EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52016SC0028

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών όσον αφορά τις διακυβερνητικές συμφωνίες και τις μη δεσμευτικές πράξεις μεταξύ των κρατών μελών και τρίτων χωρών στον τομέα της ενέργειας και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 994/2012/ΕΕ

SWD/2016/028 final - 2016/031 (COD)

Βρυξέλλες, 16.2.2016

SWD(2016) 28 final

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

που συνοδεύει το έγγραφο

πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

για τη θέσπιση μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών όσον αφορά τις διακυβερνητικές συμφωνίες και τις μη δεσμευτικές πράξεις μεταξύ των κρατών μελών και τρίτων χωρών στον τομέα της ενέργειας και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 994/2012/ΕΕ

{COM(2016) 53 final}
{SWD(2016) 27 final}


Δελτίο συνοπτικής παρουσίασης

Εκτίμηση επιπτώσεων της πρότασης αναθεώρησης της απόφασης για τη θέσπιση του μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών όσον αφορά τις διακυβερνητικές συμφωνίες μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών στον τομέα της ενέργειας

(απόφαση 994/2012/ΕΕ για τις ΔΣ)

Α. Ανάγκη ανάληψης δράσης

Γιατί; Ποιο είναι το πρόβλημα; Μέχρι 11 σειρές

Η απόφαση για τις ΔΣ της 25ης Οκτωβρίου 2012 θέσπισε μηχανισμό για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κρατών μελών και της Επιτροπής σχετικά με τις διακυβερνητικές συμφωνίες (ΔΣ) στον τομέα της ενέργειας. Όπως αναλύεται στην έκθεση αξιολόγησης που προσαρτάται στην παρούσα εκτίμηση επιπτώσεων, η πείρα έχει δείξει ότι η τρέχουσα απόφαση για τις ΔΣ δεν πληροί έναν από τους πρωταρχικούς στόχους της, δηλαδή τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των ΔΣ με το δίκαιο της ΕΕ. Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά τις ΔΣ για τις οποίες διαπιστώνεται εκ των υστέρων ότι δεν συμμορφώνονται με το δίκαιο της ΕΕ, η εν λόγω απόφαση έχει αποδειχτεί αναποτελεσματική ως προς την προώθηση της μετατροπής τους σε συμμορφούμενες συμβάσεις. Όσον αφορά το πρόβλημα αυτό, έχουν προσδιοριστεί 3 πρωταρχικοί λόγοι:

η έλλειψη εκ των προτέρων κοινοποίησης των ΔΣ στην Επιτροπή, γεγονός που ενέχει τον κίνδυνο εκπόνησης ΔΣ που δεν συμμορφώνονται με το δίκαιο της ΕΕ·

η έλλειψη επαρκών νομικών μηχανισμών σε ορισμένες ΔΣ που να επιτρέπουν την τροποποίηση ή την καταγγελία τους·

η έλλειψη διαφάνειας ως προς τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για τις ΔΣ ή τις επιπτώσεις υποκατάστασής τους.

Τι αναμένεται να επιτευχθεί με την παρούσα πρωτοβουλία; Μέχρι 8 σειρές

Η αναθεώρηση της απόφασης για τις ΔΣ διενεργείται στο πλαίσιο της στρατηγικής για την Ενεργειακή Ένωση, στόχος της οποίας είναι να διασφαλίσει τον ενεργειακό εφοδιασμό των καταναλωτών της ΕΕ —νοικοκυριών και επιχειρήσεων— με ασφαλή, βιώσιμο, ανταγωνιστικό και οικονομικά προσιτό τρόπο. Η αναθεώρηση έχει δύο βασικούς στόχους:

να βελτιώσει τη συμμόρφωση των ΔΣ με το δίκαιο της ΕΕ, διασφαλίζοντας έτσι την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και βελτιώνοντας τον ανταγωνισμό·

να αυξήσει τη διαφάνεια των ΔΣ, προκειμένου να καταστήσει τον ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ οικονομικά αποδοτικότερο και να ενισχύσει την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών.

Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ; Μέχρι 7 σειρές 

Πρώτον, βάσει του δικαίου της ΕΕ, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διασφαλίζουν την αποφυγή ή την εξάλειψη οποιασδήποτε ασυμβατότητας μεταξύ του δικαίου της ΕΕ και οποιασδήποτε ΔΣ που συνάπτουν με τρίτες χώρες. Στόχος της ΕΕ (σύμφωνα με το άρθρο 194 της ΣΕΕ) είναι να διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, γεγονός που απαιτεί πλήρη συμμόρφωση των εισαγωγών ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Δεύτερον, η ανάγκη συντονισμού σε υπερεθνικό επίπεδο αυξάνεται λόγω της σταδιακής ενοποίησης των ενεργειακών υποδομών και αγορών σε ενωσιακό επίπεδο, της από κοινού εξάρτησης από εξωτερικούς προμηθευτές και του φιλόδοξου στόχου που έχει τεθεί από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της για τη δημιουργία μιας Ενεργειακής Ένωσης.

Β. Λύσεις

Ποιες νομοθετικές και μη νομοθετικές επιλογές πολιτικής έχουν εξεταστεί; Υπάρχει προτιμώμενη επιλογή ή όχι; Γιατί; Μέχρι 14 σειρές 

Επιλογή 1: Βασικό σενάριο: Η απόφαση για τις ΔΣ παραμένει αναλλοίωτη, αλλά ενισχύεται η περί παραβάσεων πολιτική.

Επιλογή 2: Πρότυπα ρητρών προς χρήση στις ΔΣ που δεν παραβιάζουν το δίκαιο ή τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ:

Θα μπορούσαν να εκπονηθούν πρότυπα ρητρών και να καθοριστούν οι συνέπειες της χρήσης τους στις ΔΣ σχετικά με τη διαδικασία αξιολόγησης από την Επιτροπή.

Επιλογή 3:Η εκ των προτέρων αξιολόγηση των ΔΣ από την Επιτροπή θα μπορούσε να καταστεί υποχρεωτική:

Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να υποχρεωθούν να ενημερώνουν την Επιτροπή σε αρχικό στάδιο σχετικά με οποιεσδήποτε εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για ΔΣ και να υποβάλλουν τα σχέδια των ΔΣ στην Επιτροπή για εκ των προτέρων αξιολόγηση.

Επιλογή 4: Η Επιτροπή θα μπορούσε να έχει το δικαίωμα να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις για τις ΔΣ ως παρατηρητής:

Βάσει της υφιστάμενης απόφασης για τις ΔΣ, τα κράτη μέλη «μπορούν να ζητήσουν τη συνδρομή της Επιτροπής». Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να υποχρεούνται να καλούν την Επιτροπή να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις ως παρατηρητής.

Επιλογή 5: Η Επιτροπή θα μπορούσε να διαπραγματεύεται ενωσιακές συμφωνίες στον τομέα της ενέργειας:

Η υποχρεωτική εκ των προτέρων κοινοποίηση θα επέτρεπε να ελεγχθεί και να εξεταστεί εκ των προτέρων το κατά πόσον μια (αποκλειστική ή μικτή) ενωσιακή συμφωνία θα αποτελούσε καταλληλότερο μέσο για την επίτευξη ενός δεδομένου στόχου.

Η εκτίμηση επιπτώσεων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η οικονομικά αποδοτικότερη, αποτελεσματικότερη και αναλογικότερη επιλογή ήταν η επιλογή 3.

Ποιος υποστηρίζει την κάθε επιλογή; Μέχρι 7 σειρές 

Διεξήχθη δημόσια διαβούλευση για την παρούσα πρωτοβουλία από τις 28/07 έως τις 22/10 2015, της οποίας τα κυριότερα αποτελέσματα έχουν ως εξής:

Δημόσιες αρχές: 6 κράτη μέλη εξέφρασαν την άποψη ότι θα πρέπει να ενισχυθεί το υφιστάμενο σύστημα. 5 κράτη μέλη εξέφρασαν τη γνώμη ότι δεν απαιτείται αναθεώρηση του υφιστάμενου συστήματος.

Επιχειρήσεις: Οι περισσότερες εμπλεκόμενες επιχειρήσεις τόνισαν στα σχόλιά τους πόσο σημαντικό είναι να παραμείνουν οι εμπορικές συμβάσεις εκτός του πεδίου εφαρμογής της απόφασης για τις ΔΣ.

