(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, «η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών». Επιπλέον, το άρθρο 3 ορίζει ότι «η Ένωση έχει σκοπό να προάγει την ειρήνη, τις αξίες της και την ευημερία των λαών της» και ότι, μεταξύ άλλων, «σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς». Οι αξίες αυτές επιβεβαιώνονται και ενσωματώνονται και στα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ο Χάρτης») .

(2)

Αυτά τα δικαιώματα και οι αξίες πρέπει να εξακολουθήσουν να καλλιεργούνται, να προστατεύονται, και να προωθούνται με ενεργό τρόπο, να εφαρμόζονται και να είναι κοινά για τους πολίτες και τους λαούς της ΕΕ και να βρίσκονται στον πυρήνα του εγχειρήματος της ΕΕ , καθώς τυχόν επιδείνωση στον τομέα της προστασίας αυτών των δικαιωμάτων και αξιών σε οιοδήποτε κράτος μέλος μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την Ένωση στο σύνολό της . Ως εκ τούτου, θα δημιουργηθεί στον προϋπολογισμό της ΕΕ ένα νέο ταμείο για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες, που θα περιλαμβάνει τα προγράμματα «Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες» και «Δικαιοσύνη». Σε μια εποχή στην οποία οι ευρωπαϊκές κοινωνίες έρχονται αντιμέτωπες με τον εξτρεμισμό, τη ριζοσπαστικοποίηση και τις διαιρέσεις και με έναν συρρικνούμενο χώρο για την ανεξάρτητη κοινωνία των πολιτών , είναι πιο σημαντική από ποτέ η προώθηση, η ενίσχυση και η προάσπιση της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων και των αξιών της ΕΕ: των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου. Αυτό θα έχει σημαντικές και άμεσες συνέπειες για την πολιτική, την κοινωνική, την πολιτιστική και την οικονομική ζωή στην ΕΕ. Στο πλαίσιο του νέου ταμείου, το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη» θα συνεχίσει να στηρίζει την περαιτέρω ανάπτυξη ενός ενωσιακού χώρου δικαιοσύνης που βασίζεται στο κράτος δικαίου, την ανεξαρτησία και την αμεροληψία της δικαιοσύνης, την αμοιβαία αναγνώριση και την αμοιβαία εμπιστοσύνη, την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και τη διασυνοριακή συνεργασία. Το πρόγραμμα « Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες» θα συγκεράσει το πρόγραμμα «Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια» για την περίοδο 2014-2020, που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1381/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), και το πρόγραμμα «Ευρώπη για τους πολίτες» για την περίοδο 2014-2020, που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 390/2014 του Συμβουλίου (5) (εφεξής, τα «προκάτοχα προγράμματα»).

(3)

Το ταμείο για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες, καθώς και τα δύο υποκείμενα χρηματοδοτικά προγράμματά του, επικεντρώνονται ▌σε πρόσωπα και οντότητες που συμβάλλουν στη ζωογόνηση και στην τόνωση των κοινών μας αξιών και δικαιωμάτων και της ισότητας, καθώς και της πλούσιας πολυμορφίας μας. Ο απώτερος στόχος είναι να καλλιεργηθεί και να διατηρηθεί μια ισότιμη, ανοικτή, πλουραλιστική, χωρίς αποκλεισμούς και δημοκρατική κοινωνία που βασίζεται σε δικαιώματα. Αυτό περιλαμβάνει μια δραστήρια και ενδυναμωμένη κοινωνία των πολιτών, την ενθάρρυνση της δημοκρατικής, πολιτικής και κοινωνικής συμμετοχής τους και την καλλιέργεια της πλούσιας πολυμορφίας της ευρωπαϊκής κοινωνίας, με βάση τις κοινές μας αξίες και την κοινή μας ιστορία και μνήμη. Το άρθρο 11 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση επιτάσσει στα θεσμικά όργανα της Ένωσης να διατηρούν ανοικτό, διαφανή και τακτικό διάλογο με την κοινωνία των πολιτών και να δίδουν, με τα κατάλληλα μέσα, στους πολίτες και στις αντιπροσωπευτικές ενώσεις τη δυνατότητα να γνωστοποιούν και να ανταλλάσσουν δημόσια τις γνώμες τους σε όλους τους τομείς δράσης της Ένωσης.

(3α)

Θα πρέπει να καθιερωθεί τακτικός, ανοικτός και διαφανής διάλογος με τους δικαιούχους του προγράμματος και με άλλα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, μέσω της συγκρότησης ομάδας διαλόγου με τους πολίτες. Η ομάδα διαλόγου με τους πολίτες θα πρέπει να είναι ένα ανοικτό και άτυπο φόρουμ συζήτησης και να συμβάλλει στην ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών και στη συζήτηση των εξελίξεων της πολιτικής στους τομείς και τους στόχους που καλύπτονται από το πρόγραμμα και τους συναφείς τομείς. Η ομάδα διαλόγου με τους πολίτες δεν θα πρέπει να έχει οιαδήποτε αρμοδιότητα σε σχέση με τη διαχείριση του προγράμματος.

