ΨΗΦΙΣΜΑ (EE) 2022/298 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

της 21ης Οκτωβρίου 2021

με τις παρατηρήσεις που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της απόφασης σχετικά με την απαλλαγή όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής για το οικονομικό έτος 2019

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ,

—	έχοντας υπόψη την απόφασή του σχετικά με την απαλλαγή όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής για το οικονομικό έτος 2019,

—	έχοντας υπόψη την έκθεση σχετικά με την έρευνα για τη συγκέντρωση στοιχείων για τον Frontex όσον αφορά εικαζόμενες παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων, που εκπόνησε η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου,

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 100 και το παράρτημα V του Κανονισμού του,

—	έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων,

—	έχοντας υπόψη τη δεύτερη έκθεση της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού (A9-0270/2021),

Α.	λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα θεσμικά και λοιπά όργανα ή οργανισμοί της Ένωσης οφείλουν να λειτουργούν με διαφάνεια και να λογοδοτούν πλήρως στους πολίτες της Ένωσης για τα κονδύλια που τους διατίθενται·

Β.	λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ρόλος του Κοινοβουλίου σε σχέση με την απαλλαγή για την εκτέλεση του προϋπολογισμού ορίζεται στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 (1) και στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2019/715 (2)·

Προβλήματα που εντόπισε το Ελεγκτικό Συνέδριο σε σχέση με τις δαπάνες

7.

υπενθυμίζει το πόρισμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με τις συμφωνίες χρηματοδότησης για επιχειρησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με το οποίο οι επιστροφές δαπανών για τον εξοπλισμό εξακολουθούσαν να βασίζονται στις πραγματικές δαπάνες και στο συναφές ζήτημα της έλλειψης δικαιολογητικών, όπως τιμολόγια· υπενθυμίζει ότι το ζήτημα αυτό επισημάνθηκε επίσης στην απαλλαγή για το 2018 όταν το Ελεγκτικό Συνέδριο σύστησε τη χρήση της «προσέγγισης μοναδιαίου κόστους»· σημειώνει ότι η «προσέγγιση μοναδιαίου κόστους» είναι μια επιλογή απλουστευμένου κόστους για την οποία καθορίζεται τιμή για τη χρήση βαρέος τεχνικού εξοπλισμού βάσει προκαθορισμένης μεθοδολογίας, η οποία επιλύει τα ζητήματα που συνδέονται με την επιστροφή των πραγματικών δαπανών· εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι ο Οργανισμός εφάρμοσε πιλοτικά την «προσέγγιση του μοναδιαίου κόστους» για τον βαρύ τεχνικό εξοπλισμό με δύο κράτη μέλη· σημειώνει ότι στα δοκιμαστικά έργα για βαρύ τεχνικό εξοπλισμό η «προσέγγιση του μοναδιαίου κόστους» αύξησε το συνολικό κόστος, και εκφράζει τη λύπη του για το ότι ο Οργανισμός συνήγαγε το συμπέρασμα πως η μετάβαση σε επιστροφές με βάση το μοναδιαίο κόστος, για την περίπτωση βαρέος εξοπλισμού δεν είναι εφικτή· εκφράζει την απογοήτευσή του για το ότι το ζήτημα της έλλειψης τεκμηριωμένων στοιχείων δεν έχει ακόμη επιλυθεί και υπενθυμίζει στον Οργανισμό να μην κάνει δεκτές αποζημιώσεις για αξιώσεις δαπανών που δεν υποστηρίζονται από τιμολόγια· καλεί τον Οργανισμό και την Επιτροπή να επανεξετάσουν τη σύσταση του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να συζητήσουν με το Ελεγκτικό Συνέδριο τα αποτελέσματα των πιλοτικών έργων με «προσέγγιση μοναδιαίου κόστους» για τον βαρύ τεχνικό εξοπλισμό, προκειμένου να διαπιστωθεί πώς μπορεί να επιλυθεί το ζήτημα της έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων· υπενθυμίζει στον Οργανισμό και στην Επιτροπή ότι, ως γενική αρχή, πρέπει να αποφεύγεται κάθε περιττή γραφειοκρατική επιβάρυνση·

8.

λαμβάνει υπό σημείωση την απάντηση του Οργανισμού στην αρμόδια για την απαλλαγή αρχή να επανεξετάσει τους μηχανισμούς του σχετικά με τις πληρωμές για κατασκευές και να διασφαλίσει τη συμμόρφωση με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης· αναγνωρίζει ότι ο Οργανισμός ανέφερε ότι, καθ’ όλη τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου, εφαρμόστηκε μηχανισμός για την αποτροπή ανεξέλεγκτων πληρωμών προχρηματοδότησης· σημειώνει ότι ο Οργανισμός ανέφερε ότι όλοι οι διαχειριστές έργων, οι επιχειρησιακοί και οικονομικοί παράγοντες που ασχολούνται με εγκαταστάσεις των κεντρικών γραφείων του Οργανισμού έχουν λάβει εντολή να μην εγκρίνουν και να μην δρομολογούν τέτοιες πληρωμές προχρηματοδότησης και ότι οι οικονομικοί ελεγκτές έχουν λάβει εντολή να απορρίπτουν τις εν λόγω πληρωμές και να συμβουλεύουν επίσης τους διατάκτες να τις απορρίπτουν·

Ειδική έκθεση αριθ. 08/2021 του Ελεγκτικού Συνεδρίου: «Υποστήριξη της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων από τον Frontex: όχι αρκετά αποτελεσματική μέχρι στιγμής»

9.

