ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 12.7.2022

COM(2022) 342 final

Σύσταση για

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

με την οποία εγκρίνεται η έναρξη διαπραγματεύσεων εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διεθνή συμφωνία σχετικά με τη ρύπανση από πλαστικά

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

Το ψήφισμα 5/14 εκδόθηκε έπειτα από σειρά ψηφισμάτων της UNEA από το 2014, με την τρίτη σύνοδο της UNEA (UNEA3) να αποτελεί βασικό ορόσημο, και τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών να στηρίζουν ορισμένες δράσεις για την εξάλειψη της απόρριψης πλαστικών απορριμμάτων και μικροπλαστικών στους ωκεανούς και τη σύσταση ad-hoc ομάδας εμπειρογνωμόνων ανοικτής σύνθεσης για τα θαλάσσια απορρίμματα και τα μικροπλαστικά (AHEG) με σκοπό τη διερεύνηση των φραγμών στην καταπολέμηση των θαλάσσιων απορριμμάτων και των μικροπλαστικών. Η AHEG ολοκλήρωσε τις εργασίες της το 2020. Προσδιόρισε ορισμένες επιλογές αντιμετώπισης της παγκόσμιας κρίσης της ρύπανσης από πλαστικά, συμπεριλαμβανομένης μιας παγκόσμιας συμφωνίας για τα πλαστικά, με την υποστήριξη της πλειονότητας των συμμετεχόντων στην ομάδα εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι εκπροσωπούν σχεδόν όλες τις περιφέρειες. Τον Οκτώβριο του 2021 η έκθεση των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο «From Pollution to Solution: Global Assessment of Marine Litter and Plastic Pollution» 2 (Από τη ρύπανση στη λύση: Παγκόσμια αξιολόγηση της ρύπανσης από θαλάσσια απορρίμματα και πλαστικά) δημοσιεύτηκε με σκοπό την ενημέρωση της πέμπτης συνόδου της UNEA (UNEA 5.2) σχετικά με την έκταση και τις πτυχές της παγκόσμιας ρύπανσης από θαλάσσια απορρίμματα και πλαστικά.

Ύστερα από τη συνεδρίαση που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2020, το Περού και η Ρουάντα προετοίμασαν ψήφισμα με στόχο την έναρξη διαπραγματεύσεων για μια νέα διεθνή συμφωνία σχετικά με τη ρύπανση από πλαστικά στην UNEA5. Διάφορες διεθνείς εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένης υπουργικής διάσκεψης για τη ρύπανση από θαλάσσια απορρίμματα και πλαστικά που διοργανώθηκε από τη Γερμανία, τον Ισημερινό, το Βιετνάμ και την Γκάνα το 2021, συνέβαλαν στη δημιουργία δυναμικής για το ψήφισμα και τελικά κατέληξαν στην τελική έγκριση του ψηφίσματος με συναίνεση.

•Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής

•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης

Η προτεινόμενη σύσταση συνάδει επίσης με άλλες πολιτικές και νομοθετικές πράξεις της Ένωσης, όπως σχετικά με:

·την υγεία, ιδίως τις πολιτικές και τις δράσεις που αφορούν υλικά και αντικείμενα που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα 24 , τις πολιτικές της Ένωσης για την προστασία του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος,

·τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής 25 ,

·την ταξινομία της ΕΕ για τη βιώσιμη χρηματοδότηση, ιδίως όσον αφορά τα κριτήρια «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» για τις πλαστικές συσκευασίες και άλλα πλαστικά προϊόντα,

·τη μελλοντική ανάπτυξη κριτηρίων οικολογικού σχεδιασμού, μεταξύ άλλων για τις συσκευασίες και άλλα πλαστικά προϊόντα που διατίθενται στην ενιαία αγορά της ΕΕ,

·την προτεινόμενη αναθεώρηση του κανονισμού για τις μεταφορές αποβλήτων,

·τις συμβάσεις της Βασιλείας και της Στοκχόλμης,

·την αναπτυξιακή συνεργασία και τις διεθνείς εταιρικές σχέσεις,

·τις διμερείς και πολυμερείς σχέσεις,

·την πολιτική της Ένωσης για τους έμμονους οργανικούς ρύπους στο πλαίσιο της σύμβασης της Στοκχόλμης, με διάφορα πλαστικά πρόσθετα που απαριθμούνται ή προτείνονται προς καταχώριση, και

·την πολιτική για τα χημικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών του κανονισμού REACH για τα μικροπλαστικά και τα πλαστικά πρόσθετα και του πρόσφατα δημοσιευμένου χάρτη πορείας για τους περιορισμούς 26 , ο οποίος στοχεύει σε ευρέως χρησιμοποιούμενα πρόσθετα (όπως φλογοεπιβραδυντικά) και στο PVC.

