ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 30.6.2017

COM(2017) 601 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ 2016
ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΩΝ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ 2016
ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΩΝ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το 2014, όταν ο Πρόεδρος Γιούνκερ παρουσίασε τις πολιτικές κατευθύνσεις που θα διαμόρφωναν το πλαίσιο των εργασιών της Επιτροπής υπό την ηγεσία του, τόνισε τη σημασία των σχέσεων με τα εθνικά κοινοβούλια, ιδίως για τη διασφάλιση της τήρησης της αρχής της επικουρικότητας. Κατά το δεύτερο πλήρες έτος της θητείας της, η Επιτροπή συνέχισε τις προσπάθειές της για εμβάθυνση αυτών των σημαντικών σχέσεων με τα εθνικά κοινοβούλια, με στόχο να πλησιάσει η Ευρωπαϊκή Ένωση πιο κοντά στους πολίτες της.

Η βαρύτητα που αποδίδει η Επιτροπή στις σχέσεις της με τα εθνικά κοινοβούλια υπογραμμίστηκε από τον Πρόεδρο Γιούνκερ στις επιστολές ανάθεσης καθηκόντων που απέστειλε σε όλα τα μέλη της Επιτροπής και επισημάνθηκε περαιτέρω στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης, την οποία εκφώνησε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 14 Σεπτεμβρίου 2016, τονίζοντας ότι «η Ευρώπη μπορεί να οικοδομηθεί μόνο μαζί με τα κράτη μέλη, ποτέ ενάντια σε αυτά». Ο Πρόεδρος Γιούνκερ επισήμανε τον αριθμό των συναντήσεων που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ των μελών της Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων από την αρχή της θητείας του και συνέβαλαν στον στόχο να πλησιάσει η Ευρώπη περισσότερο στους πολίτες της και στους εθνικούς εκπροσώπους τους. Ανακοίνωσε επίσης την πρόθεση της Επιτροπής να προσδώσει νέα δυναμική στη σχέση αυτή με την παρουσίαση της κατάστασης της Ένωσης από τους Επιτρόπους στα εθνικά κοινοβούλια. Ως εκ τούτου, η κατάσταση της Ένωσης παρουσιάζεται και συζητείται έκτοτε σε όλα σχεδόν τα εθνικά κοινοβούλια.

Πέραν των άμεσων αυτών επαφών μεταξύ των μελών της Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων, η Επιτροπή προέβη σε συστηματική γραπτή ανταλλαγή απόψεων με τα εθνικά κοινοβούλια στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου και του μηχανισμού ελέγχου της επικουρικότητας.

Η παρούσα έκθεση, η οποία εκπονείται για δωδέκατη συνεχή χρονιά, επικεντρώνεται στον πολιτικό διάλογο της Επιτροπής με τα εθνικά κοινοβούλια, ο οποίος εγκαινιάστηκε το 2006 με στόχο την προώθηση της συμμετοχής των εθνικών κοινοβουλίων στη διαμόρφωση και την εφαρμογή της πολιτικής της ΕΕ. Στην ετήσια έκθεση του 2016 για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα γίνεται αναφορά στον μηχανισμό ελέγχου της επικουρικότητας, ο οποίος παρέχει στα εθνικά κοινοβούλια το δικαίωμα να εκτιμούν κατά πόσο συνάδουν με την αρχή της επικουρικότητας οι νομοθετικές προτάσεις που αφορούν τομείς που δεν εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1 . Η εν λόγω έκθεση, η οποία δημοσιεύεται παράλληλα, θα πρέπει να θεωρείται συμπληρωματική της παρούσας έκθεσης.

2. ΓΡΑΠΤΕΣ ΓΝΩΜΕΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΩΝ

a. Γενικές παρατηρήσεις 

Το 2016 σημειώθηκε σημαντική αύξηση του αριθμού γνωμών (συμπεριλαμβανομένων των αιτιολογημένων γνωμών) που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή από τα εθνικά κοινοβούλια. Συνολικά, τα εθνικά κοινοβούλια εξέδωσαν κατά τη διάρκεια του έτους 620 γνώμες, αριθμό που αντιστοιχεί σε αύξηση της τάξης του 77 % σε σύγκριση με το 2015, κατά το οποίο τα εθνικά κοινοβούλια εξέδωσαν 350 γνώμες. Όσον αφορά μόνο τις αιτιολογημένες γνώμες, ο αριθμός τους αυξήθηκε από 8 το 2015 σε 65 το 2016, σημείωσε δηλαδή αύξηση άνω του 700 % 2 .

β. Συμμετοχή και πεδίο εφαρμογής

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, ο αριθμός των γνωμών που εστάλησαν στην Επιτροπή εξακολούθησε να κατανέμεται άνισα μεταξύ των εθνικών κοινοβουλίων. Τα 10 πλέον ενεργά κοινοβουλευτικά σώματα εξέδωσαν περίπου το 73 % των γνωμών (δηλαδή 452 γνώμες), ποσοστό παρόμοιο με εκείνο που παρατηρήθηκε το 2015, έτος κατά το οποίο το 70 % των γνωμών που υποβλήθηκαν προήλθε από τα 10 πλέον ενεργά σώματα.

Σε αντίθεση με τα προηγούμενα έτη, κατά τα οποία το πλέον ενεργό σώμα ήταν το πορτογαλικό Assembleia da República, το σώμα που υπέβαλε τον μεγαλύτερο αριθμό γνωμών το 2016 ήταν το ιταλικό Senato della Repubblica. Οι 81 γνώμες του αντιπροσώπευαν το 13 % περίπου του συνολικού αριθμού γνωμών που έλαβε η Επιτροπή. Τα άλλα εθνικά κοινοβούλια ή νομοθετικά σώματα που απέστειλαν δέκα ή περισσότερες γνώμες ήταν το ρουμανικό Camera Deputaților (70 γνώμες), το πορτογαλικό Assembleia da República (57 γνώμες), το γερμανικό Bundesrat (47 γνώμες), το τσεχικό Senát (46 γνώμες), το ρουμανικό Senat (43 γνώμες), το γαλλικό Assemblée nationale (33 γνώμες), το ιταλικό Camera dei Deputati (27 γνώμες), το γαλλικό Sénat (25 γνώμες), το σουηδικό Riksdag (23 γνώμες), το τσεχικό Poslanecká sněmovna (19 γνώμες), το πολωνικό Senat (17 γνώμες), η βρετανική Βουλή των Λόρδων (17 γνώμες), τα ισπανικά Cortes Generales (13 γνώμες) 3 και το αυστριακό Bundesrat (11 γνώμες). 

γ. Βασικά θέματα του πολιτικού διαλόγου

Τα ακόλουθα έγγραφα της Επιτροπής συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που προσέλκυσαν την ιδιαίτερη προσοχή των εθνικών κοινοβουλίων (για περισσότερες λεπτομέρειες, βλέπε παράρτημα 2).

1. Ανακοίνωση σχετικά με το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2016: Δεν είναι ώρα για εφησυχασμό 4

2. Πρόταση οδηγίας σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών 5

3. Πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (αναδιατύπωση) 6

4. Πρόταση οδηγίας σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου 7 και πρόταση οδηγίας σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για τις διαδικτυακές και άλλες εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών 8

Η πρόταση οδηγίας σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων οδήγησε στη διατύπωση 14 αιτιολογημένων γνωμών και ενεργοποίησε, μόλις για τρίτη φορά αφότου τέθηκε σε ισχύ, τον μηχανισμό που προβλέπεται στο άρθρο 7 παράγραφος 2 του πρωτοκόλλου (αριθ. 2) των Συνθηκών, ο οποίος είναι πλέον γνωστός ως διαδικασία «κίτρινης κάρτας». Η πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (αναδιατύπωση) οδήγησε στη διατύπωση οκτώ αιτιολογημένων γνωμών. Λεπτομερέστερη περιγραφή περιλαμβάνεται στην ετήσια έκθεση για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα.

·Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2016: Δεν είναι ώρα για εφησυχασμό 

Σύμφωνα με τη δέσμευση που αναλήφθηκε στο πλαίσιο των πολιτικών κατευθύνσεων να δοθεί έμφαση στα πεδία όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σε θέση να έχει ουσιαστική συνεισφορά, το πρόγραμμα εργασίας για το 2016 περιλάμβανε περιορισμένο αριθμό νέων πρωτοβουλιών, οι οποίες διαρθρώνονταν γύρω από τις δέκα προτεραιότητες που έθεσε ο Πρόεδρος Γιούνκερ κατά την έναρξη της θητείας του. Όπως και κατά το προηγούμενο έτος, το πρόγραμμα εργασίας του 2016 περιλάμβανε επίσης κατάλογο των εκκρεμών νομοθετικών προτάσεων προς απόσυρση, καθώς και κατάλογο των νομοθετικών πράξεων προς επανεξέταση στο πλαίσιο του προγράμματος βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT).

Το πρόγραμμα εργασίας για το 2016 εγκρίθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2015 και διαβιβάστηκε από τον πρώτο Αντιπρόεδρο, κ. Frans Timmermans, στους προέδρους των επιτροπών ευρωπαϊκών υποθέσεων όλων των εθνικών κοινοβουλίων, με συνοδευτική επιστολή στην οποία επιβεβαιωνόταν η προθυμία των μελών της Επιτροπής να επισκεφθούν τα εθνικά κοινοβούλια, εφόσον αυτά το ζητήσουν, προκειμένου να παρουσιάσουν και να συζητήσουν το πρόγραμμα εργασίας.