(4)

Το πρόγραμμα ▌αναμένεται ότι θα επιτρέψει να αναπτυχθούν συνέργειες με σκοπό την αντιμετώπιση των προκλήσεων που είναι κοινές για την προώθηση και την προστασία των αξιών της Ένωσης και να επιτευχθεί μια κρίσιμη διάσταση ώστε να σημειωθούν απτά αποτελέσματα στον τομέα. Αυτό αναμένεται να επιτευχθεί με βάση τη θετική εμπειρία από τα προκάτοχα προγράμματα και την περαιτέρω ανάπτυξη της εμπειρίας αυτής . Με τον τρόπο αυτό θα καταστεί δυνατό να διερευνηθούν πλήρως οι δυνατότητες συνεργειών, με σκοπό την αποτελεσματικότερη στήριξη των καλυπτόμενων τομέων πολιτικής και την αύξηση της δυνατότητάς τους να προσεγγίσουν τους ανθρώπους και την κοινωνία των πολιτών, με στόχο μια ισόρροπη γεωγραφική κατανομή . Το πρόγραμμα, για να είναι αποτελεσματικό, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ειδική φύση των διάφορων πολιτικών, τις διαφορετικές ομάδες-στόχους τους και τις ιδιαίτερες ανάγκες τους μέσω εξατομικευμένης και στοχευμένης προσέγγισης.

(4α)

Ο πλήρης σεβασμός και η προώθηση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας είναι θεμελιώδους σημασίας για την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην Ένωση και τη διασφάλιση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών. Με την προώθηση των δικαιωμάτων και των αξιών, το πρόγραμμα θα συμβάλει στην οικοδόμηση μιας πιο δημοκρατικής Ένωσης, τον σεβασμό του κράτους δικαίου και τον δημοκρατικό διάλογο, τη διαφάνεια και τη χρηστή διακυβέρνηση, μεταξύ άλλων σε περιπτώσεις όπου υπάρχει συρρίκνωση του χώρου για την κοινωνία των πολιτών.

(5)

Για να έρθει η Ευρωπαϊκή Ένωση πιο κοντά στους πολίτες της και να ενισχυθεί η δημοκρατική συμμετοχή , είναι αναγκαία μια σειρά δράσεων και συντονισμένων προσπαθειών. Θα πρέπει να αναπτυχθεί και να προαχθεί η ευρωπαϊκή ιθαγένεια και η ευρωπαϊκή ταυτότητα μέσω της ενθάρρυνσης της κατανόησης, από τους πολίτες, της διαδικασίας χάραξης πολιτικής και της προαγωγής της συμμετοχής των πολιτών στις δράσεις της Ένωσης. Επίσης, η προσέγγιση των πολιτών μεταξύ τους μέσω έργων αδελφοποίησης πόλεων ή δικτύων πόλεων και η στήριξη των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνικό επίπεδο στους τομείς που καλύπτονται από το πρόγραμμα θα συμβάλλουν στο να αυξηθεί η συμμετοχή των πολιτών στην κοινωνία και, τελικά, η  ενεργή συμμετοχή τους στη δημοκρατική ζωή της Ένωσης. Ταυτόχρονα, η στήριξη δραστηριοτήτων που προάγουν την αμοιβαία κατανόηση, τον διαπολιτισμικό διάλογο, την πολιτιστική και γλωσσική διαφορετικότητα, ▌ την κοινωνική ένταξη και τον σεβασμό προς τους άλλους, καλλιεργεί την αίσθηση του ανήκειν στην Ένωση και μια κοινή ιθαγένεια στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας με βάση μια κοινή αντίληψη για τις κοινές μας αξίες, τον πολιτισμό, την ιστορία και την κληρονομιά της Ευρώπης. Η προώθηση της αίσθησης του ανήκειν στην Ένωση και των αξιών της Ένωσης είναι ιδιαίτερα σημαντική μεταξύ των πολιτών των εξόχως απόκεντρων περιοχών της ΕΕ λόγω του απόκεντρου χαρακτήρα και της απόστασής τους από την ηπειρωτική Ευρώπη

(6)

Οι δραστηριότητες μνήμης και ο κριτικός αναστοχασμός σχετικά με την ιστορική μνήμη της Ευρώπης είναι απαραίτητα για να αποκτήσουν οι πολίτες , ιδίως οι νέοι, επίγνωση της κοινής τους ιστορίας και των κοινών τους αξιών ως θεμελίου για ένα κοινό μέλλον ▌. Οι δραστηριότητες μνήμης θα πρέπει να αποτυπώνουν τα αίτια των ολοκληρωτικών καθεστώτων στη σύγχρονη ιστορία της Ευρώπης — ιδίως του ναζισμού, που κατέληξε στο Ολοκαύτωμα, του φασισμού, του σταλινισμού και των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων — και να τιμούν τη μνήμη των θυμάτων τους. Θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν δραστηριότητες που συνδέονται με άλλα καθοριστικά γεγονότα και σημεία αναφοράς της πρόσφατης ευρωπαϊκής ιστορίας . Θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη η σημασία των ιστορικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και διαπολιτισμικών πτυχών, για να δημιουργηθεί μια ευρωπαϊκή ταυτότητα που θα βασίζεται σε κοινές αξίες και στο αίσθημα ότι ανήκει κανείς στο ίδιο σύνολο.