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

•Νομική βάση

Η διαδικαστική νομική βάση της πρότασης απόφασης είναι το άρθρο 218 παράγραφοι 3 και 4 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Το άρθρο 218 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ προβλέπει ότι η Επιτροπή υποβάλλει συστάσεις στο Συμβούλιο, το οποίο εκδίδει απόφαση που επιτρέπει την έναρξη διαπραγματεύσεων και ορίζει τον διαπραγματευτή της Ένωσης. Σύμφωνα με το άρθρο 218 παράγραφος 4 της ΣΛΕΕ, το Συμβούλιο μπορεί να απευθύνει οδηγίες στον διαπραγματευτή και να ορίζει ειδική επιτροπή, σε διαβούλευση με την οποία πρέπει να διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις.

Η συμφωνία θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή της προφύλαξης και στις αρχές σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να αναλαμβάνεται προληπτική δράση, θα πρέπει οι περιβαλλοντικές ζημίες να αντικατοπτρίζονται κατά προτεραιότητα στην πηγή, καθώς και στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», ενώ η συγκεκριμένη βάση θα εξεταστεί σε μεταγενέστερο στάδιο, μόλις διατεθούν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πεδίο εφαρμογής και το περιεχόμενο της διεθνούς συμφωνίας για τη ρύπανση από πλαστικά.

•Επικουρικότητα

•Αναλογικότητα

Αυτή θα είναι η πρώτη πολυμερής συμφωνία για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλαστικά με μια ολιστική προσέγγιση που θα καλύπτει τόσο το αρχικό όσο και το τελικό μέρος του κύκλου ζωής των πλαστικών. Υπάρχουν ήδη αρκετές εθνικές και περιφερειακές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλαστικά, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά, αλλά δεν έχουν αποδειχθεί επαρκείς ώστε να ανταποκριθούν στην παγκόσμια πρόκληση της ρύπανσης από πλαστικά. Η ad hoc ομάδα εργασίας ανοικτής σύνθεσης για τα θαλάσσια απορρίμματα και τα μικροπλαστικά, η οποία συστάθηκε κατά την τρίτη σύνοδο της UNEA σε απάντηση στο ψήφισμα UNEP/EA.3/Res.7 σχετικά με τα θαλάσσια απορρίμματα και τα μικροπλαστικά, και η οποία ολοκλήρωσε τις εργασίες της τον Νοέμβριο του 2020, προσδιόρισε μια παγκόσμια συμφωνία για τα πλαστικά ως βασική επιλογή για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης. Εκδόθηκε το ψήφισμα 5/14 της UNEA 5 με τίτλο «End Plastic Pollution: towards an international legally binding instrument» (Τερματισμός της ρύπανσης από πλαστικά: προς ένα διεθνές νομικά δεσμευτικό μέσο), το οποίο καλούσε τον εκτελεστικό διευθυντή του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) να συστήσει τη ΔΕΔ.

•Επιλογή της νομικής πράξης

3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

•Εκ των υστέρων αξιολογήσεις / έλεγχοι καταλληλότητας της ισχύουσας νομοθεσίας

•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

•Συλλογή και χρήση εμπειρογνωσίας

•Εκτίμηση επιπτώσεων

•Καταλληλότητα και απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου

•Θεμελιώδη δικαιώματα

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων

•Επεξηγηματικά έγγραφα (για οδηγίες)

•Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης

Η Επιτροπή συνιστά:

·το Συμβούλιο να εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να αρχίσει και να διεξαγάγει διαπραγματεύσεις για τη σύναψη νέας διεθνούς συμφωνίας σχετικά με τη ρύπανση από πλαστικά,

·να οριστεί η Επιτροπή διαπραγματευτής της Ένωσης,

·να διεξαγάγει η Επιτροπή τις διαπραγματεύσεις σε διαβούλευση με την ειδική επιτροπή, εάν αυτή οριστεί από το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 218 παράγραφος 4 της ΣΛΕΕ,

·να εγκρίνει το Συμβούλιο τις οδηγίες διαπραγμάτευσης που προσαρτώνται στην παρούσα σύσταση.