Η Επιτροπή έλαβε συνολικά 25 γνώμες σχετικά με το πρόγραμμα εργασίας του 2016, στις οποίες περιλαμβάνονταν επιμέρους γνώμες από 9 σώματα 9 και μία κοινή γνώμη που υποβλήθηκε από το ολλανδικό Tweede Kamer εξ ονόματος 16 σωμάτων 10 και στην οποία κάθε σώμα παρέθετε τις δικές του προτεραιότητες από τις πρωτοβουλίες που πρότεινε η Επιτροπή. Σχεδόν όλα τα σώματα που υπέγραψαν την κοινή γνώμη προσδιόρισαν ως προτεραιότητές τους τη δέσμη μέτρων για την Ενεργειακή Ένωση και την καλύτερη διαχείριση της μετανάστευσης. Στις άλλες πρωτοβουλίες που τέθηκαν σε προτεραιότητα από την πλειονότητα των σωμάτων περιλαμβάνονται η δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία, η επανεξέταση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2014-2020, η εφαρμογή της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, η δέσμη μέτρων για την κινητικότητα των εργαζομένων, η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης και η δέσμη μέτρων για τη διαχείριση των συνόρων.

Στις απαντήσεις της στις ληφθείσες γνώμες, η Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για την εκδήλωση ενδιαφέροντος από μέρους των εθνικών κοινοβουλίων για το πρόγραμμα εργασίας, καθώς και για τη συνεχή υποστήριξη στην επιλογή της Επιτροπής να εστιάζει πλέον σε περιορισμένο αριθμό πρωτοβουλιών που εξασφαλίζουν προστιθέμενη αξία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή της για την ευκαιρία που προσφέρει το πρόγραμμα εργασίας για την έγκαιρη ανταλλαγή απόψεων με τα εθνικά κοινοβούλια όσον αφορά τις προτεραιότητές τους.

·Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 96/71/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 1996, σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών 

Στις 8 Μαρτίου 2016, η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση για στοχευμένη αναθεώρηση της οδηγίας του 1996 σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων 11 . Ουσιαστικά, σκοπός της επανεξέτασης της οδηγίας είναι να διασφαλιστεί ότι η άσκηση της ελευθερίας παροχής υπηρεσιών στην Ένωση συντελείται σε συνθήκες που εξασφαλίζουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις και σεβασμό των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η πρόταση εισάγει αλλαγές σε τρεις βασικούς τομείς: στις αμοιβές των αποσπασμένων εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων υπεργολαβίας, στους κανόνες για τους εργαζομένους μέσω εταιρείας προσωρινής απασχόλησης και στη μακροχρόνια απόσπαση. Ειδικότερα, η πρόταση προβλέπει ότι όλοι οι υποχρεωτικοί κανόνες για τις αμοιβές στο κράτος μέλος υποδοχής εφαρμόζονται και στους εργαζομένους που έχουν αποσπαστεί στο εν λόγω κράτος μέλος.

Η Επιτροπή έλαβε 23 γνώμες 12 σχετικά με την πρόταση, μεταξύ των οποίων 14 αιτιολογημένες γνώμες, που οδήγησαν στην ενεργοποίηση της διαδικασίας του άρθρου 7 παράγραφος 2 του πρωτοκόλλου (αριθ. 2) των Συνθηκών (της λεγόμενης διαδικασίας της «κίτρινης κάρτας»). Το περιεχόμενο των αιτιολογημένων γνωμών και της απάντησης της Επιτροπής στις παρατηρήσεις των εθνικών κοινοβουλίων σχετικά με την επικουρικότητα περιγράφεται αναλυτικότερα στην ετήσια έκθεση του 2016 για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα. Εν γένει, οι γνώμες που ελήφθησαν αποκάλυψαν σημαντική απόκλιση μεταξύ των θέσεων των εθνικών κοινοβουλίων: ενώ ορισμένα σώματα άσκησαν έντονη κριτική στην πρόταση, κάποια άλλα εξέφρασαν την υποστήριξή τους για την πρωτοβουλία. Οι επικριτικές παρατηρήσεις που διατύπωσαν τα εθνικά κοινοβούλια αφορούσαν, μεταξύ άλλων, την επιλογή της νομικής βάσης, τη συμμόρφωση της πρότασης με την αρχή της αναλογικότητας και την πιθανή της παρέμβαση στην αρμοδιότητα των κοινωνικών εταίρων να συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις ή στην αρμοδιότητα των εθνικών κυβερνήσεων να προβλέπουν τη γενική εφαρμογή μιας συλλογικής σύμβασης.

Η Επιτροπή απάντησε σε όλα τα ενδιαφερόμενα σώματα, εξετάζοντας τις επιμέρους παρατηρήσεις τους σχετικά με άλλα ζητήματα πέραν της επικουρικότητας. Οι παρατηρήσεις που αφορούσαν ζητήματα επικουρικότητας εξετάστηκαν στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Ιουλίου 2016 13 .

·Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (αναδιατύπωση) 

Στις 4 Μαΐου 2016, η Επιτροπή παρουσίασε τρεις προτάσεις για τη μεταρρύθμιση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου 14 . Η πρόταση για την αναθεώρηση του κανονισμού του Δουβλίνου 15 προέβλεπε τη θέσπιση νέου «διορθωτικού μηχανισμού κατανομής», ώστε να διασφαλίζεται ότι κανένα κράτος μέλος δεν βρίσκεται αντιμέτωπο με καταστάσεις που ασκούν δυσανάλογη πίεση στο σύστημα ασύλου του. Σύμφωνα με τον εν λόγω μηχανισμό, σε περιόδους κατά τις οποίες ένα κράτος μέλος υφίσταται δυσανάλογα μεγάλη μεταναστευτική πίεση, θα ενεργοποιείται ένα αυτόματο σύστημα με το οποίο οι αιτούντες άσυλο θα μετεγκαθίστανται σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη δύνανται να αναστείλουν προσωρινά τη συμμετοχή τους στον μηχανισμό αλλά, σε αυτή την περίπτωση, υποχρεούνται να προβούν σε χρηματοδοτική εισφορά ύψους 250 000 EUR ανά αιτούντα άσυλο που θα έπρεπε να έχουν δεχτεί.

Η εν λόγω πρόταση οδήγησε στη διατύπωση δεκατεσσάρων γνωμών το 2016 16 , μεταξύ των οποίων οκτώ αιτιολογημένες γνώμες. Το περιεχόμενο των αιτιολογημένων γνωμών και της απάντησης της Επιτροπής στις παρατηρήσεις των εθνικών κοινοβουλίων σχετικά με την επικουρικότητα περιγράφεται αναλυτικότερα στην ετήσια έκθεση του 2016 για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα. Όσον αφορά τα επιχειρήματα που περιλαμβάνονταν στις γνώμες και δεν αφορούσαν την επικουρικότητα, πολλά σώματα επισήμαναν ότι η χρηματοδοτική εισφορά ύψους 250 000 EUR είναι δυσανάλογη και το ποσό δεν δικαιολογείται. Διάφορα εθνικά κοινοβούλια επέμεναν επίσης στην άποψη ότι οι διατάξεις σχετικά με τους ασυνόδευτους ανηλίκους έπρεπε να τροποποιηθούν με γνώμονα το μείζον συμφέρον του παιδιού και τις συναφείς διασφαλίσεις. Τέλος, ορισμένα σώματα εξέφρασαν επιφυλάξεις ως προς τη νομική βάση της πρότασης.

Στην απάντησή της, η Επιτροπή διευκρίνισε ότι το ύψος της εισφοράς αλληλεγγύης ανά αιτούντα καλύπτει το κόστος υποδοχής των αιτούντων άσυλο για έναν αριθμό ετών. Η Επιτροπή επισήμανε επίσης το αποτρεπτικό στοιχείο της εισφοράς δεδομένου ότι σκοπός της πρότασης είναι η πλήρης συμμετοχή των κρατών μελών στον μηχανισμό ισότιμης αντιμετώπισης.

Όσον αφορά το ζήτημα των ασυνόδευτων ανηλίκων, η Επιτροπή δήλωσε ότι προκειμένου να διασφαλίζεται η ταχεία πρόσβαση των ασυνόδευτων ανηλίκων στη διαδικασία ασύλου, η πρόταση αποσαφηνίζει ότι υπεύθυνο κράτος μέλος θα πρέπει να είναι η χώρα υποβολής της πρώτης αίτησης του ανηλίκου για τη χορήγηση διεθνούς προστασίας, εκτός εάν καταδειχθεί ότι αυτό δεν είναι προς το μείζον συμφέρον του ανηλίκου. Η Επιτροπή υπογράμμισε ότι εξακολουθεί να ισχύει η αρχή σύμφωνα με την οποία το μείζον συμφέρον του παιδιού αποτελεί το πρωταρχικό μέλημα σε όλες τις διαδικασίες που προβλέπονται στον κανονισμό του Δουβλίνου. 

Όσον αφορά τη νομική βάση της πρότασης, η Επιτροπή δήλωσε ότι στο άρθρο 78 παράγραφος 2 στοιχείο ε) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπεται ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν μέτρα όσον αφορά κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, στο οποίο περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, κριτήρια και μηχανισμοί καθορισμού του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης ασύλου ή επικουρικής προστασίας και ότι, όπως και ο ισχύων κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 604/2013 (κανονισμός «Δουβλίνο III»), η πρόταση για την αναδιατύπωση του εν λόγω κανονισμού βασίζεται στη διάταξη αυτή.

·Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου και πρόταση οδηγίας σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για τις διαδικτυακές και άλλες εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την ψηφιακή ενιαία αγορά, η Επιτροπή εξέδωσε τον Δεκέμβριο του 2015 δύο προτάσεις που αποσκοπούν στην καλύτερη προστασία των καταναλωτών που πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές ανά την ΕΕ και στην παροχή βοήθειας στις επιχειρήσεις για να επεκτείνουν τις διαδικτυακές τους πωλήσεις. Πρωταρχικός σκοπός των δύο προτάσεων είναι η εξάλειψη των φραγμών που σχετίζονται με το δίκαιο των συμβάσεων και παρεμποδίζουν τις διασυνοριακές διαδικτυακές συναλλαγές, προς όφελος τόσο των επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών.

Η Επιτροπή έλαβε 11 γνώμες για την πρόταση οδηγίας σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου 17 και 12 γνώμες για την πρόταση οδηγίας σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για τις διαδικτυακές και άλλες εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών 18 · οκτώ από τις γνώμες κάλυπταν και τις δύο προτάσεις 19 . Μία από τις γνώμες που κάλυπταν και τις δύο προτάσεις ήταν αιτιολογημένη γνώμη η οποία υποβλήθηκε από το γαλλικό Sénat.

Στην πλειονότητά τους, οι γνώμες των εθνικών κοινοβουλίων συμφωνούσαν ως προς την ανάγκη να διασφαλιστεί κατάλληλο επίπεδο προστασίας των καταναλωτών σε ολόκληρη την ΕΕ όσον αφορά την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου. Όσον αφορά την πρόταση οδηγίας σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου, μερικά εθνικά κοινοβούλια διατύπωσαν παρατηρήσεις σχετικά με τη συνεκτικότητά της με άλλες νομοθετικές διατάξεις της ΕΕ που αφορούν τους καταναλωτές, τη διανοητική ιδιοκτησία ή την προστασία των δεδομένων, σχετικά με τη δυνατότητα των προμηθευτών να αποφεύγουν την ευθύνη σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ή σχετικά με την προσθήκη στο πεδίο εφαρμογής της πρότασης για παροχή ψηφιακού περιεχομένου ως ανταλλάγματος για την παροχή δεδομένων.

Στις απαντήσεις της, η Επιτροπή επισήμανε ότι ένα κοινό σύνολο κανόνων θα μπορούσε να καλύψει ένα νομικό κενό με την παροχή ασφάλειας δικαίου, αποτρέποντας ταυτόχρονα τον κατακερματισμό της ενιαίας αγοράς. Επί της ουσίας, μολονότι η πρόταση δεν ορίζει νόμιμη περίοδο εγγύησης για τα προϊόντα ψηφιακού περιεχομένου δεδομένου ότι δεν υπόκεινται σε φθορά, η άνευ περιορισμού αντιστροφή του βάρους της απόδειξης που προβλέπεται στην πρόταση αναμένεται να διασφαλίσει πολύ υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών. Αναφορικά με τη σχέση μεταξύ της πρότασης για το ψηφιακό περιεχόμενο και τον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ), η Επιτροπή απάντησε ότι στην πρόταση διευκρινίζεται ότι η οδηγία δεν θίγει τους κανόνες για την προστασία των δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων που διέπουν την προστασία των ανηλίκων.

Όσον αφορά την πρόταση για τις διαδικτυακές και άλλες εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών, αρκετά εθνικά κοινοβούλια επισήμαναν ότι οι νέοι κανόνες θα εφαρμόζονται μόνο στις διαδικτυακές και άλλες εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών, και όχι στις πωλήσεις με προσωπική επαφή. Επιπλέον, τα εθνικά κοινοβούλια διατύπωσαν παρατηρήσεις επί των προτεινόμενων νέων κανόνων σχετικά με την αντιστροφή του βάρους της απόδειξης, την ευθύνη καταβολής αποζημίωσης, καθώς και σχετικά με την προτεινόμενη περίοδο νόμιμης εγγύησης.

Στις απαντήσεις της, η Επιτροπή τόνισε την ανάγκη να εξαλειφθούν οι διαφορές μεταξύ των εθνικών κανόνων στον τομέα του δικαίου των καταναλωτικών συμβάσεων σε βασικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης, για παράδειγμα, της διάρκειας της περιόδου νόμιμης εγγύησης και της αντιστροφής του βάρους της απόδειξης. Η Επιτροπή υπογράμμισε επίσης τη σημασία της διασφάλισης συνεκτικού νομικού πλαισίου σε ολόκληρη την ΕΕ, τόσο για τις διαδικτυακές/εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών όσο και για τις πωλήσεις αγαθών με προσωπική επαφή. Επιπροσθέτως, η Επιτροπή επισήμανε ότι είχε ξεκινήσει τη διενέργεια «ελέγχου καταλληλότητας» του δικαίου της ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών και για το μάρκετινγκ, ο οποίος καλύπτει έξι οδηγίες, μεταξύ των οποίων η οδηγία για τις πωλήσεις και τις εγγυήσεις καταναλωτικών αγαθών. Τέλος, η Επιτροπή τόνισε ότι το συνολικό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών θα παραμείνει πολύ υψηλό σε όλα τα κράτη μέλη, καθώς πιθανή μείωση του εθνικού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών σε μερικά συγκεκριμένα σημεία σε ορισμένα κράτη μέλη θα αντισταθμιστεί έως έναν βαθμό από άλλους κανόνες της πρότασης που προβλέπουν υψηλότερο επίπεδο προστασίας των καταναλωτών, για παράδειγμα μέσω της επέκτασης της αντιστροφής του βάρους της απόδειξης από έξι μήνες σε δύο έτη.

Όσο αφορά τις ανησυχίες ως προς την επικουρικότητα που διατύπωσε το γαλλικό Sénat, η Επιτροπή υπενθύμισε ότι η επιλογή της πλήρους εναρμόνισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε συνδυασμό με τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών, είναι η μόνη κατάλληλη για την επίτευξη των δύο στόχων της ασφάλειας δικαίου και της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Η Επιτροπή τόνισε ότι, με δική τους μόνο πρωτοβουλία, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να άρουν σε επαρκή βαθμό τους φραγμούς που υπάρχουν μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών που αφορούν τις συμβάσεις. Αυτοί ακριβώς όμως οι διαφορετικοί κανόνες περί συμβάσεων, για παράδειγμα, ως προς την περίοδο της νόμιμης εγγύησης ή τη συμμόρφωση, είναι οι φραγμοί τους οποίους επιδιώκει να εξαλείψει η πρόταση της Επιτροπής.

δ. Το αποτέλεσμα του πολιτικού διαλόγου

Η νομοθετική διαδικασία που οδήγησε στην έκδοση των δύο προτάσεων της Επιτροπής, για τις οποίες διατυπώθηκε σημαντικός αριθμός σχολίων από τα εθνικά κοινοβούλια κατά τη διάρκεια του 2016, ολοκληρώθηκε εντός του ίδιου έτους. Ως εκ τούτου, είναι δυνατή στην παρούσα έκθεση να η πραγματοποίηση σύγκρισης μεταξύ των αρχικών προτάσεων της Επιτροπής και των τελικών κειμένων που εκδόθηκαν. Λόγω του μεγάλου αριθμού των εμπλεκόμενων παραγόντων, δεν είναι δυνατή η άμεση σύνδεση μεταξύ της θέσης ενός μεμονωμένου εθνικού κοινοβουλίου και του αποτελέσματος της νομοθετικής διαδικασίας. Παρόλα αυτά, οι γνώμες των εθνικών κοινοβουλίων αποτέλεσαν πολύτιμη πηγή στοιχείων και ανάλυσης για τις αλληλεπιδράσεις της Επιτροπής με τα άλλα θεσμικά όργανα.

·Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και ακτοφυλακή και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2007/2004, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 863/2007 και της απόφασης 2005/267/ΕΚ του Συμβουλίου

Στις 15 Δεκεμβρίου 2015, η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση για τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής 20 , στο πλαίσιο των προσπαθειών της για τη διασφάλιση της ισχυρής και κοινής διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, η οποία εντάσσεται στα μέτρα που προτείνονται στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης για τη μετανάστευση 21 , θα εξασφαλίζει τη συνεργασία μεταξύ ενός οργανισμού ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής, που θα σχηματιστεί με βάση τον Frontex, και των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών για τη διαχείριση των συνόρων, οι οποίες θα συνεχίσουν να ασκούν τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων σε καθημερινή βάση.

Η Επιτροπή έλαβε δέκα γνώμες σχετικά με την πρόταση 22 . Πολλά νομοθετικά σώματα εξέφρασαν την υποστήριξή τους για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Ταυτόχρονα, μεγάλος αριθμός σωμάτων διατύπωσε ανησυχίες ως προς τις διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες οι αρμοδιότητες του οργανισμού θα μπορούσαν να παρεμβαίνουν στις αρμοδιότητες των κρατών μελών όσον αφορά την προστασία των συνόρων τους και τη διατήρηση της εσωτερικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης. Πολλά σώματα εξέφρασαν επιφυλάξεις για τις διατάξεις του άρθρου 18 της πρότασης της Επιτροπής σύμφωνα με τις οποίες, σε ορισμένες καταστάσεις που απαιτούν την ανάληψη άμεσης δράσης στα εξωτερικά σύνορα (για παράδειγμα, δυσανάλογες μεταναστευτικές πιέσεις), η Επιτροπή μπορεί, κατόπιν διαβούλευσης με τον οργανισμό, να εκδίδει απόφαση που θα προσδιορίζει τα μέτρα τα οποία θα πρέπει να εφαρμοστούν από τον οργανισμό και θα υποχρεώνει το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος να συνεργαστεί με τον οργανισμό για την εφαρμογή των μέτρων αυτών. Κατά την άποψη των σωμάτων, η λήψη των εν λόγω μέτρων θα πρέπει να αποτελεί αρμοδιότητα του Συμβουλίου, και όχι της Επιτροπής και του οργανισμού, και θα πρέπει να λαμβάνεται η σύμφωνη γνώμη των κρατών μελών για τη λήψη των εν λόγω μέτρων.

