ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 7.9.2022

COM(2022) 442 final

2022/0263(NLE)

Πρόταση

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης σχετικά με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021, η πρόεδρος κα von der Leyen εξήγγειλε μια νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για τη φροντίδα με σκοπό τη στήριξη των ανδρών και των γυναικών ώστε να λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα στα διάφορα στάδια της ζωής τους και να επιτυγχάνουν την καλύτερη δυνατή ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής τους. Η πρωτοβουλία αποτελείται από μια ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τη φροντίδα 1 , συνοδευόμενη από δύο προτάσεις για συστάσεις του Συμβουλίου, μία σχετικά με την αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα και μία σχετικά με τη μακροχρόνια φροντίδα 2 .

Η διαθεσιμότητα υπηρεσιών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας αποτελεί βασική κινητήρια δύναμη για τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Ο συσχετισμός μεταξύ της συμμετοχής των μητέρων στην αγορά εργασίας και των ποσοστών εγγραφής στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα είναι ιδιαίτερα έντονος για τις μητέρες των οποίων το μικρότερο παιδί είναι κάτω των 3 ετών. Στο πλαίσιο αυτό, οι στόχοι της Βαρκελώνης για την παιδική φροντίδα καθορίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο 3 το 2002 με στόχο την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας μέσω της ενίσχυσης της παροχής υπηρεσιών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έθεσε δύο στόχους, δηλαδή ποσοστό συμμετοχής 90 % για παιδιά ηλικίας από 3 ετών έως την ηλικία υποχρεωτικής σχολικής φοίτησης και ποσοστό συμμετοχής 33 % για παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών 4 . Μολονότι οι στόχοι της Βαρκελώνης επιτεύχθηκαν κατά μέσο όρο σε επίπεδο ΕΕ, ορισμένα κράτη μέλη υστερούν σημαντικά, ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές, ιδίως για τα παιδιά από νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος.

Στόχος της παρούσας σύστασης είναι να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και να ενισχυθεί η κοινωνική και γνωστική ανάπτυξη των παιδιών, ιδίως των παιδιών που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση ή προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει την αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης ώστε να δοθεί νέα ώθηση για την επίτευξη περαιτέρω σύγκλισης προς τα πάνω μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τη συμμετοχή των παιδιών στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα 5 και, ως εκ τούτου, να αυξηθεί η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των φύλων στην απασχόληση 6 . Εξετάζει επίσης πρόσθετες διαστάσεις που είναι σημαντικές για την επίτευξη των στόχων της Βαρκελώνης, ιδίως την οικονομική προσιτότητα, την προσβασιμότητα και την ποιότητα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, στοιχεία που είναι καίριας σημασίας για την ανταπόκριση στις ανάγκες των γονέων και των παιδιών και, ως εκ τούτου, επηρεάζουν την πραγματική αξιοποίηση των εν λόγω υπηρεσιών. Καλεί επίσης τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τη χρονική ένταση της συμμετοχής των παιδιών στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, η οποία θα πρέπει να είναι επαρκής ώστε να επιτρέπει στους γονείς να απασχολούνται ουσιαστικά με αμειβόμενη εργασία, καθώς και το ποσοστό των παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού και συμμετέχουν στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα.

Παρά τις βελτιώσεις αυτές, το χάσμα μεταξύ των φύλων στην απασχόληση εξακολουθεί να είναι σημαντικό και το 2021 ανερχόταν σε 10,8 ποσοστιαίες μονάδες 9 . Το Eurofound εκτίμησε τη ζημία που προέκυψε από το χάσμα απασχόλησης μεταξύ των φύλων σε 320 δισ. EUR το 2018. Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού αυτού αποτελείται από εισοδήματα και κοινωνικές εισφορές που χάνονται στην οικονομία λόγω του ότι οι γυναίκες δεν συμμετέχουν στην απασχόληση 10 . Το χάσμα μεταξύ των φύλων στην απασχόληση συνδέεται στενά με τις ευθύνες παροχής φροντίδας. Οι γυναίκες εξακολουθούν να αναλαμβάνουν την κύρια φροντίδα των παιδιών και των ενηλίκων που χρήζουν φροντίδας και φέρουν την κύρια ευθύνη για τις οικιακές εργασίες. Η ανισορροπία αυτή περιορίζει τη δυνατότητά τους να συμμετάσχουν και να διαθέσουν χρόνο σε αμειβόμενη εργασία.

•Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής

•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

•Νομική βάση

•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας) 

•Αναλογικότητα

•Επιλογή της νομικής πράξης

3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ζητήσει επανειλημμένα μια ολιστική προσέγγιση όσον αφορά τη φροντίδα, υποστηρίζοντας την αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη στόχευσης στα παιδιά με αναπηρία 52 . Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην πρόσφατη έκθεσή του σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τη φροντίδα, η οποία εγκρίθηκε στη σύνοδο ολομέλειας της 5ης Ιουλίου 2022, εξέφρασε την ικανοποίησή του σχετικά με την επικείμενη επανεξέταση των στόχων της Βαρκελώνης και τόνισε τη σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας για τη διευκόλυνση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας και για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φύλων όσον αφορά τη φροντίδα, τις αμοιβές και τις συντάξεις 53 .

Ομοίως, η ΕΟΚΕ έχει ζητήσει επανειλημμένα την αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης και μια ολιστική προσέγγιση σε διάφορες γνωμοδοτήσεις 54 , στις οποίες τόνισε την ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις σε ποιοτικές, οικονομικά προσιτές και διαθέσιμες υπηρεσίες και εγκαταστάσεις φροντίδας για κάθε οικογένεια. Ζήτησε επίσης να διοχετευθούν επενδύσεις σε κοινωνικές υποδομές, ιδίως στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα και την παροχή φροντίδας μετά το σχολείο, και να καταστούν πιο φιλόδοξοι οι στόχοι της Βαρκελώνης για την παιδική φροντίδα, παράλληλα με την κάλυψη της φροντίδας άλλων εξαρτώμενων ατόμων.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τόνισε ότι είναι σημαντικό να συνεκτιμηθεί το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και το χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά την παροχή φροντίδας 55 , δεδομένου ότι πρόκειται για αλληλεξαρτώμενα και αλληλοενισχυόμενα, σε μεγάλο βαθμό, φαινόμενα. Το Συμβούλιο ζήτησε επίσης μακροπρόθεσμες δημόσιες επενδύσεις σε υψηλής ποιότητας, οικονομικά προσιτές και προσβάσιμες εγκαταστάσεις και υποδομές φροντίδας, και την ανάπτυξη δεξιοτήτων παροχής φροντίδας και υπηρεσιών φροντίδας. Το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης με σκοπό την ενίσχυση της ανοδικής σύγκλισης στην παροχή ποιοτικής προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας μεταξύ των κρατών μελών 56 και τόνισε το δικαίωμα όλων των παιδιών να έχουν πρόσβαση χωρίς διακρίσεις σε βασικές υπηρεσίες, όπως η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα 57 .

Κατά τη συνεδρίαση της ομάδας υψηλού επιπέδου για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου τον Ιανουάριο του 2022, τα κράτη μέλη διατύπωσαν γενικώς θετικά σχόλια σχετικά με την πρόταση για μια στρατηγική για τη φροντίδα. Ειδικότερα, συμφώνησαν ως προς την ανάγκη να εξεταστεί το ζήτημα της προσβασιμότητας, της ποιότητας και της οικονομικής προσιτότητας των υπηρεσιών· να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας στον τομέα της φροντίδας· να εξεταστεί, μεταξύ άλλων, η εκπαιδευτική πτυχή της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας· και να αντιμετωπιστούν τα έμφυλα στερεότυπα σε σχέση με τη φροντίδα.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 2021 η συμβουλευτική επιτροπή για την ισότητα ευκαιριών γυναικών και ανδρών εξέδωσε γνωμοδότηση με τίτλο «Το χάσμα φροντίδας στην ΕΕ: μια ολιστική και μετασχηματιστική ως προς το φύλο προσέγγιση» 58 . Η γνωμοδότηση υποστήριξε τη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της οικονομικής προσιτότητας της ποιοτικής φροντίδας και των υπηρεσιών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας για τα παιδιά, την αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης προς τα πάνω και τη θέσπιση πλαισίου πολιτικής για βιώσιμη μακροχρόνια φροντίδα μέσω ενωσιακής χρηματοδότησης, μεταξύ άλλων μέσω των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Πραγματοποιήθηκαν ορισμένες στοχευμένες διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, διερευνητικές συζητήσεις και ακροάσεις προκειμένου να καλυφθούν διεξοδικότερα τα διάφορα στοιχεία της πρωτοβουλίας.

•Συλλογή και χρήση εμπειρογνωσίας

•Θεμελιώδη δικαιώματα

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

•Ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων

2022/0263 (NLE)

Πρόταση

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης σχετικά με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 292, σε συνδυασμό με το άρθρο 153 παράγραφος 1 στοιχείο θ),

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Προκειμένου να αρθούν τα αντικίνητρα για τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θέσπισε το 2002 τους στόχους της Βαρκελώνης για την παιδική φροντίδα, οι οποίοι αποτελούνται από δύο στόχους: ποσοστό συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα 33 % για παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών και 90 % για τα παιδιά από την ηλικία των 3 ετών έως την ηλικία υποχρεωτικής σχολικής φοίτησης 64 . Ενώ οι στόχοι αυτοί έχουν επιτευχθεί κατά μέσο όρο στην Ένωση, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών και στο εσωτερικό τους, ιδίως για τα παιδιά από νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος και για την ομάδα παιδιών μικρότερης ηλικίας.

