ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 8.9.2016

COM(2016) 558 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

για την εφαρμογή της οδηγίας 98/58/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με την προστασία των ζώων στα εκτροφεία

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

για την εφαρμογή της οδηγίας 98/58/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με την προστασία των ζώων στα εκτροφεία

1.    Εισαγωγή

Σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 2 της οδηγίας 98/58/ΕΚ, η Επιτροπή οφείλει να υποβάλει στο Συμβούλιο έκθεση με βάση την πείρα που έχουν αποκομίσει τα κράτη μέλη από την έναρξη εφαρμογής της οδηγίας.

Στην απόφαση 2006/778/ΕΚ της Επιτροπής 1 προβλέπονται διατάξεις σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για τη συλλογή πληροφοριών κατά τις επιθεωρήσεις εγκαταστάσεων παραγωγής κτηνοτροφικών μονάδων. Στα παραρτήματά της περιλαμβάνονται πίνακες με τις απαιτήσεις που πρέπει να ελέγχονται όσον αφορά τη μη συμμόρφωση. Δυνάμει της εν λόγω απόφασης, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να αποστέλλουν ετήσιες εκθέσεις στην Επιτροπή από τον Ιούνιο του 2009. Επίσης, στην αιτιολογική σκέψη 9 της ίδιας απόφασης αναφέρεται ότι «η συλλογή στοιχείων σχετικά με επιθεωρήσεις που αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων είναι ουσιώδης για την Κοινότητα προκειμένου να αξιολογήσει τον αντίκτυπο της πολιτικής της στον εν λόγω τομέα».

Στη στρατηγική της ΕΕ για την καλή διαβίωση των ζώων 2012-2015 2 η έλλειψη επιβολής της νομοθεσίας της ΕΕ προσδιορίζεται ως ένα από τα κυριότερα προβλήματα που επηρεάζουν την καλή διαβίωση των ζώων. Επιπλέον, η έκθεση προς το Συμβούλιο για την εφαρμογή της οδηγίας 98/58/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Ιουλίου 1998, σχετικά με την προστασία των ζώων στα εκτροφεία 3 παρέχει πολύτιμες γνώσεις όσον αφορά τους τομείς επιβολής της νομοθεσίας.

2.    Μεθοδολογία

Η έκθεση καλύπτει την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2011 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2014.

Για την εκπόνηση της παρούσας έκθεσης χρησιμοποιήθηκαν τρεις πηγές πληροφοριών.

Κατά πρώτον, τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονται από εκθέσεις της Επιτροπής οι οποίες περιέχουν τα αποτελέσματα των ελέγχων που διενέργησε η Επιτροπή στα κράτη μέλη. Οι εκθέσεις αφορούν κυρίως τα έτη 2011-2013, καθώς οι έλεγχοι που διενεργήθηκαν κατά τα συγκεκριμένα έτη επικεντρώθηκαν ειδικά στην κατάσταση εντός των εκμεταλλεύσεων (βλ. πίνακα 1 του παραρτήματος I).

Κατά δεύτερον, κάθε κράτος μέλος οφείλει να διασφαλίζει ότι οι επιθεωρήσεις που αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων διενεργούνται σύμφωνα με τους κανόνες περί επίσημων ελέγχων που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004 4 . Οι εθνικές αρμόδιες αρχές είναι υπεύθυνες για την υποβολή στην Επιτροπή, σε ετήσια βάση, εκθέσεων σχετικά με τις διαπιστώσεις των επιθεωρήσεων αυτών. Η Επιτροπή χρησιμοποίησε τα δεδομένα που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη 5 για τα έτη 2013 και 2014, καθώς τα δεδομένα αυτά αποτυπώνουν εν γένει την πλέον πρόσφατη κατάσταση. Στον πίνακα 2 του παραρτήματος I παρουσιάζεται επισκόπηση του αριθμού των κτηνοτροφικών μονάδων που υπόκεινται σε επιθεωρήσεις και του ποσοστού των εγκαταστάσεων που επιθεωρήθηκαν.

Τέλος, η Επιτροπή λαμβάνει κατά καιρούς καταγγελίες 6 σχετικά με εικαζόμενες περιπτώσεις μη εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης από ένα ή περισσότερα κράτη μέλη. Από τις καταγγελίες αυτές μπορούν επίσης να αντληθούν πολύτιμες γνώσεις σχετικά με τομείς στους οποίους, κατά την άποψη των πολιτών, η επιβολή της νομοθεσίας δεν είναι επαρκής.