Εκείνες που τάχθηκαν υπέρ της ενίσχυσης της απόφασης για τις ΔΣ εξέφρασαν γενικά την άποψη ότι το κυριότερο μέσο για την επίτευξη της ενίσχυσης θα πρέπει να είναι η θέσπιση ενός υποχρεωτικού μηχανισμού εκ των προτέρων επαλήθευσης.

Γ. Επιπτώσεις της προτιμώμενης επιλογής

Ποια είναι τα οφέλη της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχει, ειδάλλως των κυριότερων επιλογών); Μέχρι 12 σειρές

Η παρούσα εκτίμηση επιπτώσεων βασίζεται σε ποιοτική αξιολόγηση των προτεινόμενων επιλογών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν είναι απολύτως δυνατός ο ποσοτικός προσδιορισμός των άμεσων και έμμεσων μακροοικονομικών επιπτώσεων που θα έχουν οι αλλαγές στην απόφαση για τις ΔΣ. Τα οικονομικά οφέλη της επιλογής 3 (υποχρεωτικοί εκ των προτέρων έλεγχοι συμβατότητας) θα προέκυπταν από την αυξημένη συμμόρφωση των ΔΣ με το δίκαιο της ΕΕ και θα σχετίζονταν κυρίως με τα εξής:

την αυξημένη ασφάλεια δικαίου, η οποία ευνοεί τις επενδύσεις. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως για ΔΣ που σχετίζονται με τις υποδομές και οι οποίες αποσκοπούν στην παροχή ασφάλειας δικαίου για έργα που απαιτούν μεγάλες επενδύσεις·

την καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, χωρίς κατακερματισμό και με αυξημένο ανταγωνισμό·

την αυξημένη διαφάνεια όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού σε όλα τα κράτη μέλη, η οποία θα μπορούσε με τη σειρά της να μειώσει τον κίνδυνο επενδυτικών επικαλύψεων ή/και κενών σε υποδομές.

Οι επιπτώσεις της αναθεωρημένης απόφασης για τις ΔΣ σε σχέση με περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς τομείς θα ήταν έμμεσες. Στον βαθμό που η εν λόγω αναθεώρηση θα αύξανε τη συμμόρφωση των ΔΣ με το δίκαιο της ΕΕ και, ως εκ τούτου, θα βελτίωνε το συνολικό επιχειρηματικό περιβάλλον, θα ήταν θετική.

Ποιο είναι το κόστος της προτιμώμενης επιλογής (εάν υπάρχει, ειδάλλως των κυριότερων επιλογών); Μέχρι 12 σειρές

Η προτιμώμενη επιλογή, δηλ. η επιλογή 3 θα μπορούσε να συνεπάγεται διοικητικό κόστος τόσο για την Επιτροπή όσο και για τα κράτη μέλη.

Σε επίπεδο ΕΕ, το πρώτο επίπεδο της εκ των προτέρων αξιολόγησης για κάθε νέα ή ανανεωθείσα ΔΣ που υποβάλλεται στην Επιτροπή θα απαιτούσε προφανώς την απασχόληση δύο υπαλλήλων της ΓΔ ENER έως και για δύο πλήρεις εργάσιμες ημέρες. Θα έπρεπε επίσης να υπάρξει διαβούλευση με τη νομική υπηρεσία της Επιτροπής και άλλες οικείες γενικές διευθύνσεις, και θα απαιτούνταν επίσης οι υπηρεσίες ενός ή δύο νομικών υπαλλήλων περίπου για μία έως δύο ημέρες.

Σε εθνικό επίπεδο, η κύρια νομική εκτίμηση και η συντακτική εργασία που απαιτείται για τη σύναψη μιας ΔΣ με τρίτη χώρα θα εκτελούνταν ασχέτως του κατά πόσον υφίσταται ή δεν υφίσταται διάταξη περί υποχρεωτικής εκ των προτέρων κοινοποίησης. Συνεπώς, το πρόσθετο κόστος της εν λόγω επιλογής σε εθνικό επίπεδο θα συνδεόταν με την υποβολή εγγράφων στην Επιτροπή για την εκ των προτέρων αξιολόγηση. Σε περίπτωση εντοπισμού ζητημάτων μη συμμόρφωσης με το δίκαιο της ΕΕ, θα απαιτούνταν διαβούλευση με περισσότερους νομικούς εμπειρογνώμονες. Ανάλογα με την περιπλοκότητα της ΔΣ, ίσως απαιτούνταν αρκετοί γύροι διαβουλεύσεων με τις εθνικές αρχές, γεγονός που θα συνεπαγόταν την εμπλοκή περισσότερων υπαλλήλων, σε ιεραρχικά επίπεδα της εθνικής διοίκησης, οι οποίοι θα δαπανούσαν πρόσθετες ώρες για το ζήτημα αυτό κατά τη φάση πριν την υπογραφή.