Σύσταση για

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

με την οποία εγκρίνεται η έναρξη διαπραγματεύσεων εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διεθνή συμφωνία σχετικά με τη ρύπανση από πλαστικά

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως το άρθρο 218 παράγραφοι 3 και 4,

Έχοντας υπόψη τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Η Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον, κατά την πέμπτη σύνοδό της από τις 28 Φεβρουαρίου έως τις 2 Μαρτίου 2022, ενέκρινε το ψήφισμα με τίτλο «End plastic pollution: towards an international legally binding instrument» (Τερματισμός της ρύπανσης από πλαστικά: προς ένα διεθνές νομικά δεσμευτικό μέσο) (ψήφισμα 5/14) για τη σύσταση διακυβερνητικής επιτροπής διαπραγμάτευσης με σκοπό τη διαπραγμάτευση νέας διεθνούς συμφωνίας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλαστικά, μεταξύ άλλων και στο θαλάσσιο περιβάλλον, με σκοπό την αντιμετώπιση ολόκληρου του κύκλου ζωής των πλαστικών.

(2)Η Ένωση θα πρέπει να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για την εν λόγω σύμβαση, συμφωνία ή άλλο διεθνές μέσο,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να διαπραγματευθεί, εξ ονόματος της Ένωσης, μια διεθνή συμφωνία σχετικά με τα πλαστικά με σκοπό τον τερματισμό της ρύπανσης από πλαστικά, όπως ορίζεται στο ψήφισμα 5/14 της UNEA-5.2.

Άρθρο 2

Οι οδηγίες διαπραγμάτευσης παρατίθενται στο παράρτημα.

Άρθρο 3

Οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται σε διαβούλευση με την [η ονομασία της ειδικής επιτροπής εισάγεται από το Συμβούλιο].

Άρθρο 4

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Επιτροπή.

Βρυξέλλες,

(1)    UNEP/EA.5/Res.14.

(2)    https://www.unep.org/resources/pollution-solution-global-assessment-marine-litter-and-plastic-pollution.

(3)    https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/ip_22_1466.

(4)    Οδηγία 2008/56/ΕΚ, η πρώτη πράξη που εισάγει τη νομική απαίτηση για τη μείωση των απορριμμάτων στη θάλασσα και των επιπτώσεών τους.

(5)    https://environment.ec.europa.eu/topics/plastics_el

(6)    https://environment.ec.europa.eu/strategy/plastics-strategy_el?etrans=hr

(7)    Βλ.: https://environment.ec.europa.eu/topics/circular-economy/first-circular-economy-action-plan_el

(8)    Βλ.: https://environment.ec.europa.eu/strategy/plastics-strategy_el .

(9)    Για παράδειγμα: Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2020/2151 της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2020, για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με εναρμονισμένες προδιαγραφές σήμανσης για τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης που απαριθμούνται στο μέρος Δ του παραρτήματος της οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Απόφαση (ΕΕ) 2019/1268 της Επιτροπής, της 3ης Ιουλίου 2019, σχετικά με την προτεινόμενη πρωτοβουλία πολιτών με τίτλο «Ας βάλουμε τέλος στην εποχή του πλαστικού στην Ευρώπη» [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό C(2019) 4974] .

(10)    Για παράδειγμα: Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2022/162 της Επιτροπής, της 4ης Φεβρουαρίου 2022, για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής της οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τον υπολογισμό, την επαλήθευση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τη μείωση της κατανάλωσης ορισμένων πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης και τα μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη μέλη για την εν λόγω μείωση (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2021/1752 της Επιτροπής, της 1ης Οκτωβρίου 2021, για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής της οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τον υπολογισμό, την επαλήθευση και την υποβολή δεδομένων σχετικά με τη χωριστή συλλογή αποβλήτων πλαστικών φιαλών ποτών μίας χρήσης .