3.    Διαπιστώσεις

3.1    Σύστημα επιτήρησης και επιθεωρήσεων

Από τους ελέγχους της Επιτροπής προκύπτει ότι τα κράτη μέλη έχουν θέσει σε εφαρμογή ένα σύστημα βάσει κινδύνου για την επιλογή εγκαταστάσεων προς επιθεώρηση. Ένας σημαντικός λόγος για τη διεξαγωγή επιθεωρήσεων όσον αφορά την καλή διαβίωση των ζώων σε εκμεταλλεύσεις βάσει κινδύνου ήταν ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004 για τους επίσημους ελέγχους και τους ελέγχους πολλαπλής συμμόρφωσης για τις ενιαίες ενισχύσεις ανά εκμετάλλευση 7 .

Αρκετά κράτη μέλη περιγράφουν λεπτομερώς το σύστημα που χρησιμοποιούν για την επιλογή των μονάδων στις οποίες πρόκειται να διεξαχθεί επιθεώρηση, από όπου επιβεβαιώνεται επίσης η εφαρμογή μιας προσέγγισης με βάση τον κίνδυνο. Επιπλέον, η νομοθεσία της ΕΕ προβλέπει ότι ο απόλυτος αριθμός των επιθεωρήσεων πρέπει 8 να είναι ανάλογος προς την κλίμακα της παραγωγής και τον αριθμό των αντίστοιχων ζώων.

Επιπλέον, τα κράτη μέλη πρέπει να δίνουν συνέχεια σε τυχόν συστάσεις που διατυπώνονται κατά τη διάρκεια των ελέγχων. Η Επιτροπή παρατήρησε κατά τους ελέγχους της ότι οι αρμόδιοι υπάλληλοι σε εθνικό επίπεδο έλαβαν μέτρα σε όλες τις περιπτώσεις. Ωστόσο, διαπίστωσε επίσης ότι τα μέτρα δεν επαρκούσαν για την επίτευξη συμμόρφωσης σε τρία κράτη μέλη. Σε δύο από αυτά τα κράτη μέλη διαπιστώθηκε ότι αυτό οφειλόταν στην έλλειψη επαρκώς αποτρεπτικών κυρώσεων, ενώ σε ένα κράτος μέλος δεν έγιναν οι κατάλληλες ενέργειες για τη διευθέτηση της υπόθεσης.

3.2.    Αποκλίσεις στις εκθέσεις που υποβάλλονται από τα κράτη μέλη

Οι σημαντικές διαφορές στις εκθέσεις που υποβάλλουν τα κράτη μέλη δυσχεραίνουν εν γένει την ερμηνεία και τη σύγκριση των δεδομένων.

Το 2012 καταρτίστηκε ένα ηλεκτρονικό έντυπο με βάση τους πίνακες της απόφασης 2006/778/ΕΚ, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από τα κράτη μέλη το 2013 και το 2014. Το ηλεκτρονικό αυτό έντυπο έχει δώσει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να αναλύει αποτελεσματικότερα τα υποβαλλόμενα αριθμητικά στοιχεία. Ωστόσο, εξακολουθούν να εμφανίζονται ορισμένες ανακολουθίες. Αυτό συμβαίνει ειδικότερα στην περίπτωση των ορνίθων. Σύμφωνα με τον ορισμό του όρου «όρνιθες» 9 , η συγκεκριμένη στήλη θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για κοτόπουλα που εκτρέφονται για την παραγωγή κρέατος (κοτόπουλα πάχυνσης). Ωστόσο, αρκετά κράτη μέλη έχουν συμπεριλάβει στη στήλη «όρνιθες» και αριθμητικά στοιχεία που αφορούν μικρές μονάδες εκτροφής ωοπαραγωγών ορνίθων 10 . Είναι, συνεπώς, αδύνατο να εξακριβωθεί αν οι διαπιστώσεις είναι αντιπροσωπευτικές των μονάδων εκτροφής κοτόπουλων πάχυνσης ή ωοπαραγωγών ορνίθων.

Παρόμοιο πρόβλημα παρουσιάζεται στην κατηγορία «βοοειδή», η οποία περιλαμβάνει τόσο συστήματα παραγωγής βοδινού κρέατος όσο και συστήματα παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων. Δεδομένου ότι οι κίνδυνοι για την καλή διαβίωση των ζώων στα δύο αυτά συστήματα είναι διαφορετικοί, θα ήταν χρήσιμο να πραγματοποιείται χωριστή ανάλυση των σχετικών δεδομένων.

