ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οικονομικό έτος 2018

(2019/C 327/01)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

2

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

3

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

9

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2018

10

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

12

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

13

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

14

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

15

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

16

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

17

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018

90

ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

104

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

159

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ

163

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Έχω τη χαρά να παρουσιάσω τους ετήσιους λογαριασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2018. Οι λογαριασμοί αυτοί παρέχουν μια πλήρη επισκόπηση των οικονομικών της ΕΕ και της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ για το προηγούμενο έτος, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις, τις χρηματοοικονομικές δεσμεύσεις και λοιπές υποχρεώσεις της Ένωσης. Αντικατοπτρίζοντας τον πολυετή χαρακτήρα των δραστηριοτήτων της Ένωσης, οι λογαριασμοί παρέχουν επεξηγήσεις των βασικών οικονομικών στοιχείων και της εξέλιξής τους. Οι ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν μέρος της δέσμης ενοποιημένων δημοσιονομικών εκθέσεων και εκθέσεων λογοδοσίας της Επιτροπής και συνιστούν αναπόσπαστο τμήμα του εξαιρετικά ανεπτυγμένου συστήματος δημοσιονομικής ευθύνης που εφαρμόζουμε.

Παρά το σχετικά μικρό μέγεθός του, ο προϋπολογισμός της ΕΕ κάνει μεγάλη διαφορά για εκατομμύρια Ευρωπαίους. Συμπληρώνει τους εθνικούς προϋπολογισμούς και στηρίζει πολιτικές προτεραιότητες στο πλαίσιο των οποίων προσδίδει πραγματική προστιθέμενη αξία και μπορεί να αποφέρει αποτελέσματα με τον πλέον αποδοτικό τρόπο.

Το 2018 ήταν το πέμπτο έτος υπό το τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο· όλα τα χρηματοδοτικά προγράμματα βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία. Στο πλαίσιο της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ, οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων ανήλθαν συνολικά στα 173,1 δισ. EUR και οι πιστώσεις πληρωμών στα 156,7 δισ. EUR. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ο προϋπολογισμός της ΕΕ συνέχισε να στηρίζει την ανταπόκρισή μας στις προκλήσεις που προκύπτουν από το πολύπλοκο γεωπολιτικό περιβάλλον, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τις στρατηγικές επενδύσεις και τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ευρώπη.

Σχεδόν τα μισά κονδύλια διατέθηκαν με στόχο την τόνωση της ανάπτυξης, της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας. Διατέθηκε χρηματοδότηση για την έρευνα και την καινοτομία στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020», για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος COSME, καθώς και για την εκπαίδευση στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» και τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία διαδραμάτισαν στο σύνολό τους σημαντικό ρόλο. Σας καλώ να ανακαλύψετε τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από πολλές επενδύσεις της ΕΕ στη δικτυακή πύλη «InvestEU» (https://europa.eu/investeu/home_el).

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ προσέφερε επίσης ισχυρή στήριξη και σε άλλους τομείς προτεραιότητας, όπως η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ΕΕ για τη μετανάστευση, η ένωση ασφάλειας και η εξωτερική δράση της ΕΕ. Επέτρεψε στην Ένωση να διαδραματίσει ισχυρό ρόλο και πέραν των συνόρων μας κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αναταραχών στη γειτονία της Ευρώπης και συνέβαλε στην επίτευξη οριζόντιων στόχων πολιτικής όσον αφορά την κλιματική αλλαγή και τη βιοποικιλότητα. Το 2018 το ποσό που διατέθηκε για την ενσωμάτωση της διάστασης του κλίματος υπερέβαινε τα 32 δισ. EUR, δηλ. το 20 % του συνολικού προϋπολογισμού.

Τέλος, χορηγήθηκε συνεχής στήριξη για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και τη διατήρηση των φυσικών πόρων της Ευρώπης μέσω της κοινής γεωργικής πολιτικής και της κοινής αλιευτικής πολιτικής, καθώς και μέσω δραστηριοτήτων για το κλίμα και το περιβάλλον στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE.

Οι ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταρτίζονται σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα. Για να διασφαλίζει την τήρηση των προτύπων αυτών, η Επιτροπή βελτιώνει διαρκώς τους κανόνες και τις διαδικασίες της, την οργανωτική δομή και την ευελιξία της. Η συνεπής και αποτελεσματική υποβολή εκθέσεων αυξάνει τη λογοδοσία σχετικά με τις δαπάνες της ΕΕ, και μάλιστα όχι μόνο για τους σκοπούς της συμμόρφωσης προς τις κείμενες διατάξεις. Συμβάλλει και στην επικοινωνία με τους πολίτες και λοιπούς ενδιαφερομένους, καθώς και στη διατήρηση της πίστης και της εμπιστοσύνης τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Günther H. OETTINGER

Επίτροπος αρμόδιος για τον προϋπολογισμό και τους ανθρώπινους πόρους

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι μια Ένωση στην οποία τα κράτη μέλη αναθέτουν αρμοδιότητες για την επίτευξη των κοινών τους στόχων. Η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανόμενων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών.

1.   ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Συνθήκες της ΕΕ

Οι πρωταρχικοί στόχοι και αρχές που διέπουν την Ένωση και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα καθορίζονται στις Συνθήκες. Η Ένωση και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ δύνανται να ενεργούν μόνο εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που τους ανατίθενται από τις Συνθήκες προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους που ορίζονται σε αυτές και πρέπει να το πράττουν σύμφωνα με τις αρχές (1) της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Για να επιτύχει τους στόχους της και να υλοποιήσει τις πολιτικές της, η Ένωση εφοδιάζεται με τα απαραίτητα χρηματοδοτικά μέσα. Η Επιτροπή είναι αρμόδια για την υλοποίηση των στόχων σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

Η ΕΕ επιδιώκει την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στη Συνθήκη με πλήθος μέσων, ένα εκ των οποίων είναι ο προϋπολογισμός της ΕΕ. Άλλα είναι, ενδεικτικά, η κατάθεση νομοθετικών προτάσεων ή η επιδίωξη στρατηγικών πολιτικής.

Οι πολιτικές προτεραιότητες της Επιτροπής

Οι πολιτικές προτεραιότητες της Επιτροπής καθορίζονται στις πολιτικές κατευθύνσεις που έχει δώσει ο πρόεδρος της Επιτροπής. Αυτές οι κατευθύνσεις παρέχουν έναν χάρτη πορείας για τη δράση της Επιτροπής, ο οποίος είναι απολύτως συνεπής και συμβατός με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της ΕΕ για την ανάπτυξη.

10 ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

— Νέα ώθηση στην απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις.	— Μια ισορροπημένη και προοδευτική εμπορική πολιτική για την τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης.
— Συνδεδεμένη ψηφιακή ενιαία αγορά.	— Χώρος δικαιοσύνης και θεμελιωδών δικαιωμάτων με βάση την αμοιβαία εμπιστοσύνη.
— Ανθεκτική ενεργειακή ένωση με μακρόπνοη πολιτική για την κλιματική αλλαγή.	— Προς μια νέα πολιτική μετανάστευσης.
— Βαθύτερη και δικαιότερη εσωτερική αγορά με ενισχυμένη βιομηχανική βάση.	— Η Ευρώπη ως ισχυρότερος παγκόσμιος παράγοντας.
— Βαθύτερη και δικαιότερη Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ).	— Ένωση δημοκρατικής αλλαγής.

Στρατηγική «Ευρώπη 2020»

Η στρατηγική «Ευρώπη 2020», η οποία συμφωνήθηκε το 2010 από τους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ όρισε μια δεκαετή στρατηγική για την απασχόληση και την ανάπτυξη για την ΕΕ (2). Η στρατηγική προτάσσει τρεις αλληλοενισχυόμενες προτεραιότητες: έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, με πέντε πρωταρχικούς στόχους για την ΕΕ.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι ένας από τους μοχλούς της ΕΕ που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Ευρύ φάσμα δράσεων αναλαμβάνεται σε εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο για την επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων σε σχέση με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020».

Θεματολόγιο 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη (3)

Η αειφόρος ανάπτυξη βρίσκεται από καιρό στην καρδιά του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Οι Συνθήκες της ΕΕ αναγνωρίζουν τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της, οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ενιαία. Η ΕΕ είναι προσηλωμένη στην ανάπτυξη που καλύπτει τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να υπονομεύει την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση πολλών προκλήσεων για την αειφορία, από την ανεργία των νέων και τη γήρανση του πληθυσμού έως την κλιματική αλλαγή, τη ρύπανση, τη βιώσιμη ενέργεια και τη μετανάστευση. Υπό τη σημερινή Επιτροπή, η διάσταση της αειφόρου ανάπτυξης ενσωματώνεται στα σημαντικότερα διατομεακά σχέδια καθώς και στις τομεακές πολιτικές και πρωτοβουλίες.

Οι πολιτικές που στηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ εφαρμόζονται σύμφωνα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) και την αντίστοιχη τομεακή νομοθεσία που καθορίζει τα προγράμματα δαπανών.

Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και προγράμματα δαπανών

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο μεταφράζει τις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ σε οικονομικούς όρους για περίοδο η οποία είναι αρκετά μακροχρόνια ώστε να είναι αποτελεσματική και να παρέχει έναν συνεκτικό και μακροπρόθεσμο ορίζοντα για τους δικαιούχους κονδυλίων της ΕΕ και για τις συγχρηματοδοτούσες εθνικές αρχές. Καθορίζει τα ανώτατα ετήσια ποσά (ανώτατα όρια) για τις δαπάνες της ΕΕ συνολικά και ανά βασική κατηγορία δαπάνης (τομέα). Το άθροισμα των ανώτατων ορίων όλων των τομέων είναι το συνολικό ανώτατο όριο των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων. Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο εγκρίνεται με ομοφωνία που υποδηλώνει τη συμφωνία όλων των κρατών μελών με τους στόχους και το ύψος των δαπανών (μέγιστο ύψος δημοσιονομικών δεσμεύσεων και πληρωμών), με την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Διοργανική συμφωνία

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο συμπληρώνεται με τη διοργανική συμφωνία (4) , η οποία είναι μια πολιτική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Σκοπός της εν λόγω συμφωνίας, η οποία εγκρίθηκε το 2013 σύμφωνα με το άρθρο 295 της ΣΛΕΕ, είναι να εφαρμόσει δημοσιονομική πειθαρχία και να βελτιώσει τη λειτουργία της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισμού και τη συνεργασία μεταξύ των θεσμικών οργάνων σε δημοσιονομικά θέματα, καθώς και να διασφαλίσει τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση.

Ετήσιος προϋπολογισμός

Ο ετήσιος προϋπολογισμός συντάσσεται από την Επιτροπή και εγκρίνεται συνήθως έως τα μέσα Δεκεμβρίου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, με βάση τη διαδικασία του άρθρου 314 της ΣΛΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της ισοσκέλισης του προϋπολογισμού, το σύνολο των εσόδων πρέπει να ισούται με το σύνολο των δαπανών (πιστώσεις πληρωμών) για ένα δεδομένο οικονομικό έτος.

Οι κύριες πηγές χρηματοδότησης της ΕΕ είναι τα έσοδα από ιδίους πόρους, τα οποία συμπληρώνονται από άλλα έσοδα. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ιδίων πόρων: οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (όπως τελωνειακοί δασμοί και εισφορές ζάχαρης), οι ίδιοι πόροι που βασίζονται στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) και οι ίδιοι πόροι που βασίζονται στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ). Τα άλλα έσοδα που προέρχονται από τις δραστηριότητες της ΕΕ (π.χ. πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού) αντιπροσωπεύουν κατά κανόνα λιγότερο από το 10 % των συνολικών εσόδων. Το συνολικό ποσό των ιδίων πόρων που απαιτείται για τη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού καθορίζεται από το σύνολο των δαπανών μείον τα άλλα έσοδα. Στο πλαίσιο του τρέχοντος ΠΔΠ, το συνολικό ποσό ιδίων πόρων δεν δύναται να υπερβεί το 1,20 % του συνολικού ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) των κρατών μελών.

Οι επιχειρησιακές δαπάνες της ΕΕ καλύπτουν όλους τους τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και λαμβάνουν διάφορες μορφές, ανάλογα με τον τρόπο πληρωμής και διαχείρισης των χρημάτων. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εκτελείται με τρεις μεθόδους διαχείρισης:

—	Επιμερισμένη διαχείριση: στο πλαίσιο αυτής της μεθόδου εκτέλεσης του προϋπολογισμού, ανατίθενται καθήκοντα σε κράτη μέλη. Περίπου το 75 % των δαπανών εμπίπτει στη συγκεκριμένη μέθοδο διαχείρισης που καλύπτει τομείς όπως οι γεωργικές δαπάνες και οι διαρθρωτικές δράσεις.

—	Άμεση διαχείριση: πρόκειται για την άμεση εκτέλεση του προϋπολογισμού από τις υπηρεσίες της Επιτροπής.

—	Έμμεση διαχείριση: πρόκειται για περιπτώσεις στις οποίες η Επιτροπή αναθέτει καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε τρίτους, όπως στους ρυθμιστικούς οργανισμούς της ΕΕ ή σε διεθνείς οργανισμούς.

Δημοσιονομικός κανονισμός

Ο δημοσιονομικός κανονισμός (ΔΚ) (5) που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό αποτελεί νομική πράξη καίριας σημασίας για την κανονιστική αρχιτεκτονική των οικονομικών της ΕΕ διότι καθορίζει τους ενωσιακούς δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

2.   ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ

2.1.   ΘΕΣΜΙΚΗ ΔΟΜΗ

Η οργανωτική διακυβέρνηση της ΕΕ αποτελείται από τα θεσμικά όργανα, τους οργανισμούς και τα λοιπά όργανα της ΕΕ που αναφέρονται στη σημείωση 9 των σημειώσεων των ενοποιημένων δημοσιονομικών καταστάσεων. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων·(ΕΤΕπ), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων· (ΕΤΕ) και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δεν περιλαμβάνονται στο πεδίο εφαρμογής του δημοσιονομικού κανονισμού. Τα κύρια θεσμικά όργανα, υπό την έννοια ότι είναι αρμόδια για τη διαμόρφωση πολιτικών και τη λήψη αποφάσεων, είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ένας ιδιότυπος οργανισμός. Σύμφωνα με τη Συνθήκη, η Επιτροπή είναι αρμόδια για τον σχεδιασμό, την κατάρτιση και την υποβολή προτάσεων για τη θέσπιση νομοθεσίας· για τη διαχείριση των πολιτικών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης της εφαρμογής της νομοθεσίας της ΕΕ και για τη διασφάλιση της επιβολής της, καθώς και για την κατανομή της χρηματοδότησης της ΕΕ· και για την εκπροσώπηση της ΕΕ σε διεθνές επίπεδο.

Όπως προβλέπεται στη Συνθήκη (6), η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό σε συνεργασία με τα κράτη μέλη. Από κοινού διασφαλίζουν ότι οι πιστώσεις χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Οι κανονισμοί προβλέπουν τις υποχρεώσεις ελέγχου των κρατών μελών κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού καθώς και τις απορρέουσες ευθύνες. Προβλέπουν επίσης τις ευθύνες κάθε θεσμικού οργάνου και τον ειδικό τρόπο κατά τον οποίο κάθε θεσμικό όργανο συμμετέχει στην εκτέλεση των ιδίων δαπανών του.

Η Επιτροπή επιτελεί τους ρόλους αυτούς υπό την ηγεσία του Σώματος των Επιτρόπων, το οποίο θέτει προτεραιότητες και αναλαμβάνει τη συνολική πολιτική ευθύνη για τις αποφάσεις της Επιτροπής. Ο πρόεδρος, του οποίου ο ρόλος ενισχύθηκε με τις Συνθήκες της Νίκαιας και της Λισαβόνας, αποφασίζει σχετικά με την εσωτερική οργάνωση της Επιτροπής ώστε να διασφαλίζονται η συνοχή, η αποτελεσματικότητα και η συλλογικότητα της δράσης της.

Η εσωτερική λειτουργία της Επιτροπής στηρίζεται σε μια σειρά από βασικές αρχές που διέπουν τη χρηστή διακυβέρνηση: σαφείς ρόλοι και αρμοδιότητες, ισχυρή δέσμευση για διαχείριση επιδόσεων και συμμόρφωση με το νομικό πλαίσιο, σαφείς μηχανισμοί λογοδοσίας, περιεκτικό ρυθμιστικό πλαίσιο υψηλής ποιότητας, ανοικτός χαρακτήρας και διαφάνεια, και υψηλά πρότυπα δεοντολογικής συμπεριφοράς.

2.2.   Η ΔΟΜΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαθέτει ένα μοναδικό σύστημα διακυβέρνησης, με σαφή διάκριση μεταξύ πολιτικών και διοικητικών δομών εποπτείας και με σαφώς οριοθετημένες αρμοδιότητες και δημοσιονομική ευθύνη (7). Το σύστημα βασίζεται στις Συνθήκες και η δομή του έχει εξελιχθεί κατά τρόπο ώστε να προσαρμόζεται σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον και να παραμένει σύμφωνο με τις βέλτιστες πρακτικές, όπως ορίζονται σε σχετικά διεθνή πρότυπα (8).

Το 2018 η Επιτροπή ενέκρινε «δέσμη διακυβέρνησης» (9), η οποία επέφερε σημαντική βελτιστοποίηση και ενίσχυση των εσωτερικών ρυθμίσεων διακυβέρνησής της και αξιοποίησε τις πρόσφατες ελεγκτικές εργασίες του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (10) και της Υπηρεσίας Εσωτερικού Λογιστικού Ελέγχου.

—	Το Σώμα των Επιτρόπων αναλαμβάνει συλλογικά την πολιτική ευθύνη για το έργο της Επιτροπής. Η επιχειρησιακή εκτέλεση του προϋπολογισμού ανατίθεται στους Γενικούς Διευθυντές και στους προϊσταμένους υπηρεσιών, οι οποίοι ηγούνται της διοικητικής δομής της Επιτροπής (11).

—

Το Σώμα αναθέτει καθήκοντα δημοσιονομικής διαχείρισης στους Γενικούς Διευθυντές ή στους προϊσταμένους υπηρεσιών, οι οποίοι καθίστανται με τον τρόπο αυτό κύριοι διατάκτες. Τα καθήκοντα αυτά μπορούν να μεταβιβαστούν σε διευθυντές, προϊσταμένους μονάδων και άλλους, οι οποίοι, ως εκ τούτου, καθίστανται δευτερεύοντες διατάκτες. Η ευθύνη των διατακτών καλύπτει ολόκληρη τη διαχειριστική διαδικασία, από τον προσδιορισμό του τι απαιτείται προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι πολιτικής που έχουν τεθεί από το θεσμικό όργανο έως τη διαχείριση των δραστηριοτήτων τόσο από επιχειρησιακή όσο και από δημοσιονομική άποψη.

—	Η επιτροπή παρακολούθησης των ελέγχων παρακολουθεί την υλοποίηση των ελέγχων, ιδίως της Υπηρεσίας Εσωτερικού Λογιστικού Ελέγχου, αλλά και επί τη βάσει των ελέγχων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου.

—

Υπό την αιγίδα του προέδρου, το συμβούλιο εσωτερικής διοίκησης, στο οποίο προεδρεύει ο γενικός γραμματέας, συγκεντρώνει σε τακτική βάση τους γενικούς διευθυντές που είναι αρμόδιοι για θέματα προϋπολογισμού, ανθρώπινων πόρων και ασφάλειας, καθώς και τον γενικό διευθυντή της Νομικής Υπηρεσίας. Το μέλος ή τα μέλη που είναι αρμόδια για θέματα προϋπολογισμού και διοίκησης στο ιδιαίτερο γραφείο του προέδρου, καθώς και οι προϊστάμενοι ιδιαίτερου γραφείου του μέλους ή των μελών της Επιτροπής που είναι αρμόδια για θέματα προϋπολογισμού, ανθρώπινων πόρων και διοίκησης, είναι παρατηρητές. Το συμβούλιο εσωτερικής διοίκησης εξασφαλίζει τον συντονισμό, την εποπτεία και την παροχή συμβουλών και στρατηγικών κατευθύνσεων σχετικά με θέματα εσωτερικής διοίκησης, σε τομείς όπως, μεταξύ άλλων, η διαχείριση οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, η διαχείριση κινδύνων, η διαχείριση επιδόσεων, η διακυβέρνηση στον τομέα ΤΠ, η κυβερνοασφάλεια και η φυσική ασφάλεια, η συνέχεια των δραστηριοτήτων, καθώς και η διαχείριση πληροφοριών. Με τον τρόπο αυτόν, το συμβούλιο εσωτερικής διοίκησης συμβάλλει στη διασφάλιση της ύπαρξης των απαραίτητων δομών, διαδικασιών και διοικητικών πολιτικών ενός της Επιτροπής, με σκοπό την υλοποίηση των πολιτικών προτεραιοτήτων του Σώματος των Επιτρόπων και την εκπλήρωση των καθηκόντων που του έχουν ανατεθεί από τις Συνθήκες με αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο.

2.3.   Η ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Εντός της Επιτροπής, οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες δημοσιονομικής διαχείρισης καθορίζονται (π.χ. στον δημοσιονομικό κανονισμό) και εφαρμόζονται με σαφή τρόπο. Πρόκειται για μια αποκεντρωμένη προσέγγιση με σαφείς αρμοδιότητες, η οποία αποσκοπεί στη διαμόρφωση διοικητικής νοοτροπίας που προωθεί την ανάληψη ευθύνης από τους δημόσιους υπαλλήλους για δραστηριότητες επί των οποίων έχουν τον έλεγχο και τους δίνει τον έλεγχο των δραστηριοτήτων για τις οποίες έχουν ευθύνη.

Η Επιτροπή μπορεί επίσης να αναθέτει την υλοποίηση συγκεκριμένων προγραμμάτων σε εκτελεστικούς οργανισμούς. Η διαχείριση των αποφάσεων περί δαπανών μπορεί να πραγματοποιείται διά της ανάθεσης σε –ή από κοινού με– άλλο θεσμικό όργανο ή οργανισμό. Η διαχείριση μεγάλου μέρους του προϋπολογισμού πραγματοποιείται βάσει ενός συστήματος επιμερισμένης διαχείρισης με τα κράτη μέλη, κυρίως στους τομείς των διαρθρωτικών ταμείων και της γεωργίας.

Τα καθήκοντα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού ανατίθενται επίσης:

—	σε εθνικούς φορείς·

—	στον όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων·

—	σε τρίτες χώρες·

—	σε διεθνείς οργανισμούς (π.χ. στην Παγκόσμια Τράπεζα ή στα Ηνωμένα Έθνη)·

—	σε άλλες οντότητες.

Ως κύριοι διατάκτες, οι γενικοί διευθυντές είναι υπεύθυνοι για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των πόρων. Κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, οι κύριοι διατάκτες οφείλουν να συμμορφώνονται με τις διατάξεις του δημοσιονομικού κανονισμού και να καταρτίζουν κατάλληλο πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου. Μεταξύ άλλων, οι στόχοι του εσωτερικού ελέγχου επικεντρώνονται στα εξής:

—	αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα και οικονομία των πράξεων·

—	δημοσιονομικός έλεγχος και καταπολέμηση της απάτης·

—	ακεραιότητα και δεοντολογία·

—	διαχείριση των ανθρωπίνων πόρων·

—	αξιοπιστία των εκθέσεων·

—	επικοινωνία·

—	διαφύλαξη των περιουσιακών στοιχείων και ενημέρωση.

Κάθε κύριος διατάκτης μπορεί να επικουρείται από ένα ή δύο ανώτερα ή μεσαία διοικητικά στελέχη αρμόδια για θέματα διαχείρισης κινδύνων και εσωτερικού ελέγχου, για την εποπτεία και την παρακολούθηση της εφαρμογής των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου. Οι κεντρικές υπηρεσίες της Επιτροπής παρέχουν καθοδήγηση και συμβουλές, ενώ επίσης προάγουν τις βέλτιστες πρακτικές.

Στο πλαίσιο του κύκλου στρατηγικού σχεδιασμού και προγραμματισμού της Επιτροπής, κάθε διατάκτης υποχρεούται να καταρτίζει ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων («ΕΕΔ») για τις δραστηριότητες και τους επιτευχθέντες στόχους πολιτικής και τα αποτελέσματα του έτους. Στην ΕΔΔ δηλώνει ότι χρησιμοποιήθηκαν πόροι βάσει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και ότι εφαρμόστηκαν διαδικασίες ελέγχου που παρέχουν τις απαιτούμενες εγγυήσεις σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων. Σε επίπεδο Επιτροπής, η ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ αποτελεί το βασικό μέσο με το οποίο το Σώμα των Επιτρόπων αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για τη διαχείριση του προϋπολογισμού.

Η υπόλογος της Επιτροπής είναι υπεύθυνη σε κεντρικό επίπεδο για τη διαχείριση του ταμείου, τις διαδικασίες είσπραξης, τη θέσπιση λογιστικών κανόνων που βασίζονται στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα και λογιστικών μεθόδων, την επικύρωση λογιστικών συστημάτων, καθώς και για την κατάρτιση των ετήσιων λογαριασμών της Επιτροπής και των ενοποιημένων ετήσιων λογαριασμών της ΕΕ. Επιπλέον, η υπόλογος υποχρεούται να υπογράψει τους ετήσιους λογαριασμούς δηλώνοντας ότι παρουσιάζουν πιστά, όσον αφορά όλα τα ουσιαστικά σημεία, την οικονομική κατάσταση, τα αποτελέσματα των πράξεων και τις ταμειακές ροές της Ένωσης. Οι ετήσιοι λογαριασμοί εγκρίνονται από το Σώμα των Επιτρόπων. Η υπόλογος ασκεί ανεξάρτητη λειτουργία και φέρει σημαντική ευθύνη όσον αφορά τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση εντός της Επιτροπής. Ο εσωτερικός ελεγκτής της Επιτροπής ασκεί επίσης κεντρική και ανεξάρτητη λειτουργία και παρέχει ανεξάρτητες συμβουλές, γνώμες και συστάσεις σχετικά με την ποιότητα και τη λειτουργία των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου εντός της Επιτροπής, των οργανισμών της ΕΕ και άλλων αυτόνομων φορέων.

2.4.   ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ

Η εφαρμογή αυστηρών πλαισίων επιδόσεων είναι καίριας σημασίας προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι αποδίδεται ιδιαίτερη έμφαση στα αποτελέσματα, στην προστιθέμενη αξία της ΕΕ και στη χρηστή διαχείριση των προγραμμάτων της ΕΕ. Το πλαίσιο επιδόσεων του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι εξαιρετικά εξειδικευμένο και συγκεντρώνει υψηλότερη βαθμολογία από οποιαδήποτε χώρα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) στον τυποποιημένο δείκτη πλαισίων κατάρτισης προϋπολογισμού βάσει επιδόσεων. Το πλαίσιο επιδόσεων του προϋπολογισμού της ΕΕ αναφέρεται σε διάφορα είδη και επίπεδα στρατηγικών σκοπών και στόχων, συμπεριλαμβανομένης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και άλλων πολιτικών προτεραιοτήτων. Επίσης, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη συμπληρωματικότητα και την ενσωμάτωση πολιτικών και προγραμμάτων, καθώς και τον βασικό ρόλο των κρατών μελών στην εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

—

Οι στόχοι, οι δείκτες και τα αποτελέσματα κατέχουν σημαντική θέση στη νομική βάση των προγραμμάτων και η Επιτροπή υποβάλλει σχετικές εκθέσεις σε ετήσια βάση μέσω των προγραμματικών δηλώσεων που συνοδεύουν το σχέδιο προϋπολογισμού. Παρέχουν όλες τις βασικές πληροφορίες που είναι απαραίτητες για τον εμπεριστατωμένο έλεγχο του προγράμματος και τη μέτρηση των επιδόσεων: οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνουν χρηματοοικονομικές δεσμεύσεις σε βάθος επταετίας· δείκτες αναφοράς για τις επιδόσεις του προγράμματος (αφετηρίες πολιτικής δράσης)· τελικούς στόχους (που πρέπει να έχουν επιτευχθεί στο τέλος της πολυετούς περιόδου προγραμματισμού)· και ενδιάμεσα ορόσημα.

—

Για να διασφαλίσει ότι οι πόροι κατανέμονται σε προτεραιότητες και ότι κάθε δράση αποφέρει υψηλές επιδόσεις και προστιθέμενη αξία, η Επιτροπή προάγει μια νοοτροπία επιδόσεων σε όλες τις υπηρεσίες της. Επιπλέον, τα τελευταία έτη έχει αναπτύξει μια προσέγγιση που προωθεί την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ συμμόρφωσης και επιδόσεων.

—

Η ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ παρέχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τις επιδόσεις, τη διαχείριση και την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ. Αναλύει τον τρόπο με τον οποίο ο προϋπολογισμός στηρίζει τις πολιτικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται με τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τον ρόλο που διαδραματίζει η Επιτροπή στην εξασφάλιση και προώθηση των υψηλότερων προτύπων δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής διαχείρισης.

—	Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο εφαρμόζει μια συστηματική και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αξιολόγηση των ποιοτικών πτυχών της κατάρτισης του προϋπολογισμού, συμπεριλαμβανομένης της διάστασης των επιδόσεων, ως σύνηθες στοιχείο των ετήσιων εκθέσεών του και μέσω ειδικών εκθέσεων.

Όλα αυτά τα στοιχεία θέτουν την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή σε ισχυρή θέση για να λάβει υπόψη τις επιδόσεις ως σημαντικό παράγοντα κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με τον επόμενο ετήσιο προϋπολογισμό.

2.5.   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

Το βασικό στοιχείο της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης που παρέχει η ΕΕ είναι οι ενοποιημένες δημοσιονομικές εκθέσεις και εκθέσεις λογοδοσίας της ΕΕ, που αποτελούνται από τους ενοποιημένους ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ, την ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού, στην οποία περιλαμβάνεται η έκθεση αξιολόγησης σύμφωνα με το άρθρο 247 παράγραφος 1 στοιχείο ε) του δημοσιονομικού κανονισμού, την ετήσια έκθεση εσωτερικού ελέγχου, μακροπρόθεσμες προβλέψεις μελλοντικών εισροών και εκροών για τα επόμενα πέντε έτη και την έκθεση σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στην απαλλαγή. Οι ενοποιημένες δημοσιονομικές εκθέσεις και εκθέσεις λογοδοσίας παρέχουν στο κοινό μια σφαιρική εικόνα της χρηματοοικονομικής και επιχειρησιακής κατάστασης της ΕΕ σε ετήσια βάση.

Οι ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της ΕΕ παρέχουν χρηματοοικονομικές πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες των θεσμικών οργάνων, υπηρεσιών και λοιπών οργανισμών της ΕΕ από άποψη λογιστικής των δεδουλευμένων καθώς και λογιστικής του προϋπολογισμού. Οι παρόντες λογαριασμοί δεν συμπεριλαμβάνουν τους ετήσιους λογαριασμούς των κρατών μελών.

Οι ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της ΕΕ αποτελούνται από δύο χωριστά μεν, αλλά συνδεόμενα μεταξύ τους σκέλη:

α)	τις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις· και

β)	τις εκθέσεις σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού, που επιτρέπουν τη συνολική παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

Επίσης, οι ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της ΕΕ συνοδεύονται από συζήτηση και ανάλυση των δημοσιονομικών καταστάσεων, στην οποία συνοψίζονται οι σημαντικές αλλαγές και τάσεις στις δημοσιονομικές καταστάσεις και αναλύονται σημαντικοί κίνδυνοι και αβεβαιότητες που η ΕΕ έχει αντιμετωπίσει και πρέπει να αντιμετωπίσει στο μέλλον.

Υποβολή εκθέσεων και λογοδοσία στην Επιτροπή:

Ενοποιημένες δημοσιονομικές εκθέσεις και εκθέσεις λογοδοσίας Άρθρο 247 ΔΚ	— Ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της ΕΕ — Ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης αξιολόγησης των οικονομικών της ΕΕ) — Ετήσια έκθεση εσωτερικού ελέγχου — Μακροπρόθεσμες προβλέψεις μελλοντικών εισροών και εκροών για τα επόμενα 5 έτη — Έκθεση σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στην απαλλαγή
Άλλες εκθέσεις	— Δέσμη ανακοινώσεων επ’ ευκαιρία της ομιλίας για την κατάσταση της Ένωσης — Γενική έκθεση για τις δραστηριότητες της ΕΕ — Ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων των Γενικών Διευθύνσεων — Έκθεση για τη δημοσιονομική και χρηματοοικονομική διαχείριση

2.6.   ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ

Εξωτερικός λογιστικός έλεγχος

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) είναι ο εξωτερικός ελεγκτής των θεσμικών (και λοιπών) οργάνων της ΕΕ. Η αποστολή του ΕΕΣ είναι να συμβάλλει στη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης της ΕΕ, να προάγει τη λογοδοσία και τη διαφάνεια και να ενεργεί ως ανεξάρτητος θεματοφύλακας των οικονομικών συμφερόντων των πολιτών της ΕΕ. Ο ρόλος του ως ανεξάρτητου εξωτερικού ελεγκτή της ΕΕ είναι να ελέγχει αν τα κεφάλαια της ΕΕ καταχωρίζονται ορθά και αν εισπράττονται και δαπανώνται σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες και κανονισμούς, κατά τρόπο που εξασφαλίζει την οικονομική αποδοτικότητά τους.

Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του, το ΕΕΣ καταρτίζει για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο:

1)	ετήσια έκθεση σχετικά με τις δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται από τον γενικό προϋπολογισμό, με αναλυτικές παρατηρήσεις για τους ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ και τις υποκείμενες πράξεις·

2)

γνωμοδότηση, βασιζόμενη στους ελέγχους που έχει πραγματοποιήσει, περιλαμβανόμενη στην ετήσια έκθεση υπό μορφή δήλωσης αξιοπιστίας όσον αφορά i) την αξιοπιστία των λογαριασμών και ii) τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων που περιλαμβάνουν τόσο την είσπραξη εσόδων όσο και τις πληρωμές προς τελικούς δικαιούχους· και

3)	ειδικές εκθέσεις που καλύπτουν συγκεκριμένους τομείς, καθώς και ειδικές ετήσιες εκθέσεις (π.χ. για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης, τους οργανισμούς της ΕΕ).

Απαλλαγή

Το τελικό στάδιο του κύκλου ζωής ενός προϋπολογισμού είναι η διαδικασία απαλλαγής για ένα δεδομένο οικονομικό έτος. Αντιπροσωπεύει την πολιτική διάσταση του εξωτερικού ελέγχου της εκτέλεσης του προϋπολογισμού και είναι η απόφαση με την οποία η «αρμόδια για την απαλλαγή αρχή» (δηλ. το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενεργώντας κατόπιν συστάσεως του Συμβουλίου «αποδεσμεύει» την Επιτροπή (και άλλους φορείς της ΕΕ) από την ευθύνη της διαχείρισης ενός δεδομένου προϋπολογισμού. Η απόφαση αυτή βασίζεται στην εξέταση των ενοποιημένων ετήσιων λογαριασμών της ΕΕ και σε μια σειρά εκθέσεων της Επιτροπής (την ετήσια έκθεση για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ, την έκθεση σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στην απαλλαγή του προηγούμενου έτους και την ετήσια έκθεση προς την αρμόδια για την απαλλαγή αρχή σχετικά με τους εσωτερικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν) καθώς και στην ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (τη «δήλωση αξιοπιστίας») και σε ειδικές εκθέσεις του. Επίσης, λαμβάνει υπόψη τις γραπτές απαντήσεις της Επιτροπής σε ερωτήσεις και αιτήσεις άλλων πληροφοριών, καθώς και τις ακροάσεις του αρμόδιου για τον προϋπολογισμό επιτρόπου, των επιτρόπων και γενικών διευθυντών που είναι αρμόδιοι για τους βασικούς τομείς δαπανών και του γενικού γραμματέα ενώπιον της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού (CONT) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η διαδικασία απαλλαγής δύναται να παράγει τρία αποτελέσματα: χορήγηση, αναστολή ή άρνηση χορήγησης απαλλαγής. Οι τελικές εκθέσεις για τη χορήγηση απαλλαγής περιλαμβάνουν επίσης ειδικά αιτήματα τόσο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσο και του Συμβουλίου προς την Επιτροπή. Η Επιτροπή συντάσσει έκθεση σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στα εν λόγω αιτήματα, στην οποία περιγράφει τις συγκεκριμένες δράσεις που έχει ήδη αναλάβει ή σκοπεύει να αναλάβει.

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

Οι ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2018 καταρτίστηκαν με βάση τις πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τα θεσμικά όργανα και οργανισμούς βάσει του άρθρου 246 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διά της παρούσης, δηλώνω ότι οι ετήσιοι ενοποιημένοι λογαριασμοί καταρτίστηκαν σύμφωνα με τον Τίτλο XIII του ισχύοντος δημοσιονομικού κανονισμού και σύμφωνα με τις λογιστικές αρχές, τους κανόνες και τις μεθόδους που ορίζονται στις σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων.

Από τους υπολόγους των εν λόγω θεσμικών οργάνων και οργανισμών, αφού πιστοποίησαν την αξιοπιστία τους, παρέλαβα όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την κατάρτιση των λογαριασμών, οι οποίοι παρουσιάζουν τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Διά της παρούσης, πιστοποιώ ότι, με βάση τις πληροφορίες αυτές και τους ελέγχους τους οποίους έκρινα αναγκαίους να διενεργήσω πριν από την υπογραφή των λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαθέτω εύλογη βεβαιότητα ότι οι λογαριασμοί παρουσιάζουν πιστά όσον αφορά όλα τα ουσιαστικά σημεία, την οικονομική κατάσταση, τα αποτελέσματα των πράξεων και τις ταμειακές ροές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2018

Εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης για το 2018

Ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός για το 2018 εστιάστηκε σε δύο βασικές προτεραιότητες πολιτικής για την Ευρώπη μεταξύ των δέκα προτεραιοτήτων που έθεσε ο πρόεδρος Juncker κατά την έναρξη της θητείας του στην Επιτροπή. Η πρώτη αφορούσε την ευρωπαϊκή απάντηση στις νέες προκλήσεις που προκύπτουν από το σύνθετο γεωπολιτικό περιβάλλον και εκτείνονται από τη διαχείριση της μετανάστευσης έως την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και την ασφάλεια των πολιτών της. Η δεύτερη αφορούσε τις στρατηγικές επενδύσεις και τη βιώσιμη ανάπτυξη, με σκοπό τη στήριξη της οικονομικής συνοχής και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδίως για τους νέους. Πέραν αυτών των δύο σαφών προτεραιοτήτων, το 2018 ο προϋπολογισμός της ΕΕ και άλλα μέσα εξακολούθησαν να στηρίζουν τους γεωργούς και την αγροτική ανάπτυξη, και επιπλέον εμβάθυναν και ενίσχυσαν τις στρατηγικές διασυνδέσεις και τα δίκτυα μεταξύ των χωρών της ΕΕ με την υλοποίηση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς και της ενεργειακής ένωσης. Η Επιτροπή συνέχισε τη στήριξη της εξωτερικής προβολής της ΕΕ ως σημαντικού οικονομικού και πολιτικού εταίρου, καθώς και βασικού διεθνούς παράγοντα σε θέματα επενδύσεων και ανθρωπιστικής βοήθειας.

Στο πλαίσιο της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ το 2018, οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων ανήλθαν συνολικά στα 173,1 δισ. EUR και οι πιστώσεις πληρωμών στα 156,7 δισ. EUR.

Σχεδόν το ήμισυ των κονδυλίων (87,4 δισ. EUR σε αναλήψεις υποχρεώσεων) είχαν ως στόχο την τόνωση της έξυπνης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, της απασχόλησης, της ανταγωνιστικότητας και της συνοχής. Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβανόταν η χρηματοδότηση για την έρευνα και την καινοτομία στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020», για την εκπαίδευση στο πλαίσιο του Erasmus+, για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος COSME, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ), το ταμείο εγγυήσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), το οποίο είναι το εργαλείο στήριξης του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη, καθώς και η προώθηση της σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών και μεταξύ των περιφερειών μέσω των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ). Επιπλέον, η στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για Ευρωπαίους αγρότες ανήλθε σε πραγματοποιηθείσες πληρωμές ύψους 44,4 δισ. EUR.

Ο προϋπολογισμός χρησιμοποιήθηκε επίσης για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης με τη χρηματοδότηση δράσεων, μεταξύ άλλων για βοήθεια έκτακτης ανάγκης, μετεγκατάσταση, έλεγχο των συνόρων, επανεγκατάσταση, επιστροφή και ένταξη προσφύγων και αιτούντων άσυλο. Τέλος, ο προϋπολογισμός εξακολούθησε να χρηματοδοτεί προγράμματα για τη στήριξη της προστασίας της δικαιοσύνης και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και της κοινωνικής συνοχής, έτσι ώστε οι ευρωπαϊκές κοινωνίες μας να παραμένουν χωρίς αποκλεισμούς, ελεύθερες και δίκαιες.

Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση

Ιστορικό

Στις 23 Ιουνίου 2016 η πλειοψηφία των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου που ψήφισαν στο δημοψήφισμα σχετικά με την ιδιότητα μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης από την ΕΕ. Στις 29 Μαρτίου 2017 το Ηνωμένο Βασίλειο γνωστοποίησε επισήμως στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την πρόθεσή του να αποχωρήσει από την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ). Με την ενέργεια αυτή, το Ηνωμένο Βασίλειο ενεργοποίησε το άρθρο 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο οποίο ορίζεται η διαδικασία για την αποχώρηση κράτους μέλους από την Ένωση.

Η διαδικασία διαπραγμάτευσης

Στις 19 Μαρτίου 2018 η Επιτροπή δημοσίευσε σχέδιο της συμφωνίας αποχώρησης, στο οποίο περιγραφόταν η πρόοδος που σημειώθηκε στις διαπραγματεύσεις. Στο μέρος του σχεδίου της συμφωνίας αποχώρησης το οποίο άπτεται του οικονομικού διακανονισμού, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο αποτύπωσαν σε νομικό κείμενο την πρόοδο που επιτεύχθηκε κατά το πρώτο στάδιο των διαπραγματεύσεων.

Στις 14 Νοεμβρίου 2018 δημοσιεύθηκε κοινή έκθεση, στην οποία αναφέρεται ότι επιτεύχθηκε συμφωνία σε επίπεδο διαπραγματευτών επί του πλήρους κειμένου του σχεδίου της συμφωνίας αποχώρησης, καθώς και επί ενός σχεδίου πολιτικής δήλωσης σχετικά με το πλαίσιο της μελλοντικής σχέσης μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ίδια ημέρα δημοσιεύθηκε το εν λόγω επικαιροποιημένο και συμφωνηθέν σχέδιο συμφωνίας αποχώρησης, στο οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησε να εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις του που απορρέουν από το τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) και τις προηγούμενες δημοσιονομικές προοπτικές ωσάν να εξακολουθούσε να είναι κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένου του μεριδίου του στις υποχρεώσεις και τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις της Ένωσης. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ενέκρινε το σχέδιο της συμφωνίας αποχώρησης στις 14 Νοεμβρίου και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το προσυπέγραψε στις 25 Νοεμβρίου 2018. Στις 11 Ιανουαρίου 2019, το Συμβούλιο (άρθρο 50) ενέκρινε την απόφαση σχετικά με τη σύναψη της συμφωνίας αποχώρησης και την απέστειλε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προς έγκριση. Κατόπιν αιτήματος του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζεται στο άρθρο 50 της ΣΕΕ, στις 21 Μαρτίου 2019 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να παρατείνει την ημερομηνία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου είτε έως τις 22 Μαΐου 2019, εφόσον η συμφωνία αποχώρησης εγκρινόταν από τη Βουλή των Κοινοτήτων έως τις 29 Μαρτίου 2019 το αργότερο, είτε έως τις 12 Απριλίου 2019 εάν δεν εγκρινόταν (12). Εν συνεχεία, η Βουλή των Κοινοτήτων δεν ενέκρινε τη συμφωνία αποχώρησης έως τις 29 Μαρτίου 2019 και, συνεπώς, επίσης κατόπιν αιτήματος του Ηνωμένου Βασιλείου, στις 10 Απριλίου 2019 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να παρατείνει την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου έως τις 31 Οκτωβρίου 2019 (13). Η αποχώρηση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί την πρώτη ημέρα του μήνα που ακολουθεί την ολοκλήρωση των διαδικασιών επικύρωσης ή την 1η Νοεμβρίου 2019, ανάλογα με το ποια ημερομηνία είναι προγενέστερη. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει κράτος μέλος έως τη νέα ημερομηνία αποχώρησης, με πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις, σύμφωνα με το άρθρο 50 της ΣΕΕ· επίσης, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δικαίωμα να ανακαλέσει τη γνωστοποίησή του ανά πάσα στιγμή.

Οικονομικός διακανονισμός και ετήσιοι λογαριασμοί της ΕΕ για το 2018

Όσον αφορά τον οικονομικό διακανονισμό, στο σχέδιο της συμφωνίας αποχώρησης, που δημοσιεύθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2018, αναφέρεται ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις του που απορρέουν από το τρέχον ΠΔΠ και τις προηγούμενες δημοσιονομικές προοπτικές ωσάν να εξακολουθούσε να είναι κράτος μέλος. Ειδικότερα, στο σχέδιο της συμφωνίας αποχώρησης αναφέρεται ότι το Ηνωμένο Βασίλειο ευθύνεται ιδιαίτερα έναντι της Ένωσης για το μερίδιό του:

—	στις δημοσιονομικές δεσμεύσεις του προϋπολογισμού της Ένωσης και των προϋπολογισμών των αποκεντρωμένων οργανισμών της Ένωσης που θα εκκρεμούν στις 31 Δεκεμβρίου 2020 – βλ. άρθρο 140 του σχεδίου της συμφωνίας αποχώρησης·

—	στη χρηματοδότηση των υποχρεώσεων της Ένωσης που έχουν αναληφθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, με ορισμένες εξαιρέσεις — βλ. άρθρο 142·

—	στις ενδεχόμενες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις της Ένωσης που απορρέουν από χρηματοπιστωτικές πράξεις οι οποίες αποφασίστηκαν/εγκρίθηκαν πριν από την ημερομηνία αποχώρησης — βλ. άρθρα 143 και 144· και

—

στις πληρωμές που απαιτούνται για την εκκαθάριση των ενδεχόμενων υποχρεώσεων της Ένωσης που καθίστανται απαιτητές σε σχέση με νομικές υποθέσεις που αφορούν οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης (υπό την προϋπόθεση ότι τα πραγματικά περιστατικά που αποτελούν το αντικείμενο των υποθέσεων αυτών συνέβησαν το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2020) — βλ. άρθρο 147.

Κατά τον χρόνο υπογραφής των παρόντων λογαριασμών, και ελλείψει κύρωσης εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν είναι ακόμη γνωστή η πραγματική ημερομηνία αποχώρησης ούτε ο τρόπος αποχώρησης (με ή χωρίς συμφωνία). Με βάση την εν λόγω τρέχουσα κατάσταση, δεν υπάρχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις οι οποίες πρέπει να αναφερθούν στους ενοποιημένους ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ για το 2018.

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ (14)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

13

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

14

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

15

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

16

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

17

1.

ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

17

2.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

30

3.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

57

4.

ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

65

5.

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ

69

6.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

73

7.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕΡΗ

84

8.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

86

9.

ΠΕΔΙΟ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

86

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Άυλα περιουσιακά στοιχεία	2,1	446	405
Ενσώματα πάγια	2,2	11 185	10 745
Επενδύσεις καταλογιζόμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης	2,3	591	581
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού	2,4	65 231	59 980
Προχρηματοδότηση	2,5	26 006	25 022
Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές και εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	2,6	416	611
		103 875	97 344
ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού	2,4	4 168	8 655
Προχρηματοδότηση	2,5	23 968	24 005
Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές και εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	2,6	24 248	11 755
Αποθέματα	2,7	73	295
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους	2,8	18 113	24 111
		70 570	68 821
ΣΥΝΟΛΟ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ		174 444	166 165
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
Συντάξεις και άλλες παροχές σε εργαζομένους	2,9	(80 456 )	(73 122 )
Προβλέψεις	2,10	(3 281 )	(2 880 )
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις	2,11	(53 289 )	(50 063 )
		(137 025 )	(126 065 )
ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
Προβλέψεις	2,10	(852)	(659)
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις	2,11	(2 617 )	(6 850 )
Οφειλές	2,12	(32 227 )	(39 048 )
Δεδουλευμένα έξοδα και προεισπραχθέντα έσοδα	2,13	(63 186 )	(63 902 )
		(98 882 )	(110 459 )
ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ		(235 907 )	(236 524 )
ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ		(61 463 )	(70 359 )
Αποθεματικά	2,14	4 961	4 876
Απαιτήσεις έναντι των κρατών μελών  (*1)	2,15	(66 424 )	(75 234 )
ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ		(61 463 )	(70 359 )

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	2018	2017
ΕΣΟΔΑ
Έσοδα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές
Πόροι ΑΕΕ	3,1	105 780	78 620
Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι	3,2	22 767	20 520
Πόροι ΦΠΑ	3,3	17 624	16 947
Πρόστιμα	3,4	6 740	4 664
Είσπραξη εξόδων	3,5	2 215	1 879
Λοιπά	3,6	3 312	10 376
		158 438	133 006
Έσοδα από ανταλλακτικές συναλλαγές
Χρηματοοικονομικά έσοδα	3,7	3 115	1 845
Λοιπά	3,8	1 379	1 332
		4 494	3 177
Σύνολο εσόδων		162 932	136 183
ΕΞΟΔΑ
Εκτελέστηκαν από κράτη μέλη	3.9
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων		(43 527 )	(44 289 )
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης		(13 149 )	(11 359 )
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείο Συνοχής		(30 230 )	(17 650 )
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο		(11 935 )	(7 353 )
Λοιπά		(2 826 )	(1 253 )
Εκτελέστηκαν από την Επιτροπή, τους εκτελεστικούς οργανισμούς και τα καταπιστευματικά ταμεία	3.10	(17 551 )	(15 738 )
Εκτελέστηκαν από άλλες υπηρεσίες και οργανισμούς της ΕΕ	3.11	(3 396 )	(2 667 )
Εκτελέστηκαν από τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς	3.11	(4 016 )	(4 115 )
Εκτελέστηκαν από άλλες οντότητες	3.11	(3 569 )	(1 478 )
Κόστος προσωπικού και συντάξεων	3.12	(10 929 )	(10 002 )
Μεταβολές στις αναλογιστικές παραδοχές των παροχών σε εργαζομένους	3.13	—	(3 544 )
Χρηματοοικονομικό κόστος	3.14	(1 677 )	(1 896 )
Λοιπά έξοδα	3.15	(6 208 )	(6 756 )
Σύνολο εξόδων		(149 014 )	(128 101 )
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ		13 918	8 082

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	13 918	8 082
Λειτουργικές δραστηριότητες
Απόσβεση	104	99
Απομείωση	998	888
(Αντιλογισμός) ζημιών απομείωσης αξίας επί επενδύσεων	—	—
(Αύξηση)/μείωση δανείων	1 041	497
(Αύξηση)/μείωση προχρηματοδοτήσεων	(947)	(3 557 )
(Αύξηση)/μείωση απαιτήσεων από ανταλλακτικές συναλλαγές και εισπρακτέων ποσών από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	(12 299 )	(745)
(Αύξηση)/μείωση αποθεμάτων	222	(130)
Αύξηση/(μείωση) υποχρεώσεων σχετικά με συντάξεις και λοιπές παροχές σε εργαζομένους	7 334	5 891
Αύξηση/(μείωση) προβλέψεων	594	928
Αύξηση/(μείωση) χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων	(1 007 )	(438)
Αύξηση/(μείωση) οφειλών	(6 821 )	(957)
Αύξηση/(μείωση) δεδουλευμένων εξόδων και προεισπραχθέντων εσόδων	(716)	(3 678 )
Δημοσιονομικό πλεόνασμα προηγούμενου έτους ως μη ταμειακό έσοδο	(556)	(6 405 )
Επανεπιμέτρηση της υποχρέωσης για παροχές σε εργαζομένους (μη ταμειακή μεταβολή που δεν περιλαμβάνεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων)	(4 396 )	—
Άλλες μη ταμειακές μεταβολές	(71)	3
Επενδυτικές δραστηριότητες
(Αύξηση)/μείωση άυλων περιουσιακών στοιχείων και ενσώματων παγίων	(1 583 )	(1 687 )
(Αύξηση)/μείωση επενδύσεων καταλογιζόμενων με τη μέθοδο της καθαρής θέσης	(9)	(53)
(Αύξηση)/μείωση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού διαθέσιμων προς πώληση	(1 811 )	(3 190 )
(Αύξηση)/μείωση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	7	(22)
ΚΑΘΑΡΕΣ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ	(5 998 )	(4 474 )
Καθαρή αύξηση/(μείωση) ταμειακών διαθεσίμων και ισοδυνάμων τους	(5 998 )	(4 474 )
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους στην αρχή του οικονομικού έτους	24 111	28 585
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους στο τέλος του οικονομικού έτους	18 113	24 111

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

σε εκατ. EUR
	Απαιτήσεις έναντι των κρατών μελών Σωρευτικό πλεόνασμα/(έλλειμμα)	Άλλα αποθεματικά	Αποθεματικό εύλογης αξίας	Καθαρό ενεργητικό
ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΣΤΙΣ 31.12.2016	(76 881 )	4 516	325	(72 040 )
Μεταβολές του αποθεματικού του Ταμείου Εγγυήσεων	(20)	20	—	—
Μεταβολή εύλογης αξίας	—	—	(2)	(2)
Λοιπά	(11)	62	(46)	5
Αποτέλεσμα του προϋπολογισμού 2016 που πιστώθηκε σε κράτη μέλη	(6 405 )	—	—	(6 405 )
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	8 082	—	—	8 082
ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΣΤΙΣ 31.12.2017	(75 234 )	4 598	278	(70 359 )
Μεταβολές του αποθεματικού του Ταμείου Εγγυήσεων	(186)	186	—	—
Μεταβολή εύλογης αξίας	—	—	(47)	(47)
Επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους	(4 396 )	—	—	(4 396 )
Λοιπά	30	(54)	—	(24)
Αποτέλεσμα του προϋπολογισμού 2017 που πιστώθηκε σε κράτη μέλη	(556)	—	—	(556)
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	13 918	—	—	13 918
ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΣΤΙΣ 31.12.2018	(66 424 )	4 730	231	(61 463 )

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

1.   ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

1.1.   ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Η λογιστική της ΕΕ τηρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουλίου 2018, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1296/2013, (ΕΕ) αριθ. 1301/2013, (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, (ΕΕ) αριθ. 1304/2013, (ΕΕ) αριθ. 1309/2013, (ΕΕ) αριθ. 1316/2013, (ΕΕ) αριθ. 223/2014, (ΕΕ) αριθ. 283/2014 και της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 (15), ο οποίος στο εξής αναφέρεται ως «δημοσιονομικός κανονισμός» (ΔΚ).

Σύμφωνα με το άρθρο 80 του δημοσιονομικού κανονισμού, η ΕΕ καταρτίζει τις δημοσιονομικές καταστάσεις της σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση οι οποίοι βασίζονται στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (IPSAS). Αυτοί οι κανόνες λογιστικής, που υιοθετήθηκαν από την υπόλογο της Επιτροπής, πρέπει να εφαρμόζονται από όλα τα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ που εμπίπτουν στο πεδίο της ενοποίησης, ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύνολο κανόνων όσον αφορά τη λογιστική μεταχείριση, την αποτίμηση και την παρουσίαση των λογαριασμών με στόχο την εναρμόνιση των διαδικασιών κατάρτισης των δημοσιονομικών καταστάσεων και την ενοποίηση.

Εφαρμογή νέων και τροποποιημένων λογιστικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EAR)

Αναθεωρημένοι λογιστικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ισχύουν για τις ετήσιες περιόδους που αρχίζουν την 1η Ιανουαρίου 2018 ή αργότερα

Η ισχύς των ακόλουθων λογιστικών κανόνων, οι οποίοι εγκρίθηκαν από την υπόλογο της Επιτροπής, κατέστη υποχρεωτική κατά το τρέχον έτος:

—

Αναθεώρηση του κανόνα EAR 12 «Παροχές σε εργαζομένους»: Ο αναθεωρημένος κανόνας EAR 12, ο οποίος βασίζεται στο νέο πρότυπο IPSAS 39 «Παροχές σε εργαζομένους» που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2016, εγκρίθηκε από την υπόλογο το 2017. Για την πρώτη εφαρμογή του αναθεωρημένου κανόνα EAR 12 δεν υπήρξαν σημαντικές επιπτώσεις στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ, πέραν της αναγνώρισης κάθε κέρδους ή ζημίας που απορρέει από μεταβολές των αναλογιστικών παραδοχών και που, σύμφωνα με τον αναθεωρημένο λογιστικό κανόνα της ΕΕ, αναγνωρίζεται απευθείας στο καθαρό ενεργητικό, σε αντίθεση με την προηγούμενη απαίτηση να αναγνωρίζεται μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος.

Νέος λογιστικός κανόνας της ΕΕ που εγκρίθηκε αλλά δεν είχε τεθεί ακόμη σε ισχύ στις 31 Δεκεμβρίου 2018

Η ΕΕ δεν εφάρμοσε τον ακόλουθο νέο λογιστικό κανόνα, ο οποίος εγκρίθηκε από την υπόλογο της Επιτροπής, αλλά δεν έχει τεθεί ακόμα σε ισχύ:

—

Νέος κανόνας EAR 20 «Συνδυασμοί δημόσιου τομέα» (ισχύει για τις ετήσιες περιόδους που αρχίζουν την 1η Ιανουαρίου 2019 ή αργότερα): Ο κανόνας EAR 20, ο οποίος βασίζεται στο πρότυπο IPSAS 40 «Συνδυασμοί δημόσιου τομέα», καθιερώνει την ταξινόμηση ενός συνδυασμού του δημόσιου τομέα σε δύο διαφορετικούς τύπους ανάλογα με το αν η συναλλαγή πραγματοποιείται υπό κοινό έλεγχο ή όχι: i) συγχώνευση, κατά την οποία η συναλλαγή βασίζεται στις λογιστικές αξίες της οντότητας που συνδυάζεται με την ΕΕ· και ii) απόκτηση, κατά την οποία η συναλλαγή βασίζεται στις εύλογες αξίες κατά την ημερομηνία απόκτησης της οντότητας που αποκτήθηκε από την ΕΕ. Και στις δύο περιπτώσεις προβλέπονται διακριτές απαιτήσεις και επίπεδα γνωστοποίησης, προκειμένου να καθίσταται δυνατή η καλύτερη κατανόηση των αποτελεσμάτων τους για τους χρήστες των δημοσιονομικών καταστάσεων της ΕΕ. Ο αντίκτυπος στις δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ κατά το έτος της αρχικής εφαρμογής θα εξαρτηθεί από το αν κατά την περίοδο αυτήν η ΕΕ θα συνάψει συναλλαγή συνδυασμού του δημόσιου τομέα.

1.2.   ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Στόχος των δημοσιονομικών καταστάσεων είναι να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σε ένα ευρύ φάσμα χρηστών για την οικονομική κατάσταση, την απόδοση και τις ταμειακές ροές μιας οντότητας. Στόχος της ΕΕ ως οντότητας δημόσιου τομέα είναι ειδικότερα η παροχή χρήσιμων πληροφοριών για τη λήψη αποφάσεων και η απόδειξη της λογιστικής αξιοπιστίας της ίδιας της οντότητας όσον αφορά τους πόρους που έχουν τεθεί στη διάθεσή της. Το παρόν έγγραφο καταρτίστηκε με βάση τους στόχους αυτούς.

Οι γενικές κατευθύνσεις (ή οι λογιστικές αρχές) που πρέπει να τηρούνται κατά την κατάρτιση των δημοσιονομικών καταστάσεων ορίζονται στον λογιστικό κανόνα 1 της ΕΕ «Οικονομικές καταστάσεις» και είναι οι ίδιες με αυτές που περιγράφονται στα IPSAS 1: πιστή παρουσίαση, δεδουλευμένη βάση, συνέχεια της δράσης, συνεκτικότητα της παρουσίασης, σημαντικότητα, συγκεντρωτική παρουσίαση, συμψηφισμός και συγκριτικές πληροφορίες. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης είναι η συνάφεια, η πιστή απεικόνιση (αξιοπιστία), η σαφήνεια, η έγκαιρη πληροφόρηση, η συγκρισιμότητα και η επαληθευσιμότητα.

1.3.   ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ

Πεδίο ενοποίησης

Οι ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν όλες τις σημαντικές ελεγχόμενες οντότητες (δηλαδή τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Επιτροπής, καθώς και τους οργανισμούς της ΕΕ), συγγενείς επιχειρήσεις και κοινοπραξίες. Ο πλήρης κατάλογος των ενοποιημένων οντοτήτων παρατίθεται στη σημείωση 9 των δημοσιονομικών καταστάσεων της ΕΕ. Πλέον, περιλαμβάνει 52 ελεγχόμενες οντότητες και 1 συγγενή επιχείρηση. Οι οντότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ενοποίησης, αλλά είναι άνευ σημασίας για τις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ συνολικά, δεν είναι απαραίτητο να ενοποιούνται ή να καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, καθώς κάτι τέτοιο θα απαιτούσε υπερβολικό χρόνο ή κόστος από την ΕΕ. Οι εν λόγω οντότητες αναφέρονται ως «οντότητες ήσσονος σημασίας» και παρατίθενται χωριστά στη σημείωση 9. Το 2018, 7 οντότητες χαρακτηρίστηκαν ως οντότητες ήσσονος σημασίας.

Ελεγχόμενες οντότητες

Η απόφαση να συμπεριληφθεί οντότητα στο πεδίο εφαρμογής της ενοποίησης βασίζεται στην έννοια του ελέγχου. Ελεγχόμενες οντότητες είναι όλες οι οντότητες για τις οποίες η ΕΕ είναι εκτεθειμένη, ή έχει δικαίωμα, σε μεταβλητά οφέλη από τη συμμετοχή της και για τις οποίες μπορεί να επηρεάσει τη φύση και το ποσό των εν λόγω οφελών χρησιμοποιώντας την εξουσία της επί της άλλης οντότητας. Η εν λόγω εξουσία πρέπει να μπορεί να ασκείται επί του παρόντος και πρέπει να αφορά τις σχετικές δραστηριότητες της οντότητας. Οι ελεγχόμενες οντότητες είναι πλήρως ενοποιημένες. Η ενοποίηση αρχίζει την ημερομηνία του πρώτου ελέγχου και τελειώνει με την περάτωση αυτών των ελέγχων.

Οι πλέον κοινοί δείκτες ελέγχου στο πλαίσιο της ΕΕ είναι οι ακόλουθοι: η δημιουργία της οντότητας μέσω ιδρυτικών συνθηκών ή παράγωγου δικαίου, η χρηματοδότηση της οντότητας από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, η ύπαρξη δικαιωμάτων ψήφου στα διευθυντικά όργανα, ο λογιστικός έλεγχος από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και η απαλλαγή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για να αποφασισθεί κατά πόσο ένα ή όλα τα προαναφερθέντα κριτήρια επαρκούν για τη διενέργεια ελέγχου, γίνεται επιμέρους εκτίμηση για κάθε οντότητα.

Με βάση την προσέγγιση αυτή, τα θεσμικά όργανα (εκτός από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) και οι οργανισμοί της ΕΕ (με εξαίρεση τους οργανισμούς του πρώην 2ου πυλώνα) θεωρείται ότι τελούν υπό τον αποκλειστικό έλεγχο της ΕΕ και ως εκ τούτου συμπεριλαμβάνονται στο πεδίο ενοποίησης. Επιπλέον, η υπό εκκαθάριση Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) θεωρείται επίσης ελεγχόμενη οντότητα.

Όλες οι ουσιώδεις «ενδοεταιρικές συναλλαγές και υπόλοιπα» μεταξύ των ελεγχόμενων οντοτήτων της ΕΕ απαλείφονται, ενώ τα μη πραγματοποιηθέντα κέρδη και ζημίες από τις εν λόγω συναλλαγές δεν είναι ουσιώδη και συνεπώς δεν απαλείφονται.

Σχήματα υπό κοινό έλεγχο

Σχήμα υπό κοινό έλεγχο είναι μια συμφωνία στην οποία η ΕΕ και ένα ή περισσότερα μέρη έχουν κοινό έλεγχο. Κοινός έλεγχος είναι ο συμβατικώς συμφωνηθείς επιμερισμός του ελέγχου ενός σχήματος, ο οποίος υπάρχει μόνον όταν οι αποφάσεις σχετικά με τις συναφείς δραστηριότητες απαιτούν την ομόφωνη συγκατάθεση των μερών στα οποία επιμερίζεται ο έλεγχος. Σχήματα υπό κοινό έλεγχο μπορεί να είναι είτε κοινές επιχειρήσεις είτε κοινοπραξίες. Στην περίπτωση που ένα σχήμα υπό κοινό έλεγχο δομείται μέσω χωριστού φορέα και τα μέρη του σχήματος υπό κοινό έλεγχο έχουν δικαιώματα στο καθαρό ενεργητικό του σχήματος, το εν λόγω σχήμα υπό κοινό έλεγχο κατατάσσεται ως κοινοπραξία. Οι συμμετοχές σε κοινοπραξίες καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (βλ. σημείωση 1.5.4). Στην περίπτωση που τα μέρη έχουν δικαιώματα στα περιουσιακά στοιχεία και δεσμεύσεις ως προς τις υποχρεώσεις, σε σχέση με το σχήμα υπό κοινό έλεγχο, το εν λόγω σχήμα κατατάσσεται ως κοινή επιχείρηση. Όσον αφορά τη συμμετοχή της σε κοινές επιχειρήσεις, η ΕΕ αναγνωρίζει στις δημοσιονομικές της καταστάσεις: τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις, τα έσοδα και τις δαπάνες της, καθώς και το μερίδιό της σε περιουσιακά στοιχεία, υποχρεώσεις, έσοδα και δαπάνες που της ανήκουν ή τη βαρύνουν από κοινού.

Συγγενείς επιχειρήσεις

Συγγενείς επιχειρήσεις είναι οι οντότητες επί των οποίων η EE ασκεί, άμεσα ή έμμεσα, σημαντική επιρροή, αλλά όχι έλεγχο. Τεκμαίρεται ότι ασκείται σημαντική επιρροή εάν η EE κατέχει άμεσα ή έμμεσα 20 % και πλέον των δικαιωμάτων ψήφου. Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (βλ. σημείωση 1.5.4).

Μη ενοποιημένες οντότητες τα κεφάλαια των οποίων διαχειρίζεται η Επιτροπή

Η Επιτροπή διαχειρίζεται τα κεφάλαια του κοινού συστήματος υγειονομικής ασφάλισης για το προσωπικό της ΕΕ, τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης και τα κεφάλαια του Ταμείου Εγγυήσεων των Συμμετεχόντων, για λογαριασμό τους. Ωστόσο, επειδή οι οντότητες αυτές δεν ελέγχονται από την ΕΕ, δεν έχουν ενοποιηθεί στις οικονομικές της καταστάσεις.

1.4.   ΒΑΣΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ

Οι δημοσιονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σε ετήσια βάση. Η λογιστική χρήση αρχίζει την 1η Ιανουαρίου και λήγει στις 31 Δεκεμβρίου.

1.4.1.    Νομίσματα και βάσεις μετατροπής

Νόμισμα λειτουργίας και τηρούμενο νόμισμα

Οι δημοσιονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σε εκατομμύρια ευρώ, εκτός εάν δηλώνεται διαφορετικά, διότι το ευρώ αποτελεί το νόμισμα λειτουργίας και το τηρούμενο νόμισμα της ΕΕ.

Συναλλαγές και υπόλοιπα

Οι συναλλαγές σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τη συναλλαγματική ισοτιμία την ημερομηνία των συναλλαγών. Τα συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες που προκύπτουν από τον διακανονισμό συναλλαγών σε ξένο νόμισμα και από την εκ νέου μετατροπή στο τέλος της χρήσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού σε ξένα νομίσματα αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Οι διαφορές μετατροπής μη χρηματικών χρηματοοικονομικών μέσων ταξινομημένων ως διαθέσιμων προς πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού περιλαμβάνονται στο αποθεματικό εύλογης αξίας.

Εφαρμόζονται διαφορετικές μέθοδοι μετατροπής για τα ενσώματα πάγια και άυλα περιουσιακά στοιχεία τα οποία αποτιμώνται στην τιμή αγοράς, η οποία μετατρέπεται σε ευρώ με βάση την ισοτιμία που ίσχυε την ημέρα της αγοράς τους.

Τα υπόλοιπα τέλους χρήσης χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού εκφρασμένων σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) της 31ης Δεκεμβρίου:

Συναλλαγματικές ισοτιμίες του ευρώ

Νόμισμα	31.12.2018	31.12.2017	Νόμισμα	31.12.2018	31.12.2017
BGN	1,9558	1,9558	PLN	4,3014	4,177
CZK	25,7240	25,5350	RON	4,6635	4,6585
DKK	7,4673	7,4449	SEK	10,2548	9,8438
GBP	0,8945	0,8872	CHF	1,1269	1,1702
HRK	7,4125	7,4400	JPY	125,8500	135,01
HUF	320,9800	310,3300	USD	1,145	1,1993

1.4.2.    Χρησιμοποίηση εκτιμήσεων

Σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (International Public Sector Accounting Standards — IPSAS) και τις γενικώς παραδεκτές λογιστικές αρχές, οι δημοσιονομικές καταστάσεις περιλαμβάνουν, αναγκαστικά, ποσά στηριζόμενα σε εκτιμήσεις και παραδοχές των διαχειριστών με βάση τις πλέον αξιόπιστες διαθέσιμες πληροφορίες. Στις σημαντικές εκτιμήσεις συγκαταλέγονται, χωρίς να περιορίζονται σε αυτά: ποσά για υποχρεώσεις παροχών στους εργαζομένους, προβλέψεις, ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος επί αποθεμάτων και εισπρακτέων λογαριασμών, τα δεδουλευμένα έσοδα και έξοδα, οι ενδεχόμενες απαιτήσεις και υποχρεώσεις, ο βαθμός απομείωσης της αξίας άυλων περιουσιακών στοιχείων και ενσώματων παγίων και τα ποσά που ανακοινώνονται στις σημειώσεις σχετικά με τα χρηματοδοτικά μέσα. Τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν από τις εκτιμήσεις αυτές. Οι αλλαγές όσον αφορά τις εκτιμήσεις λαμβάνονται υπόψη την περίοδο κατά την οποία καθίστανται γνωστές.

1.5.   ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

1.5.1.    Άυλα περιουσιακά στοιχεία

Οι αποκτηθείσες άδειες λογισμικού υπολογιστών εμφανίζονται στο ιστορικό τους κόστος μείον σωρευμένες αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης. Τα περιουσιακά στοιχεία υφίστανται γραμμική απόσβεση επί της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής τους (311 έτη). Η εκτιμώμενη ωφέλιμη ζωή των άυλων περιουσιακών στοιχείων εξαρτάται από τη συγκεκριμένη διάρκεια του οικονομικού ή νομικού κύκλου ζωής που ορίζεται με συμφωνία. Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία που αναπτύσσονται εσωτερικά κεφαλαιοποιούνται όταν πληρούνται τα σχετικά κριτήρια των λογιστικών κανόνων της ΕΕ και οι δαπάνες αφορούν μόνο τη φάση ανάπτυξης του περιουσιακού στοιχείου. Στις κεφαλαιοποιήσιμες δαπάνες περιλαμβάνονται όλες οι άμεσα καταλογίσιμες δαπάνες που απαιτούνται για τη δημιουργία, την παραγωγή και την προετοιμασία του περιουσιακού στοιχείου για τη λειτουργία που έχει προσδιορίσει η διοίκηση. Οι δαπάνες που αφορούν ερευνητικές δραστηριότητες, μη κεφαλαιοποιήσιμες αναπτυξιακές δαπάνες και δαπάνες συντήρησης αναγνωρίζονται ως έξοδα, κάθε φορά που πραγματοποιούνται.

1.5.2.    Ενσώματα πάγια

Όλα τα ενσώματα πάγια εμφανίζονται στο ιστορικό τους κόστος μείον σωρευμένες αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης. Στο κόστος περιλαμβάνονται οι δαπάνες που αφορούν άμεσα την απόκτηση, την κατασκευή ή τη μεταφορά του εκάστοτε στοιχείου ενεργητικού.