Έπειτα από συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, η πρόταση κανονισμού εγκρίθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2016 23 , γεγονός που καταδεικνύει ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έχουν τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται άμεσα σε επείγουσες προκλήσεις. Σύμφωνα με τον κανονισμό, η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή θα αποτελεί τον συνδυασμό ενός νέου ενισχυμένου οργανισμού, ο οποίος θα βασιστεί στα θεμέλια του Frontex, με τη δυνατότητα να λαμβάνει στήριξη από μια υποχρεωτική εφεδρεία συνοριοφυλάκων ταχείας κινητοποίησης. Ο κανονισμός ορίζει ότι τα κράτη μέλη διατηρούν την κύρια ευθύνη για τη διαχείριση των δικών τους τμημάτων των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα διατηρήσουν τη δικαιοδοσία και την κυριαρχία τους επί των συνόρων τους, ενώ θα συνεχίσουν επίσης να διαχειρίζονται τα εξωτερικά τους σύνορα σε καθημερινή βάση. Δυνάμει του κανονισμού, σε περίπτωση καταστάσεων που απαιτούν επείγουσα δράση στα εξωτερικά σύνορα, οι αναγκαίες αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται από το Συμβούλιο, βάσει πρότασης της Επιτροπής και κατόπιν διαβούλευσης με τον οργανισμό. Οι εν λόγω αποφάσεις μπορούν να προβλέπουν τη λήψη μέτρων για τον μετριασμό των κινδύνων στα σύνορα των κρατών μελών, τα οποία πρέπει να εφαρμόζονται από τον οργανισμό σε συνεργασία με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, βάσει από κοινού συμφωνηθέντος επιχειρησιακού σχεδίου.

·Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων κατά πρακτικών φοροαποφυγής που επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς 

Στις 28 Ιανουαρίου 2016, η Επιτροπή παρουσίασε την πρότασή της σχετικά με τη θέσπιση οδηγίας για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής, η οποία αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής 24 . Στις 20 Ιουνίου 2016, το Συμβούλιο εξέδωσε την οδηγία (ΕΕ) 2016/1164 για τη θέσπιση κανόνων κατά πρακτικών φοροαποφυγής που έχουν άμεση επίπτωση στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς 25 . Για τη θέσπιση συνολικού πλαισίου όσον αφορά τις ρυθμίσεις για τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στις οποίες εμπλέκονται τρίτες χώρες, η Επιτροπή παρουσίασε πρόταση στις 25 Οκτωβρίου 2016, με σκοπό τη συμπλήρωση του υφιστάμενου κανόνα για τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων {COM(2016) 687 final}. Στόχος των κανόνων για τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων είναι να μην επιτρέπεται στις εταιρείες να εκμεταλλεύονται τυχόν διαφορές μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών προκειμένου να αποφύγουν τη φορολογία.

Η οδηγία για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής περιλαμβάνει πέντε νομικά δεσμευτικά μέτρα για την απαγόρευση των καταχρήσεων, τα οποία θα πρέπει να εφαρμόζουν όλα τα κράτη μέλη για την καταπολέμηση κοινών μορφών επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Τα πέντε μέτρα περιλαμβάνουν κανόνες για την αποτροπή της μετατόπισης κερδών προς χώρες χαμηλής/μηδενικής φορολογίας, την πρόληψη της διπλής μη φορολόγησης ορισμένων εισοδημάτων, την πρόληψη της φοροαποφυγής των εταιρειών κατά τη μετεγκατάσταση στοιχείων του ενεργητικού τους, την αποθάρρυνση τεχνητών διευθετήσεων χρεών που αποσκοπούν στην ελαχιστοποίηση των φόρων, καθώς και για την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού όταν δεν εφαρμόζονται άλλοι κανόνες.

Η Επιτροπή έλαβε συνολικά επτά γνώμες από εθνικά κοινοβούλια σχετικά με την πρόταση οδηγίας για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής, μεταξύ των οποίων δύο αιτιολογημένες γνώμες από το μαλτέζικο Kamra tad-Deputati και το σουηδικό Riksdag 26 . Το Kamra tad-Deputati εξέφρασε την άποψη ότι η καταπολέμηση της φοροαποφυγής δεν θα πρέπει να βασίζεται σε ενιαίους κοινούς κανόνες χωρίς να παρέχεται ευελιξία. Το Riksdag, παρότι εξέφρασε την υποστήριξή του για τους στόχους της πρότασης, άσκησε κριτική στην Επιτροπή για την εσπευσμένη κατάρτισή της, χωρίς τη διενέργεια εκτίμησης επιπτώσεων.

Η Επιτροπή εξέτασε εναρμονισμένους κανόνες για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής προς όφελος μιας λειτουργικής ενιαίας αγοράς και τόνισε ότι οι αποκλίνουσες εθνικές προσεγγίσεις είναι πιθανό να δημιουργήσουν νέα κενά για τις εταιρείες που προβαίνουν σε επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό και να πυροδοτήσουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών μελών, οδηγώντας με τον τρόπο αυτό στην αμοιβαία υπονόμευση της αποτελεσματικότητας των φορολογικών τους κανόνων. Στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την πρόταση παρέχονται εκτενή οικονομικά αποδεικτικά στοιχεία και επισημαίνονται οι παράγοντες που συνδέονται με τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό.

Το γερμανικό Bundesrat τάχθηκε συνολικά υπέρ της πρότασης της Επιτροπής, αλλά επέκρινε το γεγονός ότι η οδηγία θα καλύπτει μόνο τις επιχειρήσεις που υπόκεινται σε φόρο εταιρειών και ζήτησε να συμπεριληφθούν επίσης οι εταιρείες που λειτουργούν ως κοινοπραξίες ή ως ατομικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας που εκδόθηκε ήταν το ίδιο με εκείνο που πρότεινε η Επιτροπή, δηλαδή οι επιχειρήσεις που υπόκεινται σε φόρο εταιρειών. Το Bundesrat εξέφρασε επίσης την επιθυμία να αποφευχθούν εξαιρέσεις για συγκεκριμένους τομείς. Η Επιτροπή είχε προτείνει οι κανόνες για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές επιχειρήσεις να μην εφαρμόζονται σε εταιρείες των οποίων η κύρια κατηγορία μετοχών αποτελεί αντικείμενο τακτικής διαπραγμάτευσης σε ένα ή περισσότερα αναγνωρισμένα χρηματιστήρια. Η διάταξη αυτή δεν διατηρήθηκε στην έκδοση της οδηγίας που εγκρίθηκε. Το Bundesrat εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κανόνα για τους περιορισμούς στη δυνατότητα έκπτωσης των τόκων. Στην εκδοθείσα οδηγία, το εκπιπτόμενο επιπλέον κόστος δανεισμού περιορίζεται σε 3 εκατ. EUR, ενώ στην αρχική πρόταση της Επιτροπής το ποσό αυτό ήταν 1 εκατ. EUR.

Τέλος, το Bundesrat πρότεινε, σε περίπτωση ασυμφωνιών στη μεταχείριση υβριδικών μέσων, να εξετάζεται αν είναι προτιμότερο να υιοθετούνται οι προσεγγίσεις διαφοροποίησης της έκθεσης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) σχετικά με τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μετατόπιση των κερδών. Στο πλαίσιο της τελικής συμβιβαστικής πρότασης οδηγίας κατά της φοροαποφυγής της 20ής Ιουνίου 2016, το Συμβούλιο Οικονομικών και Δημοσιονομικών Θεμάτων (Ecofin) εξέδωσε δήλωση σχετικά με τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων. Στη δήλωση αυτή, το Συμβούλιο Ecofin ζητεί από την Επιτροπή «να υποβάλει πρόταση έως τον Οκτώβριο του 2016 για τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων στις οποίες εμπλέκονται τρίτες χώρες προκειμένου να θεσπιστούν κανόνες οι οποίοι να συνάδουν και να είναι εξίσου αποτελεσματικοί με τους κανόνες που συνιστά η έκθεση του ΟΟΣΑ σχετικά με τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μετατόπιση των κερδών, με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας έως το τέλος του 2016». Στις 25 Οκτωβρίου 2016, η Επιτροπή κατέθεσε πρόταση οδηγίας για την τροποποίηση της οδηγίας κατά της φοροαποφυγής 27 , βάσει των συστάσεων του σχεδίου κατά της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης των κερδών του ΟΟΣΑ σχετικά με την επιμέρους δράση 2 «Εξουδετέρωση των επιπτώσεων των ρυθμίσεων για τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων».

3. ΛΟΙΠΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

·Μια δεύτερη «πράσινη κάρτα»

Κατά τα τελευταία έτη, διάφορα εθνικά κοινοβούλια έχουν εκφράσει την επιθυμία να είναι σε θέση να καλούν την Επιτροπή να καταθέσει νομική πρόταση ή να προτείνει τροποποιήσεις στην ισχύουσα νομοθεσία με τη χρήση μιας ενισχυμένης μορφής πολιτικού διαλόγου, η οποία είναι ευρύτερα γνωστή ως «πράσινη κάρτα». Στις 11 Ιουλίου 2016, με πρωτοβουλία του γαλλικού Assemblée nationale, οκτώ κοινοβουλευτικά σώματα 28 συνυπέγραψαν μια «πράσινη κάρτα», με την οποία καλούσαν την Επιτροπή να υποβάλει φιλόδοξη νομοθετική πρόταση για την εφαρμογή των αρχών της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία θα ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες υποχρεώσεις και κυρώσεις. Στις 26 Ιουλίου 2016 προσχώρησε στην «πράσινη κάρτα» και ένα ένατο σώμα 29 . Επρόκειτο για τη δεύτερη πρωτοβουλία «πράσινης κάρτας» που ανελήφθη μετά την πρωτοβουλία του 2015 για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων 30 .