3.3. Διαπιστώσεις τεχνικού χαρακτήρα

Πρώτον, προκειμένου οι διαπιστώσεις να θεωρηθούν αντιπροσωπευτικές του συστήματος παραγωγής, το ποσοστό των μονάδων που επιθεωρήθηκαν σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των κτηνοτροφικών μονάδων πρέπει να είναι αρκετά υψηλό (βλ. σχήμα 1 του παραρτήματος I). Μόνο σε μία περίπτωση οι εμπειρογνώμονες της Επιτροπής επισήμαναν ότι ο αριθμός των εγκαταστάσεων που επιθεωρήθηκαν ήταν μάλλον χαμηλός σε σύγκριση με την κλίμακα της παραγωγής. Η Επιτροπή δεν ανέφερε περιπτώσεις ανεπάρκειας όσον αφορά την επιλογή μονάδων βάσει κινδύνου.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 2013 και το 2014 ο αριθμός των μονάδων που επιθεωρήθηκαν ήταν ιδιαίτερα υψηλός τόσο για τις ωοπαραγωγούς όρνιθες όσο και για τις χοιρομητέρες. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην απαγόρευση των μη διευθετημένων κλωβών για ωοπαραγωγούς όρνιθες (2012) και στη θέσπιση του ομαδικού σταβλισμού χοιρομητέρων (2013), καθώς και στη σχετική υποχρέωση διασφάλισης πλήρους συμμόρφωσης.

Δεύτερον, όσον αφορά τον αριθμό των περιπτώσεων μη συμμόρφωσης, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι σε αυτές περιλαμβάνονται κάθε είδους παραβάσεις της νομοθεσίας της ΕΕ, ακόμη και παραβάσεις ήσσονος σημασίας. Οι κατηγορίες Α και Β του πίνακα 3 καλύπτουν διοικητικές ενέργειες μη συμμόρφωσης, που έχουν ως αποτέλεσμα τη διατύπωση απαίτησης για διόρθωση του προβλήματος είτε εντός τριών μηνών είτε ενίοτε εντός μεγαλύτερης προθεσμίας. Η κατηγορία Γ καλύπτει σοβαρότερες παραβάσεις που έχουν ως αποτέλεσμα την άμεση λήψη μέτρων για διοικητικές ή ποινικές κυρώσεις. Ενδεικτικά, μόλις το 8,1 % των παραβάσεων σε μονάδες εκτροφής ορνίθων που καταγράφηκαν το 2014 ήταν σοβαρές και είχαν ως αποτέλεσμα την άμεση λήψη μέτρων.

Τέλος, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι, λόγω της εφαρμογής μιας προσέγγισης με βάση τον κίνδυνο, οι έλεγχοι επικεντρώνονται ειδικά σε μονάδες στις οποίες είναι πιθανότερο να σημειωθούν παραβάσεις. Συνεπώς, τυχόν αύξηση του αριθμού των παραβάσεων που καταγράφηκαν δεν συνιστά κατ’ ανάγκη ένδειξη επιδείνωσης της κατάστασης όσον αφορά την καλή διαβίωση των ζώων. Επιπλέον, η προσέγγιση με βάση τον κίνδυνο αναμένεται γενικά να έχει ως αποτέλεσμα την ταχύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων που συνδέονται με την καλή διαβίωση των ζώων, καθώς και τη βελτίωση της κατάστασης για τα ζώα.

Λαμβανομένων δεόντως υπόψη των μεθοδολογικών αδυναμιών, οι διαπιστώσεις έχουν ως εξής:

Έλεγχοι της Επιτροπής

Δεκαοχτώ από τους ελέγχους της Επιτροπής κατά την περίοδο 2011-2013 αφορούσαν τις ωοπαραγωγούς όρνιθες (13) και/ή τις χοιρομητέρες (8). Τα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών παρέχουν μια ικανοποιητική αποτύπωση της κατάστασης που επικρατούσε πριν από τη θέσπιση της απαγόρευσης των μη διευθετημένων κλωβών για τις ωοπαραγωγούς όρνιθες και τη μετάβαση στον ομαδικό σταβλισμό των χοιρομητέρων.

Στα περισσότερα από τα κράτη μέλη στα οποία διενεργήθηκαν έλεγχοι όσον αφορά την εκτροφή χοίρων, οι εμπειρογνώμονες της Επιτροπής ανέφεραν επίσης περιπτώσεις μη συμμόρφωσης όσον αφορά την παροχή υλικού για απασχόληση και την αποφυγή της κοπής της ουράς. Οι διαπιστώσεις στα εν λόγω κράτη μέλη είναι πολύ διαφορετικές. Σε ορισμένα διαπιστώθηκε ότι καταβάλλονται ελάχιστες προσπάθειες για την αποφυγή της συστηματικής κοπής της ουράς ή για την παροχή υλικού για απασχόληση.

