ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 23.11.2017

COM(2017) 684 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

FMT:Boldσχετικά με τις δραστηριότητες του Ιδρύματος ΔΠΧΑ, της EFRAG και του PIOB για το 2016/FMT

1.Σκοπός και περιεχόμενο της έκθεσης

1 Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 258/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, με τον οποίο επεκτάθηκε το πρόγραμμα της Ένωσης για την υποστήριξη συγκεκριμένων δραστηριοτήτων στον τομέα της χρηματοοικονομικής αναφοράς και της ελεγκτικής για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2014 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020, άρχισε να ισχύει στις 9 Απριλίου 2014, μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα.

Σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 3 του κανονισμού, από το 2015, η Επιτροπή εκπονεί ετήσια έκθεση για τις δραστηριότητες των δικαιούχων του προγράμματος, δηλαδή του Ιδρύματος Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ), της Ευρωπαϊκής Συμβουλευτικής Ομάδας για θέματα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (European Financial Reporting Advisory Group – EFRAG) και του Συμβουλίου Εποπτείας Δημοσίου Συμφέροντος (Public Interest Oversight Board – PIOB). Το περιεχόμενο της έκθεσης ορίζεται περαιτέρω στο άρθρο 9 παράγραφοι 4, 5 και 6 του κανονισμού.

Η έκθεση καλύπτει τις δραστηριότητες του Ιδρύματος ΔΠΧΑ, της EFRAG και του PIOB για το 2016. Ωστόσο, όπου θεωρήθηκε σκόπιμο, στην παρούσα έκθεση αναφέρθηκαν επίσης ορισμένα γεγονότα που συνέβησαν το 2017.

2.Ίδρυμα ΔΠΧΑ

2.1.Γενικές αρχές βάσει των οποίων έχουν καταρτιστεί νέα πρότυπα

Οι γενικές αρχές βάσει των οποίων έχουν καταρτιστεί νέα πρότυπα, συμπεριλαμβανομένων των αρχών της διαφάνειας, της πλήρους και δίκαιης διαβούλευσης και της λογοδοσίας, περιγράφηκαν λεπτομερώς στην προηγούμενη ετήσια έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τις δραστηριότητες του Ιδρύματος ΔΠΧΑ 2 .

Μετά τη δημοσίευση από το IASB (Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων) της έκθεσης της συμβουλευτικής ομάδας ανάλυσης επιπτώσεων 3 , οι συστάσεις της εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στην ανάλυση επιπτώσεων που δημοσιεύτηκε με το νέο πρότυπο ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις, τον Ιανουάριο του 2016.

Το 2016, η Επιτροπή ξεκίνησε συζήτηση σχετικά με την ανάλυση επιπτώσεων για τα νέα πρότυπα ΔΠΧΑ με τα λοιπά μέλη του Ιδρύματος ΔΠΧΑ. Το Εποπτικό Συμβούλιο ολοκλήρωσε τη συζήτηση αυτή τον Φεβρουάριο του 2017, συμφωνώντας ότι το IASB θα πρέπει να συνοδεύει τα σημαντικά πρότυπα με εμπεριστατωμένη ανάλυση επιπτώσεων. Το Εποπτικό Συμβούλιο διαβίβασε το μήνυμα αυτό στους εντολοδόχους, οι οποίοι το έκαναν δεκτό. Και τα δύο μέρη συμφώνησαν ότι η διενέργεια ανάλυσης επιπτώσεων ήταν σημαντική, ώστε να εξασφαλιστεί στήριξη για το νέο ΔΠΧΑ.

Τον Μάιο του 2017, το IASB εξέδωσε το ΔΠΧΑ 17 Ασφαλιστήρια Συμβόλαια, που συνοδευόταν από χωριστή ανάλυση των επιπτώσεων του νέου προτύπου.

2.2.Βασικά επιτεύγματα του IASB το 2016

Το 2016, δύο σημαντικά πρότυπα που εκδόθηκαν προηγουμένως από το IASB, συγκεκριμένα το ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα και το ΔΠΧΑ 15 Έσοδα από συμβάσεις με πελάτες, εγκρίθηκαν στην ΕΕ. Τον Ιανουάριο του 2016, το IASB εξέδωσε ένα ακόμη σημαντικό πρότυπο: το ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις. Το IASB συνέχισε επίσης να ασχολείται με μια σειρά άλλων σημαντικών έργων, ειδικότερα με το νέο πρότυπο ΔΠΧΑ 17 «Ασφαλιστήρια Συμβόλαια», που πρόκειται να αντικαταστήσει το υφιστάμενο ΔΠΧΑ 4, τις τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 4 για την αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας στις ημερομηνίες εφαρμογής ανάμεσα στο ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα και στο νέο πρότυπο για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια (ΔΠΧΑ 17), την πρωτοβουλία γνωστοποίησης και με το εννοιολογικό πλαίσιο.

ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις

Το Συμβούλιο εξέδωσε το ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις, ολοκληρώνοντας τη δεκαετή προσπάθειά του για την αναμόρφωση της λογιστικής των χρηματοδοτικών μισθώσεων. Το ΔΠΧΑ 16 συνιστά σημαντική αναθεώρηση του τρόπου λογιστικής αντιμετώπισης των μισθώσεων από τις εταιρείες, επιβάλλει δε την αναφορά όλων των μισθώσεων στον ισολογισμό του μισθωτή ως περιουσιακών στοιχείων ή υποχρεώσεων. Το νέο πρότυπο έχει ως στόχο να αποτυπώνει ακριβέστερα τις πραγματικές συνέπειες των οικονομικών συναλλαγών και να παρέχει την απαιτούμενη διαφάνεια σχετικά με εκ μισθώσεως περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις των εταιρειών, ούτως ώστε η εκτός ισολογισμού χρηματοδοτική μίσθωση να αρχίσει να αναγνωρίζεται. Αναμένεται να βελτιώσει τη συγκρισιμότητα μεταξύ εταιρειών που μισθώνουν και εταιρειών που συνάπτουν δάνεια προκειμένου να αγοράσουν.

Στις συμβουλές που διατύπωσε τον Μάρτιο του 2017, η EFRAG συνιστούσε την υιοθέτηση του ΔΠΧΑ 16 στην ΕΕ, βάσει των συμπερασμάτων της ότι το νέο πρότυπο πληροί τα απαιτούμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά και προάγει το ευρωπαϊκό δημόσιο συμφέρον.

Λοιπά επιτεύγματα σε βασικά έργα

Το 2016, το IASB συνέχισε να εργάζεται εντατικά για την ολοκλήρωση του νέου προτύπου σχετικά με τα ασφαλιστήρια συμβόλαια, το οποίο τελικά εκδόθηκε στις 18 Μαΐου 2017. Κατά τις εκ νέου διαβουλεύσεις, το IASB διεξήγαγε εκτενή διάλογο με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Το έργο αυτό θα προσφέρει την απαιτούμενη διαφάνεια στην πληθώρα των λογιστικών πρακτικών που εφαρμόζονται σήμερα σε ολόκληρο τον τομέα. Το νέο πρότυπο αναμένεται να οδηγήσει σε πιο ρεαλιστική απεικόνιση και μεγαλύτερη συγκρισιμότητα των οικονομικών επιδόσεων του ασφαλιστικού κλάδου στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο. Το επείγον του έργου αυτού υπογραμμίστηκε από πρόσκληση του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προς το IASB να ολοκληρώσει το ασφαλιστικό πρότυπο το συντομότερο δυνατόν 4 .

Τον Σεπτέμβριο του 2016, το IASB δημοσίευσε τροποποιήσεις στο υφιστάμενο πρότυπο για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια, το ΔΠΧΑ 4, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις προσωρινές συνέπειες λόγω των διαφορετικών ημερομηνιών έναρξης ισχύος του ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα (ημερομηνία έναρξης ισχύος 1η Ιανουαρίου 2018) και του νέου προτύπου για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια (ημερομηνία έναρξης ισχύος 1η Ιανουαρίου 2021). Μερικές από τις εταιρείες που εκδίδουν ασφαλιστήρια συμβόλαια έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την ανάγκη εφαρμογής δύο σημαντικών αλλαγών στη λογιστική τους σε διαφορετικές ημερομηνίες. Τόνισαν, επίσης, ότι θα μπορούσε να προκύψει αυξημένη λογιστική μεταβλητότητα του κέρδους ή της ζημίας, εάν οι νέες απαιτήσεις για τα χρηματοοικονομικά μέσα εφαρμόζονταν πριν από τις νέες απαιτήσεις για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Αυτές οι ανησυχίες εκφράστηκαν, επίσης, από την EFRAG, στην επιστολή παρατηρήσεών της σχετικά με το Σχέδιο Προτύπου των τροποποιήσεων στο ΔΠΧΑ 4. Κατά συνέπεια, οι προτάσεις του IASB σε αυτόν τον τομέα έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες αυτές, λαμβάνοντας συγχρόνως υπόψη και τις ανάγκες των χρηστών των οικονομικών καταστάσεων.

Επιπλέον, το IASB έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την πρωτοβουλία γνωστοποίησης, η οποία περιλαμβάνει ένα χαρτοφυλάκιο έργων που αναλαμβάνονται με σκοπό τη βελτίωση των γνωστοποιήσεων στη χρηματοοικονομική αναφορά, ώστε οι γνωστοποιήσεις να καταστούν πιο αποτελεσματικές και, επομένως, λιγότερο πολύπλοκες και ογκώδεις, χωρίς να υπονομεύεται ο πρωταρχικός στόχος της πιστής αποτύπωσης της οικονομικής πραγματικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, το IASB δημοσίευσε, τον Μάρτιο του 2017, ένα έγγραφο συζήτησης σχετικά με τις αρχές της γνωστοποίησης, το οποίο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πρωτοβουλίας γνωστοποίησης.

Τέλος, το IASB συνέχισε να λαμβάνει μέτρα προκειμένου να διασφαλίσει την εφαρμογή του ΔΠΧΑ με συνολικά συνεκτικό τρόπο. Στο πλαίσιο αυτό, το IASB συγκρότησε ομάδες πόρων για τη μετάβαση (Transition Resource Groups – TRG), με σκοπό τη διευκόλυνση της εφαρμογής του ΔΠΧΑ 15 Έσοδα από συμβάσεις με πελάτες και του ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα 5 . Μια άλλη ομάδα TRG προβλέπεται, επίσης, αναφορικά με το νέο πρότυπο για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια (ΔΠΧΑ 17), με στόχο αφενός να παρέχει ένα δημόσιο φόρουμ μέσω του οποίου τα ενδιαφερόμενα μέρη παρακολουθούν τη συζήτηση των ερωτημάτων που εγείρονται σχετικά με την εφαρμογή του προτύπου, και αφετέρου να συνδράμει το Διοικητικό Συμβούλιο του IASB να κρίνει κατά πόσον θα απαιτηθούν δράσεις για την αντιμετώπιση των εν λόγω ερωτημάτων 6 .