(2)Στόχος της παρούσας σύστασης είναι να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και να ενισχυθεί η κοινωνική και γνωστική ανάπτυξη όλων των παιδιών, και ιδίως των παιδιών που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση ή προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα.

(3)Οι ευθύνες φροντίδας των παιδιών, ιδίως των πολύ μικρών παιδιών, περιορίζουν σημαντικά τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Το 2021 στην έρευνα εργατικού δυναμικού, το 27,9 % των γυναικών ηλικίας 25-49 ετών εκτός εργατικού δυναμικού ανέφερε ότι η φροντίδα παιδιών ή ενηλίκων που έχρηζαν φροντίδας ήταν ο κύριος λόγος για τη μη αναζήτηση εργασίας, σε σύγκριση με μόνο το 8,0 % των ανδρών· το 2019, δηλαδή προ πανδημίας, τα αντίστοιχα ποσοστά ανέρχονταν σε 32,6 % και 7,6 % 65 . Ταυτόχρονα, το ποσοστό απασχόλησης των ατόμων ηλικίας 25-49 ετών με παιδιά ηλικίας κάτω των 6 ετών ήταν 90,1 % για τους άνδρες έναντι 67,2 % για τις γυναίκες. Η μη αμειβόμενη παροχή φροντίδας αποκλείει περίπου 7,7 εκατομμύρια γυναίκες στην Ευρώπη από τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, σε σύγκριση με μόλις 450 000 άνδρες.

(4)Οι γυναίκες είναι επίσης πιθανότερο να προσαρμόσουν το μοντέλο εργασίας τους στις ευθύνες φροντίδας, κάτι που έχει διαρκή αντίκτυπο στη σταδιοδρομία τους και συμβάλλει στο μισθολογικό και συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των φύλων. Οι εργαζόμενες γυναίκες αφιερώνουν κατά μέσο όρο 90 λεπτά περισσότερο από τους εργαζόμενους άνδρες σε οικιακές εργασίες και δραστηριότητες άμεσης φροντίδας σε καθημερινή βάση. Η αντιμετώπιση των διαφορών μεταξύ των φύλων στην απασχόληση αποτελεί σαφές επιχειρηματικό σχέδιο, καθώς συμβάλλει στην ανάπτυξη και είναι πιθανό να έχει θετικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα. Επιπλέον, η αντιμετώπιση των διαφορών μεταξύ των φύλων έχει εδραιωμένες θετικές επιπτώσεις στη μείωση της φτώχειας και στην κοινωνική ένταξη και αποτελεί μία από τις απαντήσεις στη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού.

(5)Η διαθεσιμότητα οικονομικά προσιτών και υψηλής ποιότητας υπηρεσιών φροντίδας έχει ισχυρό θετικό αντίκτυπο στην κατάσταση της απασχόλησης των φροντιστών, ιδίως των γυναικών. Ενώ η παροχή προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας αυξήθηκε σε ολόκληρη την Ένωση, το χάσμα μεταξύ των φύλων στην απασχόληση μειώθηκε από 17,7 ποσοστιαίες μονάδες το 2002 σε 10,8 ποσοστιαίες μονάδες το 2021. Ωστόσο, η πρόοδος έχει παραμείνει στάσιμη τα τελευταία έτη.

(6)Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων τονίζει τη σημασία της ισότητας των φύλων, της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής και της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας ως βασικών στόχων της Ένωσης. Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων ορίζει ότι η ίση μεταχείριση και οι ίσες ευκαιρίες για γυναίκες και άνδρες πρέπει να διασφαλίζονται και να προωθούνται σε όλους τους τομείς, μεταξύ άλλων, όσον αφορά τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, τους όρους και τις συνθήκες απασχόλησης και την εξέλιξη της σταδιοδρομίας. Αναγνωρίζει επίσης το δικαίωμα των παιδιών σε οικονομικά προσιτή και καλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα· το δικαίωμα των παιδιών στην προστασία από τη φτώχεια· και το δικαίωμα των παιδιών από μειονεκτούντα περιβάλλοντα σε ειδικά μέτρα για την ενίσχυση της ισότητας των ευκαιριών. Στο σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων προτείνεται, μεταξύ των πρωταρχικών στόχων της Ένωσης που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030, τουλάχιστον το 78 % του πληθυσμού ηλικίας 20 έως 64 ετών να εργάζεται έως το 2030. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, το σχέδιο δράσης θέτει ως στόχο τη μείωση του χάσματος μεταξύ των φύλων στην απασχόληση τουλάχιστον κατά το ήμισυ σε σύγκριση με το 2019, μεταξύ άλλων, μέσω της αναθεώρησης των στόχων της Βαρκελώνης. Το σχέδιο δράσης αναγνωρίζει ότι η αύξηση της παροχής επίσημης προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας θα συμβάλει στην αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας και στον καλύτερο συνδυασμό επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής. Με την παρούσα σύσταση, η Ένωση υλοποιεί τη δέσμευσή της στο σχέδιο δράσης.

(7)Σε επίπεδο Ένωσης, αρκετές συστάσεις και οδηγίες στους τομείς της ισότητας των φύλων και των συνθηκών εργασίας αφορούν ορισμένα στοιχεία που σχετίζονται με τους στόχους της Βαρκελώνης. Η οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 66 δημιουργεί ένα πλαίσιο για την ισόρροπη ως προς το φύλο λήψη των αδειών για οικογενειακούς λόγους και των ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας, καθώς και της άδειας φροντίδας.

(8)Υπάρχουν διάφορες πρωτοβουλίες της Ένωσης που έχουν αναδείξει τη σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας για τα παιδιά. Η παρούσα σύσταση βασίζεται σε αυτές τις πρωτοβουλίες πολιτικής: Η σύσταση του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2019, σχετικά με συστήματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας 67 βοηθά τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τις υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας και υπογραμμίζει ότι οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας, προσβάσιμες, οικονομικά προσιτές και χωρίς αποκλεισμούς. Η στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού 68 παρέχει ένα πλαίσιο δράσης της ΕΕ για την καλύτερη προώθηση και προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών και αναγνωρίζει τον ρόλο της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας ως επωφελή για τη γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Η σύσταση του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά 69 έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι τα παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού έχουν ελεύθερη και αποτελεσματική πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, σε όλες τις περιφέρειες, καθώς και στις απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές.

(9)Τα κράτη μέλη, όταν επενδύουν σε υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ορισμένες διαστάσεις πέραν της απλής διαθεσιμότητας θέσεων, όπως η χρονική ένταση της συμμετοχής, το ποσοστό των παιδιών που συμμετέχουν και διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και η προσβασιμότητα, η οικονομική προσιτότητα και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών φροντίδας. Ως εκ τούτου, η παρούσα σύσταση καθορίζει μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των πτυχών.

(10)Για να διευκολυνθεί η συμμετοχή των ατόμων που παρέχουν βασική φροντίδα, κυρίως των γυναικών, στην αγορά εργασίας, ο αριθμός των ωρών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας θα πρέπει να είναι επαρκής ώστε να επιτρέπει στους γονείς την ουσιαστική ανάληψη αμειβόμενης εργασίας. Θα πρέπει να ενθαρρύνεται η συμμετοχή, λαμβάνοντας υπόψη το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Όταν τα παιδιά δεν συμμετέχουν πλήρως σε προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, και οι δύο γονείς θα πρέπει να κάνουν χρήση των δικαιωμάτων άδειας για οικογενειακούς λόγους και ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας που παρέχονται από την οδηγία (ΕΕ) 2019/1158, όπως η μερική απασχόληση, τα ευέλικτα ωράρια εργασίας και η τηλεργασία, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι ευθύνες φροντίδας κατανέμονται εξίσου, και η συμμετοχή θα πρέπει να αυξάνεται σταδιακά με την ηλικία του παιδιού. Δεδομένης της σημασίας της διάστασης αυτής, η χρονική ένταση της συμμετοχής των παιδιών θα πρέπει να παρακολουθείται μαζί με τη συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα.

(11)Επιπλέον, οι γυναίκες με χαμηλό επίπεδο επαγγελματικών δεξιοτήτων και οι γυναίκες από νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος με παιδιά αντιμετωπίζουν περισσότερα εμπόδια όσον αφορά την κατάρτιση και την εύρεση εργασίας και περισσότερα αντικίνητρα για την (επαν)ένταξη στην αγορά εργασίας, λόγω οικονομικών και μη οικονομικών περιορισμών στη συμμετοχή των παιδιών τους στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα. Η ενθάρρυνση της μεγαλύτερης συμμετοχής των παιδιών που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση και προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα σε χωρίς αποκλεισμούς προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα θα έχει θετικό αντίκτυπο στην επιστροφή των μητέρων τους στην εργασία. Η κατάσταση των γυναικών με αναπηρία ή των γυναικών που έχουν παιδιά με αναπηρία είναι ιδιαίτερα δύσκολη.