Συχνά η αρμόδια αρχή δεν επέμεινε αρκετά για την επιβολή άλλων μέτρων, όπως τροποποιήσεις στις περιβαλλοντικές συνθήκες ή στα συστήματα διαχείρισης. Επιπλέον, ακατάλληλα υλικά, όπως μεταλλικές αλυσίδες, θεωρούνταν αποδεκτά από την πλειονότητα των υπαλλήλων των κρατών μελών, ενώ κατάλληλα υλικά κρίνονταν π.χ. ασύμβατα με τα συστήματα αποχέτευσης.

Τέσσερα κράτη μέλη είχαν εκδώσει έγγραφα καθοδήγησης ή είχαν θεσπίσει μέτρα για τη μείωση των περιπτώσεων μη συμμόρφωσης. Ωστόσο, από τους ελέγχους αναδείχθηκε η συχνή έλλειψη εμπειρογνωμοσύνης των υπαλλήλων των κρατών μελών σχετικά με τον τρόπο ερμηνείας των απαιτήσεων για την παροχή υλικού για απασχόληση, καθώς και για τις τροποποιήσεις της διαχείρισης και των περιβαλλοντικών συνθηκών που πρέπει να πραγματοποιούνται προτού επιτραπεί η συστηματική κοπή της ουράς.

Η Επιτροπή διενήργησε επίσης 9 ελέγχους το 2014 11 , από τους οποίους διαπιστώθηκε ότι τα δεδομένα από τα σφαγεία χρησιμοποιούνταν για την αξιολόγηση της καλής διαβίωσης στις εκμεταλλεύσεις εκτροφής ορνίθων / κοτόπουλων πάχυνσης. Ωστόσο, μόνο τρία κράτη μέλη που υποβλήθηκαν σε έλεγχο χρησιμοποιούσαν αποτελεσματικά τα δεδομένα αυτά για τον έλεγχο εκμεταλλεύσεων. Στα υπόλοιπα κράτη μέλη παρατηρούνταν τακτικά σοβαρές βλάβες κατά τη σφαγή, αλλά παρέχονταν πολύ περιορισμένες σχετικές παρατηρήσεις στα πρόσωπα που διενεργούσαν τους ελέγχους στις εκμεταλλεύσεις.

Εκθέσεις των κρατών μελών

Πληροφορίες σχετικά με τις παραβάσεις που αναφέρουν τα κράτη μέλη για τα εκτρεφόμενα είδη που καλύπτονται από τους κανόνες της ΕΕ για την καλή διαβίωση των ζώων παρατίθενται στον πίνακα 3 του παραρτήματος I.

Η τήρηση «μητρώων» αποτελεί μία από τις κατηγορίες στις οποίες καταγράφονται πολλές περιπτώσεις μη συμμόρφωσης για όλα σχεδόν τα εκτρεφόμενα είδη. Η κατηγορία αυτή αφορά την ανεπαρκή ιχνηλασιμότητα των φαρμακευτικών αγωγών και των θανάτων ζώων που παρατηρούνται από τον υπεύθυνο της μονάδας, και αποτελεί σημαντική πηγή πληροφοριών.

Όσον αφορά τις απαιτήσεις που αφορούν το ίδιο το ζώο, η συχνότερη αρνητική διαπίστωση αφορά την κατηγορία «κτίρια και χώροι σταβλισμού». Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτει ο ακατάλληλος σχεδιασμός κτιρίων, δαπέδων και σημείων πρόσδεσης. Επιπλέον, συμπεριλαμβάνονται ο εξοπλισμός εντός του κτιρίου/κλωβού/διαμερίσματος, καθώς και η ακατάλληλη χρήση των εγκαταστάσεων, όπως ανεπαρκή συστήματα εξαερισμού ή φωτισμού.

Οι κυριότερες άλλες κατηγορίες μη συμμόρφωσης που διαπιστώθηκαν ποικίλλουν ανάλογα με τα εκτρεφόμενα είδη ζώων. Για τους μόσχους η κυριότερη κατηγορία ήταν η «ελευθερία κίνησης», η οποία περιλαμβάνει τη δυνατότητα του ζώου να κινείται στον χώρο, καθώς και κανόνες που αφορούν την πρόσδεση, ενώ για τις όρνιθες αφορούσε τακτικούς ελέγχους σχετικά με τη λειτουργία «αυτόματου και μηχανικού εξοπλισμού». Τα προβλήματα που αφορούσαν «τη σίτιση, το πότισμα και τη χορήγηση άλλων ουσιών» ήταν αρκετά συχνά για τις ωοπαραγωγούς όρνιθες ελεύθερης βοσκής, τα βοοειδή, τα πρόβατα και τις αίγες. Το τελευταίο αυτό ζήτημα καλύπτει την τροφή αυτή καθαυτή, την πρόσβαση του ζώου σε ζωοτροφή και νερό, καθώς και τους ελέγχους σε τυχόν αυτόματα συστήματα σίτισης και ποτίσματος.