Τα επακόλουθα έξοδα περιλαμβάνονται στη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου ή, ανάλογα με την περίπτωση, αναγνωρίζονται ως χωριστό περιουσιακό στοιχείο μόνον όταν υπάρχει πιθανότητα να απορρεύσουν από αυτό στο μέλλον οικονομικά οφέλη ή δυναμικό εξυπηρέτησης για την ΕΕ και το κόστος του συγκεκριμένου στοιχείου μπορεί να μετρηθεί με αξιόπιστο τρόπο. Οι δαπάνες επισκευής και συντήρησης χρεώνονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται.

Γήπεδα και έργα τέχνης δεν υφίστανται απόσβεση, δεδομένου ότι η ωφέλιμη ζωή τους είναι αορίστου διάρκειας. Τα υπό κατασκευή πάγια στοιχεία ενεργητικού δεν υφίστανται απόσβεση, δεδομένου ότι δεν είναι ακόμη διαθέσιμα προς χρήση. Η απόσβεση άλλων στοιχείων ενεργητικού υπολογίζεται σύμφωνα με τη γραμμική μέθοδο για τον καταλογισμό του κόστους τους μείον τις υπολειμματικές τους αξίες κατά τη διάρκεια της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής τους, ως εξής:

Είδος στοιχείου ενεργητικού	Συντελεστές γραμμικής απόσβεσης
Κτίρια	4 % έως 10 %
Διαστημικοί πόροι	8 % έως 25 %
Εγκαταστάσεις και εξοπλισμός	10 % έως 25 %
Έπιπλα και μεταφορικά μέσα	0 % έως 25 %
Υλισμικό υπολογιστών	25 % έως 33 %
Λοιπά	10 % έως 33 %

Κέρδη ή ζημίες από πωλήσεις προκύπτουν από τη σύγκριση των προσόδων μείον τα έξοδα πώλησης με τη λογιστική αξία του πωληθέντος στοιχείου και περιλαμβάνονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Μισθώσεις

Οι μισθώσεις ενσώματων στοιχείων κατατάσσονται ως χρηματοδοτικές μισθώσεις, όταν ουσιαστικά οι κίνδυνοι και τα οφέλη από την κυριότητα περιέρχονται στο σύνολό τους στην ΕΕ. Οι χρηματοδοτικές μισθώσεις κεφαλαιοποιούνται κατά την ημερομηνία έναρξης της μισθωτικής περιόδου στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ εύλογης αξίας του μισθωμένου στοιχείου και παρούσας αξίας των ελάχιστων μισθωμάτων. Οι τόκοι, οι οποίοι αποτελούν στοιχείο των πληρωμών μισθωμάτων της χρηματοδοτικής μίσθωσης, χρεώνονται ως δαπάνες κατά τη διάρκεια της περιόδου μίσθωσης υπολογισμένες με σταθερό περιοδικό επιτόκιο ως προς το ανεξόφλητο υπόλοιπο. Οι υποχρεώσεις μίσθωσης, μείον το κόστος χρηματοδότησης, περιλαμβάνονται στις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις (μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες). Οι τόκοι, οι οποίοι αποτελούν στοιχείο του κόστους χρηματοδότησης, χρεώνονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων για την περίοδο της μίσθωσης, έτσι ώστε, για κάθε περίοδο, να προκύπτει ένα σταθερό περιοδικό επιτόκιο ως προς το υπόλοιπο της υποχρέωσης. Τα στοιχεία ενεργητικού στο πλαίσιο χρηματοδοτικών μισθώσεων αποσβένονται με βάση τη μικρότερη χρονική περίοδο μεταξύ ωφέλιμης ζωής και χρόνου μίσθωσης.

Σε περίπτωση που στον εκμισθωτή αναλογεί σημαντικό μερίδιο των κινδύνων και οφελών κυριότητας, οι μισθώσεις ταξινομούνται ως λειτουργικές μισθώσεις. Οι πληρωμές μισθωμάτων των λειτουργικών μισθώσεων αναγνωρίζονται ως έξοδο στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων με βάση τη σταθερή μέθοδο καθ’ όλη τη διάρκεια της μίσθωσης.

1.5.3.    Απομείωση αξίας μη χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού

Στοιχεία ενεργητικού με αόριστη διάρκεια ζωής δεν υπόκεινται σε απόσβεση/απαξίωση, αλλά ελέγχονται κατ’ έτος για το ενδεχόμενο απομείωσης της αξίας τους. Στοιχεία ενεργητικού που υπόκεινται σε απόσβεση/απαξίωση ελέγχονται για το ενδεχόμενο απομείωσης της αξίας τους κάθε φορά που υπάρχουν ενδείξεις ότι, εξαιτίας ορισμένων γεγονότων ή αλλαγής των περιστάσεων, η λογιστική αξία μπορεί να μην είναι εισπρακτέα. Ζημία απομείωσης αναγνωρίζεται για το ποσό κατά το οποίο η λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει το εισπρακτέο ποσό (υπηρεσίας). Εισπρακτέο ποσό (υπηρεσίας) είναι η υψηλότερη τιμή μεταξύ εύλογης αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου, μείον το κόστος πώλησης, και αξίας χρήσης.

Η υπολειμματική αξία και ωφέλιμη ζωή των άυλων και ενσώματων πάγιων στοιχείων ενεργητικού επανεξετάζονται και, ενδεχομένως, προσαρμόζονται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Η λογιστική αξία ενός περιουσιακού στοιχείου προσαρμόζεται αμέσως στο εκτιμώμενο εισπρακτέο ποσό (υπηρεσίας), αν είναι μεγαλύτερη από αυτό. Αν οι λόγοι για απομειώσεις αξίας που αναγνωρίστηκαν κατά τα προηγούμενα έτη δεν ισχύουν πλέον, αυτές οι ζημίες απομείωσης αντιλογίζονται κατάλληλα.

1.5.4.    Επενδύσεις καταλογιζόμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης

Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις και κοινοπραξίες

Οι επενδύσεις καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης και αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος, δηλαδή στη λογιστική αξία η οποία μετέπειτα αυξάνεται ή μειώνεται προκειμένου να αναγνωριστεί το μερίδιο της ΕΕ στο πλεόνασμα ή στο έλλειμμα του αποδέκτη της επένδυσης μετά την ημερομηνία κτήσης. Το μερίδιο της ΕΕ στο πλεόνασμα ή στο έλλειμμα του αποδέκτη της επένδυσης αναγνωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων, και το μερίδιό της στις μεταβολές των ιδίων κεφαλαίων του αποδέκτη της επένδυσης αναγνωρίζεται στα αποθεματικά στο καθαρό ενεργητικό. Το αρχικό κόστος μαζί με όλες τις μεταβολές (περαιτέρω συνεισφορές, μερίδιο οικονομικών αποτελεσμάτων και μεταβολές αποθεματικών, απομειώσεις αξίας και μερίσματα) δίνουν τη λογιστική αξία των επενδύσεων στις οικονομικές καταστάσεις την ημερομηνία του ισολογισμού. Τα μερίσματα από την επένδυση μειώνουν τη λογιστική αξία του στοιχείου ενεργητικού.

Εάν το μερίδιο της ΕΕ στα ελλείμματα μιας επένδυσης που καταλογίζεται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης ισούται ή υπερβαίνει τη συμμετοχή της στην επένδυση, η ΕΕ παύει να αναγνωρίζει το μερίδιό της από τις περαιτέρω ζημίες («μη αναγνωρισμένες ζημίες»). Όταν η συμμετοχή της ΕΕ μειωθεί στο μηδέν και προκύψουν πρόσθετες ζημίες, αναγνωρίζεται υποχρέωση μόνο στην έκταση που η ΕΕ έχει επιβαρυνθεί με νομικές ή τεκμαιρόμενες δεσμεύσεις ή έχει προβεί σε πληρωμές για λογαριασμό της οντότητας.

Αν υπάρχουν ενδείξεις απομείωσης αξίας απαιτείται μείωση στο χαμηλότερο εισπρακτέο ποσό. Το εισπρακτέο ποσό προσδιορίζεται όπως περιγράφεται στη σημείωση 1.5.3. Αν ο λόγος για μείωση αξίας παύσει να ισχύει σε μεταγενέστερη ημερομηνία, η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται στη λογιστική αξία που θα είχε προσδιοριστεί αν δεν είχε αναγνωριστεί ζημία απομείωσης.

Όταν η ΕΕ συμμετέχει με μερίδιο 20 % και πλέον σε ταμείο επενδυτικών κεφαλαίων, δεν προσπαθεί να ασκήσει σημαντική επιρροή επ’ αυτών. Συνεπώς, τα ταμεία αυτά αντιμετωπίζονται ως χρηματοοικονομικά μέσα και ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση.

Συγγενείς επιχειρήσεις και κοινοπραξίες που χαρακτηρίζονται ως οντότητες ήσσονος σημασίας δεν καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Οι συνεισφορές της ΕΕ στις εν λόγω οντότητες καταλογίζονται ως δαπάνη περιόδου.

1.5.5.    Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού

Ταξινόμηση

Η ΕΕ ταξινομεί τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού της στις ακόλουθες κατηγορίες: χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, δάνεια και απαιτήσεις, επενδύσεις που διακρατούνται μέχρι τη λήξη, και διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού. Η ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών μέσων καθορίζεται κατά την αρχική αναγνώριση και επανεκτιμάται την ημερομηνία κάθε ισολογισμού.

(i)   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ταξινομούνται στην κατηγορία αυτή αν έχουν αποκτηθεί κυρίως για λόγους βραχυπρόθεσμης πώλησης ή αν έχουν χαρακτηρισθεί έτσι από την οντότητα. Τα παράγωγα ταξινομούνται επίσης στην κατηγορία αυτή. Τα στοιχεία ενεργητικού στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται ως κυκλοφορούν ενεργητικό αν προβλέπεται ότι θα υλοποιηθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

(ii)   Δάνεια και απαιτήσεις

Τα δάνεια και οι απαιτήσεις είναι μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με καθορισμένες ή προσδιοριστέες πληρωμές που δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ενεργό αγορά. Προκύπτουν όταν η ΕΕ παρέχει χρήματα, αγαθά ή υπηρεσίες απευθείας σε έναν οφειλέτη χωρίς πρόθεση διαπραγμάτευσης της απαίτησης ή σε περίπτωση που η ΕΕ υποκαθιστά τον αρχικό δανειστή στα δικαιώματα έπειτα από πληρωμή την οποία κατέβαλε η ΕΕ δυνάμει σύμβασης εγγύησης. Οι πληρωμές που λήγουν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού ταξινομούνται στο κυκλοφορούν ενεργητικό. Οι πληρωμές που λήγουν μετά την παρέλευση 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού ταξινομούνται στο μη κυκλοφορούν ενεργητικό. Τα δάνεια και οι απαιτήσεις περιλαμβάνουν προθεσμιακές καταθέσεις με αρχική προθεσμία λήξης άνω των τριών μηνών.

(iii)   Διακρατούμενες μέχρι τη λήξη επενδύσεις

Επενδύσεις διακρατούμενες μέχρι τη λήξη τους είναι μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με καθορισμένες ή προσδιορίσιμες πληρωμές και σταθερές προθεσμίες, τις οποίες η ΕΕ έχει σαφώς την πρόθεση και τη δυνατότητα να διακρατήσει μέχρι τη λήξη τους. Κατά τη διάρκεια αυτού του οικονομικού έτους, η ΕΕ δεν είχε καθόλου επενδύσεις στην κατηγορία αυτήν.

(iv)   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση

Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού είναι μη παράγωγα στοιχεία τα οποία είτε χαρακτηρίζονται ως τέτοια είτε δεν ανήκουν σε καμία από τις υπόλοιπες κατηγορίες. Ταξινομούνται είτε ως κυκλοφορούν είτε ως μη κυκλοφορούν ενεργητικό, ανάλογα με τη χρονική περίοδο κατά την οποία η ΕΕ αναμένει να τα διακρατήσει. Οι επενδύσεις σε οντότητες οι οποίες ούτε ενοποιούνται ούτε καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, καθώς και σε άλλες επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου (π.χ. πράξεις επιχειρηματικού κεφαλαίου), ταξινομούνται επίσης ως διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού.

Αρχική αναγνώριση και επιμέτρηση

Αγοραπωλησίες χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, διακρατούμενων μέχρι τη λήξη και διαθέσιμων προς πώληση αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής, δηλαδή την ημερομηνία κατά την οποία η ΕΕ αναλαμβάνει δέσμευση αγοράς ή πώλησης του στοιχείου ενεργητικού. Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα δάνεια αναγνωρίζονται όταν κατατίθενται μετρητά σε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ή όταν μεταβιβάζονται μετρητά στους δανειζόμενους. Τα χρηματοοικονομικά μέσα αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους. Για όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που δεν αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, το κόστος συναλλαγής προστίθεται στην εύλογη αξία τους κατά την αρχική αναγνώριση. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους, ενώ το κόστος συναλλαγής καταχωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Η εύλογη αξία ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού κατά την αρχική αναγνώριση ισοδυναμεί συνήθως με την τιμή συναλλαγής (δηλαδή με την εύλογη αξία του καταβληθέντος τιμήματος), εκτός αν η εύλογη αξία εκείνου του χρηματοοικονομικού μέσου αποδεικνύεται μέσω της σύγκρισης με άλλες παρατηρήσιμες τρέχουσες συναλλαγές της αγοράς που αφορούν το ίδιο μέσο ή βάσει μιας τεχνικής αποτίμησης της οποίας οι μεταβλητές περιλαμβάνουν μόνο δεδομένα από παρατηρήσιμες αγορές (π.χ. στην περίπτωση ορισμένων συμβάσεων παραγώγων). Ωστόσο, όταν χορηγείται μακροπρόθεσμο δάνειο άτοκο ή με επιτόκιο κατώτερο της αγοράς, ως εύλογη αξία του μπορεί να ληφθεί η παρούσα αξία όλων των μελλοντικών ταμειακών εισπράξεων προεξοφλημένων με το ισχύον επιτόκιο της αγοράς για παρεμφερές μέσο παρόμοιας πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Τα δάνεια που χορηγούνται μετρώνται στην ονομαστική τους αξία, η οποία θεωρείται ότι είναι η εύλογη αξία του δανείου. Αυτό αιτιολογείται ως εξής:

—

Το «εμπορικό περιβάλλον» για τις δανειοδοτικές πράξεις της ΕΕ είναι πολύ συγκεκριμένο και διαφορετικό από την κεφαλαιαγορά που χρησιμοποιείται για την έκδοση εμπορικών και κρατικών ομολόγων. Δεδομένου ότι οι δανειστές στις αγορές αυτές έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν εναλλακτικές επενδύσεις, η ευκαιρία/δυνατότητα συνυπολογίζεται στις τιμές της αγοράς. Ωστόσο, αυτή η ευκαιρία για εναλλακτικές επενδύσεις δεν ισχύει για την ΕΕ, στην οποία δεν επιτρέπεται να επενδύει χρήματα στις κεφαλαιαγορές, αλλά μπορεί μόνο να δανείζεται κεφάλαια με σκοπό τη χορήγηση δανείων με το ίδιο επιτόκιο. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ δεν έχει την εναλλακτική επιλογή μεταξύ δανειοδοτικών ή επενδυτικών πράξεων για τα κεφάλαια τα οποία δανείζεται. Έτσι, δεν υπάρχει «κόστος ευκαιρίας» και συνεπώς ούτε βάση σύγκρισης με τις τιμές της αγοράς. Στην πραγματικότητα, οι δανειοδοτικές πράξεις της ΕΕ αυτές καθαυτές αντιπροσωπεύουν την αγορά. Στην ουσία, δεδομένου ότι η «επιλογή» του κόστους ευκαιρίας δεν ισχύει, η τιμή αγοράς δεν αντανακλά ορθά την ουσία των δανειοδοτικών συναλλαγών της ΕΕ. Ως εκ τούτου, δεν είναι σκόπιμο να προσδιορίζεται η εύλογη αξία των δανειοδοτικών πράξεων της ΕΕ σε σχέση με εμπορικά ή κρατικά ομόλογα.

—

Επίσης, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ενεργός αγορά ή άλλες παρόμοιες πράξεις προς σύγκριση, το επιτόκιο που πρέπει να χρησιμοποιείται από την ΕΕ για την αποτίμηση των δανειοδοτικών της πράξεων με βάση την εύλογη αξία στο πλαίσιο των δανείων ΕΜΧΣ, ΙΠ και άλλων παρόμοιων δανείων θα πρέπει να είναι το επιτόκιο που χρεώνεται.

—

Επιπλέον, για τα δάνεια αυτά, υπάρχουν αντισταθμιστικά αποτελέσματα μεταξύ δανειοληπτικών και δανειοδοτικών πράξεων λόγω του χαρακτήρα τους ως «συνακόλουθων πράξεων». Έτσι, το αποτελεσματικό επιτόκιο για τις δανειοδοτικές πράξεις ισούται με το αποτελεσματικό επιτόκιο για τις σχετικές δανειοληπτικές πράξεις. Το κόστος συναλλαγής που βαρύνει την ΕΕ, το οποίο στη συνέχεια μετακυλίεται στον δικαιούχο του δανείου, αναγνωρίζεται απευθείας στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Τα χρηματοοικονομικά μέσα παύουν να αναγνωρίζονται όταν τα δικαιώματα είσπραξης ταμειακών ροών από τις επενδύσεις έχουν λήξει ή όταν η ΕΕ έχει μεταβιβάσει όλους τους κινδύνους και τα οφέλη κυριότητας σε άλλο μέρος.

Επακόλουθη επιμέτρηση

1)

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος καταχωρίζονται λογιστικώς στη συνέχεια στην εύλογη αξία τους. Τα κέρδη και οι ζημίες που απορρέουν από μεταβολές της εύλογης αξίας «χρηματοοικονομικών μέσων που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος» συμπεριλαμβάνονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων της περιόδου κατά την οποία προέκυψαν.

2)

Τα δάνεια και οι απαιτήσεις καταχωρίζονται στο αποσβεσμένο κόστος με τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου. Στην περίπτωση δανείων χορηγηθέντων από δανειακούς πόρους, εφαρμόζεται το ίδιο αποτελεσματικό επιτόκιο τόσο στις δανειοδοτικές όσο και στις δανειοληπτικές πράξεις, δεδομένου ότι τα δάνεια αυτά έχουν τα χαρακτηριστικά «συνακόλουθων πράξεων», και οι διαφορές μεταξύ των δανειοδοτικών και δανειοληπτικών όρων και ποσών δεν είναι ουσιώδεις. Το κόστος συναλλαγής που βαρύνει την ΕΕ, το οποίο στη συνέχεια μετακυλίεται στον δικαιούχο του δανείου, αναγνωρίζεται απευθείας στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

3)	Τα διακρατούμενα μέχρι τη λήξη στοιχεία ενεργητικού καταχωρίζονται στο αποσβεσμένο κόστος με τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου. Επί του παρόντος η ΕΕ δεν έχει επενδύσεις διακρατούμενες μέχρι τη λήξη τους.

4)

Τα διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού καταχωρίζονται λογιστικώς στη συνέχεια στην εύλογη αξία τους. Τα κέρδη και οι ζημίες που απορρέουν από μεταβολές της εύλογης αξίας διαθέσιμων προς πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού αναγνωρίζονται στο αποθεματικό εύλογης αξίας, εκτός από τις διαφορές μετατροπής χρηματικών στοιχείων ενεργητικού, οι οποίες αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Όταν στοιχεία ενεργητικού που έχουν ταξινομηθεί ως διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού παύουν να αναγνωρίζονται ή υφίστανται απομείωση αξίας, οι σωρευτικές προσαρμογές εύλογης αξίας που αναγνωρίζονταν στο αποθεματικό εύλογης αξίας αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Οι τόκοι επί διαθέσιμων προς πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού υπολογιζόμενοι βάσει της μεθόδου του αποτελεσματικού επιτοκίου αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Μερίσματα από διαθέσιμους προς πώληση συμμετοχικούς τίτλους αναγνωρίζονται όταν διαπιστώνεται το δικαίωμα της ΕΕ να λαμβάνει πληρωμές.

Οι εύλογες αξίες επενδύσεων εισηγμένων σε ενεργές αγορές βασίζονται σε τρέχουσες τιμές ζήτησης. Εάν η αγορά ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού είναι μη ενεργή (και για μη εισηγμένους τίτλους και εξωχρηματιστηριακά παράγωγα), η ΕΕ υπολογίζει την εύλογη αξία χρησιμοποιώντας τεχνικές αποτίμησης. Σε αυτές περιλαμβάνεται η χρήση πρόσφατων συναλλαγών σε καθαρά εμπορική βάση, η αναφορά σε άλλα μέσα ίδιας φύσεως, η ανάλυση προεξοφλημένων ταμειακών ροών, τα μοντέλα τιμολόγησης δικαιωμάτων προαίρεσης και άλλες τεχνικές αποτίμησης που χρησιμοποιούνται ευρέως από τους συμμετέχοντες στην αγορά.

Επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων οι οποίες ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση και οι οποίες δεν έχουν χρηματιστηριακή τιμή σε ενεργό αγορά αποτιμώνται στην καθαρή αξία ενεργητικού, η οποία θεωρείται ισοδύναμη με την εύλογη αξία τους

Σε περίπτωση που η εύλογη αξία επενδύσεων σε συμμετοχικούς τίτλους που δεν έχουν χρηματιστηριακή τιμή σε ενεργό αγορά δεν μπορεί να μετρηθεί με αξιοπιστία, οι επενδύσεις αποτιμώνται στην τιμή κόστους μείον τις ζημίες από απομείωση αξίας.

Απομείωση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού

Η αξία χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού απομειώνεται και ζημία αναγνωρίζεται όταν, και μόνον όταν, υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις μείωσης της αξίας του ως αποτέλεσμα ενός ή περισσότερων γεγονότων επελθόντων μετά την αρχική αναγνώριση του στοιχείου ενεργητικού και όταν η ζημία (ή ζημίες) έχει αντίκτυπο στις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ο οποίος μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία. Η ΕΕ ελέγχει κατά την ημερομηνία του ισολογισμού αν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ως προς την απομείωση αξίας ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού.

1)   Στοιχεία ενεργητικού που επιμετρώνται στο αποσβεσμένο κόστος

Αν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι επήλθε ζημία απομείωσης σε δάνεια και απαιτήσεις ή σε επενδύσεις διακρατούμενες μέχρι τη λήξη τους αποτιμώμενες στο αποσβεσμένο κόστος τους, το ποσό της ζημίας υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας του στοιχείου και της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών (χωρίς μελλοντικές πιστωτικές ζημίες που δεν έχουν πραγματοποιηθεί) προεξοφλημένη με το αρχικό αποτελεσματικό επιτόκιο του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού. Η λογιστική αξία του στοιχείου ενεργητικού μειώνεται και το ποσό της ζημίας αναγνωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Αν ένα δάνειο ή μια επένδυση διακρατούμενη μέχρι τη λήξη φέρει μεταβλητό επιτόκιο, ως συντελεστής προεξόφλησης για τη μέτρηση της ζημίας απομείωσης λαμβάνεται το τρέχον αποτελεσματικό επιτόκιο που προσδιορίζει η σύμβαση. Ο υπολογισμός της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού καλυμμένου από εξασφαλίσεις αντικατοπτρίζει τις ταμειακές ροές που ενδέχεται να προκύψουν από κατάσχεση μείον τις δαπάνες απόκτησης και πώλησης των εξασφαλίσεων, ανεξαρτήτως του αν υπάρχει πιθανότητα κατάσχεσης. Αν σε μεταγενέστερη περίοδο, το ποσό της ζημίας απομείωσης ελαττωθεί και η ελάττωση αυτή μπορεί να συνδεθεί αντικειμενικά με ένα γεγονός που συνέβη μετά την αναγνώριση της απομείωσης, η ζημία απομείωσης που είχε ήδη αναγνωρισθεί αντιλογίζεται μέσω της κατάστασης οικονομικών αποτελεσμάτων.

2)   Στοιχεία ενεργητικού που επιμετρώνται στην εύλογη αξία

Στην περίπτωση επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου ταξινομημένων ως διαθέσιμων προς πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων, προκειμένου να θεωρηθεί ότι υφίσταται απομείωση της αξίας τους απαιτείται σημαντική ή σταθερή (παρατεταμένη) υποχώρηση της εύλογης αξίας τους κάτω από το κόστος. Αν υπάρχουν τέτοιες αποδείξεις για διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού, η σωρευτική ζημία -μετρούμενη ως η διαφορά μεταξύ κόστους απόκτησης και τρέχουσας εύλογης αξίας, μείον τυχόν ζημίες απομείωσης του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού αναγνωρισθείσες στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων- αφαιρείται από τα αποθεματικά και αναγνωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Οι ζημίες απομείωσης που αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων σε σχέση με συμμετοχικούς τίτλους δεν αντιλογίζονται μέσω της κατάστασης οικονομικών αποτελεσμάτων. Αν, σε μεταγενέστερη περίοδο, η εύλογη αξία ενός χρεωστικού τίτλου ταξινομημένου ως διαθέσιμου προς πώληση χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού αυξηθεί και η αύξηση αυτή μπορεί να συνδεθεί αντικειμενικά με γεγονός που επήλθε μετά την αναγνώριση της ζημίας απομείωσης, η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται μέσω της κατάστασης οικονομικών αποτελεσμάτων.

1.5.6.    Αποθέματα

Τα αποθέματα εμφανίζονται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και καθαρής πραγματοποιήσιμης αξίας. Το κόστος προσδιορίζεται με τη μέθοδο FIFO (first-in, first-out). Το κόστος έτοιμων και ημιτελών προϊόντων περιλαμβάνει πρώτες ύλες, άμεσα εργατικά, άλλες άμεσα καταλογίσιμες δαπάνες και συναφή γενικά έξοδα παραγωγής (βάσει του κανονικού δυναμικού εκμετάλλευσης). Η καθαρή πραγματοποιήσιμη αξία αντιστοιχεί στην εκτιμώμενη τιμή πώλησης υπό κανονικές εμπορικές συνθήκες, μείον τα έξοδα ολοκλήρωσης και πώλησης. Όταν τα αποθέματα διακρατούνται προς διανομή δωρεάν ή με κάποιο ονομαστικό αντίτιμο, τότε μετρώνται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και τρέχοντος κόστους αντικατάστασης. Το τρέχον κόστος αντικατάστασης ισοδυναμεί με το ποσό που θα κατέβαλε η ΕΕ για την αγορά του υπόψη στοιχείου την ημερομηνία του ισολογισμού.

1.5.7.    Προχρηματοδοτήσεις

Η προχρηματοδότηση είναι πληρωμή που αποβλέπει στην παροχή προκαταβολής, δηλαδή χρηματικού αποθέματος, στον δικαιούχο. Μπορεί να κατανεμηθεί σε διάφορες δόσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στην εκάστοτε σύμβαση, απόφαση, συμφωνία ή βασική νομική πράξη. Το χρηματικό απόθεμα ή η προκαταβολή επιστρέφεται ή χρησιμοποιείται για τον σκοπό για τον οποίο έχει παρασχεθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στη συμφωνία. Αν ο δικαιούχος δεν πραγματοποιήσει επιλέξιμες δαπάνες, υποχρεούται να επιστρέψει την προχρηματοδότηση στην ΕΕ. Το ύψος της προχρηματοδότησης μπορεί να μειωθεί (εξ ολοκλήρου ή εν μέρει) με βάση τις αποδεκτές επιλέξιμες δαπάνες (που αναγνωρίζονται ως έξοδα).

Στις μεταγενέστερες ημερομηνίες ισολογισμού, η προχρηματοδότηση μετράται στο ποσό που είχε αρχικά αναγνωριστεί στον ισολογισμό μείον τις επιλέξιμες δαπάνες (περιλαμβανομένων των εκτιμώμενων ποσών, κατά περίπτωση) που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου.

Οι τόκοι επί των προχρηματοδοτήσεων αναγνωρίζονται στο μέτρο που καθίστανται δεδουλευμένοι σύμφωνα με ό,τι προβλέπεται στη σχετική συμφωνία. Στο τέλος της χρήσης, εκτιμώνται τα έσοδα από δεδουλευμένους τόκους, βάσει των πλέον αξιόπιστων πληροφοριών, και η εκτίμηση αυτή περιλαμβάνεται στον ισολογισμό.

Λοιπές προκαταβολές στα κράτη μέλη οι οποίες πηγάζουν από την επιστροφή από την ΕΕ των ποσών που κατέβαλαν ως προκαταβολές τα κράτη μέλη στους δικαιούχους τους (περιλαμβανομένων των «χρηματοδοτικών μέσων στο πλαίσιο επιμερισμένης διαχείρισης») αναγνωρίζονται ως στοιχεία ενεργητικού και παρουσιάζονται στον τομέα των προχρηματοδοτήσεων. Στη συνέχεια, οι λοιπές προκαταβολές στα κράτη μέλη μετρώνται στο ποσό που είχε αρχικά αναγνωριστεί στον ισολογισμό μείον τη βέλτιστη εκτίμηση των επιλέξιμων δαπανών με τις οποίες επιβαρύνθηκαν οι τελικοί δικαιούχοι. Ο υπολογισμός γίνεται με βάση εύλογες και βάσιμες παραδοχές.

Οι συνεισφορές της ΕΕ στα καταπιστευματικά ταμεία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης ή σε άλλες μη ενοποιημένες οντότητες ταξινομούνται επίσης ως προχρηματοδοτήσεις, δεδομένου ότι σκοπός τους είναι η παροχή χρηματικού αποθεματικού στο καταπιστευματικό ταμείο προκειμένου να είναι σε θέση να χρηματοδοτεί τις συγκεκριμένες δράσεις που ορίζονται στους σκοπούς του καταπιστευματικού ταμείου. Οι συνεισφορές της ΕΕ στα καταπιστευματικά ταμεία μετρώνται στο αρχικό ποσό της συνεισφοράς της ΕΕ μείον τις επιλέξιμες δαπάνες, περιλαμβανομένων των εκτιμώμενων ποσών κατά περίπτωση, με τις οποίες επιβαρύνθηκε το καταπιστευματικό ταμείο κατά την περίοδο αναφοράς και κατανέμονται στη συνεισφορά της ΕΕ σύμφωνα με την υποκείμενη συμφωνία.

1.5.8.    Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές και εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές

Δεδομένου ότι οι λογιστικοί κανόνες της ΕΕ απαιτούν χωριστή παρουσίαση των ανταλλακτικών και μη ανταλλακτικών συναλλαγών, για τον σκοπό της κατάρτισης των λογαριασμών, οι απαιτήσεις ορίζονται ως προερχόμενες από ανταλλακτικές συναλλαγές και τα εισπρακτέα ποσά ορίζονται ως προερχόμενα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές, δηλαδή όταν η ΕΕ λαμβάνει αξία από μια άλλη οντότητα χωρίς να δίνει απευθείας σχεδόν ίση αξία σε αντάλλαγμα (για παράδειγμα, τα εισπρακτέα ποσά από τα κράτη μέλη που αφορούν τους ιδίους πόρους).

Οι απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές πληρούν τον ορισμό των χρηματοδοτικών μέσων και, ως εκ τούτου, ταξινομούνται ως δάνεια και απαιτήσεις και μετρώνται αναλόγως (βλ. σημείωση 1.5.5). Οι πληροφορίες που δίδονται στις σημειώσεις των χρηματοδοτικών μέσων σχετικά με απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές περιλαμβάνουν τα δεδουλευμένα έσοδα και τα προεισπραχθέντα έξοδα από ανταλλακτικές συναλλαγές, δεδομένου ότι δεν είναι ουσιώδη. Πραγματοποιείται γενική απομείωση με βάση την αποκτηθείσα πείρα για μη εισπραχθέντα εντάλματα είσπραξης τα οποία δεν αποτελούν ήδη αντικείμενο συγκεκριμένης απομείωσης.

Τα εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές καταχωρίζονται στο αρχικό ποσό (προσαρμοσμένο για τόκους και πρόστιμα) μείον την απομείωση αξίας. Η προσαρμογή για απομείωση αξίας εισπρακτέων ποσών από μη ανταλλακτικές συναλλαγές πραγματοποιείται όταν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι η ΕΕ δεν θα μπορέσει να εισπράξει όλα τα ποσά που της οφείλονται βάσει των αρχικών όρων των εισπρακτέων ποσών από μη ανταλλακτικές συναλλαγές. Το ποσό της απομείωσης είναι η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας του στοιχείου ενεργητικού και του εισπρακτέου ποσού. Το ποσό της απομείωσης αναγνωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Πραγματοποιείται επίσης γενική απομείωση με βάση την αποκτηθείσα πείρα για μη εισπραχθέντα εντάλματα είσπραξης τα οποία δεν αποτελούν ήδη αντικείμενο συγκεκριμένης απομείωσης. Σχετικά με τη λογιστική μεταχείριση δεδουλευμένων εσόδων στο τέλος της χρήσης, βλ. σημείωση 1.5.14. Ποσά που εμφανίζονται και γνωστοποιούνται ως εισπρακτέα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές δεν είναι χρηματοδοτικά μέσα δεδομένου ότι δεν απορρέουν από σύμβαση με την οποία δημιουργείται χρηματοοικονομική υποχρέωση ή συμμετοχικός τίτλος. Ωστόσο, στις σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων τα εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές αναφέρονται μαζί με απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές, ανάλογα με την περίπτωση.

1.5.9.    Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους

Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ισοδύναμά τους είναι χρηματοοικονομικά μέσα και περιλαμβάνουν τα διαθέσιμα μετρητά, τραπεζικές καταθέσεις όψεως ή με μικρή περίοδο προειδοποίησης και άλλες βραχυπρόθεσμες επενδύσεις ρευστών διαθεσίμων με αρχικές προθεσμίες λήξης τριών μηνών ή μικρότερες.

1.5.10.    Παροχές σε εργαζομένους

Η λογιστική πολιτική για τις παροχές σε εργαζομένους επικαιροποιήθηκε σύμφωνα με τις απαιτήσεις του αναθεωρημένου λογιστικού κανόνα 12 της ΕΕ «Παροχές σε εργαζομένους», ο οποίος ισχύει για περιόδους που αρχίζουν την 1η Ιανουαρίου 2018 ή αργότερα, και ο οποίος βασίζεται στο νέο πρότυπο IPSAS 39 (Παροχές σε εργαζομένους) που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2016. Η κυριότερη αλλαγή, η οποία απορρέει από την αναθεώρηση του λογιστικού κανόνα 12, είναι η παρουσίαση των αναλογιστικών κερδών και ζημιών ως μεταβολή στο καθαρό ενεργητικό και όχι στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Η λογιστική αντιμετώπιση των προγραμμάτων καθορισμένων παροχών είναι πολύπλοκη διότι απαιτούνται αναλογιστικές παραδοχές και εκτιμήσεις για την επιμέτρηση της υποχρέωσης. Κατά την εφαρμογή του αναθεωρημένου λογιστικού κανόνα, η ΕΕ επαναξιολόγησε τις εκτιμήσεις που χρησιμοποιήθηκαν, ειδικότερα όσον αφορά την εκτίμηση του τελικού κόστους των παροχών που αποδίδονται στους εργαζομένους. Ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, επιβεβαιώθηκε η καταλληλότητα της χρήσης της εκτιμώμενης περιόδου ενεργού υπηρεσίας του εργαζομένου ως βάσης για την κατανομή των παροχών σε περιόδους υπηρεσίας. Οι παροχές τις οποίες δικαιούνται οι εργαζόμενοι της ΕΕ χορηγούνται στο πλαίσιο ενός ενιαίου προγράμματος –αν και κατανέμονται σε δύο καθεστώτα– και πρέπει να αντιμετωπίζονται με όμοιο τρόπο, ώστε να παρέχουν ορθή απεικόνιση της κατάστασης και να αποτυπώνουν την οικονομική πραγματικότητα.

Η ΕΕ χορηγεί στους εργαζομένους σειρά παροχών (αποδοχές και κοινωνική ασφάλιση). Για λογιστικούς σκοπούς, αυτές πρέπει να ταξινομούνται σε βραχυπρόθεσμες παροχές και σε παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία.

Βραχυπρόθεσμες παροχές σε εργαζομένους

Οι βραχυπρόθεσμες παροχές σε εργαζομένους είναι οι παροχές που πρέπει να διακανονίζονται εντός δώδεκα μηνών από το τέλος της περιόδου αναφοράς κατά την οποία οι εργαζόμενοι παρείχαν την υπηρεσία, όπως οι μισθοί, η ετήσια άδεια και η άδεια ασθενείας μετ’ αποδοχών, καθώς και άλλα βραχυπρόθεσμα επιδόματα. Οι βραχυπρόθεσμες παροχές σε εργαζομένους αναγνωρίζονται ως έξοδο όταν παρέχεται η σχετική υπηρεσία. Αναγνωρίζεται υποχρέωση για το ποσό που αναμένεται να καταβληθεί εφόσον η ΕΕ υπέχει υποχρέωση προβλεπόμενη ή απορρέουσα από τον νόμο για καταβολή πληρωμής λόγω προϋπηρεσίας του εργαζομένου και εφόσον η υποχρέωση μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία.

Παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία

Η ΕΕ χορηγεί στους εργαζομένους σειρά παροχών μετά την έξοδο από την υπηρεσία, οι οποίες περιλαμβάνουν συντάξεις αρχαιότητας, αναπηρίας και επιζώντος, καθώς και ιατρική κάλυψη (βλ. σημείωση 2.9).

Η ΕΕ προσφέρει στο προσωπικό της ένα πρόγραμμα παροχών μετά την έξοδο από την υπηρεσία, το οποίο περιλαμβάνει τα εξής:

i.

Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PSEO) Οι παροχές που χορηγούνται στο πλαίσιο αυτού του πλασματικά χρηματοδοτούμενου (16) καθεστώτος αφορούν συντάξεις αρχαιότητας, αναπηρίας και επιζώντος, καθώς και οικογενειακά επιδόματα, σε περίπτωση θανάτου πριν από τη συνταξιοδότηση για τους υπαλλήλους που εργάζονται ή εργάστηκαν στα θεσμικά όργανα, στους οργανισμούς και στα λοιπά όργανα της ΕΕ ή είναι επιζώντες αποθανόντων υπαλλήλων ή συνταξιούχων. Το προσωπικό συνεισφέρει κατά το ένα τρίτο του προβλεπόμενου κόστους των παροχών αυτών από τον μισθό του.

ii.

Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ): Στο πλαίσιο του συστήματος αυτού, η ΕΕ παρέχει υγειονομική κάλυψη για το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των θεσμικών οργάνων, των οργανισμών και των λοιπών οργάνων της ΕΕ μέσω της επιστροφής των ιατρικών δαπανών. Οι παροχές που χορηγούνται στους «αέργους» του εν λόγω συστήματος (δηλ. συνταξιούχους, ορφανά κ.λπ.) ταξινομούνται ως παροχές σε εργαζομένους μετά την έξοδο από την υπηρεσία.

Η ΕΕ χορηγεί επίσης παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία στα μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ μέσω χωριστών καθεστώτων συνταξιοδότησης. Οι παροχές αυτές παρουσιάζονται εντός του τομέα «Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία». Στο πλαίσιο των καθεστώτων αυτών, η ΕΕ χορηγεί συνταξιοδοτικές παροχές στα μέλη της Επιτροπής, του Δικαστηρίου και του Γενικού Δικαστηρίου, του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Διαμεσολαβητή, του Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης. Η ΕΕ παρέχει υγειονομική κάλυψη στα μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ μέσω του ΚΣΥΑ.

Οι προαναφερθείσες παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία πληρούν τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν υποχρεώσεις καθορισμένες παροχών της ΕΕ και υπολογίζονται σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού με την εκτίμηση του ποσού των μελλοντικών παροχών που έχουν θεμελιώσει οι εργαζόμενοι κατά την τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους, με την προεξόφληση του ποσού αυτού και αφαιρουμένης της εύλογης αξίας τυχόν στοιχείων ενεργητικού του προγράμματος. Ο υπολογισμός της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών πραγματοποιείται σε ετήσια βάση με τη μέθοδο της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδας. Η παρούσα αξία της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών προσδιορίζεται με την προεξόφληση των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών εκροών με βάση τα επιτόκια κρατικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί στο νόμισμα στο οποίο πρόκειται να καταβληθούν οι παροχές και έχουν προθεσμία λήξης που πλησιάζει τους όρους της υπόψη συνταξιοδοτικής υποχρέωσης.

Οι παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία που χορηγούνται στο προσωπικό της ΕΕ ενσωματώνονται σε ενιαίο πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει αφενός ένα καθεστώς συνταξιοδότησης (PSEO) και αφετέρου ένα σύστημα υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ), όπου το δικαίωμα κάλυψης στο πλαίσιο του συστήματος ΚΣΥΑ εξαρτάται από την απόκτηση του δικαιώματος κάλυψης στο πλαίσιο του καθεστώτος PSEO. Σύμφωνα με τους όρους του εν λόγω ενιαίου προγράμματος, όπως καθορίζονται στον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης, ορισμένα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα ετερόχρονης και μειωμένης σύνταξης στο πλαίσιο του καθεστώτος PSEO, αποκτώνται έπειτα από 10 έτη υπηρεσίας. Ωστόσο, τα δικαιώματα που αποκτώνται σύμφωνα με το ενιαίο πρόγραμμα από τη μεταγενέστερη υπηρεσία του εργαζομένου είναι ουσιωδώς υψηλότερα από τα εν λόγω αρχικά δικαιώματα, όπως αποτυπώνονται από τα μεταγενέστερα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που θεμελιώνονται σε ετήσια βάση.

Ως εκ τούτου, για την απεικόνιση της οικονομικής ουσίας της υποκείμενης πράξης, η οποία απαιτείται σύμφωνα με το ποιοτικό χαρακτηριστικό της πιστής απεικόνισης που πρέπει να διέπει τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση, όπως περιγράφεται τόσο στον λογιστικό κανόνα 1 της ΕΕ και στο εννοιολογικό πλαίσιο των IPSAS, το καταβαλλόμενο κόστος απασχόλησης συσσωρεύεται με βάση τη σταθερή μέθοδο κατά την εκτιμώμενη περίοδο ενεργού υπηρεσίας του προσωπικού, δηλαδή την περίοδο από την ημερομηνία κατά την οποία η απασχόληση του εργαζομένου αρχικά οδηγεί σε παροχές, σύμφωνα με το πρόγραμμα (είτε οι παροχές είναι εξαρτώμενες από μελλοντική απασχόληση είτε όχι) μέχρι την ημερομηνία κατά την οποία η περαιτέρω απασχόληση του εργαζομένου δεν οδηγεί σε σημαντικές αυξήσεις των μελλοντικών παροχών σύμφωνα με το πρόγραμμα, πέραν των πρόσθετων μισθολογικών αυξήσεων. Η προσέγγιση αυτή εφαρμόζεται σταθερά στις παροχές που προβλέπονται στο πλαίσιο του ενιαίου προγράμματος.

Οι επανεπιμετρήσεις της καθαρής υποχρέωσης καθορισμένων παροχών περιλαμβάνουν τα αναλογιστικά κέρδη και τις ζημίες, καθώς και την απόδοση των στοιχείων ενεργητικού του προγράμματος, και αναγνωρίζονται αμέσως στο καθαρό ενεργητικό.

Η ΕΕ αναγνωρίζει τα καθαρά έξοδα (έσοδα) τόκων και λοιπά έξοδα που αφορούν τα προγράμματα καθορισμένων παροχών στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων στον τίτλο «κόστος προσωπικού και συντάξεων».

Σε περίπτωση μεταβολής ή περικοπής των χορηγούμενων παροχών, η προκύπτουσα μεταβολή των παροχών που αφορούν προϋπηρεσία ή το κέρδος ή η ζημία λόγω της περικοπής αναγνωρίζεται αμέσως στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Τα κέρδη και οι ζημίες που προκύπτουν κατά τον διακανονισμό αναγνωρίζονται όταν πραγματοποιείται ο διακανονισμός. Το κόστος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται αμέσως στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων, εκτός αν οι μεταβολές εξαρτώνται από το αν οι εργαζόμενοι θα παραμείνουν στη θέση τους για συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

1.5.11.    Προβλέψεις

Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται εφόσον η ΕΕ υπέχει υποχρέωση προβλεπόμενη ή απορρέουσα από τον νόμο έναντι τρίτων μερών ως αποτέλεσμα παρελθόντων γεγονότων, εφόσον είναι πολύ πιθανό να απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό της υποχρέωσης και εφόσον το ποσό μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία. Δεν αναγνωρίζονται προβλέψεις για μελλοντικές λειτουργικές ζημίες. Το ποσό της πρόβλεψης ισούται με τη βέλτιστη δυνατή εκτίμηση των εξόδων που αναμένεται ότι θα απαιτηθούν για τον διακανονισμό μιας παρούσας υποχρέωσης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Όταν η πρόβλεψη περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό επιμέρους στοιχείων, η υποχρέωση εκτιμάται μέσω της στάθμισης όλων των δυνατών αποτελεσμάτων με τις αντίστοιχες πιθανότητες πραγματοποίησής τους (μέθοδος «αναμενόμενης αξίας»).

Οι προβλέψεις για επαχθείς συμβάσεις αποτιμώνται στην παρούσα αξία της χαμηλότερης τιμής μεταξύ του προβλεπόμενου κόστους καταγγελίας της σύμβασης και του προβλεπόμενου καθαρού κόστους συνέχισης της σύμβασης.

1.5.12.    Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις

Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία τους μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο αποσβεσμένο κόστος τους ή ως υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις.

Οι δανειοληπτικές πράξεις απαρτίζονται από δάνεια από πιστωτικά ιδρύματα και χρεωστικούς τίτλους. Αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους, η οποία ισοδυναμεί με τα έσοδα από την έκδοσή τους (εύλογη αξία ληφθέντος αντιτίμου) μείον τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες συναλλαγής, και στη συνέχεια καταχωρίζονται στο αποσβεσμένο κόστος τους με τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου. Η διαφορά μεταξύ εσόδων, μείον δαπάνες συναλλαγής, και αξίας εξαγοράς αναγνωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων για τη διάρκεια της δανειοληπτικής πράξης, με τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου. Στην περίπτωση δανείων χορηγηθέντων από δανειακούς πόρους, η μέθοδος του αποτελεσματικού επιτοκίου δεν δύναται να εφαρμοσθεί χωριστά στις δανειοδοτικές και τις δανειοληπτικές πράξεις, βάσει του σκεπτικού της ουσιαστικής σημασίας. Το κόστος συναλλαγής που βαρύνει την ΕΕ, το οποίο στη συνέχεια μετακυλίεται στον δικαιούχο του δανείου, αναγνωρίζεται απευθείας στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Στις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που ταξινομούνται στην εύλογη αξία τους μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος περιλαμβάνονται παράγωγα των οποίων η εύλογη αξία είναι αρνητική. Υφίστανται την ίδια λογιστική μεταχείριση όπως τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία τους μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, βλ. σημείωση 1.5.5.

Οι υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία, η οποία προσδιορίζεται ως η αξία των εισπρακτέων προσαυξήσεων. Στη συνέχεια, οι υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις αποτιμώνται στην υψηλότερη αξία μεταξύ της βέλτιστης εκτίμησης των δαπανών που αναμένεται να απαιτηθούν για τον διακανονισμό της υποχρέωσης από οικονομική εγγύηση και του ποσού που αναγνωρίστηκε αρχικά μείον τις σωρευμένες αποσβέσεις, κατά περίπτωση. Η ΕΕ αναγνωρίζει μια υποχρέωση από οικονομική εγγύηση όταν λαμβάνει τίμημα για τη χορήγηση της εγγύησης, δηλαδή με όρους της αγοράς, ή όταν η εύλογη αξία της εγγύησης μπορεί να αποτιμηθεί με αξιόπιστο τρόπο. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει ενεργός αγορά για σύμβαση άμεσα ισοδύναμης εγγύησης, η ΕΕ καταχωρίζει την παρεχόμενη εγγύηση ως ενδεχόμενη υποχρέωση (βλ. σημείωση 1.7.2) ή –εφόσον είναι πολύ πιθανό να απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό της υποχρέωσης– η ΕΕ αναγνωρίζει μια πρόβλεψη (βλ. σημείωση 1.5.11).

Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις ταξινομούνται ως μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, εκτός από εκείνες με προθεσμία λήξης μικρότερη των 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

Τα καταπιστευματικά ταμεία της ΕΕ που θεωρούνται μέρος των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων της Επιτροπής καταλογίζονται στους λογαριασμούς της Επιτροπής και ενοποιούνται περαιτέρω στους ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ. Επομένως, οι συνεισφορές από άλλους δωρητές προς τα καταπιστευματικά ταμεία της ΕΕ πληρούν τα κριτήρια εσόδων από μη ανταλλακτικές συναλλαγές υπό όρους και εμφανίζονται ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις έως ότου εκπληρωθούν οι όροι που συνδέονται με τις μεταφερθείσες συνεισφορές, δηλ. μέχρι το καταπιστευματικό ταμείο να επιβαρυνθεί με τις επιλέξιμες δαπάνες. Το καταπιστευματικό ταμείο απαιτείται να χρηματοδοτεί συγκεκριμένα έργα και να επιστρέψει τα υπολειπόμενα κεφάλαια κατά την εκκαθάρισή του. Κατά την ημερομηνία του ισολογισμού, τα υπόλοιπα των υποχρεώσεων από συνεισφορές μετρώνται στο ποσό των συνεισφορών που εισπράχθηκαν μείον τις δαπάνες με τις οποίες επιβαρύνθηκε το καταπιστευματικό ταμείο, περιλαμβανομένων των εκτιμώμενων ποσών κατά περίπτωση. Για σκοπούς αναφοράς, τα καθαρά έξοδα κατανέμονται στις συνεισφορές άλλων δωρητών αναλογικά προς τις καταβληθείσες καθαρές συνεισφορές στις 31 Δεκεμβρίου. Η κατανομή των συνεισφορών είναι απλώς ενδεικτική. Κατά την εκκαθάριση του καταπιστευματικού ταμείου, η πραγματική κατανομή των υπολειπόμενων κεφαλαίων θα αποφασιστεί από το διοικητικό συμβούλιο του καταπιστευματικού ταμείου.

1.5.13.    Οφειλές

Σημαντικό μέρος των οφειλών της ΕΕ είναι μη εξοφληθείσες δηλώσεις δαπανών που έχουν υποβάλει οι δικαιούχοι επιχορήγησης ή άλλου είδους χρηματοδότησης της ΕΕ (μη ανταλλακτικές συναλλαγές). Καταχωρίζονται ως οφειλές για το σχετικό ποσό όταν υποβληθεί η δήλωση δαπανών. Μετά τον έλεγχο και την αποδοχή των επιλέξιμων δαπανών, οι οφειλές αποτιμώνται στο αποδεκτό και επιλέξιμο ποσό.

Οι οφειλές που αφορούν την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται κατά την παραλαβή τιμολογίου για το αρχικό ποσό και τα σχετικά έξοδα εγγράφονται στους λογαριασμούς κατά την παράδοση και αποδοχή των αγαθών ή υπηρεσιών από την ΕΕ.

1.5.14.    Δεδουλευμένα και προεισπραχθέντα έσοδα και έξοδα

Οι συναλλαγές και τα γεγονότα αναγνωρίζονται στις δημοσιονομικές καταστάσεις της περιόδου την οποία αφορούν. Στο τέλος του έτους, αν δεν έχει εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά η σχετική υπηρεσία έχει παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά έχουν παραδοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή υφίσταται συμβατική σχέση (δηλαδή με αναφορά σε Συνθήκη) αναγνωρίζεται δεδουλευμένο έσοδο στις δημοσιονομικές καταστάσεις. Επιπλέον, στο τέλος του έτους, αν εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά οι σχετικές υπηρεσίες δεν έχουν ακόμη παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά δεν έχουν ακόμη παραδοθεί, τα έσοδα θα προεισπραχθούν και θα αναγνωριστούν την επόμενη λογιστική περίοδο.

Τα έξοδα καταλογίζονται, επίσης, στην περίοδο την οποία αφορούν. Στο τέλος της λογιστικής περιόδου, τα δεδουλευμένα έξοδα αναγνωρίζονται βάσει της εκτιμώμενης αξίας της υποχρέωσης μεταβίβασης για την περίοδο. Ο υπολογισμός των δεδουλευμένων εξόδων ακολουθεί λεπτομερείς επιχειρησιακές και πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής οι οποίες εξασφαλίζουν ότι οι οικονομικές καταστάσεις παρέχουν πιστή εικόνα των οικονομικών και λοιπών φαινομένων που έχουν σκοπό να παρουσιάσουν. Κατ’ αναλογία, εάν έχει πληρωθεί προκαταβολή για αγαθά ή υπηρεσίες που δεν έχουν ακόμη ληφθεί, η δαπάνη μεταφέρεται και αναγνωρίζεται στην επόμενη λογιστική περίοδο.

1.6.   ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

1.6.1.    Έσοδα

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

Η συντριπτική πλειοψηφία των εσόδων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφορά μη ανταλλακτικές συναλλαγές:

Πόροι βασιζόμενοι στο ΑΕΕ και στον ΦΠΑ

Τα έσοδα αναγνωρίζονται για την περίοδο για την οποία η Επιτροπή απευθύνει στα κράτη μέλη αίτηση για την καταβολή κεφαλαίων, αξιώνοντας με τον τρόπο αυτόν την πληρωμή των συνεισφορών τους. Τα έσοδα μετρώνται με βάση το «αιτηθέν ποσό». Δεδομένου ότι οι πόροι ΦΠΑ και ΑΕΕ βασίζονται σε εκτιμήσεις των δεδομένων για το εν λόγω οικονομικό έτος, μπορούν να αναθεωρηθούν ανάλογα με τις μεταβολές που επέρχονται έως ότου τα κράτη μέλη δημοσιεύσουν τα οριστικά δεδομένα. Το αποτέλεσμα μεταβολής στην εκτίμηση λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό του καθαρού πλεονάσματος ή ελλείμματος της περιόδου κατά την οποία επήλθε η μεταβολή.

Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι

Απαιτήσεις από μη ανταλλακτικές συναλλαγές και συναφή έσοδα αναγνωρίζονται κατά τη λήψη των σχετικών μηνιαίων καταστάσεων της λογιστικής «Α» (περιλαμβανομένων των εισπραχθέντων δασμών και των εγγυημένων οφειλόμενων ποσών για τα οποία δεν έχει γίνει προσφυγή) που καταθέτουν τα κράτη μέλη. Τα έσοδα τα οποία τα κράτη μέλη έχουν εισπράξει για την εν λόγω περίοδο, αλλά που δεν έχουν καταβάλει ακόμη στην Επιτροπή, την ημερομηνία του ισολογισμού εκτιμώνται και αναγνωρίζονται ως δεδουλευμένα. Οι τριμηνιαίες καταστάσεις λογιστικής «Β» (περιλαμβανομένων των μη εισπραχθέντων και των μη εγγυημένων δασμών, καθώς και των εγγυημένων ποσών για τα οποία έχει γίνει προσφυγή από τους οφειλέτες) που καταθέτουν τα κράτη μέλη αναγνωρίζονται ως έσοδα μείον τις δαπάνες είσπραξης τις οποίες δικαιούνται. Επιπλέον, αναγνωρίζεται μείωση αξίας για το ποσό του εκτιμώμενου ελλείμματος είσπραξης.

Πρόστιμα

Έσοδα από πρόστιμα αναγνωρίζονται όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει απόφαση επιβολής προστίμου και την κοινοποιεί επισήμως στον ενδιαφερόμενο. Εάν υφίστανται αμφιβολίες περί της φερεγγυότητας της επιχείρησης αναγνωρίζεται μείωση στην αξία της απαίτησης. Μετά την απόφαση επιβολής προστίμου, ο οφειλέτης μπορεί εντός δύο μηνών από την ημερομηνία της κοινοποίησης:

1)	είτε να δεχθεί την απόφαση, οπότε οφείλει να πληρώσει το ποσό του προστίμου εντός της προθεσμίας που έχει οριστεί και, επομένως, το ποσό αυτό εισπράττεται οριστικά από την ΕΕ,

2)	είτε να μη δεχθεί την απόφαση, οπότε ασκεί προσφυγή βάσει του δικαίου της ΕΕ.

Ωστόσο, ακόμη και αν έχει ασκηθεί προσφυγή, το πρόστιμο πρέπει να καταβληθεί εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας των τριών μηνών, δεδομένου ότι η προσφυγή δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα (άρθρο 278 της Συνθήκης ΕΕ) ή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και εφόσον συμφωνήσει η υπόλογος της Επιτροπής, ο οφειλέτης μπορεί αντ’ αυτού να καταβάλει τραπεζική εγγύηση.

Αν η επιχείρηση προσφύγει κατά της απόφασης και έχει ήδη καταβάλει, σε προσωρινή βάση, το πρόστιμο, το σχετικό ποσό καταχωρίζεται ως ενδεχόμενη υποχρέωση. Ωστόσο, επειδή οι προσφυγές κατά των αποφάσεων της ΕΕ από τους ενδιαφερομένους δεν έχουν ανασταλτικό αποτέλεσμα, το εισπραττόμενο ποσό χρησιμεύει για τον συμψηφισμό του εισπρακτέου ποσού. Αν αντί πληρωμής ληφθεί εγγύηση, τότε το πρόστιμο παραμένει ως εισπρακτέο ποσό. Αν υπάρχει το ενδεχόμενο το Γενικό Δικαστήριο να μην αποφανθεί υπέρ της ΕΕ, αναγνωρίζεται σχετική πρόβλεψη για την κάλυψη αυτού του κινδύνου. Αντίθετα, αν έχει δοθεί εγγύηση, τότε καταχωρίζεται αντίστοιχη μείωση αξίας όσον αφορά το εισπρακτέο ποσό που εκκρεμεί. Οι τόκοι που εισπράττει η Επιτροπή από τους τραπεζικούς λογαριασμούς στους οποίους κατατίθενται οι πληρωμές που λαμβάνει αναγνωρίζονται σωρευτικά ως έσοδα και οι τυχόν ενδεχόμενες υποχρεώσεις αυξάνονται αντιστοίχως.

Από το 2010, η Επιτροπή διαχειρίζεται όλα τα προσωρινά εισπραχθέντα πρόστιμα σε ένα ταμείο που δημιουργήθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτόν (BUFI). Τα ποσά αυτά επενδύονται σε χρηματοοικονομικά μέσα.

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

Τα έσοδα από την πώληση αγαθών ή υπηρεσιών αναγνωρίζονται όταν μεταβιβάζεται στον αγοραστή σημαντικό μέρος του κινδύνου και των οφελών που απορρέουν από την κυριότητα των αγαθών. Έσοδα συνδεόμενα με συναλλαγή που συνεπάγεται την παροχή υπηρεσιών αναγνωρίζονται ανάλογα με το στάδιο εξέλιξης της συναλλαγής την ημερομηνία του ισολογισμού.

Έσοδα και έξοδα υπό μορφή τόκων

Έσοδα και έξοδα υπό μορφή τόκων αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων με βάση τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου. Πρόκειται για μέθοδο υπολογισμού του αποσβεσμένου κόστους ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή μιας χρηματοοικονομικής υποχρέωσης και καταλογισμού των σχετικών εσόδων ή εξόδων υπό μορφή τόκων της περιόδου αναφοράς. Κατά τον υπολογισμό του αποτελεσματικού επιτοκίου, η ΕΕ εκτιμά τις ταμειακές ροές λαμβάνοντας υπόψη όλους τους συμβατικούς όρους του χρηματοοικονομικού μέσου (π.χ. δυνατότητες προπληρωμής) χωρίς, ωστόσο, τις μελλοντικές πιστωτικές ζημίες. Ο υπολογισμός περιλαμβάνει όλες τις αμοιβές και πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ των συμβαλλομένων μερών που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του αποτελεσματικού επιτοκίου, το κόστος συναλλαγής και άλλες προσαυξήσεις ή εκπτώσεις.

Αφ’ ης στιγμής μειωθεί η αξία ενός μεμονωμένου χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή μιας ομάδας παρόμοιων μεταξύ τους χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού ως αποτέλεσμα ζημίας απομείωσης, τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται με βάση το επιτόκιο για την προεξόφληση μελλοντικών ταμειακών ροών για τους σκοπούς της επιμέτρησης της ζημίας απομείωσης.

Έσοδα από μερίσματα

Τα έσοδα από μερίσματα και παρόμοια στοιχεία αναγνωρίζονται κατά τη βεβαίωση του δικαιώματος λήψης πληρωμών.

1.6.2.    Έξοδα

Τα έξοδα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές συνιστούν την πλειονότητα των εξόδων της ΕΕ. Αφορούν μεταβιβάσεις προς δικαιούχους και λαμβάνουν τρεις μορφές: δικαιώματα, μεταβιβάσεις στο πλαίσιο συμφωνίας και επιλεκτικές επιχορηγήσεις, συνεισφορές και δωρεές.

Οι μεταβιβάσεις αναγνωρίζονται ως έξοδα την περίοδο στην οποία συνέβησαν τα γενεσιουργά ως προς τη μεταβίβαση γεγονότα, εφόσον η φύση της μεταβίβασης επιτρέπεται από κάποια κανονιστική ρύθμιση (δημοσιονομικός κανονισμός, κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων ή άλλη κανονιστική ρύθμιση) ή εφόσον έχει υπογραφεί συμφωνία που επιτρέπει τη μεταβίβαση, εφόσον ο δικαιούχος πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας, και εφόσον είναι δυνατή η εύλογη εκτίμηση του οφειλόμενου ποσού.

Κατά τη λήψη αίτησης πληρωμής ή δήλωσης δαπανών που πληροί τα κριτήρια αναγνώρισης, αυτή αναγνωρίζεται ως έξοδο κατά το επιλέξιμο ποσό. Στο τέλος του έτους, πραγματοποιηθείσες επιλέξιμες δαπάνες οφειλόμενες στους δικαιούχους, οι οποίες δεν έχουν ακόμη καταχωρηθεί, εκτιμώνται και καταχωρίζονται ως δεδουλευμένα έξοδα.

Έξοδα από ανταλλακτικές συναλλαγές που απορρέουν από την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται κατά την παράδοση προμηθειών στην ΕΕ και την αποδοχή τους από αυτήν. Αποτιμώνται στο αρχικό ποσό του τιμολογίου. Επιπροσθέτως, κατά την ημερομηνία ισολογισμού, τα έξοδα που αφορούν υπηρεσία η οποία παρασχέθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου, για την οποία δεν έχει ακόμη ληφθεί ή εγκριθεί το τιμολόγιο, εκτιμώνται και αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

1.7.   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

1.7.1.    Ενδεχόμενες απαιτήσεις

Ενδεχόμενη απαίτηση είναι ένα πιθανό στοιχείο ενεργητικού που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα και του οποίου η ύπαρξη θα επιβεβαιωθεί μόνον εφόσον συμβούν ή δεν συμβούν ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα τα οποία δεν ελέγχει πλήρως η ΕΕ. Πληροφορίες σχετικά με ενδεχόμενη απαίτηση παρέχονται όταν υπάρχει πιθανότητα εισροής οικονομικών οφελών ή δυναμικού εξυπηρέτησης.

1.7.2.    Ενδεχόμενες υποχρεώσεις

Ενδεχόμενη υποχρέωση είναι ένα πιθανό στοιχείο παθητικού που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα και του οποίου η ύπαρξη θα επιβεβαιωθεί μόνον εφόσον συμβούν ή δεν συμβούν ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα τα οποία δεν ελέγχει πλήρως η ΕΕ, ή μια παρούσα υποχρέωση που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα, αλλά δεν αναγνωρίζεται διότι: δεν είναι πιθανό ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων που συνίσταται σε οικονομικά οφέλη ή δυναμικό εξυπηρέτησης προκειμένου να διακανονισθεί η υποχρέωση, ή διότι το ποσό της υποχρέωσης δεν μπορεί να αποτιμηθεί με επαρκή ακρίβεια, όπερ είναι σπάνιο.

1.8.   ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

Οι πληροφορίες σχετικά με τις ταμειακές ροές αποτελούν τη βάση για την εκτίμηση της ικανότητας της ΕΕ να παράγει ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα ταμειακών διαθεσίμων, καθώς και για την εκτίμηση των αναγκών της όσον αφορά τη χρησιμοποίηση αυτών των ταμειακών ροών.

Η κατάσταση ταμειακών ροών καταρτίζεται με βάση την έμμεση μέθοδο. Αυτό σημαίνει ότι το οικονομικό αποτέλεσμα του οικονομικού έτους προσαρμόζεται για να λάβει υπόψη τα αποτελέσματα των μη ταμειακών συναλλαγών, της τυχόν αναβολής ή συσσώρευσης προηγούμενων και μελλοντικών λειτουργικών εισπράξεων ή πληρωμών σε μετρητά, καθώς και των εσόδων ή των εξόδων επενδυτικών ταμειακών ροών.

Οι ταμειακές ροές που προκύπτουν από συναλλαγές σε ξένο νόμισμα καταχωρίζονται στο τηρούμενο νόμισμα της ΕΕ (ευρώ) και στο ποσό του ξένου νομίσματος εφαρμόζεται η ισχύουσα συναλλαγματική ισοτιμία μεταξύ ευρώ και ξένου νομίσματος την ημερομηνία της ταμειακής ροής.

Η κατάσταση ταμειακών ροών παρουσιάζει τις ταμειακές ροές της περιόδου ταξινομημένες σε λειτουργικές και επενδυτικές δραστηριότητες (η ΕΕ δεν προβαίνει σε χρηματοδοτικές δραστηριότητες).

Λειτουργικές δραστηριότητες είναι οι δραστηριότητες της ΕΕ που δεν είναι επενδυτικές. Πρόκειται για την πλειονότητα των δραστηριοτήτων. Τα δάνεια που χορηγούνται στους δικαιούχους (και, ανάλογα με την περίπτωση, οι σχετικές δανειοληπτικές πράξεις) δεν θεωρούνται επενδυτικές (ή χρηματοδοτικές) δραστηριότητες, δεδομένου ότι ανήκουν στους γενικούς στόχους και, επομένως, στις καθημερινές δραστηριότητες της ΕΕ.

Επενδυτικές δραστηριότητες είναι η αγορά και η διάθεση άυλων και ενσώματων πάγιων στοιχείων ενεργητικού, καθώς και άλλων επενδύσεων που δεν περιλαμβάνονται στα ισοδύναμα ταμειακών διαθεσίμων. Στις επενδυτικές δραστηριότητες δεν περιλαμβάνονται τα δάνεια που χορηγούνται στους δικαιούχους. Στόχος είναι να καταδειχθούν οι πραγματικές επενδύσεις που πραγματοποιεί η ΕΕ.

2.   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

2.1.   ΑΥΛΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

σε εκατ. EUR
Ακαθάριστη λογιστική αξία στις 31.12.2017	940
Προσθήκες	152
Πωλήσεις	(16)
Μεταφορά μεταξύ κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού	0
Άλλες μεταβολές	(2)
Ακαθάριστη λογιστική αξία στις 31.12.2018	1 073
Σωρευτικές αποσβέσεις στις 31.12.2017	(535)
Αποσβέσεις οικονομικού έτους	(105)
Απάλειψη απόσβεσης	1
Πωλήσεις	13
Μεταφορά μεταξύ κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού	—
Άλλες μεταβολές	(1)
Σωρευτικές αποσβέσεις στις 31.12.2018	(627)
Καθαρή λογιστική αξία στις 31.12.2018	446
Καθαρή λογιστική αξία στις 31.12.2017	405

Τα ανωτέρω ποσά αφορούν κατά κύριο λόγο λογισμικό υπολογιστών.

2.2.   ΕΝΣΩΜΑΤΑ ΠΑΓΙΑ

Η κατηγορία των διαστημικών πόρων καλύπτει πάγια στοιχεία ενεργητικού σε λειτουργία που συνδέονται με τα δύο διαστημικά προγράμματα της ΕΕ: τα παγκόσμια δορυφορικά συστήματα πλοήγησης (GNSS), δηλ. το Galileo και το EGNOS, και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης Copernicus, ενώ τα στοιχεία ενεργητικού των δορυφορικών συστημάτων τα οποία δεν είναι ακόμη σε λειτουργία περιλαμβάνονται στα στοιχεία ενεργητικού υπό κατασκευή.

Όσον αφορά το σύστημα Galileo, το 2018 προστέθηκαν τέσσερις νέοι δορυφόροι στη συστοιχία σε λειτουργία, με αποτέλεσμα το σύνολο των δορυφόρων να ανέρχεται στους 22. Τα πάγια στοιχεία ενεργητικού του συστήματος Galileo σε λειτουργία, τα οποία καλύπτουν τόσο τους δορυφόρους όσο και τις εγκαταστάσεις εδάφους, ανέρχονταν σε 2 410 εκατ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2018, μετά την αφαίρεση των αποσβέσεων (2017: 2 276 εκατ. EUR). Τα υπόλοιπα στοιχεία ενεργητικού υπό κατασκευή, συνολικού ύψους 1 324 εκατ. EUR (2017: 1 026 εκατ. EUR) περιλαμβάνουν τους τέσσερις δορυφόρους που εκτοξεύτηκαν τον Ιούλιο του 2018, αλλά των οποίων η δοκιμή εντός τροχιάς δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμη κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Η ανάπτυξη του συστήματος Galileo θα συνεχιστεί έως ότου επιτευχθεί η πλήρης επιχειρησιακή ικανότητα του συστήματος. Μετά την ολοκλήρωσή της, η συστοιχία Galileo θα περιλαμβάνει 24 δορυφόρους σε λειτουργία και 6 εφεδρικούς.

Όσον αφορά το σύστημα Copernicus, το 2018 τέθηκαν σε λειτουργία δύο νέοι δορυφόροι (Sentinel 5P και 3B) πέραν των υπολοίπων πέντε δορυφόρων σε λειτουργία, αυξάνοντας τη συνολική αξία των πάγιων στοιχείων ενεργητικού σε λειτουργία του συστήματος Copernicus σε 1 455 εκατ. EUR (2017: 1 140 εκατ. EUR), μετά την αφαίρεση των σωρευτικών αποσβέσεων. Το επιπλέον ποσό των 1 207 εκατ. EUR που συνδέεται με δορυφόρους του προγράμματος Copernicus αναγνωρίζεται στα στοιχεία ενεργητικού υπό κατασκευή (2017: 1 443 εκατ. EUR).

Πάγια στοιχεία ενεργητικού που συνδέονται με επίγειες υποδομές του ευρωπαϊκού συστήματος πλοήγησης με υπέρθεση γεωστατικών δορυφόρων (EGNOS) ποσού 52 εκατ. EUR (2017: 67 εκατ. EUR) περιλαμβάνονται επίσης στον τομέα των διαστημικών πόρων. Επίσης, τα στοιχεία ενεργητικού του συστήματος EGNOS υπό κατασκευή ανέρχονται σε 130 εκατ. EUR (2017: 52 εκατ. EUR).

Τα στοιχεία ενεργητικού που συνδέονται με τα διαστημικά προγράμματα της ΕΕ αναπτύσσονται με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ).