σημειώνει με ανησυχία τα πορίσματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην ειδική έκθεσή του αριθ. 08/2021 με τίτλο «Υποστήριξη της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων από τον Frontex: όχι αρκετά αποτελεσματική μέχρι στιγμής» (5)· παρατηρεί ότι ο έλεγχος κάλυπτε την περίοδο από τα τέλη του 2016, οπότε τέθηκε σε ισχύ η νέα εντολή του Οργανισμού δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2016/1624 (6), έως τα τέλη του 2020 και, επομένως, κάλυπτε πλήρως το έτος 2019 της τρέχουσας διαδικασίας απαλλαγής, αλλά δεν έλαβε υπόψη ορισμένα πρόσφατα μέτρα που έλαβε ο Οργανισμός για να εκτελέσει την εντολή του· αναγνωρίζει ότι η ανάλυση του κατά πόσον ο Οργανισμός σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν συμπεριλαμβανόταν στο πεδίο εφαρμογής της ειδικής έκθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς αυτό θα απαιτούσε ειδικό έλεγχο δεδομένης της πολυπλοκότητας του θέματος· ζητεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο να διενεργήσει τον ειδικό αυτό έλεγχο στο μέλλον·

10.

σημειώνει με ανησυχία ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο εντόπισε στην ειδική έκθεσή του αριθ. 08/2021 διάφορες ελλείψεις σχετικές με τις κύριες δραστηριότητες του Οργανισμού, όπως απαριθμούνται από το Ελεγκτικό Συνέδριο, και συγκεκριμένα την παρακολούθηση της κατάστασης, την ανάλυση κινδύνου, την αξιολόγηση τρωτότητας, τις κοινές επιχειρήσεις και τις ταχείες συνοριακές επεμβάσεις, τις επιχειρήσεις επιστροφής και την κατάρτιση του Οργανισμού, καθώς και την έλλειψη αναγκών και εκτιμήσεων επιπτώσεων πριν από την εκθετική αύξηση των δαπανών του Οργανισμού· επίσης εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι ο Οργανισμός δεν έχει λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προσαρμόσει την οργάνωσή του ώστε να εφαρμόσει πλήρως την εντολή του δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2016/1624· σημειώνει περαιτέρω ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο επισήμανε τους σημαντικούς κινδύνους που σχετίζονται με την εντολή του Οργανισμού δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896 (7)· υπενθυμίζει ότι οι εντολές του Οργανισμού αλληλοεπικαλύπτονται εν μέρει από το 2016 και το 2019, γεγονός που συνέβαλε στους κινδύνους εφαρμογής της εντολής όπως εντοπίστηκαν από το Ελεγκτικό Συνέδριο·

11.

σημειώνει ότι μόνο δύο έτη μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΕ) 2016/1624, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση νέου κανονισμού για τον Οργανισμό ελλείψει εκτίμησης επιπτώσεων γι’ αυτή τη νέα νομοθεσία· καλεί την Επιτροπή και τον Οργανισμό να βρουν γρήγορα κατάλληλη λύση για τη διασφάλιση της ορθής και έγκαιρης εκτέλεσης της εντολής του Οργανισμού δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896, παροτρύνει την Επιτροπή και το Ελεγκτικό Συνέδριο να αξιολογούν τακτικά τις επιδόσεις του Οργανισμού και των κρατών μελών προκειμένου να εντοπίζουν τομείς που επιδέχονται βελτίωση, μεταξύ άλλων στις αντίστοιχες νομικές βάσεις για τις δραστηριότητες του Οργανισμού, καθώς και υπό το πρίσμα των αποτελεσμάτων και των επιπτώσεων που επιτυγχάνονται·

12.

σημειώνει με ανησυχία το συμπέρασμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι η διαδικασία επιχειρησιακών αναφορών του Οργανισμού δεν ενημερώνουν επαρκώς τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, καθώς δεν διαθέτει πληροφορίες σχετικά με τα πραγματικά κόστη και τις πραγματικές επιδόσεις·

13.