Από τις εκθέσεις των κρατών μελών προκύπτει ποσοστό μη συμμόρφωσης της τάξης του 8,4 % το 2013 όσον αφορά τους χοίρους και την παροχή υλικού για απασχόληση. Όσον αφορά τους ακρωτηριασμούς (δηλαδή την κοπή της ουράς αλλά και τον ευνουχισμό και την περικοπή οδόντων) το ποσοστό μη συμμόρφωσης που καταγράφηκε από τα κράτη μέλη ήταν 2,2 %.

Καταγγελίες

Το 2013 και το 2014 η Επιτροπή καταχώρισε οκτώ καταγγελίες σχετικά με παραλείψεις των κρατών μελών όσον αφορά την παροχή υλικού για απασχόληση σε χοίρους και τη συστηματική κοπή της ουράς. Οι καταγγελίες αυτές αντικατοπτρίζουν επίσης τις διαπιστώσεις των ελέγχων της Επιτροπής. Μέχρι στιγμής έχουν περατωθεί πέντε εξ αυτών. Εντωμεταξύ, η Επιτροπή εξέδωσε σχετική καθοδήγηση για το συγκεκριμένο ζήτημα 12 .

Παρότι έχουν υπάρξει καταγγελίες σχετικά με άλλα προβλήματα που άπτονται της καλής διαβίωσης των ζώων όπως η παραγωγή φουά γκρα, η μεταφορά και η καλή κατάσταση των ζώων κατά τη σφαγή, οι αριθμοί παραμένουν χαμηλοί για κάθε επιμέρους ζήτημα. Όλες οι καταγγελίες εξετάστηκαν προσεκτικά και συνάχθηκε το συμπέρασμα ότι σε καμία από αυτές δεν υπήρχε επαρκής βάση για τη συνέχιση της διαδικασίας. Κατά συνέπεια, περατώθηκε η εξέταση των περισσότερων εξ αυτών.

4.    Συμπέρασμα

Οι γενικές αρχές και διατάξεις που περιλαμβάνονται στην οδηγία 98/58/ΕΚ σχετικά με την προστασία των ζώων στα εκτροφεία έχουν συμβάλει στη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου για την καλή διαβίωση των εκτρεφόμενων ζώων στην ΕΕ. Η οδηγία έχει επίσης στηρίξει τα κράτη μέλη στη διασφάλιση της ορθής επιβολής και εφαρμογής των κανόνων αυτών. Είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται, αφενός, να υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις σχετικά με τα αποτελέσματα των ελέγχων τους όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων για την καλή διαβίωση των ζώων και, αφετέρου, να καθορίζουν νέους στόχους για τη βελτίωση της επιβολής τους· αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δοθεί προτεραιότητα στα ζητήματα καλής διαβίωσης των ζώων. Πράγματι, οι εκθέσεις υποδεικνύουν ότι τα κράτη μέλη φαίνεται να εργάζονται συστηματικά για την αντιμετώπιση τυχόν περιπτώσεων μη συμμόρφωσης που εντοπίζονται και για την επιβολή των κανόνων της ΕΕ σχετικά με την καλή διαβίωση των ζώων. Αυτό επιβεβαιώνεται από αριθμητικά στοιχεία που περιλαμβάνονταν στην προηγούμενη έκθεση της Επιτροπής του 2006 13 , καθώς και από στοιχεία που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη για τα έτη 2013 και 2014. Έχει σημειωθεί αισθητή βελτίωση ως προς τον αριθμό των μονάδων που συμμορφώνονται με τους κανόνες.