(7)

Οι πολίτες θα πρέπει επίσης να αποκτήσουν μεγαλύτερη εξοικείωση με τα δικαιώματά τους, τα οποία απορρέουν από την ιθαγένεια της Ένωσης, και να αισθάνονται άνετα να ζουν, να ταξιδεύουν, να σπουδάζουν, να εργάζονται και να συμμετέχουν σε εθελοντικές δραστηριότητες σε άλλα κράτη μέλη, όπως επίσης θα πρέπει να νιώθουν ότι μπορούν να απολαμβάνουν και να ασκούν όλα τα δικαιώματά τους που απορρέουν από την ιθαγένεια και να εμπιστεύονται την ίση πρόσβαση, την πλήρη επιβολή και προστασία των δικαιωμάτων τους χωρίς διακρίσεις, οπουδήποτε και εάν βρίσκονται στην Ένωση. Η κοινωνία των πολιτών πρέπει να λαμβάνει στήριξη για την προώθηση και τη διαφύλαξη των ▌αξιών της Ένωσης που αποτυπώνονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ, καθώς και για την ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτές, όπως και για να συμβάλλει στην αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο.

(8)

Η ισότητα των φύλων αποτελεί θεμελιώδη αξία και στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρατηρείται, ωστόσο, στασιμότητα ως προς τη συνολική πρόοδο στο θέμα της ισότητας των φύλων. Οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών και των κοριτσιών και η άνιση μεταχείρισή τους , καθώς και οι διάφορες μορφές βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους και εμποδίζουν την πλήρη πολιτική, κοινωνική και οικονομική συμμετοχή τους στην κοινωνία. Επιπλέον, η ύπαρξη πολιτικών, δομικών και πολιτισμικών εμποδίων δεν επιτρέπει την επίτευξη της πραγματικής ισότητας των φύλων. Η προώθηση της ισότητας των φύλων και της ενσωμάτωσης της διάστασης της ισότητας των φύλων σε όλες τις δραστηριότητές της Ένωσης αποτελεί, ως εκ τούτου, βασικό καθήκον της Ένωσης και κινητήρια δύναμη για την οικονομική μεγέθυνση και την κοινωνική ανάπτυξη και θα πρέπει να υποστηρίζεται από το πρόγραμμα. Η ενεργή καταπολέμηση των στερεοτύπων και η αντιμετώπιση των σιωπηρών και διατομεακών διακρίσεων έχουν ιδιαίτερη σημασία. Η ισότιμη πρόσβαση στην εργασία, η ισότιμη συμμετοχή στην αγορά εργασίας και η εξάλειψη των φραγμών στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας σε όλους τους τομείς, π.χ. τον δικαστικό, τον επιστημονικό, τεχνολογικό, μηχανολογικό και μαθηματικό (STEM) και σε συναφείς τομείς, αποτελούν πυλώνες της ισότητας των φύλων. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί επίσης στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής και στη δίκαιη κατανομή μεταξύ ανδρών και γυναικών της μη αμειβόμενης οικιακής εργασίας και της φροντίδας για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και άλλα εξαρτώμενα άτομα, που εξακολουθούν να αποτελούν πυλώνες της ισότιμης οικονομικής ανεξαρτησίας και της συμμετοχής και συνδέονται άρρηκτα με την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών.

(9)

Η έμφυλη βία και η βία κατά ομάδων κινδύνου (παιδιά , νέοι και άλλες ομάδες κινδύνου όπως οι ΛΟΑΔΜΙ και τα άτομα με αναπηρία) συνιστούν σοβαρή παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και εξακολουθούν να παρατηρούνται σε όλη την Ένωση, σε όλα τα κοινωνικά και οικονομικά περιβάλλοντα, με σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική, διανοητική και ψυχολογική υγεία των θυμάτων καθώς και στην κοινωνία στο σύνολό της. Οι γυναίκες είναι τα άτομα που πλήττονται περισσότερο από την έμφυλη βία και την παρενόχληση, τόσο στην ιδιωτική όσο και τη δημόσια σφαίρα· κατά συνέπεια, η καταπολέμηση αυτής της βίας αποτελεί κεντρική δράση για την προώθηση της ισότητας των φύλων. Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης) ορίζει τη «βία κατά των γυναικών» ως «κάθε πράξη βίας με βάση το φύλο η οποία επιφέρει ή είναι πιθανό να επιφέρει σωματική, γενετήσια, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες πράξεις, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, είτε συμβαίνει στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή». Για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας απαιτείται πολυδιάστατη προσέγγιση που θα καλύπτει τις νομικές, οικονομικές, εκπαιδευτικές και τις σχετικές με την υγεία πτυχές. Θα πρέπει επίσης να υπάρξει ενεργή αντιμετώπιση των έμφυλων στερεοτύπων από νεαρή ηλικία, καθώς και όλων των μορφών ρητορικής μίσους και διαδικτυακής βίας. Στο πλαίσιο αυτό εξακολουθεί να έχει ουσιώδη σημασία η υποστήριξη οργανώσεων για τα δικαιώματα των γυναικών και άλλων φορέων που εργάζονται στο πεδίο αυτό. Για τα παιδιά, τους νέους και άλλες ομάδες σε κίνδυνο, όπως οι ΛΟΑΔΜΙ και τα άτομα με αναπηρία, ο κίνδυνος να αποτελέσουν αντικείμενο βίας, ▌ ιδίως στο πλαίσιο της οικογένειας και των προσωπικών σχέσεων, είναι επίσης αυξημένος. Θα πρέπει να αναληφθεί δράση για την προώθηση των δικαιωμάτων ▌ των ανθρώπων που είναι σε κίνδυνο — ιδίως των δικαιωμάτων των παιδιών (συμπεριλαμβανομένων των ορφανών παιδιών, των παιδιών που έχουν μείνει ορφανά μετά από ενδοοικογενειακά εγκλήματα και άλλων ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων παιδιών) – και για τη συμβολή στην προστασία ▌ τους και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους στην ανάπτυξη ▌και την αξιοπρέπεια. Η καταπολέμηση κάθε μορφής βίας , ιδίως της έμφυλης βίας, η προώθηση της πρόληψής της και η προστασία και στήριξη των θυμάτων αποτελούν προτεραιότητες της Ένωσης που συμβάλλουν στην άσκηση των ατομικών θεμελιωδών δικαιωμάτων και στην ισότητα ▌ των φύλων . Οι προτεραιότητες αυτές θα πρέπει να στηρίζονται από το πρόγραμμα.