Ενσώματα πάγια

σε εκατ. EUR
	Γήπεδα και κτίρια	Διαστημικοί πόροι	Εγκαταστάσεις και εξοπλισμός	Έπιπλα και μεταφορικά μέσα	Υλισμικό υπολογιστών	Λοιπά	Χρηματοδοτικές μισθώσεις	Στοιχεία ενεργητικού υπό κατασκευή	Σύνολο
Ακαθάριστη λογιστική αξία στις 31.12.2017	5 456	4 264	597	266	675	309	2 787	2 920	17 273
Προσθήκες	38	14	48	13	55	20	10	1 311	1 509
Πωλήσεις	(39)	(0)	(22)	(10)	(103)	(5)	(9)	(8)	(196)
Μεταφορά μεταξύ κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού	202	982	0	0	5	3	(170)	(1 023 )	0
Άλλες μεταβολές	(31)	0	17	0	2	0	1	0	(11)
Ακαθάριστη λογιστική αξία στις 31.12.2018	5 626	5 259	641	270	634	327	2 620	3 199	18 575
Σωρευτικές αποσβέσεις στις 31.12.2017	(3 035 )	(780)	(502)	(188)	(553)	(226)	(1 244 )		(6 528 )
Αποσβέσεις οικονομικού έτους	(180)	(561)	(47)	(19)	(63)	(34)	(98)		(1 003 )
Απάλειψη απόσβεσης	—	—	0	0	5	0	—		6
Πωλήσεις	10	0	14	9	96	5	7		142
Μεταφορά μεταξύ κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού	(74)	—	(0)	(0)	(5)	(0)	79		—
Άλλες μεταβολές	0	(0)	(5)	(0)	(1)	(0)	(1)		(7)
Σωρευτικές αποσβέσεις στις 31.12.2018	(3 279 )	(1 342 )	(540)	(198)	(521)	(255)	(1 257 )		(7 390 )
ΚΑΘΑΡΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΣΤΙΣ 31.12.2018	2 347	3 917	101	72	113	72	1 363	3 199	11 185
ΚΑΘΑΡΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΣΤΙΣ 31.12.2017	2 422	3 484	95	78	122	83	1 543	2 920	10 745

2.3.   ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΖΟΜΕΝΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ

Η συμμετοχή της EE, εκπροσωπούμενης από την Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) αντιμετωπίζεται ως συμμετοχή σε συγγενή επιχείρηση με τη λογιστική μέθοδο της καθαρής θέσης. Το ΕΤΕ είναι το χρηματοπιστωτικό όργανο της ΕΕ που ειδικεύεται στα επιχειρηματικά κεφάλαια και στις εγγυήσεις προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Το ΕΤΕ έχει έδρα στο Λουξεμβούργο και λειτουργεί ως σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μέλη της οποίας είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων·(ΕΤΕπ), η ΕΕ και ορισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 η ΕΕ κατείχε ποσοστό συμμετοχής στο ΕΤΕ 29,7 % (2017: 29,7 %) και 29,7 % των δικαιωμάτων ψήφου (2017: 29,7 %). Σύμφωνα με το καταστατικό του, το ΕΤΕ είναι υποχρεωμένο να διαθέτει σε ένα καταστατικό αποθεματικό τουλάχιστον το 20 % του ετήσιου καθαρού αποτελέσματός του μέχρι το σωρευτικό αποθεματικό να ανέρχεται σε 10 % επί του εγγεγραμμένου κεφαλαίου του. Το αποθεματικό αυτό δεν μπορεί να διανεμηθεί.

σε εκατ. EUR Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων
Συμμετοχή στις 31.12.2017	581
Συνεισφορές	—
Εισπραχθέντα μερίσματα	(3)
Μερίδιο καθαρού αποτελέσματος	37
Μερίδιο στο καθαρό ενεργητικό	(24)
Συμμετοχή στις 31.12.2018	591

Οι ακόλουθες λογιστικές αξίες καταλογίζονται στην ΕΕ με βάση το ποσοστό συμμετοχής της:

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
	Σύνολο ΕΤΕ	Σύνολο ΕΤΕ
Ενεργητικό	2 662	2 488
Παθητικό	(674)	(532)
Έσοδα	291	263
Έξοδα	(167)	(153)
Πλεόνασμα/(έλλειμμα)	124	110

Η συμφωνία των ανωτέρω συνοπτικών χρηματοοικονομικών πληροφοριών με τη λογιστική αξία των τόκων που κατέχει το ΕΤΕ είναι:

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Καθαρό ενεργητικό της συγγενούς επιχείρησης	1 988	1 956
Ποσοστό συμμετοχής της Επιτροπής στο ΕΤΕ	29,7 %	29,7 %
Λογιστική αξία	591	581

Η ΕΕ, εκπροσωπούμενη από την Επιτροπή, κατέβαλε το 20 % του εγγεγραμμένου μετοχικού κεφαλαίου της στο κεφάλαιο του ΕΤΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2018, ενώ το μη αιτηθέν κεφάλαιο έχει ως εξής:

σε εκατ. EUR
	Σύνολο κεφαλαίου ΕΤΕ	Συμμετοχή της ΕΕ
Σύνολο μετοχικού κεφαλαίου	4 500	1 337
Καταβληθέν κεφάλαιο	(900)	(267)
Μη αιτηθέν κεφάλαιο	3 600	1 070

2.4.   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Μη κυκλοφορούντα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση	2.4.1	13 657	11 758
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	2.4.2	14	16
Δάνεια	2.4.3	51 560	48 205
		65 231	59 980
Κυκλοφορούντα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση	2.4.1	1 786	1 873
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	2.4.2	2	6
Δάνεια	2.4.3	2 380	6 776
		4 168	8 655
Σύνολο		69 398	68 635

2.4.1.    Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Επενδύσεις BUFI	1 888	2 158
Υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ	1 506	1 658
Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης	188	188
	3 582	4 004
Ταμεία Εγγυήσεων για εγγυήσεις του προϋπολογισμού:
Ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ	5 000	3 414
Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις	2 465	2 199
Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ	9	—
	7 474	5 613
Χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ:
Ορίζων 2020	2 031	1 730
Μηχανισμός χρηματοδότησης με επιμερισμό των κινδύνων	679	665
Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»	540	482
Μηχανισμοί μετοχικού κεφαλαίου για τις ΜΜΕ της ΕΕ	464	508
Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη	113	119
Πράξεις επιχειρηματικού κεφαλαίου	115	113
Λοιπά	444	397
	4 386	4 014
Σύνολο	15 443	13 632
Μη κυκλοφορούντα	13 657	11 758
Κυκλοφορούντα	1 786	1 873

Από το συνολικό ποσό των 15 443 εκατ. EUR, η ΕΕ κατέχει διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με τη μορφή χρεωστικών τίτλων (π.χ. ομόλογα) ύψους 13 993 εκατ. EUR (2017: 12 048 εκατ. EUR), συμμετοχικούς τίτλους ύψους 1 365 εκατ. EUR (2017: 1 333 εκατ. EUR και επενδύσεις στο Unitary Fund της ΕΤΕπ (αμοιβαία κεφάλαια χρηματαγοράς) ύψους 85 εκατ. EUR (2017: 251 εκατ. EUR). Οι χρεωστικοί τίτλοι και οι μονάδες στο Unitary Fund της ΕΤΕπ χρησιμοποιούνται κυρίως για την προσωρινή επένδυση των ποσών που κατανέμονται στους μηχανισμούς εγγυήσεων και στα μέσα επιμερισμού του κινδύνου της ΕΕ έως ότου χρησιμοποιηθούν για την ικανοποίηση των καταπτώσεων των εγγυήσεων.

Επενδύσεις BUFI

Τα προσωρινά εισπραχθέντα πρόστιμα που αφορούν υποθέσεις ανταγωνισμού κατανέμονται σε ειδικό ταμείο (ταμείο BUFI - Ταμείο Προστίμων του Προϋπολογισμού) και επενδύονται από την Επιτροπή σε χρεωστικούς τίτλους οι οποίοι ταξινομούνται ως διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού.

Υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ

Όσον αφορά την υπό εκκαθάριση Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), όλα τα διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού είναι χρεωστικοί τίτλοι σε ευρώ εισηγμένοι σε χρηματιστήριο.

Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης

Η ΕΕ κατέχει χρηματοοικονομική επένδυση στο κεφάλαιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ), στην οποία, στις 31 Δεκεμβρίου 2018, ο αριθμός των μετοχών που κατείχε ανερχόταν σε 90 044 (2017: 90 044 μετοχές), που αντιπροσωπεύουν το 3 % του συνολικού εγγεγραμμένου μετοχικού κεφαλαίου. Η ΕΕ έχει καλύψει συνολικά 900 εκατ. EUR του μετοχικού κεφαλαίου, εκ των οποίων 713 εκατ. EUR αποτελούν επί του παρόντος μη αιτηθέν κεφάλαιο. Βάσει της συμφωνίας για την ίδρυση της ΕΤΑΑ, οι μέτοχοι έχουν ορισμένους συμβατικούς περιορισμούς, όπως το γεγονός ότι οι μετοχές δεν είναι μεταβιβάσιμες και η εξόφλησή τους περιορίζεται στο ανώτατο όριο του αρχικού κόστους αγοράς.

Η ΕΕ αποτιμά την επένδυση στην ΕΤΑΑ στην εύλογη αξία. Το αρχικό κόστος αγοράς θεωρείται η βέλτιστη εκτίμηση της εύλογης αξίας, ιδίως λόγω των συμβατικών περιορισμών που αναφέρονται ανωτέρω. Παρότι οι μετοχές της ΕΤΑΑ δεν είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο, υπάρχουν πρόσφατες συναλλαγές στο μετοχικό κεφάλαιο της εκδότριας (έκδοση κεφαλαίου στην ονομαστική αξία), που υποδεικνύουν ότι το κόστος είναι η βέλτιστη εκτίμηση της εύλογης αξίας στη συγκεκριμένη περίπτωση.

ΤΑΜΕΙΑ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ

Σύμφωνα με τον κανονισμό για το ΕΤΣΕ [κανονισμός (ΕΕ) 2015/2017], το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ ιδρύθηκε με σκοπό να παρέχει ένα αποθεματικό ρευστότητας έναντι δυνητικών ζημιών της ΕΤΕπ σε σχέση με τις χρηματοδοτικές και επενδυτικές δραστηριότητές της που είναι επιλέξιμες για την εγγύηση της ΕΕ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ δυνάμει της συμφωνίας ΕΤΣΕ - βλ. σημείωση 4.1.1. Το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ χρηματοδοτείται με συνεισφορές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Επίσης, τροφοδοτείται από αποδόσεις επενδεδυμένων πόρων του ταμείου εγγυήσεων, έσοδα που εισπράττει η ΕΕ ως αντίτιμο για την εγγύηση δυνάμει της συμφωνίας ΕΤΣΕ, καθώς και από ποσά που ανακτά η ΕΤΕπ από υπερήμερους χρεώστες για καταπτώσεις προηγούμενων εγγυήσεων. Το ταμείο τελεί υπό τη διαχείριση της Επιτροπής, η οποία είναι εξουσιοδοτημένη να επενδύει τους πόρους του ταμείου εγγυήσεων του ΕΤΣΕ στις χρηματοπιστωτικές αγορές σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης τηρώντας κατάλληλους κανόνες προληπτικής εποπτείας. Το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Απρίλιο του 2016. Σύμφωνα με τον κανονισμό για το ΕΤΣΕ, όπως τροποποιήθηκε το 2017 [με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/2396] (17), θα τροφοδοτείται σταδιακά και θα φτάσει το ποσό των 9,1 δισ. EUR, ήτοι το 35 % των συνολικών υποχρεώσεων από την εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ.

Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις

Το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις καλύπτει δάνεια εγγυημένα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ιδίως δε τις δανειοδοτικές πράξεις της ΕΤΕπ εκτός της ΕΕ που χρηματοδοτούνται από τους ιδίους πόρους της ΕΤΕπ, τα δάνεια μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής (ΜΧΣ) και τα δάνεια Ευρατόμ εκτός της ΕΕ - βλ. σημείωση 4.1.1. Είναι ένα μακροπρόθεσμο μέσο (μη κυκλοφορούν μέρος: 2 275 εκατ. EUR) που τελεί υπό τη διαχείριση της ΕΤΕπ και προορίζεται για την κάλυψη υπερήμερων δανείων καλυπτόμενων από εγγύηση της ΕΕ. Το Ταμείο Εγγυήσεων τροφοδοτείται με ποσά που καταβάλλονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, με τους τόκους από τοποθετήσεις των διαθεσίμων του Ταμείου και με τις εισπράξεις ποσών από τους οφειλέτες που αθέτησαν τις υποχρεώσεις τους, εφόσον το Ταμείο έχει κληθεί να παρέμβει ως εγγυητής. Το Ταμείο Εγγυήσεων θα πρέπει να διατηρείται σε ποσό-στόχο που αντιστοιχεί στο 9 % των ανεξόφλητων εγγυημένων δανείων στο τέλος του οικονομικού έτους. Η διαφορά μεταξύ του ποσού-στόχου και της αξίας των διαθεσίμων του Ταμείου στο τέλος του έτους καλύπτεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ το έτος N+2, ενώ τυχόν πλεονάσματα επιστρέφονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ

Σύμφωνα με τον κανονισμό για το ΕΤΒΑ [κανονισμός (ΕΕ) 2017/1601] (18), το Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ συστάθηκε προκειμένου να παράσχει ένα αποθεματικό ρευστότητας προς χρήση σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης της Ένωσης που χορηγήθηκε δυνάμει των σχετικών συμφωνιών εγγυήσεων ΕΤΒΑ. Το Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ χρηματοδοτείται με συνεισφορές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και με συνεισφορές από το 11ο ΕΤΑ στον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς και με εθελοντικές συνεισφορές από τα κράτη μέλη και άλλους συνεισφέροντες. Το ταμείο τροφοδοτείται επίσης από αποδόσεις επενδεδυμένων πόρων, ποσά που ανακτώνται από τους οφειλέτες που αθέτησαν τις υποχρεώσεις τους, έσοδα και άλλες πληρωμές που εισπράττει η ΕΕ βάσει των συμφωνιών εγγυήσεων ΕΤΒΑ. Το ταμείο τελεί υπό την άμεση διαχείριση της Επιτροπής, η οποία είναι εξουσιοδοτημένη να επενδύει τα στοιχεία ενεργητικού του ταμείου σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης τηρώντας κατάλληλους κανόνες προληπτικής εποπτείας. Οι πρώτες συνεισφορές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ ελήφθησαν τον Αύγουστο του 2018. Οι συνολικές πληρωμές που ελήφθησαν το 2018 ανέρχονται σε 275,1 εκατ. EUR, εκ των οποίων 9 εκατ. EUR έχουν επενδυθεί σε διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού την 31η Δεκεμβρίου 2018, ενώ επιπλέον 325 εκατ. EUR (2017: 275 εκατ. EUR) έχουν δεσμευτεί αλλά δεν έχουν καταβληθεί ακόμη και περιλαμβάνονται στο ποσό που παρουσιάζεται ως «υπόλοιπο προς εκκαθάριση» (ΥΠΕ) στη σημείωση 5.1. Το Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ θα τροφοδοτείται προοδευτικά και θα ανέλθει σταδιακά στο ποσό των 750 εκατ. EUR, ήτοι στο 50 % του συνόλου των μελλοντικών υποχρεώσεων από την εγγύηση του ΕΤΒΑ που καλύπτονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, και μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω μέσω άλλων συνεισφορών.

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΠΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΕ

Ορίζων 2020

Δυνάμει του κανονισμού της ΕΕ για τη θέσπιση του προγράμματος-πλαισίου «Ορίζων 2020» για την έρευνα και την καινοτομία (2014-2020), θεσπίστηκαν νέα χρηματοδοτικά μέσα προκειμένου να ενισχυθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση των οντοτήτων που διεξάγουν δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας. Τα μέσα αυτά είναι: η InnovFin υπηρεσία παροχής δανείων και εγγυήσεων για έρευνα και καινοτομία στο πλαίσιο της οποίας η Επιτροπή συμμετέχει στον χρηματοοικονομικό κίνδυνο ενός χαρτοφυλακίου νέων χρηματοδοτικών δραστηριοτήτων τις οποίες έχει αναλάβει η ΕΤΕπ· οι InnovFin εγγυήσεις υπέρ των ΜΜΕ περιλαμβανομένου του μέσου εγγύησης χωρίς ανώτατο όριο της πρωτοβουλίας για τις ΜΜΕ (SIUGI) – μηχανισμοί εγγυοδοσίας τους οποίους διαχειρίζεται το ΕΤΕ και παρέχει εγγυήσεις και αντεγγυήσεις σε ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για τα νέα χαρτοφυλάκια δανείων (στο πλαίσιο του μέσου SIUGI, η Επιτροπή συμμετέχει στον χρηματοοικονομικό κίνδυνο που έχουν αναλάβει τα κράτη μέλη, το ΕΤΕ και η ΕΤΕπ μέσω των εγγυήσεων που παρέχει)· και ο InnovFin μηχανισμός μετοχικού κεφαλαίου για την έρευνα και καινοτομία ο οποίος τροφοδοτεί τις επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων και τον οποίο διαχειρίζεται το ΕΤΕ.

Μηχανισμός χρηματοδότησης με επιμερισμό των κινδύνων

Η ΕΤΕπ διαχειρίζεται τον μηχανισμό χρηματοδότησης με επιμερισμό των κινδύνων (RSFF) και το χαρτοφυλάκιο επενδύσεων της Επιτροπής χρησιμοποιείται ως πρόβλεψη για χρηματοοικονομικούς κινδύνους δανείων και εγγυήσεων της ΕΤΕπ σχετικά με επιλέξιμα ερευνητικά προγράμματα. Συνολικά, ο προϋπολογισμός της ΕΕ που διατέθηκε στον RSFF στο πλαίσιο του ΠΔΠ της περιόδου 2007-2013 ανήλθε σε 1 δισ. EUR. Στο πλαίσιο του ΠΔΠ για την περίοδο 2014-2020 δεν προβλέπονται νέες συνεισφορές από τον προϋπολογισμό για τον RSFF. Ο συνολικός κίνδυνος της ΕΕ περιορίζεται στο ποσό το οποίο συνεισφέρει στον μηχανισμό.

Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 (19), ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ) είναι ένα χρεωστικό μέσο που συστάθηκε με στόχο να διευκολύνει την πρόσβαση των έργων υποδομής σε χρηματοδότηση στους τομείς των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας. Τελεί υπό τη διαχείριση της ΕΤΕπ στο πλαίσιο συμφωνίας με την ΕΕ. Το χρεωστικό χρηματοδοτικό μέσο ΜΣΕ αποτελεί τη συνέχεια του μέσου εγγύησης δανείων για έργα ΔΕΔ-Μ (LGTT) και της πιλοτικής φάσης της πρωτοβουλίας για τα ομόλογα έργων (PBI). Το LGTT και το χαρτοφυλάκιο της PBI συγχωνεύτηκαν στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού μέσου ΜΣΕ με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2016. Ο ΜΣΕ προσφέρει επιμερισμό του κινδύνου για τη χρηματοδότηση του χρέους, υπό μορφή χρέους ή εγγυήσεων υψηλής και μειωμένης εξασφάλισης, καθώς και στήριξης για ομόλογα έργων.

Μηχανισμοί μετοχικού κεφαλαίου για τις ΜΜΕ της ΕΕ

Πρόκειται για συμμετοχικούς τίτλους οι οποίοι χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα COSME, το πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (CIP), το πολυετές πρόγραμμα για τις επιχειρήσεις, και το πιλοτικό πρόγραμμα μεταφοράς τεχνολογίας, υπό την καταπιστευματική διαχείριση του ΕΤΕ, και στηρίζουν τη σύσταση και τη χρηματοδότηση ΜΜΕ της ΕΕ στο αρχικό στάδιο (στάδιο εκκίνησης) και στο στάδιο ανάπτυξής τους επενδύοντας σε κατάλληλα ειδικευμένα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων.

2.4.2.    Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος

σε εκατ. EUR
Είδος παραγώγου	31.12.2018		31.12.2017
	Ονομαστικό ποσό	Εύλογη αξία	Ονομαστικό ποσό	Εύλογη αξία
Προθεσμιακό συμβόλαιο σε ξένο νόμισμα	476	2	634	6
Εγγύηση στο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο	674	14	258	16
Σύνολο	1 150	16	892	23
Μη κυκλοφορούντα	674	14	258	16
Κυκλοφορούντα	476	2	634	6

H ΕΕ συνάπτει προθεσμιακά συμβόλαια σε ξένο νόμισμα προκειμένου να αντισταθμίσει τον συναλλαγματικό κίνδυνο που συνδέεται με χρεωστικούς τίτλους σε δολάρια ΗΠΑ (USD), τους οποίους κατέχει το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ. Βάσει των προθεσμιακών συμβολαίων σε ξένο νόμισμα, η ΕΕ θα παράσχει το συμβατικό ονομαστικό ποσό σε συνάλλαγμα («σκέλος πληρωμής»), όπως παρουσιάζεται στον ανωτέρω πίνακα, και θα λάβει το ονομαστικό ποσό σε ευρώ («σκέλος είσπραξης») κατά την ημερομηνία λήξης. Οι συμβάσεις παραγώγων αυτού του είδους αποτιμώνται στην εύλογη αξία κατά την ημερομηνία του ισολογισμού και ταξινομούνται είτε ως χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού είτε ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, ανάλογα με το αν η εύλογη αξία τους είναι θετική ή αρνητική.

Η εγγύηση του ΕΤΣΕ που παρέχεται από την ΕΕ στον όμιλο της ΕΤΕπ σε σχέση με τα χαρτοφυλάκια επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου κατατάσσεται ως παράγωγο χρηματοοικονομικό μέσο και καταλογίζεται ως χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού ή χρηματοοικονομική υποχρέωση στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, βλ. σημείωση 4.1.1. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 το ποσό των υποκείμενων επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου που εκταμιεύτηκε από την ΕΤΕπ και το ΕΤΕ ανήλθε σε 674 εκατ. EUR και η εύλογη αξία της εγγύησης της ΕΕ στα συμμετοχικά χαρτοφυλάκια του ΕΤΣΕ ανερχόταν συνολικά σε 14 εκατ. EUR.

Ιεράρχηση εύλογης αξίας χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Επίπεδο 1: Χρηματιστηριακές τιμές σε ενεργές αγορές	13 993	11 983
Επίπεδο 2: Παρατηρήσιμες παράμετροι εκτός των επίσημων χρηματιστηριακών τιμών	275	510
Επίπεδο 3: Τεχνικές αποτίμησης με παραμέτρους που δεν βασίζονται σε παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς	1 191	1 161
Σύνολο	15 459	13 654

Κατά τη διάρκεια της περιόδου δεν πραγματοποιήθηκαν μεταφορές μεταξύ του επιπέδου 1 και του επιπέδου 2.

Συμφωνία των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού που αποτιμώνται με βάση τεχνικές αποτίμησης με παραμέτρους που δεν βασίζονται σε παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς (επίπεδο 3)

σε εκατ. EUR
Υπόλοιπο ανοίγματος την 1.1.2018	1 161
Αγορές, πωλήσεις, εκδόσεις και εκκαθαρίσεις	104
Κέρδη ή ζημίες για την περίοδο που αναγνωρίζονται στα χρηματοοικονομικά έσοδα ή στο χρηματοοικονομικό κόστος	(36)
Κέρδη ή ζημίες που αναγνωρίζονται στο καθαρό ενεργητικό	(37)
Μεταφορές προς το επίπεδο 3	—
Μεταφορές εκτός του επιπέδου 3	—
Λοιπά	—
Υπόλοιπο κλεισίματος στις 31.12.2018	1 191

2.4.3.    Δάνεια

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Δάνεια για χρηματοδοτική συνδρομή	2.4.3.1	53 873	54 844
Λοιπά δάνεια	2.4.3.2	67	137
Σύνολο		53 939	54 981
Μη κυκλοφορούντα		51 560	48 205
Κυκλοφορούντα		2 380	6 776

2.4.3.1.   Δάνεια για χρηματοδοτική συνδρομή

σε εκατ. EUR
	ΕΜΧΣ	ΙΠ	ΜΧΣ	Ευρατόμ	ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση	Σύνολο
Σύνολο στις 31.12.2017	47 456	3 114	3 924	250	100	54 844
Νέα δάνεια	4 500	—	515	50	—	5 065
Επιστροφές	(4 500 )	(1 350 )	(56)	(46)	—	(5 952 )
Συναλλαγματικές διαφορές	—	—	—	(0)	(1)	(1)
Μεταβολές λογιστικής αξίας	(56)	(30)	5	0	(2)	(84)
Απομείωση	—	—	—	—	—	—
Σύνολο στις 31.12.2018	47 400	1 734	4 388	254	98	53 873
Μη κυκλοφορούντα	46 800	200	4 309	213	—	51 521
Κυκλοφορούντα	600	1 534	79	41	98	2 351

Η ονομαστική αξία των δανείων για χρηματοδοτική συνδρομή στις 31 Δεκεμβρίου 2018, συμπεριλαμβανομένων των δανείων της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ, ήταν συνολικά 53 206 εκατ. EUR (2017: 54 093 εκατ. EUR). Η μεταβολή της λογιστικής αξίας αντιστοιχεί στη μεταβολή των δεδουλευμένων τόκων.

Ο ΕΜΧΣ καθιστά δυνατή τη χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής σε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες λόγω έκτακτων περιστάσεων που εκφεύγουν από τον έλεγχό του. Η συνδρομή μπορεί να λάβει τη μορφή δανείου ή πιστωτικού ορίου. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου ECOFIN, της 9ης Μαΐου 2010, η διευκόλυνση αυτή περιορίζεται σε 60 δισ. EUR, αλλά το νομικό όριο περιορίζει το εναπομείναν ποσό των δανείων ή των πιστωτικών ορίων στο περιθώριο που παραμένει διαθέσιμο μέχρι το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων. Οι δανειοληπτικές πράξεις που αφορούν δάνεια που εκταμιεύτηκαν στο πλαίσιο του ΕΜΧΣ είναι εγγυημένες από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Ο ΕΜΧΣ δεν προβλέπεται να συμμετάσχει σε νέα προγράμματα χρηματοδότησης ούτε να συνάψει νέες συμφωνίες δανειακής διευκόλυνσης. Κατά τη διάρκεια του έτους που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2018, αμφότερες οι δικαιούχοι χώρες –η Ιρλανδία και η Πορτογαλία– ζήτησαν παράταση των δανείων τους που έληξαν το 2018, ύψους 3,9 δισ. EUR και 0,6 δισ. EUR, αντιστοίχως.

Ο μηχανισμός στήριξης του ισοζυγίου πληρωμών (ΙΠ), ένα χρηματοδοτικό μέσο που βασίζεται σε πολιτικές, παρέχει μεσοπρόθεσμη χρηματοδοτική συνδρομή σε κράτη μέλη της ΕΕ που δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ. Καθιστά δυνατή τη χορήγηση δανείων σε κράτη μέλη τα οποία αντιμετωπίζουν ή διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στο ισοζύγιο πληρωμών τους ή στο ισοζύγιο κινήσεως κεφαλαίων. Το μέγιστο υπόλοιπο των προς χορήγηση δανείων στο πλαίσιο του μέσου περιορίζεται σε 50 δισ. EUR. Οι δανειοληπτικές πράξεις που αφορούν αυτά τα δάνεια ΙΠ είναι εγγυημένες από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ) αποτελεί μια μορφή χρηματοδοτικής ενίσχυσης που παρέχεται από την ΕΕ σε χώρες-εταίρους οι οποίες αντιμετωπίζουν κρίση του ισοζυγίου πληρωμών. Συνίσταται σε μεσοπρόθεσμα/μακροπρόθεσμα δάνεια ή επιχορηγήσεις ή σε κατάλληλο συνδυασμό των δύο και συνήθως συμπληρώνει χρηματοδότηση που χορηγείται στο πλαίσιο προγράμματος προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων με τη στήριξη του ΔΝΤ. Τα δάνεια αυτά είναι εγγυημένα από το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις. Κατά τη διάρκεια του έτους που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2018, πραγματοποιήθηκαν περαιτέρω εκταμιεύσεις δανείων στο πλαίσιο του ΜΧΣ, συνολικού ύψους 515 εκατ. EUR, εκ των οποίων 500 εκατ. EUR παρασχέθηκαν στην Ουκρανία και 15 εκατ. EUR στη Γεωργία – βλ. επίσης σημείωση 4.1.2.

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ, (εκπροσωπούμενη από την Επιτροπή) δανείζει χρήματα τόσο σε κράτη μέλη όσο και σε τρίτες χώρες, καθώς και σε οντότητες κρατών μελών και τρίτων χωρών, με σκοπό τη χρηματοδότηση έργων σχετικά με ενεργειακές εγκαταστάσεις. Εγγυήσεις από τρίτους ύψους 254 εκατ. EUR (2017: 250 εκατ. EUR) έχουν ληφθεί για την κάλυψη των δανείων Ευρατόμ - βλ. σημείωση 4.1.2.

Τα δάνεια της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ δεν είναι δάνεια για χρηματοδοτική συνδρομή αλλά γραμμάτια για τη διατήρηση των ταμειακών ροών παράλληλα με τις δανειοδοτικές πράξεις. Ωστόσο, όπως ισχύει για τα δάνεια χρηματοδοτικής συνδρομής, χορηγήθηκαν μέσω δανειοληπτικών πράξεων που συνήφθησαν σύμφωνα με τα άρθρα 54 και 56 της Συνθήκης ΕΚΑΧ για χρηματοδότηση έργων.

Αποτελεσματικά επιτόκια δανείων (εκφρασμένα σε φάσμα επιτοκίων)

	31.12.2018	31.12.2017
Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ)	0 % - 3,82 %	0 % - 4,54 %
Ευρατόμ	0,08 % - 5,76 %	0,08 % - 5,76 %
Ισοζύγιο πληρωμών (ΙΠ)	2,88 % - 3,38 %	2,88 % - 3,38 %
Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης (ΕΜΧΣ)	0,50 % - 3,75 %	0,62 % - 3,75 %
Υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ	5,23 % - 5,81 %	5,23 % - 5,81 %

2.4.3.2.   Λοιπά δάνεια

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Δάνεια με ειδικούς όρους	64	78
Στεγαστικά δάνεια της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ	2	4
Προθεσμιακές καταθέσεις	0	55
Σύνολο	67	137
Μη κυκλοφορούντα	38	61
Κυκλοφορούντα	28	76

Η ονομαστική αξία των λοιπών δανείων στις 31 Δεκεμβρίου 2018 ήταν συνολικά 617 εκατ. EUR (2017: 561 εκατ. EUR).

Δάνεια με ειδικούς όρους χορηγούνται με μειωμένα επιτόκια στο πλαίσιο της συνεργασίας με τρίτες χώρες.

Οι προθεσμιακές καταθέσεις περιλαμβάνουν κυρίως ποσά με ληκτότητα μεταξύ 3 και 12 μηνών που δεν εμπίπτουν στον ορισμό των ισοδυνάμων ταμειακών διαθεσίμων.

Απομείωση λοιπών δανείων

σε εκατ. EUR
	31.12.2017	Προσθήκες	Αντιλογισμοί	Διαγραφή	Λοιπά	31.12.2018
Δάνεια με ειδικούς όρους	8	1	—	(0)	—	8
Υποκατάστατα δάνεια	432	147	—	—	—	579
Σύνολο	440	148	—	(0)	—	587

Τα υποκατάστατα δάνεια είναι υπερήμερα δάνεια τα οποία έχει χορηγήσει η ΕΤΕπ και είναι εγγυημένα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, και για τα οποία έχει υπάρξει υποκατάσταση στην ΕΕ για όλα τα δικαιώματα μετά την καταβολή από το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις ή το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ. Τα εν λόγω δάνεια έχουν απομειωθεί πλήρως για το ποσό των 579 εκατ. EUR (2017: 432 εκατ. EUR). Οι καταπτώσεις εγγυήσεων, που προέκυψαν το 2018, καλύφθηκαν εν μέρει από τις δημοσιονομικές προβλέψεις που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα έτη. Βάσει των σχετικών συμφωνιών μεταξύ της ΕΕ και της ΕΤΕπ, τις διαδικασίες ανάκτησης αναλαμβάνει η ΕΤΕπ για λογαριασμό της ΕΕ, με στόχο την ανάκτηση των οφειλόμενων ποσών.

2.5.   ΠΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Μη τρέχουσες προχρηματοδοτήσεις
Προχρηματοδότηση	2.5.1	21 814	21 939
Λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη	2.5.2	4 122	3 018
Συνεισφορά σε καταπιστευματικά ταμεία		71	64
		26 006	25 022
Τρέχουσες προχρηματοδοτήσεις
Προχρηματοδότηση	2.5.1	21 572	22 361
Λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη	2.5.2	2 396	1 645
		23 968	24 005
Σύνολο		49 974	49 027

Το επίπεδο των προχρηματοδοτήσεων στα διάφορα προγράμματα πρέπει να είναι επαρκές για να διασφαλίζεται ότι ο δικαιούχος διαθέτει την απαραίτητη χρηματοδότηση, ώστε να μπορέσει να αρχίσει το έργο, ενώ παράλληλα να διαφυλάσσονται τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ και να λαμβάνονται υπόψη οι διάφοροι νομικοί και επιχειρησιακοί περιορισμοί, καθώς και οι περιορισμοί ως προς τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας. Η αύξηση του συνολικού ποσού προχρηματοδότησης συνδέεται κυρίως με την αύξηση των «λοιπών προκαταβολών προς τα κράτη μέλη» (βλ. σημείωση 2.5.2).

2.5.1.    Προχρηματοδότηση

σε εκατ. EUR
	Ακαθάριστο ποσό	Εκκαθάριση μέσω δεδουλευμένων	Καθαρό ποσό στις 31.12.2018	Ακαθάριστο ποσό	Εκκαθάριση μέσω δεδουλευμένων	Καθαρό ποσό στις 31.12.2017
Επιμερισμένη διαχείριση
ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	3 743		3 743	3 735	—	3 735
ΕΤΠΑ & ΤΣ	18 088	(3 461 )	14 627	20 561	(5 678 )	14 883
ΕΚΤ	6 548	(1 147 )	5 401	6 792	(1 182 )	5 610
Λοιπά	4 684	(2 498 )	2 186	5 037	(2 267 )	2 770
	33 063	(7 105 )	25 958	36 125	(9 127 )	26 998
Άμεση Διαχείριση
Εκτελέστηκαν από:
Επιτροπή	12 531	(8 262 )	4 269	12 165	(8 331 )	3 834
Εκτελεστικούς οργανισμούς της ΕΕ	15 012	(9 540 )	5 472	13 843	(8 749 )	5 094
Καταπιστευματικά ταμεία	585	(433)	152	440	(212)	228
	28 127	(18 234 )	9 893	26 447	(17 292 )	9 155
Έμμεση Διαχείριση
Εκτελέστηκαν από:
Άλλους οργανισμούς και φορείς της ΕΕ	762	(207)	555	723	(148)	575
Τρίτες χώρες	1 546	(879)	667	1 586	(956)	630
Διεθνείς οργανισμούς	7 684	(5 053 )	2 631	9 000	(5 879 )	3 121
Άλλες οντότητες	9 107	(5 426 )	3 681	7 753	(3 933 )	3 820
	19 099	(11 565 )	7 534	19 062	(10 916 )	8 146
Σύνολο	80 289	(36 904 )	43 386	81 635	(37 335 )	44 300
Μη τρέχουσες	21 814	—	21 814	21 939	—	21 939
Τρέχουσες	58 476	(36 904 )	21 572	59 696	(37 335 )	22 361

Η προχρηματοδότηση αντιπροσωπεύει την καταβολή χρηματικών ποσών, συνεπώς την εκτέλεση πιστώσεων πληρωμών. Όπως επεξηγείται στη σημείωση 1.5.7, πρόκειται για προκαταβολές, επομένως δεν έχουν ακόμη καταχωριστεί στα έξοδα. Ως εκ τούτου, ενώ η προχρηματοδότηση μειώνει τις εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων (υπόλοιπο προς εκκαθάριση - ΥΠΕ) (βλ. σημείωση 5.1), αντιπροσωπεύει έξοδα τα οποία δεν έχουν ακόμη αναγνωριστεί στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Όσον αφορά την επιμερισμένη διαχείριση, σχεδόν όλα τα ποσά προχρηματοδότησης αφορούν την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού. Πρόκειται για αρχική προχρηματοδότηση η οποία δεν θα εκκαθαριστεί πριν από το τέλος της χρήσης και καταλογίζεται ως μη τρέχουσα. Υπάρχει επίσης ετήσια προχρηματοδότηση η οποία εκκαθαρίζεται σε ετήσια βάση και καταλογίζεται ως τρέχουσα. Το 2018 καταβλήθηκε νέα προχρηματοδότηση ύψους 10 δισ. EUR. Τα ποσά προχρηματοδότησης που αφορούν επιμερισμένη διαχείριση είναι σταθερά σε σύγκριση με το 2017 εκτός από μια μείωση των ποσών στις «άλλες» δαπάνες επιμερισμένης διαχείρισης. Αυτή η περίπτωση αφορά το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ποσά προς υποστήριξη της ανοικοδόμησης στην Ιταλία μετά τους σεισμούς που σημειώθηκαν εκεί το 2016/2017). Τα ποσά αυτά καταβλήθηκαν ως προχρηματοδότηση το 2017 και καταχωρίστηκαν στις δαπάνες το 2018.

Όσον αφορά την άμεση διαχείριση, τα ποσά προχρηματοδότησης αφορούν κυρίως το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» και τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη».

Όσον αφορά την έμμεση διαχείριση, η προχρηματοδότηση καλύπτει κυρίως προγράμματα εσωτερικών πολιτικών, όπως το Erasmus, το Galileo και το EGNOS, αλλά και μέσα τα οποία αφορούν εξωτερικές σχέσεις, όπως είναι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας (ΕΜΓ), ο Μηχανισμός Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΜΑΣ) και η Ανθρωπιστική Βοήθεια.

Εγγυήσεις ληφθείσες σχετικά με προχρηματοδοτήσεις

Πρόκειται για εγγυήσεις που η Επιτροπή ζητεί από τους δικαιούχους που δεν είναι κράτη μέλη, σε ορισμένες περιπτώσεις κατά την πληρωμή προκαταβολής (προχρηματοδότησης). Για αυτό το είδος εγγύησης, πρέπει να αναφέρονται δύο αξίες, η «ονομαστική» και η «τρέχουσα». Όσον αφορά την ονομαστική αξία, το γενεσιουργό γεγονός συνδέεται με την ύπαρξη της εγγύησης. Όσον αφορά την τρέχουσα αξία, γενεσιουργό γεγονός της εγγύησης είναι η πληρωμή της προχρηματοδότησης και/ή μεταγενέστεροι συμψηφισμοί. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 η ονομαστική αξία των εγγυήσεων που εισπράχθηκαν σε σχέση με προχρηματοδοτήσεις ανερχόταν σε 516 εκατ. EUR, ενώ η τρέχουσα αξία των εγγυήσεων αυτών ανερχόταν σε 420 εκατ. EUR (2017: 620 εκατ. EUR και 462 εκατ. EUR, αντίστοιχα).

Ορισμένα ποσά προχρηματοδοτήσεων που καταβλήθηκαν βάσει του 7ου προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (ΠΠ7) και βάσει του προγράμματος «Ορίζων 2020» καλύπτονται ουσιαστικά από Ταμείο Εγγυήσεων των Συμμετεχόντων (ΤΕΣ). Το ΤΕΣ είναι ένα όργανο αλληλοβοήθειας σκοπός του οποίου είναι η κάλυψη των κινδύνων σχετικά με τη μη πληρωμή των ποσών από τους δικαιούχους κατά την εφαρμογή έμμεσων δράσεων του ΠΠ7 και του «Ορίζων 2020». Όλοι οι συμμετέχοντες σε έμμεσες δράσεις που λαμβάνουν επιχορήγηση από την ΕΕ καταβάλλουν το 5 % του συνολικού ληφθέντος ποσού στο κεφάλαιο του ΤΕΣ.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 τα ποσά των προχρηματοδοτήσεων που καλύπτονταν από το ΤΕΣ ανέρχονταν συνολικά σε 2 δισ. EUR (2017: 1,9 δισ. EUR). Η ΕΕ (εκπροσωπούμενη από την Επιτροπή) ενεργεί ως εκτελεστικό όργανο των συμμετεχόντων του ΤΕΣ, αλλά το Ταμείο ανήκει στους συμμετέχοντες.

Στο τέλος τους έτους, το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού του ΤΕΣ ανερχόταν σε 2,1 δισ. EUR (2017: 2,0 δισ. EUR). Στα στοιχεία ενεργητικού του ΤΕΣ περιλαμβάνονται και τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που τελούν υπό τη διαχείριση της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων της Επιτροπής. Δεδομένου ότι το ΤΕΣ αποτελεί χωριστή οντότητα τα στοιχεία ενεργητικού του Ταμείου δεν είναι ενοποιημένα στους παρόντες ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ.

2.5.2.    Λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Προκαταβολές στα κράτη μέλη για τα χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης	3 675	2 768
Καθεστώτα ενισχύσεων	2 843	1 895
Σύνολο	6 518	4 663
Μη κυκλοφορούσες	4 122	3 018
Κυκλοφορούσες	2 396	1 645

Προκαταβολές στα κράτη μέλη για τα χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης

Στο πλαίσιο των προγραμμάτων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) είναι δυνατή η χορήγηση προκαταβολών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στα κράτη μέλη, έτσι ώστε να μπορέσουν να συνεισφέρουν στα χρηματοδοτικά μέσα (ήτοι δάνεια, επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου ή εγγυήσεις). Τα εν λόγω χρηματοδοτικά μέσα συγκροτούνται και τελούν υπό τη διαχείριση των κρατών μελών, και όχι της Επιτροπής. Παρ’ όλα αυτά, οι πόροι που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από τα μέσα αυτά μέχρι το τέλος του έτους αποτελούν ιδιοκτησία της ΕΕ (όπως και όλες οι προχρηματοδοτήσεις) και επομένως αντιμετωπίζονται ως στοιχείο ενεργητικού στον ισολογισμό της ΕΕ.

Περίοδος 2014-2020:

Στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, από το ποσό ύψους 5 790 εκατ. EUR που καταβλήθηκε, εκτιμάται ότι 3 590 εκατ. EUR δεν είχαν χρησιμοποιηθεί στις 31 Δεκεμβρίου 2018. Στο ποσό αυτό συμπεριλαμβάνεται η συνεισφορά των κρατών μελών στην πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ, ένα μέσο που έχει ως στόχο την κινητοποίηση πρόσθετης δανειοδότησης από τον τραπεζικό τομέα σε ΜΜΕ (καταβλήθηκαν 1 213 εκατ. EUR, εκ των οποίων εκτιμάται ότι δεν χρησιμοποιήθηκε το ποσό των 391 εκατ. EUR).

Όσον αφορά την αγροτική ανάπτυξη, 83 εκατ. EUR δεν είχαν ακόμη χρησιμοποιηθεί στο τέλος του έτους.

Περίοδος 2007-2013:

Όλα τα ποσά που αφορούσαν την πολιτική συνοχής θεωρείται ότι είτε έχουν εκτελεστεί είτε έχουν ανακατανεμηθεί σε άλλα μέτρα, επομένως κανένα στοιχείο ενεργητικού δεν παρέμεινε αχρησιμοποίητο στον ισολογισμό στις 31 Δεκεμβρίου 2018. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πραγματική εκτέλεση από τα διάφορα μέσα θα εξεταστεί στο πλαίσιο της διαδικασίας περάτωσης των προγραμμάτων.

Καθεστώτα ενισχύσεων

Ομοίως, οι προκαταβολές που καταβλήθηκαν από τα κράτη μέλη για διάφορα καθεστώτα ενισχύσεων (κρατικές ενισχύσεις, μέτρα αγοράς του ΕΓΤΕ ή επενδυτικά μέτρα του ΕΓΤΑΑ) οι οποίες δεν είχαν χρησιμοποιηθεί στο τέλος του έτους καταχωρίζονται στον ισολογισμό της ΕΕ ως στοιχεία ενεργητικού (προκαταβολές). Η Επιτροπή υπολόγισε την αξία των προκαταβολών αυτών με βάση τις πληροφορίες που παρείχαν τα κράτη μέλη. Τα ποσά που προέκυψαν περιλαμβάνονται στον ανωτέρω υποτομέα «Καθεστώτα ενισχύσεων».

Περίοδος 2014-2020:

Τα ποσά που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί στο τέλος του έτους υπολογίστηκαν σε 1 477 εκατ. EUR για την πολιτική συνοχής και 1 171 εκατ. EUR για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη.

Περίοδος 2007-2013:

Εκτιμάται ότι 195 εκατ. EUR που καταβλήθηκαν στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης παρέμειναν αχρησιμοποίητα στο τέλος του 2018.

2.6.   ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ ΠΟΣΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Μη κυκλοφορούσες
Εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6.1	397	594
Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6.2	19	17
		416	611
Κυκλοφορούσες
Εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6.1	22 212	11 065
Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6.2	2 036	689
		24 248	11 755
Σύνολο		24 664	12 366

2.6.1.    Εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Μη κυκλοφορούντα
Κράτη μέλη	2.6.1.1	397	594
		397	594
Κυκλοφορούντα
Κράτη μέλη	2.6.1.1	10 900	6 190
Πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού	2.6.1.2	9 727	4 225
Δεδουλευμένα έσοδα και προεισπραχθέντα έξοδα	2.6.1.3	1 511	570
Λοιπά εισπρακτέα ποσά		74	81
		22 212	11 065
Σύνολο		22 609	11 659

2.6.1.1.   Εισπρακτέα ποσά από τα κράτη μέλη

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι στη λογιστική Α	5 609	3 113
Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι στη χωριστή λογιστική	1 612	1 617
Ίδιοι πόροι προς είσπραξη	2 758	46
Απομείωση	(991)	(997)
Λοιπά	86	56
Εισπρακτέα ποσά από ίδιους πόρους	9 075	3 836
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ)	1 708	2 280
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)	859	955
Προσωρινό Μέσο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΜΑΑ)	13	16
Ειδικό πρόγραμμα ένταξης για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη (SAPARD)	82	136
Απομείωση	(788)	(804)
Εισπρακτέα ποσά δυνάμει του ΕΓΤΕ και της αγροτικής ανάπτυξης	1 875	2 583
Προβλεπόμενη είσπραξη προχρηματοδότησης	145	182
Καταβληθείς και εισπρακτέος ΦΠΑ	45	64
Λοιπά εισπρακτέα ποσά από τα κράτη μέλη	158	120
Σύνολο	11 297	6 784
Μη κυκλοφορούντα	397	594
Κυκλοφορούντα	10 900	6 190

Τα μη κυκλοφορούντα οφειλόμενα ποσά από κράτη μέλη αφορούν κυρίως μη εκτελεσθείσες αποφάσεις εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), καθώς και για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). Τα ποσά που αφορούν οι εν λόγω αποφάσεις εισπράττονται σε ετήσιες δόσεις.

Εισπρακτέα ποσά από ίδιους πόρους

Η «λογιστική Α» αφορά τις μηνιαίες καταστάσεις με τις οποίες τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τις απαιτήσεις σε παραδοσιακούς ιδίους πόρους (ΠΙΠ) που έχουν βεβαιωθεί αλλά δεν έχουν ακόμη εισπραχθεί. Οι ΠΙΠ αποτελούνται από τελωνειακούς δασμούς και εισφορές ζάχαρης που εισπράττονται από τα κράτη μέλη για λογαριασμό της Επιτροπής.

Για το 2018, τα αριθμητικά δεδομένα της «λογιστικής Α» περιλαμβάνουν ΠΙΠ από την υπόθεση παράβασης που επεξηγείται κατωτέρω, καθώς και από εκθέσεις επιθεώρησης. Η αύξηση στον τομέα «λογιστική Α» οφείλεται σε αυτές τις υποθέσεις. Καθώς εφαρμόζεται τόκος υπερημερίας ύψους 1,3 δισ. EUR, τα ποσά αυτά αναφέρονται κατά συνέπεια και στους παρόντες ετήσιους λογαριασμούς (βλ. σημειώσεις 2.6.2 και 3.7).

Όσον αφορά τη διαδικασία επί παραβάσει, στις 8 Μαρτίου 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε στο Ηνωμένο Βασίλειο προειδοποιητική επιστολή (παράβαση αριθ. 2018/2008) διότι αρνήθηκε να αποδώσει τελωνειακούς δασμούς στον προϋπολογισμό της ΕΕ όπως απαιτείται από το ενωσιακό δίκαιο. Δεδομένης της έλλειψης ικανοποιητικής απάντησης εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου, στις 24 Σεπτεμβρίου 2018 η Επιτροπή απέστειλε αιτιολογημένη γνώμη και στις 19 Δεκεμβρίου 2018 αποφάσισε να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο της ΕΕ. Το Ηνωμένο Βασίλειο απάντησε στην αιτιολογημένη γνώμη στις 11 Φεβρουαρίου 2019. Η απάντηση αυτή θεωρήθηκε επίσης μη ικανοποιητική και, στις 6 Μαρτίου 2019, η Επιτροπή επιβεβαίωσε την απόφασή της να παραπέμψει την παράβαση στο Δικαστήριο της ΕΕ Η προσφυγή κατατέθηκε στις 7 Μαρτίου 2019. Σύμφωνα με έκθεση της OLAF το 2017 διαπιστώθηκε ότι οι εισαγωγείς στο Ηνωμένο Βασίλειο απέφυγαν να καταβάλουν μεγάλο ποσό δασμών χρησιμοποιώντας εικονικά και πλαστά τιμολόγια και ανακριβείς δηλώσεις της δασμολογητέας αξίας κατά την εισαγωγή. Η Επιτροπή, βασιζόμενη σε μεθοδολογία που έχει αναπτυχθεί από την OLAF και το JRC καθώς και σε διαθέσιμες πληροφορίες, εκτιμά ότι η συγκεκριμένη παράβαση της ενωσιακής νομοθεσίας από το Ηνωμένο Βασίλειο προκάλεσε, κατά την περίοδο από τον Νοέμβριο του 2011 έως τον Οκτώβριο του 2017, ζημίες στον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 2,1 δισ. EUR (καθαρά, ήτοι μετά την αφαίρεση των εξόδων είσπραξης τα οποία θα πρέπει να παρακρατηθούν από το Ηνωμένο Βασίλειο από το ακαθάριστο ποσό των 2,7 δισ. EUR). Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν συμφωνεί με τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε από την Επιτροπή για την εκτίμηση των ανωτέρω ζημιών.

Επιπλέον, η Επιτροπή συμπεριέλαβε στους λογαριασμούς εκτίμηση διοίκησης της τάξης των 0,7 δισ. EUR (η οποία κατά το μεγαλύτερο μέρος αφορά εφαρμοστέους τόκους) για τους βεβαιωμένους τελωνειακούς δασμούς. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν συμφωνεί με το ποσό αυτό.

Η «χωριστή λογιστική» αναφέρεται σε βεβαιωμένες απαιτήσεις οι οποίες δεν έχουν συμπεριληφθεί στη «λογιστική Α», διότι δεν έχουν εισπραχθεί από τα κράτη μέλη και δεν καλύπτονται από εγγύηση (ή, εάν καλύπτονται από εγγύηση, τα ποσά έχουν αμφισβητηθεί). Οι απαιτήσεις αυτές υπόκεινται σε απομείωση βάσει των πληροφοριών που παρέχονται από τα κράτη μέλη σε ετήσια βάση.

Οι «ίδιοι πόροι προς είσπραξη» αναφέρονται σε εισπρακτέα ποσά που προκύπτουν από τον διορθωτικό προϋπολογισμό αριθ. 6/2018 που εγκρίθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2018. Τα ποσά έπρεπε να εγγραφούν από τα κράτη μέλη την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Ιανουαρίου του 2019.

Εισπρακτέα ποσά στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ και της αγροτικής ανάπτυξης

Στη θέση αυτή περιλαμβάνονται κυρίως οι οφειλές κρατών μελών στις 31 Δεκεμβρίου 2018, όπως δηλώθηκαν και πιστοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη στις 15 Οκτωβρίου 2018. Επίσης, έγινε εκτίμηση των εισπρακτέων ποσών που προκύπτουν μετά τη δήλωση αυτή και μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2018. Η Επιτροπή προβαίνει επίσης σε εκτίμηση μείωσης αξίας για τις οφειλές των δικαιούχων που δεν είναι πιθανό να εισπραχθούν. Η λογιστική καταχώριση αυτής της προσαρμογής δεν συνεπάγεται παραίτηση εκ μέρους της Επιτροπής από τη μελλοντική είσπραξη των ποσών αυτών. Στην προσαρμογή αυτή περιλαμβάνεται επίσης μείωση κατά 20 %, η οποία αντιστοιχεί στο ποσό που τα κράτη μέλη δύνανται να παρακρατήσουν για την κάλυψη διοικητικών δαπανών.

2.6.1.2.   Εισπρακτέα ποσά από πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Ακαθάριστα εισπρακτέα ποσά από πρόστιμα ανταγωνισμού	13 022	7 679
Προσωρινές πληρωμές	(3 131 )	(3 282 )
Απομείωση	(164)	(172)
Σύνολο	9 727	4 225
Μη κυκλοφορούντα	—	—
Κυκλοφορούντα	9 727	4 225

Οι προσωρινές πληρωμές αφορούν κυρίως ταμειακές εισπράξεις από εταιρείες που έχουν ωστόσο ασκήσει προσφυγή ή έχουν ακόμη τη δυνατότητα να ασκήσουν προσφυγή κατά των αποφάσεων επιβολής προστίμων σε δικαστήρια της ΕΕ. Καταχωρίζεται ενδεχόμενη υποχρέωση λόγω της πιθανότητας επιστροφής των ποσών αυτών στις εταιρείες (βλ. σημείωση 4.1.4).

Εταιρείες στις οποίες έχουν επιβληθεί πρόστιμα και έχουν ασκήσει ή σκοπεύουν να ασκήσουν προσφυγή έχουν τη δυνατότητα είτε να καταβάλουν προσωρινές πληρωμές είτε να παράσχουν στην Επιτροπή τραπεζικές εγγυήσεις. Για πρόστιμα ύψους 9 354 εκατ. EUR (2017: 4 004 εκατ. EUR) που δεν είχαν καταβληθεί στο τέλος του έτους, η Επιτροπή έχει δεχτεί εγγυήσεις.

Τα ποσά που προσαρμόστηκαν λόγω απομείωσης αξίας αντικατοπτρίζουν την κατά περίπτωση εκτίμηση της Επιτροπής για ποσά προστίμων τα οποία δεν εισπράχθηκαν ή δεν καλύφθηκαν από εγγύηση, και τα οποία η Επιτροπή δεν αναμένει να ανακτήσει.

Η αύξηση των εισπρακτέων προστίμων στον τομέα του ανταγωνισμού οφείλεται κυρίως σε δύο σημαντικά πρόστιμα (συνολικού ύψους 5 339 εκατ. EUR), τα οποία οι οικείες εταιρείες κάλυψαν με τραπεζικές εγγυήσεις τις οποίες αποδέχθηκε η Επιτροπή.

2.6.1.3.   Δεδουλευμένα έσοδα και προεισπραχθέντα έξοδα

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Άλλα δεδουλευμένα έσοδα	1 240	328
Προεισπραχθέντα έξοδα που αφορούν μη ανταλλακτικές συναλλαγές	272	241
Σύνολο	1 511	570
Μη κυκλοφορούντα	—	—
Κυκλοφορούντα	1 511	570

Τα άλλα δεδουλευμένα έσοδα περιλαμβάνουν 1 146 εκατ. EUR, τα οποία αναμένει να ανακτήσει η Επιτροπή από τα κράτη μέλη στον τομέα της συνοχής. Η ανάκτηση θα πραγματοποιηθεί ως αποτέλεσμα της εξέτασης και αποδοχής των ετήσιων λογαριασμών που υπέβαλαν τα κράτη μέλη στις 15 Φεβρουαρίου 2019. Η διαδικασία αποδοχής των ετήσιων λογαριασμών των κρατών μελών θεσπίστηκε για πρώτη φορά στον τομέα της συνοχής για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020.

2.6.2.    Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Μη κυκλοφορούσες
Λοιπές Απαιτήσεις	19	17
	19	17
Κυκλοφορούσες
Πελάτες	232	241
Απομείωση απαιτήσεων έναντι πελατών	(143)	(141)
Προεισπραχθέντα έξοδα που αφορούν ανταλλακτικές συναλλαγές	243	259
Λοιπά	1 704	331
	2 036	689
Σύνολο	2 055	707

Τα ποσά στον τομέα λοιπών απαιτήσεων περιλαμβάνουν 1,4 δισ. EUR δεδουλευμένων τόκων υπερημερίας επί ιδίων πόρων, εκ των οποίων 1,3 δισ. EUR αφορούν τις υποθέσεις που έχουν ήδη αναφερθεί στη σημείωση 2.6.1.1.

2.7.   ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Επιστημονικό υλικό	52	45
Λοιπά	21	250
Σύνολο	73	295

2.8.   ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΚΑΙ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΤΟΥΣ

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Λογαριασμοί σε δημόσια ταμεία και κεντρικές τράπεζες		12 932	20 078
Λογαριασμοί όψεως		79	152
Πάγιες προκαταβολές		5	5
Μεταφορές (μεταφορές μετρητών)		0	0
Τραπεζικοί λογαριασμοί για την εκτέλεση του προϋπολογισμού	2.8.1	13 017	20 236
Ταμειακά διαθέσιμα που ανήκουν σε χρηματοδοτικά μέσα	2.8.2	2 377	1 608
Ταμειακά διαθέσιμα σχετικά με πρόστιμα	2.8.3	1 438	1 234
Μετρητά σχετικά με άλλα θεσμικά όργανα, υπηρεσίες και οργανισμούς		1 167	999
Μετρητά σχετικά με καταπιστευματικά ταμεία		114	34
Σύνολο		18 113	24 111

2.8.1.    Τραπεζικοί λογαριασμοί για την εκτέλεση του προϋπολογισμού

Αυτός ο τομέας καλύπτει τα κεφάλαια της Επιτροπής που είναι κατατεθειμένα σε τραπεζικούς λογαριασμούς σε κάθε κράτος μέλος καθώς και στις χώρες ΕΖΕΣ (δημόσιο ταμείο ή κεντρική τράπεζα), καθώς και σε λογαριασμούς όψεως, πάγιων προκαταβολών και μικροεξόδων εμπορικών τραπεζών. Το ταμειακό υπόλοιπο στο τέλος του 2018 οφείλεται κατά κύριο λόγο στους εξής παράγοντες:

—	Όσον αφορά τους ίδιους πόρους, το ταμειακό υπόλοιπο στο τέλος του έτους περιλαμβάνει 0,75 δισ. EUR που καταβλήθηκαν προκαταβολικά από ορισμένα κράτη μέλη σε σχέση με τον διορθωτικό προϋπολογισμό 6 που εγκρίθηκε το 2018.

—	Ποσό ύψους 1,4 δισ. EUR από πρόστιμα τα οποία επέβαλε η Επιτροπή για παραβάσεις των κανόνων ανταγωνισμού, το οποίο εισπράχθηκε οριστικά το 2018 και δεν έχει συμπεριληφθεί ακόμη σε κάποιον διορθωτικό προϋπολογισμό, περιλαμβάνεται επίσης στο ταμειακό υπόλοιπο στο τέλος του έτους.

—	Το ταμειακό υπόλοιπο περιλαμβάνει επίσης έσοδα για ειδικό προορισμό και λοιπές πιστώσεις πληρωμών ύψους 7,4 δισ. EUR.

2.8.2.    Ταμειακά διαθέσιμα που ανήκουν σε χρηματοδοτικά μέσα

Τα ποσά που εμφανίζονται σε αυτόν τον τομέα αφορούν κυρίως ταμειακά ισοδύναμα τα οποία διαχειρίζονται καταπιστευματικοί φορείς για λογαριασμό της Επιτροπής με σκοπό την εκτέλεση ιδιαίτερων προγραμμάτων των χρηματοδοτικών μέσων που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς και ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους που διακρατούνται στα ταμεία εγγυήσεων για εγγυήσεις του προϋπολογισμού (βλ. σημείωση 2.4.1). Τα ταμειακά διαθέσιμα που ανήκουν σε χρηματοδοτικά μέσα και ταμεία εγγυήσεων μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο στα αντίστοιχα προγράμματα.

2.8.3.    Ταμειακά διαθέσιμα σχετικά με πρόστιμα

Πρόκειται για ταμειακά διαθέσιμα που εισέπραξε η Επιτροπή από επιβληθέντα πρόστιμα, για υποθέσεις που δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί. Τα ποσά αυτά τηρούνται σε ειδικούς λογαριασμούς καταθέσεων που δεν χρησιμοποιούνται για καμία άλλη δραστηριότητα. Όταν έχει ασκηθεί προσφυγή ή είναι άγνωστο αν θα ασκηθεί προσφυγή από το άλλο μέρος, το υποκείμενο ποσό εμφανίζεται ως ενδεχόμενη υποχρέωση στη σημείωση 4.1.4.

Από το 2010, η Επιτροπή διαχειρίζεται όλα τα νέα προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα στο πλαίσιο του ταμείου BUFI. Τα ποσά αυτά επενδύονται σε χρηματοδοτικά μέσα τα οποία ταξινομούνται ως διαθέσιμα προς πώληση (βλ. σημείωση 2.4.1).

ΠΑΘΗΤΙΚΟ

2.9.   ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΕ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ

Καθαρή υποχρέωση από καθεστώς παροχών σε εργαζομένους

σε εκατ. EUR
	Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία	Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης	31.12.2018 Σύνολο	31.12.2017 Σύνολο
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	70 017	1 865	8 990	80 871	73 560
Στοιχεία ενεργητικού του προγράμματος	ά/α	(119)	(296)	(415)	(438)
Καθαρό ποσό	70 017	1 746	8 694	80 456	73 122

Η αύξηση στις συνολικές υποχρεώσεις για παροχές σε εργαζομένους οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του καθαρού ποσού που αντιστοιχεί στο καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα δικαιώματα που συσσωρεύθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους λόγω υπηρεσίας είναι υψηλότερα από τις παροχές που καταβλήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους. Επιπροσθέτως, υπάρχει ένα ετήσιο κόστος τόκων (αναστροφή της προεξόφλησης της υποχρέωσης) καθώς και αναλογιστικές ζημίες βάσει πείρας όταν υπάρχει σημαντικό ποσό που συνδέεται με τη βελτίωση που αναφέρεται στη σημείωση 2.9.1.

2.9.1.    Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Αυτή η υποχρέωση καθορισμένων παροχών αντιπροσωπεύει την παρούσα αξία αναμενόμενων μελλοντικών πληρωμών τις οποίες απαιτείται να πραγματοποιήσει η ΕΕ για την τακτοποίηση των συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων που προέρχονται από την υπηρεσία εργαζομένων κατά την τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους. Το καθεστώς συνεχίζει να λειτουργεί, και επομένως, όλες οι πληρωμές που απαιτείται να γίνονται από το καθεστώς σε ετήσια βάση εγγράφονται κάθε έτος στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Σύμφωνα με το άρθρο 83 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης, η καταβολή των παροχών που προβλέπονται από το καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων βαρύνει τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το καθεστώς χρηματοδοτείται θεωρητικά και τα κράτη μέλη συλλογικά εγγυώνται την καταβολή αυτών των παροχών. Παρακρατείται από τον βασικό μισθό των ενεργών μελών υποχρεωτική συνταξιοδοτική εισφορά, η οποία επί του παρόντος ανέρχεται στο 10,0 %. Οι εν λόγω εισφορές αντιμετωπίζονται ως έσοδα στον προϋπολογισμό του έτους και συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση των δαπανών της ΕΕ γενικά, βλ. επίσης σημείωση 3.6.

Οι υποχρεώσεις στο πλαίσιο του συνταξιοδοτικού καθεστώτος εκτιμήθηκαν με βάση τον αριθμό των εν ενεργεία και των συνταξιοδοτηθέντων μελών του προσωπικού στις 31 Δεκεμβρίου 2018 και με βάση τους κανόνες του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης εν ισχύ την ημερομηνία εκείνη. Η αποτίμηση αυτή διενεργήθηκε σύμφωνα με τη μέθοδο IPSAS 39 (και, συνεπώς, σύμφωνα επίσης με τον λογιστικό κανόνα 12 της ΕΕ). Όπως είχε ήδη σημειωθεί στους ετήσιους λογαριασμούς του 2017, οι αρμόδιες υπηρεσίες της Επιτροπής εργάζονται για την ενίσχυση των μεθόδων συλλογής δεδομένων, καθώς και για τη βελτίωση των παραδοχών και των μεθόδων υπολογισμού. Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της εργασίας ήταν η ακριβέστερη αποτίμηση της υποχρέωσης σε σχέση με τις συντάξεις επιζώντων (δηλαδή σε περίπτωση θανάτου του μέλους) με χρήση της πλέον σύγχρονης αναλογιστικής πρακτικής. Ο αντίκτυπος της εν λόγω βελτιωμένης μεθόδου για την υποχρέωση του 2018 είναι μια αύξηση κατά 2,1 δισ. EUR. Εάν η συγκεκριμένη μέθοδος είχε χρησιμοποιηθεί το 2017, η εν λόγω υποχρέωση θα ήταν κατά 2,3 δισ. EUR υψηλότερη σε σύγκριση με την προηγούμενη χρησιμοποιούμενη μέθοδο.

2.9.2.    Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία

Η κατηγορία αυτή αφορά την υποχρέωση για δεσμεύσεις συνταξιοδότησης έναντι μελών και πρώην μελών της Επιτροπής, του Δικαστηρίου (και του Γενικού Δικαστηρίου) και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Συμβουλίου, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περιλαμβάνει επίσης υποχρέωση για τις συντάξεις μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

2.9.3.    Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης

Πέραν των ανωτέρω καθεστώτων παροχών εξόδου από την υπηρεσία, έγινε επίσης αποτίμηση της εκτιμώμενης υποχρέωσης της ΕΕ όσον αφορά το κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ) σχετικά με το κόστος υγειονομικής περίθαλψης το οποίο πρέπει να καταβληθεί κατά τη διάρκεια των περιόδων μετά την έξοδο από την υπηρεσία (μετά την αφαίρεση των εισφορών τους). Όπως αναφέρεται στη σημείωση 1.5.10, ο υπολογισμός της υποχρέωσης αυτής λαμβάνει υπόψη τη συνολική περίοδο ενεργού υπηρεσίας, διασφαλίζοντας τη συνεπή λογιστικοποίηση τόσο του καθεστώτος συνταξιοδότησης όσο και του συστήματος υγειονομικής ασφάλισης στο πλαίσιο του σχεδίου προγράμματος παροχών μετά την έξοδο από την υπηρεσία. Λαμβανομένης υπόψη της υποχρέωσης πιστής απεικόνισης της οικονομικής ουσίας της υποκείμενης κατάστασης, όπως απαιτείται τόσο βάσει των λογιστικών κανόνων της ΕΕ όσο και βάσει των IPSAS, δεν ερμηνεύσαμε το IPSAS 39 με στενότερη έννοια κατά την κατανομή των παροχών στις περιόδους υπηρεσίας. Εάν συσσωρευόταν πλήρως το κόστος απασχόλησης για το σύστημα ΚΣΥΑ για περίοδο 10 ετών για το σύνολο των υπαλλήλων, αντί για την περίοδο ενεργού υπηρεσίας του εργαζομένου, ο αντίκτυπος αυτής της προσέγγισης στην υποχρέωση καθορισμένων παροχών στο τέλος του έτους θα ήταν αύξηση κατά 3 δισ. EUR. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε ήδη, αυτή η προσέγγιση στενότερης ερμηνείας δεν θα ήταν συμβατή με το ποιοτικό χαρακτηριστικό της πιστής απεικόνισης και, συνεπώς, θα κρινόταν ότι δεν παρέχει αξιόπιστη πληροφόρηση σύμφωνα με τον λογιστικό κανόνα 1 της ΕΕ και το εννοιολογικό πλαίσιο των IPSAS. Η εκτίμηση αυτή εμφανίζει υψηλή ευαισθησία στην εξέλιξη της διοικητικής κατάστασης του τρέχοντος προσωπικού (ειδικότερα ως προς τον αριθμό των μελών του προσωπικού με συμβάσεις ορισμένου χρόνου που αναμένεται, βάσει της παραδοχής, να γίνουν υπάλληλοι στο μέλλον).

Μεταβολή της παρούσας αξίας της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών σε εργαζομένους

Η παρούσα αξία της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών είναι η προεξοφλημένη αξία αναμενόμενων μελλοντικών πληρωμών οι οποίες απαιτούνται για την τακτοποίηση της υποχρέωσης που προέρχεται από υπηρεσία εργαζομένου κατά την τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους.

Κατωτέρω παρουσιάζεται ανάλυση της μεταβολής της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών για το τρέχον έτος:

σε εκατ. EUR
	Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία	Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης	Σύνολο
Παρούσα αξία στις 31.12.2017	63 951	1 854	7 756	73 560
Αναγνωρισμένα στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων
Κόστος τρέχουσας απασχόλησης	2 716	87	270	3 074
Κόστος τόκων	1 215	32	155	1 402
Αναγνωρισμένα στο καθαρό ενεργητικό
Επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους
Αναλογιστικά (κέρδη)/ζημίες βάσει πείρας	3 380	(15)	4	3 369
Αναλογιστικά (κέρδη)/ζημίες βάσει δημογραφικών παραδοχών	—	1	—	1
Αναλογιστικά (κέρδη)/ζημίες βάσει χρηματοοικονομικών παραδοχών	251	(36)	901	1 115
Λοιπά
Καταβληθείσες παροχές	(1 496 )	(58)	(96)	(1 650 )
Παρούσα αξία στις 31.12.2018	70 017	1 865	8 990	80 872

Το κόστος τρέχουσας απασχόλησης είναι η αύξηση στην παρούσα αξία της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών που προέρχεται από την απασχόληση υφιστάμενων μελών κατά την τρέχουσα περίοδο.

Το κόστος τόκων αναφέρεται στο κόστος των τόκων, δηλ. στην αύξηση, κατά τη διάρκεια της περιόδου, της παρούσας αξίας της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών η οποία συμβαίνει επειδή οι παροχές είναι κατά μία περίοδο πλησιέστερα προς τακτοποίηση.

Τα αναλογιστικά κέρδη και ζημίες βάσει πείρας αναφέρονται στις επιπτώσεις των διαφορών μεταξύ των προηγούμενων αναλογιστικών παραδοχών για το 2018 και των όσων πραγματικά συνέβησαν το 2018. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει τη βελτίωση που αναφέρεται στη σημείωση 2.9.1.

Τα αναλογιστικά κέρδη και ζημίες βάσει αναλογιστικών παραδοχών (δημογραφικής και χρηματοοικονομικής φύσεως, όπως προεξοφλητικά επιτόκια και προβλεπόμενες αυξήσεις μισθών) προκύπτουν όταν οι εν λόγω παραδοχές επικαιροποιούνται ώστε να αποτυπώνουν τις μεταβολές στις υποκείμενες συνθήκες.

Οι παροχές (για παράδειγμα συντάξεις ή επιστροφές ιατροφαρμακευτικών εξόδων) καταβάλλονται κατά τη διάρκεια του έτους σύμφωνα με τους κανόνες του καθεστώτος. Αυτές οι καταβληθείσες παροχές οδηγούν σε μείωση της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών.

Στοιχεία ενεργητικού του προγράμματος

σε εκατ. EUR
	Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία	Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης	Σύνολο
Παρούσα αξία στις 31.12.2017	137	301	438
Καθαρή μεταβολή των στοιχείων ενεργητικού του προγράμματος	(18)	(5)	(23)
Παρούσα αξία στις 31.12.2018	119	296	415

Αναλογιστικές παραδοχές – παροχές σε εργαζομένους

Οι κύριες αναλογιστικές παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν στην αποτίμηση των δύο βασικών καθεστώτων παροχών σε εργαζομένους της ΕΕ παρουσιάζονται κατωτέρω:

	Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης
2018
Ονομαστικό προεξοφλητικό επιτόκιο	1,9 %	2,0 %
Προβλεπόμενο ποσοστό πληθωρισμού	1,4 %	1,5 %
Πραγματικό προεξοφλητικό επιτόκιο	0,5 %	0,5 %
Αναμενόμενος ρυθμός αυξήσεων των μισθών	1,9 %	1,8 %
Τάσεις των συντελεστών του ιατροφαρμακευτικού κόστους	ά/α	3,0 %
Ηλικία συνταξιοδότησης	63/64/66	63/64/66
2017
Ονομαστικό προεξοφλητικό επιτόκιο	1,9 %	2,0 %
Προβλεπόμενο ποσοστό πληθωρισμού	1,5 %	1,6 %
Πραγματικό προεξοφλητικό επιτόκιο	0,4 %	0,4 %
Αναμενόμενος ρυθμός αυξήσεων των μισθών	1,8 %	1,7 %
Τάσεις των συντελεστών του ιατροφαρμακευτικού κόστους	ά/α	3,0 %
Ηλικία συνταξιοδότησης	63/64/66	63/64/66

Οι δείκτες θνησιμότητας για το 2017 και το 2018 βασίζονται στον πίνακα θνησιμότητας υπαλλήλων ΕΕ - EULT 2018.

Το ονομαστικό προεξοφλητικό επιτόκιο καθορίζεται ως η αξία της απόδοσης μηδενικού τοκομεριδίου σε ευρώ (με διάρκεια 20 ετών τον Δεκέμβριο του 2018 για το καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PSEO) και 25 ετών για το κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης). Το ποσοστό πληθωρισμού που χρησιμοποιήθηκε είναι το αναμενόμενο ποσοστό πληθωρισμού για την αντίστοιχη περίοδο. Πρέπει να προσδιορίζεται εμπειρικά, βάσει των μελλοντικών αξιών όπως εκφράζονται με ομόλογα στις ευρωπαϊκές χρηματοοικονομικές αγορές. Το πραγματικό προεξοφλητικό επιτόκιο υπολογίζεται από το ονομαστικό προεξοφλητικό επιτόκιο και το αναμενόμενο μακροχρόνιο ποσοστό πληθωρισμού.