Για την ακρίβεια, όσον αφορά τα δύο πιο πρόσφατα μέτρα που θεσπίστηκαν –την απαγόρευση των μη διευθετημένων κλωβών για τις ωοπαραγωγούς όρνιθες (2012) και των ατομικών χωρισμάτων στάβλου για τις χοιρομητέρες (2013)– αποδείχθηκαν αποτελεσματικές οι ενέργειες στις οποίες προέβη η Επιτροπή για να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να επιβάλουν ορθά τις εν λόγω απαγορεύσεις. Επί του παρόντος, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή, όλα τα κράτη μέλη συμμορφώνονται και χρησιμοποιούν είτε διευθετημένους κλωβούς είτε εναλλακτικά συστήματα για τις ωοπαραγωγούς όρνιθες. Όσον αφορά τον ομαδικό σταβλισμό των χοιρομητέρων, 25 κράτη μέλη συμμορφώνονται με τους κανόνες, ενώ τρία δήλωσαν ότι συμμορφώνονται πλήρως. Η Επιτροπή ελέγχει επί του παρόντος τα έγγραφα που υποβλήθηκαν για την τεκμηρίωση των ισχυρισμών αυτών.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα δεδομένα υποδεικνύουν ελαφρές βελτιώσεις μεταξύ των ετών 2013 και 2014. Για παράδειγμα, η καταγραφείσα συμμόρφωση όσον αφορά τις όρνιθες και την απαίτηση που αφορά τον «αυτόματο και μηχανικό εξοπλισμό» αυξήθηκε από 82,1 % σε 86,4 %. Σημειώθηκε επίσης γενική βελτίωση από το 2013 έως το 2014 όσον αφορά τα «μητρώα» και τα «κτίρια και χώρους σταβλισμού» για την πλειονότητα των ειδών και των συστημάτων παραγωγής. Τα περισσότερα από τα κράτη μέλη που υπέβαλαν ανάλυση των διαπιστώσεών τους αναφέρουν επίσης ότι επικρατεί μια γενική τάση αλλαγής προς το καλύτερο. Ορισμένα επισήμαναν επιπλέον ότι η μη συμμόρφωση συχνά οφείλεται σε έλλειψη γνώσεων και, για τον λόγο αυτό, έχουν θεσπίσει μέτρα σχετικά με την κατάρτιση στο πλαίσιο των οικείων σχεδίων δράσης για το επόμενο έτος.

Η συνολική αυτή βελτίωση, μεταξύ άλλων και από την πλευρά των κρατών μελών, υποστηρίζεται και από τους ελέγχους της Επιτροπής που διεξήχθησαν κατά την ίδια περίοδο. Από τους ελέγχους αυτούς προέκυψε το συμπέρασμα ότι τα κράτη μέλη εφάρμοσαν τις συστάσεις και ότι η κατάσταση βελτιώθηκε σε σύγκριση με προηγούμενους ελέγχους.

Ωστόσο, είναι απαραίτητο να συνεχιστεί η συνεργασία με τα κράτη μέλη προκειμένου να επέλθουν περαιτέρω βελτιώσεις στον τρόπο υποβολής εκθέσεων σχετικά με τη συμμόρφωση με τους κανόνες για την καλή διαβίωση των ζώων. Για παράδειγμα, από την έκδοση της απόφασης 2006/778/ΕΚ και μετά, έχουν θεσπιστεί πρόσθετες νομικές απαιτήσεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων 14 . Οι εν λόγω νομοθετικές αλλαγές που θεσπίστηκαν σε μεταγενέστερη ημερομηνία δεν αντικατοπτρίζονται στις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων που ισχύουν επί του παρόντος. Θα πρέπει να εξεταστεί ο βέλτιστος δυνατός τρόπος διασφάλισης της εναρμονισμένης διαβίβασης των εν λόγω πρόσθετων δεδομένων, με παράλληλη διατήρηση του διοικητικού φόρτου στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο.

Τέλος, από τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν, καθίσταται σαφές ότι απαιτείται καλύτερη κοινή κατανόηση των ισχυόντων κανόνων περί καλής διαβίωσης των ζώων και του τρόπου εφαρμογής και επιβολής τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην περίπτωση ορισμένων νομικών απαιτήσεων για την καλή διαβίωση των χοίρων. Μεταξύ του 2013 και του 2014, τα δεδομένα που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη δείχνουν ότι σημειώθηκε μικρή μόνον αύξηση των παραβάσεων που καταγράφηκαν όσον αφορά την παροχή υλικού για απασχόληση, καθώς και ότι μειώθηκε ο αριθμός των παραβάσεων που αφορούν την κοπή της ουράς των χοίρων. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις εκθέσεις ελέγχου της Επιτροπής, από τις οποίες προκύπτει πολύ μεγαλύτερος αριθμός παραβάσεων όσον αφορά τις συγκεκριμένες δύο απαιτήσεις στα περισσότερα από τα κράτη μέλη που υποβλήθηκαν σε έλεγχο. Επιπλέον, ο αριθμός των καταγγελιών σχετικά με τα ζητήματα αυτά φαίνεται να αποτελεί ένδειξη αυξημένης ευαισθητοποίησης των πολιτών της ΕΕ και ενισχυμένου ενδιαφέροντος για την καλή διαβίωση των χοίρων. Τα χαμηλότερα αριθμητικά στοιχεία τα οποία υπέβαλαν τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να οφείλονται σε μη αναγνώριση των περιπτώσεων μη συμμόρφωσης. Από τους ελέγχους της Επιτροπής προέκυψε ότι, όσον αφορά την κοπή της ουράς, τα περισσότερα κράτη μέλη θεωρούσαν ότι συμμορφώνονταν με το δίκαιο της Ένωσης. Εντωμεταξύ, καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες στον τομέα αυτό επί πολλά έτη, με στόχο την ενίσχυση των γνώσεων και την αλλαγή συμπεριφοράς. Στη σύσταση (ΕΕ) 2016/336 της Επιτροπής, της 8ης Μαρτίου 2016, καθορίζονται ορισμένες παράμετροι που είναι σημαντικές για τη μείωση του δαγκώματος της ουράς και απαριθμούνται τα χαρακτηριστικά του βέλτιστου υλικού εμπλουτισμού. Το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής παρέχει στα κράτη μέλη περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με το ζήτημα αυτό, ενώ επίσης παρέχει εργαλεία και δείκτες που τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν για την αξιολόγηση της κατάστασης εντός των εκμεταλλεύσεων.