2.3.Ανάπτυξη αναθεωρημένου εννοιολογικού πλαισίου

Το 2016, το IASB συνέχισε να ασχολείται με το έργο του εννοιολογικού πλαισίου, μετά τη δημοσίευση του Σχεδίου Προτύπου όπου προτείνονται αλλαγές στο πλαίσιο και στην περίοδο διαβούλευσης. Το Συμβούλιο προτίθεται να δημοσιεύσει το αναθεωρημένο εννοιολογικό πλαίσιο στα τέλη του 2017.

Το εννοιολογικό πλαίσιο περιγράφει έννοιες για χρηματοοικονομική αναφορά γενικού ενδιαφέροντος. Μεταξύ άλλων, στο Σχέδιο Προτύπου εξετάζονται τα εξής θέματα: σύνεση, πιστή παρουσίαση και επιχειρηματικό μοντέλο κάθε οικονομικής οντότητας 7 .

Σύνεση

Τον Μάιο του 2016, το Συμβούλιο αποφάσισε προσωρινά να επιβεβαιώσει ότι το αναθεωρημένο εννοιολογικό πλαίσιο θα πρέπει να περιλαμβάνει αναφορά στη σύνεση, η οποία περιγράφεται ως άσκηση προσοχής κατά τη λήψη αποφάσεων υπό συνθήκες αβεβαιότητας, όπως προτείνεται στο Σχέδιο Προτύπου. Τον Σεπτέμβριο του 2016, το Συμβούλιο αποφάσισε προσωρινά ότι το βασικό σώμα του αναθεωρημένου εννοιολογικού πλαισίου θα πρέπει να αναγνωρίζει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα έσοδα ίσως χρήζουν διαφορετικής μεταχείρισης από τα έξοδα, όπως και τα περιουσιακά στοιχεία από τις υποχρεώσεις.

Πιστή παρουσίαση

Τον Μάιο του 2016, το Συμβούλιο αποφάσισε προσωρινά να επιβεβαιώσει ότι η συνάφεια και η πιστή παρουσίαση θα πρέπει να συνεχίσουν να προσδιορίζονται ως δύο θεμελιώδη ποιοτικά χαρακτηριστικά της χρήσιμης χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. Επιπλέον, το Συμβούλιο αποφάσισε προσωρινά να περιγράψει την αβεβαιότητα της επιμέτρησης ως παράγοντα που επηρεάζει την πιστή παρουσίαση, και να διευκρινίσει (στη βάση συμπερασμάτων σχετικά με το αναθεωρημένο πλαίσιο) ότι μπορεί να υφίσταται συμβιβασμός ανάμεσα στα θεμελιώδη ποιοτικά χαρακτηριστικά της συνάφειας και της πιστής παρουσίασης.

Επιχειρηματικό μοντέλο

Τον Δεκέμβριο του 2016, το Συμβούλιο αποφάσισε προσωρινά να επιβεβαιώσει την προσέγγιση όσον αφορά τις επιχειρηματικές δραστηριότητες όπως προτείνεται στο Σχέδιο Προτύπου. Ειδικότερα, το αναθεωρημένο εννοιολογικό πλαίσιο θα αναλύσει πώς ο τρόπος διεξαγωγής των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων από μια οικονομική οντότητα ενδέχεται να επηρεάσει τις αποφάσεις σχετικά με τη λογιστική μονάδα, την επιμέτρηση, την παρουσίαση και τη γνωστοποίηση, αλλά δεν θα εισαγάγει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες ως πρωταρχική έννοια που επηρεάζει όλους τους τομείς της χρηματοοικονομικής αναφοράς.

3.EFRAG

3.1.Συνυπολογισμός της αρχής της πραγματικής εικόνας και ενίσχυση των αξιολογήσεων της EFRAG σχετικά με τις επιπτώσεις νέων ΔΠΧΑ στο δημόσιο συμφέρον

Η EFRAG συνεισφέρει καθ’ όλη τη διαδικασία κατάρτισης προτύπων, σχολιάζοντας τις προτάσεις του IASB και ενεργώντας προορατικά με στόχο την προώθηση της συζήτησης στην Ευρώπη σχετικά με σημαντικά λογιστικά ζητήματα. Ο σχολιασμός και οι προορατικές ενέργειες είναι εκ των ων ουκ άνευ ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι ευρωπαϊκές απόψεις περί ανάπτυξης της χρηματοοικονομικής αναφοράς διατυπώνονται ορθά και με σαφήνεια κατά τη διαδικασία κατάρτισης προτύπων, προκειμένου τα καθοριζόμενα πρότυπα να είναι κατάλληλα για την Ευρώπη.

