(1)

Η διαστημική τεχνολογία και τα διαστημικά δεδομένα και υπηρεσίες έχουν γίνει πλέον απαραίτητα στοιχεία στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων και συμβάλλουν σημαντικά στην προάσπιση πολλών στρατηγικών συμφερόντων. Η διαστημική βιομηχανία της Ένωσης είναι ήδη μία από τις ανταγωνιστικότερες στον κόσμο. Ωστόσο, η εμφάνιση νέων παραγόντων και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών αλλάζουν ριζικά τα παραδοσιακά βιομηχανικά μοντέλα. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας η Ένωση να διατηρήσει τη σημαντική ηγετική της θέση στη διεθνή σκηνή με μεγάλη ελευθερία δράσης στον τομέα του διαστήματος, να ενθαρρύνει την επιστημονική και τεχνική πρόοδο και να στηρίξει την ανταγωνιστικότητα και την ικανότητα καινοτομίας των βιομηχανιών του διαστημικού τομέα εντός της Ένωσης, και ιδίως των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, των νεοφυών επιχειρήσεων και των καινοτόμων επιχειρήσεων.

(2)

Οι δυνατότητες που προσφέρει το διάστημα για την ασφάλεια της Ένωσης και των κρατών μελών της θα πρέπει να αξιοποιηθούν, όπως αναφέρεται ειδικότερα στη συνολική στρατηγική για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ιουνίου 2016, διατηρώντας παράλληλα τον μη στρατιωτικό χαρακτήρα του προγράμματος και τηρώντας τις πιθανές διατάξεις ουδετερότητας ή μη δέσμευσης που προβλέπονται στο συνταγματικό δίκαιο ορισμένων κρατών μελών. Η ανάπτυξη του διαστημικού τομέα συνδεόταν ανέκαθεν με την ασφάλεια. Σε πολλές περιπτώσεις, ο εξοπλισμός, τα κατασκευαστικά μέρη και τα μέρη που χρησιμοποιούνται στον εν λόγω τομέα , καθώς και τα διαστημικά δεδομένα και υπηρεσίες, είναι ▌διπλής χρήσης. Ωστόσο, η πολιτική ασφάλειας και άμυνας της Ένωσης καθορίζεται στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, σύμφωνα με τον τίτλο V της ΣΕΕ.

(3)

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 η Ένωση αναπτύσσει δικές της πρωτοβουλίες και προγράμματα για το διάστημα –συγκεκριμένα, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υπέρθεσης για τη Γεωστατική Πλοήγηση (EGNOS) και, αργότερα, το Galileo και το Copernicus–, που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών της Ένωσης και στις απαιτήσεις των δημόσιων πολιτικών. Οι εν λόγω πρωτοβουλίες ▌πρέπει ▌να έχουν εξασφαλισμένη συνέχεια και οι προσφερόμενες μέσω αυτών υπηρεσίες να βελτιωθούν, ώστε να ανταποκρίνονται στις νέες ανάγκες των χρηστών, να εξακολουθήσουν να βρίσκονται στο προσκήνιο και μετά τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις και τις μεταβολές στον ψηφιακό τομέα και στην τεχνολογία των πληροφοριών και των επικοινωνιών ▌και να είναι σε θέση να υποστηρίξουν τις πολιτικές προτεραιότητες, όπως την κλιματική αλλαγή, καθώς και την παρακολούθηση των μεταβολών στην πολική περιοχή, τις μεταφορές , την ασφάλεια και την άμυνα.

(3α)

Πρέπει να αξιοποιηθούν συνέργειες μεταξύ του τομέα των μεταφορών, του τομέα του διαστήματος και του ψηφιακού τομέα, με σκοπό την προώθηση της ευρύτερης χρήσης νέων τεχνολογιών (όπως κλήση έκτακτης ανάγκης (e-call), ψηφιακός ταχογράφος, διαχείριση και εποπτεία της κυκλοφορίας, αυτόνομη οδήγηση, μη επανδρωμένα οχήματα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη) και την αντιμετώπιση των αναγκών για ασφαλή και αδιάλειπτη συνδεσιμότητα, αξιόπιστο εντοπισμό θέσης, χρήση συνδυασμένων μεταφορών και διαλειτουργικότητα, ώστε να ενισχυθεί με τον τρόπο αυτόν η ανταγωνιστικότητα των μεταφορικών υπηρεσιών και της βιομηχανίας.

(3β)

Προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως τα οφέλη του προγράμματος, σε όλα τα κράτη μέλη και από όλους τους πολίτες τους, είναι επίσης σημαντικό να προωθηθεί η χρήση και η αξιοποίηση των δεδομένων, των πληροφοριών και των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς και να υποστηριχθεί η ανάπτυξη κατάντη εφαρμογών με βάση τα εν λόγω δεδομένα, πληροφορίες και υπηρεσίες. Για τον σκοπό αυτόν, τα κράτη μέλη, η Επιτροπή και οι αρμόδιοι φορείς θα μπορούσαν ιδίως να διεξάγουν κατά περιόδους ενημερωτικές εκστρατείες σχετικά με τα οφέλη του προγράμματος.

(4)

Για να επιτευχθούν οι στόχοι της ελευθερίας δράσης , της ανεξαρτησίας και της ασφάλειας, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση η Ένωση να διαθέτει αυτόνομη πρόσβαση στο διάστημα και να είναι σε θέση να το χρησιμοποιεί με ασφάλεια. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό η Ένωση να υποστηρίξει μια αυτόνομη, ασφαλή και οικονομικά αποδοτική πρόσβαση στο διάστημα, ιδίως όσον αφορά τις υποδομές και τις τεχνολογίες ζωτικής σημασίας, τη δημόσια ασφάλεια και την ασφάλεια της Ένωσης και των κρατών μελών της. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να συγκεντρώσει τις υπηρεσίες εκτόξευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο για τις δικές της ανάγκες όσο και για τις ανάγκες άλλων οντοτήτων –κατόπιν αιτήματός τους–, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 189 παράγραφος 2 της Συνθήκης. Για να παραμείνει ανταγωνιστική σε μια ταχέως εξελισσόμενη αγορά, έχει επίσης καθοριστική σημασία για την Ένωση να εξακολουθήσει να έχει πρόσβαση σε σύγχρονες, αποτελεσματικές και ευέλικτες υποδομές εκτόξευσης και να επωφελείται από κατάλληλα συστήματα εκτόξευσης . Ως εκ τούτου, με την επιφύλαξη των μέτρων που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, το πρόγραμμα θα μπορούσε να στηρίξει προσαρμογές στην επίγεια διαστημική υποδομή , συμπεριλαμβανομένων των νέων εξελίξεων, που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή του προγράμματος , καθώς και προσαρμογές, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογικής ανάπτυξης, στα συστήματα εκτόξευσης στο διάστημα που είναι αναγκαία για την εκτόξευση δορυφόρων, περιλαμβανομένων εναλλακτικών τεχνολογιών και καινοτόμων συστημάτων, για την υλοποίηση των συνιστωσών του προγράμματος . Οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει να υλοποιούνται σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό ▌, ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερη σχέση κόστους-αποδοτικότητας όσον αφορά το πρόγραμμα. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει ειδικός προϋπολογισμός, οι δράσεις για την υποστήριξη της πρόσβασης στο διάστημα δεν θίγουν την υλοποίηση των συνιστωσών του προγράμματος.

(5)

Η Ένωση, για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της διαστημικής βιομηχανίας της και για να αποκτήσει ικανότητες ως προς τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία των δικών της συστημάτων, θα πρέπει να στηρίξει τη δημιουργία, τη μεγέθυνση και την ανάπτυξη ολόκληρης της διαστημικής βιομηχανίας. Η διαμόρφωση ενός μοντέλου φιλικού για τις επιχειρήσεις και την καινοτομία θα πρέπει να υποστηριχθεί σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, με πρωτοβουλίες όπως η δημιουργία διαστημικών κόμβων όπου να διασταυρώνονται οι τομείς του διαστήματος, των ψηφιακών τεχνολογιών και άλλοι τομείς, καθώς και οι χρήστες . Αυτοί οι διαστημικοί κόμβοι θα πρέπει να επιδιώκουν την προώθηση της επιχειρηματικότητας και των δεξιοτήτων και παράλληλα να αναζητούν συνέργειες με τους κόμβους ψηφιακής καινοτομίας. Η Ένωση θα πρέπει να προωθήσει δημιουργία και την επέκταση των διαστημικών επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένες στην ΕΕ, ώστε να τις βοηθήσει να επιτύχουν, μεταξύ άλλων παρέχοντάς τους στήριξη προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση με κεφάλαια κινδύνου –δεδομένου ότι, εντός της Ένωσης, δεν υπάρχει επαρκής πρόσβαση σε ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια για τις νεοφυείς διαστημικές επιχειρήσεις– και τονώνοντας τη ζήτηση (προσέγγιση πρώτης σύμβασης).

(5xx)

Η αλυσίδα αξίας του διαστημικού τομέα χωρίζεται γενικά στα εξής τμήματα: i) ανάντη, που καλύπτει τις δραστηριότητες οι οποίες οδηγούν σε ένα λειτουργικό διαστημικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων ανάπτυξης, κατασκευής και εκτόξευσης και των λειτουργιών του συστήματος αυτού και ii) κατάντη, που καλύπτει την παροχή στους χρήστες υπηρεσιών και προϊόντων που σχετίζονται με το διάστημα. Οι ψηφιακές πλατφόρμες αποτελούν επίσης σημαντικό στοιχείο για τη στήριξη της ανάπτυξης του διαστημικού τομέα, επιτρέποντας την πρόσβαση σε δεδομένα και προϊόντα, καθώς και σε εργαλειοθήκες και σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης και υπολογιστικής.

(5x)

Στο πεδίο του διαστήματος, η Ένωση ασκεί τις αρμοδιότητές της σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ. Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει τη συνοχή των δραστηριοτήτων που εκτελούνται στο πλαίσιο του προγράμματος.

(5α)

Λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν παράδοση σε δραστήριους βιομηχανικούς κλάδους που σχετίζονται με το διάστημα, πρέπει να αναγνωριστεί η ανάγκη ανάπτυξης και ωρίμανσης στα κράτη μέλη διαστημικών βιομηχανιών με αναδυόμενες ικανότητες, καθώς και η ανάγκη αντιμετώπισης των προκλήσεων για τις παραδοσιακές διαστημικές βιομηχανίες που θέτει το «Νέο Διάστημα». Θα πρέπει να προωθηθούν δράσεις για την ανάπτυξη της ικανότητας της διαστημικής βιομηχανίας σε ολόκληρη την Ένωση και τη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ παραγόντων της διαστημικής βιομηχανίας που δραστηριοποιούνται σε όλα τα κράτη μέλη.

(5β)

Οι δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος θα πρέπει να βασίζονται στις υφιστάμενες εθνικές και ευρωπαϊκές ικανότητες (δηλαδή τις ικανότητες που υπάρχουν κατά τον χρόνο υλοποίησης της δράσης) και να επωφελούνται από αυτές.

(6)

Λόγω της εμβέλειας και των δυνατοτήτων τους να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, οι διαστημικές δραστηριότητες έχουν έντονα διεθνή διάσταση. Σε στενό συντονισμό με τα κράτη μέλη και με τη συμφωνία τους, οι φορείς του διαστημικού προγράμματος της ΕΕ μπορούν να συμμετέχουν σε δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας για θέματα που αφορούν το διαστημικό πρόγραμμα και να συνεργάζονται με σχετικούς τομεακούς φορείς των Ηνωμένων Εθνών. Για ζητήματα που σχετίζονται με το διαστημικό πρόγραμμα της Ένωσης («το πρόγραμμα»), η Επιτροπή μπορεί να συντονίζει, εξ ονόματος της Ένωσης και , στον τομέα της αρμοδιότητάς της, δραστηριότητες στη διεθνή σκηνή, ▌ιδίως προκειμένου να προασπίζεται τα συμφέροντα της Ένωσης και των κρατών μελών της στα διεθνή φόρουμ, μεταξύ άλλων στον τομέα των συχνοτήτων όσον αφορά το πρόγραμμα, με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων των κρατών μελών στο πεδίο αυτό . Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Ένωση, εκπροσωπούμενη από την Επιτροπή, να συνεργάζεται στα όργανα του διεθνούς προγράμματος Cospas-Sarsat.

(6α)

Η διεθνής συνεργασία είναι υψίστης σημασίας για την προώθηση του ρόλου της Ένωσης ως παγκόσμιου παράγοντα στον διαστημικό τομέα και την τεχνολογία και τη βιομηχανία της Ένωσης, την προώθηση ενός θεμιτού ανταγωνισμού σε διεθνές επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να διασφαλιστεί η αμοιβαιότητα των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μερών και να ενθαρρυνθεί η συνεργασία στον τομέα της κατάρτισης. Η διεθνής συνεργασία αποτελεί βασικό στοιχείο της διαστημικής στρατηγικής για την Ευρώπη. Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει το διαστημικό πρόγραμμα της ΕΕ για να συμβάλει και να επωφεληθεί από τις διεθνείς προσπάθειες μέσω πρωτοβουλιών, να προωθήσει την ευρωπαϊκή τεχνολογία και βιομηχανία σε διεθνές επίπεδο (για παράδειγμα διμερείς διάλογοι, εργαστήρια του κλάδου, στήριξη για τη διεθνοποίηση των ΜΜΕ) και να διευκολύνει την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές και να προωθήσει τον θεμιτό ανταγωνισμό, μοχλεύοντας επίσης πρωτοβουλίες οικονομικής διπλωματίας. Οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες διαστημικής διπλωματίας θα πρέπει να είναι σε πλήρη συνοχή και συμπληρωματικότητα με τις υφιστάμενες πολιτικές, προτεραιότητες και μέσα της ΕΕ, ενώ η Ένωση έχει να διαδραματίσει βασικό ρόλο, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη της, για να παραμείνει στην πρωτοπορία της διεθνούς σκηνής.

(7)

Με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων των κρατών μελών, η Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει, μαζί με ▌την Ύπατη Εκπρόσωπο και σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη , την υπεύθυνη συμπεριφορά στο διάστημα κατά την υλοποίηση του προγράμματος, μεταξύ άλλων και για τη μείωση των διαστημικών αποβλήτων και να διερευνήσει τη δυνατότητα προσχώρησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις σχετικές συνθήκες και συμβάσεις του ΟΗΕ και να παρουσιάσει, αν είναι αναγκαίο, τις κατάλληλες προτάσεις .