(10)

Η ισχυρή πολιτική βούληση και η συντονισμένη δράση με βάση τις μεθόδους και τα αποτελέσματα των προηγούμενων προγραμμάτων «Δάφνη», «Δικαιώματα, ισότητα και ιθαγένεια» και «Δικαιοσύνη» είναι απαραίτητες για την αποτροπή και την καταπολέμηση κάθε μορφής βίας και για την προστασία των θυμάτων. Ειδικότερα, η χρηματοδότηση στο πλαίσιο του προγράμματος «Δάφνη», από τη θέση του σε λειτουργία το 1997, με σκοπό τη στήριξη των θυμάτων βίας και την καταπολέμηση της βίας εις βάρος γυναικών, παιδιών και νέων , έχει σημειώσει μεγάλη επιτυχία, τόσο από άποψη δημοτικότητας για τα εμπλεκόμενα μέρη (δημόσιες αρχές, ακαδημαϊκοί φορείς και μη κυβερνητικές οργανώσεις) όσο και από άποψη αποτελεσματικότητας των χρηματοδοτούμενων έργων. Έχει χρηματοδοτήσει έργα ευαισθητοποίησης, παροχής υπηρεσιών υποστήριξης προς τα θύματα και στήριξης των δραστηριοτήτων ▌οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που εργάζονται επί τόπου. Έχει εστιαστεί σε κάθε μορφή βίας, όπως για παράδειγμα η ενδοοικογενειακή βία, η σεξουαλική βία και η εμπορία ανθρώπων, η παρενοχλητική παρακολούθηση και παραδοσιακές επιβλαβείς πρακτικές όπως ο  ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων των γυναικών, καθώς και σε νέες, αναδυόμενες μορφές βίας, όπως ο κυβερνοεκφοβισμός και η παρενόχληση μέσω του διαδικτύου .

Ως εκ τούτου, κατά την υλοποίηση του προγράμματος, είναι σημαντικό να συνεχιστούν όλες αυτές οι δράσεις , με την πρόβλεψη ανεξάρτητου κονδυλίου του προϋπολογισμού για το πρόγραμμα «Δάφνη», και να ληφθούν υπόψη τα σχετικά αποτελέσματα και τα διδάγματα που αντλήθηκαν.

(11)

Η απαγόρευση των διακρίσεων αποτελεί θεμελιώδη αρχή της Ένωσης. Το άρθρο 19 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβάλλει την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Η απαγόρευση των διακρίσεων κατοχυρώνεται επίσης στο άρθρο 21 του Χάρτη. Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά των διαφόρων μορφών διακρίσεων , συμπεριλαμβανομένων των άμεσων, έμμεσων και διαρθρωτικών διακρίσεων, και θα πρέπει να αναληφθεί παράλληλα κατάλληλη δράση για την αποτροπή και την καταπολέμηση των διακρίσεων για έναν ή περισσότερους λόγους. Το πρόγραμμα θα πρέπει να στηρίζει δράσεις για την πρόληψη και την καταπολέμηση των διακρίσεων κάθε μορφής , του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, της αφρικανοφοβίας , του αντισημιτισμού , του αντιαθιγγανισμού , του αντιμουσουλμανικού μίσους και άλλων μορφών μη ανοχής , συμπεριλαμβανομένων της ομοφοβίας, της αμφιφοβίας, της τρανσφοβίας και της ιντερφοβίας και άλλων μορφών μη ανοχής με βάση την ταυτότητα φύλου, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου, κατά ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες, ενώ θα συνεκτιμά τις πολλαπλές διακρίσεις . Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει επίσης να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην πρόληψη και την καταπολέμηση όλων των μορφών βίας, μίσους, διαχωρισμού και στιγματισμού, καθώς και στην καταπολέμηση του εκφοβισμού, της παρενόχλησης και της μη ανεκτικής μεταχείρισης. Το πρόγραμμα θα πρέπει να υλοποιηθεί με αμοιβαία ενισχυτικό τρόπο μαζί με άλλες δραστηριότητες της Ένωσης που έχουν τους ίδιους στόχους, ιδίως με εκείνες που αναφέρονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 5ης Απριλίου 2011 με τίτλο «Πλαίσιο της ΕΕ για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά μέχρι το 2020»10 και στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Δεκεμβρίου 2013 για αποτελεσματικά μέτρα ένταξης των Ρομά στα κράτη μέλη (6).