(12)Η συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα έχει πολλαπλά οφέλη για τα παιδιά. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η παροχή ποιοτικής προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας διαδραματίζει καίριο ρόλο στη βελτίωση της γνωστικής, κοινωνικής και εκπαιδευτικής ανάπτυξης των παιδιών από νεαρή ηλικία. Σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2019, σχετικά με συστήματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας, η συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο για την επίτευξη εκπαιδευτικής ισότητας για τα παιδιά που βρίσκονται σε μειονεκτική κατάσταση, όπως παιδιά με αναπηρία ή με ειδικές ανάγκες, παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, παιδιά από οικογένειες μεταναστών, παιδιά πρόσφυγες, παιδιά Ρομά και παιδιά από άλλες μειονοτικές ομάδες, παιδιά που ζουν σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές με ανεπαρκείς υποδομές φροντίδας και παιδιά υπό εναλλακτική φροντίδα.

(13)Στη σύσταση του Συμβουλίου για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά 70 και στη σύσταση του Συμβουλίου για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά 71 επισημαίνεται ότι η ίση πρόσβαση σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας είναι καίριας σημασίας για τη διακοπή της μεταβίβασης του κοινωνικού αποκλεισμού και την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών για τα παιδιά που βρίσκονται σε μειονεκτική κατάσταση. Η ευρωπαϊκή εγγύηση για τα παιδιά ζητά από τα κράτη μέλη να υποβάλουν εθνικά σχέδια για την εφαρμογή της σύστασης εντός 9 μηνών από την έγκριση. Ωστόσο, τα ποσοστά συμμετοχής τους είναι σημαντικά χαμηλότερα, ιδίως μεταξύ των μικρότερων παιδιών, κάτι που μπορεί να οδηγήσει αργότερα σε χειρότερα εκπαιδευτικά αποτελέσματα και υψηλά ποσοστά πρόωρης εγκατάλειψης της εκπαίδευσης, ιδίως για τα παιδιά Ρομά ή τα παιδιά από οικογένειες μεταναστών, καθώς και τα παιδιά που στερούνται τη γονική φροντίδα. Η συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα είναι επίσης σημαντική για τα παιδιά που εγκαταλείπουν την Ουκρανία για να ξεφύγουν από τον πόλεμο, όπως και για άλλα παιδιά που ζητούν ή απολαμβάνουν προστασία στην Ένωση. Για όλα αυτά τα δυνητικά ευάλωτα παιδιά θα πρέπει να εξασφαλίζεται ισότιμη πρόσβαση σε βασικές μη διαχωρισμένες υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας χωρίς αποκλεισμούς.

(14)Ομοίως, τα παιδιά με αναπηρία έχουν το δικαίωμα συμμετέχουν σε βασική προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα σε ισότιμη βάση με τα άλλα παιδιά. Τα μισά παιδιά με αναπηρία λαμβάνουν φροντίδα μόνο από τους γονείς τους. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα είναι προσβάσιμη χωρίς αποκλεισμούς και συνδυάζεται με στοχευμένα μέτρα που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση ειδικών αναγκών, μεταξύ άλλων, μέσω μέτρων για την αντιμετώπιση των εμποδίων και του διαχωρισμού, τον εφοδιασμό του προσωπικού με τις απαραίτητες ικανότητες ή την πρόσληψη ειδικού προσωπικού για την αντιμετώπιση ατομικών αναγκών, και με εξατομικευμένα προγράμματα σπουδών, κατά περίπτωση.

(15)Η υψηλή ποιότητα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί ότι τα παιδιά επωφελούνται από τη συμμετοχή σε αυτήν. Μολονότι δεν υπάρχει ενιαίος τρόπος ορισμού και μέτρησης της έννοιας της ποιότητας στο πλαίσιο της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, η ουσία της έγκειται στην ποιότητα της αλληλεπίδρασης μεταξύ ενηλίκων και παιδιών, ανεξάρτητα από το υφιστάμενο σύστημα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν την παροχή υψηλής ποιότητας προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, λαμβάνοντας υπόψη τις διάφορες διαστάσεις που ορίζονται στη σύσταση, της 22ας Μαΐου 2019, σχετικά με συστήματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας, μεταξύ άλλων, την πρόσβαση σε υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, τα προσόντα και τις συνθήκες εργασίας του προσωπικού, το παιδαγωγικό πρόγραμμα σπουδών, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση, καθώς και τη διακυβέρνηση και τη χρηματοδότηση. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να έχουν στοιχεία όπως η αναλογία προσωπικού/παιδιών, τα προσόντα του προσωπικού και η συνεχής επαγγελματική κατάρτιση.

(16)Η ποιότητα της παροχής προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα για την εδραίωση της εμπιστοσύνης μεταξύ των γονέων και των ιδρυμάτων που παρέχουν εκπαίδευση και φροντίδα και, ως εκ τούτου, σημαντικό παράγοντα για τη διευκόλυνση της αυξημένης συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα.

(17)Η προσβασιμότητα είναι ακόμα μία σημαντική διάσταση της παροχής προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας. Περιλαμβάνει επαρκείς υποδομές και διαθέσιμες δυνατότητες υποδοχής και ώρες λειτουργίας. Καλύπτει επίσης την προσαρμογή στις ειδικές ανάγκες των γονέων και την παροχή βοήθειας για την αντιμετώπιση πολύπλοκων διοικητικών διαδικασιών. Θα πρέπει να παρέχεται υποστήριξη, με διάφορες μορφές, για τη διεκπεραίωση των δικαστικών διαδικασιών, μεταξύ άλλων γλωσσική και ψηφιακή υποστήριξη, ιδίως σε ομάδες που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση ή προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα, οι οποίες, για παράδειγμα, δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν ψηφιακά εργαλεία ή δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά. Περιλαμβάνει επίσης την προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, γονέων και επαγγελματιών, σύμφωνα με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας που ορίζονται στα παραρτήματα I και III της οδηγίας (ΕΕ) 2019/882.

(18)Επιπλέον, η προσβασιμότητα περιλαμβάνει την επαγγελματοποίηση του προσωπικού και των ειδικών με σκοπό την επαρκή στήριξη των παιδιών με αναπηρία ή με ειδικές ανάγκες, σε συνήθεις μη διαχωρισμένες εγκαταστάσεις. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι καταργούνται και προλαμβάνονται τα εμπόδια στη χρήση των υπηρεσιών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, μεταξύ άλλων, και για τα άτομα με αναπηρία, και ότι οι υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας παρέχονται πραγματικά χωρίς αποκλεισμούς.

(19)Κατά την αντιμετώπιση ζητημάτων προσβασιμότητας, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι εδαφικές ανισορροπίες. Ο μεγάλος χρόνος μετακίνησης που συνδέεται με την απόσταση, την έλλειψη ή τον περιορισμό των μεταφορικών συνδέσεων και την κυκλοφοριακή συμφόρηση μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για τη συμμετοχή. Οι απομακρυσμένες και οι αγροτικές περιοχές βρίσκονται σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση λόγω της έλλειψης επαρκών υπηρεσιών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας σε τοπικό επίπεδο. Οι εν λόγω εδαφικές ανισορροπίες μπορούν να επιδεινώσουν τα ζητήματα οικονομικής προσιτότητας. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη τα διαφορετικά προφίλ των χρηστών υπηρεσιών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας στα σχέδια κινητικότητας και να περιλαμβάνεται η εδαφική κάλυψη στη συλλογή δεδομένων για σκοπούς αξιολόγησης και παρακολούθησης.

(20)Σε πολλά κράτη μέλη, το υψηλό κόστος της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τη συμμετοχή. Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι το κόστος αποτελεί παράγοντα που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην απόφαση να μη χρησιμοποιηθούν επίσημες υπηρεσίες παιδικής φροντίδας σε πολλές χώρες, ιδίως για τα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας. Σύμφωνα με τις στατιστικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης για το 2016, το 13 % των γονέων δεν χρησιμοποιεί υπηρεσίες παιδικής φροντίδας λόγω του κόστους τους 72 , ενώ το 11 % αντιμετωπίζει μέτριες ή μεγάλες δυσκολίες ώστε να αντεπεξέλθει στο κόστος τους 73 . Τα ποσοστά αυτά είναι υπερδιπλάσια (28 % και 27 % αντίστοιχα) για τα νοικοκυριά που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας. Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα υψηλής ποιότητας αποφέρει σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και αναπτυξιακά οφέλη. Η εξασφάλιση οικονομικά προσιτής προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας είναι, ως εκ τούτου, επωφελής για τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας· αυτό έχει επίσης θετικό μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό αντίκτυπο στην εκπαίδευση από νεαρή ηλικία, καθώς θέτει τα θεμέλια για μια θετική στάση απέναντι στη μάθηση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, η οποία δεν αφορά απλώς τα παιδιά που συμμετέχουν, αλλά επεκτείνεται στην κοινωνία γενικότερα. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι το κόστος της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας είναι ανάλογο προς το εισόδημα των νοικοκυριών και δεν αποτελεί εμπόδιο για την πρόσβαση στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν υπόψη και άλλες δαπάνες που σχετίζονται με τη συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, όπως οι μεταφορές, ο ρουχισμός και ο εξοπλισμός που απαιτείται σε εγκαταστάσεις φροντίδας.