Αναλύσεις ευαισθησίας

Η ανάλυση ευαισθησίας βασίζεται σε προσομοιώσεις στο πλαίσιο των οποίων μεταβάλλεται η αξία των υπό εξέταση παραδοχών, με αμετάβλητα τα λοιπά στοιχεία (ceteris paribus), και παρατηρείται ο τρόπος αντίδρασης του μοντέλου.

Ευαισθησία του κοινού συστήματος υγειονομικής ασφάλισης

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά τις τάσεις των συντελεστών του ιατροφαρμακευτικού κόστους κατά δέκα μονάδες βάσης θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

σε εκατ. EUR
	2018		2017
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Άθροισμα του κόστους τρέχουσας απασχόλησης και του κόστους τόκων που αποτελούν συνιστώσες του καθαρού ιατροφαρμακευτικού κόστους της περιόδου μετά την έξοδο από την υπηρεσία	12	(12)	11	(11)
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	253	(246)	220	(213)

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά το προεξοφλητικό επιτόκιο κατά δέκα μονάδες βάσης (0,1 %) θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

σε εκατ. EUR
	2018		2017
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(219)	226	(188)	194

Μεταβολή στις προβλεπόμενες αυξήσεις μισθών κατά δέκα μονάδες βάσης (0,1 %) θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

σε εκατ. EUR
	2018		2017
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(26)	25	(25)	24

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά την ηλικία συνταξιοδότησης κατά ένα έτος θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

σε εκατ. EUR
	2018		2017
	Αύξηση κατά ένα έτος	Μείωση κατά ένα έτος	Αύξηση κατά ένα έτος	Μείωση κατά ένα έτος
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(91)	54	(82)	44

Ευαισθησία του καθεστώτος συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PSEO)

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά το προεξοφλητικό επιτόκιο κατά δέκα μονάδες βάσης (0,1 %) θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

σε εκατ. EUR
	2018		2017
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(1 434 )	1 478	(1 281 )	1 319

Μεταβολή στις προβλεπόμενες αυξήσεις μισθών κατά δέκα μονάδες βάσης (0,1 %) θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

σε εκατ. EUR
	2018		2017
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	1 427	(1 388 )	1 313	(1 192 )

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά την ηλικία συνταξιοδότησης κατά ένα έτος θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

σε εκατ. EUR
	2018		2017
	Αύξηση κατά ένα έτος	Μείωση κατά ένα έτος	Αύξηση κατά ένα έτος	Μείωση κατά ένα έτος
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(573)	645	(496)	639

2.10.   ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

σε εκατ. EUR
	Ποσό στις 31.12.2017	Συμπληρωματικές προβλέψεις	Αχρησιμοποίητα αντιλογισθέντα ποσά	Χρησιμοποιηθέντα ποσά	Μεταφορά μεταξύ κατηγοριών	Μεταβολή εκτιμήσεων	Ποσό στις 31.12.2018
Δικαστικές υποθέσεις:
Γεωργία	49	270	(2)	(47)	—	—	270
Συνοχή	20	—	(20)	—	—	—	(0)
Λοιπά	120	3	(19)	(2)	—	(1)	100
Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων	1 934	—	—	(34)	—	32	1 933
Δημοσιονομικές	1 115	590	(7)	(149)	—	2	1 551
Πρόστιμα	27	—	(27)	—	—	—	—
Λοιπά	272	38	(38)	(18)	—	24	278
Σύνολο	3 538	901	(115)	(249)	—	57	4 132
Μη κυκλοφορούντα	2 880	704	(38)	(52)	(272)	59	3 281
Κυκλοφορούντα	659	197	(77)	(197)	272	(2)	852

Οι προβλέψεις είναι αξιόπιστες εκτιμήσεις ποσών τα οποία προκύπτουν από παρελθόντα γεγονότα και τα οποία πιθανότατα θα χρειαστεί να καταβληθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο μέλλον.

Δικαστικές υποθέσεις

Πρόκειται για την εκτίμηση των ποσών που είναι πιθανόν να πληρωθούν μετά το τέλος του έτους για ορισμένες δικαστικές υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων

Το 2017, η βάση για την πρόβλεψη επικαιροποιήθηκε σύμφωνα με τη «Στρατηγική του προγράμματος παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείρισης αποβλήτων (D&WMP) του JRC - επικαιροποίηση 2017». Η επανεξέταση της στρατηγικής, καθώς και του προϋπολογισμού και των αναγκών προσωπικού, διενεργήθηκε σε συνεργασία με την ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων D&WMP. Αντιπροσωπεύει την καλύτερη διαθέσιμη εκτίμηση του προϋπολογισμού και του προσωπικού που απαιτείται για την ολοκλήρωση του παροπλισμού των εγκαταστάσεων του JRC στην Ispra, στο Geel, στην Καρλσρούη και στο Petten.

Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, η πρόβλεψη αυτή λαμβάνει υπόψη το ποσοστό πληθωρισμού και στη συνέχεια προεξοφλείται στην καθαρή παρούσα αξία της (με τη βοήθεια της καμπύλης swap σε ευρώ). Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 αυτό οδήγησε σε πρόβλεψη που ανερχόταν σε 1 933 εκατ. EUR, εκ των οποίων ένα μέρος έπρεπε να χρησιμοποιηθεί το 2018 (31 εκατ. EUR) και το υπόλοιπο αργότερα (1 902 εκατ. EUR).

Πρέπει να σημειωθεί ότι σημαντικές αβεβαιότητες, οι οποίες ενυπάρχουν στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων, θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εκτίμηση αυτή, η οποία θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά στο μέλλον. Οι κυριότερες πηγές αβεβαιότητας σχετίζονται με την τελική κατάσταση της παροπλισμένης εγκατάστασης, τα πυρηνικά υλικά, τις πτυχές της διαχείρισης και της διάθεσης αποβλήτων, τον ελλιπή ή ανύπαρκτο καθορισμό εθνικών κανονιστικών πλαισίων, την περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία χορήγησης αδειών και τις μελλοντικές εξελίξεις στην αγορά του κλάδου παροπλισμού.

Δημοσιονομικές προβλέψεις

Πρόκειται κυρίως για προβλέψεις οι οποίες αντιπροσωπεύουν τις ζημίες που εκτιμάται ότι θα προκύψουν σε σχέση με τις εγγυήσεις που παρέχονται βάσει των διαφόρων χρηματοδοτικών μέσων, όπου οι εντεταλμένες οντότητες έχουν την εξουσία να χορηγούν εγγυήσεις εξ ονόματός τους, αλλά για λογαριασμό και με κίνδυνο της ΕΕ. Έχουν τεθεί ανώτατα όρια ως προς τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο της ΕΕ που συνδέεται με τις εγγυήσεις και τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού τροφοδοτούνται σταδιακά για να καλύψουν τις μελλοντικές καταπτώσεις εγγυήσεων. Ο εν λόγω τομέας περιλαμβάνει επίσης προβλέψεις για εκκρεμή δάνεια προς τη Συρία που εκδόθηκαν από την ΕΤΕπ στο πλαίσιο της εντολής της όσον αφορά την εξωτερική δανειοδότηση, και συνεπώς με την εγγύηση της ΕΕ μέσω του Ταμείου Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις. Οι μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές προβλέψεις προεξοφλούνται στην καθαρή παρούσα αξία τους.

Η αύξηση της δημοσιονομικής πρόβλεψης οφείλεται στην αύξηση του όγκου των εγγυημένων δραστηριοτήτων στο πλαίσιο των χρηματοδοτικών μέσων «Ορίζων 2020» και COSME.

2.11.   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο αποσβεσμένο κόστος	2.11.1	53 281	50 061
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	2.11.2	7	2
		53 289	50 063
Βραχυπρόθεσμες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο αποσβεσμένο κόστος	2.11.1	2 602	6 850
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	2.11.2	15	—
		2 617	6 850
Σύνολο		55 906	56 913

2.11.1.    Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο αποσβεσμένο κόστος

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Δανειοληπτικές πράξεις για χρηματοδοτική συνδρομή	2.11.1.1	53 872	54 841
Άλλες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις	2.11.1.2	2 012	2 070
Σύνολο		55 884	56 911
Μακροπρόθεσμες		53 281	50 061
Βραχυπρόθεσμες		2 602	6 850

2.11.1.1.   Δανειοληπτικές πράξεις για χρηματοδοτική συνδρομή

σε εκατ. EUR
	ΕΜΧΣ	ΙΠ	ΜΧΣ	Ευρατόμ	ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση	Σύνολο
Σύνολο στις 31.12.2017	47 456	3 114	3 924	250	97	54 841
Νέες δανειοληπτικές πράξεις	4 500	—	515	50	—	5 065
Επιστροφές	(4 500 )	(1 350 )	(56)	(46)	—	(5 952 )
Συναλλαγματικές διαφορές	—	—	—	(0)	(1)	(1)
Μεταβολές λογιστικής αξίας	(56)	(30)	5	0	0	(82)
Σύνολο στις 31.12.2018	47 400	1 734	4 388	254	97	53 872
Μη κυκλοφορούσες	46 800	200	4 309	213	—	51 521
Κυκλοφορούσες	600	1 534	79	41	97	2 350

Οι δανειοληπτικές πράξεις περιλαμβάνουν κυρίως πιστοποιημένες οφειλές ανερχόμενες σε 53 725 εκατ. EUR (2017: 54 674 εκατ. EUR). Οι μεταβολές της λογιστικής αξίας αντιστοιχούν στη μεταβολή των δεδουλευμένων τόκων.

Εκτός από την υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ, η αποπληρωμή των ανωτέρω δανειοληπτικών πράξεων είναι εντέλει εγγυημένη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ —βλ. σημείωση 4.1.2—, και κατ’ επέκταση από κάθε κράτος μέλος.

Αποτελεσματικά επιτόκια δανειοληπτικών πράξεων (εκφρασμένα σε φάσμα επιτοκίων)

	31.12.2018	31.12.2017
Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ)	0 % - 3,82 %	0 % - 4,54 %
Ευρατόμ	0 % - 5,68 %	0 % - 5,68 %
Ισοζύγιο πληρωμών (ΙΠ)	2,88 % - 3,38 %	2,88 % - 3,38 %
Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης (ΕΜΧΣ)	0,50 % - 3,75 %	0,62 % - 3,75 %
Υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ	6,91 % - 8,97 %	6,91 % - 8,97 %

2.11.1.2.   Άλλες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Μη κυκλοφορούσες
Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης	1 331	1 456
Κτίρια εξοφλούμενα με δόσεις	314	305
Λοιπά	115	159
	1 760	1 920
Κυκλοφορούσες
Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης	93	89
Κτίρια εξοφλούμενα με δόσεις	29	24
Πρόστιμα που πρέπει να επιστραφούν	125	13
Λοιπά	5	24
	252	150
Σύνολο	2 012	2 070

Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης

σε εκατ. EUR
Περιγραφή	Μελλοντικά καταβλητέα ποσά
	< 1 έτος	1-5 έτη	> 5 έτη	Σύνολο παθητικού
Γήπεδα και κτίρια	86	428	893	1 407
Λοιπά πάγια στοιχεία ενεργητικού	7	10	—	17
Σύνολο στις 31.12.2018	93	438	893	1 424
Τόκοι	60	216	196	472
Σύνολο της ελάχιστης καταβολής μελλοντικών μισθωμάτων στις 31.12.2018	153	654	1 089	1 896
Σύνολο της ελάχιστης καταβολής μελλοντικών μισθωμάτων στις 31.12.2017	158	682	1 271	2 111

Τα ανωτέρω ποσά που αφορούν μισθώσεις και κτίρια θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από επόμενους προϋπολογισμούς.

2.11.2.    Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος

σε εκατ. EUR
Είδος παραγώγου	31.12.2018		31.12.2017
	Ονομαστικό ποσό	Εύλογη αξία	Ονομαστικό ποσό	Εύλογη αξία
Εγγύηση στο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο	536	20	—	—
Συμβόλαιο δικαιωμάτων προαίρεσης σε ξένο νόμισμα (συμβόλαιο αγοράς και πώλησης δικαιωμάτων πώλησης)	11	2	9	2
Σύνολο	546	22	9	2
Μη κυκλοφορούσες	82	7	9	2
Κυκλοφορούσες	464	15	—	—

Εγγύηση στο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο

Οι χορηγούμενες εγγυήσεις στο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, καθώς δεν εμπίπτουν στον ορισμό της υποχρέωσης από οικονομική εγγύηση — βλ. σημείωση 1.5.12. Την 31η Δεκεμβρίου 2018 ο τομέας αυτός αφορά εγγύηση που χορηγήθηκε από την ΕΕ στο πλαίσιο των χρηματοδοτικών μέσων του προγράμματος «Ορίζων 2020» (βλ. σημείωση 2.4.1) στον όμιλο της ΕΤΕπ για χαρτοφυλάκια επενδυτικών δραστηριοτήτων μετοχικού κεφαλαίου. Η χρηματοοικονομική υποχρέωση της ΕΕ αποτιμάται με βάση την αξία των υποκείμενων επενδύσεων.

Συμβόλαιο δικαιωμάτων προαίρεσης σε ξένο νόμισμα

Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 η ΕΕ κατέχει παράγωγο χρηματοοικονομικό μέσο (συμβόλαιο δικαιωμάτων προαίρεσης σε ξένο νόμισμα – τύπος συμβολαίου αγοράς και πώλησης δικαιωμάτων πώλησης), στο οποίο καλύπτει την υποτίμηση του ξένου νομίσματος (UHA) στη συναλλαγματική ισοτιμία σε σχέση με δάνεια τα οποία χορηγούνται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε ΜΜΕ στην Ουκρανία προκειμένου να ενισχυθεί η πρόσβαση σε χρηματοδότηση, καθώς και η ελκυστικότητα των όρων δανεισμού στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τους όρους του συμβολαίου, η ΕΕ παρέχει στους εταίρους της δικαίωμα αγοράς, για κάθε επιλέξιμο δάνειο, έως 30 % κατ’ ανώτατο όριο, για συνεισφορά της ΕΕ σε περίπτωση υποτίμησης της ισοτιμίας UHA/EUR.

Ιεράρχηση εύλογης αξίας χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων που αποτιμώνται στην εύλογη αξία

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Επίπεδο 1: Χρηματιστηριακές τιμές σε ενεργές αγορές	—	—
Επίπεδο 2: Παρατηρήσιμες παράμετροι εκτός των επίσημων χρηματιστηριακών τιμών	2	2
Επίπεδο 3: Τεχνικές αποτίμησης με παραμέτρους που δεν βασίζονται σε παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς	20	—
Σύνολο	22	2

2.11.3.    Υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις

Η εγγύηση του ΕΤΣΕ όσον αφορά το δανειακό χαρτοφυλάκιο που εκταμιεύθηκε από την ΕΤΕπ στο σκέλος υποδομών και καινοτομίας του ΕΤΣΕ ταξινομείται ως υποχρέωση από οικονομική εγγύηση. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018, το σύνολο της υποχρέωσης από την οικονομική εγγύηση του ΕΤΣΕ ανερχόταν σε μηδέν EUR, διότι τα έσοδα που πρόκειται να εισπραχθούν στο πλαίσιο της εγγύησης υπερβαίνουν τις αναμενόμενες ζημίες (βλ. σημείωση 4.1.1).

2.12.   ΟΦΕΙΛΕΣ

σε εκατ. EUR
	Ακαθάριστο ποσό	Προσαρμογές	Καθαρό ποσό στις 31.12.2018	Ακαθάριστο ποσό	Προσαρμογές	Καθαρό ποσό στις 31.12.2017
Δηλώσεις δαπανών και τιμολόγια που παρελήφθησαν από:
Κράτη μέλη:
ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	247	—	247	481	—	481
ΕΤΠΑ & ΤΣ	10 761	(1 724 )	9 037	12 602	(883)	11 719
ΕΚΤ	5 195	(496)	4 699	4 183	(264)	3 919
Λοιπά	632	(75)	557	746	(280)	466
Οντότητες ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου	1 461	(179)	1 282	1 563	(144)	1 419
Συνολικό κόστος από δηλώσεις δαπανών και παραληφθέντα τιμολόγια	18 296	(2 475 )	15 821	19 574	(1 571 )	18 004
ΕΓΤΕ	14 772	ά/α	14 772	11 534	ά/α	11 534
Οφειλές ιδίων πόρων	769	ά/α	769	8 836	ά/α	8 836
Διάφορες οφειλές	570	ά/α	570	341	ά/α	341
Λοιπά	294	ά/α	294	333	ά/α	333
Σύνολο	34 701	(2 475 )	32 227	40 618	(1 571 )	39 048

Οι οφειλές περιλαμβάνουν τιμολόγια και δηλώσεις δαπανών που έχουν παραληφθεί αλλά δεν έχουν ακόμη εξοφληθεί στο τέλος του έτους. Αρχικά αναγνωρίζονται κατά τον χρόνο παραλαβής των τιμολογίων / δηλώσεων δαπανών για τα ζητούμενα ποσά. Στη συνέχεια, οι οφειλές προσαρμόζονται ώστε να αντικατοπτρίζουν μόνο τα ποσά που γίνονται δεκτά κατόπιν ελέγχου των δαπανών, καθώς και τα ποσά που εκτιμώνται ως επιλέξιμα. Τα ποσά που εκτιμώνται ως μη επιλέξιμα περιλαμβάνονται στη στήλη «Προσαρμογές»· τα μεγαλύτερα ποσά αφορούν τις διαρθρωτικές δράσεις.

Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, ο κανονισμός περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) που εφαρμόζεται στα διαρθρωτικά ταμεία (ΕΤΠΑ και ΕΚΤ), στο Ταμείο Συνοχής και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) προβλέπει ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ προστατεύεται μέσω συστηματικής παρακράτησης του 10 % των ενδιάμεσων πληρωμών που πραγματοποιούνται. Τον Φεβρουάριο μετά τη λήξη της λογιστικής χρήσης του ΚΚΔ (1 Ιουλίου - 30 Ιουνίου), ο κύκλος ελέγχου ολοκληρώνεται μέσω διαχειριστικών επαληθεύσεων από τις διαχειριστικές αρχές και ελέγχων από τις ελεγκτικές αρχές. Η Επιτροπή εξετάζει τα έγγραφα διασφάλισης και τους λογαριασμούς που υποβάλλουν οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών. Η πληρωμή / ανάκτηση του τελικού υπολοίπου πραγματοποιείται μόνο μετά την περάτωση της αξιολόγησης και την αποδοχή των λογαριασμών. Το ποσό που παρακρατήθηκε σύμφωνα με τη διάταξη αυτή στο τέλος του 2018 ανερχόταν σε 5,7 δισ. EUR. Μέρος του ποσού αυτού (0,9 δισ. EUR) εκτιμάται ως μη επιλέξιμο βάσει των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από τα κράτη μέλη στους λογαριασμούς τους και περιλαμβάνεται επίσης στη στήλη «Προσαρμογές». Το τελικό σκέλος των προσαρμογών των οφειλών περιλαμβάνει τα ποσά που αντιστοιχούν στις λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη (βλ. σημείωση 2.5.2) και τα οποία ακόμη δεν έχουν καταβληθεί στο τέλος του έτους (0,8 δισ. EUR).

Οι οφειλές που αφορούν την πολιτική συνοχής (ΕΤΠΑ, ΤΣ, ΕΚΤ) έχουν μειωθεί, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι οι δηλώσεις δαπανών που αφορούν την περίοδο 2007-2013 έχουν μειωθεί σημαντικά στο επίπεδο των 3,5 δισ. EUR (2017: 10 δισ. EUR), καθώς η Επιτροπή ελέγχει τις τελικές δηλώσεις δαπανών τις οποίες υποβάλλουν τα κράτη μέλη. Ταυτόχρονα, οι δηλώσεις που αφορούν την περίοδο 2014-2020 αυξήθηκαν σε 10 δισ. EUR (2017: 5 δισ. EUR) μετά την περαιτέρω πρόοδο που σημειώθηκε στην υλοποίηση των προγραμμάτων.

Η αύξηση των οφειλών του ΕΓΤΕ συνδέεται με την κατανομή των συνολικών υποχρεώσεων του ΕΓΤΕ μεταξύ οφειλών και δεδουλευμένων εξόδων. Οι συνολικές υποχρεώσεις του ΕΓΤΕ παραμένουν σχετικά σταθερές στα 44 159 εκατ. EUR, έναντι 44 837 εκατ. EUR κατά το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, το 2018 τα δηλωθέντα ποσά που ήδη καλύπτονταν από απόφαση συμμόρφωσης (και καταλογίστηκαν ως οφειλές) είναι υψηλότερα σε σύγκριση με το 2017.

Αιτήσεις προχρηματοδότησης

Πέραν των προαναφερθέντων ποσών, στο τέλος του 2018 έχουν παραληφθεί αιτήσεις προχρηματοδότησης ύψους 0,5 δισ. EUR, για τις οποίες τα σχετικά ποσά δεν είχαν καταβληθεί στο τέλος του έτους. Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, τα ποσά αυτά δεν εγγράφονται ως οφειλές.

Οφειλές ιδίων πόρων

Οι οφειλές ιδίων πόρων αναφέρονται στις συνεισφορές των κρατών μελών στον προϋπολογισμό της ΕΕ οι οποίες πρέπει να επιστραφούν στο τέλος του έτους μετά την έγκριση του διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 6/2018 στις 12 Δεκεμβρίου 2018. Οι διορθωτικοί προϋπολογισμοί εκτελούνται σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου (20). Σύμφωνα με την εν λόγω νομική διάταξη, τα προκύπτοντα ποσά επιστράφηκαν στα κράτη μέλη την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Ιανουαρίου του 2019. Το σημαντικό ποσό στις 31 Δεκεμβρίου 2017 οφειλόταν στην έγκριση του διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 6/2017 στις 30 Νοεμβρίου 2017. Φέτος, από τον διορθωτικό προϋπολογισμό προέκυψαν κυρίως πρόσθετες συνεισφορές των κρατών μελών (βλ. σημείωση 2.6.1.1).

2.13.   ΔΕΔΟΥΛΕΥΜΕΝΑ ΕΞΟΔΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ ΕΣΟΔΑ

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Δεδουλευμένα έξοδα	62 877	63 588
Προεισπραχθέντα έσοδα	96	111
Λοιπά	213	203
Σύνολο	63 186	63 902

Η κατανομή των δεδουλευμένων εξόδων έχει ως εξής:

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
ΕΓΤΕ	29 387	33 303
ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	18 687	17 464
ΕΤΠΑ και ΤΣ	5 863	4 249
ΕΚΤ	2 321	2 870
Λοιπά	6 619	5 702
Σύνολο	62 877	63 588

Η μεγαλύτερη μεταβολή αφορά τη γεωργία (ΕΓΤΕ)· για την επεξήγηση, βλ. σημείωση 2.12. Όσον αφορά την πολιτική συνοχής, η αύξηση για τα ΕΤΠΑ και ΤΣ οφείλεται στην αύξηση των δεδουλευμένων για την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 καθώς τα προγράμματα εξελίσσονται περαιτέρω.

ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

2.14.   ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Αποθεματικό εύλογης αξίας	2.14.1	231	278
Αποθεματικό του Ταμείου Εγγυήσεων	2.14.2	2 849	2 663
Άλλα αποθεματικά	2.14.3	1 881	1 935
Σύνολο		4 961	4 876

2.14.1.    Αποθεματικό εύλογης αξίας

Βάσει των λογιστικών κανόνων της ΕΕ, οι προσαρμογές της εύλογης αξίας των διαθέσιμων προς πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού εγγράφονται πλέον στο αποθεματικό εύλογης αξίας.

Μεταβολές του αποθεματικού εύλογης αξίας κατά τη διάρκεια της περιόδου

σε εκατ. EUR
	2018	2017
περιλαμβανόμενα στο αποθεματικό εύλογης αξίας	(70)	(8)
περιλαμβανόμενα στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων	23	6
Σύνολο	(47)	(2)

2.14.2.    Αποθεματικό του Ταμείου Εγγυήσεων

Το αποθεματικό αυτό περιλαμβάνει το καθορισμένο ποσοστό-στόχο 9 % των ανεξόφλητων ποσών που εγγυάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ στο πλαίσιο της εντολής εξωτερικής δανειοδότησης της ΕΤΕπ, το οποίο πρέπει να παραμένει ως στοιχείο ενεργητικού στο Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις (βλ. σημείωση 2.4.1).

2.14.3.    Άλλα αποθεματικά

Το ποσό αυτό αφορά κατά κύριο λόγο τα αποθεματικά της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ (1 514 εκατ. EUR) για τα στοιχεία ενεργητικού του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα, τα οποία δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της εκκαθάρισης της ΕΚΑΧ.

2.15.   ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ

	σε εκατ. EUR
Απαιτήσεις έναντι των κρατών μελών στις 31.12.2017	75 234
Επιστροφή του πλεονάσματος του προϋπολογισμού 2017 σε κράτη μέλη	556
Μεταβολές του αποθεματικού του Ταμείου Εγγυήσεων	186
Επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους	4 396
Άλλες μεταβολές αποθεματικών	(30)
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	(13 918 )
Σύνολο απαιτήσεων έναντι των κρατών μελών στις 31.12.2018	66 424

Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το μέρος των εξόδων που έχει πραγματοποιήσει η ΕΕ έως τις 31 Δεκεμβρίου, τα οποία πρέπει να χρηματοδοτηθούν από επόμενους προϋπολογισμούς. Έτσι, σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση πολλά έξοδα αναγνωρίζονται στο έτος Ν μολονότι μπορεί να καταβληθούν στην ουσία το έτος Ν + 1 (ή αργότερα) και επομένως να χρηματοδοτηθούν από τον προϋπολογισμό του έτους Ν + 1 (ή αργότερα). Η καταχώριση των ποσών αυτών στους λογαριασμούς παθητικού, σε συνδυασμό με το ότι τα αντίστοιχα ποσά χρηματοδοτούνται από επόμενους προϋπολογισμούς, έχει ως αποτέλεσμα την υπέρογκη αύξηση του παθητικού σε σχέση με το ενεργητικό στο τέλος του έτους. Τα πιο σημαντικά ποσά που πρέπει να τονιστούν αφορούν τις δραστηριότητες του ΕΓΤΕ και τις υποχρεώσεις για παροχές σε εργαζομένους.

Τονίζεται, επίσης, ότι τα ανωτέρω δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Τα έσοδα του προϋπολογισμού πρέπει να ισοσκελίζουν ή να υπερβαίνουν πάντα τις δαπάνες του προϋπολογισμού και τυχόν πλεόνασμα εσόδων επιστρέφεται στα κράτη μέλη.

Οι επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους αφορούν τα αναλογιστικά κέρδη και τις ζημίες που προκύπτουν από την αναλογιστική αποτίμηση των εν λόγω υποχρεώσεων. Από την 1η Ιανουαρίου 2018 εφαρμόζεται ο τροποποιημένος λογιστικός κανόνας 12 της ΕΕ (που βασίζεται στο IPSAS 39) για τις παροχές σε εργαζομένους. Σύμφωνα με αυτόν τον κανόνα, τα αναλογιστικά κέρδη και οι ζημίες παρουσιάζονται ως μεταβολή στο καθαρό ενεργητικό και όχι στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

3.   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

ΕΣΟΔΑ

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ: ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ

3.1.   ΠΟΡΟΙ ΑΕΕ

Τα έσοδα από ίδιους πόρους αποτελούν το βασικό στοιχείο των λειτουργικών εσόδων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα έσοδα από το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) ανέρχονται σε 105 780 εκατ. EUR για το 2018 (2017: 78 620 εκατ. EUR) και αποτελούν τη σημαντικότερη από τις τρεις κατηγορίες ιδίων πόρων. Επιβάλλεται ενιαίος συντελεστής στο ΑΕΕ κάθε κράτους μέλους. Τα έσοδα από το ΑΕΕ εξισορροπούν τα έσοδα και τις δαπάνες, δηλαδή χρηματοδοτούν το μέρος του προϋπολογισμού που δεν καλύπτεται από άλλες πηγές εσόδων. Η αύξηση των εσόδων από το ΑΕΕ οφείλεται κυρίως στην αύξηση των πιστώσεων πληρωμών το 2018 σε συνδυασμό με το περιορισμένο πλεόνασμα του προϋπολογισμού από το προηγούμενο οικονομικό έτος (556 εκατ. EUR· εξαιρουμένου του αποτελέσματος ΕΖΕΣ). Και τα δύο στοιχεία επηρέασαν τις ζητούμενες συνεισφορές από το ΑΕΕ των κρατών μελών για το 2018, δεδομένου ότι η συνεισφορά αυτή είναι εξισορροπητική.

3.2.   ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Τελωνειακοί δασμοί	22 763	20 475
Εισφορές ζάχαρης	4	45
Σύνολο	22 767	20 520

Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι περιλαμβάνουν τους τελωνειακούς δασμούς και τις εισφορές ζάχαρης. Τα κράτη μέλη παρακρατούν, ως δαπάνες είσπραξης, το 20 % των παραδοσιακών ιδίων πόρων και τα ανωτέρω ποσά αντιπροσωπεύουν το καθαρό ποσό. Η αύξηση των τελωνειακών δασμών συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τα δεδουλευμένα έσοδα της υπόθεσης παράβασης (βλ. σημείωση 2.6.1.1).

3.3.   ΠΟΡΟΙ ΦΠΑ

Ο ΦΠΑ ορίζεται ως το δεύτερο είδος ιδίων πόρων της Ένωσης καθώς ο συγκεκριμένος τύπος φόρου ήταν ο πρώτος που εναρμονίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε επίπεδο ΕΕ. Η συνεισφορά του ΦΠΑ υπολογίζεται με την εφαρμογή ενιαίου συντελεστή καταβολής 0,3 % στην εθνική βάση ΦΠΑ που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) κάθε κράτους μέλους. Για την περίοδο 2014-2020, η απόφαση 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ (21) του Συμβουλίου προβλέπει μειωμένο συντελεστή καταβολής 0,15 % για τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία.

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ: ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

3.4.   ΠΡΟΣΤΙΜΑ

Τα έσοδα αυτά ύψους 6 740 εκατ. EUR (2017: 4 664 εκατ. EUR) αφορούν πρόστιμα που έχει επιβάλει η Επιτροπή σε εταιρείες για παραβάσεις των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ και πρόστιμα που έχει επιβάλει η Επιτροπή σε κράτη μέλη για παραβάσεις της νομοθεσίας της ΕΕ. Η Επιτροπή αναγνωρίζει τα έσοδα από πρόστιμα όταν εκδίδει την απόφαση περί επιβολής προστίμου και την κοινοποιεί επισήμως στον ενδιαφερόμενο. Τα ποσά αφορούν κυρίως πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού (6 534 εκατ. EUR). Οι μεγαλύτερες υποθέσεις αφορούν παραβάσεις των κανόνων αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας της ΕΕ, δηλαδή πρόστιμο που επιβλήθηκε στην Google λόγω της επιβολής παράνομων περιορισμών στους κατασκευαστές συσκευών Android και στους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων κινητών επικοινωνιών (4 343 εκατ. EUR) και πρόστιμο που επιβλήθηκε στην Qualcomm λόγω κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά στον τομέα των συνόλων τσιπ (997 εκατ. EUR).

3.5.   ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Επιμερισμένη διαχείριση	2 116	1 775
Άμεση διαχείριση	65	81
Έμμεση διαχείριση	34	23
Σύνολο	2 215	1 879

Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει κυρίως τα εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν από την Επιτροπή τα οποία εισπράττονται ή αντισταθμίζουν (δηλαδή αφαιρούνται από) τις επακόλουθες πληρωμές που καταχωρίστηκαν στο λογιστικό σύστημα της Επιτροπής για την ανάκτηση δαπανών που είχαν καταβληθεί στο παρελθόν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι ανακτήσεις βασίζονται σε ελέγχους, λογιστικούς ελέγχους ή αναλύσεις επιλεξιμότητας και, ως εκ τούτου, οι εν λόγω δράσεις αποτελούν σημαντικό ζήτημα όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Οι ενέργειες αυτές προστατεύουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ από δαπάνες κατά παράβαση της νομοθεσίας.

Περιλαμβάνονται επίσης τα εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν από κράτη μέλη για δικαιούχους δαπανών του ΕΓΤΕ, καθώς και η μεταβολή των εκτιμήσεων για τα δεδουλευμένα έσοδα από το τέλος της προηγούμενης χρήσης στην τρέχουσα.

Τα ποσά που περιλαμβάνονται στον ανωτέρω πίνακα αφορούν έσοδα τα οποία αποκτήθηκαν μέσω της έκδοσης ενταλμάτων είσπραξης. Για αυτόν τον λόγο, τα εν λόγω ποσά δεν μπορούν και δεν δείχνουν το σύνολο των μέτρων που ελήφθησαν για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ, ιδιαίτερα όσον αφορά την πολιτική συνοχής όπου έχουν θεσπιστεί ειδικοί μηχανισμοί για την εξασφάλιση της διόρθωσης μη επιλέξιμων δαπανών, οι περισσότερες εκ των οποίων δεν συνεπάγονται έκδοση εντάλματος είσπραξης. Δεν περιλαμβάνονται τα ποσά τα οποία εισπράχθηκαν μέσω της αντιστάθμισης εξόδων, τα ποσά τα οποία ανακτήθηκαν μέσω ανακλήσεων και οι εισπράξεις ποσών προχρηματοδοτήσεων.

Η ανάκτηση δαπανών υπό επιμερισμένη διαχείριση αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου:

Γεωργία: ΕΓΤΕ και αγροτική ανάπτυξη

Στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ και του ΕΓΤΑΑ, τα ποσά που καταλογίζονται ως έσοδα του έτους στον τομέα αυτόν είναι οι δημοσιονομικές διορθώσεις του έτους και οι επιστροφές που δηλώθηκαν από κράτη μέλη και εισπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους, καθώς και η καθαρή αύξηση των υπολοίπων που δηλώθηκαν από κράτη μέλη προς είσπραξη στο τέλος του έτους σχετικά με απάτες και παρατυπίες.

Πολιτική συνοχής

Τα κυριότερα ποσά που σχετίζονται με την πολιτική συνοχής αφορούν δεδουλευμένα έσοδα της τάξης των 1 146 εκατ. EUR, τα οποία αναμένει να ανακτήσει η Επιτροπή από τα κράτη μέλη. Η ανάκτηση θα πραγματοποιηθεί ως αποτέλεσμα της εξέτασης και αποδοχής των ετήσιων λογαριασμών που υπέβαλαν τα κράτη μέλη στις 15 Φεβρουαρίου 2019. Η διαδικασία αποδοχής των ετήσιων λογαριασμών των κρατών μελών θεσπίστηκε για πρώτη φορά στον τομέα της συνοχής για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020.

3.6.   ΛΟΙΠΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

σε εκατ. EUR
		2018	2017
Φόροι και εισφορές του προσωπικού		1 268	1 218
Συνεισφορές τρίτων χωρών		1 376	1 269
Συνεισφορές κρατών μελών για εξωτερική βοήθεια		594	988
Μεταβίβαση στοιχείων ενεργητικού		85	208
Προσαρμογή προβλέψεων		100	29
Γεωργικές εισφορές		4	4
Δημοσιονομικές προσαρμογές		(726)	5 806
Λοιπά		612	854
Σύνολο		3 312	10 376

Τα έσοδα από φόρους και εισφορές του προσωπικού αφορούν πρωτίστως τις κρατήσεις από τους μισθούς των υπαλλήλων. Οι συνταξιοδοτικές εισφορές και ο φόρος εισοδήματος αντιπροσωπεύουν τα σημαντικότερα ποσά εντός αυτής της κατηγορίας.

Οι συνεισφορές τρίτων χωρών είναι συνεισφορές από τις χώρες ΕΖΕΣ και τις υποψήφιες για προσχώρηση χώρες.

Οι συνεισφορές κρατών μελών για εξωτερική βοήθεια είναι κυρίως τα ποσά που εισπράχθηκαν για τη σύσταση της διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία.

Η μεταβίβαση εσόδων από στοιχεία ενεργητικού αφορά κυρίως τη μεταφορά των δορυφόρων στο πλαίσιο του προγράμματος Copernicus από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ) στην Επιτροπή (βλ. σημείωση 2.2). Η μεταφορά αυτή είναι μια μη ανταλλακτική συναλλαγή σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, η οποία θα πραγματοποιηθεί σε μελλοντικές περιόδους για τους υπόλοιπους δορυφόρους του προγράμματος Copernicus που βρίσκονται επί του παρόντος υπό κατασκευή.

Οι δημοσιονομικές προσαρμογές είχαν ως αποτέλεσμα αρνητικό ποσό, καθώς περιλαμβάνουν σημαντικά χαμηλότερο πλεόνασμα προϋπολογισμού από το προηγούμενο έτος (555 εκατ. EUR έναντι 6,4 δισ. EUR το 2017) και μεγάλες προσαρμογές του ΑΕΕ/ΦΠΑ της τάξης των 1 292 εκατ. EUR.

Το ποσό των λοιπών εσόδων από μη ανταλλακτικές συναλλαγές για το 2018 περιλαμβάνει ποσό 100 εκατ. EUR το οποίο διεκδικείται από το ΕΤΑ και το οποίο αντιπροσωπεύει τη συνεισφορά του στον προϋπολογισμό της ΕΕ για τους σκοπούς του Ταμείου Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ το οποίο συστάθηκε το 2018 βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1601. Άλλα σημαντικά ποσά αφορούν χρηματοδότηση της ΕΚΑΧ για την έρευνα στον τομέα του άνθρακα και του χάλυβα (64 εκατ. EUR) και εισφορές από άλλες οντότητες (176 εκατ. EUR).

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

3.7.   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΣΟΔΑ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Τόκοι από:
Εκπρόθεσμες πληρωμές	1 458	217
Δάνεια	1 265	1 379
Λοιπά	68	41
Προσαύξηση υποχρεώσεων από οικονομικές εγγυήσεις (ΕΤΣΕ)	121	61
Μερίσματα	103	23
Χρηματοοικονομικά έσοδα από χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	29	57
Πραγματοποιηθέντα κέρδη από διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού	23	38
Λοιπά	48	28
Σύνολο	3 115	1 845

Τα έσοδα από τόκους υπερημερίας προέρχονται κυρίως από πρόστιμα και συνεισφορές ιδίων πόρων που οφείλονται και δεν έχουν καταβληθεί εμπρόθεσμα. Ένα ποσό 1,3 δισ. EUR αφορά τις υποθέσεις ιδίων πόρων που αναφέρονται στη σημείωση 2.6.1.1.

Τα έσοδα από τόκους δανείων αφορούν κυρίως δάνεια χορηγούμενα για χρηματοδοτική συνδρομή (βλ. σημείωση 2.4.3).

3.8.   ΛΟΙΠΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Έσοδα από αμοιβές για παροχή υπηρεσιών (οργανισμοί)	602	557
Συναλλαγματικά κέρδη	329	281
Έσοδα από αμοιβές και προσαυξήσεις που αφορούν χρηματοδοτικά μέσα	54	51
Μερίδιο καθαρού αποτελέσματος ΕΤΕ	37	21
Πώληση αγαθών	33	42
Έσοδα σχετικά με πάγια στοιχεία ενεργητικού	27	43
Λοιπά	297	338
Σύνολο	1 379	1 332

Τα έσοδα από αμοιβές για παροχή υπηρεσιών περιλαμβάνουν κυρίως τέλη για άδειες κυκλοφορίας που χρεώνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων και τέλη σημάτων που εισπράττονται από το Γραφείο διανοητικής ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΔΑΠΑΝΕΣ

3.9.   ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

σε εκατ. EUR
Εκτελέστηκαν από κράτη μέλη	2018	2017
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων	43 527	44 289
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	13 149	11 359
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείο Συνοχής	30 230	17 650
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο	11 935	7 353
Λοιπά	2 826	1 253
Σύνολο	101 666	81 905

Η μεγαλύτερη αύξηση αφορά την πολιτική συνοχής (ΕΤΠΑ, ΤΣ και ΕΚΤ) και σχετίζεται κυρίως με δαπάνες που δηλώθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους, οι οποίες καταβλήθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν για την εκκαθάριση της προχρηματοδότησης. Παρότι σημειώθηκε μείωση των δαπανών για την περίοδο 2007-2013 (φάση κλεισίματος),η εκτέλεση για την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 αυξήθηκε σημαντικά το 2018. Το ίδιο ισχύει και για το ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης.

Οι λοιπές δαπάνες περιλαμβάνουν κυρίως: το άσυλο και τη μετανάστευση (0,6 δισ. EUR), το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (0,4 δισ. EUR), το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (0,9 δισ. EUR) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (0,6 δισ. EUR). Η αύξηση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος αφορά κυρίως το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας.

3.10.   ΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Εκτελέστηκαν από την Επιτροπή	8 120	8 831
Εκτελέστηκαν από τους εκτελεστικούς οργανισμούς της ΕΕ	8 964	6 699
Εκτελέστηκαν από τα καταπιστευματικά ταμεία	468	208
Σύνολο	17 551	15 738

Τα ποσά αυτά αφορούν κυρίως την εφαρμογή της πολιτικής στον τομέα της έρευνας (7,3 δισ. EUR), τα προγράμματα για τα δίκτυα (2,7 δισ. EUR), τα μέσα συνεργασίας για την ανάπτυξη (1,4 δισ. EUR) και την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας (1,1 δισ. EUR).

Η αύξηση των δαπανών υπό καθεστώς άμεσης διαχείρισης που εκτελέστηκαν από τους εκτελεστικούς οργανισμούς της ΕΕ (1,7 δισ. EUR) αφορά κυρίως τον Εκτελεστικό Οργανισμό Καινοτομίας και Δικτύων (INEA) και ειδικότερα το τμήμα μεταφορών του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ). Ο ΜΣΕ για τις μεταφορές είναι το χρηματοδοτικό μέσο για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής για τις υποδομές μεταφορών και στοχεύει στην ανάπτυξη νέων ή στην αναβάθμιση/αποκατάσταση των υφιστάμενων υποδομών μεταφορών στην Ευρώπη.

3.11.   ΕΜΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Εκτελέστηκαν από άλλες υπηρεσίες και οργανισμούς της ΕΕ	3 396	2 667
Εκτελέστηκαν από τρίτες χώρες	679	1 101
Εκτελέστηκαν από διεθνείς οργανισμούς	3 337	3 014
Εκτελέστηκαν από άλλες οντότητες	3 569	1 478
Σύνολο	10 981	8 260

Από τις δαπάνες έμμεσης διαχείρισης, 4,2 δισ. EUR αφορούν εξωτερικές δράσεις (κυρίως στους τομείς της προενταξιακής βοήθειας, της ανθρωπιστικής βοήθειας, της διεθνούς συνεργασίας και της γειτονίας). Επιπλέον ποσό ύψους 6 δισ. EUR συνδέεται με την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης (σε τομείς όπως η έρευνα, τα δορυφορικά συστήματα πλοήγησης και η εκπαίδευση).

3.12.   ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Κόστος προσωπικού	6 454	6 193
Κόστος συντάξεων	4 476	3 808
Σύνολο	10 929	10 002

Το συνταξιοδοτικό κόστος αντιπροσωπεύει στοιχεία των μεταβολών που έχουν προκύψει μετά την αναλογιστική εκτίμηση των υποχρεώσεων παροχών σε εργαζομένους εκτός από τις αναλογιστικές παραδοχές. Ως εκ τούτου, δεν αντιπροσωπεύει τις πραγματικές καταβολές συντάξεων του έτους, οι οποίες είναι αισθητά χαμηλότερες.

3.13.   ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΣΕ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ

Από την 1η Ιανουαρίου 2018 εφαρμόζεται ο τροποποιημένος λογιστικός κανόνας 12 της ΕΕ (που βασίζεται στο IPSAS 39) για τις παροχές σε εργαζομένους. Σύμφωνα με αυτόν τον κανόνα, τα αναλογιστικά κέρδη και οι ζημίες («επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους») παρουσιάζονται ως μεταβολή στο καθαρό ενεργητικό και όχι στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Ο νέος λογιστικός κανόνας δεν επηρεάζει την εκτίμηση των ποσών αυτών.

3.14.   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Καταβληθέντες τόκοι:
Δανειοληπτικές πράξεις	1 260	1 373
Λοιπά	26	22
Ζημίες απομείωσης από δάνεια και απαιτήσεις	126	324
Ζημίες από χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	95	12
Χρηματοδοτικές μισθώσεις	73	81
Ζημίες απομείωσης από διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού	25	39
Πραγματοποιηθείσες ζημίες από διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού	21	2
Λοιπά	50	42
Σύνολο	1 677	1 896

Το ποσό των καταβληθέντων τόκων για τις δανειοληπτικές πράξεις αντιστοιχεί κυρίως σε έσοδα από τόκους δανείων για χρηματοδοτική συνδρομή (συνακόλουθες πράξεις).

3.15.   ΛΟΙΠΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Διοικητικές δαπάνες και δαπάνες πληροφορικής	2 313	2 521
Δαπάνες σχετικές με πάγια στοιχεία ενεργητικού	1 608	1 423
Προσαρμογή προβλέψεων	923	1 377
Συναλλαγματικές ζημίες	341	446
Έξοδα για λειτουργικές μισθώσεις	424	414
Μείωση των προστίμων από το Δικαστήριο	1	67
Λοιπά	598	509
Σύνολο	6 208	6 756

Οι δαπάνες που σχετίζονται με την έρευνα και την ανάπτυξη περιλαμβάνονται στις διοικητικές δαπάνες και τις δαπάνες πληροφορικής και έχουν ως εξής:

σε εκατ. EUR
	2018	2017
Δαπάνες έρευνας	385	376
Μη κεφαλαιοποιημένες δαπάνες ανάπτυξης	106	81
Σύνολο	491	456

3.16.   ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΕΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ (ΠΔΠ)

σε εκατ. EUR
	Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη	Βιώσιμη ανάπτυξη	Ασφάλεια και ιθαγένεια	Η Ευρώπη στον κόσμο	Διοίκηση	Δεν υπάγονται σε τομέα του ΠΔΠ (*2)	Σύνολο
Πόροι ΑΕΕ	—	—	—	—	—	105 780	105 780
Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι	—	—	—	—	—	22 767	22 767
ΦΠΑ	—	—	—	—	—	17 624	17 624
Πρόστιμα	—	—	—	—	—	6 740	6 740
Είσπραξη εξόδων	1 395	777	6	35	0	2	2 215
Λοιπά	1 223	48	109	228	5 077	(3 374 )	3 312
Έσοδα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	2 619	825	115	262	5 077	149 540	158 438
Χρηματοοικονομικά έσοδα	282	0	0	16	0	2 816	3 115
Λοιπά	170	(14)	(8)	6	337	887	1 379
Έσοδα από ανταλλακτικές συναλλαγές	453	(13)	(8)	23	337	3 703	4 494
Συνολικά έσοδα	3 072	812	107	285	5 414	153 243	162 932
Δαπάνες που εκτελέστηκαν από κράτη μέλη:
ΕΓΤΕ	—	(43 527 )	—	—	—	—	(43 527 )
ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	—	(13 149 )	—	—	—	—	(13 149 )
ΕΤΠΑ & ΤΣ	(30 230 )	—	—	—	—	—	(30 230 )
ΕΚΤ	(11 935 )	—	—	—	—	—	(11 935 )
Λοιπά	(437)	(596)	(1 762 )	(31)	—	—	(2 826 )
Εκτελέστηκαν από την Επιτροπή, τους εκτελεστικούς οργανισμούς και τα καταπιστευματικά ταμεία	(11 565 )	(571)	(930)	(4 496 )	(13)	24	(17 551 )
Εκτελέστηκαν από άλλες υπηρεσίες και οργανισμούς της ΕΕ	(2 767 )	2	(810)	(48)	—	226	(3 396 )
Εκτελέστηκαν από τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς	(505)	(74)	(202)	(3 236 )	(0)	—	(4 016 )
Εκτελέστηκαν από άλλες οντότητες	(2 696 )	(0)	2	(875)	(0)	—	(3 569 )
Κόστος προσωπικού και συντάξεων	(1 675 )	(369)	(447)	(699)	(6 697 )	(1 043 )	(10 929 )
Μεταβολές στις αναλογιστικές παραδοχές των παροχών σε εργαζομένους	—	—	—	—	—	—	—
Χρηματοοικονομικό κόστος	(149)	(22)	(0)	(16)	(93)	(1 397 )	(1 677 )
Λοιπά έξοδα	(1 945 )	(313)	(137)	(109)	(3 231 )	(472)	(6 208 )
Σύνολο δαπανών	(63 903 )	(58 620 )	(4 287 )	(9 510 )	(10 034 )	(2 661 )	(149 014 )
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	(60 831 )	(57 808 )	(4 180 )	(9 225 )	(4 620 )	150 581	13 918

Η απεικόνιση των εσόδων και δαπανών ανά τομέα του ΠΔΠ βασίζεται σε εκτίμηση, δεδομένου ότι δεν συνδέονται όλες οι δεσμεύσεις με τομέα του ΠΔΠ.

4.   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

4.1.   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

Οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις είναι πιθανές μελλοντικές υποχρεώσεις πληρωμής για την ΕΕ, οι οποίες μπορεί να προκύπτουν από παρελθόντα γεγονότα ή νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις που έχουν μεν αναληφθεί αλλά εξαρτώνται από μελλοντικά γεγονότα που δεν εμπίπτουν εξ ολοκλήρου στον έλεγχο της ΕΕ. Συνδέονται κυρίως με παρασχεθείσες οικονομικές εγγυήσεις (σε δάνεια και προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής) και με νομικούς κινδύνους. Όλες οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις, εξαιρουμένων όσων σχετίζονται με πρόστιμα και εγγυήσεις καλυπτόμενες από ταμεία (βλ. σημείωση 2.4.1), εφόσον λήξει η διάρκεια ισχύος τους, θα χρηματοδοτηθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ (και, συνεπώς, των κρατών μελών της ΕΕ) των επόμενων οικονομικών ετών.

4.1.1.    Εγγυήσεις του προϋπολογισμού

σε εκατ. EUR
	31.12.2018			31.12.2017
	Ανώτατο όριο	Υπογραφέντα ποσά	Εκταμιευθέντα ποσά	Ανώτατο όριο	Υπογραφέντα ποσά	Εκταμιευθέντα ποσά
Εγγυήσεις στο πλαίσιο της εντολής εξωτερικής δανειοδότησης της ΕΤΕπ	40 417	30 889	20 510	37 479	28 950	19 972
Εγγύηση ΕΤΣΕ	25 898	19 842	15 764	16 000	13 473	10 128
Σύνολο	66 315	50 731	36 273	53 479	42 423	30 100

Ο ανωτέρω πίνακας παρουσιάζει το άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ σε πιθανές μελλοντικές πληρωμές που συνδέονται με εγγυήσεις χορηγούμενες στον όμιλο της ΕΤΕπ. Τα εκταμιευθέντα ποσά αντιπροσωπεύουν τα ποσά που έχουν ήδη χορηγηθεί στους τελικούς δικαιούχους, ενώ τα υπογραφέντα ποσά περιλαμβάνουν τα εκταμιευθέντα ποσά και επιπροσθέτως τις συμφωνίες που έχουν ήδη υπογραφεί με δικαιούχους ή ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς αλλά δεν έχουν ακόμη εκταμιευθεί. Το ανώτατο όριο αντιπροσωπεύει τη συνολική εγγύηση την οποία ο προϋπολογισμός της ΕΕ, και ως εκ τούτου τα κράτη μέλη, έχουν δεσμευτεί να καλύψουν.

Εγγυήσεις στο πλαίσιο της εντολής εξωτερικής δανειοδότησης της ΕΤΕπ

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εγγυάται δάνεια τα οποία υπογράφει και χορηγεί η ΕΤΕπ από τους ιδίους πόρους της σε τρίτες χώρες. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 το ποσό των ανεξόφλητων δανείων που καλύπτονταν από την εγγύηση της ΕΕ ανερχόταν συνολικά στα 20 510 εκατ. EUR (2017: 19 972 εκατ. EUR). Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εγγυάται:

—	19 360 εκατ. EUR (2017: 18 583 εκατ. EUR) μέσω του Ταμείου Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις (βλ. σημείωση 2.4.1), και

—	1 150 εκατ. EUR (2017: 1 389 εκατ. EUR) απευθείας για δάνεια χορηγούμενα σε κράτη μέλη πριν από την προσχώρησή τους.

Πέραν του ποσού των 20 510 εκατ. EUR που αναφέρθηκε ανωτέρω ως εκταμιευθέν, η ΕΕ εγγυάται επιπλέον 210 εκατ. EUR εκκρεμών δανείων προς τη Συρία, για τα οποία έχουν πραγματοποιηθεί προβλέψεις.

Η εγγύηση της εντολής εξωτερικής δανειοδότησης της ΕΕ που συνδέεται με δάνεια που χορηγούνται από την ΕΤΕπ περιορίζεται στο 65 % των οφειλόμενων υπολοίπων για συμφωνίες που υπογράφηκαν μετά το 2007 (εντολές 2007-2013 και 2014-2020). Για συμφωνίες που υπογράφηκαν πριν από το 2007, η εγγύηση της ΕΕ περιορίζεται στο ποσοστό του ανώτατου ορίου των εγκεκριμένων γραμμών πίστωσης, που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι 65 %, αλλά μπορεί να είναι και 70 %, 75 % ή 100 %. Όταν η εκταμίευση δεν φθάνει το ανώτατο όριο, η εγγύηση της ΕΕ καλύπτει το συνολικό ποσό.

Ωστόσο, για τη γνωστοποίηση του μέγιστου ανοίγματος που αντιμετώπιζε η ΕΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2018 πρέπει επίσης να συμπεριληφθούν εγκεκριμένα δάνεια που πρόκειται να υπογραφούν αλλά δεν έχουν υπογραφεί ακόμη (9 528 εκατ. EUR) και δάνεια που έχουν υπογραφεί αλλά δεν έχουν ακόμη εκταμιευτεί (10 379 εκατ. EUR).

Τον Μάρτιο του 2018, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν την απόφαση (ΕΕ) 2018/412 (22), ώστε να καταστεί δυνατή η αύξηση του ανώτατου ορίου των χρηματοδοτικών δραστηριοτήτων της ΕΤΕπ στο πλαίσιο της εγγύησης της ΕΕ. Η εγγυητική συμφωνία με την ΕΤΕπ τροποποιήθηκε αναλόγως, με αποτέλεσμα την αύξηση του μέγιστου ανοίγματος της ΕΕ κατά 3,4 δισ. EUR το 2018.

Εγγύηση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)

Το ΕΤΣΕ είναι μια πρωτοβουλία με στόχο να αυξηθεί η ικανότητα του ομίλου της ΕΤΕπ να αναλαμβάνει κινδύνους μέσω της παροχής δυνατότητας στην ΕΤΕπ να επεκτείνει τις επενδύσεις της στην ΕΕ. Στόχος του ΕΤΣΕ είναι να στηρίξει πρόσθετες επενδύσεις στην ΕΕ, καθώς και την πρόσβαση μικρών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση. Το ΕΤΣΕ δεν αποτελεί χωριστή νομική οντότητα ούτε επενδυτικό ταμείο με τη στενή έννοια του όρου. Το αποθεματικό κινδύνου του ΕΤΣΕ παρέχει προστασία στην ΕΤΕπ έναντι των δυνητικών ζημιών από τις υποκείμενες δραστηριότητες. Αποτελείται από ένα σταδιακά χορηγούμενο κονδύλιο τουλάχιστον 7,5 δισ. EUR από τα ίδια κεφάλαια της ΕΤΕπ και μια εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους έως 26 δισ. EUR («εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ»). Η εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ παρέχεται στην ΕΤΕπ δυνάμει συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και της ΕΤΕπ, η οποία εφεξής αναφέρεται ως «συμφωνία ΕΤΣΕ». Η συμφωνία ΕΤΣΕ τροποποιήθηκε το 2018, αποτυπώνοντας το αυξημένο ανώτατο όριο εγγύησης της ΕΕ για το ΕΤΣΕ, που ανέρχεται σε 26 δισ. EUR, σύμφωνα με τον τροποποιημένο κανονισμό για το ΕΤΣΕ [κανονισμός (ΕΕ) 2017/2396].

Οι δραστηριότητες του ΕΤΣΕ διεξάγονται σε δύο σκέλη: το σκέλος υποδομών και καινοτομίας το οποίο υλοποιείται από την ΕΤΕπ (εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ 19,5 δισ. EUR) και το σκέλος για τις ΜΜΕ το οποίο υλοποιείται από το ΕΤΕ (εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ 6,5 δισ. EUR)· αμφότερα τα σκέλη διαθέτουν δανειακό χαρτοφυλάκιο και συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο. Το ΕΤΕ λειτουργεί στο πλαίσιο συμφωνίας με την ΕΤΕπ επί τη βάσει εγγύησης από την ΕΤΕπ την οποία αντεγγυάται η εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ δυνάμει της συμφωνίας ΕΤΣΕ.

Οι ρόλοι της ΕΕ και της ΕΤΕπ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ είναι διακριτοί. Το ΕΤΣΕ έχει συσταθεί στο πλαίσιο της ΕΤΕπ, η οποία χρηματοδοτεί τις δραστηριότητες (δάνεια και συμμετοχικές επενδύσεις) και, για αυτόν τον σκοπό, δανείζεται τα απαραίτητα κεφάλαια από τις κεφαλαιαγορές. Όσον αφορά το σκέλος υποδομών και καινοτομίας, η ΕΤΕπ λαμβάνει τις επενδυτικές αποφάσεις ανεξάρτητα και διαχειρίζεται τις δραστηριότητες σύμφωνα με τους κανόνες και τις διαδικασίες της. Το ίδιο εφαρμόζεται για τις δραστηριότητες του σκέλους για τις ΜΜΕ που διαχειρίζεται η ΕΤΕ.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επενδύσεις που υλοποιούνται στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ παραμένουν εστιασμένες στον ειδικό στόχο της αντιμετώπισης των αδυναμιών της αγοράς που εμποδίζουν τις επενδύσεις στην ΕΕ, καθώς και ότι είναι επιλέξιμες να προστατευθούν με την εγγύηση της ΕΕ, τέθηκε σε εφαρμογή ειδική δομή διακυβέρνησης. Η επιτροπή επενδύσεων των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων εξετάζει κάθε έργο που προτείνεται από την ΕΤΕπ στο σκέλος υποδομών και καινοτομίας όσον αφορά την επιλεξιμότητα κάθε έργου για κάλυψη από την εγγύηση της ΕΕ. Μόλις επιβεβαιωθεί η επιλεξιμότητα μιας δραστηριότητας ως δραστηριότητας εγγυημένης από το ΕΤΣΕ, η απόφαση για τη συνέχιση του έργου και τη διαχείρισή του υπόκειται στον κανονικό κύκλο έργου και την κανονική διαδικασία διακυβέρνησης της ΕΤΕπ. Όσον αφορά το σκέλος για τις ΜΜΕ, ο ρόλος της επιτροπής επενδύσεων περιορίζεται στην παροχή συμβουλών όσον αφορά την περιγραφή των προϊόντων του εν λόγω σκέλους, τα οποία εγκρίνονται από το διοικητικό συμβούλιο και τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΕΤΣΕ. Το ΕΤΣΕ εποπτεύεται επίσης από διοικητικό συμβούλιο που απαρτίζεται από πέντε μέλη, εκ των οποίων τρία ορίζονται από την Επιτροπή, ένα από την ΕΤΕπ και ένα μέλος χωρίς δικαίωμα ψήφου ορίζεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι αποφάσεις λαμβάνονται βάσει γενικής συναίνεσης και, εάν δεν μπορεί να επιτευχθεί συναίνεση, με ομόφωνη ψήφο μεταξύ των μελών του διοικητικού συμβουλίου που έχουν δικαίωμα ψήφου. Το διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ δεν λαμβάνει επενδυτικές αποφάσεις.

Ο ρόλος της ΕΕ αφορά την παροχή της εγγύησης του προϋπολογισμού της ΕΕ για μέρος των δυνητικών ζημιών τις οποίες ενδέχεται να υποστεί η ΕΤΕπ από τις επενδύσεις σε χρεωστικούς και συμμετοχικούς τίτλους. Κατά συνέπεια, η ΕΕ δεν παρεμβαίνει στην επιλογή και τη διαχείριση των δραστηριοτήτων του ΕΤΣΕ, δεν επενδύει χρήματα στις δραστηριότητες του ΕΤΣΕ και δεν αποτελεί άμεσο συμβαλλόμενο μέρος στα υποκείμενα μέσα. Δεδομένου ότι δεν πληρούνται τα κριτήρια ελέγχου και οι λογιστικές απαιτήσεις για την ενοποίηση βάσει των λογιστικών κανόνων της ΕΕ (και των IPSAS), τα σχετικά εγγυημένα στοιχεία ενεργητικού δεν καταλογίζονται στους ενοποιημένους ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ.

Η εγγύηση της ΕΕ που χορηγείται στον όμιλο της ΕΤΕπ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ, σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, καταλογίζεται ως υποχρέωση από οικονομικές εγγυήσεις για το δανειακό χαρτοφυλάκιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας, ως δημοσιονομική πρόβλεψη για το δανειακό χαρτοφυλάκιο του σκέλους που αφορά τις ΜΜΕ και ως παράγωγο (χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού ή χρηματοοικονομική υποχρέωση στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος) για αμφότερα τα συμμετοχικά χαρτοφυλάκια. Επιπλέον, στην παρούσα σημείωση παρουσιάζεται μια ενδεχόμενη υποχρέωση που σχετίζεται με την παρεχόμενη εγγύηση στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ.

Στο πλαίσιο του δανειακού χαρτοφυλακίου του σκέλους υποδομών και καινοτομίας του ΕΤΣΕ, η εγγύηση της ΕΕ καλύπτει το τμήμα πρώτης ζημίας του χαρτοφυλακίου χρηματοδοτικών δραστηριοτήτων τις οποίες έχει αναλάβει η ΕΤΕπ, οι οποίες αφορούν κυρίως τα συνήθη δάνεια και εγγυήσεις. Η εγγύηση της ΕΕ καταπίπτει όταν ο οφειλέτης αδυνατεί να πραγματοποιήσει την πληρωμή εμπρόθεσμα ή σε περίπτωση αναδιάρθρωσης χρέους. Για την εγγύηση της ΕΕ καταβάλλεται αντίτιμο ανάλογα με τον κίνδυνο τον οποίο αναλαμβάνει η ΕΕ και αυτό υλοποιείται με τη μορφή διανομής, μεταξύ της ΕΤΕπ και της ΕΕ, των συναφών με τον κίνδυνο εσόδων που εισπράττει η ΕΤΕπ από τις εγγυημένες δραστηριότητες. Τα έσοδα της ΕΕ θα πρέπει να καλύψουν πρώτα τις ζημίες που έχουν υποστεί οι εγγυημένες δραστηριότητες. Ως εκ τούτου, η εγγύηση της ΕΕ καταλογίζεται ως υποχρέωση από οικονομικές εγγυήσεις και μετράται, κατά την αρχική αναγνώριση, στην εύλογη αξία, η οποία προσδιορίζεται ως η καθαρή παρούσα αξία των εισπρακτέων προσαυξήσεων (τα έσοδα της ΕΕ). Κατά τις επόμενες ημερομηνίες ισολογισμού, η υποχρέωση από οικονομικές εγγυήσεις μετράται στην υψηλότερη αξία μεταξύ των αναμενόμενων ζημιών και του ποσού που είχε αρχικά αναγνωριστεί μείον, κατά περίπτωση, της σωρευμένης απόσβεσης των εσόδων. Η υποχρέωση από οικονομικές εγγυήσεις παρουσιάζεται ως το καθαρό ποσό μετά την αφαίρεση των εσόδων της ΕΕ τα οποία δεν έχουν ακόμη εισπραχθεί – μηδενική στις 31 Δεκεμβρίου 2018 (2017: μηδενική) – βλ. σημείωση 2.11.3.

Στο πλαίσιο του συμμετοχικού χαρτοφυλακίου του σκέλους υποδομών και καινοτομίας του ΕΤΣΕ, το οποίο αποτελείται από άμεσες συμμετοχές μετοχικού ή οιονεί μετοχικού κεφαλαίου ή δάνεια μειωμένης εξασφάλισης, η ΕΤΕπ επενδύει επί ίσοις όροις με δικό της κίνδυνο και κίνδυνο της ΕΕ. Κατά συνέπεια, η εγγύηση της ΕΕ καλύπτει το τμήμα των συμμετοχικών επενδύσεων το οποίο έχει εγγυηθεί η ΕΕ, τις αρνητικές προσαρμογές αξίας (μη πραγματοποιηθείσες ζημίες) σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού, τις πραγματοποιηθείσες ζημίες κατά την αποεπένδυση και το χρηματοδοτικό κόστος της ΕΤΕπ. Στις περιπτώσεις στις οποίες η αξία μιας επένδυσης, η οποία προηγουμένως είχε υποστεί αρνητική προσαρμογή αξίας, αυξάνεται σε επόμενες ημερομηνίες αναφοράς, η ΕΤΕπ αποζημιώνει την ΕΕ για ποσό έως το αρχικό κόστος της επένδυσης. Κατά τον χρόνο της αποεπένδυσης, η ΕΕ δικαιούται επίσης κέρδη επί της επένδυσης τα οποία υπερβαίνουν το αρχικό κόστος. Το αντίτιμο για την εγγύηση της ΕΕ καταβάλλεται από τα έσοδα που εισπράττει η ΕΤΕπ από τις εγγυημένες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των τόκων, των μερισμάτων και των πραγματοποιηθέντων κερδών. Ο διακανονισμός μεταξύ της ΕΕ και της ΕΤΕπ διενεργείται ετησίως μετά την αφαίρεση των ζημιών και των εσόδων.

Στο πλαίσιο του συμμετοχικού χαρτοφυλακίου του σκέλους για τις ΜΜΕ του ΕΤΣΕ, η ΕΕ εγγυάται συμμετοχικές επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων και ιδιωτικών συμμετοχών, τα οποία χρηματοδοτούνται από την ΕΤΕπ ενώ προέρχονται από το ΕΤΕ και τελούν υπό τη διαχείρισή του. Η εγγύηση της ΕΕ παρέχεται ανά χαρτοφυλάκιο για δύο χαρτοφυλάκια: υπο-σκέλος 1 και υπο-σκέλος 2. Η εγγύηση του ΕΤΣΕ απαιτείται για την κάλυψη της απομείωσης και των πραγματοποιηθεισών ζημιών από τις εγγυημένες επενδύσεις και το χρηματοδοτικό κόστος της ΕΤΕπ. Η ΕΕ έχει δικαίωμα είσπραξης αντιτίμου για τον κίνδυνο τον οποίο αναλαμβάνει με τη μορφή μερισμάτων και πραγματοποιηθέντων κερδών από τις εγγυημένες συμμετοχικές δραστηριότητες. Στο πλαίσιο του υπο-σκέλους 2, το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» της ΕΕ επενδύει επίσης εν μέρει στο ίδιο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο (η επένδυση στο πλαίσιο του «Ορίζων 2020» που χρηματοδοτείται από την ΕΕ καταλογίζεται στους λογαριασμούς της ΕΕ ως διαθέσιμο προς πώληση χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού) και αναλαμβάνει τις πρώτες ζημίες από τις επενδύσεις, ενώ οι περαιτέρω ζημίες καλύπτονται από την εγγύηση της ΕΕ και το ΕΤΕ.

Η εγγύηση του ΕΤΣΕ στο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο του ΕΤΣΕ κατατάσσεται ως παράγωγο χρηματοοικονομικό μέσο και καταλογίζεται ως χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού ή χρηματοοικονομική υποχρέωση στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 η εύλογη αξία της εγγύησης της ΕΕ για το ΕΤΣΕ στο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο του ΕΤΣΕ ανερχόταν σε 14 εκατ. EUR (2017: 16 εκατ. EUR) — βλ. σημείωση 2.4.2.

Η ανωτέρω ενδεχόμενη υποχρέωση περιλαμβάνει δραστηριότητες των προγραμμάτων COSME, Ορίζων 2020, CCS και EaSI για το τμήμα που καλύπτεται από την εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ στο πλαίσιο του δανειακού χαρτοφυλακίου του σκέλους για τις ΜΜΕ.

Οι πληρωμές των εγγυήσεων της ΕΕ γίνονται από το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ·– βλ. σημείωση 2.4.1. Στο τέλος του 2018 τα στοιχεία ενεργητικού του ταμείου εγγυήσεων ανέρχονταν συνολικά σε 5 452 εκατ. EUR (2017: 3 504 εκατ. EUR), ενώ επιπλέον 2 688 εκατ. EUR (2017: 2 633 εκατ. EUR) έχουν δεσμευτεί αλλά δεν έχουν καταβληθεί ακόμη και περιλαμβάνονται στο ποσό που παρουσιάζεται ως «υπόλοιπο προς εκκαθάριση» (ΥΠΕ) στη σημείωση 5.1. Στη διάρκεια του 2018 καταβλήθηκαν από το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ 61 εκατ. EUR για την κάλυψη καταπτώσεων εγγυήσεων.

4.1.2.    Εγγυήσεις που αφορούν χρηματοδοτική συνδρομή (δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις)

σε εκατ. EUR
	31.12.2018			31.12.2017
	Εκταμιευθείσες	Μη εκταμιευθείσες	Σύνολο	Εκταμιευθείσες	Μη εκταμιευθείσες	Σύνολο
ΕΜΧΣ	47 400	—	47 400	47 456	—	47 456
ΙΠ	1 734	—	1 734	3 114	—	3 114
ΜΧΣ	4 388	980	5 368	3 924	460	4 384
Ευρατόμ	254	200	454	250	250	500
Σύνολο	53 775	1 180	54 955	54 744	710	55 454

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εγγυάται τις δανειοληπτικές πράξεις της Επιτροπής για τη χρηματοδότηση δανείων που χορηγούνται σε κράτη μέλη και τρίτες χώρες στις συνακόλουθες πράξεις. Οι εν λόγω δανειοληπτικές πράξεις ήδη αναγνωρίζονται ως υποχρεώσεις στον ισολογισμό της ΕΕ – βλ. σημείωση 2.11.1. Ωστόσο, σε περίπτωση αθέτησης συνακόλουθων δανείων που έχουν χορηγηθεί με αυτές τις δανειοληπτικές πράξεις, ο προϋπολογισμός της ΕΕ, βάσει του άρθρου 14 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου, θα πρέπει να επιβαρυνθεί με το συνολικό κόστος του ανεξόφλητου ποσού:

—	οι δανειοληπτικές πράξεις που αφορούν δάνεια τα οποία εκταμιεύτηκαν στο πλαίσιο του ΕΜΧΣ είναι εγγυημένες αποκλειστικά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ·

—	οι δανειοληπτικές πράξεις που αφορούν δάνεια ΙΠ είναι εγγυημένες αποκλειστικά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ·

—	τα δάνεια ΜΧΣ είναι εγγυημένα κατά πρώτον από το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις (βλ. σημείωση 2.4.1) και κατόπιν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ· και

—	οι εγγυήσεις από τρίτους έχουν ληφθεί ως πρώτη κάλυψη του συνολικού ποσού των ανεξόφλητων δανείων Ευρατόμ. Το Ταμείο Εγγυήσεων θα καλύψει τα ποσά εξωτερικής δανειοδότησης σε περίπτωση που δεν τα προβλέπουν οι εγγυήσεις τρίτων.

Τα δάνεια της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ που χορηγήθηκαν μέσω δανειοληπτικών πράξεων δεν καλύπτονται από δημοσιονομική εγγύηση της ΕΕ. Αντιθέτως, καλύπτονται από χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ – βλ. σημείωση 2.4.1.

4.1.3.    Εγγυήσεις παρεχόμενες για χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Ορίζων 2020	1 467	1 297
Μηχανισμός χρηματοδότησης με επιμερισμό των κινδύνων	642	654
Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»	579	490
Λοιπά	29	32
Σύνολο	2 717	2 473

Όπως αναφέρεται στο άρθρο 210 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού, οι δαπάνες του προϋπολογισμού που συνδέονται με ένα χρηματοδοτικό μέσο και η οικονομική ευθύνη της ΕΕ δεν υπερβαίνουν σε καμία περίπτωση το ποσό της δημοσιονομικής δέσμευσης που αντιστοιχεί σε αυτό, προκειμένου να αποκλείονται ενδεχόμενες υποχρεώσεις για τον προϋπολογισμό. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι για τις εν λόγω υποχρεώσεις εμφανίζεται ένα αντίστοιχο ποσό στην πλευρά του ενεργητικού του ισολογισμού ή καλύπτονται από εκκρεμείς δημοσιονομικές δεσμεύσεις που δεν έχουν ακόμη καταβληθεί. Οι ως άνω ενδεχόμενες υποχρεώσεις παρουσιάζονται μετά την αφαίρεση των δημοσιονομικών προβλέψεων που πραγματοποιούνται για τα εν λόγω μέσα – βλ. σημείωση 2.10.