σημειώνει με ανησυχία το συμπέρασμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι, παρόλο που έχει θεσπιστεί λειτουργικό πλαίσιο ανταλλαγής πληροφοριών για την παροχή σχετικών με τη μετανάστευση πληροφοριών για την κατάσταση στα εξωτερικά σύνορα και για τη στήριξη της διαχείρισης της παράνομης μετανάστευσης, δεν λειτούργησε αρκετά καλά ώστε να παρέχει ακριβή, πλήρη και επικαιροποιημένη αντίληψη της κατάστασης στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη θεσπιστεί επαρκές πλαίσιο ανταλλαγής πληροφοριών για το διασυνοριακό έγκλημα, γεγονός που επηρεάζει την ικανότητα του Οργανισμού και των κρατών μελών να αντιδρούν γρήγορα σε τυχόν απειλές που εντοπίζονται· σημειώνει ότι ο Οργανισμός παρέχει εγκαίρως συναφείς πληροφορίες για τη μετανάστευση σχετικά με την κατάσταση στα εξωτερικά σύνορα και πληροφορίες για συγκεκριμένα γεγονότα· εκφράζει την ανησυχία του, ωστόσο, για ορισμένα σοβαρά μειονεκτήματα τα οποία υπονομεύουν την πλήρη αντίληψη της κατάστασης στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, όπως η έλλειψη πληροφοριών, τεχνικών προτύπων για τον εξοπλισμό ελέγχου των συνόρων, κοινού καταλόγου για την υποβολή αναφορών σχετικά με το διασυνοριακό έγκλημα και πληροφοριών σε σχεδόν πραγματικό χρόνο σχετικά με την κατάσταση στα εναέρια σύνορα της Ένωσης, καθώς και καθυστερήσεις στην επικαιροποίηση του κοινού υποδείγματος ολοκληρωμένης ανάλυσης κινδύνου· υπογραμμίζει ότι οι παρατηρήσεις αυτές δεν μπορεί να αποδοθούν αποκλειστικά στον Οργανισμό, αλλά πρέπει να διορθωθούν από κοινού με τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, ιδίως όσον αφορά το κοινό υπόδειγμα ολοκληρωμένης ανάλυσης κινδύνου, καθώς υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην υποβολή αναφορών μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τη συχνότητα, τον μορφότυπο, τα δεδομένα ή τον καθορισμό των περιπτώσεων· επαναλαμβάνει την έκκληση που διατύπωσε η αρμόδια για την απαλλαγή αρχή, στο ψήφισμα (ΕΕ) 2021/1615, για βελτίωση της παρακολούθησης και της υποβολής αναφορών όσον αφορά την κατάσταση και τα συμβάντα στα σύνορα της Ένωσης, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο πιθανών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

14.

σημειώνει το συμπέρασμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι δεν έχουν συμπεριληφθεί όλες οι αρμόδιες αρχές στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1052/2013 (8) (για παράδειγμα, οι τελωνειακές αρχές)·

15.

σημειώνει το συμπέρασμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/1896 εισήγαγε σημαντικές πρόσθετες απαιτήσεις υποβολής αναφορών για τα κράτη μέλη, οι οποίες απαιτούν αυτοματοποιημένη διαβίβαση δεδομένων από τα κράτη μέλη στη βάση δεδομένων του EUROSUR· σημειώνει τη δήλωση των κρατών μελών ότι η άμεση συμμετοχή του Οργανισμού στην εν λόγω αυτοματοποίηση δεν είναι ακόμη εμφανής·

16.

εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα ευρήματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο Οργανισμός δεν παρείχε πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο ή το κόστος των δραστηριοτήτων του· εκφράζει την ανησυχία του για το ότι ο Οργανισμός δεν διενήργησε αξιόπιστη αξιολόγηση των κοινών επιχειρήσεων, δεν εξήγησε καμία απόκλιση ούτε εντόπισε τον αντίκτυπο τυχόν κενών στους πόρους και δεν παρείχε πληροφορίες σχετικά με το πραγματικό κόστος των κοινών επιχειρήσεών του· επισημαίνει ότι ο Οργανισμός έχει την υποχρέωση να παρέχει επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο και το κόστος των δραστηριοτήτων του, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η λογοδοσία·

Προϋποθέσεις

17.