(12)

Τα ▌ κοινωνικά και περιβαλλοντικά εμπόδια, καθώς και η έλλειψη πρόσβασης, εμποδίζουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία, σε ισότιμη βάση με τα άλλα άτομα. Τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν εμπόδια, μεταξύ άλλων, σε ό, τι αφορά την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, τα οφέλη μιας χωρίς αποκλεισμούς, ποιοτικής εκπαίδευσης, την αποφυγή της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, την πρόσβαση σε πολιτιστικές πρωτοβουλίες και στα ΜΜΕ, ή τη χρήση των πολιτικών δικαιωμάτων τους. Ως συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (ΣΗΕΔΑΑ), η Ένωση και όλα τα κράτη μέλη της έχουν δεσμευτεί να προωθούν, να προστατεύουν και να διασφαλίζουν ότι τα άτομα με αναπηρία απολαμβάνουν πλήρως και σε ισότιμη βάση όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Οι διατάξεις της ΣΗΕΔΑΑ έχουν καταστεί αναπόσπαστο κομμάτι της έννομης τάξης της Ένωσης.

(13)

Το δικαίωμα ενός ατόμου στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, της κατοικίας και των επικοινωνιών (δικαίωμα στην ιδιωτικότητα) αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα που κατοχυρώνεται στο άρθρο 7 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα που κατοχυρώνεται στο άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και στο άρθρο 16 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συμμόρφωση με τους κανόνες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων αποτελεί αντικείμενο ελέγχου από ανεξάρτητες εποπτικές αρχές. Το νομικό πλαίσιο της Ένωσης, ιδίως ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7) και η οδηγία (ΕΕ) 2016/680 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8), περιέχει διατάξεις με σκοπό τη διασφάλιση της αποτελεσματικής προστασίας του δικαιώματος στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Οι εν λόγω νομικές πράξεις αναθέτουν στις εθνικές εποπτικές αρχές προστασίας δεδομένων το καθήκον της ευαισθητοποίησης του κοινού και της προώθησης της κατανόησης των κινδύνων, των κανόνων, των εγγυήσεων και των δικαιωμάτων που σχετίζονται με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η Ένωση θα πρέπει να είναι σε θέση να πραγματοποιεί δράσεις ευαισθητοποίησης, μεταξύ άλλων μέσω της στήριξης οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που προασπίζονται την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σύμφωνα με τα πρότυπα της Ένωσης, και να διενεργεί μελέτες και άλλες σχετικές δραστηριότητες, δεδομένης της σημασίας του δικαιώματος στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε καιρούς ταχειών τεχνολογικών εξελίξεων.

(14)

Το άρθρο 24 της ΣΛΕΕ υποχρεώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εκδίδουν τις διατάξεις σχετικά με τις διαδικασίες και προϋποθέσεις που απαιτούνται για την υποβολή πρωτοβουλίας πολιτών κατά την έννοια του άρθρου 11 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η υποχρέωση αυτή υλοποιήθηκε με την έκδοση του κανονισμού [(ΕΕ) αριθ. 211/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9)]. Το πρόγραμμα θα πρέπει να στηρίζει τη χρηματοδότηση της τεχνικής και οργανωτικής υποστήριξης για την εφαρμογή του κανονισμού [(ΕΕ) αριθ. 211/2011], στηρίζοντας έτσι την άσκηση από τους πολίτες του δικαιώματος να διοργανώνουν και να υποστηρίζουν πρωτοβουλίες ευρωπαίων πολιτών.

(15)

Σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 10 της ΣΛΕΕ, το πρόγραμμα θα πρέπει να στηρίζει την ενσωμάτωση των στόχων της διάστασης της ισότητας των φύλων και της απαγόρευσης των διακρίσεων σε όλες τις δραστηριότητές του. Η ενδιάμεση και η τελική αξιολόγηση του προγράμματος θα πρέπει να αξιολογούν τον αντίκτυπο με βάση το φύλο προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσον το πρόγραμμα συμβάλλει στην ισότητα των φύλων και να διαπιστωθεί μήπως έχει ακούσιες αρνητικές επιπτώσεις στην ισότητα των φύλων. Στο πλαίσιο αυτό και λαμβανομένων υπόψη της διαφορετικής φύσης και του διαφορετικού μεγέθους των δραστηριοτήτων των διαφόρων σκελών του προγράμματος, είναι σημαντικό τα ατομικά δεδομένα που συλλέγουν οι φορείς υλοποίησης έργων να κατανέμονται ει δυνατόν κατά φύλο. Εξίσου σημαντικό είναι να παρέχονται στους αιτούντες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο συνεκτίμησης της ισότητας των φύλων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εργαλείων για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου, όπως συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου στον προϋπολογισμό και εκτιμήσεις των επιπτώσεων με βάση το φύλο, κατά περίπτωση. Η ισότητα των φύλων θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στο πλαίσιο της διαβούλευσης με εμπειρογνώμονες και ενδιαφερόμενα μέρη.

(16)

Το άρθρο 3 παράγραφος 3 ΣΕΕ απαιτεί από την Ένωση να προωθεί την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού, σύμφωνα με το άρθρο 24 του Χάρτη και με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού.