4.1.4.    Δικαστικές υποθέσεις

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Πρόστιμα	3 187	3 242
Γεωργία	653	1 737
Συνοχή	26	3
Λοιπές	1 867	481
Σύνολο	5 732	5 463

Πρόστιμα

Τα ποσά αυτά αφορούν κυρίως πρόστιμα που επέβαλε η Επιτροπή για την παράβαση κανόνων του ανταγωνισμού, τα οποία έχουν καταβληθεί προσωρινά από τις οικείες επιχειρήσεις και ως προς τα οποία έχει ήδη ασκηθεί ή είναι άγνωστο αν θα ασκηθεί προσφυγή. Η ενδεχόμενη υποχρέωση διατηρείται έως ότου εκδοθεί οριστική απόφαση του Δικαστηρίου ή έως ότου εκπνεύσει η προθεσμία προσφυγής. Οι τόκοι που προκύπτουν από τις προσωρινές πληρωμές περιλαμβάνονται στο οικονομικό αποτέλεσμα του έτους, καθώς επίσης και ως ενδεχόμενη υποχρέωση, ώστε να αντανακλάται η αβεβαιότητα ως προς το αν τα ποσά αυτά ανήκουν στην Επιτροπή.

Σε περίπτωση που η ΕΕ ηττηθεί σε οποιαδήποτε από αυτές τις υποθέσεις σε σχέση με πρόστιμα που επιβλήθηκαν, τα ποσά που έχουν εισπραχθεί προσωρινά θα επιστραφούν στις εταιρείες. Τα ποσά των προστίμων αναγνωρίζονται ως έσοδο του προϋπολογισμού μόνον όταν τα πρόστιμα είναι οριστικά (άρθρο 107 του δημοσιονομικού κανονισμού).

Γεωργία

Πρόκειται για ενδεχόμενες υποχρεώσεις έναντι κρατών μελών σε σχέση με τις αποφάσεις συμμόρφωσης του ΕΓΤΕ και τις δημοσιονομικές διορθώσεις της αγροτικής ανάπτυξης και της προένταξης, εν αναμονή απόφασης του Δικαστηρίου. Ο καθορισμός του οριστικού ποσού των υποχρεώσεων και το έτος κατά το οποίο το αποτέλεσμα των επιτυχών προσφυγών θα καταλογιστεί στον προϋπολογισμό εξαρτάται από τη διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του Δικαστηρίου.

Συνοχή

Πρόκειται για ενδεχόμενες υποχρεώσεις έναντι κρατών μελών σε σχέση με δράσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής και εν αναμονή της ημερομηνίας ακρόασης ή της απόφασης του Δικαστηρίου.

Λοιπές δικαστικές υποθέσεις

Ο τομέας αυτός αφορά αγωγές αποζημίωσης που ασκούνται κατά της ΕΕ, άλλες δικαστικές διαφορές και τις εκτιμώμενες δικαστικές δαπάνες. Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση άσκησης αγωγής για αποζημίωση βάσει του άρθρου 340 της ΣΛΕΕ, ο ενάγων πρέπει να αποδείξει ότι το θεσμικό όργανο διέπραξε κατάφωρη παράβαση κανόνος δικαίου που χορηγεί δικαιώματα σε άτομα, ότι ο ενάγων υπέστη σοβαρή ζημία και ότι υπάρχει άμεση σχέση αιτίας-αιτιατού μεταξύ της παράνομης πράξης και της ζημίας που υπέστη ο ενδιαφερόμενος. Το ποσό για το 2018 αφορά κυρίως αξίωση αποζημίωσης κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απόφαση περί απαγόρευσης συγκέντρωσης. Η νομική αυτή υπόθεση είναι σχετικά πρόσφατη και βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Κατά συνέπεια, ελλείψει ρεαλιστικής εκτίμησης, το αναφερόμενο ποσό αφορά το διεκδικούμενο ποσό.

4.2.   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Ληφθείσες εγγυήσεις:
Εγγυήσεις καλής εκτέλεσης	321	352
Άλλες εγγυήσεις	19	22
Άλλες ενδεχόμενες απαιτήσεις	25	34
Σύνολο	366	409

Εγγυήσεις καλής εκτέλεσης ζητούνται για να εξασφαλιστεί ότι οι δικαιούχοι χρηματοδοτήσεων ΕΕ πληρούν τις συμβατικές υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει έναντι της ΕΕ.

5.   ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ

Η παρούσα σημείωση παρέχει πληροφορίες για τη διαδικασία του προϋπολογισμού και τις μελλοντικές ανάγκες χρηματοδότησης και όχι για τις υποχρεώσεις ως είχαν στις 31 Δεκεμβρίου 2018.

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ), στο οποίο έχουν συμφωνήσει τα κράτη μέλη, διαμορφώνει τα προγράμματα και καθορίζει τα ανώτατα όρια ανά τομέα για πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και το συνολικό όριο των πιστώσεων πληρωμών εντός των οποίων η ΕΕ δύναται να αναλαμβάνει δημοσιονομικές και νομικές δεσμεύσεις, και εντέλει να καταβάλλει πληρωμές για περίοδο 7 ετών – βλ. πίνακα 1.1 στις σημειώσεις των καταστάσεων εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

Τα ανώτατα όρια του ΠΔΠ εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο (κράτη μέλη) με τη σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και στο άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 σχετικά με τη χρηματοδότηση της κοινής γεωργικής πολιτικής προβλέπεται άμεση σύνδεση μεταξύ του ετήσιου ανώτατου ορίου δαπανών του ΕΓΤΕ και του κανονισμού για το ΠΔΠ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν επίσης τις αντίστοιχες βασικές πράξεις για τις δαπάνες του ΕΓΤΕ στις οποίες ορίζονται οι δαπάνες ανά κράτος μέλος για ολόκληρη την περίοδο 2014-2020.

Οι νομικές δεσμεύσεις αντιστοιχούν σε προγράμματα, έργα, συμφωνίες ή συμβάσεις που έχουν υπογραφεί και, συνεπώς, δεσμεύουν την ΕΕ από νομικής πλευράς. Νομική δέσμευση είναι η πράξη με την οποία ο διατάκτης αναλαμβάνει ή καθιερώνει υποχρέωση (για την ΕΕ) από την οποία προκύπτει επιβάρυνση (άρθρο 2 σημείο 37 του δημοσιονομικού κανονισμού).

Η δημοσιονομική δέσμευση αναλαμβάνεται καταρχήν πριν από τη νομική δέσμευση, αλλά για ορισμένα πολυετή προγράμματα/έργα συμβαίνει το αντίστροφο, καθώς οι σχετικές δημοσιονομικές δεσμεύσεις αναλαμβάνονται σε ετήσιες δόσεις στη διάρκεια πολλών ετών, όταν το προβλέπει η βασική πράξη. Για παράδειγμα, όσον αφορά τη συνοχή, το άρθρο 76 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων [κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 (23)] προβλέπει ότι η απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση ενός προγράμματος συνιστά νομική ανάληψη υποχρέωσης κατά την έννοια του δημοσιονομικού κανονισμού, ενώ οι δεσμεύσεις του προϋπολογισμού της Ένωσης για κάθε πρόγραμμα πραγματοποιούνται σε ετήσιες δόσεις για κάθε Ταμείο κατά την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2014 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Άλλες νομικές βάσεις ενδέχεται να περιλαμβάνουν παρόμοιες διατάξεις. Για τον λόγο αυτό, ενδέχεται να υπάρχουν ποσά τα οποία η ΕΕ έχει δεσμευτεί νομικά να καταβάλει, ενώ δεν έχει αναληφθεί ακόμη η δημοσιονομική δέσμευση — βλ. σημειώσεις 5.2 και 5.3 κατωτέρω.

Σε περίπτωση που έχει αναληφθεί η δημοσιονομική δέσμευση αλλά δεν έχουν πραγματοποιηθεί ακόμη οι επακόλουθες πληρωμές, το ποσό των εκκρεμών δεσμεύσεων ονομάζεται «υπόλοιπο προς εκκαθάριση» (ΥΠΕ). Μπορεί να αντιπροσωπεύει προγράμματα ή έργα, συχνά πολυετή, που έχουν υπογραφεί και για τα οποία θα καταβληθούν πληρωμές μόνο σε επόμενα έτη. Αντιπροσωπεύουν υποχρεώσεις πληρωμής μελλοντικών ετών. Δεδομένου ότι οι δημοσιονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σε δεδουλευμένη βάση, ενώ οι καταστάσεις εκτέλεσης του προϋπολογισμού καταρτίζονται σε ταμειακή βάση, μέρος των συνολικών ανεξόφλητων ποσών (ΥΠΕ) έχει ήδη καταχωριστεί ως δαπάνη και αναγνωρίζεται ως υποχρέωση στον ισολογισμό (βλ. σημειώσεις 2.12 και 2.13) Ο υπολογισμός των δαπανών αυτών πραγματοποιείται είτε βάσει δηλώσεων δαπανών/τιμολογίων που παρελήφθησαν είτε βάσει της εκτιμώμενης εκτέλεσης προγράμματος ή έργου για το οποίο δεν έχουν υποβληθεί ακόμη δηλώσεις στην ΕΕ - βλ. σημείωση 5.1 κατωτέρω. Αφού πραγματοποιηθούν οι πληρωμές που σχετίζονται με το ΥΠΕ μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2018, η υποχρέωση παύει να αναγνωρίζεται στον ισολογισμό. Το μέρος του ΥΠΕ που δεν έχει καταχωριστεί ακόμη στις δαπάνες δεν συμπεριλαμβάνεται στις υποχρεώσεις αλλά, αντ’ αυτού αναφέρεται κατωτέρω.

Οι ακόλουθες πληροφορίες αφορούν, επομένως, ποσά στις 31 Δεκεμβρίου 2018 τα οποία η ΕΕ έχει δεσμευτεί να καταβάλει βάσει της εκπλήρωσης συμβατικών συμφωνιών και τα οποία πρόκειται, ως εκ τούτου, να χρηματοδοτηθούν από μελλοντικούς προϋπολογισμούς της ΕΕ.

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	31.12.2018	31.12.2017
Εκκρεμείς δημοσιονομικές δεσμεύσεις που δεν έχουν ακόμη καταβληθεί	5.1	235 836	221 391
Νομικές δεσμεύσεις επιμερισμένης διαχείρισης στο πλαίσιο του τρέχοντος ΠΔΠ υπό εκτέλεση	5.2	143 883	211 688
Σημαντικές νομικές δεσμεύσεις σε άλλους τομείς	5.3	18 126	20 030
Σύνολο		397 845	453 109

5.1.   ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΚΟΜΗ ΚΑΤΑΒΛΗΘΕΙ

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Εκκρεμείς δημοσιονομικές δεσμεύσεις που δεν έχουν ακόμη καταβληθεί	235 836	221 391

Το ανωτέρω ποσό είναι το δημοσιονομικό ΥΠΕ (Υπόλοιπο προς εκκαθάριση) (RAL - «Reste à Liquider») ύψους 281 175 εκατ. EUR (βλ. πίνακα 4.4 στις σημειώσεις των καταστάσεων εκτέλεσης του προϋπολογισμού), μείον τα σχετικά ποσά που έχουν συμπεριληφθεί ως υποχρεώσεις στον ισολογισμό και ως έξοδα στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Το δημοσιονομικό ΥΠΕ είναι ποσό που αντιπροσωπεύει ανεκτέλεστες δεσμεύσεις για τις οποίες δεν έχουν γίνει ακόμη πληρωμές και/ή αποδεσμεύσεις. Όπως επεξηγήθηκε ανωτέρω, αυτή είναι η φυσική συνέπεια της εφαρμογής πολυετών προγραμμάτων.

Σημειώνεται ότι οι εκκρεμείς προκαταβολές προχρηματοδότησης στις 31 Δεκεμβρίου 2018 ανέρχονταν συνολικά σε 50 δισ. EUR (βλ. σημείωση 2.5). Αντιπροσωπεύουν δημοσιονομικές δεσμεύσεις που έχουν καταβληθεί, μειώνοντας το ΥΠΕ, αλλά τα ποσά που καταβλήθηκαν θεωρείται ότι ανήκουν ακόμη στην ΕΕ και όχι στον δικαιούχο μέχρι την εκπλήρωση των συμβατικών δεσμεύσεων. Ως εκ τούτου, είναι ποσά παρόμοια με το ΥΠΕ που αναφέρεται ανωτέρω, τα οποία δεν έχουν ακόμη καταβληθεί.

5.2.   ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΠΔΠ ΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

σε εκατ. EUR
Ταμεία	Δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020 (Α)	Αναληφθείσες νομικές δεσμεύσεις (Β)	Δημοσιονομικές δεσμεύσεις (Γ)	Νομικές δεσμεύσεις μείον δημοσιονομικές δεσμεύσεις (B-Γ)
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείο Συνοχής	262 408	262 408	179 831	82 578
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο	92 935	92 819	65 230	27 588
Ευρωπαϊκός μηχανισμός γειτονίας και εταιρικής σχέσης				—
Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους	3 814	3 814	2 670	1 144
ΤΟΜΕΑΣ 1Β: ΚΟΝΔΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ	359 157	359 041	247 731	111 310
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης	100 079	100 079	70 748	29 331
Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας	5 749	5 749	4 048	1 702
ΤΟΜΕΑΣ 2: ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ	105 828	105 828	74 795	31 033
Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης	5 028	4 393	3 577	816
Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας	3 016	2 883	2 159	724
ΤΟΜΕΑΣ 3: ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ	8 044	7 276	5 736	1 540
Σύνολο	473 030	472 145	328 262	143 883

Πρόκειται για νομικές υποχρεώσεις πληρωμών τις οποίες έχει αναλάβει η ΕΕ κατά την έγκριση επιχειρησιακών προγραμμάτων που αφορούν επιμερισμένη διαχείριση. Η απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση επιχειρησιακού προγράμματος συνιστά απόφαση χρηματοδότησης κατά την έννοια του άρθρου 110 του δημοσιονομικού κανονισμού και, μόλις κοινοποιηθεί στο οικείο κράτος μέλος, συνιστά νομική δέσμευση κατά την έννοια του εν λόγω κανονισμού.

Το άρθρο 76 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων για τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) ορίζει τα ακόλουθα:

«Οι δεσμεύσεις του προϋπολογισμού της Ένωσης για κάθε πρόγραμμα πραγματοποιούνται σε ετήσιες δόσεις για κάθε Ταμείο κατά την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2014 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020». Οι δεσμεύσεις του προϋπολογισμού που αφορούν το αποθεματικό επίδοσης σε κάθε πρόγραμμα εγγράφονται χωριστά από το υπόλοιπο κονδύλι του προγράμματος.

Ο ανωτέρω πίνακας ξεκινά με το σύνολο του ΠΔΠ (στήλη Α) και παρουσιάζει τις νομικές δεσμεύσεις για τις οποίες δεν έχουν αναληφθεί ακόμη δημοσιονομικές δεσμεύσεις για το ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020, τομείς 1B, 2 και 3. Συνεπώς, οι εν λόγω νομικές δεσμεύσεις αντιπροσωπεύουν τα εκκρεμή ποσά τα οποία η ΕΕ θα δεσμεύσει στον προϋπολογισμό και στη συνέχεια θα καταβάλει μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2018. Στη στήλη Β παρουσιάζονται οι αναληφθείσες νομικές δεσμεύσεις της Επιτροπής στο τέλος του έτους και στη στήλη Γ οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις που είχαν αναληφθεί σε σχέση με τις εν λόγω νομικές δεσμεύσεις στο τέλος του έτους.

5.3.   ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ

σε εκατ. EUR
	31.12.2018	31.12.2017
Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»	11 554	12 676
ITER	1 489	1 496
Copernicus	1 267	1 841
Galileo	493	253
Συμφωνίες αλιείας	46	133
Δεσμεύσεις για λειτουργικές μισθώσεις	2 352	2 577
Άλλες συμβατικές δεσμεύσεις	924	1 054
Σύνολο	18 126	20 030

Τα ποσά αυτά αντιπροσωπεύουν τις μακροπρόθεσμες νομικές δεσμεύσεις που δεν καλύπτονταν ακόμη από εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων στο τέλος του έτους. Αυτές οι δεσμευτικές υποχρεώσεις θα εγγραφούν στον προϋπολογισμό σε ετήσιες δόσεις τα επόμενα έτη και θα πραγματοποιηθούν οι σχετικές πληρωμές.

Ορισμένα σημαντικά προγράμματα (βλ. κατωτέρω) μπορούν να υλοποιούνται με ετήσιες δόσεις σύμφωνα με το άρθρο 112 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στην ΕΕ να αναλαμβάνει νομικές δεσμεύσεις (να υπογράφει συμφωνίες επιχορήγησης, συμφωνίες ανάθεσης και δημόσιες συμβάσεις) που υπερβαίνουν τις διαθέσιμες πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων ενός δεδομένου έτους. Συνεπώς, είναι δυνατό να έχουν ήδη αναληφθεί υποχρεώσεις για σημαντικό μέρος του συνολικού κονδυλίου για το τρέχον ΠΔΠ. Αυτό ισχύει ιδίως για τα προγράμματα που περιγράφονται κατωτέρω:

Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ)

Ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» παρέχει χρηματοδοτική ενίσχυση σε διευρωπαϊκά δίκτυα, ώστε να υποστηριχθούν έργα υποδομών κοινού ενδιαφέροντος στους τομείς των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας. Οι νομικές δεσμεύσεις για το πρόγραμμα ΜΣΕ καλύπτουν περίοδο υλοποίησης από το 2014 έως το 2023 για τον ΜΣΕ-Μεταφορές και έως τις 31.12.2024 για τον ΜΣΕ-Ενέργεια. Η νομική βάση για τις εν λόγω δεσμεύσεις είναι ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1316/2013, ο οποίος προβλέπει στο άρθρο 19 τη χρήση ετήσιων δόσεων.

Copernicus

Το Copernicus είναι το ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης – βλ. επίσης σημείωση 2.2. Οι σχετικές δεσμεύσεις πραγματοποιούνται για την περίοδο έως το 2020. Βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 377/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 3ης Απριλίου 2014, για τη θέσπιση του προγράμματος Copernicus και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 911/2010 (24), η Επιτροπή υπέγραψε συμφωνίες ανάθεσης καθηκόντων με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ), τον EUMETSAT, το Mercator και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων. Το άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 377/2014 επιτρέπει τη χρήση ετήσιων δόσεων.

ITER — Διεθνής θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας

Οι σχετικές δεσμεύσεις προορίζονται να καλύψουν μελλοντικές χρηματοδοτικές ανάγκες των εγκαταστάσεων του ITER έως το 2021. Η συνεισφορά της ΕΕ (Ευρατόμ) στον ITER International παρέχεται μέσω του οργανισμού σύντηξης για την παραγωγή ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων επίσης των συνεισφορών των κρατών μελών και της Ελβετίας. Οι εν λόγω δεσμεύσεις πραγματοποιούνται με βάση την απόφαση του Συμβουλίου 2013/791/Ευρατόμ, της 13ης Δεκεμβρίου 2013, για την τροποποίηση της απόφασης 2007/198/Ευρατόμ περί ιδρύσεως της ευρωπαϊκής κοινής επιχείρησης για τον ITER και την ανάπτυξη της πυρηνικής σύντηξης και περί παραχωρήσεως προνομίων σε αυτήν (25), η οποία επιτρέπει τη χρήση ετήσιων δόσεων. Ο οργανισμός ΙΤΕR συστάθηκε με σκοπό τη διαχείριση και την ενθάρρυνση της εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων ITER, την προώθηση της κατανόησης και αποδοχής της ενέργειας σύντηξης από το κοινό, και την εκτέλεση κάθε άλλης δραστηριότητας αναγκαίας για την επίτευξη του σκοπού του. Στον ITER συμμετέχουν η ΕΕ, η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ.

Galileo

Τα ποσά αυτά έχουν δεσμευθεί στο πρόγραμμα Galileo για την ανάπτυξη ευρωπαϊκού παγκόσμιου δορυφορικού συστήματος πλοήγησης — βλ. επίσης σημείωση 2.2. Οι σχετικές δεσμεύσεις πραγματοποιούνται για την περίοδο έως το 2020. Βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1285/2013 (26), η Επιτροπή υπέγραψε συμφωνία ανάθεσης με τον ΕΟΔ. Το άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1285/2013 επιτρέπει τη χρήση ετήσιων δόσεων.

Συμφωνίες αλιείας

Αντιπροσωπεύουν δεσμεύσεις έναντι τρίτων χωρών για ενέργειες στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών αλιείας έως το 2023. Οι αναληφθείσες δεσμεύσεις βασίζονται σε αποφάσεις του Συμβουλίου για την εκάστοτε τρίτη χώρα [π.χ. απόφαση (ΕΕ) 2019/385 του Συμβουλίου, της 4ης Μαρτίου 2019, για τη σύναψη του πρωτοκόλλου σχετικά με την εφαρμογή της συμφωνίας αλιευτικής σύμπραξης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Δημοκρατίας της Ακτής του Ελεφαντοστού (2018-2024) (27)] και θεωρούνται ειδικές διεθνείς συμφωνίες με πολυετή δικαιώματα και υποχρεώσεις.

Δεσμεύσεις για λειτουργικές μισθώσεις

Τα ελάχιστα καταβλητέα ποσά σύμφωνα με τις υποκείμενες συμβάσεις κατά τη διάρκεια της υπολειπόμενης περιόδου των εν λόγω συμβάσεων μίσθωσης έχουν ως εξής:

σε εκατ. EUR
	Ελάχιστα μισθώματα
	< 1 έτος	1- 5 έτη	> 5 έτη	Σύνολο
Κτίρια	439	943	940	2 321
Υλικό πληροφορικής και λοιπός εξοπλισμός	9	21	0	31
Σύνολο	448	964	940	2 352

Στο πλαίσιο της γνωστοποίησης της πρόθεσης του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ως αποτέλεσμα του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1718 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2018, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 726/2004 όσον αφορά τον καθορισμό της τοποθεσίας της έδρας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (28), η έδρα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) μεταφέρθηκε από το Λονδίνο στο Άμστερνταμ. Η διάρκεια της τρέχουσας σύμβασης μίσθωσης για τις εγκαταστάσεις στο Λονδίνο λήγει το 2039 και συνεπώς θα πρέπει να καταγγελθεί πρόωρα ή να αποτελέσει αντικείμενο συμφωνίας εκ νέου ανάθεσης ή υπεκμίσθωσης με τρίτο.

Τα ποσά που αναφέρονται στον ανωτέρω πίνακα περιλαμβάνουν 468 εκατ. EUR που εξακολουθούν να οφείλονται βάσει της εν λόγω σύμβασης μίσθωσης, ωστόσο ο μελλοντικός καθαρός δημοσιονομικός αντίκτυπος στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις, εάν τυχόν υπάρξει, εξαρτάται από τις διαπραγματεύσεις περί καταγγελίας της σύμβασης με τον ιδιοκτήτη ή από τους συμβατικούς όρους της συμφωνίας υπεκμίσθωσης που θα συναφθεί με τρίτο.

Άλλες συμβατικές δεσμεύσεις

Τα ποσά που περιλαμβάνονται στην κατηγορία αυτή αντιστοιχούν στα καταβλητέα ποσά κατά τη διάρκεια των συμβάσεων. Το σημαντικότερο ποσό που περιλαμβάνεται στην κατηγορία αυτή αφορά οικοδομικές συμβάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (87 εκατ. EUR).

6.   ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Οι ακόλουθες πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση του χρηματοοικονομικού κινδύνου της ΕΕ αφορούν:

—	τις δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις για χρηματοδοτική συνδρομή που πραγματοποιούνται από την Επιτροπή μέσω των ΕΜΧΣ, ΙΠ, ΜΧΣ και των δράσεων Ευρατόμ, καθώς και για δάνεια από δανειακούς πόρους της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ·

—	τις ταμειακές πράξεις στις οποίες προβαίνει η Επιτροπή για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των εσόδων από πρόστιμα·

—	στοιχεία ενεργητικού που διακρατούνται σε ταμεία για εγγυήσεις του προϋπολογισμού: στο Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις, στο ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ και στο Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ· και

—	τα χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

6.1.   ΕΙΔΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ

Κίνδυνος αγοράς είναι ο κίνδυνος ότι η εύλογη αξία ή οι μελλοντικές ταμειακές ροές ενός χρηματοοικονομικού μέσου μπορεί να παρουσιάσουν διακυμάνσεις εξαιτίας μεταβολών στις τιμές της αγοράς. Κίνδυνος αγοράς δεν είναι μόνο η πιθανότητα δυνητικής ζημίας, αλλά και η πιθανότητα δυνητικού κέρδους. Περιλαμβάνει τον συναλλαγματικό κίνδυνο, τον κίνδυνο επιτοκίου και άλλους κινδύνους που συνδέονται με τις τιμές (η ΕΕ δεν αντιμετωπίζει άλλους σημαντικούς κινδύνους που συνδέονται με τις τιμές).

—	Συναλλαγματικός κίνδυνος υπάρχει όταν οι πράξεις της ΕΕ ή η αξία των επενδύσεών της επηρεάζονται από τις μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Ο κίνδυνος αυτός προκύπτει από τη μεταβολή της τιμής ενός νομίσματος έναντι ενός άλλου.

—	Κίνδυνος επιτοκίου είναι η δυνατότητα μείωσης της αξίας χρεογράφου, ιδιαίτερα ομολόγου, που προκύπτει από την αύξηση των επιτοκίων. Γενικά, τα υψηλότερα επιτόκια οδηγούν σε χαμηλότερες τιμές ομολόγων σταθερού επιτοκίου, και αντιστρόφως.

Πιστωτικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος ζημίας που οφείλεται στην αθέτηση πληρωμής δανείου ή άλλης πιστωτικής γραμμής από οφειλέτη/δανειολήπτη (είτε κεφαλαίου είτε τόκων είτε και των δύο) ή σε άλλο είδος αθέτησης συμβατικής υποχρέωσης. Στις περιπτώσεις αθέτησης περιλαμβάνονται η καθυστέρηση αποπληρωμής, η αναδιάρθρωση των αποπληρωμών του δανειολήπτη και η πτώχευση.

Κίνδυνος ρευστότητας είναι ο κίνδυνος που προκύπτει από τη δυσκολία πώλησης ενός περιουσιακού στοιχείου. Για παράδειγμα, ο κίνδυνος ένας δεδομένος τίτλος ή περιουσιακό στοιχείο να μην μπορεί να γίνει αντικείμενο συναλλαγής στην αγορά αρκετά γρήγορα, ώστε να αποφευχθούν ζημίες ή να καταστεί δυνατή η εκπλήρωση υποχρέωσης.

6.2.   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ

Η εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ βασίζεται όλο και περισσότερο στη χρήση των χρηματοδοτικών μέσων των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Για περισσότερες πληροφορίες για τα σχετικά ποσά βλ. σημείωση 2.4.1.

Κοινό στα περισσότερα χρηματοδοτικά μέσα είναι το γεγονός ότι η εκτέλεση ανατίθεται είτε στον όμιλο της ΕΤΕπ (συμπεριλαμβανομένου του ΕΤΕ) είτε σε άλλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς βάσει συμφωνίας μεταξύ της Επιτροπής και του χρηματοπιστωτικού οργανισμού. Οι συμφωνίες που έχουν υπογραφεί με αυτούς τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς περιλαμβάνουν αυστηρές προϋποθέσεις και υποχρεώσεις για τους ενδιάμεσους οργανισμούς για να διασφαλιστούν η δέουσα διαχείριση των πόρων της ΕΕ και η υποβολή εκθέσεων σχετικά με αυτή. Μόλις αναληφθεί υποχρέωση για χρηματοδοτική συνεισφορά σε ένα από τα μέσα, τα κεφάλαια μεταφέρονται σε ειδικά δημιουργηθέντα τραπεζικό λογαριασμό του ενδιάμεσου χρηματοπιστωτικού οργανισμού (π.χ. σε καταπιστευματικό λογαριασμό). Ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός δύναται, ανάλογα με το συγκεκριμένο μέσο, να χρησιμοποιεί τα κεφάλαια αυτού του καταπιστευματικού λογαριασμού για να χορηγεί δάνεια, να εκδίδει χρεωστικούς τίτλους, να επενδύει σε συμμετοχικούς τίτλους ή να καλύπτει τις καταπτώσεις εγγυήσεων. Τα έσοδα από τα χρηματοδοτικά μέσα, κατά γενικό κανόνα, πρέπει να επιστρέφονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Ο κίνδυνος όσον αφορά τα εν λόγω χρηματοδοτικά μέσα περιορίζεται σε ένα ανώτατο όριο, όπως αυτό αναφέρεται στις σχετικές συμφωνίες, το οποίο είναι το εγγεγραμμένο στον προϋπολογισμό ποσό που προβλέπεται για το μέσο. Δεδομένου ότι η Επιτροπή βαρύνεται συχνά με την «πρώτη ζημία» και ότι τα μέσα προορίζονται να χρηματοδοτούν δικαιούχους που παρουσιάζουν περισσότερους κινδύνους (οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξασφάλιση χρηματοδότησης από εμπορικούς δανειστές), είναι, ως εκ τούτου, πιθανό ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα υποστεί ορισμένες απώλειες.

Επιμέτρηση χρηματοδοτικών μέσων

Οι ακόλουθες κατηγορίες χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού δεν μετρώνται στην εύλογη αξία: ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους, δάνεια, απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές και εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές, δανειοληπτικές πράξεις και άλλες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που μετρώνται σε αποσβεσμένο κόστος. Η λογιστική αξία των εν λόγω χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού θεωρείται λογικός κατ’ εκτίμηση υπολογισμός της εύλογης αξίας τους.

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις για χρηματοδοτική συνδρομή

Οι δανειοληπτικές και δανειοδοτικές συναλλαγές, καθώς και η σχετική διαχείριση των ταμειακών διαθεσίμων, πραγματοποιούνται από την ΕΕ σύμφωνα με τον αντίστοιχο κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, τις αντίστοιχες αποφάσεις του Συμβουλίου και, κατά περίπτωση, τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές. Τα εγχειρίδια διαδικασιών που συντάχθηκαν για την κάλυψη ειδικών τομέων όπως οι δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις και η διαχείριση ταμειακών διαθεσίμων έχουν αναπτυχθεί και χρησιμοποιούνται από τις σχετικές επιχειρησιακές μονάδες. Οι δανειοδοτικές πράξεις χρηματοδοτούνται από «συνακόλουθες» πράξεις δανειοληψίας, οι οποίες έτσι δεν δημιουργούν ανοικτές θέσεις επιτοκίου ή συναλλάγματος.

Ταμειακές πράξεις

Οι κανόνες και οι αρχές για τη διαχείριση των ταμειακών πράξεων της Επιτροπής ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου [όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 του Συμβουλίου (29)] και στον δημοσιονομικό κανονισμό.

Βάσει των ανωτέρω κανονισμών ισχύουν οι ακόλουθες βασικές αρχές:

—

Οι ίδιοι πόροι καταβάλλονται από τα κράτη μέλη σε λογαριασμούς που αυτά ανοίγουν για τον σκοπό αυτό εξ ονόματος της Επιτροπής, στο Δημόσιο Ταμείο τους ή σε εθνική κεντρική τράπεζα. Η Επιτροπή δύναται να κάνει αναλήψεις από τους λογαριασμούς αυτούς αποκλειστικά και μόνον για την κάλυψη των ταμειακών της αναγκών.

—	Οι ίδιοι πόροι καταβάλλονται από τα κράτη μέλη στο δικό τους εθνικό νόμισμα, ενώ οι πληρωμές της Επιτροπής πραγματοποιούνται ως επί το πλείστον σε ευρώ.

—

Δεν επιτρέπεται η υπερανάληψη από τραπεζικούς λογαριασμούς που ανοίγονται εξ ονόματος της Επιτροπής. Ο περιορισμός αυτός δεν εφαρμόζεται στους λογαριασμούς ιδίων πόρων της Επιτροπής σε περίπτωση αθέτησης δανείων που συνάφθηκαν ή έτυχαν εγγυήσεων σύμφωνα με τους κανονισμούς και τις αποφάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ και υπό ορισμένες προϋποθέσεις όταν οι ταμειακές ανάγκες υπερβαίνουν τα διαθέσιμα των λογαριασμών.

—	Τα κεφάλαια που τηρούνται σε τραπεζικούς λογαριασμούς σε άλλα νομίσματα πλην του ευρώ είτε χρησιμοποιούνται για πληρωμές στα νομίσματα αυτά είτε μετατρέπονται περιοδικά σε ευρώ.

Εκτός από τους λογαριασμούς ιδίων πόρων, η Επιτροπή διαθέτει και άλλους τραπεζικούς λογαριασμούς σε κεντρικές και εμπορικές τράπεζες για την εκτέλεση πληρωμών και εισπράξεων μη σχετιζόμενων με τις συνεισφορές των κρατών μελών στον προϋπολογισμό.

Οι ταμειακές πράξεις και οι πληρωμές είναι αυτοματοποιημένες σε πολύ μεγάλο βαθμό και εξαρτώνται από σύγχρονα συστήματα πληροφορικής. Υπάρχουν ειδικές διαδικασίες που εξασφαλίζουν ασφάλεια στα συστήματα αυτά και διαχωρισμό καθηκόντων βάσει του δημοσιονομικού κανονισμού, των προτύπων εσωτερικού ελέγχου της Επιτροπής και των αρχών που διέπουν τις ελεγκτικές διαδικασίες.

Η διαχείριση των ταμειακών πράξεων και των πληρωμών της Επιτροπής διέπονται από γραπτές κατευθυντήριες γραμμές και διαδικασίες, στόχος των οποίων είναι ο περιορισμός του επιχειρησιακού και του χρηματοοικονομικού κινδύνου και η εξασφάλιση επαρκούς ελέγχου. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές και διαδικασίες καλύπτουν διάφορους τομείς λειτουργίας (για παράδειγμα: εκτέλεση πληρωμών και διαχείριση μετρητών, προβλέψεις ταμειακών ροών, συνέχεια της επιχειρηματικής δραστηριότητας κ.λπ.), η δε συμμόρφωση με τις κατευθυντήριες γραμμές και τις διαδικασίες ελέγχεται τακτικά. Επίσης, πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση κινδύνων και τις βέλτιστες πρακτικές ανταλλάσσονται μεταξύ της Γενικής Διεύθυνσης Προϋπολογισμού και της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων.

Πρόστιμα

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα: καταθέσεις

Τα ποσά που εισπράχθηκαν πριν από το 2010 παραμένουν σε τραπεζικούς λογαριασμούς που τηρούνται σε τράπεζες οι οποίες έχουν επιλεγεί ειδικά για την κατάθεση προσωρινώς εισπραχθέντων προστίμων. Η επιλογή των τραπεζών διεξάγεται σύμφωνα με τις διαδικασίες υποβολής προσφορών που ορίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό. Η τοποθέτηση κεφαλαίων σε συγκεκριμένες τράπεζες καθορίζεται από την εσωτερική πολιτική διαχείρισης των κινδύνων που ορίζει τις απαιτήσεις πιστοληπτικής διαβάθμισης και το ποσό των κεφαλαίων που θα μπορούσαν να τοποθετηθούν κατ’ αναλογία προς το μετοχικό κεφάλαιο του αντισυμβαλλομένου. Οι χρηματοοικονομικοί και επιχειρησιακοί κίνδυνοι επισημαίνονται και αξιολογούνται και η συμμόρφωση με τις εσωτερικές πολιτικές και διαδικασίες εξετάζεται συστηματικά.

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα: χαρτοφυλάκιο BUFI

Από το 2010, τα επιβληθέντα και προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα επενδύονται σε χαρτοφυλάκιο BUFI το οποίο δημιουργήθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτόν. Οι κύριοι στόχοι αυτού του χαρτοφυλακίου είναι η μείωση των κινδύνων που έχουν σχέση με χρηματοπιστωτικές αγορές και η ίση μεταχείριση όλων των φορέων στους οποίους έχουν επιβληθεί πρόστιμα με την παροχή εγγυημένης απόδοσης υπολογισμένης στην ίδια βάση. Η διαχείριση των ποσών που αντιστοιχούν στα προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα γίνεται από την Επιτροπή σύμφωνα με τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού. Τα εγχειρίδια διαδικασιών που συντάχθηκαν για την κάλυψη ειδικών τομέων, όπως η διαχείριση ταμειακών διαθεσίμων, χρησιμοποιούνται από τις σχετικές επιχειρησιακές μονάδες. Οι χρηματοοικονομικοί και επιχειρησιακοί κίνδυνοι επισημαίνονται και αξιολογούνται και η συμμόρφωση με τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές και διαδικασίες εξετάζεται συστηματικά.

Οι δραστηριότητες διαχείρισης των στοιχείων ενεργητικού έχουν στόχο να επενδύονται τα ποσά των προστίμων που καταβάλλονται σε προσωρινή βάση στην Επιτροπή κατά τέτοιο τρόπο ώστε:

—	να εξασφαλιστεί ότι τα κεφάλαια αυτά μπορούν εύκολα να διατεθούν όταν παραστεί ανάγκη,

—

να επιτευχθεί, υπό κανονικές συνθήκες, απόδοση η οποία κατά μέσο όρο να είναι αντίστοιχη με την απόδοση αναφοράς του BUFI μείον τις δαπάνες, ενώ παράλληλα να διατηρηθεί το ονομαστικό ποσό των προστίμων που καταβλήθηκαν στο χαρτοφυλάκιο πριν από την έναρξη ισχύος του νέου δημοσιονομικού κανονισμού τον Αύγουστο του 2018.

Οι επενδύσεις περιορίζονται κυρίως στις εξής κατηγορίες: προθεσμιακές καταθέσεις σε κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών, οργανισμούς κρατικού χρέους, αμιγώς κρατικές τράπεζες ή εγγυημένες από το κράτος τράπεζες ή σε υπερεθνικούς οργανισμούς, καθώς και ομόλογα, συναλλαγματικές και πιστοποιητικά καταθέσεων τα οποία έχουν εκδοθεί είτε από κρατικά είτε από υπερεθνικά θεσμικά όργανα.

Τραπεζικές εγγυήσεις

Σημαντικά ποσά εγγυήσεων που χορηγούνται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διακρατούνται από την Επιτροπή σε σχέση με τα πρόστιμα που επιβάλλει σε εταιρείες οι οποίες παραβιάζουν τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ (βλ. σημείωση 2.6.1.2). Οι εγγυήσεις αυτές χορηγούνται από εταιρείες στις οποίες έχουν επιβληθεί πρόστιμα ως εναλλακτική λύση αντί προσωρινής πληρωμής. Η διαχείριση των εγγυήσεων συμμορφώνεται με την εσωτερική πολιτική διαχείρισης των κινδύνων. Οι χρηματοοικονομικοί και επιχειρησιακοί κίνδυνοι επισημαίνονται και αξιολογούνται και η συμμόρφωση με τις εσωτερικές πολιτικές και διαδικασίες εξετάζεται συστηματικά.

Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις

Οι κανόνες και οι αρχές για τη διαχείριση του ενεργητικού του Ταμείου Εγγυήσεων ορίζονται στη σύμβαση μεταξύ της Επιτροπής και της ΕΤΕπ της 25ης Νοεμβρίου 1994 και στις μεταγενέστερες τροποποιήσεις της 17ης/23ης Σεπτεμβρίου 1996, της 8ης Μαΐου 2002, της 25ης Φεβρουαρίου 2008, της 9ης Νοεμβρίου 2010 και της 28ης Οκτωβρίου 2018. Το εν λόγω Ταμείο Εγγυήσεων λειτουργεί μόνο σε ευρώ. Οι επενδύσεις του Ταμείου Εγγυήσεων γίνονται αποκλειστικά και μόνο σε ευρώ για να αποφεύγεται κάθε είδους συναλλαγματικός κίνδυνος. Η διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού του βασίζεται στους παραδοσιακούς κανόνες της σύνεσης που ισχύουν για τις χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στη μείωση των κινδύνων και να εξασφαλίζεται ότι τα υπό διαχείριση στοιχεία ενεργητικού μπορούν να ρευστοποιηθούν ή να μεταβιβασθούν χωρίς σημαντική καθυστέρηση, λαμβανομένων υπόψη των σχετικών δεσμεύσεων.

Ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ

Το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ συστάθηκε με τον κανονισμό για το ΕΤΣΕ – βλ. σημείωση 2.4.1. Οι κανόνες και οι αρχές για τη διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού του ταμείου προβλέπονται στην απόφαση C(2016)165 της Επιτροπής, της 21ης Ιανουαρίου 2016. Τα στοιχεία ενεργητικού υπό διαχείριση παρέχουν επαρκή ρευστότητα σε σχέση με τις πιθανές καταπτώσεις των εγγυήσεων, αποσκοπώντας ταυτόχρονα στη βελτιστοποίηση του επιπέδου απόδοσης και κινδύνου ώστε να συνάδει με τη διατήρηση υψηλού βαθμού ασφάλειας και σταθερότητας.

Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ

Το Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ συστάθηκε σύμφωνα με τον κανονισμό για το ΕΤΒΑ – βλ. σημείωση 2.4.1. Η διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού του Ταμείου Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ γίνεται από την Επιτροπή σύμφωνα με τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές και τις κατευθυντήριες γραμμές διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού που περιλαμβάνονται στο παράρτημα 1 της απόφασης C(2017)7693 της Επιτροπής της 22ας Νοεμβρίου 2017. Η διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού πραγματοποιείται κατά τρόπο ώστε να παρέχεται επαρκής ρευστότητα σε σχέση με τις πιθανές καταπτώσεις εγγυήσεων, αποσκοπώντας ταυτόχρονα στη βελτιστοποίηση του επιπέδου απόδοσης και κινδύνου ώστε να συνάδει με τη διατήρηση υψηλού βαθμού ασφάλειας και σταθερότητας.

6.3.   ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Έκθεση των χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ στον κίνδυνο συναλλάγματος στο τέλος του έτους – Καθαρή θέση

σε εκατ. EUR 31.12.2018
	USD	GBP	DKK	SEK	EUR	Λοιπά	Σύνολο
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση	619	57	18	7	14 725	17	15 443
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	(475)	—	—	—	491	—	16
Δάνεια  (*3)	6	0	—	—	56	5	67
Απαιτήσεις και εισπρακτέα ποσά	19	4 109	99	109	20 026	303	24 664
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους	49	1 524	290	406	14 338	1 505	18 113
	218	5 690	407	523	49 635	1 830	58 303
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	—	—	—	—	(20)	(2)	(22)
Οφειλές	(2)	(1)	(0)	(0)	(32 218 )	(5)	(32 227 )
	(2)	(1)	(0)	(0)	(32 238 )	(7)	(32 249 )
Σύνολο	216	5 689	407	523	17 397	1 824	26 055

σε εκατ. EUR 31.12.2017
	USD	GBP	DKK	SEK	EUR	Λοιπά	Σύνολο
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση	680	57	17	56	12 806	16	13 632
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	(632)	—	—	—	655	—	23
Δάνεια  (*3)	6	0	—	—	123	7	137
Απαιτήσεις και εισπρακτέα ποσά	15	549	63	86	11 591	62	12 366
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους	49	3 180	27	693	18 468	1 694	24 111
	118	3 787	107	835	43 642	1 779	50 268
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	—	—	—	—	—	(2)	(2)
Οφειλές	(4)	(2)	(0)	(1)	(39 029 )	(12)	(39 048 )
	(4)	(2)	(0)	(1)	(39 029 )	(14)	(39 050 )
Σύνολο	114	3 785	107	834	4 613	1 765	11 218

Εάν το ευρώ είχε ενισχυθεί έναντι άλλων νομισμάτων κατά 10 %, τότε θα επέρχονταν οι ακόλουθες συνέπειες:

σε εκατ. EUR Οικονομικό αποτέλεσμα
	USD	GBP	DKK	SEK
2018	(7)	(512)	(35)	(47)
2017	(5)	(339)	(8)	(71)

σε εκατ. EUR Καθαρό ενεργητικό
	USD	GBP	DKK	SEK
31.12.2018	(13)	(5)	(2)	(1)
31.12.2017	(5)	(5)	(2)	(5)

Εάν το ευρώ είχε αποδυναμωθεί έναντι αυτών των νομισμάτων κατά 10 %, τότε θα επέρχονταν οι ακόλουθες συνέπειες:

σε εκατ. EUR Οικονομικό αποτέλεσμα
	USD	GBP	DKK	SEK
2018	9	625	43	57
2017	6	414	10	87

σε εκατ. EUR Καθαρό ενεργητικό
	USD	GBP	DKK	SEK
31.12.2018	16	6	2	1
31.12.2017	7	6	2	6

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις για χρηματοδοτική συνδρομή

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και παθητικού είναι κυρίως σε ευρώ, επομένως, η ΕΕ δεν διατρέχει κανέναν συναλλαγματικό κίνδυνο.

Ταμειακές πράξεις

Οι ίδιοι πόροι που καταβάλλουν τα κράτη μέλη σε νομίσματα πλην του ευρώ τηρούνται στους λογαριασμούς ιδίων πόρων, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου [όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 του Συμβουλίου]. Μετατρέπονται σε ευρώ για τις ανάγκες εκτέλεσης πληρωμών. Οι διαδικασίες που εφαρμόζονται για τη διαχείριση αυτών των κεφαλαίων ορίζονται από τον προαναφερθέντα κανονισμό. Σε ελάχιστες περιπτώσεις, τα κεφάλαια αυτά χρησιμοποιούνται άμεσα για πληρωμές που πρέπει να εκτελεστούν στα ίδια νομίσματα.

Ορισμένοι λογαριασμοί σε νομίσματα της ΕΕ πλην του ευρώ, καθώς και σε USD και CHF, τηρούνται από την Επιτροπή σε εμπορικές τράπεζες για την εκτέλεση πληρωμών στα νομίσματα αυτά. Οι λογαριασμοί αυτοί ανεφοδιάζονται ανάλογα με το ύψος των προς εκτέλεση πληρωμών και, ως εκ τούτου, τα υπόλοιπά τους δεν αντιπροσωπεύουν άνοιγμα σε συναλλαγματικό κίνδυνο.

Σε περίπτωση διαφόρων άλλων εισπράξεων (εισπράξεων εκτός από ιδίους πόρους) σε νομίσματα πλην του ευρώ, τα σχετικά ποσά μεταφέρονται σε λογαριασμούς της Επιτροπής τηρούμενους στο εκάστοτε νόμισμα, εφόσον απαιτούνται για την κάλυψη της εκτέλεσης πληρωμών, ή μετατρέπονται σε ευρώ και μεταφέρονται σε λογαριασμούς τηρούμενους σε ευρώ. Οι λογαριασμοί πάγιων προκαταβολών που τηρούνται σε άλλα νομίσματα πλην του ευρώ ανεφοδιάζονται αναλόγως των εκτιμώμενων βραχυπρόθεσμων τοπικών αναγκών για πληρωμές στο εκάστοτε νόμισμα. Τα υπόλοιπα των λογαριασμών αυτών τηρούνται εντός του εκάστοτε ανώτατου ορίου.

Πρόστιμα

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα (καταθέσεις και χαρτοφυλάκιο BUFI) και τραπεζικές εγγυήσεις

Δεδομένου ότι όλα τα πρόστιμα επιβάλλονται και καταβάλλονται σε ευρώ, δεν υπάρχει συναλλαγματικός κίνδυνος.

Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού αυτού του ταμείου είναι σε ευρώ, έτσι δεν υπάρχει συναλλαγματικός κίνδυνος. Τα δάνεια για τα οποία υπήρξε υποκατάσταση στην ΕΕ ως αποτέλεσμα των καταπτώσεων εγγυήσεων του Ταμείου λόγω μη καταβολής πληρωμών από δικαιούχο δανείου εκτελούνται στο αρχικό τους νόμισμα και, επομένως, εκθέτουν την ΕΕ σε συναλλαγματικό κίνδυνο. Δεν εκτελούνται πράξεις για την αντιστάθμιση των διακυμάνσεων συναλλαγματικών ισοτιμιών («πράξεις αντιστάθμισης κινδύνου»), λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής δανείων.

Ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ

Επί του παρόντος, το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ διαχειρίζεται και EUR και USD. Για τη διαχείριση του συναλλαγματικού κινδύνου υπογράφονται συμβάσεις παραγώγων (προθεσμιακά συμβόλαια σε ξένο νόμισμα) που αντισταθμίζουν την τρέχουσα αξία του χαρτοφυλακίου επενδύσεων σε USD. Το όριο της ανώτατης μη αντισταθμισμένης έκθεσης σε συναλλαγματικό κίνδυνο ορίζεται στο 1 % της συνολικής αξίας του χαρτοφυλακίου εντός της απόδοσης αναφοράς και των ετήσιων στρατηγικών κατανομών. Έτσι, οι ανοδικές ή καθοδικές κινήσεις της τρέχουσας αξίας των επενδύσεων σε USD πάνω ή κάτω από το όριο του 1 % ενεργοποιούν πράξη νέας εξισορρόπησης (νέο προθεσμιακό συμβόλαιο προς την ίδια ή προς την αντίθετη κατεύθυνση), προσαρμόζοντας ή αντιστρέφοντας αντιστοίχως την αντισταθμισμένη θέση. Η αναπροσαρμογή της αντιστάθμισης μπορεί επίσης να οφείλεται σε διακυμάνσεις της ισοτιμίας του EUR προς USD.

Τα δάνεια για τα οποία υπήρξε υποκατάσταση στην ΕΕ ως αποτέλεσμα των καταπτώσεων εγγυήσεων του Ταμείου λόγω μη καταβολής πληρωμών από δικαιούχο δανείου εκτελούνται στο αρχικό τους νόμισμα και, επομένως, εκθέτουν την ΕΕ σε συναλλαγματικό κίνδυνο. Για τα δάνεια για τα οποία υπήρξε υποκατάσταση δεν εκτελούνται πράξεις για την αντιστάθμιση των διακυμάνσεων συναλλαγματικών ισοτιμιών («πράξεις αντιστάθμισης κινδύνου»), λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής δανείων.

Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ

Επί του παρόντος, οι πράξεις του Ταμείου Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ πραγματοποιούνται αποκλειστικά σε ευρώ, ωστόσο στις κατευθυντήριες γραμμές διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού του Ταμείου Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ προβλέπεται η δυνατότητα επένδυσης σε ορισμένα στοιχεία ενεργητικού που δεν είναι εκφρασμένα σε ευρώ.

6.4.   ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ

Στον κατωτέρω πίνακα απεικονίζεται η ευαισθησία του επιτοκίου των διαθέσιμων προς πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού με βάση την ενδεχόμενη μεταβολή των επιτοκίων κατά ± 100 μονάδες βάσης (1 %).

σε εκατ. EUR
	Αύξηση (+) /μείωση (–) σε μονάδες βάσης	Αποτέλεσμα στο καθαρό ενεργητικό
2018: Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση	+100	(348)
	-100	374
2017: Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση	+100	(359)
	-100	382

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις για χρηματοδοτική συνδρομή

Λόγω της φύσης των δανειοληπτικών και δανειοδοτικών δραστηριοτήτων της, η ΕΕ έχει σημαντικές τοκοφόρες απαιτήσεις και υποχρεώσεις. Ωστόσο, δεν υπάρχει κίνδυνος επιτοκίου δεδομένου ότι οι δανειοληπτικές πράξεις αντισταθμίζονται από αντίστοιχες δανειοδοτικές πράξεις με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις («συνακόλουθες» πράξεις).

Ταμειακές πράξεις

Το ταμείο της Επιτροπής δεν προβαίνει σε δανειοληπτικές πράξεις. Κατά συνέπεια, δεν εκτίθεται σε κίνδυνο επιτοκίου. Ωστόσο, το επιτόκιο υπολογίζεται με βάση τα υπόλοιπα που τηρούνται σε διάφορους τραπεζικούς λογαριασμούς. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή έχει λάβει μέτρα για να εξασφαλίσει ότι οι εισπραττόμενοι τόκοι στους τραπεζικούς λογαριασμούς της αντανακλούν συστηματικά τα επιτόκια της αγοράς, καθώς και τις πιθανές τους διακυμάνσεις.

Οι λογαριασμοί που τηρούνται στα δημόσια ταμεία των κρατών μελών για την είσπραξη ιδίων πόρων δεν είναι τοκοφόροι και δεν βαρύνονται με έξοδα. Οι λογαριασμοί που τηρούνται στις εθνικές κεντρικές τράπεζες μπορούν να αμείβονται με την επίσημη τιμή που εφαρμόζει κάθε θεσμικό όργανο. Δεδομένου ότι ορισμένες από τις αμοιβές που εφαρμόζονται σε αυτούς τους λογαριασμούς ενδέχεται να είναι αρνητικές επί του παρόντος, έχουν θεσπιστεί διαδικασίες διαχείρισης μετρητών προκειμένου να ελαχιστοποιούνται τα υπόλοιπα που τηρούνται σε αυτούς τους λογαριασμούς.

Επιπλέον, οι λογαριασμοί ιδίων πόρων προστατεύονται από κάθε επίπτωση αρνητικού τόκου σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 του Συμβουλίου.

Τα ημερήσια υπόλοιπα που τηρούνται σε λογαριασμούς εμπορικών τραπεζών είναι τοκοφόρα σε ημερήσια βάση. Αυτό βασίζεται σε κυμαινόμενα επιτόκια της αγοράς στα οποία εφαρμόζεται συμβατικό περιθώριο (θετικό ή αρνητικό). Κατά γενικό κανόνα, τα επιτόκια που εφαρμόζονται από τις εμπορικές τράπεζες είναι, βάσει σύμβασης, μηδενικά. Επομένως, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος να τύχει η Επιτροπή επιτοκίων χαμηλότερων από τα επιτόκια της αγοράς.

Πρόστιμα

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα (καταθέσεις, χαρτοφυλάκιο BUFI) και τραπεζικές εγγυήσεις

Τα προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα επενδύονται σε χαρτοφυλάκιο μέσων χρηματαγοράς και μακροπρόθεσμων ομολόγων με μέση διάρκεια 2,58 έτη.

Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις

Ο προϋπολογισμός που προβλέπεται για το Ταμείο Εγγυήσεων επενδύεται σε χαρτοφυλάκιο μέσων χρηματαγοράς και μακροπρόθεσμων ομολόγων με συνολική μέση διάρκεια χαρτοφυλακίου 2,58 έτη.

Ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ

Ο προϋπολογισμός που προβλέπεται για το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ επενδύεται σε χαρτοφυλάκιο μέσων χρηματαγοράς και μακροπρόθεσμων ομολόγων με συνολική μέση διάρκεια χαρτοφυλακίου 2,4 έτη.

Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ

Καθώς η πρώτη καταβολή από τον προϋπολογισμό ξεκίνησε μόλις στο τέλος του 2018, το Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ αποτελείται κυρίως από μετρητά που διακρατούνται σε κεντρικές τράπεζες. H μέση διάρκεια χαρτοφυλακίου είναι 0,03 έτη.

6.5.   ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Τα ποσά που αντιπροσωπεύουν την έκθεση της ΕΕ σε πιστωτικό κίνδυνο κατά τη λήξη της περιόδου αναφοράς είναι οι λογιστικές αξίες των χρηματοδοτικών μέσων, όπως αναφέρονται στη σημείωση 2.

Ανάλυση της ηλικίας των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού τα οποία δεν έχουν απομειωθεί

σε εκατ. EUR
	Σύνολο	Μη ληξιπρόθεσμα και μη απομειωμένα	Ληξιπρόθεσμα αλλά μη απομειωμένα
			< 1 έτος	1-5 έτη	> 5 έτη
Δάνεια	53 939	53 939	0	—	—
Απαιτήσεις και εισπρακτέα ποσά	24 664	14 737	6 585	3 209	134
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	16	16	—	—	—
Σύνολο στις 31.12.2018	78 620	68 692	6 585	3 209	134
Δάνεια	54 981	54 980	0	—	—
Απαιτήσεις και εισπρακτέα ποσά	12 366	8 905	2 894	359	208
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	23	23	—	—	—
Σύνολο στις 31.12.2017	67 369	63 908	2 894	359	208

Οι απαιτήσεις και τα εισπρακτέα ποσά κάτω του 1 έτους περιλαμβάνουν εισπρακτέα ποσά σχετικά με πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού που ανέρχονται σε 6 366 εκατ. EUR, ενώ οι απαιτήσεις και τα εισπρακτέα ποσά μεταξύ 1 και 5 ετών περιλαμβάνουν εισπρακτέα ποσά σχετικά με πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού της τάξης των 3 136 εκατ. EUR. Τα προαναφερθέντα ποσά καλύπτονται κατά μεγάλο μέρος από τραπεζικές εγγυήσεις, με αποτέλεσμα το άνοιγμα της Επιτροπής στον πιστωτικό κίνδυνο να είναι χαμηλό. Οι εταιρείες στις οποίες επιβλήθηκαν τα πρόστιμα παρέχουν τις εν λόγω εγγυήσεις ως εναλλακτική λύση αντί προσωρινής πληρωμής.

Πιστωτική ποιότητα χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού που δεν είναι ληξιπρόθεσμα 
και δεν έχουν απομειωθεί

σε εκατ. EUR 31.12.2018
	Διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία (*4)	Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (*5)	Δάνεια	Απαιτήσεις και εισπρακτέα ποσά	Μετρητά	Σύνολο
Αντισυμβαλλόμενοι με εξωτερική αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας
Εξαίρετου και υψηλού βαθμού	9 019	16	98	9 064	14 950	33 146
Άνω μεσαίου βαθμού	3 209	—	23 513	755	2 740	30 217
Χαμηλού μεσαίου βαθμού	1 765	—	25 775	1 456	181	29 177
Μη επενδυτικού βαθμού	—	—	4 488	200	221	4 909
	13 993	16	53 874	11 475	18 092	97 449
Αντισυμβαλλόμενοι χωρίς εξωτερική αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας
Ομάδα 1	—	—	64	3 262	21	3 347
Ομάδα 2	—	—	2	0	—	2
	—	—	66	3 262	21	3 349
Σύνολο	13 993	16	53 939	14 737	18 113	100 797

σε εκατ. EUR 31.12.2017
	Διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία (*4)	Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (*5)	Δάνεια	Απαιτήσεις και εισπρακτέα ποσά	Μετρητά	Σύνολο
Αντισυμβαλλόμενοι με εξωτερική αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας
Εξαίρετου και υψηλού βαθμού	8 068	16	143	2 989	19 261	30 477
Άνω μεσαίου βαθμού	1 794	—	23 585	293	3 977	29 650
Χαμηλού μεσαίου βαθμού	2 186	—	27 195	846	463	30 691
Μη επενδυτικού βαθμού	—	—	3 977	110	389	4 476
	12 048	16	54 901	4 239	24 090	95 293
Αντισυμβαλλόμενοι χωρίς εξωτερική αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας
Ομάδα 1	—	6	80	4 665	21	4 772
Ομάδα 2	—	—	—	1	—	1
	—	6	80	4 666	21	4 773
Σύνολο	12 048	23	54 980	8 904	24 111	100 067

Δεν περιλαμβάνονται στον ανωτέρω πίνακα τα διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με τη μορφή συμμετοχικών τίτλων χωρίς εξωτερική αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας. Οι τέσσερις κατηγορίες κινδύνου που αναφέρονται ανωτέρω βασίζονται καταρχήν στις κατηγορίες αξιολόγησης από εξωτερικούς οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας και αντιστοιχούν σε:

—	Εξαίρετου και υψηλού βαθμού (Prime and high grade): Moody P-1, Aaa – Aa3· S&P A-1+, A-1, AAA – AA -· Fitch F1+, F1, AAA – AA- και ισοδύναμα

—	Άνω μεσαίου βαθμού (Upper medium grade): Moody P-2, A1 – A3· S&P A-2, A+ - A-· Fitch F2, A+ - A- και ισοδύναμα

—	Χαμηλού μεσαίου βαθμού (Lower medium grade): Moody P-3, Baa1 – Baa3, S&P A-3, BBB+ - BBB-· Fitch F-3, BBBB+ - BBB- και ισοδύναμα

—	Μη επενδυτικού βαθμού (Non-investment grade): Moody not prime, Ba1 – C· S&P B, C, BB+ - D· Fitch B, C, BB+ - D και ισοδύναμα

Η ΕΕ χρησιμοποιεί αυτές τις κατηγορίες αξιολογήσεων εξωτερικών οργανισμών ως σημείο αναφοράς, ιδίως για τα χρηματοδοτικά μέσα και τις εμπορικές τράπεζες, αλλά μπορεί, έπειτα από τη δική της ανάλυση των επιμέρους υποθέσεων, να τηρεί τα ποσά σε μία από τις ανωτέρω κατηγορίες κινδύνου, ακόμη και αν ένας ή περισσότεροι από τους ανωτέρω οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας ενδέχεται να έχουν υποβαθμίσει τον αντίστοιχο αντισυμβαλλόμενο. Όσον αφορά τους μη αξιολογηθέντες αντισυμβαλλομένους, η ομάδα 1 αφορά τους οφειλέτες που δεν έχουν αθετήσει υποχρεώσεις στο παρελθόν και η ομάδα 2 αφορά τους οφειλέτες που έχουν αθετήσει υποχρεώσεις στο παρελθόν.

Τα ποσά που εμφανίζονται ανωτέρω υπό «Δάνεια και απαιτήσεις» τα οποία ταξινομούνται ως μη επενδυτικού βαθμού αφορούν κατά κύριο λόγο τα δάνεια χρηματοδοτικής υποστήριξης που έχουν εκταμιευθεί από την Επιτροπή προς τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και τα εισπρακτέα ποσά από ορισμένα κράτη μέλη βάσει των κανονισμών για τους ίδιους πόρους ή άλλη νομική βάση. Το ποσό στα ταμειακά διαθέσιμα αφορά τραπεζικούς λογαριασμούς ιδίων πόρων που έχουν ανοιχθεί στο Δημόσιο Ταμείο ή στις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών για να τηρούνται οι συνεισφορές ιδίων πόρων, όπως προβλέπεται στους προαναφερθέντες κανονισμούς. Η Επιτροπή δύναται να κάνει αναλήψεις από τους λογαριασμούς αυτούς αποκλειστικά και μόνον για την κάλυψη των ταμειακών αναγκών που απορρέουν από την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις για χρηματοδοτική συνδρομή

Η διαχείριση του ανοίγματος σε πιστωτικό κίνδυνο αντιμετωπίζεται στην περίπτωση της Ευρατόμ πρώτα με τη χορήγηση κρατικών εγγυήσεων, κατόπιν μέσω του Ταμείου Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις (ΜΧΣ και Ευρατόμ) και στη συνέχεια με τη δυνατότητα άντλησης των απαιτούμενων κονδυλίων από τους λογαριασμούς ιδίων πόρων που διαθέτει η Επιτροπή στα κράτη μέλη και τέλος μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Η νομοθεσία για τους ιδίους πόρους καθορίζει το ανώτατο όριο για τις πληρωμές ιδίων πόρων στο 1,20 % του ΑΕΕ των κρατών μελών και, πράγματι κατά τη διάρκεια του 2018, χρησιμοποιήθηκε το 0,90 % του ΑΕΕ για την κάλυψη των πιστώσεων πληρωμών. Αυτό σημαίνει ότι την 31η Δεκεμβρίου 2018 υπήρχε διαθέσιμο περιθώριο 0,30 % για την κάλυψη αυτών των εγγυήσεων. Για τον σκοπό αυτόν, η ΕΕ έχει το δικαίωμα να ζητήσει από όλα τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν τη συμμόρφωση προς τις νομικές υποχρεώσεις της ΕΕ έναντι των δανειστών της.

Ταμειακές πράξεις

Οι περισσότεροι ταμειακοί πόροι της Επιτροπής τηρούνται, βάσει του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου [όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 του Συμβουλίου] για τους ιδίους πόρους, στους λογαριασμούς που ανοίγουν τα κράτη μέλη για την καταβολή των συνεισφορών τους (ίδιοι πόροι). Οι εν λόγω λογαριασμοί τηρούνται είτε στο Δημόσιο Ταμείο εκάστου κράτους μέλους είτε στις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Τα ιδρύματα αυτά αντιπροσωπεύουν τον χαμηλότερο πιστωτικό κίνδυνο (ή κίνδυνο αντισυμβαλλομένου) για την Επιτροπή, διότι αυτά που εκτίθενται σε κίνδυνο είναι τα κράτη μέλη. Όσον αφορά το μέρος των ταμειακών πόρων της Επιτροπής που τηρείται σε εμπορικές τράπεζες για την κάλυψη της εκτέλεσης πληρωμών, ο ανεφοδιασμός των λογαριασμών αυτών γίνεται σε βάση έγκαιρης παράδοσης (just-in-time) και τελεί αυτόματα υπό τη διαχείριση του συστήματος διαχείρισης μετρητών του ταμείου. Σε κάθε λογαριασμό τηρούνται ελάχιστα επίπεδα μετρητών, σύμφωνα με το μέσο ποσό των ημερήσιων πληρωμών που εκτελούνται από αυτό. Κατά συνέπεια, το συνολικό ποσό που τηρείται σε ημερήσια βάση στους λογαριασμούς αυτούς παραμένει μονίμως σε πολύ χαμηλά επίπεδα (γενικά κάτω από 80 εκατ. EUR κατά μέσο όρο, κατανεμημένα σε περίπου 20 λογαριασμούς) και με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι το άνοιγμα της Επιτροπής σε πιστωτικούς κινδύνους είναι περιορισμένο. Τα ποσά αυτά πρέπει να εξετάζονται σε σχέση με το σύνολο των ημερήσιων ταμειακών υπολοίπων τα οποία κυμάνθηκαν το 2018 μεταξύ 6 δισ. EUR και 37 δισ. EUR, και σε σχέση με το συνολικό ποσό των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν από τους λογαριασμούς της Επιτροπής το 2018, το οποίο υπερέβη τα 155 δισ. EUR.

Πέραν αυτού, ισχύουν ειδικές κατευθυντήριες γραμμές για την επιλογή των εμπορικών τραπεζών, ώστε να μειωθεί ακόμη περισσότερο ο κίνδυνος αντισυμβαλλομένου στον οποίον εκτίθεται η Επιτροπή.

—	Όλες οι εμπορικές τράπεζες επιλέγονται με διαγωνισμό. Η ελάχιστη βραχυπρόθεσμη πιστοληπτική διαβάθμιση που απαιτείται για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό είναι η Moody’s P-1 ή το ισοδύναμό της. Χαμηλότερος βαθμός μπορεί να γίνει δεκτός σε ειδικές και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις.

—	Οι πιστοληπτικές διαβαθμίσεις των εμπορικών τραπεζών στις οποίες η Επιτροπή έχει λογαριασμούς παρακολουθούνται σε ημερήσια βάση.

—

Σε αντιπροσωπείες εκτός της ΕΕ, οι λογαριασμοί πάγιων προκαταβολών τηρούνται σε τοπικές τράπεζες που επιλέγονται με απλουστευμένη διαδικασία υποβολής προσφορών. Οι απαιτήσεις πιστοληπτικής διαβάθμισης εξαρτώνται από τις τοπικές συνθήκες και μπορεί να διαφέρουν πολύ από τη μία χώρα στην άλλη. Προκειμένου να περιοριστεί το άνοιγμα σε κίνδυνο, τα υπόλοιπα των λογαριασμών αυτών τηρούνται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο (λαμβανομένων υπόψη των επιχειρησιακών αναγκών), ο ανεφοδιασμός των λογαριασμών αυτών γίνεται τακτικά και τα ισχύοντα ανώτατα όρια επανεξετάζονται ετησίως.

Πρόστιμα

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα: καταθέσεις

Οι τράπεζες όπου τηρούνται καταθέσεις για προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα πριν από το 2010 επιλέγονται με διαγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική διαχείρισης των κινδύνων που ορίζει τις απαιτήσεις πιστοληπτικής διαβάθμισης και τα ποσά των κεφαλαίων που θα μπορούσαν να τοποθετηθούν κατ’ αναλογία προς το μετοχικό κεφάλαιο του αντισυμβαλλομένου.

Όσον αφορά τις εμπορικές τράπεζες οι οποίες έχουν επιλεγεί ειδικά για την κατάθεση των προσωρινώς εισπραχθέντων προστίμων, κατά γενικό κανόνα απαιτείται ελάχιστη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική διαβάθμιση A- (S&P ή ισοδύναμη) από δύο οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Στην περίπτωση που ορισμένες τράπεζες αυτής της ομάδας γίνουν αντικείμενο υποβάθμισης, εφαρμόζονται ειδικά μέτρα. Επίσης, το ποσό που κατατέθηκε σε κάθε τράπεζα περιορίζεται σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό των ιδίων κεφαλαίων της, το οποίο ποικίλλει ανάλογα με το επίπεδο διαβάθμισης κάθε ιδρύματος. Για τον υπολογισμό αυτών των ορίων λαμβάνεται επίσης υπόψη το ποσό των εκκρεμών εγγυήσεων που χορηγήθηκαν στην Επιτροπή από το ίδιο ίδρυμα. Η συμμόρφωση των υπολοίπων καταθέσεων με τις απαιτήσεις της ισχύουσας πολιτικής ελέγχεται τακτικά.

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα: χαρτοφυλάκιο BUFI

Όσον αφορά επενδύσεις σε κρατικό χρέος που αντιστοιχούν σε προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα που επιβλήθηκαν από το 2010, η Επιτροπή εκτίθεται σε πιστωτικό κίνδυνο. Η υψηλότερη συγκέντρωση ανοιγμάτων είναι έναντι της Ισπανίας η οποία αντιπροσωπεύει το 16 % του χαρτοφυλακίου. Οι πέντε χώρες με το μεγαλύτερο άνοιγμα (Ισπανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Γερμανία και Ιταλία) αντιπροσωπεύουν μαζί το 67 % του χαρτοφυλακίου επενδύσεων. Η σταθμισμένη μέση πιστοληπτική διαβάθμιση του χαρτοφυλακίου είναι Α- (S&P ή ισοδύναμη).

Τραπεζικές εγγυήσεις

Η πολιτική διαχείρισης κινδύνου που εφαρμόζεται για την αποδοχή αυτών των εγγυήσεων εξασφαλίζει υψηλή πιστωτική ποιότητα για την Επιτροπή. Η συμμόρφωση των εκκρεμών εγγυήσεων με τις απαιτήσεις της ισχύουσας πολιτικής ελέγχεται τακτικά.

Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις

Οι συμφωνηθείσες κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση στοιχείων ενεργητικού και/ή η στρατηγική επενδύσεων του ταμειακού χαρτοφυλακίου καθορίζουν συγκεκριμένα όρια και περιορισμούς προκειμένου να περιοριστεί η έκθεση του χαρτοφυλακίου σε πιστωτικό κίνδυνο. Τα όρια και οι περιορισμοί αυτοί περιλαμβάνουν κριτήρια επιλεξιμότητας, απόλυτα πιστωτικά όρια σε ονομαστικούς όρους ανάλογα με την κατηγορία του εκδότη, σχετικά όρια συγκέντρωσης ανάλογα με την κατηγορία του εκδότη και όρια συγκέντρωσης ανά έκδοση. Όλες οι επενδύσεις αξιολογούνται τουλάχιστον με επενδυτικό βαθμό.

Ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ

Οι κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση στοιχείων ενεργητικού, οι στρατηγικές κινδύνων και επενδύσεων καθορίζουν συγκεκριμένα όρια και περιορισμούς προκειμένου να περιοριστεί η έκθεση του χαρτοφυλακίου σε πιστωτικό κίνδυνο, η οποία εν γένει περιορίζεται στον επενδυτικό βαθμό. Η σταθμισμένη μέση πιστοληπτική διαβάθμιση του χαρτοφυλακίου είναι Α- (S&P ή ισοδύναμη).

Δεδομένου ότι από 31 Δεκεμβρίου 2018 μοναδικός αντισυμβαλλόμενος όλων των ανεξόφλητων προθεσμιακών πράξεων συναλλάγματος είναι η Banque de France, από την ημερομηνία αυτή δεν ισχύουν πιστωτικές ενισχύσεις, όπως εξασφαλίσεις, συμφωνίες συμψηφισμού ή εγγυήσεις. Η μέγιστη έκθεση σε πιστωτικό κίνδυνο για παράγωγα σε ξένο νόμισμα με θετική εύλογη αξία στο τέλος της περιόδου αναφοράς ισούται με τη λογιστική αξία στον ισολογισμό.

Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ

Οι κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση στοιχείων ενεργητικού και οι στρατηγικές κινδύνων και επενδύσεων καθορίζουν συγκεκριμένα όρια και περιορισμούς προκειμένου να περιοριστεί η έκθεση του χαρτοφυλακίου σε πιστωτικό κίνδυνο, η οποία εν γένει περιορίζεται στον επενδυτικό βαθμό. Η σταθμισμένη μέση πιστοληπτική διαβάθμιση του χαρτοφυλακίου είναι AAA (S&P ή ισοδύναμη) με εφαρμογή της αξιολόγησης δημόσιου χρέους για τα μετρητά που διακρατούνται στην κεντρική τράπεζα.

6.6.   ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ

Ανάλυση ληκτότητας των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων με βάση τον χρόνο που απομένει μέχρι τη 
λήξη των συμβατικών προθεσμιών

σε εκατ. EUR
	< 1 έτος	1-5 έτη	> 5 έτη	Σύνολο
Δανειοληπτικές πράξεις	(2 350 )	(17 363 )	(34 158 )	(53 872 )
Οφειλές	(32 227 )	—	—	(32 227 )
Λοιπά	(252)	(648)	(1 112 )	(2 012 )
Σύνολο στις 31.12.2018	(34 829 )	(18 011 )	(35 270 )	(88 110 )
Δανειοληπτικές πράξεις	(6 700 )	(14 862 )	(33 279 )	(54 841 )
Οφειλές	(39 048 )	—	—	(39 048 )
Λοιπά	(150)	(665)	(1 255 )	(2 070 )
Σύνολο στις 31.12.2017	(45 898 )	(15 527 )	(34 534 )	(95 959 )

Χρηματοοικονομικά μέσα που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος

σε εκατ. EUR
	< 1 έτος	1-5 έτη	> 5 έτη	Σύνολο
Σκέλος πληρωμής παραγώγου	(490)	(2)	(6)	(498)
Σκέλος είσπραξης παραγώγου	477	—	—	477
Καθαρές ταμειακές ροές στις 31.12.2018	(14)	(2)	(6)	(21)
Σκέλος πληρωμής παραγώγου	(634)	(2)	—	(635)
Σκέλος είσπραξης παραγώγου	638	—	—	638
Καθαρές ταμειακές ροές στις 31.12.2017	5	(2)	—	3

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις για χρηματοδοτική συνδρομή

Ο κίνδυνος ρευστότητας που προκύπτει από δανειοληπτικές πράξεις αντισταθμίζεται γενικά από δάνεια με ισοδύναμους όρους (συνακόλουθες πράξεις). Όσον αφορά τη ΜΧΣ και την Ευρατόμ, το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις χρησιμοποιείται ως αποθεματικό ρευστότητας (ή δίχτυ ασφαλείας) σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής ή καθυστέρησης πληρωμής εκ μέρους δανειοληπτών. Όσον αφορά το ΙΠ, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 431/2009 του Συμβουλίου (30) ορίζει μια διαδικασία που προβλέπει επαρκή χρόνο για την κινητοποίηση κεφαλαίων μέσω των λογαριασμών ιδίων πόρων που διαθέτει η Επιτροπή στα κράτη μέλη. Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 407/2010 του Συμβουλίου (31) προβλέπει παρόμοια διαδικασία για τον ΕΜΧΣ.

Ταμειακές πράξεις

Οι αρχές του προϋπολογισμού εξασφαλίζουν ότι το σύνολο των ταμειακών πόρων για ένα δεδομένο οικονομικό έτος είναι πάντα επαρκές για την εκτέλεση όλων των πληρωμών. Πράγματι, το σύνολο των συνεισφορών των κρατών μελών μαζί με τις διάφορες άλλες εισπράξεις ισούται με το ποσό των πιστώσεων πληρωμών για το οικονομικό έτος. Ωστόσο, οι συνεισφορές των κρατών μελών εισπράττονται σε δώδεκα μηνιαίες δόσεις ετησίως, ενώ οι πληρωμές μπορεί να έχουν εποχιακό χαρακτήρα. Επιπλέον, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου [για τις μεθόδους και τη διαδικασία απόδοσης ιδίων πόρων, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 του Συμβουλίου], οι συνεισφορές των κρατών μελών που σχετίζονται με διορθωτικούς προϋπολογισμούς και οι οποίες εγκρίνονται έναν δεδομένο μήνα (N) δεν καθίστανται διαθέσιμες πριν από την πρώτη εργάσιμη ημέρα του μήνα Ν+1 (εάν έχουν εγκριθεί πριν από τη 16η του δεδομένου μήνα) ή την πρώτη εργάσιμη ημέρα του μήνα N+2 (εάν έχουν εγκριθεί τη 16η του δεδομένου μήνα ή αργότερα), ενώ οι σχετικές πιστώσεις πληρωμών διατίθενται αμέσως.

Για να εξασφαλιστεί η συνεχής επάρκεια διαθέσιμων ταμειακών πόρων για την κάλυψη των πληρωμών που πρέπει να γίνονται κατά τη διάρκεια ενός δεδομένου μήνα, έχουν θεσπιστεί διαδικασίες για την τακτική πρόβλεψη μετρητών και, αν χρειάζεται, για την εκ των προτέρων αίτηση ιδίων πόρων ή συμπληρωματικής χρηματοδότησης από κράτη μέλη, μέχρι ένα ορισμένο ποσό και υπό ορισμένους όρους. Ο εποχικός χαρακτήρας των δαπανών και το σύνολο των δημοσιονομικών περιορισμών κατά τα τελευταία έτη έχουν δημιουργήσει την ανάγκη να αυξηθεί ο έλεγχος παρακολούθησης του ρυθμού των πληρωμών κατά τη διάρκεια του έτους. Πέραν των ανωτέρω, στο πλαίσιο των καθημερινών ταμειακών πράξεων της Επιτροπής, αυτοματοποιημένα εργαλεία διαχείρισης μετρητών εξασφαλίζουν επαρκή ρευστότητα σε κάθε έναν από τους τραπεζικούς λογαριασμούς της Επιτροπής, σε καθημερινή βάση.

Πρόστιμα

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα: χαρτοφυλάκιο BUFI

Η διαχείριση του ταμείου γίνεται σύμφωνα με την αρχή ότι τα στοιχεία ενεργητικού παρουσιάζουν ικανοποιητικό βαθμό ρευστότητας και χρησιμοποίησης όσον αφορά τις σχετικές δεσμεύσεις. Το χαρτοφυλάκιο αποτελείται από τίτλους υψηλής κυρίως ρευστότητας που μπορούν να πωληθούν για την αντιμετώπιση απροσδόκητων ταμειακών εκροών. Επίσης, το ποσοστό των ταμειακών διαθεσίμων, των ισοδυνάμων τους και των τίτλων με λήξη εντός 1 έτους ανέρχεται στο 23 %.

Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις

Η διαχείριση του ταμείου γίνεται σύμφωνα με την αρχή ότι τα στοιχεία ενεργητικού πρέπει να παρουσιάζουν ικανοποιητικό βαθμό ρευστότητας και χρησιμοποίησης όσον αφορά τις σχετικές δεσμεύσεις. Το ταμείο, συνεπώς, διατηρεί επαρκές ποσό χρηματικών στοιχείων ενεργητικού για να καλύψει βραχυπρόθεσμες εκροές. Το ποσοστό των ταμειακών διαθεσίμων, των ισοδυνάμων τους και των τίτλων με λήξη εντός 1 έτους ανέρχεται στο 9,2 %.

Ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ

Η διαχείριση του ταμείου εγγυήσεων του ΕΤΣΕ γίνεται σύμφωνα με την αρχή ότι τα στοιχεία ενεργητικού πρέπει να παρουσιάζουν ικανοποιητικό βαθμό ρευστότητας και χρησιμοποίησης όσον αφορά τις σχετικές δεσμεύσεις. Το χαρτοφυλάκιο αποτελείται από ρευστά στοιχεία ενεργητικού που μπορούν να πωληθούν για την αντιμετώπιση απροσδόκητων ταμειακών εκροών. Επίσης, το ποσοστό των ταμειακών διαθεσίμων, των ισοδυνάμων τους και των τίτλων με λήξη εντός 1 έτους ανέρχεται στο 22 %.

Οι συμβάσεις παραγώγων διακανονίζονται σε μεικτή βάση ανάλογα με τη συμβατική λήξη τους. Οι υποχρεώσεις εκπληρώνονται με πωλήσεις στοιχείων ενεργητικού σε USD και/ή πράξεις ανταλλαγής, με τις οποίες είναι δυνατό να προκύψουν ταμειακές εκροές λόγω διαφοράς ισοτιμίας συναλλάγματος.

Δεν απαιτείται διαχείριση ρευστότητας όσον αφορά απαιτήσεις εξασφαλίσεων/περιθωρίου, καθώς ο τρέχων αντισυμβαλλόμενος αντιστάθμισης αποδέχεται να συνεργαστεί με την Επιτροπή χωρίς τυχόν απαιτήσεις κάλυψης εξασφαλίσεων/περιθωρίων.

Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ

Η διαχείριση του Ταμείου Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ γίνεται σύμφωνα με την αρχή ότι τα στοιχεία ενεργητικού πρέπει να παρουσιάζουν ικανοποιητικό βαθμό ρευστότητας και χρησιμοποίησης όσον αφορά τις σχετικές δεσμεύσεις.

Το χαρτοφυλάκιο αποτελείται κατά 97 % από μετρητά που διακρατούνται σε τρεχούμενους λογαριασμούς.

Άλλα χρηματοδοτικά μέσα - παράγωγες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις

Το 2017 η ΕΕ υπέγραψε σύμβαση παραγώγων (συμβόλαιο δικαιωμάτων προαίρεσης σε ξένο νόμισμα) που καλύπτει την υποτίμηση του ξένου νομίσματος στη συναλλαγματική ισοτιμία σε σχέση με δάνεια που χορηγούνται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (βλ. σημείωση 2.11.2). Επιπλέον, η εγγύηση της ΕΕ σε συμμετοχικά χαρτοφυλάκια που κατέχει ο όμιλος της ΕΤΕπ οδηγούν σε χρηματοοικονομική υποχρέωση για την κάλυψη μεταβολών της αξίας ή απομειώσεων των υποκείμενων επενδύσεων. Όσον αφορά τα άλλα χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, το ποσό για το οποίο ευθύνεται η ΕΕ βάσει αυτών των χρηματοδοτικών μέσων δεν μπορεί να υπερβαίνει το αναληφθέν ποσό, καθώς ο κίνδυνος ρευστότητας περιορίζεται από το γεγονός αυτό.

7.   ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕΡΗ

7.1.   ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕΡΗ

Τα συνδεδεμένα μέρη της ΕΕ είναι οι ενοποιημένες οντότητες της ΕΕ, οι συγγενείς επιχειρήσεις και τα βασικά διοικητικά στελέχη αυτών των οντοτήτων. Οι συναλλαγές μεταξύ αυτών των οντοτήτων λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο των συνήθων πράξεων της ΕΕ και, στην περίπτωση αυτή, δεν χρειάζονται συγκεκριμένες απαιτήσεις γνωστοποίησης για τις συναλλαγές αυτές σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ.

7.2.   ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ

Για την παρουσίαση πληροφοριών για τις συναλλαγές συνδεδεμένων μερών σχετικά με τα βασικά καθήκοντα διαχείρισης της ΕΕ, οι ενδιαφερόμενοι κατανέμονται σε πέντε κατηγορίες:

Κατηγορία 1: οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Επιτροπής και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Κατηγορία 2: ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής και Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας και οι άλλοι αντιπρόεδροι της Επιτροπής

Κατηγορία 3: ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου, τα μέλη της Επιτροπής, οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο πρόεδρος και τα μέλη του Γενικού Δικαστηρίου, ο πρόεδρος και τα μέλη του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Δημόσιας Διοίκησης, ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής και ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων

Κατηγορία 4: ο πρόεδρος και μέλη του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

Κατηγορία 5: οι πιο υψηλόβαθμοι υπάλληλοι των θεσμικών οργάνων και οργανισμών

Περίληψη των δικαιωμάτων τους παρουσιάζεται κατωτέρω - άλλες πληροφορίες παρέχονται επίσης στον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης, το επίσημο έγγραφο που περιγράφει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις όλων των υπαλλήλων της ΕΕ, το οποίο είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο Europa. Κανένα δάνειο με επιδοτούμενο επιτόκιο δεν χορηγήθηκε από την ΕΕ σε βασικά διοικητικά στελέχη.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ

EUR
Δικαιώματα (ανά εργαζόμενο)	Κατηγορία 1	Κατηγορία 2	Κατηγορία 3	Κατηγορία 4	Κατηγορία 5
Βασικός μισθός (μηνιαίος)	27 903,32	25 274,75 -	20 219,80 -	21 837,39 -	12 856,84 -
		26 285,75	22 747,28	23 252,78	20 219,80
Επίδομα κατοικίας/αποδημίας	15 %	15 %	15 %	15 %	0-4%-16%
Οικογενειακά επιδόματα:
Στέγης (% επί του μισθού)	2 % + 187,69	2 % + 187,69	2 % + 187,69	2 % + 187,69	2 % + 187,69
Προστατευόμενων τέκνων	410,11	410,11	410,11	410,11	410,11
Προσχολικής εκπαίδευσης	100,18	100,18	100,18	100,18	100,18
Εκπαίδευσης, ή	278,25	278,25	278,25	278,25	278,25
Εκπαίδευσης εκτός του τόπου εργασίας	556,5	556,5	556,5	556,5	556,5
Επίδομα προέδρων δικαστηρίου	ά/α	ά/α	638,43	ά/α	ά/α
Έξοδα παραστάσεων	1 512,12	971,82	638,43	ά/α	ά/α
Έξοδα ετήσιων ταξιδίων	ά/α	ά/α	ά/α	ά/α	ά/α
Μεταφορές στο κράτος μέλος:
Επίδομα εκπαίδευσης (*6)	Ναι	Ναι	Ναι	Ναι	Ναι
% επί του μισθού (*6)	5 %	5 %	5 %	5 %	5 %
% επί του μισθού χωρίς δ.σ.	μέχρι 25 %	μέχρι 25 %	μέχρι 25 %	μέχρι 25 %	μέχρι 25 %
Έξοδα παράστασης	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	ά/α	ά/α
Ανάληψη καθηκόντων:
Έξοδα εγκατάστασης	55 806,65	50 549,49	40 439,60	43 674,78	Επιστρέφονται
		-52 571,49	-45 494,55	-46 505,55
Έξοδα ταξιδίου οικογενείας	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται
Έξοδα μετακόμισης	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται
Λήξη άσκησης καθηκόντων:
Έξοδα επανεγκατάστασης	27 903,32	25 274,75 -	20 219,80 -	21 837,39 -	Επιστρέφονται
		26 285,75	22 747,28	23 252,78
Έξοδα ταξιδίου οικογενείας	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται
Έξοδα μετακόμισης	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται
Μεταβατική περίοδος (% επί του μισθού) (*7)	40 % - 65 %	40 % - 65 %	40 % - 65 %	40 % - 65 %	ά/α
Ασφάλιση ασθένειας	Καλύπτεται	Καλύπτεται	Καλύπτεται	Καλύπτεται	Καλύπτεται
Σύνταξη (% επί του ακαθάριστου βασικού μισθού)	μέχρι 70 %	μέχρι 70 %	μέχρι 70 %	μέχρι 70 %	μέχρι 70 %
Κρατήσεις:
Φόρος επί των αποδοχών	8 % - 45 %	8 % - 45 %	8 % - 45 %	8 % - 45 %	8 % - 45 %
Ασφάλιση ασθένειας (% επί των αποδοχών)	1,7 %	1,7 %	1,7 %	1,7 %	1,7 %
Ειδική εισφορά επί των αποδοχών	7 %	7 %	7 %	7 %	6-7%
Συνταξιοδοτικές εισφορές	ά/α	ά/α	ά/α	ά/α	10,0 %
Αριθμός ατόμων στο τέλος του έτους	3	6	93	28	112

8.   ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Την ημερομηνία υπογραφής των παρόντων λογαριασμών δεν περιήλθε στην προσοχή της υπολόγου της Επιτροπής ούτε αναφέρθηκε σε αυτήν κανένα σημαντικό θέμα που θα απαιτούσε ειδική γνωστοποίηση στο πλαίσιο της παρούσας ενότητας. Οι ετήσιοι λογαριασμοί και οι σχετικές σημειώσεις καταρτίστηκαν με βάση τις πλέον πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες, όπως προκύπτει από τις παρούσες πληροφορίες.

9.   ΠΕΔΙΟ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

Α.   ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ (52)

1.   Θεσμικά όργανα και συμβουλευτικοί φορείς (11)

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης

Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων

Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή

Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής

Επιτροπή των Περιφερειών

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

2.   Οργανισμοί της ΕΕ (39)

2.1.    Εκτελεστικοί οργανισμοί (6)

Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού

Εκτελεστικός Οργανισμός για τους Καταναλωτές, την Υγεία, τη Γεωργία και τα Τρόφιμα

Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας

Εκτελεστικός Οργανισμός για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις

Εκτελεστικός Οργανισμός Καινοτομίας και Δικτύων

Εκτελεστικός Οργανισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας

2.2.    Αποκεντρωμένοι οργανισμοί (33)

Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα

Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων

Ευρωπαϊκή Εποπτική Αρχή του GNSS

Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων

Σύντηξη για την παραγωγή ενέργειας (Ευρωπαϊκή κοινή επιχείρηση για τον ITER και την ανάπτυξη της πυρηνικής σύντηξης)

Eurojust

Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων

Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία

Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων

Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος

Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης

Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας

Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών

Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο

Οργανισμός του Φορέα Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες

Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex)

EU-LISA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης)

Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων

Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών

Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας

Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας

Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία (ΕΥΡΩΠΟΛ)

Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας

Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών

Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων

Μεταφραστικό Κέντρο των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών

Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης

Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας

Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάρτιση στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (CEPOL)

3.   Άλλες ελεγχόμενες οντότητες (2)

Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (υπό εκκαθάριση)

Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας

Β.   ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (1)

Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων

ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ ΗΣΣΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ

Οι οντότητες που αναφέρονται στη συνέχεια δεν έχουν ενοποιηθεί με τη μέθοδο της καθαρής θέσης στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ για το 2018 επειδή είναι αμελητέου χαρακτήρα:

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΒΙΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Η κοινή επιχείρηση βιομηχανιών βιοπροϊόντων είναι μια σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) μεταξύ της ΕΕ και της κοινοπραξίας βιομηχανικών βιοπροϊόντων (BIC). Ρόλος της είναι να αξιοποιήσει το δυναμικό της ευρωπαϊκής βιοοικονομίας, με τη μετατροπή βιολογικών αποβλήτων και καταλοίπων σε πιο οικολογικά προϊόντα καθημερινής χρήσης μέσω καινοτόμων τεχνολογιών και βιοδιυλιστηρίων, τα οποία βρίσκονται στο επίκεντρο της βιοοικονομίας.

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ CLEAN SKY

Η Clean Sky είναι το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα που αναπτύσσει καινοτόμα τεχνολογία αιχμής με σκοπό τη μείωση των εκπομπών CO2, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των επίπεδων θορύβου που παράγουν τα αεροσκάφη. Με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» της ΕΕ, η Clean Sky συμβάλλει στην ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ευρωπαϊκής αεροναυπηγικής βιομηχανίας, της παγκόσμιας πρωτοπορίας και της ανταγωνιστικότητας.

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΦΑΡΜΑΚΑ (ΠΚΦ)

Η ΠΚΦ είναι η μεγαλύτερη πρωτοβουλία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της Ευρώπης και έχει ως στόχο να επιταχύνει την ανάπτυξη καλύτερων και ασφαλέστερων φαρμάκων για τους ασθενείς. Η ΠΚΦ είναι κοινή επιχείρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μιας ένωσης της φαρμακευτικής βιομηχανίας.

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ (ECSEL) (ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ ΚΕ ARTEMIS & ENIAC)

Η ECSEL είναι μια ΣΔΙΤ στον τομέα των ηλεκτρονικών συστατικών στοιχείων και συστημάτων, η οποία γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ της έρευνας και της εκμετάλλευσης, ευθυγραμμίζοντας στρατηγικές για την αύξηση των ευρωπαϊκών και εθνικών επενδύσεων και για τη δημιουργία προηγμένου οικοσυστήματος.

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΟΝΟ» (ΚΚΥ)

Η ΚΚΥ είναι μια ΣΔΙΤ η οποία παρέχει στήριξη για δραστηριότητες έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (ΕΤΑ&Ε) σε τεχνολογίες ενέργειας από κυψέλες καυσίμου και υδρογόνο στην Ευρώπη. Στόχος της είναι να επιταχυνθεί η εισαγωγή των τεχνολογιών αυτών στην αγορά, λαμβανομένων υπόψη των δυνατοτήτων τους ως μέσου για την επίτευξη ενός χαμηλού σε εκπομπές άνθρακα ενεργειακού συστήματος.

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ATM ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ (SESAR)

Η κοινή επιχείρηση SESAR είναι μια σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αρμόδια για τον εκσυγχρονισμό του ευρωπαϊκού συστήματος διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας (ATM) με τον συντονισμό και τη συγκέντρωση όλων των συναφών προσπαθειών έρευνας και καινοτομίας στην ΕΕ.

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ SHIFT2RAIL

Η κοινή επιχείρηση Shift2Rail είναι η πρώτη ευρωπαϊκή κοινή τεχνολογική πρωτοβουλία στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών η οποία αναζητεί εστιασμένες λύσεις έρευνας και καινοτομίας (Ε&Κ) με βάση την αγορά, επιταχύνοντας την ενσωμάτωση νέων και προηγμένων τεχνολογιών σε καινοτόμες λύσεις σιδηροδρομικών προϊόντων.

Οι ετήσιοι λογαριασμοί των ανωτέρω οντοτήτων διατίθενται στους αντίστοιχους δικτυακούς τόπους τους.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ (32) 
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1.

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2018

91

1.1.

ΕΣΟΔΑ

91

1.2.

ΔΑΠΑΝΕΣ

91

1.3.

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

92

1.4.

ΠΑΘΗΤΙΚΟ

100

2.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

101

2.1.

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

101

2.2.

ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ

102

2.3.

ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

103

2.4.

ΑΠΟΘΕΜΑ ΓΙΑ ΝΕΟΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΟΥΣ (NER) 300

103

Στόχος της παρούσας συζήτησης και ανάλυσης των δημοσιονομικών καταστάσεων είναι να βοηθήσει τους αναγνώστες να κατανοήσουν την οικονομική κατάσταση, τα οικονομικά αποτελέσματα και τις ταμειακές ροές που παρουσιάζονται στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ. Οι πληροφορίες που παρέχονται στην παρούσα συζήτηση και ανάλυση των δημοσιονομικών καταστάσεων δεν έχουν υποβληθεί σε λογιστικό έλεγχο.

1.   ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2018

1.1.   ΕΣΟΔΑ

Τα ενοποιημένα έσοδα της ΕΕ περιλαμβάνουν ποσά που αφορούν ανταλλακτικές και μη ανταλλακτικές συναλλαγές, εκ των οποίων οι δεύτερες είναι οι σημαντικότερες.

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται μια επισκόπηση των βασικών κατηγοριών μη ανταλλακτικών συναλλαγών.

Πενταετής τάση των εσόδων από τις κυριότερες μη ανταλλακτικές συναλλαγές (σε εκατ. EUR)

Δεδομένου ότι τα έσοδα του προϋπολογισμού θα πρέπει να ισούνται με (ή να υπερβαίνουν) τις δαπάνες του προϋπολογισμού, ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει την τάση των εσόδων που παρουσιάζεται ανωτέρω είναι οι πληρωμές που πραγματοποιούνται κάθε έτος. Το 2018 τα ενοποιημένα έσοδα ανήλθαν σε 163 δισ. EUR σημειώνοντας αύξηση 20 % σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, η οποία οφείλεται κυρίως στους ακόλουθους λόγους:

—

αύξηση των πόρων ΑΕΕ κατά 27 δισ. EUR ήτοι κατά 35 % σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Το αποτέλεσμα αυτό αντικατοπτρίζει πρωτίστως τον αντίκτυπο της αύξησης των πιστώσεων πληρωμών στον προϋπολογισμό του 2018. Η έντονη αύξηση συνδέεται πρωτίστως με τους χαμηλούς πόρους ΑΕΕ το 2017 και τον αντίκτυπο του πλεονάσματος του προϋπολογισμού από το 2016, ύψους 6,4 δισ. EUR, που αναγνωρίζεται στα «λοιπά έσοδα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές». Το 2018 το πλεόνασμα του προϋπολογισμού από το 2017 που αναγνωρίστηκε στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων στις 31 Δεκεμβρίου 2018 ήταν πολύ χαμηλότερο, 0,6 δισ. EUR, γεγονός που εξηγεί, αφενός, την αυξημένη ανάγκη για πόρους ΑΕΕ, δεδομένου ότι οι πόροι ΑΕΕ χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση του μέρους του προϋπολογισμού που δεν καλύπτεται από άλλη πηγή εσόδων και, αφετέρου, τη μείωση των «λοιπών εσόδων»·

—

αύξηση των παραδοσιακών ιδίων πόρων κατά 2,2 δισ. EUR που συνδέεται με παράβαση της νομοθεσίας της ΕΕ από το Ηνωμένο Βασίλειο κατά την περίοδο από τον Νοέμβριο του 2011 έως τον Οκτώβριο του 2017. Ως συνέπεια της εν λόγω παράβασης, επιβλήθηκε επίσης τόκος υπερημερίας ύψους 1,3 δισ. EUR, βάσει του οποίου εξηγείται η αύξηση των χρηματοοικονομικών εσόδων· και

—	αύξηση κατά 2 δισ. EUR σε σύγκριση με το 2017 όσον αφορά τα πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού τα οποία εκδόθηκαν από την ΕΕ ως συνέπεια παραβάσεων της νομοθεσίας από οντότητες του ιδιωτικού τομέα.

1.2.   ΔΑΠΑΝΕΣ

Η κύρια συνιστώσα των δαπανών που αναγνωρίζονται στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις είναι οι πληρωμές μεταφορών που εμπίπτουν στη μέθοδο της επιμερισμένης διαχείρισης και περιλαμβάνουν τα ακόλουθα ταμεία: i) το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ)· ii) το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης· iii) το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ)· και iv) το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Τα εν λόγω ταμεία αντιστοιχούσαν σχεδόν στο 66 % των συνολικών δαπανών το 2018 - η κατανομή εμφανίζεται στο κατωτέρω διάγραμμα.

Σχετική στάθμιση των κύριων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη (επιμερισμένη διαχείριση) για το οικονομικό έτος 2018

Οι δαπάνες οι οποίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της άμεσης διαχείρισης αφορούν την εκτέλεση του προϋπολογισμού από την Επιτροπή, τους εκτελεστικούς οργανισμούς και τα καταπιστευματικά ταμεία. Στο πλαίσιο της έμμεσης διαχείρισης, ο προϋπολογισμός εκτελείται από οργανισμούς της ΕΕ, φορείς της ΕΕ, τρίτες χώρες, διεθνείς οργανισμούς και άλλες οντότητες.

Οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της άμεσης και της έμμεσης διαχείρισης συνιστούν περίπου το 19 % των συνολικών δαπανών (28,5 δισ. EUR) και παρέμειναν σταθερές σε σύγκριση με το προηγούμενο οικονομικό έτος.

Η ΕΕ αναγνωρίζει ορισμένες μελλοντικές υποχρεώσεις πληρωμών ως δαπάνες ακόμη κι αν δεν εμφαίνονται ακόμη στη λογιστική του προϋπολογισμού βάσει ταμειακών συναλλαγών. Τα σημαντικά ποσά εμφαίνονται στις οφειλές και τα δεδουλευμένα έξοδα για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη, καθώς και στις υποχρεώσεις για συντάξεις και παροχές σε εργαζομένους που σχετίζονται με τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα και άλλα δικαιώματα μετά την έξοδο από την υπηρεσία τα οποία αποκτήθηκαν από τους επιτρόπους, τους βουλευτές του ΕΚ και το προσωπικό.

Συνολικά, οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 16 %, σε 149 δισ. EUR, σε σύγκριση με το 2017, κυρίως λόγω των δαπανών στο πλαίσιο προγραμμάτων που εκτελέστηκαν από κράτη μέλη οι οποίες αυξήθηκαν κατά 24 % περίπου, ήτοι κατά 19,8 δισ. EUR, λόγω του υψηλότερου επιπέδου δαπανών που πραγματοποιήθηκαν σε σχέση με την τρέχουσα φάση των προγραμμάτων όπου σημειώθηκε υψηλότερο επίπεδο εκτέλεσης. Τα κυριότερα προγράμματα που συνεισέφεραν σε αυτή την αύξηση ήταν το ΕΤΠΑ και το ΤΣ, καθώς και το ΕΚΤ, τα οποία συνολικά αντιπροσωπεύουν αύξηση της τάξης των 17,2 δισ. EUR.

1.3.   ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

Τα σημαντικότερα στοιχεία από την πλευρά του ενεργητικού του ισολογισμού αφορούν τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού (χορηγηθέντα δάνεια, διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού, μετρητά) και τα ποσά προχρηματοδότησης, τα οποία αποτελούν περίπου το 79 % των στοιχείων ενεργητικού της ΕΕ.

Σύνθεση των ενοποιημένων στοιχείων ενεργητικού της ΕΕ

Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού ανερχόταν σε 174,4 δισ. EUR, παρουσιάζοντας αύξηση περίπου 5 %. Οι βασικές μεταβολές ήταν οι εξής:

—	αύξηση των βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων και εισπρακτέων ποσών κατά 12,5 δισ. EUR, που συνδέεται άμεσα με την αύξηση των μη εισπραχθέντων εσόδων του 2018 κατά την ημερομηνία του ισολογισμού·

—	το αποτέλεσμα αυτό αντισταθμίστηκε εν μέρει από μείωση των ταμειακών διαθεσίμων και ισοδυνάμων τους κατά 6 δισ. EUR(βλ. κατωτέρω)·

—	αύξηση κατά 1 δισ. EUR των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού που σχετίζονται κυρίως με την τροφοδότηση του ταμείου εγγυήσεων του ΕΤΣΕ για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων του· και

—	αύξηση κατά 0,4 δισ. EUR των ενσώματων παγίων, ως απόρροια περαιτέρω εξελίξεων όσον αφορά τους διαστημικούς πόρους (προγράμματα Galileo και Copernicus).

Γενικά, τα θεσμικά όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ προσπαθούν να διατηρήσουν τα ποσά που τηρούνται ως ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους σε χαμηλά επίπεδα. Το ταμειακό υπόλοιπο ύψους 18,1 δισ. EUR στο τέλος του έτους είναι χαμηλότερο σε σύγκριση με το 2017 και απαρτίζεται από τα ακόλουθα βασικά στοιχεία:

—	Όσον αφορά τους ίδιους πόρους, το ταμειακό υπόλοιπο στο τέλος του έτους περιλαμβάνει 0,75 δισ. EUR που καταβλήθηκαν προκαταβολικά από ορισμένα κράτη μέλη σε σχέση με τον διορθωτικό προϋπολογισμό 6 που εγκρίθηκε το 2018.

—	Ποσό ύψους 1,4 δισ. EUR από πρόστιμα τα οποία επέβαλε η Επιτροπή για παραβάσεις των κανόνων ανταγωνισμού, το οποίο εισπράχθηκε οριστικά το 2018 και δεν έχει συμπεριληφθεί ακόμη σε κάποιον διορθωτικό προϋπολογισμό, περιλαμβάνεται επίσης στο ταμειακό υπόλοιπο στο τέλος του έτους.

—	Το ταμειακό υπόλοιπο περιλαμβάνει επίσης έσοδα για ειδικό προορισμό και λοιπές πιστώσεις πληρωμών ύψους 7,4 δισ. EUR.

Προχρηματοδότηση

Επισημαίνεται ότι το επίπεδο των προχρηματοδοτήσεων επηρεάζεται σημαντικά από τον κύκλο του ΠΔΠ, για παράδειγμα κατά την έναρξη της περιόδου του ΠΔΠ, μπορεί να αναμένεται η πληρωμή μεγάλων προκαταβολών στα κράτη μέλη στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής. Η Επιτροπή καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλιστεί ότι τα επίπεδα προχρηματοδότησης διατηρούνται στο ενδεδειγμένο επίπεδο. Απαιτείται η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της διασφάλισης επαρκούς χρηματοδότησης για τα έργα και της έγκαιρης αναγνώρισης των δαπανών.

Το σύνολο των προχρηματοδοτήσεων (εκτός από τις λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη και τις συνεισφορές προς το καταπιστευματικό ταμείο Bêkou και το καταπιστευματικό ταμείο για την Αφρική) στον ισολογισμό της ΕΕ ανέρχεται σε 43,4 δισ. EUR (2017: 44,3 δισ. EUR), εκ των οποίων σχεδόν το σύνολο αφορά τις δραστηριότητες της Επιτροπής. Περίπου το 60 % της προχρηματοδότησης της Επιτροπής αφορά την επιμερισμένη διαχείριση, γεγονός που σημαίνει ότι η εκτέλεση του προϋπολογισμού ανατίθεται στα κράτη μέλη (η Επιτροπή διατηρεί εποπτικό ρόλο).

Προχρηματοδότηση της Επιτροπής ανά μέθοδο διαχείρισης

Το σημαντικότερο ποσό προχρηματοδοτήσεων στο πλαίσιο της μεθόδου επιμερισμένης διαχείρισης αφορά το ΕΤΠΑ και το Ταμείο Συνοχής (14,6 δισ. EUR) και ανέρχεται σε παρόμοιο επίπεδο με το 2017.

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

Τα ακόλουθα στοιχεία εμφανίζονται από λογιστική άποψη ως χρηματοδοτικά μέσα στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ:

—

χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ: στο πλαίσιο αυτού του είδους κεφαλαίων εκτέλεσης του προϋπολογισμού συγκαταλέγονται είτε τα κεφάλαια που έχουν ήδη εκταμιευθεί στους καταπιστευματικούς λογαριασμούς τους οποίους διαχειρίζονται οι εντεταλμένες οντότητες και παραμένουν διαθέσιμα (ως ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους και χρεωστικοί τίτλοι) για την κάλυψη μελλοντικών καταπτώσεων εγγυήσεων είτε επενδύονται σε συμμετοχικούς τίτλους·

—

χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που διακρατούνται σε ταμεία εγγυήσεων για εγγυήσεις του προϋπολογισμού: στο πλαίσιο αυτού του είδους εκτέλεσης του προϋπολογισμού, η ΕΕ παρέχει εγγυήσεις σε αντισυμβαλλομένους για τους οποίους η χρηματοδότηση προβλέπεται μόνον εν μέρει μέσω ταμείων εγγυήσεων τα οποία έχει συστήσει η Επιτροπή και, συνεπώς, δημιουργούνται ενδεχόμενες υποχρεώσεις για τον προϋπολογισμό της ΕΕ – βλ. σημείωση 4.1· και

—	δάνεια και σχετικές δανειοληπτικές πράξεις για προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής.

Χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ

Η σημασία και ο όγκος των χρηματοδοτικών μέσων που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο πλαίσιο της άμεσης και έμμεσης διαχείρισης αυξάνεται κάθε έτος. Η βασική ιδέα πίσω από την προσέγγιση αυτή, σε αντίθεση με την παραδοσιακή μέθοδο της εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων και επιδοτήσεων, είναι ότι για κάθε ευρώ που δαπανάται από τον προϋπολογισμό μέσω των χρηματοδοτικών μέσων, ο τελικός δικαιούχος λαμβάνει περισσότερα από 1 EUR ως χρηματοδοτική στήριξη χάρη στο αποτέλεσμα μόχλευσης. Αυτή η χρήση του προϋπολογισμού της ΕΕ αποσκοπεί στη μεγιστοποίηση του αντικτύπου των διαθέσιμων κεφαλαίων. Χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ υφίστανται υπό τη μορφή μηχανισμών εγγυήσεων, συμμετοχικών τίτλων και δανειοδοτικών μέσων – βλ. την επισκόπηση ανά ΠΔΠ στον κατωτέρω πίνακα. Τα στοιχεία ενεργητικού στα μέσα αυτά τηρούνται είτε σε ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους είτε επενδύονται σε συμμετοχικούς και χρεωστικούς τίτλους που κατηγοριοποιούνται στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ ως χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση.

Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που σχετίζονται με χρηματοδοτικά μέσα τα οποία χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ (αξία στο τέλος του έτους):

Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζεται επισκόπηση των χρηματοδοτικών μέσων που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ανά ΠΔΠ και της αξίας τους στις 31 Δεκεμβρίου 2018:

σε εκατ. EUR
Αφορά περισσότερα του ενός ΠΔΠ	Ενεργητικό (*8)	Παθητικό (*9)	Εγγυήσεις (*10)
Μηχανισμοί εγγυήσεων και μέσα επιμερισμού του κινδύνου:
Μηχανισμός εγγυήσεων στο πλαίσιο του μέσου επιχειρηματικής ανάπτυξης και καινοτομίας των Δυτικών Βαλκανίων (EDIF)	37	(34)	—
	37	(34)	—
Συμμετοχικοί τίτλοι:
Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη (EFSE)	165	—	—
Ταμείο για την πράσινη ανάπτυξη στην περιοχή της Ανατολικής Γειτονίας	63	(0)	—
Ταμείο για τη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική για πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (SANAD)	25	—	—
Ταμείο επιχειρηματικής καινοτομίας (ENIF)	18	—	—
Ταμείο επιχειρηματικής επέκτασης (ENEF)	10	—	—
Ταμείο επενδύσεων «Πρωτοβουλία Μικροχρηματοδοτήσεων για την Ασία» (MIFA)	9	—	—
	290	(0)	—
Σύνολο	327	(34)	—
ΠΔΠ 2014-2020	Ενεργητικό	Παθητικό	Εγγυήσεις
Μηχανισμοί εγγυήσεων και μέσα επιμερισμού του κινδύνου:
«Ορίζων 2020» – InnovFin Υπηρεσία παροχής δανείων και εγγυήσεων για έρευνα και καινοτομία	1 107	(43)	(934)
«Ορίζων 2020» – InnovFin Εγγυήσεις υπέρ των ΜΜΕ	902	(381)	(533)
Χρεωστικό μέσο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΧΜ ΜΣΕ)	598	(2)	(579)
COSME Μηχανισμός εγγύησης δανείων	310	(613)	(2)
Μέσο ιδιωτικής χρηματοδότησης για την ενεργειακή απόδοση (ΙΧΕΑ)	34	(0)	(5)
Μηχανισμός εγγυήσεων πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα	30	(12)	—
Πρόγραμμα χρηματοοικονομικής ένταξης πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου	25	—	(11)
Μηχανισμός εγγύησης σπουδαστικών δανείων	14	(1)	—
Μηχανισμός χρηματοδότησης ΜΜΕ στην ανατολική εταιρική σχέση	13	(4)	(1)
Χρηματοδοτικός μηχανισμός φυσικού κεφαλαίου	12	(0)	(6)
Πρόγραμμα για γυναίκες επιχειρηματίες στην ανατολική εταιρική σχέση	4	—	(4)
Στήριξη για την οικονομική διαφοροποίηση στη Μογγολία	2	—	—
Μηχανισμός μεταβιβασιμότητας και μετατρεψιμότητας	1	(1)	—
	3 052	(1 057 )	(2 075 )
Συμμετοχικοί τίτλοι:
«Ορίζων 2020» Μηχανισμός μετοχικού κεφαλαίου για την έρευνα και καινοτομία	368	(10)	—
COSME – Μηχανισμός μετοχικού κεφαλαίου για την ανάπτυξη	67	(2)	—
Μηχανισμός επιχειρηματικών κεφαλαίων για τις χώρες τις Νότιας Γειτονίας	24	—	—
Climate Investor One	22	—	—
Επενδυτική Διευκόλυνση για τη Λατινική Αμερική	12	—	—
Γεωργικό Ταμείο Εμπορίου και Επενδύσεων της Αφρικής	11	—	—
	504	(12)	—
Μεικτά μέσα:
Μηχανισμός εγγύησης και θυρίδα ανάπτυξης ικανοτήτων του προγράμματος για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία (EaSI)	73	(39)	—
Μηχανισμός της ΕΕ για εκτενή και ολοκληρωμένη ζώνη ελεύθερων συναλλαγών	68	(6)	—
ElectriFI	31	—	—
Πρωτοβουλία χρηματοδότησης της γεωργίας	10	—	—
	182	(44)	—
Σύνολο	3 738	(1 113 )	(2 075 )
ΠΔΠ πριν από το 2014	Ενεργητικό	Παθητικό	Εγγυήσεις
Μηχανισμοί εγγυήσεων και μέσα επιμερισμού του κινδύνου:
Μηχανισμός χρηματοδότησης με επιμερισμό των κινδύνων (RSFF)	731	(65)	(642)
Μηχανισμός εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ στο πλαίσιο του «Προγράμματος για την Ανταγωνιστικότητα και την Καινοτομία» (CIP)	83	(151)	—
Πολυετές πρόγραμμα (ΠΠ) για τις επιχειρήσεις	32	(31)	—
Μηχανισμός εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ	7	—	—
Ευρωπαϊκός μηχανισμός εγγυήσεων μικροχρηματοδοτήσεων Progress	4	(4)	—
	857	(251)	(642)
Συμμετοχικοί τίτλοι:
Μηχανισμός υπέρ των καινοτόμων ΜΜΕ και των ΜΜΕ με ισχυρή ανάπτυξη στο πλαίσιο του CIP	410	(6)	—
Διευκόλυνση μετοχικού κεφαλαίου του πολυετούς προγράμματος-πλαισίου	208	—	—
Ευρωπαϊκό Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης	104	—	—
Παγκόσμιο Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας	90	(20)	—
Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Μικροχρηματοδοτήσεων Progress	68	—	—
Ταμείο Marguerite	43	—	—
Εκκίνηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού για την Τεχνολογία (ΕΜΤ) 1998	9	(0)	—
Πιλοτικά σχέδια μεταφοράς τεχνολογίας	0	—	—
	932	(26)	—
Μεικτά μέσα:
Μέσο οικονομικής και χρηματοπιστωτικής συνεργασίας MEDA	140	(2)	—
Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης (ENPI)	120	(2)	—
	260	(4)	—
Σύνολο	2 049	(281)	(642)
Γενικό σύνολο	6 115	(1 428 )	(2 717 )

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που διακρατούνται σε ταμεία εγγυήσεων για εγγυήσεις του προϋπολογισμού

Η Επιτροπή έχει δημιουργήσει ταμεία εγγυήσεων για την κάλυψη των δημοσιονομικών εγγυήσεων (βλ. σημείωση 4.1.1 των ενοποιημένων δημοσιονομικών καταστάσεων) που παρέχονται στον όμιλο της ΕΤΕπ. Τα εν λόγω ταμεία εγγυήσεων τροφοδοτούνται με πληρωμές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ με σκοπό να παρέχουν ένα αποθεματικό ρευστότητας έναντι πιθανών ζημιών από εγγυημένες πράξεις. Οι πληρωμές στα ταμεία εγγυήσεων επενδύονται σε χρηματοοικονομικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων των χρεωστικών τίτλων, των ταμειακών διαθεσίμων και των προθεσμιακών καταθέσεων. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018, η Επιτροπή διατηρεί χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού:

—	στο Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις, ύψους 2,5 δισ. EUR·

—	στο ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ, ύψους 5,5 δισ. EUR· και

—	στο Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ, ύψους 0,3 δισ. EUR.

Δάνεια και σχετικές δανειοληπτικές πράξεις για προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής

Δυνάμει αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, η Επιτροπή παρέχει χρηματοδοτική στήριξη σε κράτη μέλη και τρίτες χώρες με τη μορφή διμερών δανείων που χρηματοδοτούνται από τις κεφαλαιαγορές με την εγγύηση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Η Επιτροπή, που ενεργεί εξ ονόματος της ΕΕ, εφαρμόζει επί του παρόντος τρία βασικά προγράμματα:

—	τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης (ΕΜΧΣ)·

—	τη στήριξη του ισοζυγίου πληρωμών (ΙΠ)· και

—	τη μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ), στο πλαίσιο της οποίας μπορεί να χορηγεί δάνεια.

Τα απαιτούμενα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των δανείων που παρέχει η ΕΕ αντλούνται μέσω των κεφαλαιαγορών ή μέσω χρηματοπιστωτικών οργανισμών.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2018, το ονομαστικό ποσό των δανείων που είχαν χορηγηθεί για χρηματοδοτική βοήθεια στο πλαίσιο του ΕΜΧΣ και του ΙΠ ήταν τα ακόλουθα:

							σε δισ. EUR
	ΙΠ			ΕΜΧΣ (*11)			ΣΥΝΟΛΟ
	Λετονία	Ρουμανία	Σύνολο	Ιρλανδία	Πορτογαλία	Σύνολο
Σύνολο χορηγηθέντων	3,1	5,0 (*12)	8,1	22,5	26,0	48,5	56,6
Σύνολο εκταμιευθέντων στις 31.12.2018	2,9	5,0	7,9	22,5	24,3	46,8	54,7
Σύνολο αποπληρωθέντων στις 31.12.2018	(2,2)	(4)	(6,2)	—	—	—	(6,2)
Ανεξόφλητο ποσό στις 31.12.2018	0,7	1	1,7	22,5	24,3	46,8	48,5

ΕΜΧΣ

Ο ΕΜΧΣ δημιουργήθηκε για να παρέχει χρηματοδοτική συνδρομή σε όλα τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν ή διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσουν σοβαρή οικονομική ή δημοσιονομική διαταραχή οφειλόμενη σε έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό τους. Ο ΕΜΧΣ χρησιμοποιήθηκε για την παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής, υπό την προϋπόθεση της υλοποίησης μεταρρυθμίσεων, στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία μεταξύ των ετών 2011 και 2014.

Το πρόγραμμα αυτό έληξε και δεν μπορούν να ληφθούν πρόσθετα δάνεια, παρότι εξακολουθεί να ισχύει για συγκεκριμένες εργασίες, όπως η παράταση της προθεσμίας λήξης δανείων που έχουν χορηγηθεί στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία και η παροχή ενδιάμεσων δανείων.

Τα κύρια σημεία του προγράμματος ΕΜΧΣ είναι τα ακόλουθα:

Ιρλανδία

—	Η Ιρλανδία ζήτησε ολόκληρο το συνολικό ποσό των 22,5 δισ. EUR που χορηγήθηκε από τον ΕΜΧΣ τον Δεκέμβριο του 2010. Το ποσό αυτό εκταμιεύθηκε σε οκτώ δόσεις στο διάστημα μεταξύ του Ιανουαρίου του 2011 και του Μαρτίου του 2014·

—	Η Ιρλανδία έχει την επιλογή να παρατείνει τη λήξη των δανείων του ΕΜΧΣ βάσει της παράτασης της μέγιστης σταθμισμένης μέσης ληκτότητας σε 19,5 έτη, η οποία χορηγήθηκε από το Συμβούλιο το 2013·

—

Αποπληρωμές ύψους 3,4 δισ. EUR και 0,5 δισ. EUR είχαν προγραμματιστεί για τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο του 2018 αντίστοιχα. H Ιρλανδία ζήτησε παράταση της λήξης, τα ποσά εγκρίθηκαν και ο δανεισμός τους πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στις αγορές το 2018. H αποπληρωμή τους έχει επαναπρογραμματιστεί σε δύο δόσεις ύψους 2,4 δισ. EUR και 1,5 δισ. EUR το 2025 και το 2033 αντίστοιχα.

Πορτογαλία

—

Η Πορτογαλία ζήτησε 24,3 δισ. EUR από το συνολικό ποσό ύψους 26 δισ. EUR που χορηγήθηκε από τον ΕΜΧΣ τον Μάιο του 2011. Το ποσό αυτό εκταμιεύτηκε σε επτά δόσεις μεταξύ Μαΐου 2011 και Νοεμβρίου 2014. Είχε προγραμματιστεί αποπληρωμή ύψους 0,6 δισ. EUR για τον Οκτώβριο του 2018, όμως, όπως και στην περίπτωση της Ιρλανδίας, η Πορτογαλία ζήτησε παράταση της λήξης και το δάνειο αναχρηματοδοτήθηκε στις αγορές με νέα ημερομηνία λήξης το 2033.

ΙΠ

Ο μηχανισμός στήριξης του ισοζυγίου πληρωμών (ΙΠ) είναι ένα πρόγραμμα στήριξης που έχει σχεδιαστεί για χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ή σοβαρές απειλές, όσον αφορά το ισοζύγιο πληρωμών τους. Η στήριξη του ΙΠ συνίσταται σε μεσοπρόθεσμα δάνεια υπό τον όρο της εφαρμογής πολιτικών που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των υποκείμενων οικονομικών προβλημάτων. Συνήθως, η στήριξη του ισοζυγίου πληρωμών από την ΕΕ παρέχεται σε συνεργασία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και άλλους διεθνείς οργανισμούς ή χώρες.

Η ενωσιακή μεσοπρόθεσμη χρηματοδοτική συνδρομή δυνάμει του μηχανισμού στήριξης του ισοζυγίου πληρωμών ενεργοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2008 για την παροχή βοήθειας στην Ουγγαρία και, στη συνέχεια, στη Λετονία και τη Ρουμανία, τον Ιανουάριο και τον Μάιο του 2009 αντίστοιχα, προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών, με συνολικές αναλήψεις υποχρεώσεων ύψους 14,6 δισ. EUR. Το πρόγραμμα στήριξης ΙΠ για την Ουγγαρία έληξε το 2010 και αποπληρώθηκε ολοσχερώς το 2016. Τα προγράμματα στήριξης για τη Λετονία και τη Ρουμανία έληξαν αμφότερα το 2012, επομένως δεν μπορούν να εκταμιευθούν επιπλέον δόσεις.

Επιπλέον, τα δύο προγράμματα προληπτικής στήριξης για τη Ρουμανία έληξαν το 2013 και το 2015 χωρίς να εκταμιευθούν.

Τα κύρια σημεία είναι τα εξής:

—	Κατά τη διάρκεια του 2018, τα δικαιούχα κράτη μέλη για στήριξη ΙΠ επέστρεψαν εμπρόθεσμα και πλήρως συνολικό ποσό ύψους 1,45 δισ. EUR, εκ των οποίων 1,35 δισ. EUR αφορούσε εξόφληση κεφαλαίου από τη Ρουμανία, ενώ το υπόλοιπο αφορούσε τόκους· και

—	Το ανεξόφλητο ποσό στο τέλος του 2018 ανερχόταν σε 1,7 δισ. EUR συνολικά, 0,7 δισ. EUR για τη Λετονία και 1 δισ. EUR για τη Ρουμανία.

ΜΧΣ

Η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ) αποτελεί μια μορφή χρηματοδοτικής ενίσχυσης που παρέχεται από την ΕΕ σε χώρες εταίρους εκτός της ΕΕ οι οποίες αντιμετωπίζουν κρίση σε σχέση με το ισοζύγιο πληρωμών. Λαμβάνει τη μορφή μεσοπρόθεσμων/μακροπρόθεσμων δανείων ή επιχορηγήσεων, ή συνδυασμού αυτών, και διατίθεται μόνο σε χώρες που επωφελούνται από πρόγραμμα εκταμιεύσεων του ΔΝΤ.

Τα ανεξόφλητα δάνεια στις 31 Δεκεμβρίου 2018 στο πλαίσιο του προγράμματος ΜΧΣ ανέρχονταν σε 4,4 δισ. EUR σε ονομαστικά ποσά.

1.4.   ΠΑΘΗΤΙΚΟ

Τα σημαντικότερα στοιχεία παθητικού στον ισολογισμό αποτελούνται πρωτίστως από τέσσερα στοιχεία: i) συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις και άλλες υποχρεώσεις παροχών σε εργαζομένους· ii) δανειοληπτικές πράξεις· iii) οφειλές σε τρίτους και iv) δεδουλευμένα έξοδα.

Σύνθεση του παθητικού στον ενοποιημένο ισολογισμό της ΕΕ

Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 το σύνολο του παθητικού ανερχόταν σε 235,9 δισ. EUR, παραμένοντας στο ίδιο επίπεδο με το προηγούμενο έτος.

Οι βασικές μεταβολές συνδέονταν με τα εξής αποτελέσματα:

—

οι οφειλές μειώθηκαν κατά 6,8 δισ. EUR λόγω της μείωσης των ποσών που οφείλονταν προς τα κράτη μέλη σε σχέση με τους ιδίους πόρους (δηλαδή τις συνεισφορές στον προϋπολογισμό της ΕΕ που πρέπει να επιστραφούν στο τέλος του έτους μετά την έγκριση του διορθωτικού προϋπολογισμού)· κατά το υπό εξέταση έτος υπήρχαν πρόσθετες συνεισφορές που οφείλονταν από τα κράτη μέλη·

—	ελαφρά μείωση των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων κατά 1 δισ. EUR, που προέκυψε πρωτίστως από την αποπληρωμή δανειοληπτικών πράξεων (1,35 δισ. EUR), σε σχέση με το δάνειο που χορηγήθηκε στη Ρουμανία, στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης του ισοζυγίου πληρωμών (ΙΠ)· και

—	τα εν λόγω αποτελέσματα αντισταθμίστηκαν από αύξηση της υποχρέωσης παροχών σε εργαζομένους κατά 7,3 δισ. EUR.

Συνολικά, όλα τα άλλα στοιχεία παθητικού παρέμειναν σταθερά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις (δανειοληπτικές πράξεις) αυξήθηκαν και αντισταθμίστηκαν από παρόμοια αύξηση του βραχυπρόθεσμου σκέλους. Αυτή συνδέεται με την αναδιάρθρωση χρέους στο πλαίσιο του ΕΜΧΣ για την Ιρλανδία (3,9 δισ. EUR) και την Πορτογαλία (0,6 δισ. EUR).

Σύνολο δηλώσεων δαπανών και τιμολογίων που παρελήφθησαν και αναγνωρίστηκαν ως οφειλές στον ισολογισμό

Καθαρό ενεργητικό

Το γεγονός ότι το παθητικό υπερβαίνει το ενεργητικό δεν σημαίνει ότι τα θεσμικά όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, αλλά ότι ορισμένα στοιχεία του παθητικού θα χρηματοδοτηθούν από μελλοντικούς ετήσιους προϋπολογισμούς. Έτσι, σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση, πολλά έξοδα αναγνωρίζονται στο τρέχον έτος μολονότι μπορεί στην πραγματικότητα να καταβληθούν το επόμενο έτος ή αργότερα και να χρηματοδοτηθούν από μελλοντικούς προϋπολογισμούς· τα σχετικά έσοδα θα λογιστικοποιηθούν μόνο στις μελλοντικές περιόδους. Τα σημαντικότερα ποσά που πρέπει να επισημανθούν αφορούν τις δραστηριότητες του ΕΓΤΕ (το μεγαλύτερο μέρος των οποίων συνήθως καταβάλλεται κατά το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους) και τις υποχρεώσεις για παροχές σε εργαζομένους (που πρέπει να καταβληθούν κατά τα επόμενα 30 και πλέον έτη).

2.   ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

2.1.   ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Το μακροοικονομικό περιβάλλον της ΕΕ (33) έχει αντίκτυπο στην ικανότητα των κρατών μελών της ΕΕ να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις χρηματοδότησης προς τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ και ως εκ τούτου στην ικανότητα της ΕΕ να συνεχίζει να υλοποιεί τις πολιτικές της.

Το 2018 η ευρωπαϊκή οικονομία παρουσίασε ανάπτυξη για έκτη συνεχή χρονιά, ωστόσο το ποσοστό ανάπτυξης ήταν χαμηλότερο από το αναμενόμενο, ιδίως κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, λόγω συνδυασμού εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Στους εσωτερικούς παράγοντες περιλαμβάνονται οι διαταραχές στον ευρωπαϊκό μεταποιητικό τομέα (ειδικότερα στην παραγωγή αυτοκινήτων) κατά το τρίτο τρίμηνο, καθώς και οι κοινωνικές εντάσεις και η αβεβαιότητα της δημοσιονομικής πολιτικής σε ορισμένα κράτη μέλη. Ορισμένοι από τους σημαντικότερους εξωτερικούς παράγοντες περιλαμβάνουν την αυξημένη αβεβαιότητα όσον αφορά τις εμπορικές πολιτικές, κυρίως μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, καθώς και την πτωτική τάση στην παγκόσμια παραγωγή του μεταποιητικού τομέα, που οδήγησε σε ασθενέστερη ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου, η οποία επηρέασε ειδικότερα τη ζώνη του ευρώ.

Παρά τις εξελίξεις αυτές, τα βασικά μεγέθη της ευρωπαϊκής οικονομίας παραμένουν ισχυρά και κατά την προσεχή διετία η οικονομία αναμένεται να συνεχίσει να αναπτύσσεται, αν και με χαμηλότερο ρυθμό.

Το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ και της ΕΕ εκτιμάται ότι αυξήθηκε κατά 1,9 % το 2018. Το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 1,3 % το 2019 και 1,6 % το 2020, ενώ προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ της ΕΕ κατά 1,5 % το 2019 και 1,7 % το 2020.

Ο συνολικός πληθωρισμός ανήλθε κατά μέσο όρο στο 1,7 % το 2018, σημειώνοντας αύξηση από 1,5 % το 2017. Δεδομένου ότι οι παραδοχές για τις τιμές του πετρελαίου για το 2019 και το 2020 είναι πλέον χαμηλότερες από ό,τι ήταν το φθινόπωρο του 2018, ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να συγκρατηθεί στο 1,4 % το 2019 προτού αυξηθεί ελαφρώς σε 1,5 % το 2020. Για την ΕΕ συνολικά, ο πληθωρισμός προβλέπεται να ανέλθει φέτος κατά μέσο όρο σε 1,6 % και στη συνέχεια να αυξηθεί στο 1,8 % το 2020.

Η αγορά εργασίας στη ζώνη του ευρώ βελτιώθηκε περαιτέρω κατά τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2018. Το τρίτο τρίμηνο του 2018 ο αριθμός των απασχολούμενων έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ στη ζώνη του ευρώ και τον Δεκέμβριο του 2018 το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ ήταν 7,9 %, το χαμηλότερο επίπεδο που έχει σημειωθεί από τον Οκτώβριο του 2008.

Ο κίνδυνος για τις οικονομικές προοπτικές παραμένει σημαντικός, καθώς οι εμπορικές εντάσεις και η αβέβαιη εξέλιξή τους εξακολουθούν να αποτελούν πηγή ανησυχίας. Οι ΗΠΑ ενδέχεται να επηρεαστούν από απότομες αλλαγές της δημοσιονομικής πολιτικής. Στην κινεζική οικονομία ενδέχεται να σημειωθεί πιο απότομη επιβράδυνση από την αναμενόμενη. Οι παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και πολλές αναδυόμενες αγορές είναι ευάλωτες σε αιφνίδιες αλλαγές όσον αφορά τη διάθεση ανάληψης κινδύνων και τις προσδοκίες ανάπτυξης. Για την ΕΕ, οι εσωτερικοί παράγοντες ενδέχεται να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια από την αναμενόμενη, ενώ επίσης το «Brexit» εξακολουθεί να αποτελεί πηγή αβεβαιότητας.

Στην θετική πλευρά, οι συνθήκες της αγοράς εργασίας που παραμένουν ευνοϊκές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ισχυρότερη εγχώρια ζήτηση, ενώ και η πιο εκτεταμένη χρήση κονδυλίων της ΕΕ στις αποδέκτριες χώρες θα μπορούσε να ενεργοποιήσει πρόσθετες επενδύσεις. Σταθερές παραμένουν οι προοπτικές για το παγκόσμιο ΑΕΠ, το οποίο αναμένεται να αυξηθεί στο 3,8 % κατά τα επόμενα δύο έτη.

2.2.   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ

Οι δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις της ΕΕ για προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής είναι πράξεις εκτός προϋπολογισμού. Κατά γενικό κανόνα, οι αντληθέντες πόροι γίνονται αντικείμενο δανεισμού στη δικαιούχο χώρα στο πλαίσιο συνακόλουθης πράξης, δηλαδή με το ίδιο τοκομερίδιο, την ίδια ληκτότητα και το ίδιο ποσό. Παρά τη μεθοδολογία των συνακόλουθων δανειοδοτικών πράξεων, η εξυπηρέτηση του χρέους των χρηματοδοτικών μέσων αποτελεί νομική υποχρέωση της ΕΕ, η οποία εξασφαλίζει ότι όλες οι πληρωμές καλύπτουν ολόκληρο το ποσό και πραγματοποιούνται εγκαίρως. Η Επιτροπή έχει θέσει σε εφαρμογή διαδικασίες ώστε να διασφαλίσει την επιστροφή δανείων ακόμη και σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής του δανείου.

Οι δανειοληπτικές πράξεις της ΕΕ συνιστούν άμεσες και άνευ όρων υποχρεώσεις της ΕΕ και είναι εγγυημένες από τα κράτη μέλη της ΕΕ (ενδεχόμενες υποχρεώσεις του προϋπολογισμού). Οι δανειοληπτικές πράξεις που έχουν συναφθεί για τη χρηματοδότηση δανείων τα οποία χορηγούνται σε χώρες εκτός της ΕΕ καλύπτονται από το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις. Σε περίπτωση αθέτησης αυτής της υποχρέωσης εκ μέρους δικαιούχου κράτους μέλους, η εξυπηρέτηση του χρέους θα γίνει, ενδεχομένως, από τα ταμειακά διαθέσιμα της Επιτροπής. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, η Επιτροπή θα αντλήσει τα απαιτούμενα κεφάλαια από τα κράτη μέλη. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ για τους ιδίους πόρους [άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου], τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται εκ του νόμου να διαθέσουν επαρκή κονδύλια για την κάλυψη των υποχρεώσεων της ΕΕ. Έτσι, οι επενδυτές είναι εκτεθειμένοι μόνο στον πιστωτικό κίνδυνο της ΕΕ και όχι στον πιστωτικό κίνδυνο του δικαιούχου των χρηματοδοτούμενων δανείων. Οι συνακόλουθες δανειοδοτικές πράξεις («back-to-back») εξασφαλίζουν ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν αναλαμβάνει κανέναν κίνδυνο επιτοκίου ή συναλλαγματικής ισοτιμίας.

Για το πρόγραμμα κάθε χώρας, οι αποφάσεις του ΕΚ, του Συμβουλίου και της Επιτροπής προσδιορίζουν το συνολικό χορηγηθέν ποσό, τον αριθμό των προς εκταμίευση δόσεων και τη μέγιστη (μέση) ληκτότητα του συνολικού δανείου. Στη συνέχεια, η Επιτροπή και η δικαιούχος χώρα συμφωνούν για τις παραμέτρους δανεισμού/χρηματοδότησης, και ειδικότερα τις προθεσμίες λήξης των δόσεων. Επιπλέον, όλες οι δόσεις του δανείου εκτός από την πρώτη εξαρτώνται από τη συμμόρφωση με όρους πολιτικής, στο πλαίσιο κοινής χρηματοδοτικής συνδρομής ΕΕ/ΔΝΤ, πράγμα το οποίο αποτελεί άλλον ένα παράγοντα που επηρεάζει το χρονοδιάγραμμα των χρηματοδοτικών δραστηριοτήτων. Συνεπώς, το χρονοδιάγραμμα και οι ληκτότητες εξαρτώνται από τη σχετική δανειακή δραστηριότητα της ΕΕ. Η χρηματοδότηση εκφράζεται αποκλειστικά σε ευρώ και οι προθεσμίες λήξης κυμαίνονται μεταξύ 3 και 30 ετών.

Ο κατωτέρω πίνακας παρέχει επισκόπηση του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος επιστροφής σε ονομαστική αξία των ανεξόφλητων δανείων ΕΜΧΣ και ΙΠ στις 31 Δεκεμβρίου 2018:

σε δισ. EUR
	ΙΠ			ΕΜΧΣ			ΣΥΝΟΛΟ
	Λετονία	Ρουμανία	Σύνολο	Ιρλανδία	Πορτογαλία	Σύνολο
2019	0,5	1,0	1,5	—	—	—	1,5
2021	—	—	—	3,0	6,8	9,8	9,8
2022	—	—	—	—	2,7	2,7	2,7
2023	—	—	—	2,0	1,5	3,5	3,5
2024	—	—	—	0,8	1,8	2,6	2,6
2025	0,2	—	0,2	2,4	—	2,4	2,6
2026	—	—	—	2,0	2,0	4,0	4,0
2027	—	—	—	1,0	2,0	3,0	3,0
2028	—	—	—	2,3	—	2,3	2,3
2029	—	—	—	1,0	0,4	1,4	1,4
2031	—	—	—	—	2,2	2,2	2,2
2032	—	—	—	3,0	—	3,0	3,0
2033	—	—	—	1,5	0,6	2,1	2,1
2035	—	—	—	2,0	—	2,0	2,0
2036	—	—	—	—	1,0	1,0	1,0
2038					1,8	1,8	1,8
2042	—	—	—	1,5	1,5	3,0	3,0
Σύνολο	0,7	1,0	1,7	22,5	24,3	46,8	48,5

Οι διακυβερνητικοί μηχανισμοί χρηματοοικονομικής σταθερότητας, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), βρίσκονται εκτός του πλαισίου της Συνθήκης ΕΕ και επομένως δεν περιλαμβάνονται στους ενοποιημένους ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ.

2.3.   ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Η ΕΕ έχει δώσει στον όμιλο της ΕΤΕπ εγγυήσεις για δάνεια τα οποία έχουν χορηγηθεί εκτός της ΕΕ καθώς και για τις δανειακές και συμμετοχικές δραστηριότητες που καλύπτονται από την εγγύηση του ΕΤΣΕ. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 η ΕΕ εμφανίζει στις σημειώσεις των ενοποιημένων δημοσιονομικών καταστάσεών της (βλ. σημείωση 4.1.1) ενδεχόμενες υποχρεώσεις και για τα δύο είδη εγγυήσεων, ενώ τα ποσά που συνιστούν παρούσες υποχρεώσεις αναγνωρίζονται ως προβλέψεις στις δημοσιονομικές καταστάσεις (βλ. σημείωση 2.10 των ενοποιημένων δημοσιονομικών καταστάσεων). Προκειμένου να μετριαστεί ο κίνδυνος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ από τυχόν κατάπτωση εγγύησης από τον όμιλο της ΕΤΕπ, η ΕΕ έχει δημιουργήσει ειδικά ταμεία εγγυήσεων, δηλαδή το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις και το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ.

Το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις τροφοδοτείται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ έτσι ώστε να καλύπτεται το 9 % των ανεξόφλητων στο τέλος του έτους εγγυημένων δανείων που έχουν χορηγηθεί για δραστηριότητες στο πλαίσιο της εντολής εξωτερικής δανειοδότησης της ΕΤΕπ προς τρίτες χώρες. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 η συνολική αξία των στοιχείων ενεργητικού ύψους 2,5 δισ. EUR καλύπτει άνοιγμα εκταμιευθέντων ποσών 20,7 δισ. EUR.

Το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ ξεκίνησε τις δραστηριότητές του το 2016. Σύμφωνα με τον τροποποιημένο κανονισμό για το ΕΤΣΕ [κανονισμός (ΕΕ) 2017/2396], το ανώτατο όριο εγγυήσεων της ΕΕ για το ΕΤΣΕ αυξήθηκε σε 26 δισ. EUR (από τα αρχικά 16 δισ. EUR) και το όριο για το ταμείο εγγυήσεων μειώθηκε στο 35 % (από το αρχικό 50 %) της συνολικής υποχρέωσης από εγγυήσεις της ΕΕ. Ως εκ τούτου, το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ αναμένεται πλέον να ανέλθει στο συνολικό ποσό των 9,1 δισ. EUR. Η συμφωνία ΕΤΣΕ τροποποιήθηκε το 2018 σύμφωνα με τον τροποποιημένο κανονισμό για το ΕΤΣΕ. Στις 31 Δεκεμβρίου 2018 το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού που συνθέτουν το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ ανέρχεται σε 5,5 δισ. EUR και καλύπτει άνοιγμα εκταμιευθέντων ποσών ύψους 15,8 δισ. EUR.

Σύμφωνα με τον κανονισμό για το ΕΤΒΑ [κανονισμός (ΕΕ) 2017/1601], συστάθηκε ένα νέο ταμείο εγγυήσεων: το Ταμείο Εγγυήσεων του ΕΤΒΑ. Οι πρώτες συνεισφορές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο ταμείο ελήφθησαν το 2018 αλλά στις 31 Δεκεμβρίου 2018 δεν υπήρχαν συμφωνίες εγγυήσεων σε ισχύ.

2.4.   ΑΠΟΘΕΜΑ ΓΙΑ ΝΕΟΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΟΥΣ (NER) 300

Το ταμείο NER 300 προέρχεται από την πώληση δικαιωμάτων εκπομπής στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών και ανήκει στα κράτη μέλη που χρησιμοποιούν τα χρήματα για τη χρηματοδότηση καινοτόμων έργων επίδειξης με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η Επιτροπή διαχειρίζεται το πρόγραμμα για λογαριασμό των κρατών μελών, ενώ η ΕΤΕπ είναι αρμόδια για τη διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού του ταμείου NER 300 και ενεργεί ως τεχνικός σύμβουλος, στο πλαίσιο της συμφωνίας συνεργασίας με την Επιτροπή. Δεδομένου ότι ούτε τα έσοδα από τα δικαιώματα εκπομπής ούτε τα έξοδα για τα χρηματοδοτούμενα έργα ανήκουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ, τα ποσά αυτά δεν καταλογίζονται στους λογαριασμούς της ΕΕ.

ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ (34)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

105

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΠΟΣΩΝ

106

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

109

1.

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

109

1.1.

ΠΟΛΥΕΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 2014-2020

109

1.2.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΤΟΥ ΠΔΠ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ)

110

1.3.

ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

110

1.4.

ΕΣΟΔΑ

111

1.5.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

112

1.6.

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

113

2.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΟ 2018 – ΣΧΟΛΙΑ

114

2.1.

ΕΣΟΔΑ

114

2.2.

ΔΑΠΑΝΕΣ

115

3.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

116

3.1.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

116

4.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

117

4.1.

ΠΔΠ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

117

4.2.

ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

118

4.3.

ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

120

4.4.

ΠΔΠ: ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΝΑΛΗΨΕΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΥΠΕ)

121

4.5.

ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

122

4.6.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

123

4.7.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

129

4.8.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

136

4.9.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΝΑΛΗΨΕΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΥΠΕ)

142

4.10.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

148

5.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΝΑ ΘΕΣΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ

153

5.1.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

153

5.2.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

154

5.3.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

155

6.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

156

6.1.

ΕΣΟΔΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

156

6.2.

ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΑΝΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

157

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

σε εκατ. EUR
	Σημείωση	2018	2017
Έσοδα του οικονομικού έτους	1.1	159 318	139 691
Πληρωμές βάσει των πιστώσεων του τρέχοντος έτους	1.2	(154 833 )	(135 764 )
Πιστώσεις πληρωμών μεταφερθείσες στο έτος Ν+1	1.3	(1 675 )	(1 796 )
Ακύρωση μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων που μεταφέρθηκαν από το έτος N-1	1.4	106	40
Εξέλιξη των εσόδων για ειδικό προορισμό	1.5	(1 114 )	(1 450 )
Συναλλαγματικές διαφορές του οικονομικού έτους	1.6	(1)	(166)
Αποτέλεσμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού		1 802	555

Το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ επιστρέφεται στα κράτη μέλη το 2019 με αφαίρεση των οφειλόμενων από αυτά ποσών. Υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 608/2014 του Συμβουλίου, της 26ης Μαΐου 2014, σχετικά με τη θέσπιση εκτελεστικών μέτρων για το σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (35). Περισσότερες πληροφορίες παρέχονται στον «Υπολογισμό του αποτελέσματος εκτέλεσης του προϋπολογισμού».

1.1.	Έσοδα του οικονομικού έτους: αναφέρονται στον πίνακα 3.1 «Συνοπτική παρουσίαση της εκτέλεσης των εσόδων του προϋπολογισμού της ΕΕ», στήλη 8 «Σύνολο εσόδων».

1.2.	Πληρωμές βάσει των πιστώσεων του τρέχοντος έτους: αναφέρονται στον πίνακα 4.3 «ΠΔΠ – Εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών», στήλη 2 «Πραγματοποιηθείσες πληρωμές από τον εγκριθέντα προϋπολογισμό» και στήλη 4 «Πραγματοποιηθείσες πληρωμές από έσοδα για ειδικό προορισμό».

1.3.	Πιστώσεις πληρωμών μεταφερθείσες στο έτος Ν+1: αναφέρονται στον πίνακα 4.3 «ΠΔΠ – Εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών», στήλη 7 «αυτόματες μεταφορές», συν τη στήλη 8 «μεταφορά βάσει απόφασης».