σημειώνει ότι η Επιτροπή και ο Οργανισμός αποδέχθηκαν συνολικά ή εν μέρει όλες τις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου· καλεί τον Οργανισμό να εξετάσει και να εφαρμόσει πλήρως και με έγκαιρο τρόπο τις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να υποβάλει έκθεση στην αρμόδια για την απαλλαγή αρχή σχετικά με την πρόοδο στην εφαρμογή των εν λόγω συστάσεων· καλεί την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή να εγγράψει μέρος των μελλοντικών πιστώσεων του προϋπολογισμού του Οργανισμού για το 2022 σε αποθεματικό που θα μπορεί να διατεθεί όταν πληρωθούν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) προσληφθούν οι υπόλοιποι 20 παρατηρητές θεμελιωδών δικαιωμάτων στον βαθμό AD σύμφωνα με το άρθρο 110 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896· β) προσληφθούν τρεις αναπληρωτές εκτελεστικοί διευθυντές σύμφωνα με το άρθρο 107 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896· γ) θεσπιστεί από το διοικητικό συμβούλιο του Οργανισμού λεπτομερής ειδική διαδικασία για την εφαρμογή του άρθρου 46 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896· δ) παρουσιαστεί προσαρμοσμένη διαδικασία αναφοράς σοβαρού συμβάντος (SIR) σύμφωνα με τη σύσταση της ομάδας εργασίας για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις νομικές επιχειρησιακές πτυχές στο Αιγαίο Πέλαγος (WG FRaLO)· ε) να θεσπιστεί ένα πλήρως λειτουργικό σύστημα παρακολούθησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων σύμφωνα με το άρθρο 110 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896· στ) εφαρμοστεί με επιτυχία η σύσταση αριθ. 5 της ειδικής έκθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου (ορίζοντας εφαρμογής: τέλος του 2021)· ζ) οι δραστηριότητες του Οργανισμού που υποστηρίζουν επιχειρήσεις σχετικές με την επιστροφή από την Ουγγαρία αναστέλλονται για όσο διάστημα, και όπως συμπεραίνει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι αποφάσεις επιστροφής που εκδίδονται από τις ουγγρικές αρχές είναι ασυμβίβαστες με την οδηγία περί επιστροφής και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (9)· καλεί την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή να αξιολογήσει την πρόοδο όσον αφορά την εκπλήρωση αυτών των προϋποθέσεων σε διερευνητική αποστολή στον Οργανισμό το 2022, στην οποία θα συμμετάσχουν μέλη της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού του Κοινοβουλίου· θεωρεί ότι η μη τήρηση των προϋποθέσεων αυτών αυξάνει τον κίνδυνο της άρνησης χορηγήσεως απαλλαγής για το οικονομικό έτος 2020· θεωρεί, επιπλέον, σύμφωνα με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε κατά την τελευταία διαδικασία συνδιαλλαγής για τον προϋπολογισμό, ότι η Επιτροπή θα πρέπει να ασκεί ισχυρότερα καθήκοντα ελέγχου όσον αφορά τους οργανισμούς· καλεί την Επιτροπή και τον Οργανισμό να εκθέσουν τον τρόπο με τον οποίο θα επιλυθούν τα εντοπισθέντα ελλείμματα, συμπεριλαμβανομένων των προσλήψεων και των συμβάσεων προμηθειών, για τον προϋπολογισμό του 2022·

Η εν εξελίξει έρευνα της OLAF

18.

υπενθυμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης (OLAF) επιβεβαίωσε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία έρευνας της OLAF για τον Οργανισμό· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τον Οργανισμό να συνεργαστεί πλήρως με την OLAF και να τηρεί ενήμερη την αρμόδια για την απαλλαγή αρχή σχετικά με τυχόν εξελίξεις·

19.

υπενθυμίζει ότι, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού την 1η Σεπτεμβρίου 2021, ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων δήλωσε ότι όλες οι έρευνες έχουν περατωθεί και ότι καμία από αυτές δεν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν ίχνη δημοσιονομικής ή οικονομικής κακοδιαχείρισης ή παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων ή ότι ο Οργανισμός αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον κανονισμό του·

Διαφάνεια

20.

υπενθυμίζει τις ανησυχίες του Κοινοβουλίου για τις συνεδριάσεις που πραγματοποίησε ο Οργανισμός το 2018 και το 2019 με εκπροσώπους βιομηχανιών που σχετίζονται με το έργο του Οργανισμού, όπου η πλειοψηφία των εκπροσώπων δεν περιλαμβάνονται στο μητρώο διαφάνειας της Ένωσης· επισημαίνει το άρθρο 118 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896 που απαιτεί από τον Οργανισμό να διασφαλίζει τη διαφάνεια όσον αφορά τις ομάδες συμφερόντων μέσω μητρώου διαφάνειας και με τη δημοσιοποίηση όλων των συναντήσεων με τρίτα ενδιαφερόμενα μέρη· εκφράζει την ικανοποίησή του για την απόφαση του εκτελεστικού διευθυντή του Οργανισμού, της 5ης Μαΐου 2021, σχετικά με το μητρώο διαφάνειας του Οργανισμού· καλεί τον Οργανισμό να υποβάλει τακτικά έκθεση στην αρμόδια για την απαλλαγή αρχή σχετικά με την εφαρμογή και τη χρήση του εργαλείου αυτού·

21.

σημειώνει ότι ο Οργανισμός έχει την υποχρέωση να διασφαλίζει την προορατική διαφάνεια, όπως αναφέρεται στο άρθρο 114 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896· σημειώνει ότι το άρθρο προβλέπει επίσης ότι η διαφάνεια αυτή έχει τα όριά της, καθώς διασφαλίζεται χωρίς την αποκάλυψη επιχειρησιακών πληροφοριών οι οποίες, εάν δημοσιοποιηθούν, θα έθεταν σε κίνδυνο την πραγματοποίηση των σκοπών των επιχειρήσεων· σημειώνει ότι ο Οργανισμός δεν μπορεί να αποκαλύψει δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα κατά παράβαση της νομικής βάσης για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως προβλέπεται στο άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 (10)· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει δεσμευτικούς κανόνες για την προστασία των πληροφοριών και των δεδομένων·

22.