(8)

Το πρόγραμμα έχει παρόμοιους στόχους με άλλα ενωσιακά προγράμματα, ιδίως με το Ορίζων Ευρώπη, το ταμείο InvestEU, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας και τα ταμεία που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΕ) [κανονισμός περί κοινών διατάξεων]. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να προβλέπεται σωρευτική χρηματοδότηση από αυτά τα προγράμματα, υπό τον όρο ότι πράγματι καλύπτουν τα ίδια στοιχεία κόστους , ιδίως μέσω ρυθμίσεων για τη συμπληρωματική χρηματοδότηση από ενωσιακά προγράμματα όταν το επιτρέπουν οι διαχειριστικές διαδικασίες, είτε διαδοχικά, με εναλλασσόμενο τρόπο, είτε με τον συνδυασμό πόρων, μεταξύ άλλων και για την κοινή χρηματοδότηση των δράσεων, ώστε να είναι εφικτές, κατά περίπτωση, οι συμπράξεις καινοτομίας και οι συνδυαστικές πράξεις. Συνεπώς, κατά την υλοποίηση του προγράμματος, η Επιτροπή θα πρέπει να προωθεί συνέργειες με άλλα σχετικά προγράμματα και χρηματοδοτικά μέσα της Ένωσης τα οποία θα επιτρέπουν, κατά περίπτωση, την πρόσβαση σε χρηματοδότηση με κεφάλαια κινδύνου, τις συμπράξεις καινοτομίας και τη σωρευτική ή μικτή χρηματοδότηση. Θα πρέπει επίσης να εξασφαλίζει συνέργειες και τη συνοχή μεταξύ των λύσεων που αναπτύσσονται στο πλαίσιο των εν λόγω προγραμμάτων, ιδίως του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», και των λύσεων που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του διαστημικού προγράμματος.

(8α)

Σύμφωνα με το άρθρο 191 παράγραφος 3 του δημοσιονομικού κανονισμού, η ίδια δαπάνη δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να χρηματοδοτηθεί δύο φορές από τον προϋπολογισμό της Ένωσης, για παράδειγμα από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και το διαστημικό πρόγραμμα.

(9)

Οι στόχοι πολιτικής του παρόντος προγράμματος θα αντιμετωπιστούν επίσης ως επιλέξιμοι τομείς για χρηματοδοτικές και επενδυτικές πράξεις χάρη στα χρηματοδοτικά μέσα και τις εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό του ταμείου InvestEU, ιδίως στο πλαίσιο των πτυχών του για τις βιώσιμες υποδομές και την πολιτική στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης. Η χρηματοδοτική στήριξη θα πρέπει να χρησιμοποιείται, κατά τρόπο αναλογικό, για την αντιμετώπιση των αδυναμιών της αγοράς ή των καταστάσεων μη ικανοποιητικής αξιοποίησης των επενδύσεων, και οι δράσεις δεν θα πρέπει να επικαλύπτουν ή να παραγκωνίζουν την ιδιωτική χρηματοδότηση ούτε να στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό εντός της εσωτερικής αγοράς. Οι δράσεις θα πρέπει να έχουν σαφή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.

(10)

Η συνοχή και οι συνέργειες μεταξύ του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη και του προγράμματος θα προαγάγουν τη διαμόρφωση ενός ανταγωνιστικού και καινοτόμου ευρωπαϊκού διαστημικού τομέα· θα ενισχύσουν την αυτονομία της Ευρώπης όσον αφορά την πρόσβαση και τη χρήση του διαστήματος σε ασφαλές και προστατευμένο περιβάλλον· και θα εδραιώσουν τον ρόλο της Ευρώπης ως παγκόσμιου παράγοντα. Τα δεδομένα και οι υπηρεσίες που θα διατίθενται από το πρόγραμμα στην κοινότητα της έρευνας και της καινοτομίας θα στηρίζουν ρηξικέλευθες λύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη.

(10α)

Για τη μεγιστοποίηση της κοινωνικοοικονομικής απόδοσης του προγράμματος, είναι απαραίτητο να διατηρούνται τα πλέον σύγχρονα συστήματα, να αναβαθμίζονται ώστε να ανταποκρίνονται στις εξελισσόμενες ανάγκες των χρηστών και να παράγονται νέες εξελίξεις στον τομέα των κατάντη διαστημικών εφαρμογών. Η Ένωση θα πρέπει να στηρίζει δραστηριότητες που σχετίζονται με την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη ή τα αρχικά στάδια εξέλιξης όσον αφορά τις υποδομές που δημιουργούνται στο πλαίσιο του προγράμματος, καθώς και τις δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης σχετικά με εφαρμογές και υπηρεσίες που βασίζονται στα συστήματα που δημιουργούνται στο πλαίσιο του προγράμματος, τονώνοντας με τον τρόπο αυτόν τις ανάντη και κατάντη οικονομικές δραστηριότητες. Το κατάλληλο μέσο σε επίπεδο Ένωσης για τη χρηματοδότηση αυτών των δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας είναι το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. XXX/XXXX. Ωστόσο, στο πλαίσιο του προϋπολογισμού που διατίθεται για τις συνιστώσες Galileo και EGNOS με βάση τον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί ένα πολύ συγκεκριμένο τμήμα των δραστηριοτήτων ανάπτυξης, ιδίως όταν οι δραστηριότητες αυτές αφορούν θεμελιώδη στοιχεία όπως πλινθιοσύνολα και δέκτες με δυνατότητα επικοινωνίας μέσω Galileo, που θα διευκολύνουν την ανάπτυξη εφαρμογών στους διάφορους τομείς της οικονομίας. Η χρηματοδότηση αυτή δεν θα πρέπει ωστόσο να θέσει σε κίνδυνο την εγκατάσταση ή την εκμετάλλευση των υποδομών που έχουν δημιουργηθεί δυνάμει των προγραμμάτων.

(10x)

Για να εξασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής διαστημικής βιομηχανίας στο μέλλον, το πρόγραμμα θα πρέπει να στηρίξει την ανάπτυξη προηγμένων δεξιοτήτων σε τομείς που σχετίζονται με το διάστημα, να στηρίξει δραστηριότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης και να προωθήσει την ισότητα ευκαιριών, περιλαμβανομένης και της ισότητας των φύλων, προκειμένου να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό των πολιτών της Ένωσης σε αυτό το πεδίο.

(10β)

Η υποδομή που προορίζεται για το πρόγραμμα ενδέχεται να απαιτεί πρόσθετη έρευνα και ανάπτυξη, που μπορεί να υποστηριχθεί από το Ορίζων Ευρώπη, με στόχο να εξασφαλιστεί η συνοχή με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος στον συγκεκριμένο τομέα. Οι συνέργειες με το Ορίζων Ευρώπη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ανάγκες έρευνας και καινοτομίας του διαστημικού τομέα προσδιορίζονται και λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο της διαδικασίας στρατηγικού σχεδιασμού σε θέματα έρευνας και καινοτομίας. Διαστημικά δεδομένα και υπηρεσίες που διατίθενται δωρεάν από το πρόγραμμα θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη πρωτοποριακών λύσεων μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, μεταξύ άλλων εντός του πλαισίου του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη, για την υποστήριξη των ευρωπαϊκών πολιτικών προτεραιοτήτων. Η διαδικασία στρατηγικού σχεδιασμού στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη θα προσδιορίσει δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που θα πρέπει να χρησιμοποιούν υποδομές ενωσιακής ιδιοκτησίας, όπως το Galileo, το EGNOS και το Copernicus. Οι ερευνητικές υποδομές, ιδίως τα δίκτυα επιτόπιας παρατήρησης, θα αποτελούν νευραλγικά στοιχεία της υποδομής επιτόπιας παρατήρησης που θα καθιστούν εφικτή την παροχή των υπηρεσιών του Copernicus.

(11)

Είναι σημαντικό η Ένωση να διατηρεί την κυριότητα όλων των υλικών και άυλων περιουσιακών στοιχείων που δημιουργούνται ή αναπτύσσονται μέσω δημόσιων συμβάσεων τις οποίες χρηματοδοτεί στο πλαίσιο του διαστημικού της προγράμματος. Για να εξασφαλιστεί η πλήρης συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα που αφορούν την κυριότητα, θα πρέπει να θεσπιστούν οι αναγκαίες ρυθμίσεις με τους υφιστάμενους κυρίους. Η εν λόγω κυριότητα της Ένωσης δεν θα πρέπει να θίγει τη δυνατότητα της Ένωσης, κατ’ εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και εάν κρίνεται σκόπιμο με βάση την κατά περίπτωση εκτίμηση, να καθιστά τα περιουσιακά αυτά στοιχεία διαθέσιμα σε τρίτους ή να τα διαθέτει.

(11α)

Για να ενθαρρυνθεί η ευρύτερη δυνατή χρήση των υπηρεσιών που παρέχονται από το πρόγραμμα, θα ήταν χρήσιμο να τονιστεί ότι τα δεδομένα, οι πληροφορίες και οι υπηρεσίες παρέχονται χωρίς εγγύηση, με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων που επιβάλλονται από νομικά δεσμευτικές διατάξεις.

(11β)

Η Επιτροπή, κατά την εκτέλεση ορισμένων μη ρυθμιστικού χαρακτήρα καθηκόντων της, μπορεί να ζητήσει, κατά περίπτωση και στο μέτρο που κρίνεται αναγκαίο, την τεχνική βοήθεια ορισμένων εξωτερικών μερών. Οι άλλες οντότητες που εμπλέκονται στη δημόσια διακυβέρνηση του προγράμματος μπορούν επίσης να κάνουν χρήση της ίδιας τεχνικής βοήθειας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων που τους ανατίθενται βάσει του παρόντος κανονισμού.

(12)

Ο παρών κανονισμός καθορίζει για το πρόγραμμα χρηματοδοτικό κονδύλιο που αποτελεί το ποσό προνομιακής αναφοράς, κατά την έννοια του σημείου 17 της διοργανικής συμφωνίας της 2ας Δεκεμβρίου 2013 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά τη διάρκεια της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισμού.

(13)

Το παρόν πρόγραμμα, αντικατοπτρίζοντας τη σημασία που έχει η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, θα συμβάλει στην ενσωμάτωση των δράσεων για το κλίμα και στην επίτευξη του γενικού στόχου το 25 % των δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ να στηρίζει την επίτευξη των στόχων για το κλίμα. Σχετικές δράσεις θα προσδιοριστούν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και της υλοποίησης του προγράμματος και θα αξιολογηθούν εκ νέου στο πλαίσιο των οικείων διαδικασιών αξιολόγησης και επανεξέτασης.

(14)

▌Τα έσοδα που θα προκύπτουν από τις συνιστώσες του προγράμματος θα πρέπει να εισπράττονται από την Ένωση, ώστε να αντισταθμίζονται εν μέρει οι επενδύσεις που εκείνη έχει ήδη πραγματοποιήσει, και τα έσοδα αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη της επίτευξης των στόχων του προγράμματος. Για τον ίδιο λόγο, στις συμβάσεις που θα συναφθούν με οντότητες του ιδιωτικού τομέα, θα πρέπει να είναι δυνατόν να προβλέπεται μηχανισμός επιμερισμού των εσόδων.

(15)

Δεδομένου ότι το πρόγραμμα χρηματοδοτείται καταρχήν από την Ένωση, οι συμβάσεις που θα συναφθούν στο πλαίσιο του εν λόγω προγράμματος για δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να συμμορφώνονται με τους οικείους ενωσιακούς κανόνες. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ένωση θα πρέπει επίσης να είναι αρμόδια για τον καθορισμό των επιδιωκόμενων στόχων όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο δημοσιονομικός κανονισμός προβλέπει πως, βάσει των αποτελεσμάτων μιας εκ των προτέρων αξιολόγησης, η Επιτροπή μπορεί να βασιστεί στα συστήματα και τις διαδικασίες των προσώπων ή οντοτήτων που συμμετέχουν στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης. Οι συγκεκριμένες προσαρμογές που απαιτούνται για τα εν λόγω συστήματα και διαδικασίες, καθώς και οι ρυθμίσεις για παράταση ισχύος των υφισταμένων συμβάσεων, πρέπει να προσδιορίζονται στην αντίστοιχη χρηματοδοτική συμφωνία-πλαίσιο εταιρικής σχέσης ή συμφωνία συνεισφοράς.

(16)

Το πρόγραμμα βασίζεται σε σύνθετες και συνεχώς εξελισσόμενες τεχνολογίες. Η εξάρτηση από τέτοιου είδους τεχνολογίες δημιουργεί αβεβαιότητα και κινδύνους για τις δημόσιες συμβάσεις που συνάπτονται στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος, στον βαθμό που αυτές οι συμβάσεις αφορούν μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις για εξοπλισμό ή παροχή υπηρεσιών. Ως εκ τούτου, απαιτούνται ειδικά μέτρα για τις δημόσιες συμβάσεις, επιπλέον των κανόνων που ορίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό. Επομένως, θα πρέπει να είναι δυνατόν να συναφθεί σύμβαση με τη μορφή σύμβασης με υπό όρους καταβαλλόμενες δόσεις, να εισαχθεί, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τροποποίηση σύμβασης στο πλαίσιο της εκτέλεσής της ή να επιβληθεί ελάχιστος βαθμός υπεργολαβίας, ιδίως για να γίνει δυνατή η συμμετοχή μικρών και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων και νεοφυών επιχειρήσεων . Τέλος, λόγω των τεχνολογικών αβεβαιοτήτων που χαρακτηρίζουν τις συνιστώσες του προγράμματος, οι τιμές των συμβάσεων δεν μπορούν πάντα να προβλέπονται με ακρίβεια και, συνεπώς, θα πρέπει να είναι δυνατή η σύναψη συμβάσεων που δεν καθορίζουν σταθερές και οριστικές τιμές και, παράλληλα, περιλαμβάνουν ρήτρες διασφάλισης των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

(16α)

Για την προώθηση της δημόσιας ζήτησης και της καινοτομίας στον δημόσιο τομέα, το πρόγραμμα θα πρέπει να προωθήσει τη χρήση δεδομένων, πληροφοριών και υπηρεσιών του προγράμματος για την υποστήριξη της ανάπτυξης εξατομικευμένων λύσεων από τη βιομηχανία και τις ΜΜΕ σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο μέσω συμπράξεων καινοτομίας που σχετίζονται με το διάστημα, όπως αναφέρεται στο σημείο 7 του παραρτήματος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού, επιτρέποντας την κάλυψη όλων των σταδίων από την ανάπτυξη έως την εγκατάσταση και την προμήθεια εξατομικευμένων διαλειτουργικών διαστημικών λύσεων για τις δημόσιες υπηρεσίες.

(17)

Για να επιτευχθούν οι στόχοι του προγράμματος, είναι σημαντικό να μπορούν να χρησιμοποιηθούν, κατά περίπτωση, οι ικανότητες που προσφέρονται από δημόσιες και ιδιωτικές οντότητες της Ένωσης οι οποίες δραστηριοποιούνται στον διαστημικό τομέα και επίσης να είναι εφικτή η συνεργασία σε διεθνές επίπεδο με τρίτες χώρες ή διεθνείς οργανισμούς. Για τον λόγο αυτό, πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα να χρησιμοποιούνται όλα τα σχετικά μέσα και μέθοδοι διαχείρισης που θεσπίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό ▌, καθώς και οι ομαδοποιημένες δημόσιες συμβάσεις.