1.4.

Ακύρωση μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων πληρωμών που μεταφέρθηκαν από το έτος N-1: λαμβάνει υπόψη το ποσό των πιστώσεων πληρωμών (αυτόματων και βάσει απόφασης) στο τέλος του προηγούμενου έτους και τις «Πραγματοποιηθείσες πληρωμές από μεταφορές» του τρέχοντος έτους όπως αναφέρονται στη στήλη 3 του πίνακα 4.3 «ΠΔΠ – Εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών».

1.5.

Εξέλιξη των συνολικών πιστώσεων που αφορούν έσοδα για ειδικό προορισμό στο τέλος του έτους: υπολογίζει τη διαφορά του ποσού των πιστώσεων που αφορούν έσοδα για ειδικό προορισμό στο τέλος του προηγούμενου έτους (συν) και του ποσού των πιστώσεων που αφορούν έσοδα για ειδικό προορισμό στο τέλος του τρέχοντος έτους (όπως αναφέρεται στη στήλη 9 του πίνακα 4.3 «ΠΔΠ – Εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών» - μείον), προκειμένου να προκύψει η καθαρή μεταβολή των εσόδων για ειδικό προορισμό κατά το τρέχον έτος.

1.6.	Οι συναλλαγματικές διαφορές περιλαμβάνουν πραγματοποιηθείσες και μη πραγματοποιηθείσες συναλλαγματικές διαφορές.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΠΟΣΩΝ

Έσοδα του προϋπολογισμού

σε εκατ. EUR
		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Βεβαιωθείσες απαιτήσεις	Έσοδα
1	Ίδιοι πόροι	142 832	142 364	142 373	142 330
	11 - Εισφορές ζάχαρης	—	(93)	(85)	(85)
	12 - Τελωνειακοί δασμοί	22 844	20 165	20 360	20 317
	13 - ΦΠΑ	17 250	17 149	17 133	17 133
	14 - ΑΕΕ	102 739	105 143	104 979	104 979
	15 - Διόρθωση δημοσιονομικών ανισορροπιών	—	—	(19)	(19)
	16 - Μείωση της εισφοράς που βασίζεται στο ΑΕΕ για τις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία	—	—	6	6
3	Πλεονάσματα, υπόλοιπα και αναπροσαρμογές	—	556	581	581
4	Έσοδα προερχόμενα από πρόσωπα που εργάζονται στα θεσμικά όργανα και τους λοιπούς οργανισμούς της Ένωσης	1 547	1 547	1 552	1 542
5	Έσοδα προερχόμενα από τη διοικητική λειτουργία των θεσμικών οργάνων	45	45	583	563
6	Συνεισφορές και επιστροφές στο πλαίσιο συμφωνιών και προγραμμάτων της Ένωσης	110	110	13 346	12 777
7	Τόκοι υπερημερίας και πρόστιμα	115	115	14 592	1 473
8	Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις	6	6	39	39
9	Διάφορα έσοδα	25	25	24	13
	Σύνολο	144 681	144 768	173 090	159 318

Δαπάνες του προϋπολογισμού: αναλήψεις υποχρεώσεων ανά τομέα του πολυετούς 
δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ)

σε εκατ. EUR
Τομέας του ΠΔΠ		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις
1	Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη	77 534	77 532	89 649	87 357
	1α: Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση	22 001	22 000	25 864	23 773
	1β: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	55 532	55 532	63 785	63 585
2	Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι	59 285	59 239	62 419	60 560
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	43 235	43 233	45 284	44 364
3	Ασφάλεια και ιθαγένεια	3 493	3 492	4 015	3 855
4	Η Ευρώπη στον κόσμο	9 569	10 379	11 448	11 062
5	Διοίκηση	9 666	9 666	10 508	10 124
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	4 015	4 015	4 465	4 280
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό και μεταφερθέν έλλειμμα από το προηγούμενο οικονομικό έτος	—	—	—	—
9	Ειδικοί μηχανισμοί	567	388	429	180
	Σύνολο	160 114	160 696	178 468	173 139

Δαπάνες του προϋπολογισμού: πληρωμές ανά τομέα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ)

σε εκατ. EUR
Τομέας του ΠΔΠ		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές
1	Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη	66 624	66 733	80 917	75 876
	1α: Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση	20 097	20 155	25 073	21 408
	1β: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	46 527	46 578	55 844	54 468
2	Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι	56 084	56 241	59 648	58 046
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	43 189	43 180	45 436	44 310
3	Ασφάλεια και ιθαγένεια	2 981	3 013	3 305	3 108
4	Η Ευρώπη στον κόσμο	8 906	8 813	10 788	9 519
5	Διοίκηση	9 666	9 667	11 355	9 944
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	4 015	4 015	4 963	4 140
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό και μεταφερθέν έλλειμμα από το προηγούμενο οικονομικό έτος	—	—	—	—
9	Ειδικοί μηχανισμοί	420	302	340	180
	Σύνολο	144 681	144 768	166 353	156 673

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

1.   ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

Η λογιστική του προϋπολογισμού τηρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του δημοσιονομικού κανονισμού (ΔΚ) και τους κανόνες εφαρμογής του. Ο γενικός προϋπολογισμός είναι το μέσο που προβλέπει και εγκρίνει, κάθε έτος, τα έσοδα και τις δαπάνες της Ένωσης, εντός των ανώτατων ορίων και άλλων διατάξεων που θεσπίζονται στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο σύμφωνα με τις νομοθετικές πράξεις που αφορούν τα πολυετή προγράμματα τα οποία εγκρίνονται στο εν λόγω πλαίσιο.

1.1.   ΠΟΛΥΕΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 2014-2020

σε εκατ. EUR
	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	Σύνολο
1. Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη	52 756	77 986	69 304	73 512	76 420	79 924	83 661	513 563
1.α Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση	16 560	17 666	18 467	19 925	21 239	23 082	25 191	142 130
1.β Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	36 196	60 320	50 837	53 587	55 181	56 842	58 470	371 433
2. Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι	49 857	64 692	64 262	60 191	60 267	60 344	60 421	420 034
εκ των οποίων: δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	43 779	44 190	43 951	44 146	44 163	44 241	44 264	308 734
3. Ασφάλεια και ιθαγένεια	1 737	2 456	2 546	2 578	2 656	2 801	2 951	17 725
. 4Η Ευρώπη στον κόσμο	8 335	8 749	9 143	9 432	9 825	10 268	10 510	66 262
5. Διοίκηση	8 721	9 076	9 483	9 918	10 346	10 786	11 254	69 584
εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	7 056	7 351	7 679	8 007	8 360	8 700	9 071	56 224
6. Αντισταθμίσεις	29	—	—	—	—	—	—	29
8. Αρνητικό αποθεματικό	—	—	—	—	—	—	—	—
9. Ειδικοί μηχανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—
Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων	121 435	162 959	154 738	155 631	159 514	164 123	168 797	1 087 197
Σύνολο πιστώσεων πληρωμών	135 762	140 719	130 694	142 906	154 565	159 235	162 406	1 026 287

Ο ανωτέρω πίνακας αναφέρει τα ανώτατα όρια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) σε τρέχουσες τιμές. Το 2018 ήταν το πέμπτο οικονομικό έτος που καλύπτεται από το ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020. Το συνολικό ανώτατο όριο των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων για το 2018 ανερχόταν σε 159 514 εκατ. EUR, δηλαδή στο 1,02 % του ΑΕΕ της ΕΕ, ενώ το αντίστοιχο ανώτατο όριο των πιστώσεων πληρωμών ανερχόταν σε 154 565 εκατ. EUR, ή 0,98 % του ΑΕΕ της ΕΕ για ολόκληρο το οικονομικό έτος 2018.

Νέες διατάξεις περί ευελιξίας συμφωνήθηκαν στο ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020. Μία από τις νέες διατάξεις είναι η δυνατότητα μεταφοράς των αχρησιμοποίητων περιθωρίων για τα ανώτατα όρια πληρωμών στα επόμενα έτη – μέσω του συνολικού περιθωρίου για τις πληρωμές στο πλαίσιο της τεχνικής προσαρμογής του ΠΔΠ για το επόμενο έτος. Επομένως, το αχρησιμοποίητο ποσό από το 2016 (13 991 εκατ. EUR σε τρέχουσες τιμές) και το 2017 (16 414 εκατ. EUR σε τρέχουσες τιμές) μεταφέρθηκε στα έτη 2018-2020 και τα ανώτατα όρια για την περίοδο 2016-2020 προσαρμόστηκαν αντίστοιχα – βλ. την προαναφερθείσα τεχνική προσαρμογή του ΠΔΠ για το 2018 και την τεχνική προσαρμογή για το 2019 [COM(2018) 282 της 23ης Μαΐου 2018].

Στις 23 Μαΐου 2018 η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση για την τεχνική προσαρμογή του δημοσιονομικού πλαισίου για το 2019 σε συνάρτηση με την εξέλιξη του ΑΕΕ (ΕΣΛ 2010) [COM(2018) 282 της 23ης Μαΐου 2018).

Η επεξήγηση των διαφόρων τομέων του ΠΔΠ παρατίθεται κατωτέρω:

Τομέας 1 – Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη

Ο τομέας αυτός διαιρείται σε δύο χωριστές αλλά αλληλένδετες συνιστώσες:

1α	Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση, η οποία συγκεντρώνει τις δαπάνες που αφορούν την έρευνα και την καινοτομία, την εκπαίδευση και την κατάρτιση, τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη», την κοινωνική πολιτική, την εσωτερική αγορά και τις συναφείς πολιτικές της.

1β	Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, με σκοπό να ενισχυθεί η σύγκλιση των λιγότερο αναπτυγμένων κρατών μελών και περιφερειών, να συμπληρωθεί η στρατηγική της ΕΕ για βιώσιμη ανάπτυξη εκτός των λιγότερο ευημερουσών περιφερειών και να στηριχθεί η διαπεριφερειακή συνεργασία.

Τομέας 2 – Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι

Ο τομέας 2 περιλαμβάνει την κοινή γεωργική πολιτική και την κοινή αλιευτική πολιτική, καθώς και τα περιβαλλοντικά μέτρα, ειδικότερα το πρόγραμμα Life +.

Τομέας 3 – Ασφάλεια και ιθαγένεια

Ο τομέας 3 (ασφάλεια και ιθαγένεια) αντανακλά την αυξανόμενη σημασία ορισμένων τομέων στους οποίους η ΕΕ έχει αναλάβει συγκεκριμένα καθήκοντα, δηλαδή δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις, προστασία των συνόρων, πολιτική για τη μετανάστευση και το άσυλο, δημόσια υγεία και προστασία των καταναλωτών, πολιτισμός, νεολαία, πληροφόρηση και διάλογος με τους πολίτες.

Τομέας 4 – Η Ευρώπη στον κόσμο

Ο τομέας 4 καλύπτει όλες τις εξωτερικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένης της αναπτυξιακής συνεργασίας, της ανθρωπιστικής βοήθειας, των μέσων προένταξης και γειτονίας. Το ΕΤΑ εξακολουθεί να βρίσκεται εκτός του προϋπολογισμού της ΕΕ και δεν αποτελεί μέρος του ΠΔΠ.

Τομέας 5 – Διοίκηση

Ο τομέας αυτός καλύπτει τις διοικητικές δαπάνες όλων των θεσμικών οργάνων, τις συντάξεις και τα Ευρωπαϊκά Σχολεία. Οι διοικητικές δαπάνες αντιπροσωπεύουν το σύνολο των δαπανών των θεσμικών οργάνων πλην της Επιτροπής.

Τομέας 6 - Αντισταθμίσεις

Σύμφωνα με την πολιτική συμφωνία βάσει της οποίας τα νέα κράτη μέλη δεν πρέπει να καθίστανται καθαροί χρηματοδότες του προϋπολογισμού αμέσως μετά την προσχώρησή τους, προβλέφθηκε αντιστάθμιση στο πλαίσιο αυτού του τομέα. Το ποσό τέθηκε στη διάθεση των νέων κρατών μελών μέσω μεταφορών με σκοπό την εξισορρόπηση των εσόδων και των συνεισφορών τους στον προϋπολογισμό.

Τομέας 9 – Ειδικοί μηχανισμοί

Οι μηχανισμοί ευελιξίας παρέχουν τη δυνατότητα στην ΕΕ να κινητοποιεί τα απαιτούμενα κεφάλαια για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων γεγονότων, όπως καταστάσεις κρίσης και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Το πεδίο εφαρμογής τους, η κατανομή των πιστώσεων και οι τρόποι λειτουργίας προβλέπονται στον κανονισμό για το ΠΔΠ και στη διοργανική συμφωνία. Στο παρόν πλαίσιο μειωμένων δαπανών, εξασφαλίζουν επίσης ότι οι δημοσιονομικοί πόροι μπορούν να ανταποκρίνονται σε εξελισσόμενες προτεραιότητες κατά τέτοιο τρόπο ώστε κάθε ευρώ να χρησιμοποιείται εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Επομένως, οι περισσότεροι μηχανισμοί ευελιξίας παραμένουν εκτός του ΠΔΠ και η χρηματοδότηση μπορεί να κινητοποιηθεί πάνω από τα ανώτατα όρια δαπανών.

1.2.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΤΟΥ ΠΔΠ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ)

Οι τομείς του ΠΔΠ κατανέμονται περαιτέρω σε αναλυτικούς τομείς, οι οποίοι αντιστοιχούν στα βασικά προγράμματα δαπανών (π.χ. Ορίζων 2020, Erasmus+ κ.λπ.). Οι σχετικές νομικές βάσεις για την εκτέλεση του προϋπολογισμού εγκρίνονται σε αυτό το επίπεδο του προγράμματος. Τα προγράμματα είναι η συνήθης δομή που χρησιμοποιείται για την υποβολή στοιχείων σχετικά με την υλοποίηση και τα αποτελέσματα. Στις καταστάσεις εκτέλεσης του προϋπολογισμού διατίθενται πίνακες ανά πρόγραμμα και (βλ. πίνακες 4.6 - 4.10 κατωτέρω).

1.3.   ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Κάθε έτος, η Επιτροπή εκτιμά τα έσοδα και τις δαπάνες του συνόλου των θεσμικών οργάνων της ΕΕ για το οικονομικό έτος και καταρτίζει σχέδιο προϋπολογισμού, το οποίο διαβιβάζει στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή. Βάσει αυτού του σχεδίου προϋπολογισμού, το Συμβούλιο καταρτίζει τη δική του θέση, η οποία στη συνέχεια αποτελεί αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο σκελών της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής. Η έγκριση του κοινού σχεδίου βεβαιώνεται από τον Πρόεδρο του ΕΚ, καθιστώντας έτσι δυνατή την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Κατά τη διάρκεια του εν λόγω έτους, εγκρίνονται διορθωτικοί προϋπολογισμοί. Την ευθύνη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού φέρει κατά κύριο λόγο η Επιτροπή.

Η δομή του προϋπολογισμού της Επιτροπής περιλαμβάνει διοικητικές και επιχειρησιακές πιστώσεις. Τα άλλα θεσμικά όργανα διαθέτουν μόνο διοικητικές πιστώσεις. Επίσης, στον προϋπολογισμό γίνεται διάκριση μεταξύ δύο ειδών πιστώσεων: μη διαχωριζόμενες πιστώσεις και διαχωριζόμενες πιστώσεις. Οι μη διαχωριζόμενες πιστώσεις προορίζονται για τη χρηματοδότηση πράξεων που έχουν ετήσιο χαρακτήρα (και ανταποκρίνονται στην αρχή του ενιαυσίου). Οι διαχωριζόμενες πιστώσεις χρησιμοποιούνται προκειμένου να συμβιβαστεί η αρχή του ενιαυσίου με την ανάγκη διαχείρισης πολυετών πράξεων. Οι διαχωριζόμενες πιστώσεις υποδιαιρούνται σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και σε πιστώσεις πληρωμών:

—

οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων: καλύπτουν το σύνολο των νομικών υποχρεώσεων που αναλαμβάνονται κατά τη διάρκεια του τρέχοντος οικονομικού έτους για μέτρα των οποίων η εκτέλεση εκτείνεται σε αρκετά οικονομικά έτη. Ωστόσο, οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις για δράσεις των οποίων η εκτέλεση εκτείνεται σε περισσότερα από ένα οικονομικά έτη μπορούν να κατανεμηθούν σε διάφορες ετήσιες δόσεις εφόσον αυτό προβλέπεται από τη βασική πράξη.

—	οι πιστώσεις πληρωμών: καλύπτουν δαπάνες που προκύπτουν από υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται κατά τη διάρκεια του τρέχοντος οικονομικού έτους και/ή των προηγούμενων οικονομικών ετών.

Στους λογαριασμούς, τα είδη χρηματοδότησης κατηγοριοποιούνται σε δύο βασικές ομάδες:

—	Οριστικές εγκριθείσες πιστώσεις του προϋπολογισμού· και

—

Συμπληρωματικές πιστώσεις που περιλαμβάνουν: — πιστώσεις που μεταφέρθηκαν από το προηγούμενο οικονομικό έτος (ο δημοσιονομικός κανονισμός προβλέπει περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων για τη μεταφορά μη δαπανηθέντων ποσών από το προηγούμενο οικονομικό έτος στο τρέχον έτος)· και — έσοδα για ειδικό προορισμό που προκύπτουν από επιστροφές, συνεισφορές από τρίτα μέρη/τρίτες χώρες σε προγράμματα της ΕΕ και εργασίες που πραγματοποιήθηκαν για τρίτους και που διατίθενται απευθείας στις αντίστοιχες γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού και συνιστούν τον τρίτο πυλώνα χρηματοδότησης.

Όλα τα είδη χρηματοδότησης από κοινού διαμορφώνουν τις διαθέσιμες πιστώσεις.

1.4.   ΕΣΟΔΑ

1.4.1.    Έσοδα από ίδιους πόρους

Η συντριπτική πλειονότητα των εσόδων προέρχεται από ιδίους πόρους, οι οποίοι περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες:

1)	Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ): συνήθως αποτελούν το +/- 14 % των εσόδων από ιδίους πόρους.

2)	Ίδιοι πόροι που βασίζονται στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ): συνήθως αποτελούν περίπου το 12 % των εσόδων από ιδίους πόρους.

3)	Ίδιοι πόροι που βασίζονται στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ): συνήθως αποτελούν το +/- 74 % των εσόδων από ιδίους πόρους.

Η κατανομή των ιδίων πόρων γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες που προβλέπονται στην απόφαση αριθ. 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 26ης Μαΐου 2014, για το σύστημα των ιδίων πόρων της ΕΕ [απόφαση για τους ιδίους πόρους (ΑΙΠ 2014)]. Η εν λόγω απόφαση τέθηκε σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου 2016 και εφαρμόστηκε αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2014.

Το συνολικό ποσό των ιδίων πόρων που χορηγείται στην Ένωση για την κάλυψη των ετήσιων πιστώσεων για πληρωμές δεν υπερβαίνει το 1,20 % του συνολικού ΑΕΕ όλων των κρατών μελών.

1.4.2.    Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ)

Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ) συνίστανται σε τελωνειακούς δασμούς (που επιβάλλονται σε εισαγωγές από τρίτες χώρες) και εισφορές ζάχαρης (που καταβάλλονται από παραγωγούς ζάχαρης για τη χρηματοδότηση δαπανών στην κοινή οργάνωση της αγοράς ζάχαρης). Οι εν λόγω δασμοί και εισφορές βαρύνουν τους οικονομικούς φορείς και εισπράττονται από τα κράτη μέλη εξ ονόματος της ΕΕ. Ωστόσο, τα κράτη μέλη παρακρατούν το 20 % ως αποζημίωση για τα έξοδα είσπραξης. Όλοι οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι που βεβαιώνονται πρέπει να καταχωρίζονται σε ένα από τα λογιστικά βιβλία που τηρούν οι αρμόδιες αρχές:

—	στα συνήθη λογιστικά βιβλία που προβλέπει το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014: κάθε εισπραχθέν ή εγγυημένο ποσό·

—	στα χωριστά λογιστικά βιβλία που επίσης προβλέπονται στο ανωτέρω άρθρο: κάθε ποσό που δεν έχει ακόμη εισπραχθεί και/ή που δεν είναι εγγυημένο· σε αυτό το σύστημα λογιστικής μπορούν επίσης να εγγραφούν τα εγγυημένα αλλά αμφισβητούμενα ποσά.

Τα ποσά των παραδοσιακών ιδίων πόρων πρέπει να εγγράφονται από το κράτος μέλος στον λογαριασμό της Επιτροπής στο δημόσιο ταμείο ή στην εθνική κεντρική τράπεζα το αργότερο την πρώτη εργάσιμη ημέρα μετά την 19η ημέρα του δεύτερου μήνα που ακολουθεί τον μήνα κατά τον οποίο βεβαιώνεται η απαίτηση (ή εισπράττεται στην περίπτωση της χωριστής λογιστικής).

1.4.3.    Φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ)

Ο φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) επιβαρύνει τις βάσεις ΦΠΑ των κρατών μελών, οι οποίες εναρμονίζονται προς τον σκοπό αυτό σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ. Ωστόσο, η βάση ΦΠΑ περιορίζεται στο 50 % του ΑΕΕ κάθε κράτους μέλους. Ο ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ καθορίζεται στο 0,30 %, με εξαίρεση την περίοδο 2014-2020 κατά την οποία ο συντελεστής καταβολής για τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία ορίστηκε στο 0,15 %.

1.4.4.    Ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ)

Τα έσοδα βάσει του εθνικού ακαθάριστου εισοδήματος (ΑΕΕ) χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση του μέρους του προϋπολογισμού που δεν καλύπτεται από άλλες πηγές εσόδων. Το ίδιο ποσοστό επιβάλλεται στο ΑΕΕ εκάστου κράτους μέλους, το οποίο καθορίζεται με βάση τους κανόνες της ΕΕ.

Οι πόροι που βασίζονται στον ΦΠΑ και στο ΑΕΕ προσδιορίζονται με βάση τις προβλέψεις που καταρτίζονται για τις σχετικές βάσεις κατά την επεξεργασία του σχεδίου του προϋπολογισμού. Στη συνέχεια, οι προβλέψεις αυτές αναθεωρούνται και επικαιροποιούνται κατά τη διάρκεια του υπό εξέταση οικονομικού έτους με διορθωτικό προϋπολογισμό. Η Επιτροπή ζητεί από τα κράτη μέλη να καταβάλουν τις, θετικές ή αρνητικές, διαφορές μεταξύ των ποσών που οφείλουν σε συνάρτηση με τις πραγματικές βάσεις και των ποσών που έχουν όντως καταβάλει με βάση τις (αναθεωρημένες) προβλέψεις, μέχρι την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Ιουνίου του δεύτερου έτους μετά το υπό εξέταση οικονομικό έτος Διορθώσεις μπορούν να εξακολουθήσουν να γίνονται στις πραγματικές βάσεις ΦΠΑ και ΑΕΕ κατά τα επόμενα τέσσερα έτη, εκτός εάν διατυπωθεί επιφύλαξη. Οι επιφυλάξεις αυτές πρέπει να θεωρούνται ενδεχόμενες απαιτήσεις αβέβαιου ύψους έναντι των κρατών μελών, δεδομένου ότι ο δημοσιονομικός τους αντίκτυπος δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια. Όταν το ακριβές ποσό των απαιτήσεων αυτών μπορέσει να προσδιοριστεί, ζητούνται οι αντίστοιχοι πόροι ΦΠΑ και ΑΕΕ, είτε σε σχέση με τα υπόλοιπα ΦΠΑ και ΑΕΕ είτε με μεμονωμένες αιτήσεις πόρων.

1.4.5.    Διόρθωση υπέρ του Ηνωμένου Βασιλείου

Ο μηχανισμός διόρθωσης της δημοσιονομικής ανισορροπίας υπέρ του Ηνωμένου Βασιλείου (ο οποίος μειώνει τις καταβολές ιδίων πόρων του Ηνωμένου Βασιλείου ενώ παράλληλα αυξάνει τις καταβολές των άλλων κρατών μελών) θεσπίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Φοντενεμπλό (Ιούνιος του 1984). Η Γερμανία, η Αυστρία, η Σουηδία και οι Κάτω Χώρες συμμετέχουν με μειωμένη χρηματοδότηση στη διόρθωση υπέρ του ΗΒ (η οποία περιορίζεται στο ένα τέταρτο της κανονικής συνεισφοράς τους).

1.4.6.    Ακαθάριστη μείωση

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 7ης και 8ης Φεβρουαρίου 2013 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Δανία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία θα πρέπει να τύχουν ακαθάριστης μείωσης της ετήσιας συνεισφοράς τους βάσει του ΑΕΕ για την περίοδο 2014-2020 ενώ η Αυστρία έτυχε ακαθάριστης μείωσης μόνο για την περίοδο 2014-2016. Οι ετήσιες μειώσεις έχουν ως εξής: Δανία 130 εκατ. EUR, Κάτω Χώρες 695 εκατ. EUR και Σουηδία 185 εκατ. EUR.

1.5.   ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ επιστρέφεται στα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους αφού αφαιρεθούν τα οφειλόμενα ποσά για το εν λόγω έτος.

Οι ίδιοι πόροι εγγράφονται στους λογαριασμούς βάσει των ποσών που πιστώνονται κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους στους λογαριασμούς που τηρούνται εν ονόματι της Επιτροπής από τις διοικητικές υπηρεσίες των κρατών μελών. Σε περίπτωση πλεονάσματος, τα έσοδα περιλαμβάνουν επίσης το αποτέλεσμα του προηγούμενου οικονομικού έτους. Τα λοιπά έσοδα εγγράφονται βάσει των ποσών που πράγματι εισπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.

Για τον υπολογισμό του αποτελέσματος εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το οικονομικό έτος, ως δαπάνες θεωρούνται οι πληρωμές από πιστώσεις του εν λόγω οικονομικού έτους, στις οποίες προστίθενται οι πιστώσεις του ιδίου έτους που μεταφέρονται στο επόμενο έτος. Οι πληρωμές από πιστώσεις ενός οικονομικού έτους είναι εκείνες οι οποίες εκτελούνται από την υπόλογο το αργότερο μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του οικονομικού έτους. Όσον αφορά το ΕΓΤΕ, οι πληρωμές είναι αυτές που πραγματοποίησαν τα κράτη μέλη από την 16η Οκτωβρίου του έτους N-1 μέχρι την 15η Οκτωβρίου του έτους N, εφόσον η σχετική ανάληψη υποχρεώσεων και η αντίστοιχη έγκριση κοινοποιηθούν στην υπόλογο το αργότερο μέχρι την 31η Ιανουαρίου του έτους N+1. Οι δαπάνες του ΕΓΤΕ μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο απόφασης συμμόρφωσης έπειτα από ελέγχους στα κράτη μέλη.

Το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού περιλαμβάνει δύο συνιστώσες: το αποτέλεσμα της ΕΕ και το αποτέλεσμα της συμμετοχής των χωρών της ΕΖΕΣ που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευαρατόμ) του Συμβουλίου αριθ. 608/2014 σχετικά με τη θέσπιση εκτελεστικών μέτρων για το σύστημα των ιδίων πόρων, το αποτέλεσμα αυτό συνίσταται στη διαφορά μεταξύ:

—	του συνόλου των εσόδων που εισπράχθηκαν για το οικονομικό έτος, και

—	του συνόλου των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν έναντι πιστώσεων του τρέχοντος έτους, προσαυξημένου κατά το ποσό των πιστώσεων του ιδίου έτους που μεταφέρονται στο επόμενο έτος.

Η διαφορά αυτή προσαυξάνεται ή μειώνεται:

—	κατά το καθαρό ποσό που προκύπτει από ακυρώσεις πιστώσεων πληρωμών που μεταφέρθηκαν από προηγούμενα οικονομικά έτη και από πληρωμές, που λόγω διακυμάνσεων της ισοτιμίας του ευρώ, υπερβαίνουν τις μη διαχωριζόμενες πιστώσεις που μεταφέρθηκαν από το προηγούμενο οικονομικό έτος,

—	κατά την εξέλιξη των εσόδων για ειδικό προορισμό, και

—	κατά τα καθαρά συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.

Οι μεταφερθείσες πιστώσεις από το προηγούμενο οικονομικό έτος σχετικά με τις συνεισφορές τρίτων και τις εργασίες υπέρ τρίτων, οι οποίες εξ ορισμού δεν ακυρώνονται ποτέ, περιλαμβάνονται στις συμπληρωματικές πιστώσεις του οικονομικού έτους. Σε αυτό ακριβώς οφείλεται η διαφορά μεταξύ του ποσού των πιστώσεων που μεταφέρθηκαν από το προηγούμενο οικονομικό έτος στις εκθέσεις για την εκτέλεση του προϋπολογισμού το έτος Ν και του ποσού των πιστώσεων που μεταφέρθηκαν στο επόμενο οικονομικό έτος και περιλαμβάνονται στις εκθέσεις εκτέλεσης του προϋπολογισμού του έτους Ν-1. Οι πιστώσεις που ανασυστάθηκαν έπειτα από επιστροφή προκαταβολών δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό του αποτελέσματος εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

Οι μεταφερθείσες πιστώσεις πληρωμών περιλαμβάνουν: αυτόματες μεταφορές και μεταφορές κατόπιν απόφασης. Η ακύρωση μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων πληρωμών που μεταφέρθηκαν από το προηγούμενο έτος αφορά τις ακυρώσεις πιστώσεων που μεταφέρθηκαν αυτόματα και με απόφαση.

1.6.   ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

σε εκατ. EUR
	2018	2017
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ	13 918	8 082
Έσοδα
Απαιτήσεις που βεβαιώθηκαν κατά το τρέχον έτος και δεν έχουν ακόμη εισπραχθεί	(6 220 )	(4 408 )
Απαιτήσεις που βεβαιώθηκαν σε προηγούμενα έτη και εισπράχθηκαν κατά το τρέχον έτος	9 331	10 739
Δεδουλευμένα έσοδα (καθαρά)	(4 015 )	(257)
Έξοδα
Δεδουλευμένα έξοδα (καθαρά)	4 511	3 725
Έξοδα προηγούμενου έτους καταβληθέντα κατά το τρέχον έτος	(6 086 )	(3 574 )
Καθαρό αποτέλεσμα προχρηματοδοτήσεων	(8 634 )	(12 059 )
Μεταφερθείσες πιστώσεις πληρωμών στο επόμενο έτος	(2 941 )	(3 373 )
Πληρωμές από μεταφορές και ακυρώσεις μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων πληρωμών	2 098	1 784
Μεταβολή προβλέψεων	3 567	6 752
Λοιπά	(4 175 )	(6 676 )
Οικονομικό αποτέλεσμα οργανισμών και ΕΚΑΧ	448	(179)
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ	1 802	555

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, το οικονομικό αποτέλεσμα του έτους υπολογίζεται βάσει των αρχών της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση, ενώ το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού βασίζεται στις αρχές της τροποποιημένης ταμειακής λογιστικής. Δεδομένου ότι το οικονομικό αποτέλεσμα και το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού λαμβάνουν ως βάση τις ίδιες υποκείμενες πράξεις, είναι σκόπιμο να εξασφαλίζεται η μεταξύ τους συμφωνία.

Στοιχεία συμφωνίας - Έσοδα

Τα πραγματικά έσοδα ενός οικονομικού έτους αντιστοιχούν στα έσοδα που εισπράχθηκαν επί απαιτήσεων που βεβαιώθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους και στα ποσά που εισπράχθηκαν επί απαιτήσεων που βεβαιώθηκαν σε προηγούμενα οικονομικά έτη. Συνεπώς, οι απαιτήσεις που βεβαιώθηκαν κατά το τρέχον έτος και δεν έχουν ακόμη εισπραχθεί πρέπει να αφαιρεθούν από το οικονομικό αποτέλεσμα για λόγους συμφωνίας, δεδομένου ότι δεν αποτελούν μέρος των εσόδων του προϋπολογισμού. Αντιθέτως, οι απαιτήσεις που βεβαιώθηκαν σε προηγούμενα έτη και εισπράχθηκαν κατά το τρέχον έτος πρέπει να προστεθούν στο οικονομικό αποτέλεσμα για λόγους συμφωνίας.

Τα δεδουλευμένα έσοδα συνίστανται κυρίως σε δεδουλευμένα έσοδα από τη γεωργία, τους ιδίους πόρους, τόκους και μερίσματα. Λαμβάνεται υπόψη μόνον το καθαρό αποτέλεσμα, δηλαδή τα δεδουλευμένα έσοδα του τρέχοντος έτους μείον τα αντιλογισθέντα δεδουλευμένα έσοδα προηγουμένων ετών.

Στοιχεία συμφωνίας – Δαπάνες

Τα δεδουλευμένα έξοδα περιλαμβάνουν κυρίως καταληκτικές πράξεις στο τέλος του έτους, δηλαδή επιλέξιμα έξοδα που πραγματοποίησαν δικαιούχοι χρηματοδοτήσεων της ΕΕ, αλλά τα οποία δεν έχουν δηλωθεί ακόμη στην Επιτροπή. Λαμβάνεται υπόψη μόνον το καθαρό αποτέλεσμα, δηλαδή τα δεδουλευμένα έξοδα του τρέχοντος έτους μείον τα αντιλογισθέντα δεδουλευμένα έξοδα προηγούμενων ετών. Οι πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν το τρέχον έτος για τιμολόγια που είχαν καταχωριστεί σε προηγούμενα έτη αποτελούν μέρος των δημοσιονομικών δαπανών του τρέχοντος έτους και, ως εκ τούτου, προστίθενται στο οικονομικό αποτέλεσμα για λόγους συμφωνίας των λογαριασμών.

Το καθαρό αποτέλεσμα προχρηματοδοτήσεων είναι ο συνδυασμός 1) των νέων ποσών προχρηματοδότησης που καταβλήθηκαν κατά το τρέχον έτος και αναγνωρίστηκαν ως δημοσιονομικές δαπάνες του έτους και 2) του συμψηφισμού της προχρηματοδότησης μέσω επιλέξιμων δαπανών που έγιναν δεκτές κατά το τρέχον έτος. Τα τελευταία αυτά ποσά αντιπροσωπεύουν έξοδο από άποψη λογιστικής δεδουλευμένων αλλά όχι στους δημοσιονομικούς λογαριασμούς, διότι η πληρωμή της αρχικής προχρηματοδότησης είχε ήδη ληφθεί υπόψη ως δημοσιονομική δαπάνη κατά τον χρόνο της καταβολής της.

Επιπλέον των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν έναντι των πιστώσεων του έτους, οι πιστώσεις του έτους αυτού που μεταφέρονται στο επόμενο πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη κατά τον υπολογισμό του αποτελέσματος της εκτέλεσης του προϋπολογισμού του ιδίου έτους [σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 608/2014 του Συμβουλίου]. Το ίδιο ισχύει και για τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν κατά το τρέχον έτος από μεταφορές και ακύρωση μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων πληρωμών.

Οι μεταβολές των προβλέψεων αφορούν εκτιμήσεις τέλους του έτους που πραγματοποιήθηκαν στις δημοσιονομικές καταστάσεις (κυρίως όσον αφορά τις παροχές σε εργαζομένους), οι οποίες δεν έχουν κανέναν αντίκτυπο στους λογαριασμούς του προϋπολογισμού. Τα άλλα ποσά συμφωνίας περιλαμβάνουν διάφορα στοιχεία, όπως απόσβεση/απαξίωση, αγορές στοιχείων ενεργητικού, μισθώματα και χρηματοοικονομικές συμμετοχές, τα οποία υφίστανται διαφορετική μεταχείριση στη λογιστική του προϋπολογισμού και στη λογιστική δεδουλευμένων.

2.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΟ 2018 – ΣΧΟΛΙΑ

2.1.   ΕΣΟΔΑ

Στον αρχικό προϋπολογισμό της ΕΕ που εγκρίθηκε, τον οποίο υπέγραψε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 30 Νοεμβρίου 2017, το ποσό των πιστώσεων πληρωμών ανερχόταν σε 144 681 εκατ. EUR και το συνολικό ποσό που έπρεπε να χρηματοδοτηθεί με ιδίους πόρους σε 142 832 εκατ. EUR. Οι εκτιμήσεις των εσόδων και των δαπανών στον αρχικό προϋπολογισμό προσαρμόζονται συνήθως κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους και οι σχετικές τροποποιήσεις επέρχονται με διορθωτικούς προϋπολογισμούς. Οι προσαρμογές των ιδίων πόρων βάσει του ΑΕΕ εξασφαλίζουν την ισοσκέλιση των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό εσόδων και δαπανών. Σύμφωνα με την αρχή της ισοσκέλισης, τα έσοδα και οι δαπάνες του προϋπολογισμού (πιστώσεις πληρωμών) πρέπει να είναι ισοσκελισμένα.

Κατά τη διάρκεια του 2018 εγκρίθηκαν έξι διορθωτικοί προϋπολογισμοί. Λαμβανομένων υπόψη αυτών των διορθωτικών προϋπολογισμών, το τελικό ποσό των εγκριθέντων εσόδων για το 2018 ανήλθε σε 144 767,9 εκατ. EUR και το συνολικό ποσό που χρηματοδοτήθηκε από ίδιους πόρους ήταν 142 363,7 εκατ. EUR. Ο κυριότερος παράγοντας της μείωσης των συνεισφορών των κρατών μελών το 2018 ήταν το πλεόνασμα από το προηγούμενο οικονομικό έτος (555,5 εκατ. EUR) που αντισταθμίστηκε ελαφρώς από καθαρή αύξηση των πιστώσεων πληρωμών (86,9 εκατ. EUR).

Όσον αφορά το αποτέλεσμα ιδίων πόρων, η είσπραξη παραδοσιακών ιδίων πόρων ήταν πολύ κοντά στα προβλεπόμενα ποσά. Αυτό συνέβη κυρίως διότι οι εκτιμήσεις του προϋπολογισμού τροποποιήθηκαν όταν καταρτίστηκε ο διορθωτικός προϋπολογισμός αριθ. 6/2018 (κυρίως με βάση τις εαρινές προβλέψεις του 2018).

Οι οριστικές πληρωμές των πόρων ΦΠΑ και ΑΕΕ από τα κράτη μέλη ανταποκρίνονται επίσης σε μεγάλο βαθμό στις τελικές εκτιμήσεις του προϋπολογισμού. Οι διαφορές μεταξύ των προβλεπόμενων ποσών και των ποσών που όντως καταβλήθηκαν οφείλονται στην απόκλιση μεταξύ των ισοτιμιών του ευρώ που χρησιμοποιούνται για δημοσιονομικούς σκοπούς και των ισοτιμιών που ίσχυαν τη στιγμή που πραγματοποίησαν τις πληρωμές τους κράτη μέλη που δεν ανήκουν στην ΟΝΕ.

Όσον αφορά τα υπόλοιπα ΦΠΑ και ΑΕΕ, οι σχετικοί κανόνες ορίζονται στο άρθρο 10β του κανονισμού περί απόδοσης [κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 609/2014 του Συμβουλίου]. Η διαδικασία δεν περιλαμβάνει τροποποίηση του προϋπολογισμού και, ως εκ τούτου, η Επιτροπή ζητεί απευθείας από τα κράτη μέλη την καταβολή των καθαρών ποσών. Η επίπτωση στον προϋπολογισμό της ΕΕ ήταν σχεδόν μηδενική λόγω αυτού του συστήματος συμψηφισμού.

Ο τομέας «συνεισφορές και επιστροφές στο πλαίσιο συμφωνιών και προγραμμάτων της ΕΕ» αφορά κυρίως έσοδα από δημοσιονομικές διορθώσεις (ΕΤΣΕ, ΕΓΤΕ και ΕΓΤΑΑ), τη συμμετοχή τρίτων χωρών σε ερευνητικά προγράμματα, την εκκαθάριση λογαριασμών σε γεωργικά ταμεία και άλλες συνεισφορές και επιστροφές σε προγράμματα/δραστηριότητες της ΕΕ. Σημαντικό μέρος αυτού του συνολικού ποσού συνίσταται σε έσοδα για ειδικό προορισμό, γεγονός το οποίο κατά κανόνα συνεπάγεται την εγγραφή συμπληρωματικών πιστώσεων στην πλευρά των δαπανών. Το 2018 οι εν λόγω συνεισφορές ανήλθαν συνολικά σε 12,8 δισ. EUR.

Τα έσοδα από πρόστιμα αφορούν κυρίως πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού.

2.2.   ΔΑΠΑΝΕΣ

Ο προϋπολογισμός για το 2018 είχε ως στόχο να επιτύχει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της υλοποίησης των εν εξελίξει προγραμμάτων και της αντιμετώπισης νεότερων προκλήσεων. Κατά συνέπεια, βασίστηκε στις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν κατά τα προηγούμενα έτη, και αξιοποίησε τα υπάρχοντα περιθώρια ευελιξίας ώστε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις, σύμφωνα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) 2014-2020. Η ενδιάμεση αναθεώρηση του ΠΔΠ 2014-2020 αύξησε την ικανότητα του προϋπολογισμού της ΕΕ να αντιμετωπίζει προκλήσεις και μελλοντικές ανάγκες.

Σύμφωνα με την προβλεπόμενη στο ΠΔΠ ετήσια εξέλιξη, οι πιστώσεις που προτάθηκαν στο σχέδιο προϋπολογισμού ορίστηκαν σε 160,7 δισ. EUR (ποσό 1,4 % υψηλότερο σε σύγκριση με τον προϋπολογισμό του 2017) σε αναλήψεις υποχρεώσεων, και σε 144,7 δισ. EUR (8 %) σε πληρωμές, που αντιστοιχούν σε 1,02 % και 0,92 % του ΑΕΕ της ΕΕ. Όσον αφορά τις πληρωμές, το πρόβλημα των αφύσικων καθυστερήσεων που παρατηρήθηκε σε επίπεδο πληρωμών κατά την έναρξη του ΠΔΠ επιλύθηκε το 2016, και αναμενόταν ότι πολλά προγράμματα θα επιτύγχαναν κανονικούς ρυθμούς υλοποίησης, κυρίως σε σχέση με την «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» (τομέας 1β του προϋπολογισμού).

Το 2018 η Επιτροπή δεν παρουσίασε σημαντικές προσαρμογές μέσω διορθωτικών προϋπολογισμών. Οι μόνες προσαρμογές προτάθηκαν στον διορθωτικό προϋπολογισμό αριθ. 6 όπου το επίπεδο των πιστώσεων πληρωμών και των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων προσαρμόστηκε προκειμένου να ευθυγραμμιστεί περισσότερο με τις εκτιμήσεις αναγκών σε συνδυασμό με τη συνολική μεταφορά.

Εκτέλεση διαθέσιμων πιστώσεων για το 2018

Η εκτέλεση όλων των ειδών πιστώσεων για το 2018 (προϋπολογισμός, μεταφορές από το 2017 και έσοδα για ειδικό προορισμό) ανήλθε σε ποσοστό 97 % για τις αναλήψεις υποχρεώσεων και 94 % για τις πληρωμές. Οι πιστώσεις από τον προϋπολογισμό εκτελέστηκαν πλήρως το 2018 (99,9 % σε αναλήψεις υποχρεώσεων και 98,5 % σε πληρωμές). Το ποσοστό εκτέλεσης αυξάνεται στο 99,8 % των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και στο 99,7 % των πιστώσεων πληρωμών με βάση την πλήρη κατανάλωση των μεταφερόμενων ποσών στο 2019.

Σε όλους τους τομείς επιτεύχθηκαν υψηλά επίπεδα εκτέλεσης. Όσον αφορά τους ειδικούς μηχανισμούς, η πλήρης εκτέλεση δεν αποτελεί στόχο, καθώς κινητοποιούνται μόνο σε περιπτώσεις κρίσεων ή απρόβλεπτων περιστάσεων.

Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων

Οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων (ΥΠΕ, δεσμευμένα ποσά που δεν έχουν ακόμη καταβληθεί) ανέρχονταν σε 281,2 δισ. EUR στο τέλος του 2018. Η αύξηση του ΥΠΕ ήταν χαμηλότερη από ό,τι είχε προβλεφθεί και ανήλθε στα 13,5 δισ. EUR, ως αποτέλεσμα της συνδυαστικής επίδρασης που είχαν οι πρόσθετες πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων από τον διορθωτικό προϋπολογισμό αριθ. 3 (σε σχέση με την παράταση της διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία) και η –καλύτερη από την αναμενόμενη– εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών και ανάληψης υποχρεώσεων που προέρχονταν από κάθε είδους πηγές, δηλ. όσες ψηφίστηκαν ή μεταφέρθηκαν από το 2017 ή αφορούσαν έσοδα για ειδικό προορισμό.

Λεπτομερέστερη ανάλυση των δημοσιονομικών προσαρμογών, του σχετικού πλαισίου, της θεμελίωσης και των επιπτώσεών τους παρέχεται στην έκθεση της Επιτροπής για τη δημοσιονομική και χρηματοοικονομική διαχείριση του 2018, στο μέρος A που παρουσιάζει μια γενική εικόνα του προϋπολογισμού και στο μέρος Β που παρουσιάζει κάθε τομέα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

Αποτέλεσμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού

Σε σύγκριση με το αποτέλεσμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2017, το οποίο κατέγραψε ιστορικά χαμηλό επίπεδο 0,56 δισ. EUR, το αποτέλεσμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2018 είναι υψηλότερο και ανέρχεται σε 1,8 δισ. EUR· προκύπτει πρωτίστως από την πλευρά των εσόδων, όπου τα έσοδα από συνεισφορές και επιστροφές σε σχέση με συμφωνίες και προγράμματα της Ένωσης ήταν σημαντικά το 2018 (12,8 δισ. EUR). Επιτεύχθηκε σχεδόν πλήρης εκτέλεση για τις πιστώσεις πληρωμών (94 %), κατέστη δυνατή η μεταφορά των μη δαπανηθέντων ποσών (5 %) στο 2019, ενώ το μη χρησιμοποιηθέν ποσό δεν είναι σημαντικό.

3.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

3.1.   ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

σε εκατ. EUR
Τίτλος		Πιστώσεις εσόδων		Βεβαιωθείσες απαιτήσεις			Έσοδα			Έσοδα ως % του προϋπολογισμού	Υπόλοιπο
		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Τρέχον έτος	Μεταφερθείσες πιστώσεις	Σύνολο	Από απαιτήσεις του τρέχοντος έτους	Από μεταφερθείσες απαιτήσεις	Σύνολο
		1	2	3	4	5=3+4	6	7	8=6+7	9=8/2	10=5-8
1	Ίδιοι πόροι	142 832	142 364	142 334	39	142 373	142 329	0	142 330	100 %	44
3	Πλεονάσματα, υπόλοιπα και αναπροσαρμογές	—	556	581	—	581	581	—	581	105 %	—
4	Έσοδα προερχόμενα από πρόσωπα που εργάζονται στα θεσμικά όργανα και τους λοιπούς οργανισμούς της Ένωσης	1 547	1 547	1 541	11	1 552	1 531	11	1 542	100 %	10
5	Έσοδα προερχόμενα από τη διοικητική λειτουργία των θεσμικών οργάνων	45	45	559	24	583	545	18	563	1 250 %	20
6	Συνεισφορές και επιστροφές στο πλαίσιο συμφωνιών και προγραμμάτων της Ένωσης	110	110	13 021	324	13 346	12 619	157	12 777	11 615 %	569
7	Τόκοι υπερημερίας και πρόστιμα	115	115	6 778	7 814	14 592	897	576	1 473	1 281 %	13 119
8	Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις	6	6	24	15	39	24	15	39	631 %	—
9	Διάφορα έσοδα	25	25	17	6	24	12	1	13	53 %	10
	Σύνολο	144 681	144 768	164 856	8 234	173 090	158 539	779	159 318	110 %	13 771

4.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

4.1.   ΠΔΠ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

σε εκατ. EUR
Τομέας του ΠΔΠ		Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων						Πιστώσεις πληρωμών
		Πιστώσεις του προϋπολογισμού			Συμπληρωματικές πιστώσεις		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πιστώσεις του προϋπολογισμού			Συμπληρωματικές πιστώσεις		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων
		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Διορθωτικοί προϋπολογισμοί και μεταφορές	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Μεταφορές	Έσοδα για ειδικό προορισμό		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Διορθωτικοί προϋπολογισμοί και μεταφορές	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Μεταφορές	Έσοδα για ειδικό προορισμό
		1	2	3=1+2	4	5	6=3+4+5	7	8	9=7+8	10	11	12=9+10+11
1	Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη	77 534	(2)	77 532	123	11 994	89 649	66 624	108	66 733	120	14 064	80 917
	1α: Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση	22 001	(2)	22 000	4	3 861	25 864	20 097	57	20 155	108	4 811	25 073
	1β: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	55 532	—	55 532	119	8 133	63 785	46 527	51	46 578	13	9 253	55 844
2	Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι	59 285	(46)	59 239	451	2 729	62 419	56 084	157	56 241	663	2 744	59 648
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	43 235	(1)	43 233	451	1 601	45 284	43 189	(9)	43 180	656	1 601	45 436
3	Ασφάλεια και ιθαγένεια	3 493	(1)	3 492	247	276	4 015	2 981	32	3 013	16	276	3 305
4	Η Ευρώπη στον κόσμο	9 569	810	10 379	64	1 005	11 448	8 906	(93)	8 813	315	1 659	10 788
5	Διοίκηση	9 666	—	9 666	11	832	10 508	9 666	0	9 667	854	834	11 355
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	4 015	—	4 015	11	439	4 465	4 015	—	4 015	507	441	4 963
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό και μεταφερθέν έλλειμμα από το προηγούμενο οικονομικό έτος	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
9	Ειδικοί μηχανισμοί	567	(179)	388	—	41	429	420	(118)	302	0	38	340
	Σύνολο	160 114	583	160 696	895	16 876	178 468	144 681	87	144 768	1 970	19 616	166 353

4.2.   ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

σε εκατ. EUR
Τομέας του ΠΔΠ		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2019			Ακυρωθείσες πιστώσεις
			από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	έσοδα για ειδικό προορισμό	μεταφορές βάσει απόφασης	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
		1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+11+12
1	Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη	89 649	77 514	114	9 729	87 357	97 %	2 265	0	2 265	18	9	0	27
	1α: Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση	25 864	21 988	4	1 780	23 773	92 %	2 080	0	2 081	11	0	0	11
	1β: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	63 785	55 525	110	7 949	63 585	100 %	184	—	184	7	9	—	16
2	Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι	62 419	58 774	442	1 344	60 560	97 %	1 385	460	1 845	6	9	—	15
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	45 284	42 771	442	1 152	44 364	98 %	449	460	908	3	9	—	11
3	Ασφάλεια και ιθαγένεια	4 015	3 491	247	118	3 855	96 %	158	—	158	2	—	0	2
4	Η Ευρώπη στον κόσμο	11 448	10 377	64	621	11 062	97 %	383	—	383	2	—	0	2
5	Διοίκηση	10 508	9 545	7	572	10 124	96 %	259	1	260	119	5	0	124
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	4 465	3 939	7	334	4 280	96 %	105	0	105	76	5	0	81
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό και μεταφερθέν έλλειμμα από το προηγούμενο οικονομικό έτος	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
9	Ειδικοί μηχανισμοί	429	180	—	—	180	42 %	41	64	104	144	—	—	144
	Σύνολο	178 468	159 881	873	12 385	173 139	97 %	4 491	525	5 015	291	23	0	314

4.3.   ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

σε εκατ. EUR
Τομέας του ΠΔΠ		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2019				Ακυρωθείσες πιστώσεις
			από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	αυτόματες μεταφορές	μεταφορές βάσει απόφασης	έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
		1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9	10=7+8+9	11	12	13	14=11+12+13
1	Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη	80 917	66 540	107	9 230	75 876	94 %	130	3	4 833	4 966	59	14	1	74
	1α: Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση	25 073	19 993	97	1 318	21 408	85 %	117	3	3 492	3 612	41	11	1	53
	1β: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	55 844	46 547	10	7 912	54 468	98 %	13	—	1 341	1 354	18	3	—	21
2	Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι	59 648	55 576	643	1 827	58 046	97 %	193	460	918	1 570	13	20	—	33
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	45 436	42 533	636	1 142	44 310	98 %	186	460	459	1 104	2	20	—	22
3	Ασφάλεια και ιθαγένεια	3 305	2 980	11	117	3 108	94 %	9	—	159	167	25	5	0	29
4	Η Ευρώπη στον κόσμο	10 788	8 711	310	498	9 519	88 %	65	—	1 161	1 226	37	5	0	42
5	Διοίκηση	11 355	8 731	768	445	9 944	88 %	818	2	389	1 209	120	82	1	203
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	4 963	3 435	446	259	4 140	83 %	508	0	182	690	76	58	—	133
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό και μεταφερθέν έλλειμμα από το προηγούμενο οικονομικό έτος	—	—	—	—	—	—	0	—	—	—	—	—	—	—
9	Ειδικοί μηχανισμοί	340	157	0	22	180	53 %	0	—	16	16	144	0	—	144
	Σύνολο	166 353	142 695	1 840	12 138	156 673	94 %	1 214	465	7 475	9 154	398	126	2	526

4.4.   ΠΔΠ: ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΝΑΛΗΨΕΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΥΠΕ)

σε εκατ. EUR
Τομέας του ΠΔΠ		Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του προηγούμενου έτους				Αναλήψεις υποχρεώσεων του τρέχοντος οικονομικού έτους				Σύνολο εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων στο τέλος του έτους
		Μεταφερθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων από προηγούμενο έτος	Αποδεσμεύσεις/ Αναπροσαρμογές/ Ακυρώσεις	Πληρωμές	Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του έτους	Αναληφθείσες υποχρεώσεις εντός του έτους	Πληρωμές	Ακύρωση μη μεταφερόμενων αναλήψεων υποχρεώσεων	Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του έτους
		1	2	3	4=1+2+3	5	6	7	8=5+6+7	9=4+8
1	Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη	196 837	(1 323 )	(67 640 )	127 874	87 357	(8 237 )	(4)	79 117	206 991
	1α: Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση	35 576	(932)	(13 691 )	20 953	23 773	(7 717 )	(4)	16 052	37 006
	1β: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	161 260	(392)	(53 948 )	106 920	63 585	(520)	(0)	63 064	169 985
2	Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι	37 883	(360)	(13 466 )	24 058	60 560	(44 580 )	(0)	15 980	40 037
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	309	(14)	(228)	67	44 364	(44 082 )	—	282	349
3	Ασφάλεια και ιθαγένεια	5 194	(107)	(1 781 )	3 306	3 855	(1 327 )	—	2 528	5 834
4	Η Ευρώπη στον κόσμο	26 478	(667)	(6 746 )	19 064	11 062	(2 773 )	(1)	8 288	27 352
5	Διοίκηση	867	(87)	(775)	6	10 124	(9 169 )	(0)	955	961
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	507	(61)	(444)	2	4 280	(3 695 )	0	584	587
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό και μεταφερθέν έλλειμμα από το προηγούμενο οικονομικό έτος	—	—	—	—	—	—	—	—	—
9	Ειδικοί μηχανισμοί	0	(0)	(0)	—	180	(180)	—	0	0
	Σύνολο	267 258	(2 544 )	(90 407 )	174 307	173 139	(66 265 )	(5)	106 868	281 175

4.5.   ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

σε εκατ. EUR
Τομέας του ΠΔΠ		< 2012	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	Σύνολο
1	Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη	1 355	744	5 867	3 807	13 803	37 234	65 049	79 131	206 991
	1α: Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση	554	289	1 645	2 067	2 880	4 994	8 521	16 055	37 006
	1β: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	801	455	4 222	1 739	10 923	32 240	56 528	63 076	169 985
2	Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι	186	56	461	311	2 138	8 301	12 411	16 173	40 037
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	—	—	—	0	3	9	55	282	349
3	Ασφάλεια και ιθαγένεια	50	67	56	45	118	901	2 069	2 528	5 834
4	Η Ευρώπη στον κόσμο	1 065	671	1 526	1 753	2 920	4 697	6 385	8 335	27 352
5	Διοίκηση	—	—	0	0	—	0	3	957	961
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	0	0	0	0	0	0	0	587	587
9	Ειδικοί μηχανισμοί	—	—	—	—	—	—	(0)	0	0
	Σύνολο	2 656	1 538	7 910	5 916	18 979	51 133	85 917	107 126	281 175

4.6.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

σε εκατ. EUR
Πρόγραμμα		Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων						Πιστώσεις πληρωμών
		Πιστώσεις του προϋπολογισμού			Συμπληρωματικές πιστώσεις		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πιστώσεις του προϋπολογισμού			Συμπληρωματικές πιστώσεις		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων
		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Διορθωτικοί προϋπολογισμοί και μεταφορές	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Μεταφορές	Έσοδα για ειδικό προορισμό		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Διορθωτικοί προϋπολογισμοί και μεταφορές	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Μεταφορές	Έσοδα για ειδικό προορισμό
		1	2	3=1+2	4	5	6=3+4+5	7	8	9=7+8	10	11	12=9+10+11
1	Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)	2 038	—	2 038	—	89	2 127	1 828	151	1 979	—	89	2 068
	Ευρωπαϊκά συστήματα δορυφορικής πλοήγησης (EGNOS/Galileo)	808	—	808	—	169	977	718	192	910	2	259	1 171
	Διεθνής θερμοπυρηνικός αντιδραστήρας (ITER)	376	—	376	—	50	426	501	148	649	1	50	699
	Ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης (Copernicus)	630	—	630	—	15	645	608	(47)	561	2	15	577
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	43	—	43	—	—	43	33	—	33	—	—	33
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	141	—	141	—	—	141	152	44	196	—	—	196
	Ορίζων 2020	11 212	5	11 217	—	2 190	13 407	10 901	(332)	10 570	67	3 116	13 753
	Πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ	356	(3)	353	—	123	475	315	(24)	291	20	151	462
	Ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων και ΜΜΕ (COSME)	354	0	354	—	49	403	253	2	255	2	97	355
	Εκπαίδευση, κατάρτιση και αθλητισμός (Erasmus+)	2 315	—	2 315	—	427	2 741	2 146	103	2 249	7	441	2 697
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία (EaSI)	132	—	132	—	11	143	118	(1)	117	2	10	129
	Τελωνεία, Fiscalis και καταπολέμηση της απάτης	135	4	139	—	7	146	125	(1)	124	0	7	132
	ΜΣΕ - Ενέργεια	680	—	680	—	6	686	218	43	261	1	6	267
	ΜΣΕ - Μεταφορές	1 898	0	1 898	—	165	2 063	1 163	(103)	1 060	2	90	1 151
	ΜΣΕ - Τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ)	170	(1)	170	4	5	178	142	(53)	89	0	4	94
	Ενεργειακά έργα για οικονομική ανάκαμψη (EERP)	—	—	—	—	53	53	210	(52)	158	—	48	205
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	316	(5)	311	—	25	336	318	(11)	307	—	25	332
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	176	(2)	174	—	473	647	153	19	172	1	400	573
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	92	(0)	91	—	1	93	78	(25)	52	—	1	53
	Ειδικές αρμοδιότητες της Επιτροπής	129	(0)	129	—	4	133	117	5	122	—	4	125
	Περιφερειακή σύγκλιση (λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	27 012	(53)	26 960	96	4 223	31 279	23 388	749	24 137	—	4 722	28 858
	Περιφέρειες μετάβασης	5 739	(10)	5 729	—	850	6 579	4 040	(605)	3 435	—	939	4 374
	Ανταγωνιστικότητα (περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	8 427	41	8 468	—	1 370	9 837	7 394	(21)	7 373	—	1 907	9 280
	Εξόχως απόκεντρες και αραιοκατοικημένες περιφέρειες	226	—	226	—	32	258	169	88	257	—	32	289
	Ταμείο Συνοχής	9 394	—	9 394	—	1 325	10 719	8 456	(272)	8 184	—	1 264	9 448
	Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία	1 934	—	1 934	23	248	2 205	1 235	(160)	1 074	—	148	1 222
	Τεχνική βοήθεια	230	22	252	—	2	253	200	2	202	12	2	215
	Ευρωπαϊκή Βοήθεια προς τους Απόρους (FEAD)	557	—	557	—	0	557	401	(40)	361	0	6	368
	Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων	350	—	350	—	84	434	600	220	820	—	206	1 026
	Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ)	1 655	—	1 655	—	—	1 655	626	100	725	—	28	754
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	8	—	8	—	0	8	18	(10)	9	—	0	9
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 1	77 534	(2)	77 532	123	11 994	89 649	66 624	108	66 733	120	14 064	80 917
2	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ)	43 235	(1)	43 233	451	1 601	45 284	43 189	(9)	43 180	656	1 601	45 436
	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)	14 381	(1)	14 380	—	972	15 352	11 852	213	12 066	2	862	12 929
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ)	933	—	933	—	140	1 073	515	(7)	507	1	268	776
	Συμφωνίες σύμπραξης βιώσιμης αλιείας (ΣΣΒΑ) και περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης αλιείας (ΠΟΔΑ)	141	(47)	95	—	—	95	132	(34)	97	—	—	97
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	523	—	523	—	9	532	316	1	317	4	6	327
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	57	3	60	—	8	68	57	3	60	—	8	68
	Άλλες δράσεις και μέτρα	—	—	—	—	—	—	6	—	6	—	—	6
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	16	—	16	—	0	16	18	(9)	8	—	0	8
	Ειδικές δράσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 2	59 285	(46)	59 239	451	2 729	62 419	56 084	157	56 241	663	2 744	59 648
3	Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ)	719	29	748	207	38	993	594	112	706	2	38	746
	Καταναλωτές	28	—	28	—	1	29	23	6	29	1	1	31
	Δημιουργική Ευρώπη	230	—	230	—	13	244	181	16	197	2	16	214
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (IES)	200	(1)	199	—	0	199	221	12	233	0	0	233
	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας	720	10	730	40	132	901	481	(48)	433	2	129	565
	Συστήματα ΤΠ	26	(17)	10	—	3	13	13	(3)	10	—	3	13
	Δικαιοσύνη	47	—	47	—	1	49	36	12	48	1	1	50
	Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια	63	—	63	—	2	65	47	27	73	0	2	75
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	33	—	33	—	2	35	34	—	34	5	2	41
	Ευρώπη για τους πολίτες	28	—	28	—	1	28	29	—	29	0	1	29
	Τρόφιμα και ζωοτροφές	280	(1)	279	—	5	284	248	(4)	244	1	6	252
	Υγεία	66	—	66	—	2	69	56	4	60	1	2	63
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	940	(20)	920	—	76	996	908	(98)	810	—	76	886
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	13	(1)	11	—	0	11	18	(5)	13	—	0	13
	Ειδικές δράσεις	99	—	99	—	1	99	92	2	93	1	0	94
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 3	3 493	(1)	3 492	247	276	4 015	2 981	32	3 013	16	276	3 305
4	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ II)	1 649	393	2 041	1	106	2 149	1 452	(186)	1 266	6	475	1 747
	Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ)	42	(32)	11	—	—	11	42	(32)	10	—	—	10
	Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις	138	—	138	—	110	248	138	—	138	—	110	248
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	16	(10)	6	—	1	7	15	(5)	11	2	1	13
	Πρωτοβουλία εθελοντών ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ (EUAV)	20	(0)	20	—	—	20	17	(1)	16	0	—	16
	Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ)	25	—	25	—	401	426	25	—	25	275	401	701
	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας (ΕΜΓ)	2 367	112	2 478	—	40	2 518	2 278	(167)	2 111	5	51	2 167
	Μηχανισμός Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΜΑΣ)	2 976	5	2 981	—	74	3 055	2 735	(78)	2 657	14	110	2 781
	Μέσο εταιρικής σχέσης (ΜΕΣ)	140	5	145	—	6	151	101	27	128	0	7	135
	Δημοκρατία και δικαιώματα του ανθρώπου (EIDHR)	193	(5)	188	—	1	190	169	22	191	3	1	195
	Σταθερότητα και Ειρήνη (IcSP)	370	(1)	370	—	9	378	325	2	327	3	12	342
	Ανθρωπιστική βοήθεια	1 085	332	1 417	62	58	1 537	1 095	348	1 443	5	275	1 723
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)	328	20	348	—	39	387	292	(0)	292	0	52	345
	Συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας (INSC)	33	—	33	—	0	33	45	(7)	39	1	1	40
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	20	—	20	—	0	20	20	—	20	—	0	20
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	83	(3)	80	—	158	238	75	(5)	70	0	162	232
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	9	(6)	3	1	1	4	14	(5)	9	—	1	10
	Ειδικές δράσεις	74	1	75	—	0	76	68	(6)	61	—	0	62
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 4	9 569	810	10 379	64	1 005	11 448	8 906	(93)	8 813	315	1 659	10 788
5	Συντάξεις	1 893	(0)	1 893	—	2	1 894	1 893	(0)	1 893	—	2	1 894
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	192	(9)	183	—	15	199	192	(9)	183	0	15	199
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	4	—	4	—	0	4	4	(1)	4	1	0	4
	Διοικητικές δαπάνες της Επιτροπής	3 562	9	3 571	—	376	3 947	3 562	10	3 572	346	377	4 294
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	4 015	—	4 015	11	439	4 465	4 015	—	4 015	507	441	4 963
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 5	9 666	—	9 666	11	832	10 508	9 666	0	9 667	854	834	11 355
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 6	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Μεταφερθέν έλλειμμα	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 8	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
9	Αποθεματικό επείγουσας βοήθειας (ΑΕΒ)	345	(310)	34	—	—	34	345	(225)	120	—	—	120
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	172	—	172	—	41	213	25	(19)	6	0	38	44
	Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ)	50	132	182	—	—	182	50	127	177	—	—	177
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 9	567	(179)	388	—	41	429	420	(118)	302	0	38	340
	Σύνολο	160 114	583	160 696	895	16 876	178 468	144 681	87	144 768	1 970	19 616	166 353

4.7.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

σε εκατ. EUR
Πρόγραμμα		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2019			Ακυρωθείσες πιστώσεις
			από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	έσοδα για ειδικό προορισμό	μεταφορές βάσει απόφασης	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
		1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+11+12
1	Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)	2 127	2 038	—	59	2 097	99 %	30	—	30	0	—	—	0
	Ευρωπαϊκά συστήματα δορυφορικής πλοήγησης (EGNOS/Galileo)	977	808	—	84	892	91 %	85	—	85	0	—	—	0
	Διεθνής θερμοπυρηνικός αντιδραστήρας (ITER)	426	376	—	18	394	92 %	32	—	32	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης (Copernicus)	645	630	—	15	645	100 %	0	—	0	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	43	43	—	—	43	99 %	—	0	0	(0)	—	—	(0)
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	141	141	—	—	141	100 %	—	—	—	—	—	—	—
	Ορίζων 2020	13 407	11 214	—	1 040	12 254	91 %	1 149	—	1 149	3	—	0	3
	Πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ	475	353	—	45	397	84 %	78	—	78	0	—	—	0
	Ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων και ΜΜΕ (COSME)	403	354	—	37	391	97 %	12	—	12	0	—	—	0
	Εκπαίδευση, κατάρτιση και αθλητισμός (Erasmus+)	2 741	2 315	—	258	2 573	94 %	168	—	168	—	—	—	—
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία (EaSI)	143	129	—	5	134	94 %	6	—	6	2	—	0	2
	Τελωνεία, Fiscalis και καταπολέμηση της απάτης	146	138	—	1	139	95 %	6	—	6	1	—	—	1
	ΜΣΕ - Ενέργεια	686	680	—	0	680	99 %	6	—	6	0	—	—	0
	ΜΣΕ - Μεταφορές	2 063	1 898	—	89	1 986	96 %	76	—	76	0	—	—	0
	ΜΣΕ - Τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ)	178	170	4	5	178	100 %	0	—	0	0	0	—	0
	Ενεργειακά έργα για οικονομική ανάκαμψη (EERP)	53	—	—	—	—	—	53	—	53	—	—	—	—
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	336	311	—	15	326	97 %	10	—	10	0	—	—	0
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	647	174	—	107	281	43 %	366	—	366	1	—	0	1
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	93	91	—	1	92	99 %	0	—	0	1	—	—	1
	Ειδικές αρμοδιότητες της Επιτροπής	133	125	—	3	128	96 %	1	—	1	3	—	—	3
	Περιφερειακή σύγκλιση (λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	31 279	26 960	87	4 103	31 150	100 %	120	—	120	—	9	—	9
	Περιφέρειες μετάβασης	6 579	5 729	—	850	6 579	100 %	—	—	—	—	—	—	—
	Ανταγωνιστικότητα (περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	9 837	8 467	—	1 345	9 811	100 %	25	—	25	1	—	—	1
	Εξόχως απόκεντρες και αραιοκατοικημένες περιφέρειες	258	226	—	32	258	100 %	—	—	—	—	—	—	—
	Ταμείο Συνοχής	10 719	9 394	—	1 299	10 693	100 %	26	—	26	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία	2 205	1 934	23	236	2 193	99 %	12	—	12	—	—	—	—
	Τεχνική βοήθεια	253	246	—	1	247	97 %	1	—	1	6	—	—	6
	Ευρωπαϊκή Βοήθεια προς τους Απόρους (FEAD)	557	557	—	—	557	100 %	0	—	0	0	—	—	0
	Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων	434	350	—	84	434	100 %	—	—	—	—	—	—	—
	Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ)	1 655	1 655	—	—	1 655	100 %	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	8	8	—	0	8	100 %	0	—	0	0	—	—	0
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 1	89 649	77 514	114	9 729	87 357	97 %	2 265	0	2 265	18	9	0	27
2	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ)	45 284	42 771	442	1 152	44 364	98 %	449	460	908	3	9	—	11
	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)	15 352	14 380	—	47	14 427	94 %	925	—	925	1	—	—	1
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ)	1 073	931	—	139	1 070	100 %	1	—	1	2	—	—	2
	Συμφωνίες σύμπραξης βιώσιμης αλιείας (ΣΣΒΑ) και περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης αλιείας (ΠΟΔΑ)	95	94	—	—	94	100 %	—	—	—	0	—	—	0
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	532	522	—	0	522	98 %	9	—	9	0	—	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	68	60	—	6	66	97 %	2	—	2	—	—	—	—
	Άλλες δράσεις και μέτρα	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	16	16	—	—	16	100 %	0	—	0	0	—	—	0
	Ειδικές δράσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 2	62 419	58 774	442	1 344	60 560	97 %	1 385	460	1 845	6	9	—	15
3	Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ)	993	747	207	33	986	99 %	6	—	6	1	—	—	1
	Καταναλωτές	29	28	—	1	29	100 %	0	—	0	0	—	—	0
	Δημιουργική Ευρώπη	244	230	—	9	239	98 %	5	—	5	0	—	—	0
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (IES)	199	199	—	—	199	100 %	0	—	0	—	—	—	—
	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας	901	729	40	30	799	89 %	102	—	102	1	—	—	1
	Συστήματα ΤΠ	13	10	—	2	12	93 %	1	—	1	0	—	—	0
	Δικαιοσύνη	49	47	—	1	48	99 %	0	—	0	0	—	—	0
	Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια	65	63	—	1	64	98 %	1	—	1	0	—	—	0
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	35	33	—	1	35	98 %	1	—	1	0	—	—	0
	Ευρώπη για τους πολίτες	28	28	—	0	28	99 %	0	—	0	0	—	—	0
	Τρόφιμα και ζωοτροφές	284	279	—	2	281	99 %	3	—	3	—	—	—	—
	Υγεία	69	66	—	2	68	99 %	1	—	1	0	—	0	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	996	920	—	36	956	96 %	39	—	39	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	11	11	—	—	11	100 %	0	—	0	0	—	—	0
	Ειδικές δράσεις	99	99	—	1	99	100 %	0	—	0	0	—	—	0
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 3	4 015	3 491	247	118	3 855	96 %	158	—	158	2	—	0	2
4	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ II)	2 149	2 041	1	55	2 097	98 %	52	—	52	1	—	—	1
	Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ)	11	10	—	—	10	97 %	—	—	—	0	—	—	0
	Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις	248	138	—	—	138	56 %	110	—	110	—	—	—	—
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	7	6	—	1	7	100 %	0	—	0	0	—	0	0
	Πρωτοβουλία εθελοντών ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ (EUAV)	20	20	—	—	20	100 %	—	—	—	0	—	—	0
	Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ)	426	25	—	300	325	76 %	101	—	101	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας (ΕΜΓ)	2 518	2 478	—	23	2 501	99 %	17	—	17	0	—	—	0
	Μηχανισμός Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΜΑΣ)	3 055	2 981	—	34	3 015	99 %	40	—	40	0	—	—	0
	Μέσο εταιρικής σχέσης (ΜΕΣ)	151	145	—	1	146	96 %	5	—	5	0	—	—	0
	Δημοκρατία και δικαιώματα του ανθρώπου (EIDHR)	190	188	—	1	189	100 %	1	—	1	0	—	—	0
	Σταθερότητα και Ειρήνη (IcSP)	378	369	—	3	373	99 %	5	—	5	0	—	—	0
	Ανθρωπιστική βοήθεια	1 537	1 417	62	54	1 533	100 %	5	—	5	0	—	—	0
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)	387	348	—	23	371	96 %	16	—	16	0	—	—	0
	Συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας (INSC)	33	33	—	—	33	100 %	0	—	0	0	—	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	20	20	—	0	20	100 %	0	—	0	—	—	—	—
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	238	80	—	128	208	87 %	31	—	31	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	4	3	1	—	3	85 %	1	—	1	—	—	—	—
	Ειδικές δράσεις	76	75	—	0	76	100 %	0	—	0	0	—	—	0
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 4	11 448	10 377	64	621	11 062	97 %	383	—	383	2	—	0	2
5	Συντάξεις	1 894	1 877	—	2	1 879	99 %	0	—	0	15	—	—	15
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	199	178	—	13	190	96 %	3	—	3	6	—	—	6
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	4	3	—	0	4	100 %	0	—	0	0	—	—	0
	Διοικητικές δαπάνες της Επιτροπής	3 947	3 548	—	224	3 772	96 %	151	1	152	22	—	0	22
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	4 465	3 939	7	334	4 280	96 %	105	0	105	76	5	0	81
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 5	10 508	9 545	7	572	10 124	96 %	259	1	260	119	5	0	124
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 6	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Μεταφερθέν έλλειμμα	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 8	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
9	Αποθεματικό επείγουσας βοήθειας (ΑΕΒ)	34	—	—	—	—	—	—	34	34	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	213	28	—	—	28	13 %	41	—	41	144	—	—	144
	Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ)	182	152	—	—	152	84 %	—	30	30	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 9	429	180	—	—	180	42 %	41	64	104	144	—	—	144
	Σύνολο	178 468	159 881	873	12 385	173 139	97 %	4 491	525	5 015	291	23	0	314