υπογραμμίζει ότι η διαφάνεια αποτελεί γενικό κανόνα που ισχύει για τον Οργανισμό, την Επιτροπή και τις οντότητες που συμμετέχουν στο συμβουλευτικό φόρουμ ως προϋπόθεση για την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την καλή συνεργασία·

Σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων

23.

υπενθυμίζει ότι η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου συγκρότησε ομάδα εργασίας για τον έλεγχο του Frontex (FSWG)· σημειώνει ότι η FSWG δημοσίευσε, στις 14 Ιουλίου 2021, την έκθεσή της σχετικά με την αναγνωριστική έρευνα για τον Frontex όσον αφορά εικαζόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων για να συλλέξει όλες τις σχετικές πληροφορίες και στοιχεία που αφορούσαν εικαζόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων στις οποίες ο Οργανισμός ενεπλάκη, γνώριζε ή/και δεν ενήργησε, την εσωτερική διαχείριση, τις διαδικασίες υποβολής αναφορών και διεκπεραίωσης καταγγελιών· σημειώνει ότι η FSWG δεν βρήκε στοιχεία που να αποδεικνύουν πειστικά ότι ο Frontex προέβη στην άμεση εκτέλεση απωθήσεων και/ή ομαδικών απελάσεων στις περιπτώσεις σοβαρών περιστατικών που θα μπορούσαν να εξεταστούν από την FSWG· υπενθυμίζει ότι η FSWG κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Οργανισμός είχε στη διάθεσή του αποδεικτικά στοιχεία για εικαζόμενες παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα κράτη μέλη με τα οποία είχε κοινή επιχείρηση, αλλά δεν αντιμετώπισε και δεν έδωσε συνέχεια στις παραβιάσεις αυτές άμεσα, επιδεικνύοντας επαγρύπνηση και αποτελεσματικότητα και ότι ως εκ τούτου, ο Frontex δεν απέτρεψε τις παραβιάσεις αυτές, ούτε μείωσε τον κίνδυνο μελλοντικών παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων· σημειώνει ότι η FSWG εντόπισε επίσης κενά στο πλαίσιο της συνεργασίας με τα κράτη μέλη, τα οποία ενδέχεται να παρεμποδίζουν την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του Frontex στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, και τόνισε την ευθύνη των κρατών μελών και της Επιτροπής, επίσης και εκτός του ρόλου τους στο διοικητικό συμβούλιο· σημειώνει ιδιαίτερα την κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ του Οργανισμού και των κρατών μελών σε σχέση με τα θεμελιώδη δικαιώματα· αναγνωρίζει τα όρια που αντιμετωπίζει ο Οργανισμός στην πράξη όσον αφορά τη διερεύνηση της συμμόρφωσης με τα θεμελιώδη δικαιώματα μόνο σε σχέση με πόρους που χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από τον Οργανισμό· τονίζει ότι το προσωπικό του Οργανισμού χρειάζεται νομική σαφήνεια, ιδίως κατά τη διάρκεια αποστολών υψηλού κινδύνου στη θάλασσα, και ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν νομικά υποδείγματα και σαφήνεια σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896, όσον αφορά διάφορες καταστάσεις κατά τη διάρκεια των αποστολών· σημειώνει ωστόσο ότι, κατά τη διεξαγωγή των ερευνών της, η FSWG διαπίστωσε ότι οι συστάσεις και οι συμβουλές που παρείχε ο πρώην Υπεύθυνος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων σε τετραετή περίοδο αγνοήθηκαν από τον εκτελεστικό διευθυντή (11), ιδίως όσον αφορά τις επιχειρήσεις του Frontex στην Ουγγαρία· καλεί τον Οργανισμό να υποβάλει λεπτομερή έκθεση στο Κοινοβούλιο παρουσιάζοντας τα σχέδιά του για την εφαρμογή των συστάσεων της FSWG και την πρόοδο που έχει σημειωθεί·

24.

σημειώνει ότι η FSWG ήταν της άποψης ότι το διοικητικό συμβούλιο θα έπρεπε να έχει διαδραματίσει πολύ πιο ενεργό ρόλο στην αναγνώριση του σοβαρού κινδύνου παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων και στην ανάληψη δράσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο Frontex εκπληρώνει τις αρνητικές και θετικές υποχρεώσεις του στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως κατοχυρώνονται στον κανονισμό· σημειώνει ότι η FSWG επικρότησε τις νέες εσωτερικές διαδικασίες και κανόνες που ανέπτυξε ο Οργανισμός τους μήνες που προηγήθηκαν της δημοσίευσης της έκθεσης ώστε να συμμορφωθεί με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1896, αλλά κάλεσε επιτακτικά αμφότερους τους παράγοντες να επανεξετάσουν τις εσωτερικές δομές και την επικοινωνία του Οργανισμού, καθώς και τη συνεργασία με τα κράτη μέλη υποδοχής, ώστε να ενισχύσουν περαιτέρω τη συμμόρφωσή του με τα θεμελιώδη δικαιώματα· σημειώνει ότι η FSWG επισημαίνει την ευθύνη των κρατών μελών και της Επιτροπής, πέραν του ρόλου τους στο διοικητικό συμβούλιο·

25.