(18)

Όσον αφορά ειδικότερα τις επιχορηγήσεις, η πείρα έχει δείξει ότι η υιοθέτηση από τους χρήστες και την αγορά καθώς και η γενικότερη προβολή λειτουργούν αποτελεσματικότερα σε αποκεντρωμένη βάση από ό,τι με την προσέγγιση «εκ των άνω προς τα κάτω» από την Επιτροπή. Τα κουπόνια, που αποτελούν μορφή χρηματοδοτικής στήριξης από δικαιούχο επιχορήγησης προς τρίτα μέρη, συγκαταλέγονταν μεταξύ των δράσεων με το υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας στις νεοεισερχόμενες και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο, η χρήση τους παρεμποδίστηκε από το ανώτατο όριο χρηματοδοτικής στήριξης που προβλέπεται στον δημοσιονομικό κανονισμό. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να αυξηθεί το συγκεκριμένο ανώτατο όριο για το διαστημικό πρόγραμμα της ΕΕ, προκειμένου να ανταποκρίνεται στο αυξανόμενο δυναμικό των εμπορικών εφαρμογών στον διαστημικό τομέα.

(19)

Τα είδη χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εκτέλεσης στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τη δυνατότητά τους να συμβάλουν στην επίτευξη των ειδικών στόχων των δράσεων και να αποφέρουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ιδίως, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Συναφώς, θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή συντελεστών και μοναδιαίων δαπανών, καθώς και χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με τις δαπάνες κατά τα αναφερόμενα στο [άρθρο 125 παράγραφος 1] του δημοσιονομικού κανονισμού.

(20)

Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) [ο νέος δημοσιονομικός κανονισμός] (ο «δημοσιονομικός κανονισμός») εφαρμόζεται στο παρόν πρόγραμμα. Θεσπίζει κανόνες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται κανόνες για τις επιχορηγήσεις, τα βραβεία, τις συμβάσεις, την έμμεση εκτέλεση, τη χρηματοδοτική συνδρομή, τα χρηματοδοτικά μέσα και τις εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό.

(21)

Σύμφωνα με το [η παραπομπή να αναπροσαρμοστεί σύμφωνα με νέα απόφαση σχετικά με τις ΥΧΕ: άρθρο 88 της απόφασης …/…/ΕΕ του Συμβουλίου], τα πρόσωπα και οι οντότητες που είναι εγκατεστημένα σε υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ) θα πρέπει να είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση, με την επιφύλαξη των κανόνων και στόχων του προγράμματος και των ενδεχόμενων συμφωνιών που ισχύουν στο κράτος μέλος με το οποίο είναι συνδεδεμένη η υπερπόντια χώρα ή το υπερπόντιο έδαφος.

(22)

Οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που έχουν θεσπιστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζονται στον παρόντα κανονισμό. Οι κανόνες αυτοί προβλέπονται στον δημοσιονομικό κανονισμό και καθορίζουν ιδίως τη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων, δημόσιων συμβάσεων, βραβείων και έμμεσης εκτέλεσης, ενώ προβλέπουν επαληθεύσεις ως προς την ευθύνη των δημοσιονομικών παραγόντων. Οι κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 322 της ΣΛΕΕ αφορούν επίσης την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης σε περιπτώσεις γενικευμένων ανεπαρκειών όσον αφορά το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη, δεδομένου ότι ο σεβασμός του κράτους δικαίου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και την αποτελεσματική χρηματοδότηση της ΕΕ.

(23)

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου  (2) (ο «δημοσιονομικός κανονισμός»), τον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 του Συμβουλίου (3) , και τον κανονισμό (ΕΚ; Ευρατόμ) αριθ. 2185/96 του Συμβουλίου (4), τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων της πρόληψης, του εντοπισμού, της διόρθωσης και της διερεύνησης παρατυπιών και περιπτώσεων απάτης, της ανάκτησης των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, της επιβολής διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 και τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) μπορεί να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μπορεί να διερευνά και να ασκεί δίωξη σε υποθέσεις ενωσιακής απάτης και άλλων αξιόποινων πράξεων εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, όπως προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5). Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και την πρόσβαση που απαιτείται στην Επιτροπή, στην OLAF, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και στο Ελεγκτικό Συνέδριο, και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα.

(24)

Τρίτες χώρες που είναι μέλη του ▌ΕΟΧ ▌μπορούν να συμμετέχουν σε ενωσιακά προγράμματα στο πλαίσιο της συνεργασίας που εγκαθιδρύεται με τη συμφωνία για τον ΕΟΧ, η οποία προβλέπει την υλοποίηση των προγραμμάτων με απόφαση που λαμβάνεται βάσει της εν λόγω συμφωνίας. Τρίτες χώρες μπορούν επίσης να συμμετέχουν βάσει άλλων νομικών πράξεων. Στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να περιληφθεί ειδική διάταξη, ώστε να χορηγηθούν στον αρμόδιο διατάκτη, στην ▌OLAF ▌ και στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο τα αναγκαία δικαιώματα και η πρόσβαση για να είναι σε θέση να ασκούν πλήρως τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους.

(25)

Η χρηστή δημόσια διαχείριση του προγράμματος απαιτεί τη σαφή κατανομή των αρμοδιοτήτων και των καθηκόντων μεταξύ των διάφορων εμπλεκόμενων οντοτήτων, ώστε να αποφεύγονται οι περιττές αλληλεπικαλύψεις και να περιορίζονται οι υπερβάσεις του κόστους και οι καθυστερήσεις. Όλοι οι φορείς της διακυβέρνησης θα πρέπει να στηρίζουν, στον τομέα της αρμοδιότητάς τους και σύμφωνα με τις ευθύνες τους, την επίτευξη των στόχων του προγράμματος.

(26)

Τα κράτη μέλη δραστηριοποιούνται εδώ και καιρό στον τομέα του διαστήματος. Διαθέτουν συστήματα, υποδομές, εθνικούς οργανισμούς και φορείς που συνδέονται με το διάστημα. Συνεπώς, η συμβολή τους στο πρόγραμμα μπορεί να είναι σημαντική, ιδίως όσον αφορά την υλοποίησή του ▌. Μπορούν να συνεργάζονται με την Ένωση για την προώθηση των υπηρεσιών και των εφαρμογών του προγράμματος. Η Επιτροπή μπορεί να είναι σε θέση να κινητοποιεί τα μέσα που διαθέτουν τα κράτη μέλη, να επωφελείται από τη συνδρομή τους και, υπό αμοιβαία συμφωνημένους όρους, να τους αναθέτει ▌μη ρυθμιστικά καθήκοντα κατά την εκτέλεση του προγράμματος ▌. Επιπλέον, τα οικεία κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των επίγειων σταθμών που είναι εγκατεστημένοι στο έδαφός τους. Επίσης, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους και με τους αρμόδιους διεθνείς φορείς και τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές, προκειμένου να διασφαλίζουν ότι οι απαραίτητες συχνότητες για το πρόγραμμα είναι διαθέσιμες και προστατεύονται στο κατάλληλο επίπεδο , ώστε να καθίσταται εφικτή η πλήρης ανάπτυξη και λειτουργία εφαρμογών που βασίζονται στις παρεχόμενες υπηρεσίες, σύμφωνα με την απόφαση αριθ. 243/2012/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2012, σχετικά με την καθιέρωση πολυετούς προγράμματος πολιτικής για το ραδιοφάσμα (6).

(26α)

Σε ορισμένες δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, ο Οργανισμός μπορεί να αναθέτει συγκεκριμένα καθήκοντα σε κράτη μέλη ή σε ομάδα κρατών μελών. Η ανάθεση αυτή θα πρέπει να περιορίζεται σε δραστηριότητες που ο Οργανισμός δεν είναι σε θέση να εκτελεί ο ίδιος και δεν θα πρέπει να θίγει τη διακυβέρνηση του προγράμματος και την κατανομή καθηκόντων όπως ορίζεται στον παρόντα κανονισμό.

(27)

Η Επιτροπή, ως φορέας προώθησης του γενικού συμφέροντος της Ένωσης, είναι αρμόδια να επιβλέψει την εφαρμογή του προγράμματος , να αναλάβει τη συνολική ευθύνη και να προωθήσει τη χρήση των υπηρεσιών του. Για τη βέλτιστη χρήση των πόρων και των ικανοτήτων των διαφόρων συμμετεχόντων, η Επιτροπή θα πρέπει να μπορεί να αναθέτει ορισμένα καθήκοντα. Επιπλέον, η Επιτροπή είναι στην καταλληλότερη θέση για να καθορίσει τις βασικές απαιτήσεις που είναι αναγκαίες για την προσαρμογή στην εξέλιξη των συστημάτων και των υπηρεσιών.

(28)

Η αποστολή του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το διαστημικό πρόγραμμα («ο Οργανισμός»), ο οποίος αντικαθιστά και διαδέχεται τον Οργανισμό του ευρωπαϊκού GNSS, που συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 912/2010, είναι να συμβάλλει στο πρόγραμμα, ιδίως όσον αφορά τη διαπίστευση ασφαλείας, καθώς και την ανάπτυξη εφαρμογών για την αγορά και κατάντη εφαρμογών . Ως εκ τούτου, ορισμένα καθήκοντα που συνδέονται με αυτά τα πεδία θα πρέπει να ανατεθούν στον Οργανισμό. Ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια, και δεδομένης της πείρας του στον συγκεκριμένο τομέα, ο Οργανισμός θα πρέπει να αναλάβει τα καθήκοντα διαπίστευσης ασφαλείας για όλες τις δράσεις της Ένωσης στον διαστημικό τομέα. Βασιζόμενος στο θετικό ιστορικό όσον αφορά την προώθηση της αξιοποίησης του Galileo και του EGNOS από τους χρήστες και από την αγορά, ο Οργανισμός θα πρέπει επίσης να επιφορτιστεί με τις δραστηριότητες αξιοποίησης από τους χρήστες σε σχέση με συνιστώσες του προγράμματος διάφορες του Galileo και του EGNOS, καθώς και με δραστηριότητες ανάπτυξης κατάντη εφαρμογών για όλες τις συνιστώσες του προγράμματος. Αυτό θα επιτρέψει την αξιοποίηση οικονομιών κλίμακας και την παροχή μιας ευκαιρίας για την ανάπτυξη εφαρμογών που βασίζονται σε διάφορες συνιστώσες του προγράμματος (ολοκληρωμένες εφαρμογές). Οι δραστηριότητες αυτές δεν θα πρέπει, ωστόσο, να θίγουν τις δραστηριότητες αξιοποίησης από υπηρεσίες και χρήστες, οι οποίες ανατίθενται από την Επιτροπή σε εντεταλμένες οντότητες του Copernicus. Η ανάθεση της ανάπτυξης κατάντη εφαρμογών στον Οργανισμό δεν εμποδίζει άλλες εντεταλμένες οντότητες να αναπτύσσουν κατάντη εφαρμογές. Επιπλέον, θα πρέπει να εκτελεί τα καθήκοντα που αναθέτει σε αυτόν η Επιτροπή μέσω μίας ή περισσότερων συμφωνιών συνεισφοράς στο πλαίσιο χρηματοδοτικής συμφωνίας-πλαισίου εταιρικής σχέσης, που καλύπτουν ▌άλλα συγκεκριμένα καθήκοντα που συνδέονται με το πρόγραμμα. Όταν ανατίθενται καθήκοντα στον Οργανισμό, θα πρέπει να διατίθενται και επαρκείς ανθρώπινοι, διοικητικοί και οικονομικοί πόροι.

(28α)

Το Galileo και το EGNOS είναι πολύπλοκα συστήματα που απαιτούν εντατικό συντονισμό. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προγράμματα Galileo και EGNOS είναι συνιστώσες της Ένωσης, ο συντονισμός αυτός θα πρέπει να πραγματοποιείται από θεσμικό όργανο της Ένωσης ή οργανισμό της Ένωσης. Με βάση την εμπειρογνωμοσύνη που αναπτύχθηκε κατά τα προηγούμενα έτη, ο Οργανισμός είναι ο καταλληλότερος φορέας για τον συντονισμό όλων των επιχειρησιακών καθηκόντων που σχετίζονται με την εκμετάλλευση των εν λόγω συστημάτων, με εξαίρεση τη διεθνή συνεργασία. Συνεπώς, θα πρέπει να ανατεθεί στον Οργανισμό η διαχείριση της εκμετάλλευσης του EGNOS και του Galileo. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι ο Οργανισμός θα πρέπει να εκτελεί μόνος του όλα τα καθήκοντα που συνδέονται με την εκμετάλλευση των συστημάτων. Θα μπορούσε να βασιστεί στην εμπειρογνωμοσύνη άλλων φορέων, ιδίως του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Εδώ θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι δραστηριότητες σχετικά με την εξέλιξη των συστημάτων, τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη μερών του επίγειου τμήματος και δορυφόρων, που θα πρέπει να ανατεθούν στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Η ανάθεση καθηκόντων σε άλλες οντότητες βασίζεται στην αρμοδιότητα των εν λόγω οντοτήτων και θα πρέπει να αποφεύγεται η αλληλεπικάλυψη των εργασιών.

(29)

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος είναι ένας διεθνής οργανισμός με ευρεία εμπειρογνωμοσύνη στον διαστημικό τομέα, ο οποίος συνήψε συμφωνία-πλαίσιο με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα το 2004. Συνεπώς, είναι σημαντικός εταίρος για την υλοποίηση του προγράμματος, με τον οποίο είναι σκόπιμο να υπάρξει ▌ωφέλιμη σχέση. Ως προς αυτό, και σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, η Επιτροπή θα πρέπει να συνάψει χρηματοδοτική συμφωνία-πλαίσιο εταιρικής σχέσης με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και τον Οργανισμό, που να διέπει όλες τις χρηματοοικονομικές σχέσεις μεταξύ της Επιτροπής, του Οργανισμού και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος και να εξασφαλίζει τη συνοχή τους και τη συμμόρφωσή τους με τη συμφωνία-πλαίσιο που έχει συναφθεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, και ιδίως με τα άρθρα 2 και  5. Ωστόσο, δεδομένου ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος δεν είναι οργανισμός της Ένωσης και δεν υπόκειται στο ενωσιακό δίκαιο, έχει καίρια σημασία να προβλέπεται ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος λαμβάνει κατάλληλα μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας των συμφερόντων της Ένωσης και των κρατών μελών της και, όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού, ότι τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί είναι συμβατά με τις αποφάσεις της Επιτροπής . Η συμφωνία θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει όλες τις ρήτρες που είναι αναγκαίες για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

(30)

Η λειτουργία του Δορυφορικού Κέντρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (SATCEN) ως ευρωπαϊκής αυτόνομης ικανότητας η οποία παρέχει πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες που προκύπτουν από την εκμετάλλευση των σχετικών διαστημικών περιουσιακών στοιχείων και συναφών δεδομένων είχε ήδη αναγνωριστεί με την εφαρμογή της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ .

(31)

Για να ενσωματωθεί διαρθρωτικά η εκπροσώπηση των χρηστών στη διακυβέρνηση του GOVSATCOM και για να συγκεντρωθούν οι ανάγκες και οι απαιτήσεις των χρηστών σε διασυνοριακό επίπεδο και μεταξύ πολιτικοστρατιωτικών υπηρεσιών, οι σχετικές ενωσιακές οντότητες που έχουν στενή επαφή με τους χρήστες —όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας, ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνεργασία στον τομέα της επιβολής του νόμου, η Στρατιωτική Δυνατότητα Σχεδίασης και Διεξαγωγής Επιχειρήσεων και η Μη Στρατιωτική Δυνατότητα Σχεδιασμού και Διεξαγωγής Επιχειρήσεων, καθώς και το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών— μπορούν να έχουν συντονιστικά καθήκοντα για συγκεκριμένες ομάδες χρηστών. Σε συγκεντρωτικό επίπεδο, ο Οργανισμός και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας θα πρέπει να συντονίζουν τις σχετικές με τους χρήστες πτυχές για τις πολιτικές ▌κοινότητες χρηστών και μπορεί να παρακολουθούν την επιχειρησιακή χρήση, τη ζήτηση, τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις, καθώς και τις εξελισσόμενες ανάγκες και απαιτήσεις.

(32)

Λόγω της σημασίας που έχουν οι συναφείς με το διάστημα δραστηριότητες για την ενωσιακή οικονομία και τη ζωή των πολιτών της Ένωσης και λόγω της διπλής χρήσης που έχουν εκ φύσεως τα συστήματα και οι εφαρμογές που βασίζονται σε αυτά τα συστήματα, η επίτευξη και η διατήρηση υψηλού βαθμού ασφαλείας θα πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα του προγράμματος, ιδίως προκειμένου να διαφυλάσσονται τα συμφέροντα της Ένωσης και των κρατών μελών της, μεταξύ άλλων σε σχέση με τις διαβαθμισμένες και άλλες ευαίσθητες μη διαβαθμισμένες πληροφορίες.

(33)

Με την επιφύλαξη των προνομιών των κρατών μελών στον τομέα της εθνικής ασφάλειας, η Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος, στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους, θα πρέπει να εγγυώνται την ασφάλεια του προγράμματος σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και, κατά περίπτωση, με την απόφαση 201x/xxx/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου (7).

(33α)

Δεδομένης της συγκεκριμένης εμπειρογνωμοσύνης που διαθέτει και των τακτικών επαφών της με τις κυβερνήσεις τρίτων χωρών και τις διοικήσεις διεθνών οργανισμών, η ΕΥΕΔ θα μπορούσε να βοηθήσει την Επιτροπή στην εκτέλεση ορισμένων καθηκόντων της που σχετίζονται με την ασφάλεια του προγράμματος στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων, σύμφωνα με την απόφαση 2010/427/ΕΕ του Συμβουλίου.

(34)

Με την επιφύλαξη της αποκλειστικής αρμοδιότητας των κρατών μελών όσον αφορά τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 της ΣΕΕ, καθώς και του δικαιώματος των κρατών μελών να προστατεύουν τα ζωτικά τους συμφέροντα ασφαλείας σύμφωνα με το άρθρο 346 της ΣΛΕΕ, θα πρέπει να θεσπιστεί ειδική διακυβέρνηση της ασφάλειας, ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη εφαρμογή του προγράμματος. Η διακυβέρνηση αυτή θα πρέπει να εδράζεται σε τρεις βασικές αρχές. Πρώτον, είναι επιβεβλημένο η εκτεταμένη, μοναδική πείρα που έχουν τα κράτη μέλη σε θέματα ασφάλειας να λαμβάνεται υπόψη στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Δεύτερον, για να αποφεύγονται συγκρούσεις συμφερόντων και τυχόν αδυναμίες κατά την εφαρμογή των κανόνων ασφαλείας, οι επιχειρησιακές λειτουργίες πρέπει να διαχωρίζονται από τις λειτουργίες της διαπίστευσης ασφαλείας. Τρίτον, η οντότητα που είναι αρμόδια για τη διαχείριση του συνόλου ή μέρους των συνιστωσών του προγράμματος είναι επίσης η πλέον κατάλληλη για τη διαχείριση της ασφάλειας των καθηκόντων που της έχουν ανατεθεί. Η ασφάλεια του προγράμματος θα βασίζεται στην πείρα που αποκτήθηκε κατά τα τελευταία έτη από την εφαρμογή των προγραμμάτων Galileo, EGNOS και Copernicus. Η χρηστή διακυβέρνηση της ασφάλειας απαιτεί επίσης την κατάλληλη κατανομή των ρόλων μεταξύ των διαφόρων παραγόντων. Η Επιτροπή, με την επιφύλαξη των προνομιών των κρατών μελών στον τομέα της εθνικής ασφάλειας, ως αρμόδια για το πρόγραμμα, θα πρέπει να καθορίσει τις γενικές απαιτήσεις ασφαλείας που θα εφαρμόζονται για κάθε μία από τις συνιστώσες του προγράμματος.

(34x)

Η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο για τις ευρωπαϊκές διαστημικές υποδομές, τόσο στο έδαφος όσο και στο διάστημα, έχει καίρια σημασία για τη διασφάλιση της συνέχειας της λειτουργίας των συστημάτων και της συνέχειας των υπηρεσιών. Η ανάγκη προστασίας των συστημάτων και των υπηρεσιών τους κατά των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών, θα πρέπει, επομένως, να ληφθεί δεόντως υπόψη κατά τον καθορισμό των απαιτήσεων ασφάλειας.

(34α)

Η Επιτροπή θα πρέπει να προσδιορίσει μια δομή παρακολούθησης της ασφάλειας, κατά περίπτωση, μετά την ανάλυση κινδύνου και απειλής. Αυτός ο φορέας παρακολούθησης της ασφάλειας θα πρέπει να είναι ο φορέας που ανταποκρίνεται στις οδηγίες που έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο του πεδίου εφαρμογής της απόφασης 201x/xxx/ΚΕΠΠΑ. Όσον αφορά το Galileo, ο φορέας αυτός θα πρέπει να είναι το κέντρο παρακολούθησης της ασφάλειας του Galileo. Όσον αφορά την εφαρμογή της απόφασης 20xx/xxx/ΚΕΠΠΑ, ο ρόλος του συμβουλίου διαπίστευσης ασφαλείας θα περιορίζεται στην παροχή στο Συμβούλιο ή/και στον ΥΕ συντελεστών παραγωγής που συνδέονται με τη διαπίστευση ασφαλείας του συστήματος.

(35)

Λόγω της μοναδικότητας και της πολυπλοκότητας του προγράμματος, καθώς και της σχέσης του με την ασφάλεια, θα πρέπει να τηρούνται αναγνωρισμένες και καθιερωμένες αρχές για τη διαπίστευση ασφαλείας. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο, αφενός, οι δραστηριότητες διαπίστευσης ασφαλείας να εκτελούνται βάσει συλλογικής ευθύνης για την ασφάλεια της Ένωσης και των κρατών μελών της, μέσω προσπαθειών για την επίτευξη συναίνεσης και τη συμμετοχή όλων των παραγόντων που ασχολούνται με το θέμα της ασφάλειας, και, αφετέρου, να εφαρμοστεί διαδικασία διαρκούς παρακολούθησης των κινδύνων. Επιβάλλεται επίσης να ανατίθενται οι τεχνικές δραστηριότητες διαπίστευσης ασφαλείας σε επαγγελματίες οι οποίοι να διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα για τη διαπίστευση πολύπλοκων συστημάτων και να έχουν εξουσιοδότηση ασφαλείας επαρκούς επιπέδου.

(35x)

Οι διαβαθμισμένες πληροφορίες της ΕΕ (ΔΠΕΕ) πρέπει να διεκπεραιώνονται σύμφωνα με τους κανόνες ασφαλείας που καθορίζονται στην απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2015/444 της Επιτροπής και στην απόφαση 2013/488/ΕΕ του Συμβουλίου. Σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου, τα κράτη μέλη οφείλουν να τηρούν τις αρχές και τις ελάχιστες προδιαγραφές που καθορίζονται σε αυτήν, προκειμένου να διασφαλίζεται ισοδύναμο επίπεδο προστασίας των ΔΠΕΕ.

(36)

Για να είναι εγγυημένη η ασφαλής ανταλλαγή πληροφοριών, θα πρέπει να συναφθούν κατάλληλες συμφωνίες ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία των διαβαθμισμένων πληροφοριών της ΕΕ που διαβιβάζονται σε τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς στο πλαίσιο του προγράμματος.

(37)

Ένας από τους κύριους στόχους του προγράμματος είναι να εξασφαλίζεται η ασφάλεια και η στρατηγική του αυτονομία, να ενισχύεται η ικανότητά του να αναλαμβάνει δράση σε πολλούς τομείς, και ιδίως στον τομέα της ασφάλειας, και να αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρει το διάστημα για την ασφάλεια της Ένωσης και των κρατών μελών της. Ο στόχος αυτός απαιτεί αυστηρούς κανόνες για την επιλεξιμότητα των οντοτήτων οι οποίες θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος και απαιτούν πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες της ΕΕ (ΔΠΕΕ) ή σε ευαίσθητες μη διαβαθμισμένες πληροφορίες.

(37α)

Στο πλαίσιο του προγράμματος, υπάρχουν ορισμένες πληροφορίες οι οποίες, αν και δεν είναι διαβαθμισμένες, πρέπει να αντιμετωπίζονται σύμφωνα με πράξεις που ήδη ισχύουν ή με εθνικούς νόμους, κανόνες και κανονισμούς, μεταξύ άλλων και μέσω περιορισμών στη διανομή.

(38)

Όλο και περισσότεροι νευραλγικοί οικονομικοί τομείς, ιδίως οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες, η γεωργία και η ενέργεια, χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τα δορυφορικά συστήματα πλοήγησης και γεωσκόπησης . Το πρόγραμμα θα πρέπει να αξιοποιεί τις συνέργειες μεταξύ των εν λόγω τομέων, λαμβάνοντας υπόψη τα οφέλη που αποφέρουν οι διαστημικές τεχνολογίες στους τομείς αυτούς, να στηρίξει την ανάπτυξη συμβατού εξοπλισμού και να προωθήσει την ανάπτυξη σχετικών προτύπων και πιστοποιήσεων. Αυξάνονται επίσης οι συνέργειες μεταξύ διαστημικών δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων που συνδέονται με την ασφάλεια και την άμυνα της Ένωσης και των κρατών μελών της. Κατά συνέπεια, ο πλήρης έλεγχος της δορυφορικής πλοήγησης θα πρέπει να εγγυάται την τεχνολογική ανεξαρτησία της Ένωσης –και, μακροπρόθεσμα, των κατασκευαστικών στοιχείων του εξοπλισμού της υποδομής– και να διασφαλίζει τη στρατηγική της αυτονομία.

(39)

Το Galileo έχει ως στόχο τη δημιουργία και τη λειτουργία της πρώτης παγκόσμιας υποδομής δορυφορικής πλοήγησης και εντοπισμού θέσης, η οποία θα είναι ειδικά σχεδιασμένη για μη στρατιωτικούς σκοπούς και θα μπορεί να χρησιμοποιείται από διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Το Galileo λειτουργεί ανεξάρτητα από άλλα υφιστάμενα ή δυνητικά συστήματα και, με τον τρόπο αυτό, συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης. Η δεύτερη γενιά του συστήματος αναμένεται ότι θα εφαρμοστεί σταδιακά πριν από το 2030, αρχικά με μειωμένη επιχειρησιακή ικανότητα.

(40)

Στόχος του EGNOS είναι να βελτιωθεί η ποιότητα των ανοικτών σημάτων που εκπέμπονται από τα υφιστάμενα παγκόσμια συστήματα δορυφορικής πλοήγησης, ιδίως των σημάτων που εκπέμπονται από το σύστημα Galileo. Οι υπηρεσίες που παρέχει το ▌EGNOS θα πρέπει να καλύπτουν, κατά προτεραιότητα, τα εδάφη των κρατών μελών που βρίσκονται γεωγραφικώς στην Ευρώπη, όπου, για τον σκοπό αυτό, περιλαμβάνονται και η Κύπρος, οι νήσοι Αζόρες και Κανάριοι και η Μαδέϊρα , το αργότερο στα τέλη του 2026 . Στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών, όλα αυτά τα εδάφη θα πρέπει να επωφελούνται από το EGNOS για υπηρεσίες αεροναυτιλίας για όλα τα επίπεδα επιδόσεων που υποστηρίζονται από το EGNOS . Με την επιφύλαξη της τεχνικής εφικτότητας και, για λόγους ασφάλειας της ζωής, με βάση τις διεθνείς συμφωνίες, η γεωγραφική κάλυψη των υπηρεσιών που παρέχονται από το EGNOS θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές του κόσμου. Με την επιφύλαξη του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1139 και της αναγκαίας παρακολούθησης της ποιότητας της υπηρεσίας Galileo για τους σκοπούς της αεροπορίας, θα πρέπει να σημειωθεί ότι, ενώ τα σήματα που εκπέμπονται από το Galileo μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για να διευκολυνθεί ο εντοπισμός της θέσης των αεροσκαφών, σε όλα τα στάδια της πτήσης, μέσω του αναγκαίου συστήματος ενίσχυσης (τοπικού, περιφερειακού, επί του αεροσκάφους) μόνο τοπικά ή περιφερειακά συστήματα ενίσχυσης, όπως το EGNOS στην Ευρώπη, μπορούν να αποτελέσουν υπηρεσίες διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας (ATM) και υπηρεσίες αεροναυτιλίας (ANS). Η υπηρεσία ασφάλειας της ζωής του EGNOS θα πρέπει να παρέχεται σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα της ΔΟΠΑ.

(41)

Είναι επιβεβλημένο να διασφαλιστεί ▌η βιωσιμότητα των συστημάτων Galileo και EGNOS και η συνέχεια, η διαθεσιμότητα, η ακρίβεια, η αξιοπιστία και η ασφάλεια των υπηρεσιών τους . Σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον και στο πλαίσιο μιας ταχέως αναπτυσσόμενης αγοράς, θα πρέπει επίσης να συνεχιστεί η ανάπτυξή τους και να προετοιμαστούν νέες γενιές αυτών των συστημάτων , περιλαμβανομένης και της εξέλιξης των συναφών διαστημικών και επίγειων τμημάτων .

▌

(43)

Ο όρος «εμπορική υπηρεσία», που χρησιμοποιείται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1285/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για την εφαρμογή και εκμετάλλευση των ευρωπαϊκών συστημάτων δορυφορικής πλοήγησης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 876/2002 του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 683/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8), δεν είναι πλέον κατάλληλος με βάση την εξέλιξη της εν λόγω υπηρεσίας. Αντ’ αυτού, ορίστηκαν δύο χωριστές υπηρεσίες, δηλαδή η υπηρεσία υψηλής ακρίβειας και η υπηρεσία ταυτοποίησης (9).