4.8.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

σε εκατ. EUR
Πρόγραμμα		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2019				Ακυρωθείσες πιστώσεις
			από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	αυτόματες μεταφορές	μεταφορές βάσει απόφασης	έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
		1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9	10=7+8+9	11	12	13	14=11+12+13
1	Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)	2 068	1 979	—	59	2 038	99 %	0	—	30	30	0	—	—	0
	Ευρωπαϊκά συστήματα δορυφορικής πλοήγησης (EGNOS/Galileo)	1 171	908	2	54	964	82 %	2	—	205	207	0	0	—	0
	Διεθνής θερμοπυρηνικός αντιδραστήρας (ITER)	699	648	1	18	666	95 %	1	—	32	33	0	0	—	0
	Ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης (Copernicus)	577	559	2	15	576	100 %	2	—	0	2	0	0	0	0
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	33	26	—	—	26	78 %	4	3	—	7	—	—	—	—
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	196	196	—	—	196	100 %	—	—	—	—	0	—	—	0
	Ορίζων 2020	13 753	10 492	61	766	11 319	82 %	75	—	2 349	2 424	2	7	1	10
	Πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ	462	273	18	26	317	69 %	19	—	125	143	0	2	—	2
	Ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων και ΜΜΕ (COSME)	355	252	2	46	300	85 %	3	—	51	54	0	0	—	0
	Εκπαίδευση, κατάρτιση και αθλητισμός (Erasmus+)	2 697	2 242	7	118	2 366	88 %	7	—	323	330	(0)	0	0	0
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία (EaSI)	129	115	1	4	120	93 %	1	—	6	7	1	1	0	2
	Τελωνεία, Fiscalis και καταπολέμηση της απάτης	132	118	0	1	120	91 %	0	—	6	6	6	0	—	6
	ΜΣΕ - Ενέργεια	267	258	1	6	264	99 %	1	—	0	1	2	0	—	2
	ΜΣΕ - Μεταφορές	1 151	1 058	2	77	1 137	99 %	1	—	12	13	1	0	—	1
	ΜΣΕ - Τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ)	94	76	0	3	80	85 %	0	—	0	1	13	0	0	13
	Ενεργειακά έργα για οικονομική ανάκαμψη (EERP)	205	150	—	9	159	77 %	0	—	39	39	7	—	—	7
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	332	307	—	15	322	97 %	0	—	10	10	0	—	—	0
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	573	169	1	98	269	47 %	1	—	302	303	2	0	0	2
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	53	48	—	1	49	92 %	0	—	0	0	4	—	—	4
	Ειδικές αρμοδιότητες της Επιτροπής	125	119	—	2	121	97 %	0	—	1	1	3	—	0	3
	Περιφερειακή σύγκλιση (λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	28 858	24 137	—	3 962	28 099	97 %	0	—	760	760	—	—	—	0
	Περιφέρειες μετάβασης	4 374	3 435	—	787	4 223	97 %	0	—	151	151	—	—	—	(0)
	Ανταγωνιστικότητα (περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	9 280	7 373	—	1 742	9 115	98 %	0	—	165	165	—	—	—	0
	Εξόχως απόκεντρες και αραιοκατοικημένες περιφέρειες	289	257	—	26	283	98 %	0	—	6	6	—	—	—	0
	Ταμείο Συνοχής	9 448	8 184	—	1 045	9 229	98 %	0	—	219	219	—	—	—	(0)
	Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία	1 222	1 074	—	116	1 190	97 %	0	—	32	32	—	—	—	0
	Τεχνική βοήθεια	215	185	10	1	196	91 %	13	—	1	13	4	3	—	6
	Ευρωπαϊκή Βοήθεια προς τους Απόρους (FEAD)	368	347	0	6	354	96 %	0	—	0	0	14	0	—	14
	Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων	1 026	820	—	200	1 020	99 %	0	—	6	6	—	—	—	—
	Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ)	754	725	—	27	752	100 %	—	—	1	1	1	—	—	1
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	9	9	—	0	9	99 %	0	—	—	—	0	—	—	0
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 1	80 917	66 540	107	9 230	75 876	94 %	130	3	4 833	4 966	59	14	1	74
2	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ)	45 436	42 533	636	1 142	44 310	98 %	186	460	459	1 104	2	20	—	22
	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)	12 929	12 055	2	409	12 467	96 %	2	—	453	455	8	0	—	8
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ)	776	506	1	267	774	100 %	1	—	1	2	0	0	—	0
	Συμφωνίες σύμπραξης βιώσιμης αλιείας (ΣΣΒΑ) και περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης αλιείας (ΠΟΔΑ)	97	97	—	—	97	100 %	0	—	—	—	—	—	—	—
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	327	311	4	2	317	97 %	4	—	4	8	2	0	—	2
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	68	60	—	6	66	97 %	0	—	2	2	—	—	—	(0)
	Άλλες δράσεις και μέτρα	6	6	—	—	6	100 %	0	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	8	8	—	—	8	93 %	0	—	0	0	1	—	—	1
	Ειδικές δράσεις	—	—	—	—	—	—	0	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 2	59 648	55 576	643	1 827	58 046	97 %	193	460	918	1 570	13	20	—	33
3	Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ)	746	704	2	32	738	99 %	1	—	5	7	1	0	—	1
	Καταναλωτές	31	27	0	1	28	92 %	1	—	0	1	1	0	—	2
	Δημιουργική Ευρώπη	214	196	2	9	206	96 %	1	—	7	8	0	0	0	0
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (IES)	233	226	0	—	226	97 %	0	—	0	0	7	0	—	7
	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας	565	424	2	29	454	80 %	1	—	100	102	8	0	—	8
	Συστήματα ΤΠ	13	10	—	3	13	98 %	0	—	0	0	—	—	—	—
	Δικαιοσύνη	50	46	0	1	47	94 %	1	—	0	1	2	0	0	2
	Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια	75	72	0	1	73	97 %	0	—	1	1	1	0	0	1
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	41	31	2	1	34	83 %	0	—	1	1	3	3	—	6
	Ευρώπη για τους πολίτες	29	28	0	0	29	98 %	0	—	0	0	0	0	—	0
	Τρόφιμα και ζωοτροφές	252	244	1	3	247	98 %	1	—	3	4	0	0	—	0
	Υγεία	63	59	1	1	61	98 %	1	—	1	1	0	0	0	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	886	810	—	36	846	96 %	0	—	39	39	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	13	11	—	—	11	89 %	0	—	0	0	1	—	—	1
	Ειδικές δράσεις	94	92	0	0	93	98 %	1	—	0	1	1	0	—	1
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 3	3 305	2 980	11	117	3 108	94 %	9	—	159	167	25	5	0	29
4	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ II)	1 747	1 236	6	205	1 446	83 %	6	—	270	276	24	1	—	25
	Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ)	10	5	—	—	5	50 %	0	—	—	—	5	—	—	5
	Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις	248	138	—	—	138	56 %	—	—	110	110	—	—	—	—
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	13	6	2	1	9	64 %	0	—	0	0	4	0	0	5
	Πρωτοβουλία εθελοντών ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ (EUAV)	16	16	0	—	16	99 %	—	—	—	—	0	0	—	0
	Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ)	701	—	275	0	275	39 %	25	—	401	426	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας (ΕΜΓ)	2 167	2 106	5	34	2 145	99 %	5	—	17	22	0	1	—	1
	Μηχανισμός Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΜΑΣ)	2 781	2 641	12	31	2 684	97 %	16	—	79	95	0	2	—	2
	Μέσο εταιρικής σχέσης (ΜΕΣ)	135	127	0	3	130	96 %	0	—	5	5	0	0	—	0
	Δημοκρατία και δικαιώματα του ανθρώπου (EIDHR)	195	188	2	1	191	98 %	3	—	0	4	0	1	—	1
	Σταθερότητα και Ειρήνη (IcSP)	342	324	2	8	334	98 %	4	—	4	8	0	0	—	1
	Ανθρωπιστική βοήθεια	1 723	1 437	5	63	1 506	87 %	6	—	212	217	0	0	—	0
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)	345	292	0	24	316	92 %	0	—	28	28	0	0	—	0
	Συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας (INSC)	40	38	1	1	40	99 %	1	—	—	1	0	0	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	20	20	—	0	20	100 %	0	—	0	0	—	—	—	0
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	232	69	0	127	197	85 %	0	—	35	35	0	0	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	10	8	—	0	8	88 %	0	—	1	1	1	—	—	1
	Ειδικές δράσεις	62	60	—	0	61	98 %	0	—	0	0	1	—	—	1
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 4	10 788	8 711	310	498	9 519	88 %	65	—	1 161	1 226	37	5	0	42
5	Συντάξεις	1 894	1 877	—	2	1 879	99 %	—	—	0	0	15	—	—	15
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	199	178	0	10	188	94 %	—	—	5	5	6	0	—	6
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	4	2	1	—	3	57 %	0	1	0	1	0	0	—	1
	Διοικητικές δαπάνες της Επιτροπής	4 294	3 239	322	174	3 734	87 %	310	1	202	513	22	24	1	47
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	4 963	3 435	446	259	4 140	83 %	508	0	182	690	76	58	—	133
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 5	11 355	8 731	768	445	9 944	88 %	818	2	389	1 209	120	82	1	203
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 6	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό	—	—	—	—	—	—	0	—	—	—	—	—	—	—
	Μεταφερθέν έλλειμμα	—	—	—	—	—	—	0	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 8	—	—	—	—	—	—	0	—	—	—	—	—	—	—
9	Αποθεματικό επείγουσας βοήθειας (ΑΕΒ)	120	—	—	—	—	—	0	—	—	—	120	—	—	120
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	44	5	0	22	28	64 %	0	—	16	16	0	0	—	0
	Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ)	177	152	—	—	152	86 %	0	—	—	—	25	—	—	25
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 9	340	157	0	22	180	53 %	0	—	16	16	144	0	—	144
	Σύνολο	166 353	142 695	1 840	12 138	156 673	94 %	1 214	465	7 475	9 154	398	126	2	526

4.9.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΝΑΛΗΨΕΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΥΠΕ)

σε εκατ. EUR
Πρόγραμμα		Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του προηγούμενου έτους				Αναλήψεις υποχρεώσεων του τρέχοντος οικονομικού έτους				Σύνολο εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων στο τέλος του έτους
		Μεταφερθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων από προηγούμενο έτος	Αποδεσμεύσεις/ Αναπροσαρμογές/ Ακυρώσεις	Πληρωμές	Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του έτους	Αναληφθείσες υποχρεώσεις εντός του έτους	Πληρωμές	Ακύρωση μη μεταφερόμενων αναλήψεων υποχρεώσεων	Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του έτους
		1	2	3	4=1+2+3	5	6	7	8=5+6+7	9=4+8
1	Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)	2 654	(0)	(1 963 )	691	2 097	(75)	—	2 022	2 714
	Ευρωπαϊκά συστήματα δορυφορικής πλοήγησης (EGNOS/Galileo)	1 300	(4)	(573)	724	892	(391)	—	501	1 224
	Διεθνής θερμοπυρηνικός αντιδραστήρας (ITER)	1 727	(0)	(594)	1 133	394	(72)	(0)	321	1 454
	Ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης (Copernicus)	174	(0)	(157)	16	645	(418)	—	227	243
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	—	—	—	—	43	(26)	—	17	17
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	651	—	(194)	457	141	(2)	—	139	596
	Ορίζων 2020	19 921	(312)	(7 515 )	12 094	12 254	(3 804 )	(3)	8 447	20 541
	Πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ	198	(4)	(70)	124	397	(247)	(0)	150	275
	Ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων και ΜΜΕ (COSME)	908	(55)	(259)	593	391	(41)	—	350	943
	Εκπαίδευση, κατάρτιση και αθλητισμός (Erasmus+)	704	(55)	(291)	359	2 573	(2 076 )	—	497	855
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία (EaSI)	222	(15)	(102)	105	134	(18)	—	116	222
	Τελωνεία, Fiscalis και καταπολέμηση της απάτης	159	(4)	(90)	65	139	(30)	—	109	175
	ΜΣΕ - Ενέργεια	1 678	(22)	(248)	1 407	680	(16)	—	664	2 072
	ΜΣΕ - Μεταφορές	3 673	(281)	(1 085 )	2 307	1 986	(53)	—	1 934	4 241
	ΜΣΕ - Τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ)	360	(10)	(75)	275	178	(5)	—	173	448
	Ενεργειακά έργα για οικονομική ανάκαμψη (EERP)	545	(132)	(159)	254	—	—	—	—	254
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	49	(2)	(31)	17	326	(291)	—	35	52
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	412	(21)	(177)	215	281	(92)	—	189	404
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	66	(2)	(24)	39	92	(24)	—	68	107
	Ειδικές αρμοδιότητες της Επιτροπής	174	(12)	(84)	78	128	(37)	—	91	169
	Περιφερειακή σύγκλιση (λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	82 421	(278)	(27 946 )	54 197	31 150	(153)	—	30 997	85 194
	Περιφέρειες μετάβασης	16 151	(6)	(4 196 )	11 949	6 579	(27)	—	6 553	18 502
	Ανταγωνιστικότητα (περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	25 870	(43)	(8 944 )	16 883	9 811	(171)	—	9 640	26 523
	Εξόχως απόκεντρες και αραιοκατοικημένες περιφέρειες	613	—	(271)	343	258	(12)	—	246	588
	Ταμείο Συνοχής	24 398	(11)	(9 214 )	15 173	10 693	(14)	—	10 678	25 851
	Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία	3 514	(15)	(1 184 )	2 314	2 193	(6)	—	2 188	4 502
	Τεχνική βοήθεια	218	(18)	(73)	126	247	(123)	(0)	124	251
	Ευρωπαϊκή Βοήθεια προς τους Απόρους (FEAD)	1 101	(0)	(351)	750	557	(3)	—	554	1 304
	Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων	2 248	(7)	(1 016 )	1 224	434	(3)	—	431	1 655
	Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ)	4 704	(13)	(745)	3 946	1 655	(7)	—	1 648	5 595
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	22	(1)	(6)	14	8	(2)	—	6	20
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 1	196 837	(1 323 )	(67 640 )	127 874	87 357	(8 237 )	(4)	79 117	206 991
2	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ)	309	(14)	(228)	67	44 364	(44 082 )	—	282	349
	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)	32 742	(108)	(12 174 )	20 460	14 427	(292)	—	14 134	34 594
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ)	3 218	(233)	(754)	2 231	1 070	(21)	(0)	1 049	3 280
	Συμφωνίες σύμπραξης βιώσιμης αλιείας (ΣΣΒΑ) και περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης αλιείας (ΠΟΔΑ)	21	(3)	(10)	8	94	(87)	—	7	15
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	1 564	(2)	(283)	1 279	522	(34)	—	488	1 768
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	3	(0)	(3)	—	66	(63)	—	3	3
	Άλλες δράσεις και μέτρα	6	—	(6)	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	20	(0)	(7)	12	16	(0)	—	15	28
	Ειδικές δράσεις	0	—	—	0	—	—	—	—	0
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 2	37 883	(360)	(13 466 )	24 058	60 560	(44 580 )	(0)	15 980	40 037
3	Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ)	2 447	(34)	(721)	1 692	986	(17)	—	969	2 662
	Καταναλωτές	41	(1)	(20)	21	29	(9)	—	20	40
	Δημιουργική Ευρώπη	193	(7)	(91)	94	239	(115)	—	124	219
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (IES)	90	(1)	(67)	22	199	(160)	—	40	62
	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας	1 420	(19)	(433)	969	799	(22)	—	777	1 746
	Συστήματα ΤΠ	47	(1)	(13)	34	12	(0)	—	12	46
	Δικαιοσύνη	90	(1)	(34)	55	48	(13)	—	35	90
	Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια	115	(1)	(63)	51	64	(10)	—	54	105
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	44	(2)	(21)	21	35	(13)	—	21	43
	Ευρώπη για τους πολίτες	22	(0)	(13)	9	28	(16)	—	12	21
	Τρόφιμα και ζωοτροφές	316	(31)	(187)	98	281	(60)	—	221	319
	Υγεία	133	(6)	(46)	81	68	(16)	—	52	133
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	132	(1)	(5)	126	956	(841)	—	115	242
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	24	(1)	(9)	14	11	(2)	—	9	24
	Ειδικές δράσεις	77	(1)	(59)	17	99	(34)	—	65	82
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 3	5 194	(107)	(1 781 )	3 306	3 855	(1 327 )	—	2 528	5 834
4	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ II)	6 899	(124)	(1 225 )	5 549	2 097	(221)	(0)	1 875	7 425
	Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ)	40	(0)	(0)	40	10	(5)	—	5	45
	Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις	—	—	—	—	138	(138)	—	—	—
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	18	(1)	(6)	12	7	(3)	—	4	15
	Πρωτοβουλία εθελοντών ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ (EUAV)	18	(0)	(2)	16	20	(14)	—	6	22
	Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ)	275	—	(275)	—	325	(0)	—	325	325
	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας (ΕΜΓ)	7 662	(185)	(1 724 )	5 753	2 501	(421)	(0)	2 080	7 833
	Μηχανισμός Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΜΑΣ)	8 643	(218)	(2 418 )	6 006	3 015	(265)	—	2 749	8 755
	Μέσο εταιρικής σχέσης (ΜΕΣ)	376	(6)	(113)	257	146	(17)	(0)	129	386
	Δημοκρατία και δικαιώματα του ανθρώπου (EIDHR)	370	(10)	(139)	222	189	(52)	(0)	137	358
	Σταθερότητα και Ειρήνη (IcSP)	623	(34)	(220)	369	373	(114)	(0)	258	627
	Ανθρωπιστική βοήθεια	899	(33)	(429)	437	1 533	(1 077 )	(0)	456	893
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)	243	(32)	(80)	132	371	(236)	—	134	266
	Συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας (INSC)	122	(8)	(39)	75	33	(1)	—	32	107
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	20	(20)	—	—	—
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	154	(13)	(29)	113	208	(168)	—	39	152
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	22	(1)	(7)	13	3	(1)	—	2	16
	Ειδικές δράσεις	113	(2)	(42)	70	76	(19)	—	57	126
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 4	26 478	(667)	(6 746 )	19 064	11 062	(2 773 )	(1)	8 288	27 352
5	Συντάξεις	—	—	—	—	1 879	(1 879 )	—	—	—
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	0	(0)	(0)	—	190	(188)	—	2	2
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	6	—	(2)	3	4	(0)	—	3	6
	Διοικητικές δαπάνες της Επιτροπής	354	(26)	(328)	0	3 772	(3 407 )	(0)	365	366
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	507	(61)	(444)	2	4 280	(3 695 )	0	584	587
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 5	867	(87)	(775)	6	10 124	(9 169 )	(0)	955	961
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 6	—	—	—	—	—	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Μεταφερθέν έλλειμμα	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 8	—	—	—	—	—	—	—	—	—
9	Αποθεματικό επείγουσας βοήθειας (ΑΕΒ)	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	0	(0)	(0)	—	28	(28)	—	0	0
	Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ)	—	—	—	—	152	(152)	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 9	0	(0)	(0)	—	180	(180)	—	0	0
	Σύνολο	267 258	(2 544 )	(90 407 )	174 307	173 139	(66 265 )	(5)	106 868	281 175

4.10.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

σε εκατ. EUR
	Πρόγραμμα	< 2012	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	Σύνολο
1	Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)	—	—	—	—	0	4	687	2 022	2 714
	Ευρωπαϊκά συστήματα δορυφορικής πλοήγησης (EGNOS/Galileo)	0	0	—	—	47	112	564	501	1 224
	Διεθνής θερμοπυρηνικός αντιδραστήρας (ITER)	—	—	546	—	15	306	267	321	1 454
	Ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης (Copernicus)	—	—	—	0	0	3	12	227	243
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	—	—	—	—	—	—	—	17	17
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	—	—	97	72	77	103	108	139	596
	Ορίζων 2020	246	273	784	1 440	2 120	2 908	4 320	8 450	20 541
	Πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ	8	1	2	7	24	35	48	150	275
	Ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων και ΜΜΕ (COSME)	2	4	181	6	46	113	242	350	943
	Εκπαίδευση, κατάρτιση και αθλητισμός (Erasmus+)	0	0	1	23	43	93	199	497	855
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία (EaSI)	2	4	6	7	13	14	60	116	222
	Τελωνεία, Fiscalis και καταπολέμηση της απάτης	—	0	—	1	4	15	44	109	175
	ΜΣΕ - Ενέργεια	5	2	2	245	235	387	532	664	2 072
	ΜΣΕ - Μεταφορές	13	—	6	226	192	705	1 166	1 934	4 241
	ΜΣΕ - Τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ)	—	0	—	21	34	135	85	173	448
	Ενεργειακά έργα για οικονομική ανάκαμψη (EERP)	254	—	—	—	—	—	—	—	254
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	0	1	15	35	52
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	22	4	14	14	23	35	103	189	404
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	2	1	2	0	3	8	23	68	107
	Ειδικές αρμοδιότητες της Επιτροπής	0	0	4	5	5	17	46	91	169
	Περιφερειακή σύγκλιση (λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	510	445	3 057	651	5 465	16 652	27 416	30 997	85 194
	Περιφέρειες μετάβασης	38	—	—	149	1 594	4 066	6 102	6 553	18 502
	Ανταγωνιστικότητα (περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες)	53	—	626	327	1 766	5 071	9 040	9 640	26 523
	Εξόχως απόκεντρες και αραιοκατοικημένες περιφέρειες	—	—	—	9	38	74	222	246	588
	Ταμείο Συνοχής	159	—	487	321	1 046	3 598	9 561	10 678	25 851
	Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία	40	9	52	—	5	417	1 780	2 199	4 502
	Τεχνική βοήθεια	1	1	0	2	27	37	60	124	251
	Ευρωπαϊκή Βοήθεια προς τους Απόρους (FEAD)	—	—	—	0	36	300	415	554	1 304
	Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων	—	—	—	0	397	413	413	431	1 655
	Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ)	—	—	—	279	550	1 608	1 510	1 648	5 595
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	—	—	1	1	4	9	6	20
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 1	1 355	744	5 867	3 807	13 803	37 234	65 049	79 131	206 991
2	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ)	—	—	—	0	3	9	55	282	349
	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)	34	—	293	198	1 567	7 296	11 072	14 134	34 594
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ)	9	3	96	4	358	760	1 000	1 049	3 280
	Συμφωνίες σύμπραξης βιώσιμης αλιείας (ΣΣΒΑ) και περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης αλιείας (ΠΟΔΑ)	—	—	—	—	—	3	5	7	15
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	142	53	72	107	209	229	273	682	1 768
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	0	3	3
	Άλλες δράσεις και μέτρα	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	2	1	4	5	15	28
	Ειδικές δράσεις	—	—	—	0	0	—	—	—	0
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 2	186	56	461	311	2 138	8 301	12 411	16 173	40 037
3	Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ)	20	17	29	4	37	491	1 094	969	2 662
	Καταναλωτές	—	0	0	1	2	4	14	20	40
	Δημιουργική Ευρώπη	—	—	1	4	6	22	61	124	219
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (IES)	—	—	—	—	—	13	9	40	62
	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας	19	42	13	12	26	266	589	777	1 746
	Συστήματα ΤΠ	1	0	0	1	2	3	25	12	46
	Δικαιοσύνη	1	1	4	4	8	16	21	35	90
	Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια	3	4	2	4	7	12	19	54	105
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	—	0	—	1	2	6	12	21	43
	Ευρώπη για τους πολίτες	0	—	0	0	0	1	7	12	21
	Τρόφιμα και ζωοτροφές	1	0	2	6	9	27	52	221	319
	Υγεία	4	1	2	5	14	22	33	52	133
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	0	12	114	115	242
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	1	1	2	3	3	4	9	24
	Ειδικές δράσεις	0	0	0	0	0	2	15	65	82
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 3	50	67	56	45	118	901	2 069	2 528	5 834
4	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ II)	349	94	522	437	971	1 475	1 702	1 875	7 425
	Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ)	—	—	—	—	—	—	40	5	45
	Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης	—	—	—	2	2	2	6	4	15
	Πρωτοβουλία εθελοντών ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ (EUAV)	—	—	—	7	3	2	4	6	22
	Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ)	—	—	—	—	—	—	—	325	325
	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας (ΕΜΓ)	426	341	485	594	783	1 367	1 716	2 120	7 833
	Μηχανισμός Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΜΑΣ)	250	178	453	564	938	1 424	2 198	2 751	8 755
	Μέσο εταιρικής σχέσης (ΜΕΣ)	0	8	13	37	42	70	82	133	386
	Δημοκρατία και δικαιώματα του ανθρώπου (EIDHR)	5	2	9	20	35	61	90	137	358
	Σταθερότητα και Ειρήνη (IcSP)	7	9	20	36	67	88	141	258	627
	Ανθρωπιστική βοήθεια	9	13	14	8	11	117	267	456	893
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)	4	14	2	24	23	21	43	134	266
	Συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας (INSC)	7	4	7	10	12	18	18	32	107
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Άλλες δράσεις και προγράμματα	5	4	2	13	23	31	36	39	152
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	3	1	0	1	3	0	5	2	16
	Ειδικές δράσεις	1	2	1	2	7	20	37	57	126
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 4	1 065	671	1 526	1 753	2 920	4 697	6 385	8 335	27 352
5	Συντάξεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	—	—	—	—	—	—	0	2	2
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	0	3	3	6
	Διοικητικές δαπάνες της Επιτροπής	—	—	0	0	—	0	0	365	366
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	0	0	0	0	0	0	0	587	587
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 5	—	—	0	0	—	0	3	957	961
6	Αντισταθμίσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 6	—	—	—	—	—	—	—	—	—
8	Αρνητικό αποθεματικό	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Μεταφερθέν έλλειμμα	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 8	—	—	—	—	—	—	—	—	—
9	Αποθεματικό επείγουσας βοήθειας (ΑΕΒ)	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	—	—	—	—	—	—	0	0	0
	Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ)	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο ΠΔΠ τομέας 9	—	—	—	—	—	—	0	0	0
	Σύνολο	2 656	1 538	7 910	5 916	18 979	51 133	85 917	107 126	281 175

5.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΝΑ ΘΕΣΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ

5.1.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

σε εκατ. EUR
Θεσμικό όργανο	Πιστώσεις εσόδων		Βεβαιωθείσες απαιτήσεις			Έσοδα			Έσοδα ως % του προϋπολογισμού	Υπόλοιπο
	Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Τρέχον έτος	Μεταφερθείσες πιστώσεις	Σύνολο	Από απαιτήσεις του τρέχοντος έτους	Από μεταφερθείσες απαιτήσεις	Σύνολο
	1	2	3	4	5=3+4	6	7	8=6+7	9=8/2	10=5-8
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο	164	164	197	19	217	191	3	194	118 %	23
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	53	53	79	2	81	79	1	80	151 %	1
Επιτροπή	144 315	144 401	164 179	8 210	172 389	157 870	773	158 643	110 %	13 747
Δικαστήριο	56	56	53	0	53	53	0	53	96 %	0
Ελεγκτικό Συνέδριο	21	21	21	0	21	21	—	21	101 %	0
Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή	12	12	16	0	16	16	0	16	136 %	—
Επιτροπή των Περιφερειών	9	9	11	0	11	11	0	11	124 %	0
Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής	1	1	1	0	1	1	0	1	86 %	0
Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων	1	1	1	0	1	1	0	1	78 %	—
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης	49	49	296	2	297	295	2	297	607 %	1
Σύνολο	144 681	144 768	164 856	8 234	173 090	158 539	779	159 318	110 %	13 771

Οι ενοποιημένες καταστάσεις σχετικά με την εκτέλεση του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ περιλαμβάνουν, όπως και στα προηγούμενα έτη, την εκτέλεση του προϋπολογισμού όλων των θεσμικών οργάνων, δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ περιέχει χωριστό προϋπολογισμό για κάθε θεσμικό όργανο.

Ο προϋπολογισμός των οργανισμών και η εκτέλεσή του δεν ενοποιείται στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η επιδότηση της Επιτροπής εντάσσεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Όσον αφορά την ΕΥΕΔ, επισημαίνεται ότι, εκτός από τον δικό της προϋπολογισμό, λαμβάνει επίσης συνεισφορές από την Επιτροπή ύψους 141,7 εκατ. EUR (2017: 144 εκατ. EUR) καθώς και από το ΕΤΑ και τα καταπιστευματικά ταμεία ύψους 70,1 εκατ. EUR (2017: 72 εκατ. EUR) για την κάλυψη των δαπανών του προσωπικού της Επιτροπής στις αντιπροσωπείες που χρηματοδοτούνται μέσω του ΕΤΑ και των καταπιστευματικών ταμείων, συμπεριλαμβανομένων των εσόδων για ειδικό προορισμό που παρήχθησαν εντός του έτους από τις εν λόγω συνεισφορές. Αυτές οι πιστώσεις του προϋπολογισμού τίθενται στη διάθεση της ΕΥΕΔ (ως έσοδα για ειδικό προορισμό) με σκοπό να καλυφθούν κυρίως οι δαπάνες του προσωπικού της Επιτροπής που εργάζεται στις αντιπροσωπείες της ΕΕ, δεδομένου ότι τη διοικητική διαχείριση των αντιπροσωπειών αυτών έχει αναλάβει η ΕΥΕΔ.

5.2.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

σε εκατ. EUR
Θεσμικό όργανο	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2019			Ακυρωθείσες πιστώσεις
		από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	από έσοδα για ειδικό προορισμό	μεταφορές βάσει απόφασης	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
	1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+11+12
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο	2 031	1 934	3	56	1 993	98 %	22	0	22	16	—	0	16
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	629	527	4	24	555	88 %	23	0	23	46	5	0	51
Επιτροπή	174 003	155 941	866	12 051	168 859	97 %	4 386	525	4 911	215	18	0	233
Δικαστήριο	411	407	0	1	407	99 %	1	0	1	3	0	0	3
Ελεγκτικό Συνέδριο	146	140	0	0	141	96 %	0	0	0	6	0	0	6
Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή	140	134	0	4	138	99 %	0	0	0	2	0	0	2
Επιτροπή των Περιφερειών	98	95	0	2	97	99 %	0	0	0	1	0	0	1
Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής	11	10	0	0	10	95 %	0	0	0	1	0	0	1
Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων	14	14	0	0	14	94 %	0	0	0	1	0	0	1
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης	984	678	0	247	925	94 %	59	0	59	1	0	0	1
Σύνολο	178 468	159 881	873	12 385	173 139	97 %	4 491	525	5 015	291	23	0	314

5.3.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

σε εκατ. EUR
Θεσμικό όργανο	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2019				Ακυρωθείσες πιστώσεις
		από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμός	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	αυτόματες μεταφορές	μεταφορές βάσει απόφασης	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
	1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9	10=7+8+9	11	12	13	14
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο	2 321	1 637	268	28	1 933	83 %	298	0	50	347	16	24	0	41
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	681	470	43	23	536	79 %	61	0	24	84	46	14	0	60
Επιτροπή	161 390	139 260	1 394	11 879	152 533	95 %	706	465	7 294	8 465	322	68	2	392
Δικαστήριο	432	386	18	1	404	94 %	21	0	1	22	3	3	0	6
Ελεγκτικό Συνέδριο	154	133	7	0	140	91 %	7	0	0	8	6	1	0	6
Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή	150	126	8	3	137	91 %	8	0	1	9	2	2	0	4
Επιτροπή των Περιφερειών	108	87	8	1	96	90 %	8	0	1	9	1	1	0	2
Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής	12	10	1	0	11	91 %	0	0	0	0	1	0	0	1
Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων	16	11	1	0	12	75 %	2	0	0	2	1	1	0	2
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης	1 090	575	93	202	870	80 %	102	0	105	208	1	11	—	12
Σύνολο	166 353	142 695	1 840	12 138	156 673	94 %	1 214	465	7 475	9 154	398	126	2	526

6.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Στις κατωτέρω εκθέσεις παρουσιάζονται τα έσοδα και οι δαπάνες των οργανισμών, τόσο των αποκεντρωμένων οργανισμών (που είναι γνωστοί επίσης ως παραδοσιακοί οργανισμοί) όσο και των εκτελεστικών οργανισμών.

Τα έσοδα και οι δαπάνες των οργανισμών δεν ενοποιούνται στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η επιδότηση της Επιτροπής εντάσσεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Άλλες πηγές εσόδων και δαπανών που πραγματοποιούνται από τους οργανισμούς δεν προστίθενται στους λογαριασμούς του προϋπολογισμού της ΕΕ. Κάθε οργανισμός παρουσιάζει τους δικούς του λογαριασμούς. Οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στους κατωτέρω πίνακες παρέχουν τη συνολική δημοσιονομική εικόνα των εν λόγω οργάνων της ΕΕ.

6.1.   ΕΣΟΔΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

σε εκατ. EUR
Οργανισμός	Τομέας πολιτικής της Επιτροπής σχετικά με χρηματοδοτήσεις	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Εισπραχθέντα ποσά
Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας - ACER	6	14	14
Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες - BEREC	9	4	4
Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών - CPVO	17	17	18
Εκτελεστικός Οργανισμός για τους Καταναλωτές, την Υγεία, τη Γεωργία και τα Τρόφιμα - CHAFEA	17	11	11
Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού - EACEA	15	50	50
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία - EU-OSHA	4	15	15
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης - eu-LISA	18	94	97
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο - EASO	18	98	98
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας - EASA	6	198	155
Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών - EBA	12	43	44
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής - Frontex	18	289	306
Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων - ECDC	17	58	58
Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης - CEDEFOP	15	18	18
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων - ECHA	2	119	121
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - ΕΟΠ	7	66	66
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας - EFCA	11	17	17
Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων - EFSA	17	80	80
Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας - Eurofound	4	21	21
Οργανισμός του Ευρωπαϊκού GNSS	6	33	746
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων - EIGE	4	8	8
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας - EIT	15	370	345
Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων - EIOPA	12	25	25
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα - EMSA	6	77	103
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων - EMA	2	338	317
Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας - EMCDDA	18	16	16
Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία	18	137	137
Εκτελεστικός οργανισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας - ERCEA	8	49	49
Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών - ESMA	12	44	44
Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης - ETF	15	20	20
Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης - FRA	18	23	23
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάρτιση στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου - CEPOL	18	9	14
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών - ENISA	9	11	12
Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	6	29	29
Γραφείο διανοητικής ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης - EUIPO	12	403	245
Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης - EUROJUST	33	38	38
Εκτελεστικός Οργανισμός για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις - EASME	6	44	44
Σύντηξη για ενέργεια - F4E	8	795	831
Εκτελεστικός Οργανισμός Καινοτομίας και Δικτύων- INEA	6	27	27
Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας - REA	8	70	70
Μεταφραστικό Κέντρο των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	15	47	41
Σύνολο		3 822	4 377

σε εκατ. EUR
Είδος εσόδων	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Εισπραχθέντα ποσά
Επιδότηση Επιτροπής	1 424	1 425
Έσοδα από αμοιβές	746	726
Άλλα έσοδα	1 652	2 226
Σύνολο	3 822	4 377

6.2.   ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΑΝΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

σε εκατ. EUR
Οργανισμός	Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων		Πιστώσεις πληρωμών
	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές
Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας - ACER	14	13	17	14
Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες - BEREC	4	4	5	4
Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών - CPVO	19	17	18	16
Εκτελεστικός Οργανισμός για τους Καταναλωτές, την Υγεία, τη Γεωργία και τα Τρόφιμα - CHAFEA	11	10	13	10
Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού - EACEA	50	49	56	48
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία - EU-OSHA	16	16	20	14
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης - eu-LISA	211	154	107	94
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο - EASO	103	94	106	86
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας - EASA	237	179	244	151
Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών - EBA	44	44	47	41
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής - Frontex	318	306	406	293
Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων - ECDC	59	58	69	57
Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης - CEDEFOP	18	18	19	18
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων - ECHA	121	117	133	114
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - ΕΟΠ	97	78	102	61
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας - EFCA	18	17	22	19
Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων - EFSA	80	80	87	80
Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας - Eurofound	21	21	25	21
Οργανισμός του Ευρωπαϊκού GNSS	3 522	2 428	1 270	828
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων - EIGE	8	8	9	8
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας - EIT	459	395	380	340
Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων - EIOPA	25	25	28	24
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα - EMSA	126	114	122	91
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων - EMA	344	312	392	302
Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας - EMCDDA	16	16	17	17
Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία	143	132	156	129
Εκτελεστικός οργανισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας - ERCEA	49	49	51	48
Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών - ESMA	46	46	51	44
Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης - ETF	20	20	21	20
Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης - FRA	23	23	30	23
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάρτιση στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου - CEPOL	14	13	15	11
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών - ENISA	12	12	13	11
Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	30	30	34	30
Γραφείο διανοητικής ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης - EUIPO	422	245	445	235
Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης - EUROJUST	40	40	47	41
Εκτελεστικός Οργανισμός για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις - EASME	44	44	49	45
Σύντηξη για ενέργεια - F4E	1 019	1 008	847	814
Εκτελεστικός Οργανισμός Καινοτομίας και Δικτύων- INEA	27	27	28	26
Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας - REA	70	70	73	67
Μεταφραστικό Κέντρο των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	47	45	51	45
Σύνολο	7 946	6 376	5 625	4 342

σε εκατ. EUR
Είδος δαπάνης	Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων		Πιστώσεις πληρωμών
	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές
Διοικητικές δαπάνες	368	352	445	334
Προσωπικό	1 220	1 188	1 236	1 181
Επιχειρησιακές δαπάνες	6 358	4 836	3 944	2 826
Σύνολο	7 946	6 376	5 625	4 342

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

Ακυρωθείσες πιστώσεις

Οι μη χρησιμοποιηθείσες πιστώσεις ακυρώνονται στο τέλος του οικονομικού έτους. Η ακύρωση περιλαμβάνει την πλήρη ή εν μέρει ακύρωση της έγκρισης πραγματοποίησης δαπανών και/ή κάλυψης υποχρεώσεων που αντιπροσωπεύονται από μια πίστωση. Μόνο για κοινές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στους δημοσιονομικούς τους κανόνες, τυχόν μη χρησιμοποιηθείσες πιστώσεις μπορούν να εγγράφονται στην εκτίμηση εσόδων και δαπανών έως και τα επόμενα τρία οικονομικά έτη (ο λεγόμενος κανόνας «N+3»). Ως εκ τούτου, οι ακυρωθείσες πιστώσεις για κοινές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν εκ νέου έως το οικονομικό έτος «N+3».

Ακύρωση πιστώσεων

Μη χρησιμοποιηθείσες πιστώσεις που δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν.

Άμεση διαχείριση

Τρόπος εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Στο πλαίσιο της άμεσης διαχείρισης, ο προϋπολογισμός εκτελείται άμεσα από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, τους εκτελεστικούς οργανισμούς ή τα καταπιστευματικά ταμεία.

Ανάληψη υποχρέωσης

Νομική δέσμευση για την παροχή χρηματοδότησης υπό την προϋπόθεση της τήρησης ορισμένων όρων. Η ΕΕ δεσμεύεται να επιστρέψει το μερίδιο των δαπανών που της αναλογεί για έργο που χρηματοδοτείται από την ΕΕ. Οι σημερινές αναλήψεις υποχρεώσεων είναι αυριανές πληρωμές. Οι σημερινές πληρωμές είναι χθεσινές αναλήψεις υποχρεώσεων.

Αναλογιστικά κέρδη και ζημίες

Σε περίπτωση καθεστώτος καθορισμένων παροχών, οι μεταβολές των αναλογιστικών ελλειμμάτων ή πλεονασμάτων. Προκύπτουν ως αποτέλεσμα των διαφορών μεταξύ των προηγούμενων αναλογιστικών παραδοχών και των όσων πραγματικά συνέβησαν, καθώς και λόγω των επιπτώσεων των μεταβολών στις αναλογιστικές παραδοχές.

Αναλογιστικές παραδοχές:

Παραδοχές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του κόστους μελλοντικών γεγονότων τα οποία επηρεάζουν τη συνταξιοδοτική υποχρέωση.

Απαιτήσεις έναντι των κρατών μελών

Αντιπροσωπεύουν δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο αναφοράς και θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από μελλοντικούς προϋπολογισμούς, δηλαδή από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτό οφείλεται στη συνύπαρξη δημοσιονομικών καταστάσεων που βασίζονται σε δεδουλευμένα έξοδα και προϋπολογισμού που βασίζεται σε ταμειακά διαθέσιμα.

Αποδέσμευση

Πράξη με την οποία ακυρώνεται προηγούμενη ανάληψη υποχρέωσης (ή μέρος αυτής).

Αποτελεσματικό επιτόκιο

Το επιτόκιο που προεξοφλεί εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές εισπράξεις ή πληρωμές για την αναμενόμενη διάρκεια ζωής του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή της χρηματοοικονομικής υποχρέωσης στην καθαρή λογιστική αξία του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή της χρηματοοικονομικής υποχρέωσης.

Γραμμή προϋπολογισμού

Όσον αφορά τη δομή του προϋπολογισμού, τα έσοδα και οι δαπάνες παρουσιάζονται στον προϋπολογισμό σύμφωνα με μια δεσμευτική ονοματολογία, η οποία αντικατοπτρίζει τη φύση και τον σκοπό κάθε στοιχείου, όπως επιβάλλεται από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή. Οι επιμέρους επικεφαλίδες (τίτλος, κεφάλαιο, άρθρο ή γραμμή) παρέχουν μια επίσημη περιγραφή της ονοματολογίας.

Δημοσιονομική διόρθωση

Οι δημοσιονομικές διορθώσεις αποσκοπούν στην προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από την επιβάρυνσή του με εσφαλμένες ή παράτυπες δαπάνες. Για δαπάνες στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, η ανάκτηση εσφαλμένων πληρωμών είναι πρωτίστως αρμοδιότητα του κράτους μέλους.

Μια «επιβεβαιωμένη» δημοσιονομική διόρθωση έχει γίνει δεκτή από το οικείο κράτος μέλος. Μια «αποφασισμένη» δημοσιονομική διόρθωση έχει εγκριθεί με απόφαση της Επιτροπής και αποτελεί πάντοτε καθαρή διόρθωση στην περίπτωση της οποίας το κράτος μέλος πρέπει να επιστρέψει παράτυπα κονδύλια στον προϋπολογισμό της ΕΕ, με αποτέλεσμα οριστική μείωση του κονδυλίου που χορηγήθηκε στο οικείο κράτος μέλος. Οι επιβεβαιωμένες και αποφασισμένες δημοσιονομικές διορθώσεις αναφέρονται στην παρούσα δημοσίευση ως μία κατηγορία.

Μια «εκτελεσθείσα» δημοσιονομική διόρθωση έχει διορθώσει την παρατυπία που διαπιστώθηκε.

Διακοπές και αναστολές

Σε περίπτωση που η Επιτροπή διαπιστώσει, βάσει των εργασιών της ή των πληροφοριών που αναφέρονται από ελεγκτικές αρχές, ότι ένα κράτος μέλος δεν έχει αποκαταστήσει σοβαρές αδυναμίες στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου και/ή δεν έχει διορθώσει παράτυπες δαπάνες οι οποίες έχουν δηλωθεί και βεβαιωθεί, τότε δύναται να διακόψει ή να αναστείλει τις πληρωμές.

Διοικητικές πιστώσεις

Οι διοικητικές πιστώσεις καλύπτουν τα τρέχοντα έξοδα των θεσμικών οργάνων και οντοτήτων (προσωπικό, κτίρια, εξοπλισμός γραφείου).

Διορθωτικός προϋπολογισμός

Απόφαση που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους για την τροποποίηση (αύξηση, μείωση, μεταφορά) πτυχών του εγκριθέντος προϋπολογισμού του ιδίου έτους.

Εγκριθείς προϋπολογισμός

Το σχέδιο προϋπολογισμού μετατρέπεται σε εγκριθέντα προϋπολογισμό μόλις εγκριθεί από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή.

Έμμεση διαχείριση

Τρόπος εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Στο πλαίσιο της έμμεσης διαχείρισης, η Επιτροπή αναθέτει καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε φορείς δικαίου της ΕΕ ή εθνικού δικαίου.

Επιμερισμένη διαχείριση

Τρόπος εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης ανατίθενται σε κράτη μέλη καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Περίπου το 80 % των δαπανών της ΕΕ εμπίπτει σε αυτόν τον τρόπο εκτέλεσης.

Έσοδα για ειδικό προορισμό

Τα έσοδα για ειδικό σκοπό που εισπράττονται για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων δαπανών. Η κύρια πηγή των εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό είναι οι χρηματοοικονομικές συνεισφορές από τρίτες χώρες σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την Ένωση. Η κύρια πηγή των εσωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό είναι έσοδα που προέρχονται από τρίτους για προμήθειες, παροχή υπηρεσιών ή εργασίες που εκτελούνται για λογαριασμό τους· έσοδα που προέρχονται από επιστροφές αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών και έσοδα που προέρχονται από την πώληση δημοσιεύσεων και ταινιών.

Ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων (ΕΕΔ)

Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων αναφέρουν, μεταξύ άλλων, τα αποτελέσματα των πράξεων σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί, τους σχετικούς με τις πράξεις αυτές κινδύνους και τη δομή εσωτερικού ελέγχου. Από το οικονομικό έτος 2001 για την Επιτροπή και από το 2003 για όλα τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο «κύριος διατάκτης» πρέπει να υποβάλλει στο θεσμικό του όργανο ΕΕΔ σχετικά με την άσκηση των καθηκόντων του, μαζί με δημοσιονομικές και διαχειριστικές πληροφορίες.

Ίδιοι πόροι

Αποτελούν τη βασική χρηματοδότηση για τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ και ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου περί ιδίων πόρων. Οι ίδιοι πόροι περιλαμβάνουν πόρους που βασίζονται στο ΑΕΕ, πόρους που βασίζονται στον ΦΠΑ και παραδοσιακούς ίδιους πόρους.

Καθεστώς καθορισμένων παροχών

Καθεστώς συνταξιοδότησης ή άλλων παροχών εξόδου από την υπηρεσία, όπου οι κανόνες του καθεστώτος ορίζουν τις παροχές ανεξάρτητα από τις καταβλητέες εισφορές, και οι παροχές δεν σχετίζονται άμεσα με τις επενδύσεις του καθεστώτος. Το καθεστώς μπορεί να είναι χρηματοδοτούμενο ή μη χρηματοδοτούμενο.

Κόστος τρέχουσας απασχόλησης

Η αύξηση των υποχρεώσεων καθεστώτος που προκύπτει από την απασχόληση κατά το τρέχον οικονομικό έτος.

Μεταφορά πιστώσεων

Εξαίρεση στην αρχή του ενιαυσίου υπό την έννοια ότι πιστώσεις που δεν κατέστη δυνατό να χρησιμοποιηθούν εντός ενός συγκεκριμένου οικονομικού έτους δύνανται, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, να μεταφερθούν κατ’ εξαίρεση για χρήση κατά τη διάρκεια του επόμενου οικονομικού έτους.

Μεταφορές (μεταξύ γραμμών του προϋπολογισμού)

Οι μεταφορές μεταξύ γραμμών του προϋπολογισμού υποδηλώνουν τη μετατόπιση πιστώσεων από μία γραμμή του προϋπολογισμού σε μία άλλη κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους και, ως εκ τούτου, συνιστούν εξαίρεση στη δημοσιονομική αρχή της ειδικότητας. Ωστόσο, επιτρέπονται ρητώς από τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό. Ο δημοσιονομικός κανονισμός προσδιορίζει διάφορα είδη μεταφορών αναλόγως αν πραγματοποιούνται μεταξύ ή εντός των τίτλων, κεφαλαίων, άρθρων ή τομέων του προϋπολογισμού και απαιτούν διαφορετικά επίπεδα έγκρισης.

Παράγωγα

Χρηματοοικονομικά μέσα η αξία των οποίων συνδέεται με αλλαγές της αξίας άλλου χρηματοοικονομικού μέσου, δείκτη ή βασικού εμπορεύματος. Σε αντίθεση με τον κάτοχο πρωτογενούς χρηματοοικονομικού μέσου (π.χ. κρατικού ομολόγου), ο οποίος κατέχει απόλυτο δικαίωμα είσπραξης μετρητών (ή κάποιο άλλο οικονομικό όφελος) στο μέλλον, ο κάτοχος παραγώγου έχει μόνο περιορισμένο δικαίωμα είσπραξης παρόμοιου οφέλους. Παράδειγμα παραγώγου είναι το προθεσμιακό συμβόλαιο σε ξένο νόμισμα.

Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι

Αποτελούν έσοδα της ΕΕ και είναι μέρος των «ιδίων πόρων» που χρηματοδοτούν τις δραστηριότητες της ΕΕ. Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου περί ιδίων πόρων και αποτελούνται από τελωνειακούς δασμούς και εισφορές ζάχαρης.

Παρατυπία

Παρατυπία είναι μια πράξη η οποία δεν συνάδει με τους κανόνες της ΕΕ και έχει ενδεχομένως αρνητικό αντίκτυπο στα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, αλλά η οποία μπορεί να είναι αποτέλεσμα ακούσιων σφαλμάτων που διαπράχθηκαν από δικαιούχους που διεκδικούν πόρους ή από αρχές που είναι αρμόδιες για την πραγματοποίηση των πληρωμών. Εάν μια παρατυπία διαπράττεται εκ προθέσεως, συνιστά απάτη.

Πιστώσεις πληρωμών

Οι πιστώσεις πληρωμών καλύπτουν δαπάνες κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους και προκύπτουν από νομικές δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν κατά το τρέχον έτος και/ή σε προηγούμενα έτη.

Πιστώσεις

Χρηματοδότηση προϋπολογισμού. Στον προϋπολογισμό προβλέπονται τόσο οι αναλήψεις υποχρεώσεων όσο και οι πληρωμές (ταμειακά διαθέσιμα ή τραπεζικές μεταφορές στους δικαιούχους). Οι πιστώσεις για τις αναλήψεις υποχρεώσεων και τις πληρωμές συχνά διαφέρουν (διαχωριζόμενες πιστώσεις) επειδή οι υποχρεώσεις για τα πολυετή προγράμματα και έργα αναλαμβάνονται συνήθως πλήρως κατά το έτος στο οποίο αποφασίζονται και εξοφλούνται στην πορεία των ετών με την πρόοδο της υλοποίησης του προγράμματος και του έργου. Οι μη διαχωριζόμενες πιστώσεις εφαρμόζονται σε διοικητικές δαπάνες, για στήριξη της γεωργικής αγοράς και άμεσες ενισχύσεις και οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων ισούνται με τις πιστώσεις πληρωμών.

Πίστωση ανάληψης υποχρέωσης

Οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων καλύπτουν το συνολικό κόστος των νομικών υποχρεώσεων (συμβάσεις, συμφωνίες/αποφάσεις επιχορήγησης) που μπορούν να αναληφθούν κατά το τρέχον οικονομικό έτος.

Προεξοφλητικό επιτόκιο

Το επιτόκιο που χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση της χρονικής αξίας του χρήματος. Η προεξόφληση είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται για τη σύγκριση εξόδων και παροχών που προκύπτουν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Προληπτικό μέτρο

Τα προληπτικά μέτρα, που βρίσκονται στη διάθεση της Επιτροπής για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ όταν διαπιστώνει πιθανές ελλείψεις, περιλαμβάνουν αναστολές και διακοπές πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ προς το επιχειρησιακό πρόγραμμα.

Προχρηματοδότηση

Πληρωμή που αποβλέπει στην παροχή χρηματικού αποθέματος στον δικαιούχο. Μπορεί να κατανεμηθεί σε διάφορες δόσεις σύμφωνα με τις διατάξεις της υποκείμενης σύμβασης, απόφασης, συμφωνίας ή βασικής νομικής πράξης. Το χρηματικό απόθεμα ή η προκαταβολή επιστρέφεται ή χρησιμοποιείται για τον σκοπό για τον οποίο έχει παρασχεθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στη συμφωνία.

Υπόλοιπο προς εκκαθάριση (ΥΠΕ)

Αντιπροσωπεύει το ποσό για το οποίο έχει αναληφθεί δημοσιονομική δέσμευση, αλλά δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμη η επακόλουθη πληρωμή. Αντιπροσωπεύουν υποχρεώσεις πληρωμής της ΕΕ για τα επόμενα έτη και προέρχονται άμεσα από την ύπαρξη πολυετών προγραμμάτων και την αποσύνδεση μεταξύ πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και πληρωμών.

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση

Όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού (εξαιρουμένων των παραγώγων) που μετρώνται σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα στην εύλογη αξία και για τα οποία οι μεταβολές της εύλογης αξίας πρέπει να αναγνωρίζονται σε αποθεματικό στο καθαρό ενεργητικό έως την παύση της αναγνώρισης (ή την απομείωση).

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος

Όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα μετρώνται στην εύλογη αξία και για τα οποία οι μεταβολές της εύλογης αξίας πρέπει να αναγνωρίζονται στο πλεόνασμα ή έλλειμμα της περιόδου (δηλαδή παράγωγα).

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ

ΑΕΕ	Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα
ΑΕΠ	Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
ΑΙΠ	Απόφαση για τους ιδίους πόρους
Βουλευτής ΕΚ	Βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
ΔΒΔ	Διαχείριση βάσει δραστηριοτήτων
ΔΚ	Δημοσιονομικός κανονισμός
ΔΝΤ	Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
Ε&Κ	Έρευνα και καινοτομία
ΕΤΧΣ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας
ΕΓΤΑΑ	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης
ΕΓΤΕ	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων
ΕΓΤΠΕ	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων
ΕΔΕΤ	Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία
ΕΕ	Ευρωπαϊκή Ένωση
ΕΕΔ	Ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων
ΕΕΣ	Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο
ΕΖΕΣ	Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών
ΕΚ	Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
ΕΚΑΧ	Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα
ΕΚΤ	Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
ΕΚΤ	Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο
ΕΜΑ	Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων
ΕΜΣ	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας
ΕΜΤ	Εκκίνηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού για την Τεχνολογία 1998
ΕΜΧΣ	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης
ΕΟΔ	Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος
ΕΟΠ	Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος
ΕΟΧ	Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος
ΕΤΑ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης
ΕΤΑ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας
ΕΤΑ&Ε	Έρευνα, τεχνολογική ανάπτυξη και επίδειξη
ΕΤΑΑ	Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης
ΕΤΒΑ	Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
ΕΤΕ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων
ΕΤΕπ	Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
ΕΤΘΑ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας
ΕΤΠΑ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης
ΕΤΣΕ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων
ΕΥΕΔ	Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης
Ευρατόμ	Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας
ΕΥΡΩΠΟΛ	Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία
ΙΠ	Ισοζύγιο πληρωμών
ΙΧΕΑ	Μέσο ιδιωτικής χρηματοδότησης για την ενεργειακή απόδοση
ΚΓΠ	Κοινή γεωργική πολιτική
ΚΔ	Κύριοι διατάκτες
ΚΕ	Κοινή επιχείρηση
ΚΕΒΒ	Κοινή επιχείρηση βιομηχανιών βιοπροϊόντων
ΚΚΔ	Κανονισμός περί κοινών διατάξεων
ΚΚΥ	Κοινή επιχείρηση «Κυψέλες καυσίμου και υδρογόνο»
ΚΣΔ	Κοινό Σχέδιο Δράσης
ΜΜΕ	Μικρομεσαία/-ες επιχείρηση/-εις
ΜΠΒ ΙΙ	Μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας
ΜΣΕ	Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»
ΜΧΣ	Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή
Νέοι ΕΕΑΚ	Εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης
ΟΝΕ	Οικονομική και Νομισματική Ένωση
ΠΑΝ	Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων
ΠΒΔ	Προϋπολογισμός βάσει δραστηριοτήτων
ΠΔΠ	Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο
ΠΙΠ	Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι
ΠΚΦ	Κοινή επιχείρηση της πρωτοβουλίας για τα καινοτόμα φάρμακα
ΠΜΑΑ	Προσωρινό Μέσο Αγροτικής Ανάπτυξης
ΠΠ	Πολυετές πρόγραμμα - Πρόγραμμα χρηματοοικονομικής ένταξης μεσαίων επιχειρήσεων
ΠΠ7	7ο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη
ΣΔΙΤ	Σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα
ΣΛΕΕ	Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΤΑΜΕ	Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης
Ταμείο BUFI	Ταμείο Προστίμων του Προϋπολογισμού
ΤΕΑ	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας
ΤΕΣ	Ταμείο Εγγυήσεων των Συμμετεχόντων
ΤΠ	Τεχνολογία των πληροφοριών
ΤΣ	Ταμείο Συνοχής
ΥΠΕ	Υπόλοιπο προς εκκαθάριση (Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων)
ΦΠΑ	Φόρος προστιθέμενης αξίας
ΧΜ ΜΣΕ	Χρεωστικό μέσο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη»
ΧΜΠΑ	Χρηματοδοτικό μέσο προσανατολισμού της αλιείας
ACER	Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας
ARTEMIS	Προηγμένη έρευνα και τεχνολογία για ενσωματωμένα ευφυή συστήματα
ATM	Διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας
BEREC	Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες
BIC	Κοινοπραξία βιομηχανικών βιοπροϊόντων
BIS	Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών
CCS LGF	Μηχανισμός εγγυήσεων πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα
CEDEFOP	Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης
CEPOL	Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάρτιση στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου
CHAFEA	Εκτελεστικός Οργανισμός για τους Καταναλωτές, την Υγεία, τη Γεωργία και τα Τρόφιμα
CIP	Πρόγραμμα για την Ανταγωνιστικότητα και την Καινοτομία
COM	Επιτροπή
COSME	Ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και μικρομεσαίες επιχειρήσεις
COSO	Επιτροπή επιχορήγησης οργανισμών της Επιτροπής Treadway
CPVO	Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών
D&WM	Παροπλισμός και διαχείριση αποβλήτων
EACEA	Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού
EASA	Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας
EaSI	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία
EASME	Εκτελεστικός Οργανισμός για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις
EASO	Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο
EBA	Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών
ECDC	Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων
ECHA	Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων
ECOFIN	Συμβούλιο Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων
ECSEL	Κοινή Επιχείρηση για ηλεκτρονικά συστατικά στοιχεία και συστήματα για την ευρωπαϊκή πρωτοπορία
EDIF	Μηχανισμός εγγυήσεων στο πλαίσιο του μέσου επιχειρηματικής ανάπτυξης και καινοτομίας των Δυτικών Βαλκανίων
EFCA	Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας
EFSA	Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων
EFSE	Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη
EGNOS	Ευρωπαϊκό σύστημα πλοήγησης με υπέρθεση γεωστατικών δορυφόρων
EIGE	Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων
EIOPA	Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων
EIT	Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας
ElectriFI	Πρωτοβουλία για τη χρηματοδότηση της ηλεκτροδότησης
EMCDDA	Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας
EMSA	Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα
ENEF	Ταμείο επιχειρηματικής επέκτασης
ENIAC	Γνωμοδοτικό συμβούλιο για την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία στη νανοηλεκτρονική
ENIF	Ταμείο επιχειρηματικής καινοτομίας
ENISA	Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών
ENPI	Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης
ERCEA	Εκτελεστικός Οργανισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας
ESMA	Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών
ETF	Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης
EUIPO	Γραφείο διανοητικής ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
EU-LISA	Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης
EUMETSAT	Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Εκμετάλλευση Μετεωρολογικών Δορυφόρων
EU-OSHA	Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία
Eurofound	Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας
EUROJUST	Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
F4E	Σύντηξη για ενέργεια
FIFO	Μέθοδος first-in, first-out
FRA	Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Frontex	Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής
FSDA	Συζήτηση και ανάλυση των δημοσιονομικών καταστάσεων
GMES	Παγκόσμια Παρακολούθηση του Περιβάλλοντος και της Ασφάλειας
GNSS	Παγκόσμια δορυφορικά συστήματα πλοήγησης
H2020	Ορίζων 2020
ICSLT	Πίνακας θνησιμότητας υπαλλήλων διεθνών οργανισμών
IFRP	Ολοκληρωμένη δέσμη δημοσιονομικών εκθέσεων
IIW	Σκέλος υποδομών και καινοτομίας
INEA	Εκτελεστικός Οργανισμός Καινοτομίας και Δικτύων
IPSAS	Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα
ITER	Διεθνής θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας
JRC	Κοινό Κέντρο Ερευνών
LGTT	Μέσο εγγύησης δανείων για έργα ΔΕΔ-Μ
MSME	Πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις
PBI	Πρωτοβουλία για τα ομόλογα έργων
PMF	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Μικροχρηματοδοτήσεων Progress
PSEO	Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
REA	Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας
RSFF	Μηχανισμός χρηματοδότησης με επιμερισμό των κινδύνων
S&P	Standard & Poor’s Financial Services LLC
SANAD	Ταμείο για τη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική για πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις
SAPARD	Ειδικό πρόγραμμα ένταξης για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη
SEMED	Πρόγραμμα χρηματοοικονομικής ένταξης πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου
SESAR	Κοινή επιχείρηση του ερευνητικού σχεδίου ATM του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού
SIUGI	Μέσο εγγύησης χωρίς ανώτατο όριο της πρωτοβουλίας για τις ΜΜΕ
SMEW	Σκέλος για τις ΜΜΕ (σκέλος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις)

---

(1)  Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η Ένωση παρεμβαίνει μόνο εφόσον και κατά τον βαθμό που οι στόχοι της προβλεπόμενης δράσης δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων, να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, το περιεχόμενο και η μορφή της δράσης της Ένωσης δεν υπερβαίνουν τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων των Συνθηκών. Βλ. άρθρο 5 της ΣΕΕ.

(2)  Βλ. ανακοίνωση της Επιτροπής, Ευρώπη 2020, Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, COM(2010) 2020 της 3ης Μαρτίου 2010.

(3)  Ανακοίνωση της Επιτροπής «Επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον - Ευρωπαϊκή δράση για την αειφορία», SWD(2016) 390 final της 22ας Νοεμβρίου 2016.

(4)  Διοργανική Συμφωνία, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση (2013/C 373/01).

(5)  Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουλίου 2018, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1296/2013, (ΕΕ) αριθ. 1301/2013, (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, (ΕΕ) αριθ. 1304/2013, (ΕΕ) αριθ. 1309/2013, (ΕΕ) αριθ. 1316/2013, (ΕΕ) αριθ. 223/2014, (ΕΕ) αριθ. 283/2014 και της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 (ΕΕ L 193 της 30.7.2018, σ. 1).

(6)  Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 317.

(7)  Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. την ανακοίνωση του προέδρου Juncker και του πρώτου αντιπροέδρου Timmermans προς την Επιτροπή σχετικά με τη διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Governance in the European Commission, C(2017) 6915 final της 11ης Οκτωβρίου 2017, URL: https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/c_2017_6915_final_en.pdf.

(8)  Π.χ. τα πρότυπα εσωτερικού ελέγχου βασίζονται στις αρχές εσωτερικού ελέγχου της COSO 2013.

(9)  https://ec.europa.eu/info/publications/governance-in-the-commission_en. Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. ανακοίνωση προς την Επιτροπή C(2018)7704 «Streamlining and strengthening corporate governance within the European Commission», https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/file_import/streamlining-strengthening-corporate-governa-nce-european-commission_en.pdf.

(10)  Ειδική έκθεση αριθ. 27/2016 «Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή: συμβαδίζει με τις βέλτιστες πρακτικές;»

(11)  Κατά συνέπεια, ο όρος «Ευρωπαϊκή Επιτροπή» χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει τόσο το θεσμικό όργανο —το Σώμα— που συγκροτείται από τα μέλη της Επιτροπής, όσο και τη διοίκησή της, την οποία αποτελούν οι Γενικοί Διευθυντές των τμημάτων της (και οι προϊστάμενοι άλλων διοικητικών δομών, όπως υπηρεσίες, γραφεία και εκτελεστικοί οργανισμοί).

(12)  Απόφαση (ΕΕ) 2019/476 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο, της 22ας Μαρτίου 2019, για την παράταση της προθεσμίας δυνάμει του άρθρου 50 παράγραφος 3 της ΣΕΕ (ΕΕ L 80 I της 22.3.2019, σ. 1).

(13)  Απόφαση (ΕΕ) 2019/584 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο, της 11ης Απριλίου 2019, για την παράταση της προθεσμίας δυνάμει του άρθρου 50 παράγραφος 3 της ΣΕΕ (ΕΕ L 101 της 11.4.2019, σ. 1).

(14)  Επισημαίνεται ότι εξαιτίας της στρογγυλοποίησης των στοιχείων σε εκατομμύρια ευρώ, ορισμένα οικονομικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στους παρακάτω πίνακες μπορεί να μην ανταποκρίνονται στο ακριβές άθροισμα.

(*1)  Στις 12 Δεκεμβρίου 2018, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε προϋπολογισμό ο οποίος προβλέπει την πληρωμή των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της Ένωσης από ιδίους πόρους που πρέπει να εισπραχθούν ή να ζητηθούν από τα κράτη μέλη το 2019. Επιπροσθέτως, δυνάμει του άρθρου 83 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης (κανονισμός αριθ. 259/68 του Συμβουλίου, της 29ης Φεβρουαρίου 1968, όπως τροποποιήθηκε), τα κράτη μέλη εγγυώνται από κοινού τις υποχρεώσεις που αφορούν τις συντάξεις.

(15)  ΕΕ L 193 της 30.7.2018, σ. 1.

(16)  Το PSEO είναι ένα πλασματικό (εικονικό) ταμείο καθορισμένων παροχών, στο πλαίσιο του οποίου οι εισφορές των υπαλλήλων χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση των μελλοντικών συντάξεών τους. Αν και δεν υπάρχει στην πραγματικότητα επενδυτικό ταμείο, θεωρείται ότι το ποσό που θα συγκέντρωνε ένα τέτοιο ταμείο επενδύεται σε μακροπρόθεσμα ομόλογα των κρατών μελών και αντικατοπτρίζεται στις συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις που εγγράφονται στους ετήσιους λογαριασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη εγγυώνται συλλογικά την καταβολή αυτών των παροχών σύμφωνα με το άρθρο 83 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης και το άρθρο 4 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση [βλ. COM(2018) 829 για λεπτομερή περιγραφή του καθεστώτος].

(17)  ΕΕ L 345 της 27.12.2017, σ. 34.

(18)  ΕΕ L 249 της 27.9.2017, σ. 1.

(19)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη σύσταση της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 913/2010 και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 680/2007 και (ΕΚ) αριθ. 67/2010 (ΕΕ L 348 της 20.12.2013, σ. 129).

(20)  ΕΕ L 168 της 7.6.2014, σ. 39.

(21)  ΕΕ L 168 της 7.6.2014, σ. 105.

(*2)  Η κατηγορία «Δεν υπάγονται σε τομέα του ΠΔΠ» περιλαμβάνει στοιχεία σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού των ενοποιημένων οντοτήτων, τις απαλείψεις λόγω ενοποίησης, τις πράξεις εκτός προϋπολογισμού και μη διατεθέντα προγράμματα με μεμονωμένα μη σημαντικά ποσά.

(22)  Απόφαση (ΕΕ) 2018/412 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2018, για την τροποποίηση της απόφασης αριθ. 466/2014/EE με την οποία χορηγείται εγγύηση της EE στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την κάλυψη ζημιών από χρηματοδοτικές δραστηριότητες που υποστηρίζουν επενδυτικά έργα εκτός της Ένωσης (ΕΕ L 76 της 19.3.2018, σ. 30).

(23)  ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 320.

(24)  ΕΕ L 122 της 24.4.2014, σ. 44.

(25)  ΕΕ L 349 της 21.12.2013, σ. 100.

(26)  ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 1.

(27)  ΕΕ L 70 της 12.3.2019, σ. 1.

(28)  ΕΕ L 291 της 16.11.2018, σ. 3.

(29)  ΕΕ L 132 της 21.5.2016, σ. 85.

(*3)  Με εξαίρεση τις συνακόλουθες πράξεις δανειοληψίας για χρηματοδοτική συνδρομή.

(*4)  Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού (εκτός συμμετοχικών τίτλων και Unitary Fund).

(*5)  Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος.

(30)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 431/2009 του Συμβουλίου, της 18ης Μαΐου 2009, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 332/2002 για τη θέσπιση ενός μηχανισμού μεσοπρόθεσμης οικονομικής στήριξης του ισοζυγίου πληρωμών των κρατών μελών (ΕΕ L 128 της 27.5.2009, σ. 1).

(31)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 407/2010 του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2010, για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού χρηματοοικονομικής σταθεροποίησης (ΕΕ L 118 της 12.5.2010, σ. 1).

(*6)  με εφαρμογή διορθωτικού συντελεστή («δ.σ.»).

(*7)  καταβάλλεται κατά τα 3 πρώτα έτη μετά την αναχώρηση.

(32)  Επισημαίνεται ότι εξαιτίας της στρογγυλοποίησης των στοιχείων σε εκατομμύρια ευρώ, ορισμένα οικονομικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στους παρακάτω πίνακες μπορεί να μην ανταποκρίνονται στο ακριβές άθροισμα.

(*8)  Τα στοιχεία ενεργητικού που παρουσιάζονται στον παρόντα πίνακα περιλαμβάνουν διάφορα στοιχεία των δημοσιονομικών καταστάσεων [Διαθέσιμα προς πώληση ύψους 4 387 εκατ. EUR (εκ των οποίων 1 294 εκατ. EUR είναι συμμετοχικοί τίτλοι)· ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους ύψους 1 615 εκατ. EUR· δάνεια ύψους 64 εκατ. EUR και λοιπά στοιχεία ύψους 49 εκατ. EUR].

(*9)  Τα στοιχεία παθητικού που παρουσιάζονται στον παρόντα πίνακα περιλαμβάνουν διάφορα στοιχεία των δημοσιονομικών καταστάσεων (προβλέψεις ύψους 1 337 εκατ. EUR· οφειλές ύψους 69 εκατ. EUR και άλλα στοιχεία ύψους 22 εκατ. EUR).

(*10)  Για ορισμένες εγγυήσεις, ο κίνδυνος τον οποίο αναλαμβάνει η ΕΕ καλύπτεται πλήρως από τις προβλέψεις που έχουν πραγματοποιηθεί.

(*11)  Εξαιρουμένων των πράξεων αναχρηματοδότησης.

(*12)  Εξαιρουμένης της προληπτικής στήριξης.

(33)  Βλ. για περισσότερες πληροφορίες: Ευρωπαϊκή Επιτροπή «Ευρωπαϊκές Οικονομικές Προβλέψεις, Χειμώνας 2019», URL: https://ec.europa.eu/info/publications/european-economic-forecast-winter-2019_en

(34)  Επισημαίνεται ότι εξαιτίας της στρογγυλοποίησης των στοιχείων σε εκατομμύρια ευρώ, ορισμένα οικονομικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στους παρακάτω πίνακες μπορεί να μην ανταποκρίνονται στο ακριβές άθροισμα.

(35)  ΕΕ L 168 της 7.6.2014, σ. 29.