Στην απάντησή της, η Επιτροπή ευχαρίστησε τα σώματα για τη συμβολή τους σε αυτό το σημαντικό θέμα και τόνισε ότι συνεχίζει να επιδιώκει με προορατικό τρόπο την προώθηση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης μέσω όλων των πολιτικών της. Επισήμανε τον μεγάλο αριθμό δράσεων που έχει αναλάβει στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, κυρίως σε κανονιστικό επίπεδο (κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ξυλεία, κανονισμός για τα ορυκτά που προέρχονται από περιοχές συγκρούσεων, αναθεωρημένες οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις, οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για τα δικαιώματα των μετόχων και πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας σχετικά με τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις ορισμένων επιχειρήσεων και υποκαταστημάτων όσον αφορά τη δημοσιοποίηση πληροφοριών για τη φορολογία εισοδήματος), αλλά και μέσω εγγράφων γενικής πολιτικής και πρωτοβουλιών παροχής προαιρετικής καθοδήγησης και διαβούλευσης.

Στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον» 31 που εξέδωσε τον Νοέμβριο, η Επιτροπή υπογράμμισε ότι θα εντείνει τις εργασίες της για την υπεύθυνη συμπεριφορά των επιχειρήσεων, με εστίαση σε συγκεκριμένες δράσεις για την αντιμετώπιση των σύγχρονων και των μελλοντικών κοινωνικών, περιβαλλοντικών και διαχειριστικών προκλήσεων, αξιοποιώντας τις κύριες αρχές και την πολιτική προσέγγιση που προσδιορίζονται στη στρατηγική του 2011 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εταιρική κοινωνική ευθύνη. Παράλληλα με τις προαναφερόμενες εργασίες, η Επιτροπή παρακολουθεί προσεκτικά, σε στενή συνεργασία με τα κύρια ενδιαφερόμενα μέρη, τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η κατάσταση στα κράτη μέλη και στα διεθνή όργανα που συμμετέχουν στη διαδικασία εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.

·Ο ρόλος των περιφερειακών κοινοβουλίων

Τα περιφερειακά κοινοβούλια συμβάλλουν έμμεσα στις σχέσεις της Επιτροπής με τα εθνικά κοινοβούλια. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο αριθ. 2 των Συνθηκών, κατά τη διενέργεια του ελέγχου επικουρικότητας των σχεδίων νομοθετικών πράξεων της ΕΕ με σκοπό την έκδοση αιτιολογημένων γνωμών, τα εθνικά κοινοβούλια συμβουλεύονται, κατά περίπτωση, τα περιφερειακά κοινοβούλια που έχουν νομοθετικές εξουσίες 32 .

Τα περιφερειακά κοινοβούλια εκπροσωπούνται ΕΠΊΣΗ¦ στην Επιτροπή των Περιφερειών. Από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, στην Επιτροπή των Περιφερειών έχουν ανατεθεί περισσότερες αρμοδιότητες όσον αφορά την επικουρικότητα η οποία, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση 33 , περιέχει σαφώς μια τοπική και περιφερειακή διάσταση. Η Επιτροπή των Περιφερειών ασκεί δραστηριότητες παρακολούθησης μέσω του δικτύου παρακολούθησης της επικουρικότητας και της διαδικτυακής πλατφόρμας του που έχει σχεδιαστεί για την υποστήριξη της συμμετοχής των περιφερειακών κοινοβουλίων στον μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης σχετικά με την επικουρικότητα και την αναλογικότητα (REGPEX). Η δραστηριότητα της Επιτροπής των Περιφερειών που συνδέεται με τον έλεγχο της επικουρικότητας περιγράφεται αναλυτικότερα στην ετήσια έκθεση του 2016 για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα.

Παρότι στις Συνθήκες δεν περιέχονται ρητές διατάξεις για την άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ της Επιτροπής και των περιφερειακών κοινοβουλίων, πολλά περιφερειακά κοινοβούλια, και ειδικότερα τα κοινοβούλια των ομόσπονδων κρατών της Αυστρίας και της Γερμανίας, υπέβαλαν το 2016 στην Επιτροπή διάφορες γνώμες στις οποίες διατυπώνουν παρατηρήσεις σχετικά με ποικίλες πτυχές των προτάσεων της Επιτροπής. Τον Ιανουάριο του 2016, μια αντιπροσωπεία των περιφερειακών κοινοβουλίων που υπέγραψαν τη δήλωση του Heiligendamm (Heiligendamm Declaration) 34 συναντήθηκε με τον πρώτο Αντιπρόεδρο της Επιτροπής, κ. Timmermans, με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων. Επιπλέον, ο πρόεδρος Γιούνκερ συναντήθηκε στη διάρκεια του έτους με εκπροσώπους πολλών περιφερειακών κυβερνήσεων και αρχών, όπως π.χ. της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, του Βραδεμβούργου, της Κάτω Σαξονίας, του Schleswig-Holstein, της Ρηνανίας-Παλατινάτου και του Έσεν (Γερμανία), της Προβηγκίας-Άλπεων-Κυανής Ακτής και της Αλσατίας-Καμπανίας-Αρδεννών-Λορένης (Γαλλία), του Τυρόλου και της Στυρίας (Αυστρία), της Βαλονίας (Βέλγιο) και του Trentino-Alto Adige (Ιταλία). Ανάλογε συναντήσεις είχαν και άλλα μέλη της Επιτροπής, ειδικότερα η Corina Creţu, Επίτροπος περιφερειακής Πολιτικής.

4. ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΕΠΑΦΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, το 2016 μέλη της Επιτροπής πραγματοποίησαν επισκέψεις σχεδόν σε όλα τα εθνικά κοινοβούλια των 28 κρατών μελών. Πολλά σώματα μάλιστα δέχθηκαν περισσότερες από μία επισκέψεις από τον Πρόεδρο Γιούνκερ, τον πρώτο Αντιπρόεδρο, τους Αντιπροέδρους και τους Επιτρόπους. Επιπλέον, ορισμένα εθνικά κοινοβούλια έστειλαν αντιπροσωπείες ή συγκάλεσαν συνεδριάσεις επιτροπών στις Βρυξέλλες και αξιοποίησαν την ευκαιρία για να συναντηθούν με μέλη της Επιτροπής. Συνολικά, το 2016 πραγματοποιήθηκαν σχεδόν 180 επισκέψεις και συναντήσεις.

Ιδιαίτερης σημασίας στο πλαίσιο αυτό ήταν οι επισκέψεις μελών της Επιτροπής σε εθνικά κοινοβούλια προκειμένου να παρουσιάσουν την ομιλία του Προέδρου Γιούνκερ «για την κατάσταση της Ένωσης» 35 . Έπειτα από την ομιλία του ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις Επιτρόπων σχεδόν σε όλα τα σώματα. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι εν λόγω επισκέψεις και συναντήσεις με τους βουλευτές των εθνικών κοινοβουλίων είναι ανεκτίμητης αξίας για την προώθηση μεγαλύτερης κατανόησης και υποστήριξης για τις πολιτικές της Ένωσης. Στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης, ο Πρόεδρος Γιούνκερ εξήγγειλε τη διοργάνωση ακόμη μεγαλύτερου αριθμού επισκέψεων και συναντήσεων με τα εθνικά κοινοβούλια στο μέλλον προκειμένου να καταδειχθεί ότι η Ευρώπη μπορεί να οικοδομηθεί μόνο μαζί με τα κράτη μέλη, και όχι ενάντια σε αυτά.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2016, υπάλληλοι της Επιτροπής συμμετείχαν σε περισσότερες από 80 συνεδριάσεις επιτροπών των εθνικών κοινοβουλίων προκειμένου να συζητηθούν νομοθετικές προτάσεις σε πιο τεχνικό επίπεδο. Εξάλλου, υπάλληλοι της Επιτροπής κλήθηκαν κατ’ επανάληψη να παρουσιάσουν βασικές πρωτοβουλίες στις συνεδριάσεις των μονίμων αντιπροσώπων των εθνικών κοινοβουλίων στις Βρυξέλλες. Επιπλέον, οι υπάλληλοι που είναι αρμόδιοι για θέματα Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, και εδρεύουν στις αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα κράτη μέλη, διατήρησαν τακτικές επαφές με τα εθνικά κοινοβούλια σχετικά με το ευρωπαϊκό εξάμηνο και άλλα οικονομικά θέματα.

5. ΚΥΡΙΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΚΕΨΕΙΣ

Ο υψηλός βαθμός συνεργασίας της Επιτροπής με τα εθνικά κοινοβούλια διατηρήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2016 με τη συμμετοχή της σε σειρά σημαντικών διακοινοβουλευτικών συνεδριάσεων και διασκέψεων, μεταξύ των οποίων η Διάσκεψη των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων των Κοινοβουλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (COSAC), η Ευρωπαϊκή Κοινοβουλευτική Εβδομάδα και η Διακοινοβουλευτική Διάσκεψη για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας και την Κοινή Πολιτική Ασφαλείας και Άμυνας.