(44)

Για τη βελτιστοποιηθεί η χρήση των παρεχόμενων υπηρεσιών, οι υπηρεσίες που παρέχονται από το Galileo και το EGNOS θα πρέπει να είναι συμβατές και διαλειτουργικές μεταξύ τους , μεταξύ άλλων και σε επίπεδο χρηστών, και, στο μέτρο του δυνατού, με άλλα συστήματα δορυφορικής πλοήγησης, καθώς και με συμβατικά μέσα ραδιοπλοήγησης, όταν η εν λόγω συμβατότητα και διαλειτουργικότητα ορίζονται σε διεθνή συμφωνία, με την επιφύλαξη του στόχου της στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης.

(45)

Με δεδομένη τη σημασία που έχει για το Galileo και το EGNOS η επίγεια υποδομή τους, και λόγω του αντικτύπου τής εν λόγω υποδομής στην ασφάλειά τους, ο εντοπισμός της θέσης της υποδομής θα πρέπει να πραγματοποιείται από την Επιτροπή. Η εγκατάσταση της επίγειας υποδομής των συστημάτων θα πρέπει να εξακολουθήσει να πραγματοποιείται με ανοικτή και διαφανή διαδικασία , στην οποία θα μπορούσε, κατά περίπτωση, να συμμετέχει και ο Οργανισμός, στη βάση του πεδίου αρμοδιοτήτων του .

(46)

Για να μεγιστοποιηθούν τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη του Galileo και του EGNOS, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης, ιδίως σε ευαίσθητους τομείς και στον τομέα της προστασίας και της ασφάλειας, θα πρέπει να προωθηθεί και με κανονιστικά μέσα η χρήση των υπηρεσιών του EGNOS και του Galileo σε άλλες ενωσιακές πολιτικές, όπου αυτό είναι δικαιολογημένο και επωφελές. Τα μέτρα για την ενθάρρυνση της χρήσης αυτών των υπηρεσιών σε όλα τα κράτη μέλη αποτελούν επίσης ένα σημαντικό μέρος της διαδικασίας.

(47)

Το Copernicus θα πρέπει να εξασφαλίζει αυτόνομη πρόσβαση σε περιβαλλοντικές γνώσεις και βασικές τεχνολογίες γεωσκόπησης και υπηρεσίες γεωπληροφόρησης, υποστηρίζοντας με τον τρόπο αυτό την Ένωση ώστε να επιτύχει ανεξάρτητη λήψη αποφάσεων και δράσεων στους τομείς του περιβάλλοντος, της κλιματικής αλλαγής, της θάλασσας, της ναυτιλίας, της γεωργίας και της ανάπτυξης της υπαίθρου, της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, της πολιτικής προστασίας, της παρακολούθησης της γης και των υποδομών, της ασφάλειας, καθώς και της ψηφιακής οικονομίας, μεταξύ άλλων.

(47β)

Οι συνιστώσες του προγράμματος θα πρέπει να ενθαρρύνουν την εφαρμογή της ψηφιακής τεχνολογίας στα διαστημικά συστήματα, στη διανομή δεδομένων και υπηρεσιών και στην ανάπτυξη των επόμενων σταδίων. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις πρωτοβουλίες και τις δράσεις που προτείνονται από την Επιτροπή στην ανακοίνωσή της, της 14ης Σεπτεμβρίου 2016, με τίτλο «Συνδεσιμότητα για ανταγωνιστική ψηφιακή ενιαία αγορά — Προς μια ευρωπαϊκή κοινωνία των Gigabit» και στην ανακοίνωση της 14ης Σεπτεμβρίου 2016 με τίτλο «5G για την Ευρώπη: σχέδιο δράσης».

(48)

Το Copernicus θα πρέπει να αξιοποιήσει , να αναβαθμίσει και να εξασφαλίσει τη συνέχεια των δραστηριοτήτων και των επιτευγμάτων στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 377/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10) για τη θέσπιση ενωσιακού προγράμματος γεωσκόπησης και παρακολούθησης της Γης (Copernicus), καθώς και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 911/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα παρακολούθησης της γης (GMES) και τις αρχικές του επιχειρήσεις (11), με τον οποίο θεσπίστηκε το πρόδρομο πρόγραμμα «Παγκόσμια παρακολούθηση του περιβάλλοντος και της ασφάλειας» (GMES) και καθορίστηκαν οι κανόνες για την υλοποίηση των αρχικών επιχειρήσεών του, με βάση τις πρόσφατες τάσεις στην έρευνα, την τεχνολογική πρόοδο και καινοτομία που επηρεάζουν τον τομέα της γεωσκόπησης, καθώς και τις εξελίξεις στην ανάλυση μαζικών δεδομένων και στην τεχνητή νοημοσύνη και συναφείς στρατηγικές και πρωτοβουλίες σε ενωσιακό επίπεδο (12). Για την ανάπτυξη νέων περιουσιακών στοιχείων, η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, την EUMETSAT και, κατά περίπτωση, με άλλους φορείς που κατέχουν σημαντικά διαστημικά και επιτόπια περιουσιακά στοιχεία. Στον μέγιστο δυνατό βαθμό, θα πρέπει να κάνει χρήση των ικανοτήτων για τη διενέργεια διαστημικών παρατηρήσεων των κρατών μελών, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, της EUMETSAT (13), καθώς και άλλων οντοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών πρωτοβουλιών στην Ευρώπη, συμβάλλοντας και στην ανάπτυξη βιώσιμης εμπορικής πτυχής του διαστημικού τομέα στην Ευρώπη. Όπου είναι εφικτό και σκόπιμο, θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιεί τα διαθέσιμα επιτόπια και βοηθητικά δεδομένα που παρέχονται κυρίως από τα κράτη μέλη σύμφωνα με την οδηγία 2007/2/ΕΚ (14). Η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, προκειμένου να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική πρόσβαση και χρήση των επιτόπιων συνόλων δεδομένων για το Copernicus.

(49)

Το Copernicus θα πρέπει να υλοποιηθεί σύμφωνα με τους στόχους της οδηγίας 2003/98/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2013/37/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/98/ΕΚ σχετικά με την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα (15), και ιδίως τους στόχους που αφορούν τη διαφάνεια και τη δημιουργία συνθηκών που είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη υπηρεσιών και συμβάλλουν στην οικονομική μεγέθυνση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ένωση. Τα δεδομένα και οι πληροφορίες του Copernicus θα πρέπει να διατίθενται ελεύθερα και ανοικτά.

(49α)

Θα πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως όλες οι δυνατότητες του Copernicus για την κοινωνία και την οικονομία της ΕΕ, πέραν των άμεσων δικαιούχων, με την εντατικοποίηση της λήψης μέτρων αξιοποίησης από τους χρήστες, για την οποία απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες προκειμένου τα δεδομένα να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από μη ειδικούς, δίνοντας έτσι ώθηση στην οικονομική μεγέθυνση, την απασχόληση και τη μεταφορά γνώσης.

(50)

Το Copernicus είναι πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τους χρήστες. Ως εκ τούτου, η εξέλιξή του θα πρέπει να βασίζεται στις εξελισσόμενες απαιτήσεις των βασικών χρηστών του Copernicus και να αναγνωρίζεται, παράλληλα, η εμφάνιση νέων κοινοτήτων χρηστών του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα. Το Copernicus θα πρέπει να βασίζεται σε ανάλυση των επιλογών με σκοπό να ικανοποιηθούν οι εξελισσόμενες ανάγκες των χρηστών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν την υλοποίηση και την παρακολούθηση των ενωσιακών πολιτικών, οι οποίες απαιτούν τη συνεχή και ουσιαστική συμμετοχή των χρηστών, ιδίως για τον καθορισμό και την επικύρωση των απαιτήσεων.

(51)

Το Copernicus βρίσκεται ήδη σε λειτουργία. Επομένως, είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί η συνέχεια των υποδομών και των υπηρεσιών που έχουν ήδη δημιουργηθεί και, παράλληλα, να εξασφαλιστεί η προσαρμογή στις μεταβολές στις ανάγκες των χρηστών και το περιβάλλον αγοράς, και ιδίως στην εμφάνιση ιδιωτικών παραγόντων στο διάστημα («Νέο Διάστημα») και στις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις για τις οποίες απαιτείται ταχεία αντίδραση. Αυτό καθιστά αναγκαία την εξέλιξη της λειτουργικής δομής του Copernicus, ώστε να αντικατοπτρίζει καλύτερα τη μετάβαση από το πρώτο στάδιο των επιχειρησιακών υπηρεσιών στην παροχή προηγμένων και περισσότερο στοχευμένων υπηρεσιών σε νέες κοινότητες χρηστών, καθώς και την ενίσχυση των κατάντη αγορών προστιθέμενης αξίας. Για τον σκοπό αυτό, η περαιτέρω υλοποίησή του θα πρέπει να συντελεστεί με βάση προσέγγιση η οποία να αντικατοπτρίζει την αξιακή αλυσίδα, δηλαδή την απόκτηση δεδομένων, την επεξεργασία δεδομένων και πληροφοριών, τη διανομή και την εκμετάλλευση, τις δραστηριότητες για την αξιοποίηση της αγοράς και τη δημιουργία ικανοτήτων από τους χρήστες ▌, ενώ η διαδικασία στρατηγικού σχεδιασμού στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη θα εντοπίσει δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που θα πρέπει να κάνουν χρήση του Copernicus.

(52)

Όσον αφορά την απόκτηση δεδομένων, οι δραστηριότητες στο πλαίσιο του Copernicus θα πρέπει να αποσκοπούν στην ολοκλήρωση και τη διατήρηση των υφιστάμενων διαστημικών υποδομών, στην προετοιμασία της μακροπρόθεσμης αντικατάστασης των δορυφόρων στο τέλος του κύκλου ζωής τους, καθώς και στη δρομολόγηση νέων αποστολών που θα χρησιμοποιήσουν , ιδίως, νέα συστήματα παρατήρησης, προκειμένου να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της πρόκλησης που συνιστά η παγκόσμια κλιματική αλλαγή (π.χ. παρακολούθηση ανθρωπογενών εκπομπών CO2 και άλλων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου). Το εύρος της παγκόσμιας παρακολούθησης που παρέχουν οι δραστηριότητες στο πλαίσιο του Copernicus θα πρέπει να διευρυνθεί, ώστε να καλύπτονται οι πολικές περιοχές, και θα πρέπει να υποστηριχθούν η διασφάλιση της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης, η θεσμοθετημένη παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων για το περιβάλλον, καθώς και οι καινοτόμες περιβαλλοντικές εφαρμογές , στη γεωργία, στη διαχείριση των δασικών, υδατικών και θαλάσσιων πόρων και στην πολιτιστική κληρονομιά (π.χ. για την παρακολούθηση των καλλιεργειών, τη διαχείριση των υδάτων και την ενισχυμένη παρακολούθηση των πυρκαγιών). Με τον τρόπο αυτό, αναμένεται ότι το Copernicus θα αξιοποιήσει και θα επωφεληθεί στο έπακρο από τις επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της προηγούμενης περιόδου χρηματοδότησης (2014-2020), περιλαμβανομένων εκείνων που πραγματοποιήθηκαν από κράτη μέλη, από την ESA και από την EUMETSAT, διερευνώντας παράλληλα νέα επιχειρησιακά και επιχειρηματικά μοντέλα, προκειμένου να συμπληρώσει περαιτέρω τις ικανότητές του. Το Copernicus θα μπορούσε επίσης να αξιοποιήσει τις επιτυχημένες εταιρικές σχέσεις με τα κράτη μέλη, ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω η διάσταση της ασφάλειας με κατάλληλους μηχανισμούς διακυβέρνησης, προκειμένου να ανταποκρίνεται στις εξελισσόμενες ανάγκες των χρηστών στον τομέα της ασφάλειας.

(53)

Στο πλαίσιο της επεξεργασίας δεδομένων και πληροφοριών, το Copernicus θα πρέπει να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και την περαιτέρω ανάπτυξη των ▌υπηρεσιών του Copernicus, παρέχοντας πληροφορίες για την ικανοποίηση των αναγκών του δημόσιου τομέα και των αναγκών που απορρέουν από τις διεθνείς δεσμεύσεις της Ένωσης, και για τη μεγιστοποίηση των ευκαιριών εμπορικής εκμετάλλευσης. Ειδικότερα, το Copernicus θα πρέπει να παρέχει, σε τοπική, εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα, πληροφόρηση σχετικά με τη σύνθεση της ατμόσφαιρας και την ποιότητα του αέρα · πληροφόρηση σχετικά με την κατάσταση και τη δυναμική των ωκεανών· πληροφόρηση προς στήριξη της παρακολούθησης της ξηράς και του πάγου , ώστε να ενισχυθεί η εφαρμογή τοπικών, εθνικών και ενωσιακών πολιτικών· πληροφόρηση προς στήριξη της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και του μετριασμού της· γεωδιαστημική πληροφόρηση προς στήριξη της διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, μεταξύ άλλων με δράσεις πρόληψης, με τη διασφάλιση της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης, καθώς και με την ασφάλεια των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης της εξωτερικής δράσης της Ένωσης. Η Επιτροπή θα πρέπει να καθορίσει κατάλληλες συμβατικές ρυθμίσεις που να ενισχύουν τη βιωσιμότητα της παροχής υπηρεσιών.

(54)

Κατά την εκτέλεση των υπηρεσιών του Copernicus, η Επιτροπή θα πρέπει να στηρίζεται στις αρμόδιες οντότητες, στους σχετικούς ενωσιακούς οργανισμούς, στις ενώσεις ή κοινοπραξίες εθνικών φορέων, ή σε κάθε σχετικό φορέα που είναι δυνητικά επιλέξιμος για συμφωνία συνεισφοράς. Κατά την επιλογή αυτών των οντοτήτων, η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει διατάραξη των εργασιών και της παροχής υπηρεσιών και ότι, στην περίπτωση ευαίσθητων για την ασφάλεια δεδομένων, οι οικείες οντότητες έχουν την ικανότητα έγκαιρης προειδοποίησης και παρακολούθησης των κρίσεων στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ) και, ειδικότερα, της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας (ΚΠΑΑ). Σύμφωνα με το άρθρο 154 του δημοσιονομικού κανονισμού, τα πρόσωπα και οι οντότητες που έχουν επιφορτιστεί με την εκτέλεση των κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούνται να τηρούν την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων έναντι όλων των κρατών μελών· η αρχή αυτή θα πρέπει να διασφαλίζεται μέσω των σχετικών συμφωνιών συνεισφοράς που αφορούν την παροχή των υπηρεσιών του Copernicus.