Πώς θα επηρεαστούν οι επιχειρήσεις, οι ΜΜΕ και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις; Μέχρι 8 σειρές

Δεδομένου ότι οι εμπορικές συμβάσεις θα παρέμεναν εκτός του πεδίου εφαρμογής της αναθεωρημένης απόφασης για τις ΔΣ, η προτεινόμενη επιλογή, δηλ. η επιλογή 3, δεν θα είχε πρόσθετο άμεσο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις σε σχέση με το ισχύον σύστημα. Ωστόσο, η υποχρεωτική εκ των προτέρων αξιολόγηση των σχεδίων ΔΣ από την Επιτροπή θα μπορούσε να καθυστερήσει την υπογραφή της ΔΣ και θα μπορούσε, ως εκ τούτου, να επηρεάσει έμμεσα τον σχεδιασμό και τις επενδυτικές αποφάσεις των εμπορικών φορέων που εμπλέκονται στον ενεργειακό εφοδιασμό ή στις σχετικές υποδομές. Ωστόσο, η επιλογή 3 θα βελτίωνε επίσης το συνολικό επιχειρηματικό περιβάλλον, αυξάνοντας την ασφάλεια δικαίου και, ως εκ τούτου, εξοικονομώντας χρήματα για τις επιχειρήσεις που εμπλέκονται στις επενδύσεις και στις σχετικές συμβάσεις υπεργολαβίας, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και τις εθνικές διοικήσεις; Μέχρι 4 σειρές

Εκτός από το προαναφερθέν διοικητικό κόστος, η προτεινόμενη λύση δεν θα είχε πρόσθετο αντίκτυπο στους εθνικούς προϋπολογισμούς.

Θα υπάρξουν άλλες σημαντικές επιπτώσεις; Μέχρι 6 σειρές

Η θέσπιση υποχρεωτικής εκ των προτέρων αξιολόγησης από την Επιτροπή θα μπορούσε να έχει ως συνέπεια τη μη υπογραφή μιας προβλεπόμενης ΔΣ με τρίτη χώρα, ή τη διάρθρωσή της ή την τροποποίησή της με τρόπο που να διασφαλίζει τη συμμόρφωσή της με το δίκαιο της ΕΕ. Αυτό θα μπορούσε, με τη σειρά του, να επηρεάσει τις σχέσεις με την οικεία τρίτη χώρα. Ωστόσο, η εν λόγω εκ των προτέρων αξιολόγηση θα παρείχε ασφάλεια δικαίου και σταθερότητα στις συμβατικές σχέσεις μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών. Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι τα μέλη του ΕΟΧ και τα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας μπορούν και αυτά να αποφασίσουν να εφαρμόσουν την αναθεωρημένη απόφαση για τις ΔΣ.

Δ. Παρακολούθηση

Πότε θα επανεξεταστεί η πολιτική; Μέχρι 4 σειρές 

Η απόφαση για τις ΔΣ περιλαμβάνει μια ρήτρα αναθεώρησης στο άρθρο 8 η οποία απαιτεί τη σύνταξη έκθεσης από την Επιτροπή έως την 1η Ιανουαρίου 2016 και στη συνέχεια ανά τριετία. Επομένως, εκτός από την έκθεση αξιολόγησης που προσαρτάται στην παρούσα εκτίμηση επιπτώσεων, η πρόταση αναθεώρησης της απόφασης για τις ΔΣ θα συνοδεύεται από μια πρώτη έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η Επιτροπή σκοπεύει να εκπονήσει την επόμενη έκθεση έως την 1η Ιανουαρίου 2020. 

Top