(11)    Για παράδειγμα: Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2021/1384 της Επιτροπής, της 13ης Αυγούστου 2021, σχετικά με την αίτηση καταχώρισης της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών με τίτλο «ReturnthePlastics: Πρωτοβουλία πολιτών για την εφαρμογή σε επίπεδο ΕΕ συστήματος εγγύησης για την ανακύκλωση πλαστικών φιαλών» σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/788 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό C(2021) 5953] (Το κείμενο στην αγγλική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό) .

(12)     Οδηγία 2009/125/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, για τη θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού όσον αφορά τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Κανονισμός (ΕΕ) 2020/740 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Μαΐου 2020, σχετικά με τη σήμανση των ελαστικών επισώτρων όσον αφορά την εξοικονόμηση καυσίμου και άλλες παραμέτρους, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1369 και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1222/2009 (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) .

(13)    Για παράδειγμα: 2009/292/EK: Απόφαση της Επιτροπής, της 24ης Μαρτίου 2009, σχετικά με τη θέσπιση των όρων παρέκκλισης για τις πλαστικές παλέτες και τα πλαστικά κιβώτια όσον αφορά τα επίπεδα συγκέντρωσης βαρέων μετάλλων που καθορίζει η οδηγία 94/62/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό C(2009) 1959] (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . 1999/177/EK: Απόφαση της Επιτροπής, της 8ης Φεβρουαρίου 1999, σχετικά με την καθιέρωση των όρων παρέκκλισης για τις πλαστικές παλέτες και κιβώτια όσον αφορά τα επίπεδα συγκέντρωσης που καθορίζει η οδηγία 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(1999) 246] (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Οδηγία (EE) 2015/720 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2015, σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 94/62/ΕΚ με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2021/770 του Συμβουλίου, της 30ής Απριλίου 2021, για τον υπολογισμό του ιδίου πόρου που βασίζεται στα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών που δεν ανακυκλώνονται, για τις μεθόδους και τη διαδικασία απόδοσης του εν λόγω ιδίου πόρου, για τα μέτρα αντιμετώπισης των ταμειακών αναγκών και για ορισμένες πτυχές του ιδίου πόρου που βασίζεται στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα . Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2018/896 της Επιτροπής, της 19ης Ιουνίου 2018, για τον καθορισμό της μεθόδου υπολογισμού της ετήσιας κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς και για την τροποποίηση της απόφαση 2005/270/ΕΚ [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό C(2018) 3736] (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τις μεθόδους και τη διαδικασία απόδοσης των ιδίων πόρων που βασίζονται στην κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών, στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών που δεν ανακυκλώνονται, και για τα μέτρα αντιμετώπισης των ταμειακών αναγκών . Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς . Απόφαση της Επιτροπής, της 11ης Αυγούστου 2021, σχετικά με τη σύσταση της ομάδας εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής για τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τα πλαστικά απορρίμματα συσκευασίας (2021/C 324/05) .

(14)    Βλ.: https://environment.ec.europa.eu/topics/plastics/microplastics_el . Αυτό συνδέεται εν μέρει με ορισμένες νομοθετικές πράξεις της Ένωσης, ιδίως με την οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική. Για τα μικροπλαστικά που χρησιμοποιούνται σκόπιμα, βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία επιβολής περιορισμών βάσει του κανονισμού REACH: https://echa.europa.eu/el/hot-topics/microplastics.

(15)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/mex_20_1696 .

(16)    https://mcc.jrc.ec.europa.eu/main/dev.py?N=41&O=434&titre_page=&titre_chap=TG%20Litter

(17)    https://www.emodnet-chemistry.eu/marinelitter

(18)     Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2150/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2002, για τις στατιστικές των αποβλήτων (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Οδηγία 2012/19/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Ιουλίου 2012, σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Οδηγία 94/62/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1994, για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας .

(19)    Για παράδειγμα: Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1013/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2006, για τις μεταφορές αποβλήτων . Οδηγία (ΕΕ) 2019/883 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής για την παράδοση αποβλήτων από πλοία, για την τροποποίηση της οδηγίας 2010/65/ΕΕ και την κατάργηση της οδηγίας 2000/59/ΕΚ (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) .