Κατ’ ελάχιστον, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί τη συμμόρφωση με την εφαρμογή της οδηγίας 98/58/ΕΚ του Συμβουλίου. Ωστόσο, από τα σχέδια δράσης και τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν καθίσταται σαφές ότι τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν διάφορα εργαλεία για τη βελτίωση της επιβολής στον τομέα αυτό. Παράλληλα, η Επιτροπή θεωρεί ουσιώδη την ανάπτυξη περαιτέρω διαλόγου μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων προκειμένου να προωθηθούν ειδικές πρωτοβουλίες και έργα στον εν λόγω τομέα, τα οποία θα μπορούσαν να είναι αμοιβαία επωφελή τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και από την άποψη της καλής διαβίωσης των ζώων. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή εργάζεται επί του παρόντος για τη διαμόρφωση μιας περισσότερο συστηματικής και προβεβλημένης μορφής για τον διάλογο αυτό, προκειμένου όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (οργανώσεις για την καλή διαβίωση των ζώων, επιστήμονες, κτηνίατροι, κτηνοτρόφοι, μεταποιητές τροφίμων, έμποροι τροφίμων λιανικής κ.λπ.) να έχουν τη δυνατότητα να εκφράζουν τους προβληματισμούς τους, να ανταλλάσσουν γνώσεις και πόρους για την ανάπτυξη κοινών δραστηριοτήτων.

Επιπλέον, η έκδοση από την Επιτροπή μιας πρότασης σχετικά με τους επίσημους ελέγχους 15 θα ανοίξει τον δρόμο για τη σύσταση ευρωπαϊκών κέντρων αναφοράς για την καλή διαβίωση των ζώων, που θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν σε περαιτέρω βελτιώσεις μέσω της δημιουργίας και ανταλλαγής καλύτερων τεχνικών και επιστημονικών γνώσεων.

Παράρτημα Ι

Πίνακας 1

Κατάλογος ελέγχων της Επιτροπής κατά την περίοδο 2010–2014

Πίνακας 2

Σύνοψη του συνόλου των εκθέσεων των κρατών μελών για τα έτη 2013–2014 ανά είδος

Σχήμα 1

Ποσοστό εγκαταστάσεων παραγωγής που επιθεωρήθηκαν το 2013 και το 2014

Πίνακας 3

Αριθμός εγκαταστάσεων παραγωγής στα κράτη μέλη που υπόκεινται σε επιθεωρήσεις και ποσοστό περιπτώσεων μη συμμόρφωσης το 2013 και το 2014

- κύρια εκτρεφόμενα είδη

Παράρτημα ΙΙ

Επισκόπηση της νομοθεσίας για την καλή διαβίωση των ζώων που σχετίζεται με την κατάσταση εντός της εκμετάλλευσης

Οδηγία 98/58/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Ιουλίου 1998, σχετικά με την προστασία των ζώων στα εκτροφεία (ΕΕ L 221 της 8.8.1998, σ. 23)

Οδηγία 1999/74/ΕΚ του Συμβουλίου, της 19ης Ιουλίου 1999, περί των στοιχειωδών απαιτήσεων για την προστασία των ωοπαραγωγών ορνίθων (ΕΕ L 203 της 3.8.1999, σ. 53)

Οδηγία 2007/43/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 2007, σχετικά με τον καθορισμό ελάχιστων κανόνων για την προστασία των κοτόπουλων που εκτρέφονται για την παραγωγή κρέατος (ΕΕ L 182 της 12.7.2007, σ. 19)

Οδηγία 2008/119/ΕΚ του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2008, για τη θέσπιση στοιχειωδών κανόνων για την προστασία των μόσχων — κωδικοποιημένη έκδοση (ΕΕ L 10 της 15.1.2009, σ. 7)

Οδηγία 2008/120/ΕΚ του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2008, για τους στοιχειώδεις κανόνες για την προστασία των χοίρων — κωδικοποιημένη έκδοση (ΕΕ L 47 της 18.2.2009, σ. 5)