Μετά την εφαρμογή της μεταρρύθμισης σε θέματα διακυβέρνησης το 2014, η EFRAG συνέχισε να διενεργεί αξιολογήσεις σχετικά με την έγκριση, εστιαζόμενη στο κατά πόσον τα ΔΠΧΑ πληρούσαν όλα τα τεχνικά κριτήρια του κανονισμού ΔΛΠ, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της πραγματικής εικόνας, ενίσχυσε δε την αξιολόγησή της ως προς το κατά πόσον οι νέες ή οι προτεινόμενες απαιτήσεις χρηματοοικονομικής αναφοράς προάγουν το δημόσιο συμφέρον. Το 2016, η EFRAG, επικουρούμενη από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, ανέπτυξε περαιτέρω τη δική της μεθοδολογία ανάλυσης των επιπτώσεων. Στο πλαίσιο αυτό, διενεργήθηκε η πρώτη πλήρης ανάλυση των επιπτώσεων, στο πλαίσιο των συμβουλών της EFRAG σχετικά την έγκριση του ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις, η οποία θα χρησιμεύσει, πιλοτικά, για την περαιτέρω οικοδόμηση ικανοτήτων και εμπειριών της EFRAG στον εν λόγω τομέα.

Το 2016, οι εργασίες της EFRAG επικεντρώθηκαν στην παροχή συμβουλών σχετικά με την έγκριση δύο σημαντικών προτύπων: ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις και Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 4: Εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά Μέσα» σε συνδυασμό με το ΔΠΧΑ 4 «Ασφαλιστήρια Συμβόλαια». Και στις δύο περιπτώσεις, η EFRAG παρείχε τις τελικές συμβουλές της για την έγκριση το 2017.

Οι συμβουλές σχετικά με την έγκριση του ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις βασίστηκαν σε τεκμηριωμένη ανάλυση των επιπτώσεων που κάλυπτε συγκεκριμένα ζητήματα, τα οποία προσδιορίστηκαν από την Επιτροπή στο αίτημά της για παροχή συμβουλών σχετικά με την έγκριση. Στο πλαίσιο αυτό, η EFRAG εκτίμησε ότι το ΔΠΧΑ 16 αναμένεται να βελτιώσει τη χρηματοοικονομική αναφορά και να επιτύχει έναν αποδεκτό συμβιβασμό ανάμεσα στα οφέλη, για την ευρωπαϊκή οικονομία, της μεγαλύτερης διαφάνειας και της καλύτερης πληροφόρησης ως προς τη λήψη αποφάσεων και τις συναφείς δαπάνες. Επιπλέον, η EFRAG δεν αναμένει ότι το ΔΠΧΑ 16 θα έχει ουσιώδη επίπτωση στην πρόσβαση των οντοτήτων στην τιμολόγηση της μίσθωσης, αλλά και στην ίδια την τιμολόγηση ως πηγή χρηματοδότησης. Η EFRAG εκτίμησε ότι το ΔΠΧΑ 16 ενδέχεται να έχει ορισμένες αρνητικές επιπτώσεις στον κλάδο της χρηματοδοτικής μίσθωσης, καθώς οι μισθωτές στρέφονται σε εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης, ωστόσο οι επιπτώσεις αναμένεται να είναι περιορισμένες. Γενικά, η EFRAG εκτίμησε ότι το ΔΠΧΑ 16 δεν αναμένεται να έχει ουσιώδεις δυσμενείς ή δυσανάλογες επιπτώσεις στον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Βάσει των δικών της εργασιών και των πληροφοριών που παρείχε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η EFRAG εκτίμησε ότι το ΔΠΧΑ 16 δεν αναμένεται να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ευρώπη. Τέλος, η EFRAG εκτίμησε ότι οι οικονομικές οντότητες της ΕΕ δεν θα βρεθούν συνολικά σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους που χρησιμοποιούν τις ΓΑΛΑ των ΗΠΑ. Συνεπώς, η EFRAG κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έγκριση του ΔΠΧΑ 16 προάγει το ευρωπαϊκό δημόσιο συμφέρον.

Η EFRAG παρείχε επίσης στην Επιτροπή συμβουλές σχετικά με την έγκριση της τροποποίησης του ΔΠΧΑ 4 Ασφαλιστήρια Συμβόλαια, με σκοπό την αντιμετώπιση των προσωρινών συνεπειών λόγω των διαφορετικών ημερομηνιών έναρξης ισχύος του ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα και του επικείμενου νέου προτύπου για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Η EFRAG κατέληξε στο συμπέρασμα ότι συνολικά αυτές οι τροποποιήσεις θα προάγουν το ευρωπαϊκό δημόσιο συμφέρον, ωστόσο επεσήμανε ότι δεν αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες περί κόστους πολλών οντοτήτων που ασκούν ασφαλιστικές δραστηριότητες, χωρίς αυτή να είναι η κύρια δραστηριότητά τους. Επομένως, η EFRAG δεν μπόρεσε να αποκλείσει το ενδεχόμενο το πεδίο εφαρμογής αυτών των τροποποιήσεων να δημιουργήσει ζήτημα ανταγωνισμού. Ωστόσο, δεν ήταν σε θέση να διαπιστώσει κατά πόσον ένα τέτοιο ζήτημα μπορεί να είναι ουσιώδες από οικονομική άποψη.