(21)Ένας τρόπος για να εξασφαλιστεί επαρκής παροχή προσβάσιμης και οικονομικά προσιτής προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας είναι η θέσπιση νόμιμου δικαιώματος στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, με το οποίο οι δημόσιες αρχές εγγυώνται μια θέση για όλα τα παιδιά των οποίων οι γονείς τη ζητούν, ανεξάρτητα από το καθεστώς απασχόλησης, την κοινωνικοοικονομική ή την οικογενειακή κατάστασή τους. Στα περισσότερα κράτη μέλη, το νόμιμο αυτό δικαίωμα υπάρχει ήδη, αλλά η ηλικία έναρξης του δικαιώματος ποικίλλει σημαντικά. Ιδανικά, δεν θα πρέπει να υπάρχει κενό μεταξύ του τέλους της επαρκώς αμειβόμενης άδειας για οικογενειακούς λόγους και του νόμιμου δικαιώματος σε μια θέση στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα.

(22)Η αύξηση της διαθεσιμότητας προσβάσιμης και οικονομικά προσιτής προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας για τις οικογένειες και η βελτίωση των συνθηκών εργασίας και των μισθών στον συγκεκριμένο τομέα αναμένεται να αποφέρουν οικονομικά οφέλη. Ταυτόχρονα, η δημοσιονομική διατηρησιμότητα των επενδύσεων στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα μπορεί να βελτιστοποιηθεί με την αξιολόγηση του αντικτύπου στα δημόσια οικονομικά και με την τακτική παρακολούθηση και τη συνεχή βελτίωση της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας, με βάση τις βέλτιστες πρακτικές, συμπεριλαμβανομένου του αποτελεσματικού σχεδιασμού των μηχανισμών χρηματοδότησης που συνάδουν με τη συνολική διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών.

(23)Η εύκολη πρόσβαση σε επαρκείς πληροφορίες, εντός και εκτός διαδικτύου, σχετικά με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα είναι καίριας σημασίας για τους γονείς. Αυτή αφορά πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα και τη διαθεσιμότητα κατάλληλων υπηρεσιών, τις λεπτομέρειες πρόσβασης και την επιλεξιμότητα για χρηματοδοτική στήριξη, κατά περίπτωση.

(24)Η έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τα δικαιώματα των γονέων και των παιδιών όσον αφορά την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα και τη σημασία της για τα μελλοντικά εκπαιδευτικά αποτελέσματα αποτελεί πρόσθετο εμπόδιο για τη χρήση των υπηρεσιών, κάτι που επηρεάζει τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Η ορθή και διεξοδική ενημέρωση των γονέων θα πρέπει να οδηγεί στη λήψη καλά μελετημένων και τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τις επιλογές φροντίδας.

(25)Ο τομέας της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας πάσχει από έλλειψη προσωπικού σε πολλές χώρες. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω πολλαπλών στρατηγικών, όπως η βελτίωση των συνθηκών εργασίας, των προοπτικών σταδιοδρομίας και των ικανοποιητικών αμοιβών, οι δυνατότητες τακτικής αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης, η ανάπτυξη δημιουργικών στρατηγικών πρόσληψης και η πρόσκληση προς διάφορες υποεκπροσωπούμενες ομάδες να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, όπως άνδρες ή άτομα που προέρχονται από διάφορα πολιτισμικά υπόβαθρα, π.χ. μετανάστες και πρόσφυγες. Ένας απλός και ταχύς μηχανισμός αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση των ελλείψεων. Για παράδειγμα, η σύσταση (ΕΕ) 2022/554 της Επιτροπής 74 εξετάζει το ζήτημα της πρόσβασης όσων εγκαταλείπουν την Ουκρανία για να ξεφύγουν από τον πόλεμο σε νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα.

(26)Η προώθηση δίκαιων συνθηκών εργασίας για το προσωπικό της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας αναμένεται να συμβάλει στην προσέλκυση νέων εργαζομένων και, ταυτόχρονα, να εξασφαλίσει ότι τα άτομα που εργάζονται στον τομέα αυτόν είναι πρόθυμα και ικανά να παραμείνουν στην εργασία τους μέχρι τη συνταξιοδότησή τους. Μπορεί επίσης να συμβάλει στην αντιμετώπιση του διαχωρισμού με βάση το φύλο στον τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, οι κατευθυντήριες γραμμές πολιτικής της ΔΟΕ για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για το προσωπικό προσχολικής εκπαίδευσης 75 παρέχουν καθοδήγηση σχετικά με την πιθανή εφαρμογή των συστάσεων όσον αφορά την επαγγελματική εξέλιξη και την εξέλιξη της σταδιοδρομίας, τις ικανοποιητικές αποδοχές, συμπεριλαμβανομένης της ίσης αμοιβής, τη βιώσιμη απασχόληση και τις βιώσιμες συνθήκες εργασίας, καθώς και την προώθηση του κοινωνικού διαλόγου σε αυτόν τον τομέα.

(27)Η φροντίδα των παιδιών δεν σταματά όταν πηγαίνουν στο δημοτικό σχολείο. Οι ανάγκες φροντίδας των παιδιών από την ηλικία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να περιορίσουν εξίσου τη συμμετοχή των μητέρων στην αγορά εργασίας και τον χρόνο εργασίας τους εάν δεν υπάρχουν κατάλληλες, ποιοτικές και οικονομικά προσιτές λύσεις για τη φροντίδα μετά το σχολείο και κατά τη διάρκεια των διακοπών, στο πλαίσιο των εθνικών σχολικών συστημάτων. Εάν δεν υπάρχουν δυνατότητες φροντίδας για τα μεγαλύτερα παιδιά, η διαθεσιμότητα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας για τα μικρότερα αδέλφια δεν επιτρέπει τη συμμετοχή των γονέων στην αγορά εργασίας, κάτι που με τη σειρά του ενδέχεται να έχει αντίκτυπο στη χρήση υπηρεσιών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας για τα μικρότερα αδέλφια. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν επαρκή, ποιοτική και οικονομικά προσιτή εξωσχολική φροντίδα. Αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει, κατά περίπτωση, προσφορά για την επίβλεψη και την υποστήριξη της μελέτης για το σπίτι, ιδίως για παιδιά από μειονεκτούντα περιβάλλοντα.

(28)Η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής εξακολουθεί να αποτελεί μεγάλη πρόκληση για πολλούς γονείς, ιδίως για τις γυναίκες. Η δυσκολία εξισορρόπησης της εργασίας με τις ευθύνες φροντίδας αποτελεί μείζον εμπόδιο που συμβάλλει στην υποεκπροσώπηση των γυναικών στην αγορά εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, τα έμφυλα στερεότυπα συχνά επηρεάζουν τους ρόλους των γυναικών και των ανδρών όσον αφορά τη φροντίδα. Η ανισορροπία μεταξύ της παροχής φροντίδας από τις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες ενισχύει τα έμφυλα στερεότυπα τόσο στα επαγγέλματα όσο και στους ρόλους των ανδρών και των γυναικών.

(29)Αυτό το συνεχιζόμενο χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά τη φροντίδα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, ιδίως μέσω της ενθάρρυνσης της χρήσης άδειας για οικογενειακούς λόγους και ευέλικτων ρυθμίσεων του χρόνου εργασίας από τους πατέρες, κατά περίπτωση, σε συνδυασμό με πιο ισότιμο καταμερισμό των ευθυνών φροντίδας στα ζευγάρια όσον αφορά την αμειβόμενη και μη αμειβόμενη εργασία. Η εφαρμογή της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1158 αναμένεται να ενισχύσει το δικαίωμα των εργαζομένων με ευθύνες φροντίδας να ζητούν άδεια για οικογενειακούς λόγους και ευέλικτες ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας. Η περαιτέρω δράση θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτά τα νέα δικαιώματα και στην παρακολούθηση του αν οι εργαζόμενοι μπορούν να κάνουν πλήρη χρήση αυτών των δικαιωμάτων χωρίς να αντιμετωπίζουν δυσμενή μεταχείριση στην εργασία.

(30)Για την καλύτερη κατανόηση των αναγκών και των περιορισμών στην παροχή φροντίδας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα επαρκών δεδομένων με ικανοποιητικό βαθμό λεπτομέρειας, αξιοπιστίας και συγκρισιμότητας. Δεδομένου ότι η οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 δεν περιέχει ειδικές διατάξεις σχετικά με τη συλλογή δεδομένων, τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη λήψη άδειας για οικογενειακούς λόγους, λαμβάνοντας υπόψη το μεθοδολογικό εγχειρίδιο για το πλαίσιο δεικτών ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής που εκπονήθηκε από την Επιτροπή Απασχόλησης και την Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας για τη στήριξη της ορθής παρακολούθησης και αξιολόγησης της οδηγίας.