Οδηγία 2002/4/ΕΚ της Επιτροπής, της 30ής Ιανουαρίου 2002, περί της εγγραφής σε μητρώα των μονάδων στις οποίες διατηρούνται όρνιθες ωοπαραγωγής που καλύπτονται από την οδηγία 1999/74/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 30 της 31.1.2002, σ. 44)

Απόφαση 2006/778/ΕΚ της Επιτροπής, της 14ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για τη συλλογή πληροφοριών κατά τις επιθεωρήσεις εγκαταστάσεων παραγωγής κτηνοτροφικών μονάδων (ΕΕ L 314 της 15.11.2006, σ. 39)

(1)

     Απόφαση 2006/778/ΕΚ της Επιτροπής, της 14ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για τη συλλογή πληροφοριών κατά τις επιθεωρήσεις εγκαταστάσεων παραγωγής κτηνοτροφικών μονάδων (ΕΕ L 314 της 15.11.2006, σ. 39).

(2)

     COM(2012) 6 final/2.

(3)

     ΕΕ L 221 της 8.8.1998, σ. 23.

(4)

     Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004, της 29ης Απριλίου 2004, για τη διενέργεια επισήμων ελέγχων της συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία περί ζωοτροφών και τροφίμων και προς τους κανόνες για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων (ΕΕ L 165 της 30.4.2004, σ. 1).

(5)

     Ορισμένα στοιχεία των εν λόγω εκθέσεων έχουν αποτελέσει αντικείμενο προεκβολής και παρουσιάζονται στο παράρτημα I.

(6)

     COM(2012) 154 final — Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Επικαιροποίηση του χειρισμού των σχέσεων με τους καταγγέλλοντες όσον αφορά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης.

(7)

     Οι γεωργοί μπορούν να λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούν τις εκτάσεις τους σε καλή γεωργική κατάσταση και ότι συμμορφώνονται με τα πρότυπα για τη δημόσια υγεία, την υγεία των ζώων και των φυτών, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων (πολλαπλή συμμόρφωση) που περιλαμβάνονται στον κανονισμό.

(8)

     Βάσει των οδηγιών 2008/120/ΕΚ και 2008/119/ΕΚ, απαιτείται οι επιθεωρήσεις να «καλύπτουν κάθε χρόνο ένα στατιστικά αντιπροσωπευτικό δείγμα των διαφόρων συστημάτων εκτροφής κάθε κράτους μέλους».

(9)

     Απόφαση 2006/778/ΕΚ της Επιτροπής, παράρτημα IV, πίνακας 2: η κατηγορία «όρνιθες» αναφέρεται σε πουλερικά του είδους Gallus gallus εξαιρουμένων των ωοπαραγωγών ορνίθων.

(10)

   Λιγότερες από 350 όρνιθες.

(11)

     Αριθμοί αναφοράς των εκθέσεων ελέγχου: Ισπανία 7079, Ηνωμένο Βασίλειο 7080, Δανία 7061, Γερμανία 7073, Τσεχική Δημοκρατία 7060, Ουγγαρία 7072, Βέλγιο 7059, Κάτω Χώρες 7078 και Ιταλία 7075.

(12)

     Σύσταση (ΕΕ) 2016/336 της Επιτροπής, της 8ης Μαρτίου 2016, σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2008/120/ΕΚ του Συμβουλίου για τους στοιχειώδεις κανόνες για την προστασία των χοίρων όσον αφορά τα μέτρα σχετικά με τη μείωση της ανάγκης κοπής της ουράς (ΕΕ L 62 της 9.3.2016, σ. 20·    
SWD(2016) 49 final http://ec.europa.eu/food/animals/welfare/practice/farm/pigs/index_en.htm  

(13)

     COM(2006) 838 τελικό.

(14)

     Οδηγία 2007/43/ΕΚ.

(15)

   Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τους επίσημους ελέγχους και τις άλλες επίσημες δραστηριότητες που διενεργούνται με σκοπό την εξασφάλιση της εφαρμογής της νομοθεσίας για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές και των κανόνων για την υγεία και την καλή μεταχείριση των ζώων, την υγεία των φυτών, το φυτικό αναπαραγωγικό υλικό και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, καθώς και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 999/2001, 1829/2003, 1831/2003, 1/2005, 396/2005, 834/2007, 1099/2009, 1069/2009, 1107/2009, των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1151/2012, 652/2014 και των οδηγιών 98/58/ΕΚ, 1999/74/ΕΚ, 2007/43/ΕΚ, 2008/119/ΕΚ, 2008/120/ΕΚ και 2009/128/ΕΚ (κανονισμός για τους επίσημους ελέγχους)· διοργανικός φάκελος: 2013/0140(COD).