Στις 29 Ιουνίου 2017, τα κράτη μέλη στην κανονιστική επιτροπή λογιστικών θεμάτων γνωμοδότησαν θετικά σχετικά με έναν κανονισμό της Επιτροπής για την υιοθέτηση του ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις. Η επιτροπή γνωμοδότησε επίσης θετικά σχετικά με έναν κανονισμό της Επιτροπής για την υιοθέτηση των τροποποιήσεων του IASB στο ΔΠΧΑ 4 Εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά Μέσα» σε συνδυασμό με το ΔΠΧΑ 4 «Ασφαλιστήρια Συμβόλαια», μαζί με μια ενωσιακή επέκταση του πεδίου εφαρμογής, που επιτρέπει στους τομείς των ασφαλίσεων εντός χρηματοπιστωτικών ομίλων ετερογενών δραστηριοτήτων να αναβάλουν την εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 έως την 1η Ιανουαρίου 2021 το αργότερο. Αυτό επιτρέπει στις ασφαλιστικές εταιρείες, είτε αποτελούν τμήμα κατεξοχήν ασφαλιστικού ομίλου είτε αποτελούν τμήμα χρηματοπιστωτικού ομίλου ετερογενών δραστηριοτήτων (τραπεζικός-ασφαλιστικός όμιλος), να εισαγάγουν το ΔΠΧΑ 9 ταυτόχρονα με το ΔΠΧΑ 17, το νέο πρότυπο για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Μέσω της ισότιμης μεταχείρισης των ασφαλιστικών εταιρειών, ανεξαρτήτως νομικής δομής, ο κανονισμός θα διασφαλίζει ότι οι ασφαλιστές σε όλη την Ευρώπη θα δραστηριοποιούνται επί ίσοις όροις και θα αποφεύγονται οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.

3.2.Συνυπολογισμός της πολυμορφίας των λογιστικών και οικονομικών μοντέλων και των απόψεων που εκφράζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η EFRAG εφαρμόζει δέουσα διαδικασία, η οποία επιτρέπει σε όλες τις συνιστώσες στην Ευρώπη να εκφράζουν τις απόψεις τους ώστε να εξετάζονται από την EFRAG, και εξασφαλίζει ότι λαμβάνονται υπόψη η πολυμορφία των λογιστικών και οικονομικών μοντέλων και οι απόψεις που εκφράζονται στην Ευρώπη, καθώς και ότι τα νέα ΔΠΧΑ ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Ένωσης 8 . Μετά τη μεταρρύθμιση, δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στη διαφάνεια των συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου της EFRAG και της ομάδας τεχνικών εμπειρογνωμόνων (TEG) της EFRAG 9 .

3.3.Εφαρμογή της μεταρρύθμισης της διακυβέρνησης ύστερα από σύσταση της έκθεσης Maystadt

Η μεταρρύθμιση της διακυβέρνησης της EFRAG, η οποία τέθηκε σε εφαρμογή την 31η Οκτωβρίου 2014, ενίσχυσε τη νομιμότητα και την αντιπροσωπευτικότητα της οργάνωσης και είχε ως αποτέλεσμα μια πιο συνεκτική διαδικασία για τη συμμετοχή της ΕΕ στη διαδικασία καθορισμού προτύπων. Την 1η Ιουλίου 2016, ο Jean-Paul Gauzès, πρώην ευρωβουλευτής, διορίστηκε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της EFRAG. Ο διορισμός του από την Επιτροπή είχε εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Το 2016, η EFRAG κατέληξε σε όλα τα συμπεράσματά της, με συναίνεση, χωρίς να χρειαστούν ψηφοφορίες. Η υλοποίηση της επικοινωνιακής στρατηγικής της EFRAG, η οποία υποστηρίχθηκε από μια ομάδα που συγκροτήθηκε υπό την ηγεσία του προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της EFRAG, αναμένεται να ενισχύσει την ορατότητα και την αξιοπιστία της EFRAG.

Ενόψει της εναλλαγής του Διοικητικού Συμβουλίου της EFRAG, που θα πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο του 2017, η EFRPAG επιδιώκει επί του παρόντος να διευρύνει τα μέλη της μεταξύ των ευρωπαϊκών οργανισμών και των εθνικών οργανισμών που σχετίζονται με τη χρηματοοικονομική αναφορά. Επιπλέον, για την προαγωγή μιας ευρύτερης αντιπροσωπευτικότητας του Διοικητικού Συμβουλίου της EFRAG, η Γενική Συνέλευση της EFRAG, στη συνεδρίασή της στις 12 Απριλίου 2017, αποφάσισε να καταστήσει αυστηρότερο τον εσωτερικό κανονισμό της EFRAG, προκειμένου το πολύ τρία μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της EFRAG να έχουν την ίδια υπηκοότητα.

Στις 13 Απριλίου 2016, η Επιτροπή πρότεινε στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο την παράταση της χρηματοδότησης της EFRAG για την περίοδο 2017-2020 10 . Κατόπιν επιτυχών διαπραγματεύσεων, η παράταση της χρηματοδότησης της EFRAG εγκρίθηκε τελικά στις 17 Μαΐου 2017 11 .

4.PIOB – Εξελίξεις στη διαφοροποίηση της χρηματοδότησης το 2016

To PIOB είναι καταρχάς επιφορτισμένο με την επίβλεψη των Συμβουλίων της IFAC (International Federation of Accountants – Διεθνής Ομοσπονδία Λογιστών), που είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη και την έγκριση των διεθνών προτύπων και του κώδικα δεοντολογίας για τους ελεγκτές. Ιδιαίτερη σημασία έχουν τα Διεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα (International Standards on Auditing – ISA), τα οποία μπορεί να υιοθετήσει η Επιτροπή προκειμένου να χρησιμοποιούνται σε ολόκληρη την ΕΕ. Τελικός στόχος για το PIOB είναι να διασφαλίζει ότι τα εν λόγω πρότυπα αναπτύσσονται προς το δημόσιο συμφέρον.