(31)Η πρόοδος στην εφαρμογή της παρούσας σύστασης θα πρέπει να παρακολουθείται τακτικά στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, της ετήσιας έκθεσης για την ισότητα των φύλων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και της πύλης παρακολούθησης της στρατηγικής για την ισότητα των φύλων. Για τον σκοπό αυτόν, τα κράτη μέλη θα πρέπει ιδίως να στηρίξουν την Επιτροπή στην ανάπτυξη και στον υπολογισμό ενός δείκτη για τη μέτρηση του χάσματος μεταξύ των φύλων όσον αφορά τη φροντίδα, δηλαδή τη διαφορά του χρόνου που αφιερώνουν οι γυναίκες και οι άνδρες στην παροχή φροντίδας, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και τη χρήση του χρόνου σε αμειβόμενη και μη αμειβόμενη εργασία, ώστε να γίνουν καλύτερα κατανοητές οι αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των στοιχείων αυτών με σκοπό την υποστήριξη της ανάπτυξης τεκμηριωμένων πολιτικών για την ισότητα των φύλων και κοινωνικών πολιτικών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη στήριξη της Επιτροπής, μεταξύ άλλων, μέσω του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης, με την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, κατάλληλων διαδικασιών και μεθοδολογιών, τη συλλογή δεδομένων, τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών και τον αποτελεσματικότερο και αποδοτικότερο διοργανικό συντονισμό και τον σχεδιασμό, την κατανομή και την επαγγελματική εξέλιξη των ανθρώπινων πόρων στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας.

(32)Ο όρος «προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα» θα πρέπει να θεωρείται, όπως ορίζεται στη σύσταση του Συμβουλίου για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα υψηλής ποιότητας, ότι αναφέρεται σε οποιοδήποτε ρυθμιζόμενο σύστημα το οποίο παρέχει εκπαίδευση και φροντίδα για τα παιδιά από τη γέννησή τους έως την ηλικία υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης —ανεξάρτητα από τη δομή, τη χρηματοδότηση, το ωράριο λειτουργίας ή το περιεχόμενο του προγράμματος— και περιλαμβάνει την παροχή ημερήσιας φροντίδας σε ειδικά κέντρα ή σε οικογενειακό περιβάλλον· την παροχή ιδιωτικώς και δημοσίως χρηματοδοτούμενης αγωγής· και την παροχή προσχολικής και νηπιακής αγωγής.

(33)Προκειμένου να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος της παρούσας σύστασης, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρακολουθούν την πρόοδό της και να υποβάλλουν τακτικά σχετικές εκθέσεις,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΥΣΤΑΣΗ:ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

1.Στόχος της παρούσας σύστασης είναι να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και να ενισχυθεί η κοινωνική και γνωστική ανάπτυξη των παιδιών, ιδίως εκείνων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση ή προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα.

2.Η παρούσα σύσταση αφορά την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα για όλα τα παιδιά.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗΣ

3.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας παρέχοντας υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας σύμφωνα με τα εθνικά πρότυπα παροχής, διασφαλίζοντας ότι έως το 2030:

α)τουλάχιστον το 50 % των παιδιών ηλικίας κάτω των 3 ετών θα συμμετέχει στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα 76 · και

β)τουλάχιστον το 96 % των παιδιών ηλικίας μεταξύ 3 ετών και της ηλικίας έναρξης της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης θα συμμετέχει σε προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα 77 .

ΕΝΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

4.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν την ένταση χρόνου της συμμετοχής των παιδιών στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, η οποία να είναι συμβατή με την ουσιαστική συμμετοχή των γονέων, ιδίως των μητέρων, στην αγορά εργασίας.

5.Τα κράτη μέλη καλούνται να διασφαλίσουν ότι υπάρχουν διαθέσιμες υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, ώστε να καταστεί δυνατή η συμμετοχή παιδιών, η οποία θα μπορούσε σταδιακά να αυξηθεί με την ηλικία του παιδιού:

α)τουλάχιστον 25 ώρες την εβδομάδα για παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών· και

β)τουλάχιστον 35 ώρες την εβδομάδα για παιδιά ηλικίας 3 ετών και άνω.

ΕΝΤΑΞΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ ΜΕΙΟΝΕΚΤΟΥΝΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ, ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Ή ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

6.Τα κράτη μέλη θα πρέπει:

α)να εφαρμόζουν στοχευμένα μέτρα για να καταστήσουν δυνατή και να αυξήσουν τη συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα παιδιών από μειονεκτούντα περιβάλλοντα, συμπεριλαμβανομένων παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και παιδιών με αναπηρία ή με ειδικές ανάγκες·

β)να γεφυρώσουν το χάσμα συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα μεταξύ των παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού και του συνολικού πληθυσμού των παιδιών.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ

7.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι:

α)οι υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας για όλα τα παιδιά είναι υψηλής ποιότητας, προκειμένου να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των γονέων στις υπηρεσίες και να συμβάλουν στην υγιή σωματική, κοινωνική, συναισθηματική, γνωστική και εκπαιδευτική ανάπτυξη του παιδιού·

β)τα εθνικά πλαίσια ποιότητας που ενθαρρύνονται να αναπτύξουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου για συστήματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας περιλαμβάνουν την παροχή υπηρεσιών για παιδιά και των δύο ηλικιακών ομάδων που καλύπτονται από την παρούσα σύσταση. Τα εθνικά πλαίσια ποιότητας θα πρέπει ιδίως να προβλέπουν:

–επαρκείς αναλογίες προσωπικού-παιδιών και μεγέθη ομάδων, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία των παιδιών και τυχόν αναπηρίες ή ειδικές ανάγκες τους· και

–να στηρίζουν την επαγγελματοποίηση όλου του προσωπικού προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, μεταξύ άλλων, με την αύξηση του απαιτούμενου επιπέδου αρχικής εκπαίδευσης και την εξασφάλιση συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης μέσω ευκαιριών επαρκούς και δια βίου κατάρτισης.

ΕΔΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ

8.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις για τα παιδιά και τις οικογένειές τους όσον αφορά την πρόσβαση σε κατάλληλες εγκαταστάσεις εκπαίδευσης και φροντίδας, παρέχοντας επαρκή εδαφική κάλυψη της παροχής προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας. Για τον σκοπό αυτόν, τα κράτη μέλη θα πρέπει ιδίως:

α)να οργανώσουν επαρκώς την παροχή προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας σε αστικές και αγροτικές περιοχές, σε εύπορες και μειονεκτούσες συνοικίες και περιφέρειες, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες περιοχών όπως η πυκνότητα του παιδικού πληθυσμού, η κατανομή των παιδιών ανά ηλικία, ενώ αυτό θα πρέπει να συνάδει πλήρως με τις αρχές της εξάλειψης του διαχωρισμού και της απαγόρευσης των διακρίσεων και να πραγματοποιείται σε στενή συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές·

β)να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη για εύλογους χρόνους μετακίνησης, ιδίως με τα δημόσια μέσα μεταφοράς, κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τους τόπους παροχής υπηρεσιών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΙΤΟΤΗΤΑ

9.Για τα υπόλοιπα παιδιά, εκτός εκείνων που καλύπτονται από τη σύσταση του Συμβουλίου για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά, τα οποία θα πρέπει να απολαμβάνουν δωρεάν και ουσιαστική πρόσβαση σε υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι το καθαρό κόστος της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας είναι ευλόγως ανάλογο προς τα λοιπά έξοδα του νοικοκυριού και το διαθέσιμο εισόδημα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται:

α)να περιορίσουν τις άμεσες δαπάνες για τους γονείς·

β)κατά περίπτωση, να θεσπίσουν κλιμακούμενα δίδακτρα ανάλογα με το οικογενειακό εισόδημα ή μέγιστο ποσό διδάκτρων για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα.

ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ

10.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αίρουν συνεχώς τα εμπόδια για την πρόσβαση στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα εξής:

α)παροχή λύσεων για τους γονείς με άτυπο ωράριο εργασίας με σκοπό τον καλύτερο συνδυασμό επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής·

β)αντιμετώπιση των αναγκών των μονογονεϊκών οικογενειών·

γ)εξασφάλιση της πρόσβασης στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα ανεξάρτητα από το εργασιακό καθεστώς των γονέων κατά τρόπο συνεπή με την παροχή κινήτρων για εργασία·

δ)διασφάλιση της προσβασιμότητας των κτιρίων, των υποδομών και των μεταφορών, καθώς και μαθησιακού υλικού και ψηφιακών εργαλείων για γονείς και παιδιά με αναπηρία ή με ειδικές ανάγκες·

ε)παροχή αποτελεσματικής στήριξης και κατάλληλης ενημέρωσης και επικοινωνίας για παιδιά και γονείς με αναπηρία ή με ειδικές ανάγκες, και αντιμετώπιση των γλωσσικών και πολιτιστικών εμποδίων, ώστε να καταστεί δυνατή η συμμετοχή τους σε συνήθεις μη διαχωρισμένες εγκαταστάσεις χωρίς αποκλεισμούς·

στ)προορατική παροχή σαφούς ενημέρωσης σχετικά με τα οφέλη της συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα και σχετικά με τις υφιστάμενες ευκαιρίες, τους κανόνες επιλεξιμότητας και τις διοικητικές διαδικασίες για την πρόσβαση σε υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας·

ζ)παροχή διοικητικής υποστήριξης για την εγγραφή, με ιδιαίτερη προσοχή στους γονείς που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση ή προέρχονται από μειονεκτούν περιβάλλον.