(20)    Για παράδειγμα: Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) και για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων καθώς και για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/45/ΕΚ και για κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 793/93 του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1488/94 της Επιτροπής καθώς και της οδηγίας 76/769/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των οδηγιών της Επιτροπής 91/155/ΕΟΚ, 93/67/ΕΟΚ, 93/105/ΕΚ και 2000/21/ΕΚ . Κανονισμός (EK) αριθ. 166/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιανουαρίου 2006, για τη σύσταση ευρωπαϊκού μητρώου έκλυσης και μεταφοράς ρύπων και για την τροποποίηση των οδηγιών 91/689/EΟΚ και 96/61/EΚ του Συμβουλίου (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . 90/437/EOK: Σύσταση της Επιτροπής, της 27ης Ιουνίου 1990, σχετικά με τον περιορισμό των χλωροφθορανθράκων που χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία αφρωδών πλαστικών της Κοινότητας . Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 284/2011 της Επιτροπής, της 22ας Μαρτίου 2011, για καθορισμό ειδικών όρων και λεπτομερών διαδικασιών για την εισαγωγή πλαστικών ειδών κουζίνας από πολυαμίδια και μελαμίνη καταγωγής ή προέλευσης Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και Ειδικής Διοικητικής Περιοχής Χονγκ Κονγκ της Κίνας . Κανονισμός (ΕΕ) 2018/2005 της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2018, για την τροποποίηση του παραρτήματος XVII του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) όσον αφορά τον φθαλικό δις(2-αιθυλεξυλ)εστέρα (DEHP), τον φθαλικό διβουτυλεστέρα (DBP), τον φθαλικό βενζυλοβουτυλεστέρα (BBP) και τον φθαλικό διισοβουτυλεστέρα (DIBP) (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1272/2013 της Επιτροπής, της 6ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με την τροποποίηση του παραρτήματος XVII του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) όσον αφορά τους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Κανονισμός (ΕΕ) 2016/293 της Επιτροπής, της 1ης Μαρτίου 2016, σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 850/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τους έμμονους οργανικούς ρύπους, όσον αφορά το παράρτημα I (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) . Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 848/2012 της Επιτροπής, της 19ης Σεπτεμβρίου 2012, για την τροποποίηση του παραρτήματος XVII του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) όσον αφορά τις ενώσεις του φαινυλυδραργύρου (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) .

(21)     Οδηγία 2006/7/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Φεβρουαρίου 2006, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και την κατάργηση της οδηγίας 76/160/ΕΟΚ .

(22)     https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A31991L0271 .

(23)    Η δέκατη τέταρτη σύνοδος της διάσκεψης των μερών της σύμβασης της Βασιλείας το 2019 ενέκρινε τροποποιήσεις με στόχο την ενίσχυση του ελέγχου των διασυνοριακών διακινήσεων πλαστικών αποβλήτων.

(24)    Για παράδειγμα, κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1935/2004 σχετικά με τα υλικά που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα· κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 10/2011 σχετικά με τα πλαστικά υλικά που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 282/2008 για τα υλικά και αντικείμενα από ανακυκλωμένο πλαστικό (αναμένεται να αντικατασταθεί το τέταρτο τρίμηνο του 2022) . 

(25)    https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019L0883&rid=1

(26)     https://ec.europa.eu/docsroom/documents/49734?locale=el

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 12.7.2022

COM(2022) 342 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

της

σύστασης για απόφαση του Συμβουλίου

με την οποία εγκρίνεται η έναρξη διαπραγματεύσεων εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διεθνή συμφωνία σχετικά με τη ρύπανση από πλαστικά

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΠΟ ΠΛΑΣΤΙΚΑ

1)Στο πλαίσιο της διακυβερνητικής διαδικασίας που ορίζεται στο ψήφισμα 5/14 που εγκρίθηκε από την πέμπτη σύνοδο της Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEA), η οποία παρέχει ένα φόρουμ διαπραγματεύσεων χωρίς αποκλεισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο, η Επιτροπή θα επιδιώξει τη διαπραγμάτευση διεθνούς συμφωνίας για τη ρύπανση από πλαστικά 1 (στο εξής: συμφωνία για τα πλαστικά).

2)Η Επιτροπή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιδιώκει την επίτευξη ολοκληρωμένου αποτελέσματος των διαπραγματεύσεων, το οποίο θα περιλαμβάνει τους στόχους και τις αρχές που περιγράφονται κατωτέρω.