Προκειμένου το PIOB να εκτελεί ορθά αυτές τις βασικές λειτουργίες δημοσίου συμφέροντος, είναι σημαντικό να εξασφαλίζεται ότι η χρηματοδότηση του ιδρύματος έχει σχεδιαστεί κατά τέτοιον τρόπο ώστε να διατηρείται η πραγματική και η υποκειμενική ανεξαρτησία του. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ορθή διαφοροποίηση των σταθερών πηγών χρηματοδότησης αναμένεται να εξασφαλίσει όχι μόνο τη διατήρηση της συνέχειάς του, αλλά και την εγγύηση της ανεξαρτησίας του. Η σημασία της διαφοροποίησης της χρηματοδότησης είχε ήδη αναγνωριστεί κατά τη μεταρρύθμιση της IFAC, το 2003, η οποία αποτέλεσε την απαρχή του υφιστάμενου συστήματος κατάρτισης διεθνών προτύπων, συμπεριλαμβανομένου του PIOB.

Από την ίδρυσή του το 2005 έως το 2010, οπότε τέθηκε σε εφαρμογή το κοινοτικό πρόγραμμα χρηματοδότησης που θεσπίστηκε με την απόφαση 716/2009/ΕΚ, και εκτός ορισμένων συνεισφορών σε είδος από την Ισπανία (το PIOB εδρεύει στη Μαδρίτη), το PIOB εχρηματοδοτείτο αποκλειστικά από την IFAC.

Οι πόροι που διατίθενται από την IFAC σε ένα δεδομένο έτος αντιστοιχούν στη μέγιστη εγγυημένη συνεισφορά που παρέχεται στο PIOB, χωρίς περαιτέρω παρέμβαση από την IFAC. Οι συνεισφορές από πηγές εκτός της IFAC αντικαθιστούν και, ως εκ τούτου, μειώνουν τη συνεισφορά της IFAC για το συγκεκριμένο έτος. Ιδανικά, το ποσοστό της συνεισφοράς της IFAC στις συνολικές ετήσιες δαπάνες του PIOB δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το ήμισυ του συνόλου.

Η συνεισφορά της ΕΕ κατά την περίοδο 2010-2016 έχει ενθαρρύνει άλλους δυνητικούς χορηγούς να προβούν και οι ίδιοι σε συνεισφορές. Κατά το έτος 2016, όπως φαίνεται στη σελίδα 1 των οικονομικών καταστάσεων για το 2016, τα έσοδα του PIOB ανήλθαν σε 1 563 565 EUR. Από την IFAC εξασφαλίστηκαν 914 758 EUR, ποσό που αντιστοιχεί στο 58,50 % του συνόλου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέθεσε 318 000 EUR (312 000 EUR το 2015), ήτοι το 20,34 % του συνολικού ποσού. Από την Accountability Authority του Άμπου Ντάμπι εξασφαλίστηκαν, όπως και το 2015, 120 000 EUR, ποσό που αντιστοιχεί στο 7,67 % του συνόλου. Η IOSCO διέθεσε, όπως και το 2015, 100 000 EUR, ποσό που αντιστοιχεί στο 6,40 % του συνόλου. Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών διατήρησε τη συνεισφορά της σε 23 000 EUR, ποσό που αντιπροσωπεύει το 1,48 % του συνόλου. Το Συμβούλιο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (Financial Reporting Council) του Ηνωμένου Βασιλείου διέθεσε, όπως και το 2015, 40 000 EUR, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,56 % του συνόλου. Τέλος, το Ινστιτούτο CFA διέθεσε για πρώτη φορά συνεισφορά που ανήλθε σε 45 000 EUR, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,88 % του συνόλου. Τα υπόλοιπα 2 807 EUR αντιστοιχούν σε έσοδα από τόκους.

Η συνεισφορά της IFAC, που ανήλθε στο 58,50 % της συνολικής χρηματοδότησης του PIOB το 2016, είναι κατά τι χαμηλότερη από αυτή του 2015 (60,67 %), και πολύ παρεμφερής με αυτή του 2014 (58,19 %). Επομένως, φαίνεται να κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Το άρθρο 9 παράγραφος 5 του κανονισμού προβλέπει ότι, αν η χρηματοδότηση από την IFAC σε ένα δεδομένο έτος υπερβεί τα δύο τρίτα της συνολικής ετήσιας χρηματοδότησης του PIOB, η Επιτροπή προτείνει τον περιορισμό της ετήσιας συνεισφοράς της για το έτος αυτό σε 300 000 EUR κατ’ ανώτατο όριο. Κατά το έτος 2016 (όπως και το 2014 και το 2015), κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί και, ως εκ τούτου, δεδομένου ότι το κρίσιμο όριο συνεισφοράς της IFAC που ορίζεται στον κανονισμό (66,66 %) δεν είχε επιτευχθεί, η Επιτροπή δεν χρειάζεται να αναθεωρήσει τη συνεισφορά της προς το PIOB για το 2016.

5.Συμπεράσματα

Ίδρυμα ΔΠΧΑ

Τον Ιανουάριο του 2016, το IASB εξέδωσε ένα ακόμη σημαντικό πρότυπο: το ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις, ολοκληρώνοντας τη δεκαετή προσπάθειά του για την αναμόρφωση της λογιστικής των χρηματοδοτικών μισθώσεων, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2016, το IASB δημοσίευσε τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 4 Ασφαλιστήρια συμβόλαια. Το IASB συνέχισε επίσης να ασχολείται με μια σειρά άλλων σημαντικών έργων, ειδικότερα με το νέο πρότυπο για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια (το ΔΠΧΑ 17, που ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2017), την πρωτοβουλία γνωστοποίησης και με το εννοιολογικό πλαίσιο.