τονίζει ότι οι βουλευτές του ΕΚ είχαν πρόσβαση σε πληροφορίες που οδήγησαν την FSWG να καταλήξει στην έλλειψη συνεργασίας του εκτελεστικού διευθυντή προκειμένου να διασφαλίσει της συμμόρφωσης με ορισμένες από τις διατάξεις του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, ιδίως όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα· η FSWG εξέφρασε επίσης τη λύπη της για την επανειλημμένη άρνησή του να εφαρμόσει τις συστάσεις της Επιτροπής για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τον προσφάτως εκδοθέντα κανονισμό·

Έρευνα Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή

26.

σημειώνει τα συμπεράσματα της στρατηγικής έρευνας OI/5/2020/MHZ της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας για τον μηχανισμό καταγγελιών του Οργανισμού για την αναφορά εικονιζόμενων παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων· σημειώνει ότι η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια αποφάσισε να μην δώσει περαιτέρω συνέχεια στο ζήτημα· σημειώνει ωστόσο ότι η Διαμεσολαβήτρια εντόπισε ελλείψεις στον μηχανισμό καταγγελιών, γεγονός που μπορεί να δυσχεράνει την καταγγελία εικαζόμενων παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων από ιδιώτες και την αναζήτηση επανόρθωσης· σημειώνει ότι η Διαμεσολαβήτρια εντόπισε καθυστερήσεις στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων του Οργανισμού στο πλαίσιο αυτό· αναγνωρίζει τη δέσμευση του Οργανισμού να αντιμετωπίσει τους τομείς για τους οποίους ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής εντόπισε προτάσεις βελτίωσης·

27.

εκφράζει την ανησυχία του για τα πορίσματα της FSWG σύμφωνα με τα οποία ο υπεύθυνος θεμελιωδών δικαιωμάτων και το συμβουλευτικό φόρουμ συχνά δεν συμμετείχαν εξαρχής στην ανάπτυξη κανόνων, διαδικασιών και στρατηγικών για θέματα που αφορούν τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και για το γεγονός ότι οι γνώμες και οι συστάσεις του υπεύθυνου θεμελιωδών δικαιωμάτων και του συμβουλευτικού φόρουμ δεν ελήφθησαν επαρκώς υπόψη από το διοικητικό συμβούλιο και τον εκτελεστικό διευθυντή· καλεί τον Οργανισμό να συμπεριλάβει πλήρως και ενεργά τον υπεύθυνο θεμελιωδών δικαιωμάτων και το συμβουλευτικό φόρουμ σε όλες τις σχετικές διαδικασίες από την αρχή· καλεί τον εκτελεστικό διευθυντή να αναθεωρήσει τη σχέση του με τον υπεύθυνο θεμελιωδών δικαιωμάτων και το συμβουλευτικό φόρουμ, λαμβάνοντας εγκαίρως υπόψη όλες τις συστάσεις τους· παροτρύνει τον Οργανισμό να εφαρμόσει πλήρως τις συστάσεις της FSWG και να υποβάλει έκθεση στην αρμόδια για την απαλλαγή αρχή σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί·

28.

παροτρύνει τον Οργανισμό να διασφαλίσει ότι συμμορφώνεται με όλες τις υποχρεώσεις στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1896 κατά την εφαρμογή της ευρωπαϊκής ολοκληρωμένης διαχείρισης των συνόρων, τόσο σε επίπεδο πολιτικής όσο και σε επίπεδο επιχειρησιακών δραστηριοτήτων· καλεί τον Οργανισμό να εφαρμόζει αποτελεσματικά τις συστάσεις της έκθεσης της FSWG και του ψηφίσματος του Κοινοβουλίου (ΕΕ) 2021/1615 και να ενημερώνει τακτικά το Κοινοβούλιο σχετικά με την εφαρμογή των συστάσεών του και σχετικά με τις εν εξελίξει επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων σοβαρών περιστατικών που αφορούν παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα εξωτερικά σύνορα, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε το ζήτημα αυτό από τον Οργανισμό·

Εσωτερική διαχείριση, συμπεριλαμβανομένων των παρατηρητών θεμελιωδών δικαιωμάτων

29.

επαναλαμβάνει με ανησυχία ότι η FSWG εξέφρασε ανησυχία για το ότι ο εκτελεστικός διευθυντής καθυστέρησε την πρόσληψη των τριών αναπληρωτών εκτελεστικών διευθυντών και δεν τους ανέθεσε ανεξάρτητες εξουσίες, επεκτείνοντας παράλληλα το ιδιαίτερο γραφείο του εκτελεστικού διευθυντή σε 63 μέλη προσωπικού· υπενθυμίζει ότι η FSWG ανησυχεί έντονα για την ανεπάρκεια του συστήματος ελέγχων και εξισορροπήσεων εντός του Οργανισμού· αναγνωρίζει ότι οι αρμοδιότητες των τριών αναπληρωτών εκτελεστικών διευθυντών καθορίστηκαν από το διοικητικό συμβούλιο και οι αντίστοιχες προκηρύξεις κενών θέσεων για τις τρεις θέσεις δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 24 Μαρτίου 2021· καλεί τον Οργανισμό να υποβάλει περαιτέρω έκθεση στην αρμόδια για την απαλλαγή αρχή σχετικά με την πρόοδο που επιτεύχθηκε όσον αφορά τη διαδικασία προσλήψεων·

Παρατηρητές θεμελιωδών δικαιωμάτων

30.