(17)

Σύμφωνα με τις νομικές πράξεις της Ένωσης σχετικά με την ίση μεταχείριση, τα κράτη μέλη συστήνουν ανεξάρτητους φορείς για την προώθηση της ίσης μεταχείρισης, γνωστούς ως «φορείς ισότητας», με σκοπό την καταπολέμηση των διακρίσεων με βάση τη φυλή και την εθνοτική καταγωγή, καθώς και με βάση το φύλο. Ωστόσο, πολλά κράτη μέλη έχουν προχωρήσει πέρα από τις απαιτήσεις αυτές και έχουν διασφαλίσει ότι οι φορείς ισότητας είναι επίσης αρμόδιοι για διακρίσεις με βάση άλλους λόγους όπως η γλώσσα, η ηλικία, τα χαρακτηριστικά φύλου, η ταυτότητα φύλου και η ποικιλομορφία ως προς το φύλο , ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η θρησκεία και οι πεποιθήσεις, η αναπηρία ▌. Οι φορείς ισότητας διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην προώθηση της ισότητας και τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής της νομοθεσίας για την ίση μεταχείριση, ιδίως παρέχοντας ανεξάρτητη στήριξη στα θύματα διακρίσεων, διεξάγοντας ανεξάρτητες έρευνες για τις διακρίσεις, δημοσιεύοντας ανεξάρτητες εκθέσεις και διατυπώνοντας συστάσεις για κάθε ζήτημα που σχετίζεται με τις διακρίσεις στη χώρα τους. Είναι σημαντικό το έργο των φορέων ισότητας σε αυτόν τον τομέα να συντονιστεί σε ενωσιακό επίπεδο. Το 2007 δημιουργήθηκε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Φορέων Ισότητας (EQUINET). Τα μέλη του είναι οι εθνικοί φορείς για την προώθηση της ίσης μεταχείρισης, όπως ορίζεται στις οδηγίες 2000/43/ΕΚ (10) και 2004/113/ΕΚ του Συμβουλίου (11), και στις οδηγίες 2006/54/ΕΚ (12) και 2010/41/ΕΕ (13) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Στις 22 Ιουνίου 2018, η Επιτροπή εξέδωσε σύσταση σχετικά με τα πρότυπα για τους φορείς ισότητας, η οποία καλύπτει την εντολή, την ανεξαρτησία, την αποτελεσματικότητα, τον συντονισμό και τη συνεργασία των φορέων ισότητας. Το EQUINET βρίσκεται σε εξαιρετική θέση, καθώς είναι ο μοναδικός φορέας που διασφαλίζει τον συντονισμό των δραστηριοτήτων μεταξύ των φορέων ισότητας. Αυτή η δραστηριότητα που ασκεί το EQUINET ως προς τον συντονισμό έχει ουσιαστική σημασία για την ορθή εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας για την καταπολέμηση των διακρίσεων στα κράτη μέλη και θα πρέπει να στηρίζεται από το πρόγραμμα.

(17α)

Με σκοπό την ενίσχυση της φιλικής προς τον χρήστη προσβασιμότητας και την παροχή αμερόληπτης καθοδήγησης και πρακτικών πληροφοριών σε σχέση με όλες τις πτυχές του προγράμματος, θα πρέπει να συσταθούν σημεία επαφής στα κράτη μέλη που θα παρέχουν συνδρομή τόσο στους δικαιούχους όσο και στους αιτούντες. Τα σημεία επαφής για το πρόγραμμα θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελούν τα καθήκοντά τους ανεξάρτητα, χωρίς παρεμβολή των δημόσιων αρχών στη λήψη των αποφάσεών τους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν την πλέον κατάλληλη διαχείριση των σημείων επαφής για το πρόγραμμα, μεταξύ άλλων μέσω δημόσιων αρχών, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών ή κοινοπραξιών αυτών. Τα σημεία επαφής για το πρόγραμμα δεν φέρουν καμία ευθύνη για τη διαχείριση του προγράμματος.

(18)

Οι ανεξάρτητοι φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα ▌ και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην προώθηση και τη διαφύλαξη των κοινών αξιών της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 2 της ΣΕΕ, καθώς και στην ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτές, όπως και στην αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Όπως αναφέρεται στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Απριλίου 2018, η αύξηση της χρηματοδότησης και η επαρκής χρηματοδοτική στήριξη έχουν ζωτική σημασία για την ανάπτυξη ευνοϊκού και βιώσιμου περιβάλλοντος ώστε οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να ενισχύσουν τον ρόλο τους και να ασκούν τα καθήκοντά τους ανεξάρτητα και αποτελεσματικά. Ως εκ τούτου, συμπληρωματικά προς τις προσπάθειες σε εθνικό επίπεδο, η χρηματοδότηση της ΕΕ θα πρέπει να συμβάλλει στη στήριξη, την ενδυνάμωση και την οικοδόμηση των ικανοτήτων των ανεξάρτητων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στην προαγωγή των αξιών και των ▌δικαιωμάτων, των οποίων οι δραστηριότητες βοηθούν τη στρατηγική επιβολή των δικαιωμάτων που απορρέουν από το δίκαιο της ΕΕ και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω δραστηριοτήτων υπεράσπισης όπως στρατηγικής σημασίας δικαστικές αγωγές, εκστρατείες, επικοινωνίας και άλλες δραστηριότητες επαγρύπνησης, καθώς και στην προώθηση, την προστασία και την ευαισθητοποίηση όσον αφορά τις ▌αξίες της Ένωσης σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνικό επίπεδο. Το πρόγραμμα θα πρέπει να εφαρμόζεται με φιλικό προς τον χρήστη τρόπο, για παράδειγμα φιλική προς τον χρήστη αίτηση και διαδικασία υποβολής εκθέσεων. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην προσβασιμότητά του από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε διεθνικό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων τοπικών οργανώσεων βάσης της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και στην ικανότητα των δικαιούχων. Στο πλαίσιο αυτό μελετάται η χρήση της χρηματοδοτικής στήριξης προς τρίτους, κατά περίπτωση.