Ως προς το κατά πόσον τα ΔΠΧΑ:

•    Λαμβάνουν δεόντως υπόψη διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα: Το ΔΠΧΑ 9, το οποίο εγκρίθηκε στην ΕΕ τον Νοέμβριο του 2016, αναγνωρίζει ρητά τη σημασία των επιχειρηματικών μοντέλων για τον προσδιορισμό της επιμέτρησης των χρηματοοικονομικών μέσων. Η Επιτροπή έχει αναλάβει δέσμευση να παρακολουθεί στενά τις επιπτώσεις του ΔΠΧΑ 9 12 , ώστε να εξασφαλίζεται ότι εξυπηρετεί τη μακροπρόθεσμη επενδυτική στρατηγική της ΕΕ 13 . Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή απέστειλε στην EFRAG, τον Μάιο του 2017, αίτημα για παροχή τεχνικών συμβουλών σχετικά με τη λογιστική μεταχείριση συμμετοχικών τίτλων βάσει του ΔΠΧΑ 9 σε επίπεδο μακροπρόθεσμων επενδύσεων. Σε ένα πρώτο στάδιο, η Επιτροπή ζήτησε από την EFRAG να διεξαγάγει έρευνα στον τομέα αυτόν, έως τα τέλη του 2017, προκειμένου να αξιολογήσει τις δυνητικές επιπτώσεις του ΔΠΧΑ 9 στις μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Σε δεύτερο στάδιο, η Επιτροπή ζήτησε από την EFRAG να προσδιορίσει, έως τα μέσα του 2018, κατά πόσον και με ποιον τρόπο θα μπορούσε να βελτιωθεί το ΔΠΧΑ 9 όσον αφορά τη λογιστική μεταχείριση συμμετοχικών τίτλων που διατηρούνται ως μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Επιπλέον, οι τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 4 αντιμετωπίζουν το ζήτημα της αναντιστοιχίας των ημερομηνιών εφαρμογής ανάμεσα στο ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα και στο νέο πρότυπο για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια (ΔΠΧΑ 17), γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τον ασφαλιστικό κλάδο. Τέλος, το εννοιολογικό πλαίσιο δίνει μεγαλύτερη έμφαση στα επιχειρηματικά μοντέλα.

•    Αντικατοπτρίζουν τις πραγματικές συνέπειες των οικονομικών συναλλαγών: Το ΔΠΧΑ 16 αποσκοπεί να αποτυπώνει ακριβέστερα τις πραγματικές συνέπειες των οικονομικών συναλλαγών και να παρέχει την απαιτούμενη διαφάνεια σχετικά με εκ μισθώσεως περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις των εταιρειών. Το ΔΠΧΑ 17 Ασφαλιστήρια Συμβόλαια αναμένεται και αυτό να αποτυπώνει ρεαλιστικά και να παρέχει μεγαλύτερη συγκρισιμότητα των οικονομικών επιδόσεων του ασφαλιστικού κλάδου ανά τις διάφορες περιφέρειες. Αυτό το ζήτημα θα εξεταστεί λεπτομερώς από την EFRAG στο πλαίσιο των εργασιών της σχετικά με τις συμβουλές για την έγκριση του νέου προτύπου.

•    Δεν είναι υπερβολικά περίπλοκα: Το ΔΠΧΑ 9 είναι ένα περίπλοκο πρότυπο, ωστόσο εισήγαγε απλουστεύσεις στη λογιστική των χρηματοοικονομικών μέσων. Κατά τη γνώμη της EFRAG, όπως διατυπώνεται στις συμβουλές σχετικά με την έγκριση, το ΔΠΧΑ 9 δεν περιέχει πολύπλοκα σημεία που να δυσχεραίνουν την κατανόηση. Επιπλέον, σημειώνεται ότι η πρωτοβουλία γνωστοποίησης αναμένεται να συμβάλει περαιτέρω στον στόχο της επίτευξης μιας λιγότερο πολύπλοκης και ογκώδους χρηματοοικονομικής αναφοράς.

•    Προλαμβάνουν τεχνητές βραχυπρόθεσμες στρεβλώσεις και στρεβλώσεις που σχετίζονται με τη μεταβλητότητα: Όσον αφορά το ΔΠΧΑ 17 Ασφαλιστήρια Συμβόλαια, η Επιτροπή, με τη βοήθεια της EFRAG, θα εξετάσει αυτήν την πτυχή κατά τη διαδικασία έγκρισης, μετά τη δημοσίευση του προτύπου από το IASB.

Όσον αφορά το εννοιολογικό πλαίσιο, η Επιτροπή επαναλαμβάνει τη στήριξή της στην επαναφορά της έννοιας της σύνεσης και θα παρακολουθεί στενά την τελική φάση αυτού του έργου.

Τέλος, η Επιτροπή χαιρετίζει την ανάλυση των επιπτώσεων, η οποία συνόδευε τα δύο νέα σημαντικά πρότυπα ΔΠΧΑ 16 και ΔΠΧΑ 17, και καλεί το IASB να εμβαθύνει στην ανάλυση των επιπτώσεων των νέων ή των τροποποιημένων προτύπων.