εκφράζει την απογοήτευσή του για την παρατεταμένη καθυστέρηση στον διορισμό των υπευθύνων θεμελιωδών δικαιωμάτων και των παρατηρητών θεμελιωδών δικαιωμάτων, που επεσήμανε η FSWG, ιδίως υπό το πρίσμα της διεύρυνσης του ιδιαίτερου γραφείου του εκτελεστικού διευθυντή του Οργανισμού· σημειώνει ότι ο παρατηρητής θεμελιωδών δικαιωμάτων του Οργανισμού ανέλαβε καθήκοντα την 1η Ιουνίου 2021· υπογραμμίζει ότι ο πίνακας προσωπικού του Οργανισμού μειώθηκε από 377 θέσεις AD σε 275 θέσεις AD το 2020· αναγνωρίζει ότι αυτό είχε αντίκτυπο στο σύνολο της δομής του προσωπικού, συμπεριλαμβανομένης της πρόσληψης των 40 παρατηρητών θεμελιωδών δικαιωμάτων· αναγνωρίζει τις δηλώσεις του εκτελεστικού διευθυντή του Οργανισμού ότι ολοκληρώθηκε η πρόσληψη μιας πρώτης ομάδας 20 παρατηρητών θεμελιωδών δικαιωμάτων, με τους παρατηρητές θεμελιωδών δικαιωμάτων να ξεκινούν την εκπαίδευσή τους την 1η Ιουνίου 2021, και ότι συνεχίζεται ο διορισμός μιας δεύτερης ομάδας 20 παρατηρητών θεμελιωδών δικαιωμάτων· εκφράζει την ανησυχία του για το ότι από τους εν λόγω 20 παρατηρητές θεμελιωδών δικαιωμάτων, πέντε έχουν διοριστεί σε επίπεδο AD 7 και δεκαπέντε σε επίπεδο AST 4· υπενθυμίζει ότι το Κοινοβούλιο τόνισε στην έκθεση της FSWG ότι αυτή η χαμηλότερη κατάταξη μπορεί να επηρεάσει την εξουσία, την αυτονομία και την πρόσβαση των παρατηρητών σε διαβαθμισμένες και ευαίσθητες πληροφορίες και, ως εκ τούτου, την αποτελεσματικότητά τους· υπενθυμίζει ότι απαιτήθηκε από τον Οργανισμό να κινητοποιήσει και τους 40 παρατηρητές θεμελιωδών δικαιωμάτων σε επίπεδο AD, προκειμένου να διασφαλιστεί η απόκτηση του βέλτιστου συνόλου δεξιοτήτων και η κατάλληλη ανάπτυξη των επιχειρήσεων· υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι ο διορθωτικός συντελεστής για το προσωπικό διαφόρων οργανισμών παραμένει χαμηλός και αναγνωρίζει ότι οι χαμηλότεροι μισθοί μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στους Ευρωπαίους αιτούντες και να οδηγήσουν σε δυσκολίες στην πρόσληψη από ορισμένους οργανισμούς· λαμβάνει υπό σημείωση την έντονη δυσαρέσκεια της FSWG για την περιττή καθυστέρηση στην πρόσληψη των παρατηρητών θεμελιωδών δικαιωμάτων που προκλήθηκε από τον εκτελεστικό διευθυντή· επαναλαμβάνει ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1896, έπρεπε να είχαν προσληφθεί τουλάχιστον 40 παρατηρητές θεμελιωδών δικαιωμάτων έως την 5η Δεκεμβρίου 2020· εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για το γεγονός ότι η υποχρέωση αυτή παραμένει ανεκπλήρωτη και επιμένει ότι ο Οργανισμός πρέπει να διορίσει εγκαίρως τους υπόλοιπους 20 παρατηρητές θεμελιωδών δικαιωμάτων, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση και σε βαθμό AD, προκειμένου να διασφαλίσει την αναγκαία νομιμοποίηση για την ανεξάρτητη άσκηση των καθηκόντων τους· υπενθυμίζει ειδικότερα ότι η FSWG σημείωσε ότι η απεριόριστη και απροειδοποίητη πρόσβαση σε σχετικά σημεία, περιουσιακά στοιχεία και πληροφορίες είναι ζωτικής σημασίας για τους παρατηρητές θεμελιωδών δικαιωμάτων· τονίζει επίσης ότι τα κράτη μέλη πρέπει να συνεργάζονται πλήρως με τον υπεύθυνο θεμελιωδών δικαιωμάτων παρέχοντας στοιχεία σχετικά με την ουσία των υποθέσεων που διερευνώνται· εκφράζει την ανάγκη διαλεύκανσης της δήλωσης του Οργανισμού σύμφωνα με την οποία οι υπόλοιποι 20 παρατηρητές θεμελιωδών δικαιωμάτων θα προσληφθούν από έναν εφεδρικό πίνακα AD 7 που έχει καταρτισθεί, μόλις διατεθούν στον Οργανισμό πρόσθετες θέσεις AD7, δεδομένου ότι η Επιτροπή είχε επισημάνει ότι είχαν διατεθεί επαρκείς θέσεις AD στον Οργανισμό·

31.