(19)

Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συνολική συνοχή, τη συμπληρωματικότητα και τις συνέργειες με το έργο οργάνων, οργανισμών και υπηρεσιών της Ένωσης, ιδίως του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων και του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, και θα πρέπει να συνεκτιμήσει το έργο άλλων εθνικών και διεθνών παραγόντων στους τομείς που καλύπτει το πρόγραμμα.

(20)

Το πρόγραμμα θα πρέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να είναι ανοικτό στη συμμετοχή των μελών της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ), που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), των μελών της ΕΖΕΣ που δεν είναι μέλη του ΕΟΧ, και άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Οι υπό προσχώρηση χώρες, οι υποψήφιες χώρες και οι δυνάμει υποψήφιες χώρες που επωφελούνται από προενταξιακή στρατηγική θα πρέπει επίσης να έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής στο πρόγραμμα.

(21)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική διάθεση κονδυλίων από τον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης, είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία όλων των δράσεων που υλοποιούνται, η συμπληρωματικότητά τους με τις δράσεις των κρατών μελών, ενώ η συνοχή, η συμπληρωματικότητα και οι συνέργειες θα πρέπει να επιδιώκονται με χρηματοδοτικά προγράμματα για τη στήριξη τομέων πολιτικής με στενούς δεσμούς μεταξύ τους, ιδίως στο πλαίσιο του ταμείου για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες –και, ως εκ τούτου, με το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη»– καθώς και με τα προγράμματα «Δημιουργική Ευρώπη» και Erasmus+ για την πραγμάτωση των δυνατοτήτων των πολιτισμικών διασταυρώσεων στους τομείς του πολιτισμού, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, των τεχνών, της εκπαίδευσης και της δημιουργικότητας. Είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν συνέργειες με άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, ιδίως στους τομείς της απασχόλησης και της καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού, προπαντός με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, της εσωτερικής αγοράς, των επιχειρήσεων, των νέων, της υγείας, της ιθαγένειας, της δικαιοσύνης, της μετανάστευσης, της ασφάλειας, της έρευνας, της καινοτομίας, της τεχνολογίας, της βιομηχανίας, της συνοχής, του τουρισμού, των εξωτερικών σχέσεων, του εμπορίου και της βιώσιμης ανάπτυξης.

(22)

Ο παρών κανονισμός καθορίζει ένα χρηματοδοτικό κονδύλιο για το πρόγραμμα « Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες» το οποίο αποτελεί το ποσό προνομιακής αναφοράς, κατά την έννοια του [αναφορά προς επικαιροποίηση ανάλογα με την περίπτωση σύμφωνα με τη νέα διοργανική συμφωνία: σημείο 17 της διοργανικής συμφωνίας, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση (14)], για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού.

(23)

Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) [ο νέος δημοσιονομικός κανονισμός] (ο «δημοσιονομικός κανονισμός») εφαρμόζεται στο παρόν πρόγραμμα. Θεσπίζει κανόνες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται κανόνες για τις επιδοτήσεις, τα έπαθλα, τις συμβάσεις, την έμμεση εκτέλεση, τα χρηματοδοτικά μέσα και τις εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό.

(24)

Τα είδη χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εκτέλεσης δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τη δυνατότητά τους να συμβάλουν στην επίτευξη των ειδικών στόχων των δράσεων και να αποφέρουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ιδίως, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου , της ικανότητας των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών και των προβλεπόμενων δικαιούχων, και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Συναφώς, θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή συντελεστών και μοναδιαίων δαπανών, καθώς και χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με τις δαπάνες κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού. ▌

(24α)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου  (15) , τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2988/95 του Συμβουλίου  (16) , τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 του Συμβουλίου  (17) και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου  (18) , τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται με αναλογικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων της πρόληψης, του εντοπισμού, της διόρθωσης και της διερεύνησης παρατυπιών και περιπτώσεων απάτης, της ανάκτησης των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, της επιβολής διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 και τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) μπορεί να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιες έρευνες και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μπορεί να διερευνά και να ασκεί δίωξη σε υποθέσεις απάτης και άλλων ποινικών αδικημάτων εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, όπως προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου  (19) . Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης οφείλει να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, την OLAF, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) και να μεριμνά ώστε τυχόν τρίτοι που συμμετέχουν στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης να εκχωρούν ισοδύναμα δικαιώματα.