11.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν νόμιμο δικαίωμα στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα. Κατά τον καθορισμό της ηλικίας έναρξης του νόμιμου δικαιώματος, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη διαθεσιμότητα και τη διάρκεια της επαρκώς αμειβόμενης άδειας για οικογενειακούς λόγους, με στόχο την αποφυγή κενών μεταξύ της λήξης της εν λόγω άδειας και της έναρξης της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας.

ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ

12.Εκτός από την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά τη φροντίδα των παιδιών, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες φροντίδας για παιδιά διαφόρων ηλικιών, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, διευκολύνοντας την οικονομικά προσιτή και υψηλής ποιότητας εξωσχολική φροντίδα για όλα τα παιδιά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (κάλυψη μετά το σχολείο και κατά τη διάρκεια των διακοπών), συμπεριλαμβανομένων εκείνων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, συνεκτιμώντας την οργάνωση του σχολείου και των διακοπών σε εθνικό επίπεδο. Η προσέγγιση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τη στήριξη των σχολικών εργασιών, ιδίως για τα παιδιά που προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα ή βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση.

ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

13.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι γονείς γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, συμπεριλαμβανομένου, κατά περίπτωση, του δικαιώματος για λήψη θέσης στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαφορετικές παραδόσεις και τα διαφορετικά υπόβαθρα ενδέχεται να επηρεάσουν τη γνώση, την αντίληψη και την εμπιστοσύνη στο σύστημα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας.

14.Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να ενημερώνουν προορατικά τους γονείς σχετικά με τις δυνατότητες, τα οφέλη, το κόστος και, κατά περίπτωση, την οικονομική στήριξη για τη χρήση της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας. Θα πρέπει να εξεταστούν τα ακόλουθα ζητήματα:

α)οι ανάγκες των γονέων για πληροφορίες σχετικά με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, με δεδομένη την ποικιλομορφία των δεξιοτήτων, των ικανοτήτων, του κοινωνικοοικονομικού υποβάθρου και τυχόν αναπηρίας τους·

β)οι πληροφορίες να είναι εύκολα προσβάσιμες τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου, με δεδομένες τις διαφορετικές γλωσσικές ανάγκες και τη διαθεσιμότητα ψηφιακών εργαλείων.

15.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν αποτελεσματικές, αμερόληπτες και προσβάσιμες διαδικασίες υποβολής καταγγελιών για την αναφορά ζητημάτων ή περιστατικών στις αρμόδιες αρχές.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

16.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν δίκαιες συνθήκες εργασίας για το προσωπικό στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, ιδίως με την προώθηση του κοινωνικού διαλόγου και των συλλογικών διαπραγματεύσεων και με την υποστήριξη της ανάπτυξης ελκυστικών μισθών στον τομέα, με παράλληλο σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων.

17.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καλύψουν τις ανάγκες σε δεξιότητες και τις ελλείψεις εργαζομένων στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, ιδίως με τους εξής τρόπους:

α)βελτιώνοντας την αρχική και τη συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση ώστε οι σημερινοί και οι μελλοντικοί εργαζόμενοι στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας να εφοδιαστούν με τις απαραίτητες δεξιότητες και ικανότητες·

β)δημιουργώντας επαγγελματικές σταδιοδρομίες στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, μεταξύ άλλων, μέσω της αναβάθμισης των δεξιοτήτων, της επανειδίκευσης και των υπηρεσιών πληροφόρησης και καθοδήγησης·

γ)παρέχοντας ελκυστικό επαγγελματικό καθεστώς και προοπτικές σταδιοδρομίας στους εργαζομένους στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας·

δ)εφαρμόζοντας μέτρα για την αντιμετώπιση των έμφυλων στερεοτύπων και του διαχωρισμού με βάση το φύλο, ώστε να καταστεί το επάγγελμα ελκυστικό τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες.

ΧΑΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ

18.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν τον ισότιμο καταμερισμό της φροντίδας των παιδιών μεταξύ των γονέων με τους εξής τρόπους:

α)καταπολεμώντας τα έμφυλα στερεότυπα και ενθαρρύνοντας την ισόρροπη συμμετοχή και των δύο γονέων στις ευθύνες φροντίδας σε ισότιμη βάση, μεταξύ άλλων, μέσω εκστρατειών επικοινωνίας·

β)προωθώντας και υποστηρίζοντας φιλικές προς την οικογένεια ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας και τη χρήση άδειας για οικογενειακούς λόγους και από τους δύο γονείς, ιδίως από τους άνδρες, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

19.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ορθή και αποτελεσματική διακυβέρνηση πολιτικής στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, ιδίως με τους εξής τρόπους:

α)εξασφαλίζοντας στενή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ιδρυμάτων χάραξης πολιτικής και των υπηρεσιών προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, και στηρίζοντας τη συνεργασία με άλλα ιδρύματα χάραξης πολιτικής και υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την προσχολική ανάπτυξη και εκπαίδευση· και

β)κινητοποίηση και οικονομικά αποδοτική χρήση κατάλληλης και βιώσιμης χρηματοδότησης για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, μεταξύ άλλων με τη χρήση ενωσιακών κονδυλίων και μέσων, και με την υιοθέτηση πολιτικών που ευνοούν τη διατηρήσιμη χρηματοδότηση των υπηρεσιών παιδικής μέριμνας που συνάδουν με τη συνολική διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών.

20.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν ή να βελτιώσουν τη συλλογή δεδομένων σχετικά με:

α)τη συμμετοχή των παιδιών στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, σε ετήσια βάση και με έρευνες σε επαρκές μέγεθος δείγματος, μεταξύ άλλων, όσον αφορά τα παιδιά που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση ή προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα·

β)τις διαφορές στη χρήση του χρόνου στην αμειβόμενη και μη αμειβόμενη εργασία μεταξύ γυναικών και ανδρών με ευθύνες φροντίδας, κατά προτίμηση με την αξιοποίηση μελετών διάθεσης του χρόνου με βάση το πρότυπο που καθορίζεται από τις εναρμονισμένες ευρωπαϊκές έρευνες χρήσης χρόνου·

γ)τη χρήση αδειών για οικογενειακούς λόγους ανά φύλο, από διοικητικά δεδομένα με εναρμονισμένο τρόπο σε επίπεδο ΕΕ και έγκριση του πλαισίου δεικτών για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, που εκπονήθηκε από την κοινή υποομάδα της Επιτροπής Απασχόλησης (EMCO) και της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας (ΕΚΠ)·

δ)τις συνθήκες εργασίας του προσωπικού της ΠΕΦ, καλύπτοντας ιδίως τις πτυχές που αναφέρονται στις συστάσεις 16 και 17·

ε)ελλείψεις στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, προσβασιμότητα, οικονομική προσιτότητα και ποιότητα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας σε τακτική βάση τουλάχιστον ανά εξαετία· και την εδαφική κατανομή της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, ιδίως για την αξιολόγηση των εδαφικών ανισοτήτων, μεταξύ άλλων σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές.

21.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα είναι συγκρίσιμα σε επίπεδο ΕΕ με επαρκή βαθμό λεπτομέρειας.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ, ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

22.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώσουν την Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα για την εφαρμογή της παρούσας σύστασης έως [1 έτος μετά την έκδοση].

23.Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργάζονται με την Επιτροπή όσον αφορά την πρόθεσή της:

α)να βελτιώσει την τακτική παροχή δεδομένων μέσω της δημοσίευσης στον δικτυακό τόπο της Eurostat, καθώς και στην πύλη παρακολούθησης της στρατηγικής για την ισότητα των φύλων:

1)περαιτέρω ανάλυσης ανά ηλικία των παιδιών που συμμετέχουν στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, τη χρονική ένταση της συμμετοχής και το ποσοστό συμμετοχής των παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού·

2)διαστημάτων εμπιστοσύνης για τον κύριο δείκτη EU-SILC «Παιδιά σε επίσημη παιδική φροντίδα ή εκπαίδευση» και άλλους σχετικούς δείκτες παράλληλα με τα ποσοστά συμμετοχής για τη διασφάλιση της συγκρισιμότητας μεταξύ ετών και χωρών·

3)πληρέστερων επεξηγηματικών πληροφοριών σχετικά με τα δεδομένα που συλλέγονται, ιδίως όσον αφορά τα προγράμματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας που καλύπτονται από τον ορισμό των δεικτών.

β)να κινητοποιήσει ενωσιακή χρηματοδότηση για τη στήριξη εθνικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα·

γ)να παρακολουθεί την εφαρμογή της παρούσας σύστασης στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για την ισότητα των φύλων στην Ένωση και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, μεταξύ άλλων, κατά περίπτωση, με την έκδοση ειδικών ανά χώρα συστάσεων προς τα κράτη μέλη, και να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο εντός πέντε ετών σχετικά με την πρόοδο σε σχέση με την παρούσα σύσταση·

δ)να διευκολύνει την ανάπτυξη περαιτέρω δεικτών στην Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας και στην Επιτροπή Απασχόλησης, την ανάπτυξη της ανταλλαγής ορθών πρακτικών και αμοιβαίας μάθησης μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και δραστηριοτήτων ανάπτυξης τεχνικών ικανοτήτων, και να συνεχίσει να στηρίζει τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, ιδίως μέσω του στρατηγικού πλαισίου του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης και του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης·

ε)να ενθαρρύνει οργανισμούς της Ένωσης, όπως το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων και το Eurofound, να συλλέγουν δεδομένα σε τακτική βάση, να αναπτύσσουν δείκτες και να διενεργούν αναλύσεις σχετικά με το χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά τη φροντίδα, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και τη χρήση του χρόνου στην αμειβόμενη και μη αμειβόμενη εργασία, στις ατομικές και κοινωνικές δραστηριότητες γυναικών και ανδρών με ευθύνες φροντίδας και στις εργασιακές ρυθμίσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.