Η COSAC

Η Διάσκεψη των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων των Κοινοβουλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (COSAC), η οποία αποτελεί το μοναδικό διακοινοβουλευτικό φόρουμ που κατοχυρώνεται στις Συνθήκες 36 , συγκλήθηκε δύο φορές σε καθένα από τα κράτη μέλη που άσκησαν την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2016. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως πλήρες μέλος της COSAC, συμμετείχε σε όλες τις συνεδριάσεις. Η Επιτροπή, η οποία έχει την ιδιότητα του παρατηρητή, εκπροσωπήθηκε επίσης σε όλες τις συνεδριάσεις της COSAC και έδωσε γραπτή απάντηση στις εισηγήσεις που εγκρίθηκαν από την COSAC κατά τις δύο ολομέλειες που συγκλήθηκαν στη διάρκεια του έτους 37 .

Κατά τη συνεδρίαση των προέδρων της COSAC που πραγματοποιήθηκε στη Χάγη στις 8 Φεβρουαρίου 2016, οι αντιπρόσωποι συζήτησαν την οργάνωση και τη συνεργασία στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου με βάση μια περιπτωσιολογική μελέτη που επικεντρώνεται στην Ευρωπόλ, καθώς και τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες για το 2016 και μετά, με κεντρικές ομιλίες από την κ. Kristalina Georgieva, τότε Αντιπρόεδρο της Επιτροπής αρμόδια για τον προϋπολογισμό και τους ανθρώπινους πόρους, και από τον κ. Bert Koenders, υπουργό Εξωτερικών των Κάτω Χωρών. Στην 55η σύνοδο ολομέλειας της COSAC, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο παρουσία του πρώτου Αντιπροέδρου της Επιτροπής, κ. Frans Timmermans, συνεχίστηκε η συζήτηση σχετικά με τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων με ειδικές συνόδους για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τον κοινοβουλευτικό έλεγχο και την κοινοβουλευτική διπλωματία, καθώς και τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην προστασία του κράτους δικαίου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αντιπρόσωποι διεξήγαγαν επίσης συζήτηση σχετικά με τη μετανάστευση, κατά τη διάρκεια της οποίας επικεντρώθηκαν στην εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας.

Η συνεδρίαση των προέδρων της COSAC που πραγματοποιήθηκε στην Μπρατισλάβα στις 11-12 Ιουλίου 2016, κατά τη διάρκεια της σλοβακικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσέφερε ένα φόρουμ για συζήτηση σχετικά με την κοινωνική διάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την πολιτική συνοχής. Στην ομιλία της, η κ. Marianne Thyssen, Επίτροπος αρμόδια για την απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις, τις δεξιότητες και την κινητικότητα εργατικού δυναμικού, δήλωσε τη δέσμευση της Επιτροπής για την εμβάθυνση της κοινωνικής διάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ανέφερε μια σειρά από επικείμενες προτάσεις της Επιτροπής στον εν λόγω τομέα, μεταξύ των οποίων ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων και το θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη. Άδραξε επίσης την ευκαιρία αυτή για να απαντήσει σε ορισμένες από τις ανησυχίες που διατυπώθηκαν από εθνικά κοινοβούλια στις αιτιολογημένες γνώμες τους για την πρόταση της Επιτροπής για αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων.

Κατά την τελευταία συνεδρίαση της COSAC για το συγκεκριμένο έτος, δηλαδή στην 56η σύνοδο ολομέλειάς της που πραγματοποιήθηκε στην Μπρατισλάβα στις 14-15 Νοεμβρίου 2016, συζητήθηκε ευρύ φάσμα θεμάτων, μεταξύ των οποίων η ενίσχυση του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων με κεντρική ομιλία του πρώτου Αντιπροέδρου της Επιτροπής, κ. Frans Timmermans, η διατλαντική εταιρική σχέση συναλλαγών και επενδύσεων (TTIP), η Ενεργειακή Ένωση παρουσία του Αντιπροέδρου της Επιτροπής, κ. Maroš Šefčovič, και η προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ στο πλαίσιο της παράτυπης μετανάστευσης.

Ευρωπαϊκή Κοινοβουλευτική Εβδομάδα

Η Ευρωπαϊκή Κοινοβουλευτική Εβδομάδα, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 16 και 17 Φεβρουαρίου 2016, έφερε σε επαφή βουλευτές εθνικών κοινοβουλίων με ομολόγους τους από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οι οποίοι διεξήγαγαν κοινές συζητήσεις σχετικά με τους κύκλους των Ευρωπαϊκών Εξαμήνων 2015/2016, καθώς και σχετικά με τη σταθερότητα, τον οικονομικό συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η δεύτερη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με τη συνδιοργάνωση και υπό τη συμπροεδρία του ολλανδικού κοινοβουλίου 38 . Η δεύτερη Διακοινοβουλευτική Διάσκεψη του 2016 σχετικά με τη σταθερότητα, τον οικονομικό συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποιήθηκε στην Μπρατισλάβα από τις 16 έως τις 18 Οκτωβρίου 2016, κατά τη διάρκεια της σλοβακικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 39 .

Διάσκεψη των Προέδρων των Εθνικών Κοινοβουλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η Διάσκεψη των Προέδρων των Εθνικών Κοινοβουλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία διεξάγεται ετησίως στο κράτος μέλος που άσκησε την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του προηγούμενου έτους, πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο από τις 22 έως τις 24 Μαΐου 2016. Κατά την κεντρική ομιλία του ενώπιον της διάσκεψης, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Jean-Claude Juncker, έθιξε τις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η Ευρωπαϊκή Ένωση και την ανάγκη στενότερης συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων 40 .

Διασκέψεις ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ

Τα εθνικά κοινοβούλια και τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής κατά τη διάρκεια των Διακοινοβουλευτικών Διασκέψεων για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας και την Κοινή Πολιτική Ασφαλείας και Άμυνας (ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ). Η όγδοη σύνοδος, την οποία φιλοξένησε το ολλανδικό κοινοβούλιο, πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2016. Η κ. Federica Mogherini, Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας/Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, απέστειλε στη διάσκεψη της Χάγης βιντεοσκοπημένο μήνυμα, στο οποίο περιλαμβάνονταν μεταξύ των εισηγητών ο ειδικός της σύμβουλος και ανώτατα διοικητικά στελέχη της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης. Στην ένατη σύνοδο, η οποία διοργανώθηκε τον Σεπτέμβριο από το σλοβακικό Národná Rada, παρευρέθη αυτοπροσώπως η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας/Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, κ. Mogherini, καθώς και ανώτατα διοικητικά στελέχη της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης.

Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ)

Βάσει του νέου κανονισμού για την Ευρωπόλ, ο οποίος άρχισε να εφαρμόζεται την 1η Μαΐου 2017 41 , τα εθνικά κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συγκρότησαν από κοινού μεικτή ομάδα κοινοβουλευτικού ελέγχου, με σκοπό τη διεξαγωγή του δημοκρατικού ελέγχου των δραστηριοτήτων της Ευρωπόλ σύμφωνα με το άρθρο 88 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 42 . Η πρώτη συνεδρίαση της διακοινοβουλευτικής επιτροπής για την Ευρωπόλ πραγματοποιήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2016 παρουσία του Επιτρόπου Sir Julian King.

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Κατά το δεύτερο πλήρες έτος της θητείας της υπό την προεδρία του Jean-Claude Juncker, η Επιτροπή συνέχισε τις προσπάθειές της για την ανάπτυξη βαθύτερων και στενότερων σχέσεων με τα εθνικά κοινοβούλια. Πέραν της σύγκλησης τακτικών συνεδριάσεων στις Βρυξέλλες με εκπροσώπους των εθνικών κοινοβουλίων, τόσο οι Επίτροποι όσο και υπάλληλοι της Επιτροπής πραγματοποίησαν κατά τη διάρκεια του έτους πολυάριθμες επισκέψεις σε εθνικά κοινοβούλια προκειμένου να συμμετάσχουν ενεργά στη διεξαγωγή διαλόγου σχετικά με τις βασικές πολιτικές και προτάσεις της Επιτροπής. Παράλληλα, διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση της δραστηριότητας της γραπτής ανταλλαγής απόψεων μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων.

Ωστόσο, η επιτυχής έκβαση των προσπαθειών της Επιτροπής για τη σφυρηλάτηση μιας νέας εταιρικής σχέσης με τα εθνικά κοινοβούλια δεν μπορεί να αποτιμηθεί αποκλειστικά και μόνο βάσει του αριθμού των επισκέψεων, των συνεδριάσεων και των γνωμών, παρότι και αυτές έχουν σημασία, με τον δικό τους τρόπο. Λαμβανομένου υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να διαμορφώσει ένα όραμα για το μέλλον της με τα 27 κράτη μέλη, μετά την παρέλευση εξήντα ετών από την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης, απαιτείται η διεξαγωγή βαθύτερου διαλόγου σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Η Λευκή Βίβλος για το μέλλον της Ευρώπης 43 , η οποία παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2017, περιγράφει συνοπτικά πέντε διαφορετικά σενάρια για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί η Ευρώπη έως το 2025 και αποτελεί τη συμβολή της Επιτροπής σε μια ειλικρινή και ευρεία συζήτηση με τους Ευρωπαίους πολίτες. Προκειμένου να ενθαρρύνει αυτή τη συζήτηση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη, θα διοργανώσει μια σειρά συζητήσεων σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης σε όλα τα εθνικά κοινοβούλια, τις πόλεις και τις περιφέρειές της. Όπως κατέστησε σαφές και ο Πρόεδρος Γιούνκερ στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο του 2016, τα εθνικά κοινοβούλια πρέπει να συμμετάσχουν και θα συμμετάσχουν εκ του σύνεγγυς σε αυτή τη διαδικασία.