(25)

Όσον αφορά την υλοποίηση των ειδικών στόχων της προώθησης της ισότητας των φύλων, των δικαιωμάτων, της δραστηριοποίησης των πολιτών και της συμμετοχής τους στον δημοκρατικό βίο της Ένωσης σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνικό επίπεδο, και της καταπολέμησης της βίας, τρίτες χώρες που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) μπορούν να συμμετέχουν σε ενωσιακά προγράμματα στο πλαίσιο της συνεργασίας που εγκαθιδρύεται από τη συμφωνία για τον ΕΟΧ, η οποία προβλέπει την υλοποίηση των προγραμμάτων με απόφαση που λαμβάνεται βάσει της εν λόγω συμφωνίας. Τρίτες χώρες μπορούν επίσης να συμμετέχουν βάσει άλλων νομικών πράξεων. Θα πρέπει να περιληφθεί στον παρόντα κανονισμό ειδική διάταξη ώστε να χορηγηθούν στον αρμόδιο διατάκτη, στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο τα απαραίτητα δικαιώματα και η πρόσβαση για να είναι σε θέση να ασκούν πλήρως τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους.

(26)

Οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που έχουν θεσπιστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζονται στον παρόντα κανονισμό. Οι κανόνες αυτοί προβλέπονται στον δημοσιονομικό κανονισμό και καθορίζουν ιδίως τη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιδοτήσεων, δημόσιων συμβάσεων, επάθλων, έμμεσης εκτέλεσης, και προβλέπουν επαληθεύσεις ως προς την ευθύνη των δημοσιονομικών παραγόντων. Οι κανόνες που εγκρίνονται με βάση το άρθρο 322 της ΣΛΕΕ αφορούν επίσης την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης σε περίπτωση γενικευμένων ελλείψεων στον τομέα του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη, καθώς ο σεβασμός του κράτους δικαίου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και την αποτελεσματική χρηματοδότηση της ΕΕ.

(26α)

Η πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης στην περίπτωση γενικευμένων ελλείψεων όσον αφορά το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη έχει ως στόχο να εξοπλίσει την Ένωση ώστε να προστατεύει καλύτερα τον προϋπολογισμό της όταν αδυναμίες του κράτους δικαίου δυσχεραίνουν ή απειλούν να βλάψουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση ή τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Θα πρέπει να συμπληρώνει το πρόγραμμα για τα δικαιώματα και τις αξίες ο ρόλος του οποίου είναι διαφορετικός, ήτοι η χρηματοδότηση πολιτικών που είναι σύμφωνες με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ευρωπαϊκές αξίες που επικεντρώνονται στις ζωές των πολιτών και στη συμμετοχή.

(27)

Σύμφωνα με το [να αναπροσαρμοστεί η παραπομπή σύμφωνα με νέα απόφαση σχετικά με τις ΥΧΕ: άρθρο 94 της απόφασης 2013/755/ΕΕ του Συμβουλίου (20)], τα πρόσωπα και οι οντότητες που είναι εγκατεστημένες σε υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ) είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση, με την επιφύλαξη των κανόνων και των στόχων του προγράμματος και των ενδεχόμενων ρυθμίσεων που ισχύουν στο κράτος μέλος με το οποίο είναι συνδεδεμένη η υπερπόντια χώρα ή το έδαφος. Οι περιορισμοί που οφείλονται στη μεγάλη απόσταση των ΥΧΕ πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την υλοποίηση του προγράμματος, ενώ πρέπει να παρακολουθείται και να αξιολογείται σε τακτά διαστήματα η ουσιαστική συμμετοχή τους στο πρόγραμμα.

(28)

Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία της αντιμετώπισης της αλλαγής του κλίματος, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της ΕΕ για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, το πρόγραμμα αυτό θα συμβάλει στην ενσωμάτωση της δράσης για το κλίμα, καθώς και στην επίτευξη ενός γενικού στόχου που συνίσταται στο να διατεθεί το 25 % των δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ προς στόχους που αφορούν το κλίμα κατά την περίοδο του ΠΔΠ 2021-2027, και σε ετήσιο στόχο 30 % το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο μέχρι το 2027 . Αντίστοιχες δράσεις θα προσδιοριστούν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και της υλοποίησης του προγράμματος, και θα αξιολογηθούν εκ νέου στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αξιολόγησής του.

(29)

Σύμφωνα με τις παραγράφους 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, της 13ης Απριλίου 2016, απαιτείται αξιολόγηση του παρόντος προγράμματος βάσει των πληροφοριών που συλλέγονται μέσω των ειδικών απαιτήσεων παρακολούθησης, με παράλληλη αποφυγή των υπέρμετρων ρυθμίσεων και της διοικητικής επιβάρυνσης, ιδίως για τα κράτη μέλη. Κατά περίπτωση, οι απαιτήσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων του προγράμματος στην πράξη.

(30)

Προκειμένου να ▌συμπληρωθεί ο παρών κανονισμός με στόχο την υλοποίηση του προγράμματος και τη διασφάλιση αποτελεσματικής αξιολόγησης της προόδου ως προς την επίτευξη των στόχων του , θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τα προγράμματα εργασίας σύμφωνα με το άρθρο 13 και τους δείκτες που αναφέρονται στα άρθρα 14 και 16 και στο παράρτημα II. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διενεργεί η Επιτροπή κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι δε διαβουλεύσεις να διενεργούνται σύμφωνα με τις αρχές που προβλέπονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου. Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ισότιμη συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων,

▌