σημειώνει ότι, τον Νοέμβριο του 2019, τέθηκαν σε ισχύ νέοι κανόνες, οι οποίοι αύξησαν τις αρμοδιότητες του υπευθύνου θεμελιωδών δικαιωμάτων· επικροτεί την έγκριση της επικαιροποιημένης στρατηγικής για τα θεμελιώδη δικαιώματα από το διοικητικό συμβούλιο του Οργανισμού τον Φεβρουάριο του 2021· καλεί επιτακτικά το διοικητικό συμβούλιο του Οργανισμού να εγκρίνει ταχέως το σχέδιο δράσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ώστε να εφαρμοστεί η επικαιροποιημένη στρατηγική και να βελτιωθούν οι μηχανισμοί για την παρακολούθηση και αναφορά των παραβιάσεων και για την υποβολή καταγγελιών στον Οργανισμό·

32.

παραπέμπει, όσον αφορά άλλες παρατηρήσεις οριζόντιου χαρακτήρα που συνοδεύουν την απόφαση απαλλαγής, στο ψήφισμά του της 29ης Απριλίου 2021 (12) σχετικά με τις επιδόσεις, τη χρηματοοικονομική διαχείριση και τον έλεγχο των οργανισμών. καλεί τον Οργανισμό να υποβάλλει περιοδικά έκθεση στην αρμόδια για την απαλλαγή αρχή σχετικά με την πορεία της υλοποίησης ενός χάρτη πορείας για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που εντοπίστηκαν στην απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2021/1613.

---

(1)  Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουλίου 2018, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1296/2013, (ΕΕ) αριθ. 1301/2013, (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, (ΕΕ) αριθ. 1304/2013, (ΕΕ) αριθ. 1309/2013, (ΕΕ) αριθ. 1316/2013, (ΕΕ) αριθ. 223/2014, (ΕΕ) αριθ. 283/2014 και της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 (ΕΕ L 193 της 30.7.2018, σ. 1).

(2)  Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2019/715 της Επιτροπής, της 18ης Δεκεμβρίου 2018, για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού-πλαισίου για τους οργανισμούς που δημιουργούνται δυνάμει της ΣΛΕΕ και της Συνθήκης Ευρατόμ και αναφέρονται στο άρθρο 70 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 122 της 10.5.2019, σ. 1).

(3)  Απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2021/1613 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 28ης Απριλίου 2021, σχετικά με την απαλλαγή όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής για το οικονομικό έτος 2019 (ΕΕ L 340 της 24.9.2021, σ. 324).

(4)  Ψήφισμα (ΕΕ) 2021/1615 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 29ης Απριλίου 2021, με τις παρατηρήσεις που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της απόφασης σχετικά με την απαλλαγή όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής για το οικονομικό έτος 2019 (ΕΕ L 340 της 24.9.2021, σ. 328).

(5)  https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR21_08/SR_Frontex_EL.pdf

(6)  Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1624 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Σεπτεμβρίου 2016, για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 863/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2007/2004 του Συμβουλίου και της απόφασης 2005/267/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 251 της 16.9.2016, σ. 1).

(7)  Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1896 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Νοεμβρίου 2019, για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και για την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1052/2013 και (ΕΕ) 2016/1624 (ΕΕ L 295 της 14.11.2019, σ. 1).

(8)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1052/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2013, για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Επιτήρησης των Συνόρων (Eurosur) (ΕΕ L 295 της 6.11.2013, σ. 11).

(9)  Απόφαση της 17ης Δεκεμβρίου 2020, Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ουγγαρίας, C-808/18, ECLI:EU:C:2019:1029.

(10)  Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων) (ΕΕ L 119 της 4.5.2016, σ. 1).

(11)  Έκθεση σχετικά με την έρευνα συγκέντρωσης στοιχείων για τον Frontex όσον αφορά εικαζόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων, 3D, Ρόλος του εκτελεστικού διευθυντή, Συστάσεις, αναφέρει ότι η FSWG εκφράζει τη βαθιά λύπη της για την αδυναμία του εκτελεστικού διευθυντή να απαντήσει ή να δώσει συνέχεια στις πολυάριθμες εκφράσεις ανησυχιών, συστάσεων, γνωμών ή παρατηρήσεων που υποβλήθηκαν από τον ΥΘΔ επί τεσσάρων ετών.

(12)  ΕΕ L 340 της 24.9.2021, σ. 525.