολογική σύμβαση ενδέχεται να μην διαθέτουν ή να μην χρειάζονται διαδικασίες επιστροφής. Από την άλλη πλευρά, τα κράτη μέλη στα οποία ο εσωτερικός συντελεστής παρακράτησης φόρου στην πηγή είναι υψηλότερος από τον συντελεστή που ορίζεται στην ισχύουσα φορολογική σύμβαση ενδιαφέρονται ασφαλώς περισσότερο για την ενίσχυση της διαφάνειας και την τυποποίηση των διαδικασιών παρακράτησης φόρου στην πηγή.

3.7.

Εν προκειμένω, η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα ωφελήσει επενδυτές κατοίκους της ΕΕ και μη μόνιμους κατοίκους με πολυσυλλεκτικά χαρτοφυλάκια σε ολόκληρη την ΕΕ, παρέχοντάς τους πρόσβαση στους μειωμένους συντελεστές που δικαιούνται όταν επενδύουν πέραν των εθνικών συνόρων, ενθαρρύνοντας έτσι τις διασυνοριακές επενδύσεις. Ως εκ τούτου, συνιστάται η ταχεία έγκριση της πρότασης, προς το συμφέρον της ενιαίας αγοράς.

3.8.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνάδει με την προηγούμενη νομοθεσία και, ειδικότερα, με την οδηγία κατά της φοροαποφυγής, την οδηγία σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας και την οδηγία για την καταπολέμηση της κατάχρησης εικονικών οντοτήτων, για τις οποίες η ΕΟΚΕ έχει δημοσιεύσει ευρέως υποστηρικτικές γνωμοδοτήσεις. Η παρούσα πρωτοβουλία, η οποία αφορά καταχρηστικές φορολογικές πρακτικές όσον αφορά τις διαδικασίες παρακράτησης φόρου στην πηγή που δεν καλύπτονταν προηγουμένως, δεν συνάδει μόνο με το ισχύον νομικό πλαίσιο, αλλά και το συμπληρώνει.

3.9.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά το γεγονός ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανταποκρίνεται στις συστάσεις που διατύπωσε η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) στην τελική έκθεση με τίτλο «Final report on Cum/Ex, Cum/Cum and withholding tax reclaim schemes» (Τελική έκθεση σχετικά με τα συστήματα Cum/Ex, Cum/Cum και επιστροφής παρακρατούμενου φόρου), στην οποία ζητείται η ανάληψη ειδικής δράσης για τη φορολογία σε επίπεδο ΕΕ για την αποτελεσματική καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και των καταχρηστικών φορολογικών πρακτικών.

3.10.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η διαβούλευση που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην οποία συμμετείχαν πολυάριθμοι ενδιαφερόμενοι φορείς (1 682 απαντήσεις), κατέστησε τη διαδικασία πιο διαφανή και δημοκρατική, παρά τον εξαιρετικά τεχνικό χαρακτήρα του θέματος. Τα κράτη μέλη, οι επενδυτές, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι φορολογικές αρχές συμμετείχαν δεόντως. Ολόκληρη η διαδικασία υπογράμμισε την ευρεία συναίνεση σχετικά με τα προβλήματα που προκύπτουν από τις διαφορετικές διαδικασίες παρακράτησης φόρου στην πηγή σε όλα τα κράτη μέλη, καθώς και σχετικά με την ανάγκη ανάληψης δράσης από την ΕΕ για την αντιμετώπιση της κατακερματισμένης και αναποτελεσματικής κατάστασης.

3.11.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει πως η πρόταση θα αποφέρει σημαντική εξοικονόμηση χρήματος σε σύγκριση με την υπάρχουσα κατάσταση και ενθαρρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επαληθεύει περιοδικά κατά πόσον η εν λόγω εξοικονόμηση θα επιτυγχάνεται πραγματικά, όταν πλέον τεθεί σε ισχύ. Όσον αφορά τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει αύξηση του κόστους συμμόρφωσης βραχυπρόθεσμα, το οποίο αναμένεται να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου, οδηγώντας σε σημαντικά πλεονεκτήματα μακροπρόθεσμα. Η ΕΟΚΕ συνιστά να καταβληθούν στοχευμένες προσπάθειες για να διατηρηθεί το κόστος συμμόρφωσης στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο κατά την αρχική φάση εφαρμογής των νέων κανόνων.

3.12.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την επιλογή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να θεσπίσει ένα ελάχιστο όριο, το οποίο θα συνίσταται στο να μην ζητούνται πληροφορίες σχετικές με τις χρηματοοικονομικές ρυθμίσεις ή τις ελάχιστες περιόδους διακράτησης των τίτλων από επενδυτές με πληρωμές μερισμάτων κάτω από το όριο των 1 000 ευρώ. Με την επιλογή αυτή φαίνεται να επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ, αφενός, της αποτελεσματικότητας των νέων κανόνων (προς όφελος της εσωτερικής αγοράς και των επενδυτών) και, αφετέρου, της ανάγκης απλούστευσης των υπερβολικά επαχθών δασμών όσον αφορά την κατοχή μικρού αριθμού τίτλων.

3.13.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η επιβολή πιθανών κυρώσεων κατά ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών που προβλέπονται στο άρθρο 17 της πρότασης ανατίθεται στα κράτη μέλη. Οι κυρώσεις θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αποτρεπτικές, αναλογικές και εύλογες, ώστε να επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ της ταχείας εφαρμογής του νέου καθεστώτος και της ανάγκης προσαρμογής των ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών στη νέα ρυθμιστική προσέγγιση που προτίθεται να ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

3.14.

Η ΕΟΚΕ συνιστά επαρκή συνεργασία μεταξύ των εθνικών φορολογικών αρχών και μεταξύ των εθνικών αρχών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής —ιδίως κατά την πρώτη περίοδο εφαρμογής των νέων κανόνων—, έτσι ώστε να καθιερωθεί σταθερά το νέο σύστημα σε εύλογο χρονικό διάστημα, με μέλημα την επιστροφή/απαλλαγή του παρακρατούμενου φόρου στην πηγή εντός της καθορισμένης προθεσμίας των 25 ημερών.

3.15.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα θα υποβάλλονται σε επεξεργασία προκειμένου να επαληθεύεται ότι εφαρμόζεται στον φορολογούμενο ο σωστός συντελεστής παρακράτησης φόρου στην πηγή, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να περιοριστεί ο όγκος των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που πρέπει να υποβληθούν σε επεξεργασία και να διαβιβάζεται ό,τι είναι αναγκαίο για τον εντοπισμό ελλιπούς υποβολής στοιχείων, μη υποβολής στοιχείων ή φορολογικής απάτης ή καταχρηστικής φορολογικής πρακτικής, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων και την αρχή της ελαχιστοποίησης των δεδομένων, η οποία ορίζει ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα πρέπει να είναι «κατάλληλα, συναφή και να περιορίζονται σε ό,τι είναι αναγκαίο για τους σκοπούς για τους οποίους υποβάλλονται σε επεξεργασία».

Βρυξέλλες, 13 Δεκεμβρίου 2023.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Oliver RÖPKE

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/1580/oj

ISSN 1977-0901 (electronic edition)

Top

Choose the experimental features you want to try