(55)

Η εκτέλεση των υπηρεσιών του Copernicus αναμένεται ότι, αφενός, θα διευκολύνει την αξιοποίησή τους από το κοινό, αφού οι χρήστες θα είναι σε θέση να προβλέπουν τη διαθεσιμότητα και την εξέλιξη των υπηρεσιών, και, αφετέρου, θα προωθεί τη συνεργασία με τα κράτη μέλη και με τρίτους. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή και οι επιφορτισμένες οντότητές της που παρέχουν υπηρεσίες θα πρέπει να συνεργαστούν στενά με διάφορες βασικές κοινότητες ▌σε ολόκληρη την Ευρώπη με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου υπηρεσιών και πληροφοριών του Copernicus, ώστε να εξασφαλιστεί η κάλυψη των εξελισσόμενων αναγκών του δημόσιου τομέα και της πολιτικής και, έτσι, να μπορεί να μεγιστοποιηθεί η αξιοποίηση των δεδομένων γεωσκόπησης. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργαστούν για να αναπτύξουν την επιτόπια συνιστώσα του Copernicus και για να διευκολύνουν την ενοποίηση των επιτόπιων συνόλων δεδομένων με σύνολα διαστημικών δεδομένων για τις αναβαθμισμένες υπηρεσίες του Copernicus.

(55α)

Η ελεύθερη, πλήρης και ανοικτή πολιτική του Copernicus για τα δεδομένα έχει αξιολογηθεί ως ένα από τα πιο επιτυχημένα στοιχεία της υλοποίησης του Copernicus και έχει συμβάλει καθοριστικά στην πρόκληση ισχυρής ζήτησης για τα δεδομένα και τις πληροφορίες του, καθιερώνοντας το Copernicus ως έναν από τους μεγαλύτερους παρόχους δεδομένων γεωσκόπησης παγκοσμίως. Υπάρχει σαφής ανάγκη να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη και ασφαλής συνέχεια της δωρεάν, πλήρους και ανοικτής παροχής δεδομένων και η πρόσβαση θα πρέπει να διαφυλαχθεί προκειμένου να υλοποιηθούν οι φιλόδοξοι στόχοι που καθορίζονται στη διαστημική στρατηγική για την Ευρώπη (2016). Τα δεδομένα του Copernicus δημιουργούνται κατά κύριο λόγο προς όφελος των ευρωπαίων πολιτών, και καθιστώντας τα δεδομένα αυτά διαθέσιμα ελεύθερα, μεγιστοποιούνται οι ευκαιρίες συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο για τις επιχειρήσεις και τους επιστήμονες της ΕΕ και προωθείται ένα αποτελεσματικό ευρωπαϊκό διαστημικό οικοσύστημα. Εάν υπάρχει περιορισμός όσον αφορά την πρόσβαση στα δεδομένα και τις πληροφορίες του Copernicus, θα πρέπει να συνάδει με την πολιτική δεδομένων του Copernicus, όπως ορίζεται στον παρόντα κανονισμό και στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό της Επιτροπής (ΕΕ) αριθ. 1159/2013.

(56)

Τα δεδομένα και οι πληροφορίες που παράγονται στο πλαίσιο του Copernicus θα πρέπει να είναι διαθέσιμα σε πλήρη, ανοικτή και δωρεάν βάση, με την επιφύλαξη των κατάλληλων προϋποθέσεων και περιορισμών, προκειμένου να προαχθεί η χρήση και η ανταλλαγή τους, και να ενισχυθούν οι ευρωπαϊκές αγορές γεωσκόπησης, ιδίως ο κατάντη τομέας, και με τον τρόπο αυτό να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη και η δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ένωση. Στο πλαίσιο αυτής της υπηρεσίας θα πρέπει να συνεχιστεί η παροχή δεδομένων και πληροφοριών με υψηλά επίπεδα συνοχής, συνέχειας, αξιοπιστίας και ποιότητας. Αυτό απαιτεί ευρεία και εύκολη πρόσβαση σε δεδομένα και πληροφορίες του Copernicus, καθώς και επεξεργασία και αξιοποίησή τους, σε διάφορα επίπεδα επικαιρότητας, κάτι για το οποίο η Επιτροπή θα πρέπει να συνεχίσει την ολοκληρωμένη προσέγγιση που ακολουθεί, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών, ώστε να καταστεί επίσης δυνατή η ενοποίηση με άλλες πηγές δεδομένων και πληροφοριών. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσει ότι τα δεδομένα και οι πληροφορίες του Copernicus είναι προσβάσιμα και αξιοποιήσιμα κατά τρόπο εύκολο και αποτελεσματικό, ιδίως με την προώθηση των Υπηρεσιών Πρόσβασης σε Δεδομένα και Πληροφορίες [Data and Information Access Services (DIAS)] εντός των κρατών μελών και , όταν είναι δυνατό, την προώθηση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των υφιστάμενων ευρωπαϊκών υποδομών δεδομένων γεωσκόπησης, ώστε να δημιουργήσει συνέργειες με τα περιουσιακά στοιχεία τους, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί και να ενισχυθεί η απορρόφηση από την αγορά των δεδομένων και των πληροφοριών του Copernicus.

(57)

Η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργαστεί με τους παρόχους δεδομένων για να συμφωνηθούν οι όροι αδειοδότησης για τα δεδομένα τρίτων, προκειμένου να διευκολύνεται η χρήση τους στο πλαίσιο του Copernicus, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και τα ισχύοντα δικαιώματα των τρίτων. Καθώς ορισμένα δεδομένα και πληροφορίες του Copernicus, συμπεριλαμβανομένων των εικόνων υψηλής ευκρίνειας, μπορεί να έχουν αντίκτυπο στην ασφάλεια της Ένωσης ή των κρατών μελών της, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, μπορούν να ληφθούν μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι και οι απειλές κατά της ασφάλειας της Ένωσης ή των κρατών μελών της.

(58)

Οι διατάξεις των νομικών πράξεων που εκδίδονται με βάση προγενέστερους κανονισμούς χωρίς ημερομηνία λήξης θα πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ, εκτός αν έρχονται σε αντίθεση με τον νέο κανονισμό. Αυτό αφορά ιδίως τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1159/2013 της Επιτροπής, που θεσπίζει τους όρους καταχώρισης και αδειοδότησης των χρηστών του GMES και καθορίζει τα κριτήρια για τον περιορισμό της πρόσβασης στα αποκλειστικά δεδομένα του GMES και στις πληροφορίες που παράγονται από τις υπηρεσίες του GMES (16).

(59)

Για να προωθηθεί και να διευκολυνθεί η χρήση των δεδομένων και των τεχνολογιών γεωσκόπησης από τις τοπικές , περιφερειακές ή εθνικές αρχές και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), τους επιστήμονες και τους ερευνητές, θα πρέπει να προωθηθούν –μέσω δραστηριοτήτων αξιοποίησης από τους χρήστες– ειδικά δίκτυα διανομής των δεδομένων του Copernicus, συμπεριλαμβανομένων εθνικών και περιφερειακών φορέων , όπως τα Copernicus Relays (κέντρα αναμετάδοσης Copernicus) και οι Copernicus Academies (ακαδημίες Copernicus) . Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες προκειμένου να αναπτύξουν στενότερους δεσμούς μεταξύ του Copernicus και των ενωσιακών και εθνικών πολιτικών, ώστε να τονωθεί η ζήτηση για εμπορικές εφαρμογές και υπηρεσίες και να δοθεί η δυνατότητα στις επιχειρήσεις, και ιδίως στις ΜΜΕ και στις νεοφυείς επιχειρήσεις, να αναπτύξουν εφαρμογές βασισμένες σε δεδομένα και πληροφορίες του Copernicus, με στόχο την ανάπτυξη ενός παγκοσμίως ανταγωνιστικού οικοσυστήματος δεδομένων γεωσκόπησης στην Ευρώπη.

(60)

Σε διεθνές επίπεδο, το Copernicus θα πρέπει να παρέχει ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες για συνεργασία με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς, και προς υποστήριξη της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης και της πολιτικής της για την αναπτυξιακή συνεργασία. Το Copernicus θα πρέπει να θεωρείται η ευρωπαϊκή συμβολή στο παγκόσμιο σύστημα συστημάτων γεωσκόπησης (GEOSS), στην Επιτροπή Δορυφόρων Γεωσκόπησης (CEOS), στη Διάσκεψη των μερών της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών του 1992 για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC) , στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών και στο πλαίσιο του Sendai για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών. Θα πρέπει να θεσπίζει ή να διατηρεί την κατάλληλη συνεργασία με τα σχετικά τομεακά όργανα του ΟΗΕ και του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού.

(61)

Κατά την υλοποίηση του Copernicus, η Επιτροπή θα πρέπει να βασίζεται, κατά περίπτωση, στις ευρωπαϊκές διεθνείς οργανώσεις με τις οποίες έχει ήδη συνάψει εταιρικές σχέσεις, και ιδίως τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, για την ανάπτυξη , τον συντονισμό, την εφαρμογή και την εξέλιξη των διαστημικών συνιστωσών , την πρόσβαση σε δεδομένα τρίτων μερών, όταν είναι σκόπιμο, και , όταν δεν αναλαμβάνεται από άλλους φορείς, την εκτέλεση εξειδικευμένων αποστολών. Επιπροσθέτως, η Επιτροπή θα πρέπει να βασίζεται στην EUMETSAT για την εκτέλεση εξειδικευμένων αποστολών ή μέρους τέτοιων αποστολών όταν είναι σκόπιμο, και την πρόσβαση ή τη συνεισφορά δεδομένων αποστολών σύμφωνα με την εμπειρογνωσία και την εντολή της.

(61α)

Στον τομέα των υπηρεσιών, η Επιτροπή θα πρέπει να επωφελείται επαρκώς από τις ειδικές ικανότητες που παρέχονται από οργανισμούς της Ένωσης, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και το ΔΚΕΕ, καθώς και από τις ευρωπαϊκές επενδύσεις που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε υπηρεσίες παρακολούθησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος μέσω της εταιρείας Mercator Ocean. Όσον αφορά την ασφάλεια, θα επιδιωχθεί σφαιρική προσέγγιση σε ενωσιακό επίπεδο με την Ύπατη Εκπρόσωπο. Το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) της Επιτροπής έχει αναμειχθεί ενεργά από την έναρξη της πρωτοβουλίας GMES και έχει υποστηρίξει τις εξελίξεις για το Galileo και τα διαστημικά καιρικά φαινόμενα. Δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 377/2014, το ΚΚΕρ διαχειρίζεται την υπηρεσία διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και το παγκόσμιο σκέλος της υπηρεσίας παρακολούθησης της ξηράς του Copernicus· συμβάλλει στον έλεγχο της ποιότητας και της καταλληλότητας των δεδομένων και των πληροφοριών, καθώς και στη μελλοντική εξέλιξή του. Η Επιτροπή θα πρέπει να συνεχίσει να στηρίζεται στην επιστημονική και τεχνική συνδρομή του ΚΚΕρ για την υλοποίηση του προγράμματος.

(62)

Η Ένωση, ανταποκρινόμενη στα αιτήματα του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θέσπισε πλαίσιο για τη στήριξη της επιτήρησης και παρακολούθησης του διαστήματος (SST) με την απόφαση αριθ. 541/2014/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για τη θέσπιση πλαισίου για τη στήριξη της επιτήρησης και παρακολούθησης του διαστήματος. Τα διαστημικά απόβλητα αποτελούν πλέον σοβαρή απειλή για την ασφάλεια, την προστασία και τη βιωσιμότητα των διαστημικών δραστηριοτήτων. Ως εκ τούτου, το SST είναι πρωταρχικής σημασίας για να διατηρηθεί η συνέχεια των συνιστωσών του προγράμματος και η συμβολή τους στις ενωσιακές πολιτικές. Το SST, επιδιώκοντας να αποτρέψει τον πολλαπλασιασμό των διαστημικών αποβλήτων, συμβάλλει στην εξασφάλιση της βιώσιμης και εγγυημένης πρόσβασης και χρήσης του διαστήματος, το οποίο αποτελεί παγκόσμιο κοινό στόχο . Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσε να υποστηρίξει την προετοιμασία ευρωπαϊκών έργων «καθαρισμού» της γήινης τροχιάς.

(63)

Το SST θα πρέπει να αναπτύξει περαιτέρω τις επιδόσεις και την αυτονομία των ικανοτήτων SST. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να οδηγήσει στην κατάρτιση αυτόνομου ευρωπαϊκού καταλόγου διαστημικών αντικειμένων, ο οποίος θα βασίζεται σε δεδομένα από το δίκτυο αισθητήρων SST. Κατά περίπτωση, η Ένωση θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να διαθέσει ορισμένα από τα δεδομένα της για εμπορικούς, μη εμπορικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Το SST θα πρέπει επίσης να συνεχίσει να υποστηρίζει τη λειτουργία και την παροχή των υπηρεσιών SST. Δεδομένου ότι οι υπηρεσίες SST έχουν γνώμονα τους χρήστες, θα πρέπει να θεσπιστούν κατάλληλοι μηχανισμοί για τη συλλογή των απαιτήσεων των χρηστών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που συνδέονται με την ασφάλεια , και τη διαβίβαση σχετικών πληροφοριών από και προς τους δημόσιους οργανισμούς για τη βελτίωση της απόδοσης του συστήματος, με σεβασμό των εθνικών πολιτικών προστασίας και ασφάλειας .

(64)

Η παροχή υπηρεσιών SST θα πρέπει να βασίζεται στη συνεργασία μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών και να χρησιμοποιεί την υφιστάμενη και τη μελλοντική εθνική εμπειρογνωμοσύνη και τα υφιστάμενα και τα μελλοντικά εθνικά περιουσιακά στοιχεία, καθώς και αυτά που αναπτύσσονται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος ή την Ένωση. Θα πρέπει να είναι δυνατή η παροχή χρηματοδοτικής στήριξης για την ανάπτυξη νέων αισθητήρων SST. Λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα του SST, ο έλεγχος των εθνικών αισθητήρων και η λειτουργία, η συντήρηση και η ανανέωσή τους, καθώς και η επεξεργασία των δεδομένων που οδηγεί στην παροχή υπηρεσιών SST θα πρέπει να εξακολουθήσουν να εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιοτήτων των συμμετεχόντων κρατών μελών.

(65)

Τα κράτη μέλη που διατηρούν επαρκή κυριότητα σε ικανότητες SST ή πρόσβαση σε αυτές θα πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν στην παροχή υπηρεσιών SST. Τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην κοινοπραξία SST, η οποία συστάθηκε με την απόφαση αριθ. 541/2014/ΕΕ, θα πρέπει να θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τα εν λόγω κριτήρια. Τα εν λόγω κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν ενιαία κοινή πρόταση και να αποδείξουν τη συμμόρφωσή τους με περαιτέρω στοιχεία που αφορούν τη λειτουργική οργάνωση. ▌Θα πρέπει να θεσπισθούν κατάλληλοι κανόνες για την επιλογή και την οργάνωση των συμμετεχόντων κρατών μελών.