3)Η συμφωνία για τα πλαστικά θα καθορίσει νομικά δεσμευτικές και μη δεσμευτικές προσεγγίσεις για τα μέρη της με σκοπό τη μείωση της ρύπανσης από πλαστικά και την αύξηση της συνολικής βιωσιμότητας και κυκλικότητας των πλαστικών από την άποψη του κύκλου ζωής. Το ακριβές πεδίο εφαρμογής της προβλεπόμενης διεθνούς συμφωνίας δεν είναι ακόμη γνωστό, αλλά η εντολή της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης τονίζει ότι θα πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των πλαστικών, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού, της παραγωγής, της κατανάλωσης πλαστικών και της διαχείρισης των πλαστικών αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής δευτερογενών πρώτων υλών.

4)Οι υποχρεώσεις θα πρέπει να πλαισιώνονται, μεταξύ άλλων στο προοίμιο της συμφωνίας για τα πλαστικά, από μια σειρά γενικών σκοπών, αρχών και, κατά περίπτωση, στόχων για την ενίσχυση της βιώσιμης και κυκλικής παραγωγής και κατανάλωσης, και της διαχείρισης των πλαστικών αποβλήτων, με σκοπό την προστασία, την αποκατάσταση και την προώθηση της βιώσιμης χρήσης των χερσαίων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων, τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων πόρων για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με τα πλαστικά, καθώς και τη διασφάλιση βιώσιμων προτύπων κατανάλωσης και παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων βιώσιμων επιπέδων παραγωγής και κατανάλωσης πλαστικών και της απαγόρευσης ή της σταδιακής κατάργησης υλικών και προϊόντων, κατά περίπτωση. Οι αρχές θα πρέπει να περιλαμβάνουν:

–την αναγνώριση του σχεδιασμού για την κυκλικότητα και τη βιωσιμότητα ως βάση για την αποφυγή αποβλήτων και τη διασφάλιση μακροχρόνιων/ανθεκτικών πλαστικών προϊόντων που είναι εύκολα επαναχρησιμοποιήσιμα και/ή ανακυκλώσιμα σε υψηλή ποιότητα (για παράδειγμα, προώθηση της συμπερίληψης ανακυκλωμένων πλαστικών σε νέα προϊόντα)·

–την εστίαση στα πλαστικά που ευθύνονται για την πλειονότητα της παραγωγής αποβλήτων και της ρύπανσης (συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας ρύπανσης) και τα οποία θα μπορούσαν ενδεχομένως να υποκατασταθούν από πιο ανθεκτικά και βιώσιμα προϊόντα, προϊόντα που έχουν λιγότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον ή άλλα υλικά (όπου οι επιπτώσεις του κύκλου ζωής είναι λιγότερες)·

–την εξάλειψη των ενώσεων και των πρόσθετων στα πλαστικά που θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα και την κυκλικότητά τους, συμπεριλαμβανομένων των οξοδιασπώμενων πλαστικών και των επικίνδυνων πρόσθετων [όπως ουσίες με βάση τον μόλυβδο και το κάδμιο, φλογοεπιβραδυντικά, φθαλικές ενώσεις, υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS)]·

–την ιδιαίτερη προσοχή στις επιπτώσεις των μικροπλαστικών, τα οποία εκπέμπονται απευθείας σε μορφή που είναι βιοδιαθέσιμη σε οργανισμούς και δεν μπορούν να απομακρυνθούν μόλις βρεθούν στο περιβάλλον, και στην ανάγκη εξάλειψης της σκόπιμης εφαρμογής μικροπλαστικών σε διάφορα προϊόντα όπου υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, καθώς και στην αντιμετώπιση της ακούσιας απελευθέρωσης μικροπλαστικών·

–την αναγνώριση της ανάγκης για διασφάλιση της κατάλληλης κυκλικής διαχείρισης και των συνολικών περιβαλλοντικών οφελών των βιοπροϊόντων και των βιοαποδομήσιμων πλαστικών, παρόλο που αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό ποσοστό πλαστικών στην παγκόσμια αγορά·