Βρυξέλλες,

(1)    COM (2022) 440.

(2)    COM (2022) 441.

(3)    Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης, της 15ης και 16ης Μαρτίου 2002 (2002), SN 100/1/02 REV 1.

(4)    Έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, έκθεση για τους στόχους της Βαρκελώνης, (2013), Στόχοι της Βαρκελώνης (europa.eu).

(5)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας — Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025» [COM(2020) 152 final].

(6)    Το χάσμα μεταξύ των φύλων στην απασχόληση νοείται ως η ποσοστιαία διαφορά μεταξύ των ποσοστών απασχόλησης ανδρών και γυναικών.

(7)    Eurostat, «Απασχόληση και δραστηριότητα ανά φύλο και ηλικία — ετήσια στοιχεία», διαθέσιμο στη διεύθυνση: Employment and activity by sex and age - annual data [LFSI_EMP_A] .

(8)    Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «Report on gender equality in the EU» (Έκθεση σχετικά με την ισότητα των φύλων στην ΕΕ), (2021), annual_report_ge_2021_en.pdf (europa.eu) .

(9)     Statistics | Eurostat (europa.eu)

(10)    Eurofound, «Women and labour market equality: Has COVID-19 rolled back recent gains?» (Γυναίκες και ισότητα στην αγορά εργασίας: Χάσαμε όσα κερδίσαμε πρόσφατα, λόγω της πανδημίας COVID-19;), (2020) Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο.

(11)    Πίνακας δεδομένων της Eurostat LFSA_IGAR, «Care of adults with disabilities or children and other family or personal reasons» (Φροντίδα ενηλίκων με αναπηρία ή παιδιών και άλλοι οικογενειακοί ή προσωπικοί λόγοι), ποσοστό του πληθυσμού που δεν ανήκει στο εργατικό δυναμικό και επιθυμεί να εργαστεί, ηλικιακή ομάδα 15-64 ετών.

(12)    EIGE, Ερευνητικό άρθρο σχετικά με την ισότητα των φύλων και τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της νόσου COVID-19, (2021), σ. 15, Gender equality and the socio-economic impact of the COVID-19 pandemic | European Institute for Gender Equality (europa.eu) .

(13)    EIGE, «Οι ανισότητες μεταξύ των φύλων στη φροντίδα και οι συνέπειες για την αγορά εργασίας», (2020), Gender inequalities in care and consequences for the labour market | European Institute for Gender Equality (europa.eu) .

(14)    Eurofound, «Έκτη ευρωπαϊκή έρευνα για τις συνθήκες εργασίας: έκθεση επισκόπησης», (2019), Sixth European Working Conditions Survey – Overview report | Eurofound (europa.eu).

(15)    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Κοινό Κέντρο Ερευνών, Division of Childcare and Housework among Men and Women during COVID-19 lockdowns (Καταμερισμός της φροντίδας των παιδιών και των οικιακών εργασιών μεταξύ ανδρών και γυναικών κατά τη διάρκεια των περιορισμών κυκλοφορίας λόγω COVID-19), (2022), JRC128157, https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC128157

(16)    EIGE, Ερευνητικό άρθρο σχετικά με την ισότητα των φύλων και τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της νόσου COVID-19, (2021), σ. 36, Gender equality and the socio-economic impact of the COVID-19 pandemic | European Institute for Gender Equality (europa.eu) .

(17)    Έκθεση του Eurofound σχετικά με τη διαβίωση, την εργασία και τη νόσο COVID-19· (2020), Living, working and COVID-19 | Eurofound (europa.eu).

(18)    Οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές και την κατάργηση της οδηγίας 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου (ΕΕ L 188 της 12.7.2019, σ. 79).

(19)    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, European Economy Brief, ‘The Macro-Economic Benefits of Gender Equality’, Μάρτιος 2022· βλ. επίσης πρόταση κοινής έκθεσης για την απασχόληση από την Επιτροπή και το Συμβούλιο [COM(2021) 743 final της 24.11.2021].

(20)    Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, «Care at work: Investing in care leave and services for a more gender equal world of work», 7 Μαρτίου 2022.

(21)    Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ), 2022: Προσομοιωτής επενδύσεων σε θέματα πολιτικής φροντίδας της ΔΟΕ, Γενεύη, προσεχώς.

(22)    Δανία, Γερμανία, Εσθονία, Λετονία, Σλοβενία, Φινλανδία και Σουηδία.

(23)    Επιπλέον των ανωτέρω, το Βέλγιο, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ισπανία, η Γαλλία, το Λουξεμβούργο και η Πολωνία· Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Eurydice Policy Brief Early Childhood Education and Care (Ενημερωτικό σημείωμα του δικτύου Eurydice για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα), 2019, σ. 6· detailed overview of Member States‘ systems in European Commission, Structural Indicators for Monitoring Education and Training systems in Europe (λεπτομερής επισκόπηση των συστημάτων των κρατών μελών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Διαρθρωτικοί δείκτες για την παρακολούθηση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρώπη), προπαρασκευαστική έκθεση του δικτύου Eurydice, 2021, σ. 12.

(24)    Για παράδειγμα, Σλοβακία, έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, με τίτλο «Analysis of the recovery and resilience plan of Slovakia» (Ανάλυση του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Σλοβακίας) [SWD(2021) 161 final της 21.6.2021].

(25)    Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με ένα στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (2020) (ΕΕ 2009/C 119/02).

(26)    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ετήσια έκθεση, με τίτλο «Employment and Social Developments in Europe: Young Europeans: employments and social challenges ahead» (Απασχόληση και κοινωνικές εξελίξεις στην Ευρώπη: Νέοι Ευρωπαίοι: απασχόληση και κοινωνικές προκλήσεις για το μέλλον), κεφάλαιο 5, Ιούνιος 2022.

(27)    Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 20ής Φεβρουαρίου 2013, με τίτλο «Επένδυση στα παιδιά: Σπάζοντας τον κύκλο της μειονεξίας» (2013/112/ΕΕ, της 2.3.2013, σ. 5).

(28)    Σύσταση του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2019, σχετικά με συστήματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας (ΕΕ C 189 της 5.6.2019, σ. 4).

(29)    Σύσταση (ΕΕ) 2021/1004 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά (ΕΕ L 223 της 22.6.2021, σ. 14).

(30)    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «Benefits of early childhood education and care and the conditions for obtaining them», Υπηρεσία Εκδόσεων 2018.

(31)    Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, «Meeting of Experts on Policy Guidelines on the promotion of decent work for early childhood education personnel» (Διάσκεψη εμπειρογνωμόνων σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές πολιτικής για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για το προσωπικό προσχολικής εκπαίδευσης), διατίθεται στη διεύθυνση: https://www.ilo.org/sector/Resources/codes-of-practice-and-guidelines/WCMS_236528/lang--en/index.htm

(32)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας — Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025» [COM(2020) 152 final].

(33)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού» [COM(2021) 142 final της 24.3.2021, σ. 1].

(34)    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «Οικοδόμηση μιας Ένωσης ισότητας: Σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων», που εγκρίθηκε στις 4 Μαρτίου 2021, [COM(2021) 102 final].

(35)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή Περιφερειών, με τίτλο «Πρωτοβουλία με στόχο τη στήριξη της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους εργαζόμενους γονείς και φροντιστές» [COM(2017) 252 final της 26.4.2017, σ. 1].

(36)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025 [COM(2020) 625 final της 30.9.2020, σ. 1].

(37)    Ψήφισμα του Συμβουλίου περί στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με στόχο τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης και πέραν αυτού (2021-2030) (ΕΕ C 66 της 26.2.2021, σ. 1).

(38)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού» [COM(2021) 142 final της 24.3.2021, σ. 1].

(39)    Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Συμπεράσματα σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, 10024/22, 9 Ιουνίου 2022, βλ.: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-10024-2022-INIT/el/pdf .

(40)    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ετήσια έκθεση, με τίτλο «Employment and Social Developments in Europe: Young Europeans: employments and social challenges ahead» (Απασχόληση και κοινωνικές εξελίξεις στην Ευρώπη: Νέοι Ευρωπαίοι: απασχόληση και κοινωνικές προκλήσεις για το μέλλον), κεφάλαιο 5, ISSN 2315-2540, Ιούνιος 2022.

(41)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας: σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025» [COM(2020) 565 final της 18.9.2020, σ. 1].

(42)    Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής (οδηγία για τη φυλετική ισότητα) και της οδηγίας 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία (οδηγία για την ισότητα στην απασχόληση) [COM(2021) 139 final της 19.3.2021, σ. 1].

(43)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας: στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά» [COM(2020) 620 final της 7.10.2020, σ. 1].

(44)    Σύσταση του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2021, για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά (ΕΕ 2021/C 93/01 της 19.3.2021, σ. 1).

(45)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Σχέδιο δράσης για την ενσωμάτωση και την ένταξη για την περίοδο 2021-2027» [COM(2020) 758 final, της 24.11.2020, σ. 1].