(1)

     COM(2017) 600 final.

(2)

     Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις αιτιολογημένες γνώμες, βλέπε την ετήσια έκθεση του 2016 για την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας – COM(2017) 600 final.

(3)

     Υπολογίζονται ως δεκατρείς γνώμες από δύο σώματα.

(4)

     COM(2015) 610 final της 27ης Οκτωβρίου 2015.

(5)

     COM(2016) 128 final της 8ης Μαρτίου 2016.

(6)

     COM (2016) 270 final της 4ης Μαΐου 2016.

(7)

     COM(2015) 634 final της 9ης Δεκεμβρίου 2015.

(8)

COM(2015) 635 final της 9ης Δεκεμβρίου 2015.

(9)

     Το γερμανικό Bundesrat, το γαλλικό Sénat, το ιταλικό Senato della Repubblica, το λετονικό Saeima, το λιθουανικό Seimas, το ουγγρικό Országgyűlés, το πορτογαλικό Assembleia da República, το σουηδικό Riksdag και η βρετανική Βουλή των Λόρδων.

(10)

     Τα τσεχικά Poslanecká Sněmovna και Senát, το κροατικό Hrvatski Sabor, το ιταλικό Senato della Repubblica, το λετονικό Saeima, το λιθουανικό Seimas, το ουγγρικό Országgyűlés, τα ολλανδικά Tweede Kamer και Eerste Kamer, το πολωνικό Senat, το πορτογαλικό Assembleia de República, τα ρουμανικά Camera Deputaților και Senat, το σλοβακικό Národná rada και η Βουλή των Κοινοτήτων και η Βουλή των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου.

(11)

     Οδηγία 96/71/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 1996, σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών, EE L 18 της 21.1.1997, σ. 1.

(12)

     Το βουλγαρικό Narodno Sabranie, τα τσεχικά Poslanecká sněmovna και Senát, το δανικό Folketing, το εσθονικό Riigikogu, τα γαλλικά Assemblée nationale και Sénat, τα ισπανικά Cortes Generales, , το κροατικό Hrvatski Sabor, τα ιταλικά Camera dei Deputati και Senato della Repubblica, το λιθουανικό Seimas, το λετονικό Saeima, το ουγγρικό Országgyűlés, τα πολωνικά Sejm και Senat (αιτιολογημένη γνώμη και γνώμη), το πορτογαλικό Assembleia da República, τα ρουμανικά Camera Deputaților (αιτιολογημένη γνώμη και γνώμη) και Senat, το σλοβακικό Národná Rada και η βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων.

(13)

     COM(2016) 505 final της 20ής Ιουλίου 2016. Βλέπε επίσης την ετήσια έκθεση του 2016 για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα.

(14)

     COM(2016) 270 final, COM(2016) 271 final και COM(2016) 272 final της 4ης Μαΐου 2016.

(15)

     COM (2016) 270 final της 4ης Μαΐου 2016.

(16)

     Τα τσεχικά Poslanecká sněmovna (αιτιολογημένη γνώμη) και Senát (αιτιολογημένη γνώμη), το γερμανικό Bundesrat, το ουγγρικό Országgyűlés (αιτιολογημένη γνώμη), τα ιταλικά Camera dei Deputati και Senato della Repubblica (αιτιολογημένη γνώμη), τα πολωνικά Sejm (αιτιολογημένη γνώμη) και Senat (αιτιολογημένη γνώμη και γνώμη), το πορτογαλικό Assembleia da República, τα ρουμανικά Camera Deputaților (αιτιολογημένη γνώμη και γνώμη) και Senat και το σλοβακικό Národná rada (αιτιολογημένη γνώμη).

(17)

     COM(2015) 634 final της 9ης Δεκεμβρίου 2015.

(18)

     COM(2015) 635 final της 9ης Δεκεμβρίου 2015.

(19)

     Το τσεχικό Senát, το γαλλικό Sénat (αιτιολογημένη γνώμη), το λουξεμβουργιανό Chambre des Députés, το ολλανδικό Eerste Kamer (δύο γνώμες), το αυστριακό Bundesrat, το πορτογαλικό Assembleia da República και το ρουμανικό Senat.

(20)

     COM(2015) 671 final της 15ης Δεκεμβρίου 2015.

(21)

     COM(2015) 240 final της 13ης Μαΐου 2015.

(22)

     Τα τσεχικά Poslanecká sněmovna και Senát, το γαλλικό Assemblée nationale, τα ιταλικά Camera dei Deputati και Senato della Repubblica, το ολλανδικό Tweede Kamer, το πολωνικό Senat, το πορτογαλικό Assembleia da República και τα ρουμανικά Camera Deputaților και Senat.

(23)

     Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1624 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 863/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2007/2004 του Συμβουλίου και της απόφασης 2005/267/ΕΚ του Συμβουλίου, ΕΕ L 251 της 16.9.2016, σ. 1.

(24)

     COM(2016) 26 final της 28ης Ιανουαρίου 2016.

(25)

     ΕΕ L 193 της 19.7.2016, σ. 1.

(26)

     Το τσεχικό Senát, το γερμανικό Bundesrat, το γαλλικό Assemblée nationale, το μαλτέζικο Kamra tad-Deputati, το πορτογαλικό Assembleia da República, το ρουμανικό Camera Deputaţilor και το σουηδικό Riksdag.

(27)

     COM(2016) 687 final της 25ης Οκτωβρίου 2016.

(28)

     Το γαλλικό Assemblée nationale, το ιταλικό Senato della Repubblica, το λετονικό Saeima, το λιθουανικό Seimas, το ολλανδικό Tweede Kamer, το πορτογαλικό Assembleia da República, το σλοβακικό Národná Rada και η βρετανική Βουλή των Λόρδων.

(29)

     Η Βουλή των Ελλήνων.

(30)

     Βλέπε ετήσια έκθεση του 2015 για τις σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων, COM(2016) 471 της 15ης Ιουλίου 2016, σ. 13.

(31)

     COM(2016) 739 final της 22ας Νοεμβρίου 2016.

(32)

     Άρθρο 6 (πρώτο εδάφιο) του πρωτοκόλλου (αριθ. 2) σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας: «Κάθε εθνικό κοινοβούλιο ή κάθε σώμα εθνικού κοινοβουλίου μπορεί, εντός προθεσμίας οκτώ εβδομάδων από την ημερομηνία διαβίβασης ενός σχεδίου νομοθετικής πράξης, στις επίσημες γλώσσες της Ένωσης, να απευθύνει προς τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής αιτιολογημένη γνώμη στην οποία εκτίθενται οι λόγοι για τους οποίους εκτιμά ότι το εν λόγω σχέδιο δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας. Εναπόκειται σε κάθε εθνικό κοινοβούλιο ή σώμα εθνικού κοινοβουλίου να συμβουλευθεί, κατά περίπτωση, τα περιφερειακά κοινοβούλια που έχουν νομοθετικές εξουσίες».

(33)

     Άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση: «Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, στους τομείς οι οποίοι δεν υπάγονται στην αποκλειστική της αρμοδιότητα, η Ένωση παρεμβαίνει μόνο εφόσον και κατά τον βαθμό που οι στόχοι της προβλεπόμενης δράσης δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων της προβλεπόμενης δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης.»

(34)

     Η δήλωση του Heiligendamm της 16ης Ιουνίου 2015 εκδόθηκε από κοινού από τους προέδρους των κοινοβουλίων των ομόσπονδων κρατών της Γερμανίας και της Αυστρίας και του κοινοβουλίου του Νότιου Τιρόλου. Με τη δήλωση ζητείται η μεγαλύτερη συμμετοχή των περιφερειακών κοινοβουλίων που διαθέτουν νομοθετικές εξουσίες στην εποπτεία και τον έλεγχο της αρχής της επικουρικότητας, ενώ ζητείται επίσης τα ψηφίσματα που εκδίδονται από τα περιφερειακά κοινοβούλια με νομοθετικές εξουσίες εντός του πεδίου εφαρμογής του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για την επικουρικότητα να αναφέρονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε επίσημα έγγραφα, όπως είναι οι ετήσιες εκθέσεις της για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα και για τις σχέσεις της με τα εθνικά κοινοβούλια.

(35)

     http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-16-3043_el.htm

(36)

     Πρωτόκολλο αριθ. 1 σχετικά με το ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

(37)

     Για λεπτομερείς εκθέσεις των συνεδριάσεων της COSAC, καθώς και για αντίγραφα των εισηγήσεων της COSAC και της σχετικής απάντησης της Επιτροπής, βλέπε τον ιστότοπο της COSAC στην ακόλουθη διεύθυνση: http://www.cosac.eu/en/ .

(38)

      http://www.europarl.europa.eu/relnatparl/en/conferences/european-parliamentary-week.html .

(39)

      http://www.ipex.eu/IPEXL-WEB/conference/getconference.do?id=082dbcc5559418240155963fbfde01d7&appLng=EL .

(40)

      http://www.ipex.eu/IPEXL-WEB/euspeakers/getspeakers.do?id=082dbcc54d8d4eaf014d9095cb270339&appLng=EL .

(41)

     Κανονισμός (ΕΕ) 2016/794 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2016, για τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ) και την αντικατάσταση και κατάργηση των αποφάσεων του Συμβουλίου 2009/371/ΔΕΥ, 2009/934/ΔΕΥ, 2009/935/ΔΕΥ, 2009/936/ΔΕΥ και 2009/968/ΔΕΥ, ΕΕ L 135 της 24.5.2016, σ. 53-114.