–την κεντρική σημασία της χωριστής συλλογής πλαστικών αποβλήτων ως μέσου για να καταστεί βιώσιμη η περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης, και για να βελτιωθεί η συνολική διαχείριση των αποβλήτων σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων·

–την αναγνώριση ότι η κοινωνία (μέσω των φορολογουμένων) και το περιβάλλον δεν θα πρέπει να επιβαρύνονται με το εξωτερικό κόστος της διαχείρισης των πλαστικών αποβλήτων, της συλλογής απορριμμάτων και της ρύπανσης, και ότι θα πρέπει να εφαρμοστούν προγράμματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για να διασφαλιστεί ότι το κόστος αυτό βαρύνει όσους διαθέτουν πλαστικά ή προϊόντα που περιέχουν πλαστικά στην αγορά·

–την εφαρμογή της ιεράρχησης των αποβλήτων, με απόλυτη προτεραιότητα στη μεγαλύτερη χρήση, στην επαναχρησιμοποίηση και στην πρόληψη των αποβλήτων, με ιδιαίτερη έμφαση στα μέτρα μείωσης των αποβλήτων για βασικά προϊόντα και στην καταπολέμηση των απορριμμάτων, μεταξύ άλλων στο θαλάσσιο περιβάλλον·

–τη συμφωνία ότι οι μεταφορές πλαστικών αποβλήτων θα πρέπει να απαιτούν δεσμεύσεις ότι η χώρα/εγκατάσταση προορισμού είναι σε θέση να διαχειρίζεται, να επεξεργάζεται και να ανακυκλώνει τα απόβλητα σύμφωνα με υψηλά πρότυπα, δυνάμει της σύμβασης της Βασιλείας, κατά περίπτωση.

Οι στόχοι θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη: i) το δικαίωμα σε ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον, όπως αναγνωρίζεται από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, ii) τη διεθνή αλληλεγγύη, iii) την έγκαιρη ανταλλαγή δεδομένων, δεικτών, αξιολογήσεων και πληροφοριών σχετικά με προϊόντα και υλικά, iv) την επαρκή και εξορθολογισμένη εθνική/περιφερειακή και παγκόσμια παρακολούθηση της προόδου, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση, v) τη διευκόλυνση της έρευνας, των αξιολογήσεων και των γνώσεων και την παροχή της δυνατότητας στο κοινό να αξιοποιεί, να χρησιμοποιεί και να κατανοεί επαληθευμένες και έγκαιρες πληροφορίες, και vi) την ανάγκη αντιμετώπισης των στενών δεσμών μεταξύ της υγείας των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος. Η αρχή της ισότητας θα πρέπει να διέπει τις εργασίες, μεταξύ άλλων, μέσω προσεγγίσεων που λαμβάνουν υπόψη την αναπηρία και τη διάσταση του φύλου.

5)Η συμφωνία για τα πλαστικά θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει διατάξεις που θα καθορίζουν:

–το θεσμικό πλαίσιο·

–κανόνες για μελλοντική θέσπιση κανόνων·

–την παρακολούθηση, τη δημόσια διάθεση δεδομένων, τους μηχανισμούς συμμόρφωσης και λογοδοσίας σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής: i) τις πρώτες ύλες για την παραγωγή πλαστικών· ii) την παραγωγή πλαστικών και πλαστικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού· iii) την κατανάλωση/χρήση πλαστικών προϊόντων· iv) τη διαχείριση αποβλήτων, τη ρύπανση από πλαστικά απορρίμματα και μικροπλαστικά·

–τις υποχρεώσεις και την ανάληψη ευθύνης ανά χώρα, καθώς και τις προσεγγίσεις «επιπέδου συνόλου διακυβέρνησης» / τις διατομεακές προσεγγίσεις που οδηγούν σε καλύτερη κινητοποίηση όλων των αρμοδιοτήτων και των πόρων, καθώς και συνοχή στην πρόληψη της ρύπανσης από πλαστικά, μείωση της παραγωγής πλαστικών αποβλήτων, μετάβαση στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και αντιμετώπιση σε παγκόσμιο, περιφερειακό, εθνικό και κοινοτικό/τοπικό επίπεδο· και

–τη χρηματοδοτική στήριξη, την τεχνική βοήθεια και την ανάπτυξη ικανοτήτων με στόχο:

–την αποτελεσματική εφαρμογή της συμφωνίας για τα πλαστικά και των σχετικών δεσμεύσεων, και

–τη βελτίωση των εθνικών και περιφερειακών μηχανισμών για την πρόληψη της ρύπανσης από πλαστικά, την παρακολούθηση, τα δεδομένα, τους δείκτες, την υποβολή εκθέσεων, την επαλήθευση, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση (συμπεριλαμβανομένων των διυπηρεσιακών και διατομεακών μηχανισμών συντονισμού)·

–τους κανόνες για την επεξεργασία των πλαστικών αποβλήτων μέσω της εφαρμογής μέτρων όπως τα προγράμματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, τα οποία επιβαρύνουν τους ρυπαίνοντες και όχι μόνο τους δημόσιους φορείς ή τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα,

οι οποίοι είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τις ανωτέρω κατηγορίες διατάξεων ή με την αποτελεσματικότητα της συμφωνίας για τα πλαστικά υπό το πρίσμα των γενικών στόχων και αρχών της.

6)Η συμφωνία για τα πλαστικά θα πρέπει να έχει στόχο τη θέσπιση ουσιαστικών διατάξεων και δεσμεύσεων, ειδικότερα στους βασικούς τομείς που αναφέρονται ανωτέρω, χαράσσοντας ταυτόχρονα την πορεία για μελλοντικές διαπραγματεύσεις, μεταξύ άλλων, μέσω παραρτημάτων και/ή πρωτοκόλλων. Οι νομικά δεσμευτικές διατάξεις θα μπορούσαν να συμπληρωθούν από μη δεσμευτικές διατάξεις (όπως κατευθυντήριες γραμμές, πρότυπα και δηλώσεις).

7)Όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών και οι περιφερειακοί (οικονομικοί) οργανισμοί ολοκλήρωσης στους οποίους τα κράτη μέλη τους έχουν μεταβιβάσει αρμοδιότητες για θέματα που σχετίζονται με τις διατάξεις της συμφωνίας θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να καταστούν συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας για τα πλαστικά ή οποιουδήποτε από τα πρωτόκολλά της. Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η μελλοντική συμφωνία για τα πλαστικά θα περιλαμβάνει κατάλληλες διατάξεις, σύμφωνα με εκείνες των πρόσφατων πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών, οι οποίες θα επιτρέπουν στην Ένωση να καταστεί συμβαλλόμενο μέρος της. Θα πρέπει επίσης να προβλεφθούν ειδικές ρυθμίσεις για τη συνεργασία με σχετικούς διεθνείς οργανισμούς και μη κυβερνητικούς ενδιαφερόμενους φορείς.

8)Θα πρέπει επίσης να εξεταστούν μεταβατικές περίοδοι για την εφαρμογή και τη σχετική στήριξη της εφαρμογής, με ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των χωρών χαμηλού και χαμηλότερου μέσου εισοδήματος.

9)Η Επιτροπή θα εκπροσωπήσει την Ένωση στη Διακυβερνητική Επιτροπή Διαπραγμάτευσης που είναι επιφορτισμένη με την κατάρτιση συμφωνίας για τα πλαστικά, όπως ορίζεται στο ψήφισμα 5/14 της UNEA, καθώς και σε κάθε προπαρασκευαστικό ή συναφές όργανο.

10)Η Επιτροπή θα πρέπει να προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι η συμφωνία για τα πλαστικά συνάδει με τη σχετική νομοθεσία και τις πολιτικές της Ένωσης, καθώς και με τις δεσμεύσεις της Ένωσης στο πλαίσιο άλλων σχετικών πολυμερών συμφωνιών.

11)Η Επιτροπή θα πρέπει να διεξαγάγει διαπραγματεύσεις σύμφωνα με τη σχετική ισχύουσα νομοθεσία της Ένωσης.

(1)    Ο τίτλος αυτός αναφέρεται σε συμφωνία κατά την έννοια του άρθρου 2 παράγραφος 1 στοιχείο α) της σύμβασης της Βιέννης περί του δικαίου των Συνθηκών και παρέχεται με την επιφύλαξη της ονομασίας που θα επιλέξουν τελικά τα συμβαλλόμενα μέρη, π.χ. σύμβαση, συνθήκη ή συμφωνία.