(65α)

Πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή για τον καθορισμό των λεπτομερών διαδικασιών και των στοιχείων για τον καθορισμό της συμμετοχής των κρατών μελών. Σε περίπτωση που δεν έχει υποβληθεί κοινή πρόταση ή η Επιτροπή θεωρεί ότι η εν λόγω πρόταση δεν είναι σύμφωνη με τα καθορισθέντα κριτήρια, η Επιτροπή μπορεί να ξεκινήσει ένα δεύτερο στάδιο για τη συμμετοχή των κρατών μελών. Οι διαδικασίες και τα στοιχεία για το εν λόγω δεύτερο στάδιο θα πρέπει να καθορίζουν τις τροχιές που πρέπει να καλύπτονται και να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη να μεγιστοποιηθεί η συμμετοχή των κρατών μελών στην παροχή υπηρεσιών SST. Στις περιπτώσεις που οι εν λόγω διαδικασίες και τα στοιχεία προβλέπουν τη δυνατότητα της Επιτροπής να επιλέγει διάφορες προτάσεις για την κάλυψη όλων των τροχιών, θα πρέπει επίσης να παρέχονται κατάλληλοι μηχανισμοί συντονισμού μεταξύ των ομάδων των κρατών μελών και αποτελεσματική λύση για την κάλυψη όλων των υπηρεσιών SST.

(66)

Μόλις συσταθεί το SST θα πρέπει, αφενός, να τηρεί τις αρχές της συμπληρωματικότητας των δραστηριοτήτων και της συνέχειας των υπηρεσιών SST υψηλής ποιότητας με γνώμονα τον χρήστη και, αφετέρου, να βασίζεται στη βέλτιστη εμπειρογνωμοσύνη. Ως εκ τούτου, το SST θα πρέπει να αποτρέπει την περιττή επικάλυψη. Τυχόν πλεονάζουσες ικανότητες θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συνέχεια, την ποιότητα και την ανθεκτικότητα των υπηρεσιών SST. Οι δραστηριότητες των ομάδων εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να συμβάλλουν στην αποτροπή αυτών των περιττών αλληλεπικαλύψεων.

(67)

Επιπλέον, το SST θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τα υφιστάμενα μέτρα μετριασμού, όπως οι σχετικές με τον μετριασμό των διαστημικών αποβλήτων κατευθυντήριες γραμμές COPUOS και τα σχέδια κατευθυντηρίων γραμμών για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων στο απώτερο διάστημα, ή άλλες πρωτοβουλίες, ▌να διασφαλίζουν την ασφάλεια, την προστασία και τη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων στο απώτερο διάστημα. Για να περιοριστούν οι κίνδυνοι συγκρούσεων, το SST θα επιδιώξει επίσης συνέργειες με πρωτοβουλίες για την ενεργό εξάλειψη και εξουδετέρωση των διαστημικών αποβλήτων. Το SST θα πρέπει να συμβάλλει στη διασφάλιση της ειρηνικής χρήσης και εξερεύνησης του απώτερου διαστήματος. Η αύξηση των διαστημικών δραστηριοτήτων μπορεί να έχει επιπτώσεις στις διεθνείς πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται στον τομέα της διαχείρισης της διαστημικής κυκλοφορίας. Η Ένωση θα πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις αυτές και μπορεί να τις λάβει υπόψη στο πλαίσιο της ενδιάμεσης επανεξέτασης του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου .

(68)

Ως προς το SST, τα διαστημικά καιρικά φαινόμενα και τις δραστηριότητες NEO, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η συνεργασία με διεθνείς εταίρους, ιδίως τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, με διεθνείς οργανισμούς και άλλα τρίτα μέρη, κατά κύριο λόγο για την αποφυγή συγκρούσεων στο διάστημα, την αποτροπή του πολλαπλασιασμού των διαστημικών αποβλήτων και την αύξηση της ετοιμότητας για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες των ακραίων διαστημικών καιρικών φαινομένων και των αντικειμένων κοντά στη Γη.

(69)

Η επιτροπή ασφαλείας του Συμβουλίου συνέστησε να δημιουργηθεί δομή διαχείρισης κινδύνου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ζητήματα ασφάλειας των δεδομένων λαμβάνονται δεόντως υπόψη κατά την εφαρμογή της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, και λαμβάνοντας υπόψη τις εργασίες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίσουν τις κατάλληλες δομές και διαδικασίες διαχείρισης κινδύνου.

(70)

Ακραία και σοβαρά διαστημικά καιρικά φαινόμενα μπορεί να απειλήσουν την ασφάλεια των πολιτών και να διαταράξουν τη λειτουργία των διαστημικών και των επίγειων υποδομών. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να δημιουργηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος μια δευτερεύουσα συνιστώσα διαστημικών καιρικών φαινομένων με σκοπό την αξιολόγηση των κινδύνων από τα διαστημικά καιρικά φαινόμενα και των αντίστοιχων αναγκών των χρηστών, την αύξηση των γνώσεων σχετικά με τους κινδύνους από τα εν λόγω φαινόμενα, την εξασφάλιση της παροχής συναφών υπηρεσιών με γνώμονα τον χρήστη και τη βελτίωση των ικανοτήτων των κρατών μελών να παράγουν υπηρεσίες σχετικά με τα διαστημικά καιρικά φαινόμενα. Η Επιτροπή θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στους τομείς στους οποίους θα παρέχονται οι επιχειρησιακές υπηρεσίες σχετικά με τα διαστημικά καιρικά φαινόμενα, με γνώμονα τις ανάγκες των χρηστών, τους κινδύνους και την τεχνολογική ετοιμότητα. Μακροπρόθεσμα, μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες άλλων τομέων. Η παροχή υπηρεσιών σε ενωσιακό επίπεδο σύμφωνα με τις ανάγκες των χρηστών θα απαιτήσει στοχευμένες, συντονισμένες και συνεχείς δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης, προκειμένου να υποστηριχθεί η εξέλιξη των υπηρεσιών σχετικά με τα διαστημικά καιρικά φαινόμενα. Η παροχή υπηρεσιών σχετικά με τα διαστημικά καιρικά φαινόμενα θα πρέπει να βασίζεται στις υφιστάμενες εθνικές και ενωσιακές ικανότητες και να δίνει τη δυνατότητα ευρείας συμμετοχής των κρατών μελών, ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών και εμπλοκής του ιδιωτικού τομέα.

(71)

Η Λευκή Βίβλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μέλλον της Ευρώπης (17), η Δήλωση της Ρώμης των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των 27 κρατών μελών της ΕΕ (18) και διάφορα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπενθυμίζουν ότι η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για την εγγύηση ασφαλούς, προστατευμένης και ανθεκτικής Ευρώπης, η οποία να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως οι περιφερειακές συγκρούσεις, η τρομοκρατία, οι κυβερνοαπειλές και οι εντεινόμενες μεταναστευτικές πιέσεις. Η ασφαλής και εγγυημένη πρόσβαση στις δορυφορικές επικοινωνίες είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για τους παράγοντες ασφαλείας, και η συγκέντρωση και κοινή χρήση αυτού του νευραλγικού πόρου ασφάλειας σε ενωσιακό επίπεδο ενισχύει μια Ένωση που προστατεύει τους πολίτες της.

(72)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 19ης και 20ής Δεκεμβρίου 2013 (19), στα συμπεράσματά του, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις προετοιμασίες στον τομέα των δορυφορικών επικοινωνιών με στόχο την επόμενη γενιά κυβερνητικών δορυφορικών επικοινωνιών (GOVSATCOM) μέσω της στενής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Το GOVSATCOM έχει επίσης αναγνωριστεί ως ένα από τα στοιχεία της συνολικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας του Ιουνίου του 2016. Το GOVSATCOM θα πρέπει να συμβάλλει στην απάντηση της ΕΕ στις υβριδικές απειλές και να παρέχει στήριξη στη θαλάσσια πολιτική της ΕΕ και στην πολιτική της ΕΕ για την Αρκτική.

(73)

Το GOVSATCOM είναι ένα πρόγραμμα επικεντρωμένο στον χρήστη, με έντονη διάσταση ασφαλείας. Οι περιπτώσεις χρήσης μπορούν να αναλυθούν από τους σχετικούς παράγοντες με βάση τρεις κύριες κατηγορίες: i) τη διαχείριση κρίσεων, που μπορεί να περιλαμβάνει πολιτικές και στρατιωτικές αποστολές και επιχειρήσεις στο πλαίσιο της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας, φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, ανθρωπιστικές κρίσεις και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στη θάλασσα· ii) την επιτήρηση, που μπορεί να περιλαμβάνει την επιτήρηση των συνόρων, την επιτήρηση προ των συνόρων, την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων, τη θαλάσσια επιτήρηση και την παρακολούθηση του παράνομου εμπορίου· και iii) τις βασικές υποδομές, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν το διπλωματικό δίκτυο, τις επικοινωνίες της αστυνομίας, τις ψηφιακές υποδομές (π.χ. κέντρα δεδομένων, διακομιστές), τις υποδομές ζωτικής σημασίας (π.χ. ενέργεια, μεταφορές, υδατοφράγματα) και τις διαστημικές υποδομές.

(73α)

Η ικανότητα και οι υπηρεσίες του GOVSATCOM θα χρησιμοποιούνται σε αποστολές και επιχειρήσεις ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και την προστασία από τους φορείς της Ένωσης και των κρατών μελών. Κατά συνέπεια, απαιτείται κατάλληλο επίπεδο μη εξάρτησης από τρίτα μέρη (τρίτες χώρες και οντότητες από τρίτες χώρες), που να καλύπτει όλα τα στοιχεία GOVSATCOM, όπως οι τεχνολογίες διαστήματος και εδάφους σε επίπεδο συνιστώσας, υποσυστήματος και συστήματος, οι μεταποιητικές βιομηχανίες, οι ιδιοκτήτες και οι φορείς εκμετάλλευσης διαστημικών συστημάτων, η τοποθεσία των συνιστωσών του συστήματος εδάφους.

(74)

Οι δορυφορικές επικοινωνίες είναι ένας πεπερασμένος πόρος, που περιορίζεται από τις δορυφορικές ικανότητες, τη συχνότητα και τη γεωγραφική κάλυψη. Ως εκ τούτου, το GOVSATCOM, για να είναι οικονομικά αποδοτικό και να αξιοποιεί τις οικονομίες κλίμακας, πρέπει να βελτιστοποιεί την αντιστοίχιση ανάμεσα στη ζήτηση GOVSATCOM από εξουσιοδοτημένους χρήστες και στην προσφορά που παρέχεται στο πλαίσιο συμβάσεων GOVSATCOM για δορυφορικές ικανότητες και υπηρεσίες. Δεδομένου ότι η ζήτηση και η δυνητική προσφορά μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου, απαιτείται συνεχής παρακολούθηση και ευελιξία με σκοπό την προσαρμογή των υπηρεσιών GOVSATCOM. ▌

(75)

Οι λειτουργικές απαιτήσεις θα προσδιοριστούν με βάση την ανάλυση των περιπτώσεων χρήσης. Το χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών θα πρέπει να αναπτυχθεί με βάση αυτές τις λειτουργικές απαιτήσεις, σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις ασφαλείας. Το χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών θα πρέπει να καθορίσει την εφαρμοστέα βάση για τις υπηρεσίες που θα παρέχονται μέσω του GOVSATCOM. Για να διατηρηθεί η καλύτερη δυνατή αντιστοίχιση μεταξύ της ζήτησης και των παρεχόμενων υπηρεσιών, το χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών GOVSATCOM μπορεί να χρειάζεται να επικαιροποιείται σε τακτά διαστήματα.

(76)

Στο πρώτο στάδιο του GOVSATCOM (περίπου έως το 2025), θα χρησιμοποιείται η υφιστάμενη ικανότητα. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να παρέχει ικανότητες GOVSATCOM από κράτη μέλη με εθνικά συστήματα και διαστημικές ικανότητες, καθώς και από παρόχους εμπορικών δορυφορικών επικοινωνιών ή υπηρεσιών, λαμβάνοντας υπόψη τα ζωτικά συμφέροντα ασφάλειας της Ένωσης. Σε αυτό το πρώτο στάδιο οι υπηρεσίες θα εισαχθούν κλιμακωτά ▌. Εάν, κατά το πρώτο στάδιο, προκύψει έπειτα από λεπτομερή ανάλυση της μελλοντικής προσφοράς και ζήτησης ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση δεν επαρκεί για να καλύψει την εξελισσόμενη ζήτηση, μπορεί να αποφασιστεί η μετάβαση σε ένα δεύτερο στάδιο και να αναπτυχθούν πρόσθετες εξειδικευμένες διαστημικές υποδομές ή ικανότητες μέσω ενός ή περισσότερων συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, π.χ. με τους ενωσιακούς φορείς εκμετάλλευσης δορυφόρων.

(77)

Για να βελτιστοποιηθούν οι διαθέσιμοι πόροι δορυφορικής επικοινωνίας, για να διασφαλίζεται η πρόσβαση σε αυτούς σε απρόβλεπτες καταστάσεις, όπως οι φυσικές καταστροφές, και για να εξασφαλίζεται η επιχειρησιακή αποδοτικότητα και ο σύντομος χρόνος εξυπηρέτησης, απαιτείται το αναγκαίο επίγειο τμήμα (κόμβοι και, ενδεχομένως, άλλα επίγεια στοιχεία) . Το τελευταίο θα πρέπει να σχεδιαστεί με βάση τις επιχειρησιακές απαιτήσεις και τις απαιτήσεις ασφαλείας. Για να μετριαστούν οι κίνδυνοι, ο κόμβος μπορεί να αποτελείται από περισσότερες από μία φυσικές τοποθεσίες. Ενδέχεται να χρειαστούν και άλλα στοιχεία του επίγειου τμήματος, όπως σταθμοί αγκυροβόλησης.

(78)

Για τους χρήστες των δορυφορικών επικοινωνιών, ο εξοπλισμός χρήστη αποτελεί τη νευραλγική επιχειρησιακή διεπαφή. Η ενωσιακή προσέγγιση όσον αφορά το GOVSATCOM θα πρέπει να δίνει τη δυνατότητα στους περισσότερους χρήστες να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούν τον υφιστάμενο εξοπλισμό χρήστη για τις υπηρεσίες GOVSATCOM ▌.

(79)

Για λόγους επιχειρησιακής αποδοτικότητας, οι χρήστες επισήμαναν ότι είναι σημαντικό να τεθεί ως στόχος η διαλειτουργικότητα του εξοπλισμού χρήστη, και ο εξοπλισμός χρήστη να μπορεί να χρησιμοποιεί διαφορετικά δορυφορικά συστήματα. Ενδέχεται να απαιτηθούν ενέργειες έρευνας και ανάπτυξης στον συγκεκριμένο τομέα.

(80)

Σε επίπεδο υλοποίησης, τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες θα πρέπει να κατανέμονται μεταξύ εξειδικευμένων οντοτήτων, όπως είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας, η ΕΥΕΔ, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, ο Οργανισμός και άλλοι οργανισμοί της Ένωσης, με τέτοιον τρόπο ώστε να ευθυγραμμίζονται με τον κύριο ρόλο τους, ιδίως για τις πτυχές που αφορούν τον χρήστη.