(42)

     Άρθρο 88 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία μέσω κανονισμών, μπορούν να καθορίζουν τη δομή, τη λειτουργία, το πεδίο δράσης και τα καθήκοντα της Ευρωπόλ. Τα καθήκοντα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν: α) τη συλλογή, αποθήκευση, επεξεργασία, ανάλυση και ανταλλαγή πληροφοριών που διαβιβάζονται ιδίως από τις αρχές των κρατών μελών ή τρίτων χωρών, ή οργανισμών, β) τον συντονισμό, τη διοργάνωση και τη διεξαγωγή ερευνών και επιχειρησιακών δράσεων, από κοινού με τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών ή στο πλαίσιο κοινών ομάδων ερευνών, ενδεχομένως σε σύνδεση με την Eurojust. Οι εν λόγω κανονισμοί καθορίζουν επίσης τους όρους ελέγχου των δραστηριοτήτων της Ευρωπόλ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τη συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων.»

(43)

     COM(2017) 2025 final.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 30.6.2017

COM(2017) 601 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

στην

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Ετήσια έκθεση του 2016
για τις σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων

Παράρτημα 1

Αριθμός γνωμών που ελήφθησαν από την Επιτροπή το 2016 ανά εθνικό κοινοβούλιο/νομοθετικό σώμα (πολιτικός διάλογος και μηχανισμός ελέγχου της επικουρικότητας)

Παράρτημα 2

Έγγραφα της Επιτροπής που συγκέντρωσαν τον μεγαλύτερο αριθμό γνωμών 5 και ελήφθησαν από την Επιτροπή το 2016 (πολιτικός διάλογος και μηχανισμός ελέγχου της επικουρικότητας)

Παράρτημα 3

Αριθμός γνωμών που ελήφθησαν από την Επιτροπή το 2016 ανά επικεφαλής υπηρεσία της Επιτροπής (πολιτικός διάλογος και μηχανισμός ελέγχου της επικουρικότητας)

(1)

     Περιλαμβάνονται τόσο οι γνώμες όσο και οι αιτιολογημένες γνώμες που υποβλήθηκαν από τα εθνικά κοινοβούλια.

(2)

     Ως αιτιολογημένη γνώμη, σύμφωνα με τον ορισμό του πρωτοκόλλου αριθ. 2, νοείται η γνώμη που αναφέρει σαφώς ότι υπήρξε παράβαση της αρχής της επικουρικότητας και αποστέλλεται στην Επιτροπή εντός οκτώ εβδομάδων από τη διαβίβαση της νομοθετικής πρότασης στα εθνικά κοινοβούλια.

(3)

     Η γαλλική Assemblée nationale υπέβαλε γνωμοδότηση στην οποία ανέφερε παραβίαση της επικουρικότητας. Η γνώμη αυτή εστάλη, ωστόσο, μετά την προθεσμία των οκτώ εβδομάδων από τη διαβίβαση της νομοθετικής πρότασης στα εθνικά κοινοβούλια από την Επιτροπή.

(4)

     Υπολογίζονται ως δεκατρείς γνώμες από δύο σώματα.

(5)

     Ο πίνακας περιλαμβάνει όλα τα έγγραφα της Επιτροπής για τα οποία ελήφθησαν τουλάχιστον οκτώ γνώμες.

(6)

     Περιλαμβάνονται τόσο οι γνώμες όσο και οι αιτιολογημένες γνώμες που υποβλήθηκαν από τα εθνικά κοινοβούλια.

(7)

     Ως αιτιολογημένη γνώμη, σύμφωνα με τον ορισμό του πρωτοκόλλου αριθ. 2, νοείται η γνώμη που αναφέρει σαφώς ότι υπήρξε παράβαση της αρχής της επικουρικότητας και αποστέλλεται στην Επιτροπή εντός οκτώ εβδομάδων από τη διαβίβαση της νομοθετικής πρότασης στα εθνικά κοινοβούλια.

(8)

     Μία από τις γνώμες σχετικά με αυτό το έγγραφο της Επιτροπής, από το τσεχικό Poslanecká sněmovna, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 270, COM(2016) 271 και COM(2016) 272. Μία γνώμη, από το πορτογαλικό Assembleia da República , αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 197, COM(2016) 270, COM(2016) 271 και COM(2016) 272.

(9)

     Έξι γνώμες, από το τσεχικό Senát, το γαλλικο Sénat, το λουξεμβουργιανό Chambre des Députés, το αυστριακό Bundesrat, το πορτογαλικό Assembleia da República και το ρουμανικό Senat αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 634 and COM(2015) 635. Το ολλανδικό Eerste Kamer διαβίβασε δύο γνώμες που αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 633, COM(2015) 634 και COM(2015) 635.

(10)

     Οκτώ γνώμες, από το δανικό Folketing, το ιρλανδικό Dáil Éireann, το ιρλανδικό Seanad Éireann, το ισπανικό Cortes Generales, το λουξεμβουργιανό Chambre des Députés, το μαλτέζικο Kamra tad-Deputati, το ολλανδικό Tweede Kamer και το πορτογαλικό Assembleia da República αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 683 και COM(2016) 685. Μία γνώμη, από το ολλανδικό Eerste Kamer, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 683, COM(2016) 685 και COM(2016) 687.

(11)

     Οκτώ γνώμες, από το δανικό Folketing, το ιρλανδικό Dáil Éireann, το ιρλανδικό Seanad Éireann, το ισπανικό Cortes Generales, το λουξεμβουργιανό Chambre des Députés, το μαλτέζικο Kamra tad-Deputati, το ολλανδικό Tweede Kamer και το πορτογαλικό Assembleia da República αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 683 και COM(2016) 685. Μία γνώμη, από το ολλανδικό Eerste Kamer, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 683, COM(2016) 685 και COM(2016) 687.

(12)

     Μία γνώμη, από το ιταλικό Camera dei Deputati, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 633 και COM(2015) 634. Έξι γνώμες, από το τσεχικό Senát, το γαλλικο Sénat, το λουξεμβουργιανό Chambre des Députés, το αυστριακό Bundesrat, το πορτογαλικό Assembleia da República και το ρουμανικό Senat αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 634 and COM(2015) 635. Το ολλανδικό Eerste Kamer διαβίβασε δύο γνώμες που αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 633, COM(2015) 634 και COM(2015) 635.

(13)

     Δύο γνώμες, από το αυστριακό Bundesrat και το γαλλικό Assemblée nationale, αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 52 και COM(2016) 53. Δύο γνώμες, από το τσεχικό Senát και το τσεχικό Poslanecká sněmovna, αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 49, COM(2016) 51, COM(2016) 52 και COM(2016) 53.

(14)

     Δύο γνώμες, από το γαλλικό Assemblée nationale και το αυστριακό Bundesrat, αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 52 και COM(2016) 53. Δύο γνώμες, από το τσεχικό Senát και το τσεχικό Poslanecká sněmovna, αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 49, COM(2016) 51, COM(2016) 52 και COM(2016) 53.

(15)

     Μία γνώμη από το τσεχικό Senát, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 750 και COM(2015) 624.

(16)

     Μία γνώμη, από το ρουμανικό Camera Deputaților, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 671 και COM(2015) 673.

(17)

     Μία γνώμη, από το γαλλικό Assemblée nationale, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 593, COM(2015) 594, COM(2015) 595 και COM(2015) 596. Τρεις γνώμες, από το τσεχικό Senát, το ιταλικό Senato della Repubblica, και το ρουμανικό Senat αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 593, COM(2015) 594, COM(2015) 595, COM(2015) 596 and COM(2015) 614. Δύο γνώμες, από το γαλλικό Sénat και το πολωνικό Senat αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 594, COM(2015) 595 και COM(2015) 596. Μία γνώμη, από το δανικό Folketing, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 595 και COM(2015) 596.

(18)

     Μία γνώμη, από το γαλλικό Assemblée nationale, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2013) 534, COM(2015) 185, COM(2015) 624 και COM(2015) 625.

(19)

     Μία γνώμη, από το γαλλικό Assemblée nationale, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 593, COM(2015) 594, COM(2015) 595 και COM(2015) 596. Τρεις γνώμες, από το τσεχικό Senát, το ιταλικό Senato della Repubblica, και το ρουμανικό Senat αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 593, COM(2015) 594, COM(2015) 595, COM(2015) 596 και COM(2015) 614. Δύο γνώμες, από το γαλλικό Sénat και το πολωνικό Senat αφορούσαν από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 594, COM(2015) 595 και COM(2015) 596. Μία γνώμη, από το δανικό Folketing, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2015) 595 και COM(2015) 596.

(20)

     Μία γνώμη, από το πορτογαλικό Assembleia da República , αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 197, COM(2016) 270, COM(2016) 271 και COM(2016) 272. Μία γνώμη, από το τσεχικό Poslanecká sněmovna, αφορούσε από κοινού τα έγγραφα COM(2016) 270, COM(2016) 271 και COM(2016) 272.

(21)

     Περιλαμβάνονται τόσο οι γνώμες όσο και οι αιτιολογημένες γνώμες που υποβλήθηκαν από τα εθνικά κοινοβούλια.

(22)

     Η ΕΥΕΔ δεν είναι υπηρεσία της Επιτροπής, αλλά ανεξάρτητος φορέας.

(23)

     Μία γνωμοδότηση πρωτοβουλίας του γαλλικού Assemblée nationale και επτά γνωμοδοτήσεις πρωτοβουλίας από τη Βουλή των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου εστάλησαν για πληροφοριακούς και μόνο λόγους και δεν έχουν αποδοθεί σε υπηρεσία της Επιτροπής.