(46)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Ένωση ισότητας: στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030» [COM(2021) 101 final της 3.3.2021, σ. 1].

(47)    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, Έκθεση σχετικά με το τελικό αποτέλεσμα, Μάιος 2022.

(48)    Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής: περίληψη των δραστηριοτήτων διαβούλευσης, SWD(2022) 440.

(49)    Η Επιτροπή έλαβε 1 041 μοναδικές γραπτές συνεισφορές. Το 67,5 % των συνεισφορών που υποβλήθηκαν προερχόταν από φυσικά πρόσωπα. Πολλοί πολίτες αξιοποίησαν την ευκαιρία να περιγράψουν την προσωπική τους κατάσταση, ιδίως τα άτομα με αναπηρία και οι γυναίκες με ευθύνες φροντίδας: SWD(2021) 46_EN_autre_document_travail_service_part1_v8 (2).pdf

(50)    Η δημόσια διαβούλευση συγκέντρωσε συνολικά 473 απαντήσεις. 133 συνεισφορές υποβλήθηκαν από ιδιώτες. Η μακροχρόνια φροντίδα συζητήθηκε στο πλαίσιο της αυτονομίας των ηλικιωμένων και της εξασφάλισης της κατ’ οίκον φροντίδας τους, η οποία δημιουργεί νέες ευκαιρίες απασχόλησης και ανάγκες σε δεξιότητες. Επιπλέον, επισημάνθηκε η ανάγκη αναγνώρισης των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των άτυπων φροντιστών. Βλ.: Πράσινη βίβλος σχετικά με τη γήρανση: Συνοπτική έκθεση πραγματικών περιστατικών της δημόσιας διαβούλευσης: 090166e5de9b0583.pdf

(51)    Η διαβούλευση ήταν διαθέσιμη στο διαδίκτυο από τις 8 Μαρτίου έως τις 31 Μαΐου 2019. Έλαβε 1 335 απαντήσεις, εκ των οποίων το 73 % προήλθε από πολίτες της ΕΕ (970 απαντήσεις). Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν συγκεκριμένα σχετικά με τους ειδικούς στόχους στους οποίους θα έδιναν προτεραιότητα για τη δράση της ΕΕ με στόχο να αυξηθεί η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12114-Gender-equality-strategy-2020-2024/public-consultation_el

(52)    Π.χ. το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 2021, σχετικά με την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση την περίοδο 2018-2020 (2021/2020(INI)).

(53)    Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2022, προς μια κοινή ευρωπαϊκή δράση στον τομέα της φροντίδας (2021/2253(INI)).

(54)    Π.χ. γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ, με τίτλο «Ισότητα των φύλων στις ευρωπαϊκές αγορές εργασίας» (SOC/586-EESC-2018)· γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ, με τίτλο «Ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για τους εργαζόμενους γονείς και τα άτομα που παρέχουν φροντίδα» (SOC/529-EESC-2018)· γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ, με τίτλο «Θέματα σχετικά με την ισότητα των φύλων» (SOC/610-EESC-2018)· γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με τίτλο «Σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων» (SOC/679-EESC-2021).

(55)    Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την αντιμετώπιση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων, «Αποτίμηση και καταμερισμός της αμειβόμενης εργασίας και της μη αμειβόμενης εργασίας φροντίδας», 13584/20, 2.12.2020.

(56)     Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο της νόσου COVID-19 στην ισότητα των φύλων, 8884/21, 14.6.2021, σ. 1-26.

(57)     Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, 10024/22, 9.6.2022, σ. 3.

(58)    Συμβουλευτική επιτροπή για την ισότητα ευκαιριών γυναικών και ανδρών, Γνωμοδότηση με τίτλο «The care gap in the EU: a holistic and gender-transformative approach» (Το χάσμα φροντίδας στην ΕΕ: μια ολιστική και μετασχηματιστική ως προς το φύλο προσέγγιση), 13 Σεπτεμβρίου 2021, opinion_care_gap_2021_en.pdf (europa.eu) .

(59)    Flisi S., Blasko, Zs. και Stepanova E., Indicators for early education and care. Reconsidering some aspects of the Barcelona target (Δείκτες για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα. Επανεξέταση ορισμένων πτυχών του στόχου της Βαρκελώνης). Έκθεση επιστημονικών στοιχείων για τη χάραξη πολιτικής του JRC, 2022.

(60)    Narazani E., Agúndez García A., Christl M., Figari F., Impact on female employment of revising the Barcelona targets for childcare (GENDERMOD) (Αντίκτυπος της αναθεώρησης των στόχων της Βαρκελώνης για την παιδική φροντίδα στην απασχόληση των γυναικών), Έγγραφο εργασίας του JRC για τη φορολογία και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις), 2022.

(61)    Nieuwenhuis R., Yerkes M., Backman L., Strigén J., Early Childhood Education and Care (ECEC): A focused review of reform impact studies [Προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα: Εστιασμένη επανεξέταση των μελετών αντικτύπου των μεταρρυθμίσεων], Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2022.

(62)     Μητρώο ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής και άλλων παρεμφερών οργάνων (europa.eu) ·

(63)    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Στρατηγική για την ισότητα των φύλων, πύλη παρακολούθησης, προσβάσιμη στη διεύθυνση: ges-monitor.page.main (europa.eu)

(64)    Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης, της 15ης και 16ης Μαρτίου 2002 (2002), SN 100/1/02 REV1.

(65)    Πίνακας δεδομένων της Eurostat LFSA_IGAR, «Care of adults with disabilities or children and other family or personal reasons» (Φροντίδα ενηλίκων με αναπηρία ή παιδιών και άλλοι οικογενειακοί ή προσωπικοί λόγοι), ποσοστό του πληθυσμού που δεν ανήκει στο εργατικό δυναμικό και επιθυμεί να εργαστεί, ηλικιακή ομάδα 15-64 ετών.

(66)    Οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές και την κατάργηση της οδηγίας 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου (ΕΕ L 188 της 12.7.2019, σ. 79).

(67)    Σύσταση του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2019, σχετικά με συστήματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας (ΕΕ C 189 της 5.6.2019, σ. 4).

(68)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού» [COM(2021) 142 final της 24.3.2021, σ. 1].

(69)    Σύσταση (ΕΕ) 2021/1004 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά (ΕΕ L 223 της 22.6.2021, σ. 14).

(70)    Σύσταση (ΕΕ) 2021/1004 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά (ΕΕ L 223 της 22.6.2021, σ. 14).

(71)    Σύσταση του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2021, για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά (ΕΕ C 93 της 19.3.2021).

(72)    Πηγή δεδομένων: Ειδική ενότητα EU-SILC 2016 σχετικά με την πρόσβαση σε υπηρεσίες, ilc_ats04 «Children by household type, income group, degree of urbanisation and main reason for not meeting needs for formal childcare services» (Παιδιά ανά τύπο νοικοκυριού, εισοδηματική ομάδα, βαθμό αστικοποίησης και κύριο λόγο για τη μη κάλυψη των αναγκών για επίσημες υπηρεσίες παιδικής φροντίδας) (ημερομηνία έκδοσης 20/6/2022).

(73)    Πηγή δεδομένων: Ειδική ενότητα EU-SILC 2016 σχετικά με την πρόσβαση σε υπηρεσίες, ilc_ats03 «Children receiving formal childcare services by household type, income group, degree of urbanisation and level of difficulty to afford formal childcare services» (Παιδιά που λαμβάνουν επίσημες υπηρεσίες παιδικής φροντίδας ανά τύπο νοικοκυριού, εισοδηματική ομάδα, βαθμό αστικοποίησης και επίπεδο δυσκολίας στην παροχή επίσημων υπηρεσιών παιδικής φροντίδας) (ημερομηνία έκδοσης 20/6/2022).

(74)    Σύσταση (ΕΕ) 2022/554 της Επιτροπής, σχετικά με την αναγνώριση των προσόντων των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (ΕΕ L 107 της 6.4.2022, σ. 1).

(75)    Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, «Meeting of Experts on Policy Guidelines on the promotion of decent work for early childhood education personnel» (Διάσκεψη εμπειρογνωμόνων σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές πολιτικής για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για το προσωπικό προσχολικής εκπαίδευσης), διατίθεται στη διεύθυνση: https://www.ilo.org/sector/Resources/codes-of-practice-and-guidelines/WCMS_236528/lang--en/index.htm

(76)    Πηγή δεδομένων: Eurostat, επιχείρηση EU-SILC 2020, «Children in formal childcare or education by age group and duration - % over the population of each age group - EU» (Παιδιά σε επίσημη παιδική φροντίδα ή εκπαίδευση ανά ηλικιακή ομάδα και διάρκεια — % πάνω από τον πληθυσμό κάθε ηλικιακής ομάδας — ΕΕ), επιγραμμικός κώδικας δεδομένων: [ilc_caindformal].

(77)    Πηγή δεδομένων: Eurostat, συλλογή δεδομένων UOE, «Pupils from age 3 to the starting age of compulsory education at primary level - % of the population of the corresponding age» (Μαθητές ηλικίας από 3 ετών έως την ηλικία έναρξης της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης — % του πληθυσμού της αντίστοιχης ηλικίας), επιγραμμικός κώδικας δεδομένων: [educ_uoe_enra21].