(81)

Η αρμόδια αρχή GOVSATCOM έχει σημαντικό ρόλο να μεριμνά ότι οι χρήστες και άλλες εθνικές οντότητες που διαδραματίζουν κάποιον ρόλο στο GOVSATCOM συμμορφώνονται με τους κανόνες σχετικά με την κατανομή και την ιεράρχηση, καθώς και με τις διαδικασίες ασφαλείας σύμφωνα με τα οριζόμενα στις απαιτήσεις ασφαλείας. Κράτος μέλος που δεν έχει ορίσει αρμόδια αρχή GOVSATCOM θα πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να ορίσει σημείο επαφής για τη διαχείριση τυχόν διαπιστωθείσας συμφόρησης που επηρεάζει το GOVSATCOM.

(81α)

Τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο, η Επιτροπή και η ΕΥΕΔ μπορούν να γίνουν συμμετέχοντες GOVSATCOM, στον βαθμό που επιλέγουν να εξουσιοδοτούν χρήστες GOVSATCOM ή να παρέχουν ικανότητες, χώρους ή εγκαταστάσεις. Δεδομένου ότι πρόκειται για επιλογή του κράτους μέλους το κατά πόσο εξουσιοδοτεί τους χρήστες GOVSATCOM ή παρέχει ικανότητες, χώρους ή εγκαταστάσεις, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να υποχρεωθούν να γίνουν συμμετέχοντες στο GOVSATCOM ή να φιλοξενήσουν υποδομές GOVSATCOM. Συνεπώς, η συνιστώσα GOVSATCOM του προγράμματος δεν θίγει το δικαίωμα των κρατών μελών να μην συμμετέχουν στο GOVSATCOM, μεταξύ άλλων σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο ή συνταγματικές τους επιταγές σε σχέση με πολιτικές που αφορούν τη μη δέσμευση και τη μη συμμετοχή σε στρατιωτικές συμμαχίες.

(82)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίοι όροι εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή όσον αφορά τις λειτουργικές απαιτήσεις για τις υπηρεσίες που παρέχονται στο πλαίσιο του GOVSATCOM. Αυτό θα δώσει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να καθορίσει τις τεχνικές προδιαγραφές για τις περιπτώσεις χρήσης που σχετίζονται με τη διαχείριση κρίσεων, την εποπτεία και τη διαχείριση καίριων υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των διπλωματικών δικτύων επικοινωνίας. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

(83)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίοι όροι εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή όσον αφορά το χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών για τις υπηρεσίες που παρέχονται στο πλαίσιο του GOVSATCOM. Αυτό θα δώσει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να καθορίσει τα χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένης της γεωγραφικής κάλυψης, της συχνότητας, του εύρους ζώνης, του εξοπλισμού χρήστη και των χαρακτηριστικών ασφαλείας. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011.

(84)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίοι όροι εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή όσον αφορά τους κανόνες σχετικά με την κατανομή και την ιεράρχηση για τη χρήση συγκεντρωμένων ικανοτήτων δορυφορικής επικοινωνίας GOVSATCOM. Κατά τον προσδιορισμό των κανόνων ανταλλαγής και ιεράρχησης, Επιτροπή θα πρέπει να λάβει υπόψη τις λειτουργικές απαιτήσεις και τις απαιτήσεις ασφαλείας, καθώς και την ανάλυση των κινδύνων και της αναμενόμενης ζήτησης από τους συμμετέχοντες του GOVSATCOM. Μολονότι οι υπηρεσίες GOVSATCOM θα πρέπει καταρχήν να παρέχονται δωρεάν στους χρήστες GOVSATCOM, εάν η εν λόγω ανάλυση καταλήξει ότι υπάρχει έλλειψη ικανοτήτων και προκειμένου να αποφευχθεί η στρέβλωση της αγοράς, θα μπορούσε να αναπτυχθεί μια πολιτική τιμολόγησης στο πλαίσιο των εν λόγω λεπτομερών κανόνων ανταλλαγής και ιεράρχησης. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011.

(85)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίοι όροι εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή όσον αφορά τη θέση της υποδομής του επίγειου τμήματος για το GOVSATCOM. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να λάβει υπόψη τις λειτουργικές απαιτήσεις και τις απαιτήσεις ασφαλείας , καθώς και την υπάρχουσα υποδομή, για της επιλογή αυτών των θέσεων. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

▌

(87)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 912/2010 θέσπισε τον Οργανισμό του ευρωπαϊκού GNSS, με σκοπό τη διαχείριση ορισμένων πτυχών των προγραμμάτων δορυφορικής πλοήγησης Galileo και EGNOS. Ειδικότερα, ο παρών κανονισμός ορίζει ότι ο Οργανισμός του ευρωπαϊκού GNSS θα αναλάβει νέα καθήκοντα, όχι μόνο όσον αφορά το Galileo και το EGNOS, αλλά και άλλες συνιστώσες του προγράμματος, και ιδίως τη διαπίστευση ασφαλείας. Κατά συνέπεια, το όνομα, τα καθήκοντα και οι οργανωτικές πτυχές του Οργανισμού του ευρωπαϊκού GNSS πρέπει να προσαρμοστούν αναλόγως.

(87α)

Η έδρα του Οργανισμού βρίσκεται στην Πράγα, σύμφωνα με την απόφαση 2010/803/ΕΕ. Για την εκτέλεση των καθηκόντων του Οργανισμού, το προσωπικό του Οργανισμού μπορεί να βρίσκεται σε ένα από τα κέντρα εδάφους του Galileo ή του EGNOS που αναφέρονται στην εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2016/413 της Επιτροπής για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων του προγράμματος που προβλέπονται στη σχετική συμφωνία. Επιπλέον, για να λειτουργήσει ο Οργανισμός με τον πλέον αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο, ένας περιορισμένος αριθμός υπαλλήλων θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε τοπικά γραφεία σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη. Η θέση του προσωπικού εκτός έδρας του Οργανισμού ή των εγκαταστάσεων Galileo και EGNOS δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τη μεταφορά βασικών δραστηριοτήτων του Οργανισμού στα εν λόγω τοπικά γραφεία.

(88)

Η ονομασία του Οργανισμού του ευρωπαϊκού GNSS, ενόψει του διευρυμένου πεδίου δραστηριοτήτων του, το οποίο δεν θα περιορίζεται πλέον στα προγράμματα Galileo και EGNOS, θα πρέπει να τροποποιηθεί. Ωστόσο, στο πλαίσιο του Οργανισμού θα πρέπει να διασφαλιστεί η συνέχεια των δραστηριοτήτων του Οργανισμού του ευρωπαϊκού GNSS, καθώς και η συνέχεια όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις, το προσωπικό και την εγκυρότητα των ειλημμένων αποφάσεων.

(89)

Δεδομένης της εντολής του Οργανισμού και του ρόλου της Επιτροπής στην υλοποίηση του προγράμματος, είναι σκόπιμο να προβλεφθεί ότι ορισμένες από τις αποφάσεις που ελήφθησαν από το διοικητικό συμβούλιο δεν θα πρέπει να εκδοθούν χωρίς τη θετική ψήφο των εκπροσώπων της Επιτροπής.

(90)

Με την επιφύλαξη των εξουσιών της Επιτροπής, το διοικητικό συμβούλιο, το συμβούλιο διαπίστευσης ασφαλείας και ο εκτελεστικός διευθυντής πρέπει να ασκούν τα καθήκοντά τους με πλήρη ανεξαρτησία και να ενεργούν προς το δημόσιο συμφέρον.

(91)

Είναι δυνατόν –και, μάλιστα, πολύ πιθανόν– ορισμένες συνιστώσες του προγράμματος να βασίζονται στη χρήση ευαίσθητων ή συναφών με την ασφάλεια εθνικών υποδομών. Στην περίπτωση αυτή, για λόγους εθνικής ασφάλειας, είναι αναγκαίο να οριστεί ότι στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου και του συμβουλίου διαπίστευσης ασφαλείας θα συμμετέχουν ▌οι εκπρόσωποι των κρατών μελών και οι εκπρόσωποι της Επιτροπής, με βάση την ανάγκη γνώσης . Στο διοικητικό συμβούλιο, συμμετέχουν στην ψηφοφορία μόνο οι εκπρόσωποι των κρατών μελών τα οποία διαθέτουν τέτοιου είδους υποδομές και ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής. Ο Κανονισμός του διοικητικού συμβουλίου και του συμβουλίου διαπίστευσης ασφαλείας πρέπει να ορίζει τις περιπτώσεις στις οποίες εφαρμόζεται αυτή η διαδικασία.

▌

(94)

Σύμφωνα με τις παραγράφους 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας, της 13ης Απριλίου 2016, για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, θα πρέπει το πρόγραμμα να αξιολογείται με βάση πληροφορίες που συλλέγονται στο πλαίσιο της τήρησης ειδικών απαιτήσεων παρακολούθησης και, ταυτόχρονα, να αποφεύγονται οι υπερβολικές ρυθμίσεις και ο διοικητικός φόρτος, ιδίως για τα κράτη μέλη. Κατά περίπτωση, οι απαιτήσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων του προγράμματος.

(94α)

Η χρήση υπηρεσιών που βασίζονται στο Copernicus και το Galileo προβλέπεται ότι θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή οικονομία εν γένει. Ωστόσο, οι ad hoc μετρήσεις και μελέτες περιπτώσεων φαίνεται να κυριαρχούν στην εικόνα σήμερα. Η Επιτροπή, μέσω της Eurostat, θα πρέπει να καθορίσει σχετικές στατιστικές μετρήσεις και δείκτες που θα αποτελέσουν τη βάση για την παρακολούθηση του αντικτύπου των διαστημικών δραστηριοτήτων της ΕΕ με συστηματικό και έγκυρο τρόπο.

(95)

Προκειμένου να εξασφαλισθούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εκτέλεση του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011. Η Επιτροπή θα πρέπει να επικουρείται από μια επιτροπή που θα συνεδριάζει σε ειδική σύνθεση.

(95α)

Επειδή οι συνιστώσες του προγράμματος είναι προσανατολισμένες στον χρήστη, απαιτούν τη συνεχή και ουσιαστική των χρηστών για την εφαρμογή και την ανάπτυξή τους, ιδίως όσον αφορά τον καθορισμό και την επικύρωση των απαιτήσεων παροχής υπηρεσιών. Για να αναβαθμιστεί η αξία για τους χρήστες, η συνεισφορά τους θα πρέπει να επιδιώκεται συστηματικά μέσω τακτικών διαβουλεύσεων με τελικούς χρήστες από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα των κρατών μελών της Ένωσης και, κατά περίπτωση, από διεθνείς οργανισμούς. Προς το σκοπό αυτόν θα πρέπει να συγκροτηθεί ομάδα εργασίας (το «Φόρουμ χρηστών») που να επικουρεί την επιτροπή του προγράμματος με τον προσδιορισμό των αναγκών των χρηστών, την εξακρίβωση της συμμόρφωσης των υπηρεσιών και τον εντοπισμό κενών στις προσφερόμενες υπηρεσίες. Ο εσωτερικός κανονισμός της επιτροπής πρέπει να καθορίζει την οργάνωση της εν λόγω ομάδας εργασίας, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε συνιστώσας και κάθε υπηρεσίας εντός των συνιστωσών. Όποτε είναι δυνατόν, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεισφέρουν στο φόρουμ χρηστών με βάση συστηματική και συντονισμένη διαβούλευση με τους χρήστες σε εθνικό επίπεδο.

(96)

Δεδομένου ότι η χρηστή δημόσια διακυβέρνηση απαιτεί ενιαία διαχείριση του προγράμματος, ταχύτερη λήψη αποφάσεων και ισότιμη πρόσβαση στις πληροφορίες, οι εκπρόσωποι των οντοτήτων στις οποίες έχουν ανατεθεί καθήκοντα σχετικά με το εν λόγω πρόγραμμα θα μπορούσαν να συμμετέχουν ως παρατηρητές στις εργασίες της επιτροπής που συστάθηκε κατ’ εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011. Για τους ίδιους λόγους, οι εκπρόσωποι τρίτων χωρών και διεθνών οργανισμών που έχουν συνάψει διεθνή συμφωνία με την Ένωση , όσον αφορά το πρόγραμμα, τις συνιστώσες ή τις υποσυνιστώσες του, θα μπορούσαν να συμμετέχουν στις εργασίες της επιτροπής με την επιφύλαξη των περιορισμών ασφαλείας και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στους όρους της εν λόγω συμφωνίας. Οι εκπρόσωποι των οντοτήτων στις οποίες έχουν ανατεθεί καθήκοντα σχετικά με το πρόγραμμα, καθώς και οι εκπρόσωποι τρίτων χωρών και διεθνών οργανισμών δεν δικαιούνται να συμμετέχουν στις ψηφοφορίες της επιτροπής. Οι όροι συμμετοχής των παρατηρητών και των ad hoc συμμετεχόντων θα πρέπει να καθορίζονται στους εσωτερικούς κανονισμούς των επιτροπών.

(97)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εκτίμηση της προόδου του προγράμματος ως προς την επίτευξη των στόχων του, η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή όσον αφορά την τροποποίηση του παραρτήματος Χ με σκοπό να επανεξεταστούν ή να συμπληρωθούν οι δείκτες όπου κριθεί απαραίτητο και να συμπληρωθεί ο παρών κανονισμός με διατάξεις για τον καθορισμό πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διενεργεί η Επιτροπή κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι δε διαβουλεύσεις να διενεργούνται σύμφωνα με τις αρχές που προβλέπονται στη διοργανική συμφωνία, της 13ης Απριλίου 2016, για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου. Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(98)

Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού δεν μπορεί να επιτευχθεί ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, επειδή υπερβαίνει τις οικονομικές και τεχνικές ικανότητες κάθε επιμέρους κράτους μέλους και μπορεί, ως εκ τούτου, λόγω του μεγέθους και των επιπτώσεών του, να επιτευχθεί καλύτερα με την ανάληψη δράσης σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που ορίζεται στο άρθρο 5 της ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, που ορίζεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη αυτού του στόχου.

(99)

Προκειμένου να εξασφαλιστούν ενιαίοι όροι εφαρμογής των απαιτήσεων ασφαλείας του προγράμματος, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να ασκούν μέγιστο έλεγχο στις απαιτήσεις ασφαλείας του προγράμματος. Κατά την έκδοση εκτελεστικών πράξεων στον τομέα της ασφάλειας του προγράμματος, η Επιτροπή θα πρέπει να επικουρείται από επιτροπή απαρτιζόμενη από εκπροσώπους των κρατών μελών που συνέρχονται σε ειδική σύνθεση ασφαλείας. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις θα πρέπει να εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011. Λαμβάνοντας υπόψη τον ευαίσθητο χαρακτήρα των θεμάτων ασφάλειας, ο πρόεδρος θα πρέπει να καταβάλλει προσπάθειες για να εξεύρει λύσεις που έχουν την ευρύτερη δυνατή υποστήριξη εντός της επιτροπής. Η Επιτροπή δεν θα πρέπει να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για τον καθορισμό των γενικών απαιτήσεων ασφαλείας του προγράμματος σε περιπτώσεις όπου η επιτροπή δεν εκδίδει γνώμη ,