EFRAG

Με την υλοποίηση της μεταρρύθμισης της διακυβέρνησής της και τον διορισμό του προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της, η EFRAG ενίσχυσε τη νομιμότητα των θέσεών της και συνέβαλε σημαντικά στην επίτευξη του στόχου να εκφράζεται η Ευρώπη με ενιαία φωνή.

Η EFRAG συνέχισε να λαμβάνει υπόψη στις αξιολογήσεις της σχετικά με την έγκριση το κατά πόσον τα ΔΠΧΑ πληρούν όλα τα τεχνικά κριτήρια του κανονισμού ΔΛΠ, και ενίσχυσε την εμβέλεια της αξιολόγησής της ως προς το κατά πόσον οι νέες ή οι προτεινόμενες απαιτήσεις χρηματοοικονομικής αναφοράς προάγουν το ευρωπαϊκό δημόσιο συμφέρον.

Η Επιτροπή εκτίμησε θετικά τη διεξοδική ανάλυση των επιπτώσεων, στην οποία στηρίζονταν οι συμβουλές της EFRAG σχετικά με την έγκριση του ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις, και ενθαρρύνει την EFRAG να αναπτύξει περαιτέρω τις ικανότητές της στον τομέα αυτόν.

Χάρη στη διευρυμένη δέουσα διαδικασία, η EFRAG ήταν σε θέση να αξιολογεί επαρκώς κατά πόσον τα σχέδια, τα νέα ή τα τροποποιημένα ΔΠΧΑ ανταποκρίνονταν στις ανάγκες της Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλία των λογιστικών και οικονομικών μοντέλων και απόψεων στην ΕΕ.

PIOB

Όσον αφορά το PIOB, η διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης συνεχίστηκε, με την ενσωμάτωση του Ινστιτούτου CFA ως χορηγού. Το συνολικό ποσό πηγών εσόδων που διατέθηκε από την IFAC το 2016, όπως φαίνεται στη σελίδα 1 των οικονομικών της καταστάσεων για το 2016, είναι 58,50 %, ήτοι είναι χαμηλότερο από το 2015 (60,67 %) και πολύ κατώτερο από το κατώφλι των δύο τρίτων που προβλέπεται στον κανονισμό.

Τα επόμενα χρόνια, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις στη χρηματοδότηση και θα συνεργάζεται με άλλους ενδιαφερόμενους δυνητικούς χορηγούς, ιδίως με άλλα μέλη του Monitoring Group (ομάδα παρακολούθησης), για να εξασφαλίζεται ότι το PIOB επωφελείται από ένα διαυγές, σταθερό, διαφοροποιημένο και κατάλληλο σύστημα χρηματοδότησης, ώστε να είναι σε θέση να φέρει εις πέρας, ανεξάρτητα, βιώσιμα και αποτελεσματικά, την αποστολή του σχετικά με το δημόσιο συμφέρον.

(1)

ΕΕ L 105/1 της 8.4.2014.

(2)

Βλ. την προηγούμενη έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τις δραστηριότητες του Ιδρύματος ΔΠΧΑ, της EFRAG και του PIOB για το 2015

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=COM:2016:0559:FIN.

(3)

Η συμβουλευτική ομάδα ανάλυσης επιπτώσεων συστάθηκε ώστε να συμβουλεύει το IASB για τις βέλτιστες πρακτικές αξιολόγησης των πιθανών επιπτώσεων ενός νέου προτύπου και να συμβάλλει, ως εκ τούτου, στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις διαδικασίες, καθώς και της αποτελεσματικότητάς τους.

(4)

http://www.fsb.org/wp-content/uploads/September-Plenary-press-release.pdf.

(5)

TRG για τα έσοδα και TRG για την απομείωση των χρηματοοικονομικών μέσων.

(6)

Πιθανές δράσεις μπορεί να περιλαμβάνουν την παροχή υποστηρικτικού υλικού, όπως διαδικτυακά σεμινάρια, περιπτωσιολογικές μελέτες και/ή παραπομπή στο Διοικητικό Συμβούλιο/ή στην Επιτροπή Διερμηνειών.

(7)

Βλ. την προηγούμενη έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τις δραστηριότητες του Ιδρύματος ΔΠΧΑ, της EFRAG και του PIOB για το 2015, για την περιγραφή αυτών των εννοιών, όπως παρουσιάζονται στο Σχέδιο Προτύπου.

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=COM:2016:0559:FIN.

(8)

Βλ. την προηγούμενη έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τις δραστηριότητες του Ιδρύματος ΔΠΧΑ, της EFRAG και του PIOB για το 2015

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=COM:2016:0559:FIN.

(9)

Οι συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της EFRAG και της ομάδας τεχνικών εμπειρογνωμόνων (TEG) της EFRAG είναι ανοιχτές στο κοινό. Τα έγγραφα τεκμηρίωσης και οι περιλήψεις αυτών των συνεδριάσεων διατίθενται στον δικτυακό τόπο της EFRAG.

(10)

https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2016/EL/1-2016-202-EL-F1-1.PDF.

(11)

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32017R0827&from=EN.

(12)

Βλ. απάντηση της Επιτροπής στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το ΔΠΧΑ 9 http://www.europarl.europa.eu/oeil/popups/ficheprocedure.do?lang=en&reference=2016/2898(RSP)#tab-0.

(13)

 Βλ. Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την ενδιάμεση επανεξέταση του σχεδίου δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών

https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/staff-working-document-cmu-mid-term-review-june2017_en.pdf