13.12.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 465/1

1.

Στις 14 Σεπτεμβρίου 2016, η Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση («η πρόταση») για την τροποποίηση του ισχύοντος κανονισμού ΕΤΣΕ με σκοπό την παράταση της λειτουργίας του και την αύξηση της εγγύησης του προϋπολογισμού της ΕΕ έναντι της ΕΤΕπ (βλέπε σημείο 2). Η εν λόγω πρόταση συνοδεύεται από αξιολόγηση της Επιτροπής όσον αφορά τη χρήση της εγγύησης της ΕΕ και τη λειτουργία του ταμείου εγγυήσεων («η αξιολόγηση της εγγύησης») (6). Η αξιολόγηση εκδόθηκε τρεις μήνες πριν από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της (7). Ανταποκρινόμενο στις εξελίξεις αυτές, το Ελεγκτικό Συνέδριο αποφάσισε να διατυπώσει ενιαία γνώμη, στην οποία θα περιλαμβάνεται και η πρόταση και η αξιολόγηση της εγγύησης.

2.

Η Επιτροπή προτείνει:

3.

Σύμφωνα με το άρθρο 18, παράγραφος 2, του κανονισμού ΕΤΣΕ, η Επιτροπή υποχρεούται να αξιολογεί «τη χρήση της εγγύησης της ΕΕ και τη λειτουργία του ταμείου εγγυήσεων». Η Επιτροπή ορίζει ως αντικείμενο της εν λόγω αξιολόγησης «τον τρόπο κατανομής της εγγύησης της ΕΕ στο πλαίσιο των διαφόρων δραστηριοτήτων που υποστηρίζονται από το ΕΤΣΕ» (9) (η αξιολόγηση της εγγύησης δεν καλύπτει την προσθετικότητα και την επιλεξιμότητα (10) των εγγυημένων πράξεων του ΕΤΣΕ διότι οι παράμετροι αυτές καλύπτονται από την αξιολόγηση της ΕΤΕπ (11) σύμφωνα με το άρθρο 18, παράγραφος 1, του κανονισμού ΕΤΣΕ, η οποία αναφέρεται κατωτέρω).

4.

Η παρούσα γνώμη διαρθρώνεται γύρω από τα ακόλουθα θέματα:

5.

Η γνώμη μας δεν βασίζεται στις διαδικασίες που εφαρμόζουμε για την κατάρτιση ειδικής έκθεσης. Σχεδιάζουμε να δημοσιεύσουμε ειδική έκθεση σχετικά με τις επιδόσεις του ΕΤΣΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018.

6.

Εξετάσαμε το χρονοδιάγραμμα της πρότασης με βάση τις απαιτήσεις που καθορίζονται στον κανονισμό ΕΤΣΕ, τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών σχετικά με τις επιδόσεις του ΕΤΣΕ, καθώς και την πορεία υλοποίησης του μέχρι σήμερα.

7.

Στο άρθρο 18, παράγραφοι 6 και 7, του κανονισμού ΕΤΣΕ προβλέπεται η υποβολή πρότασης για την τροποποίηση του κανονισμού ΕΤΣΕ έως τις 5 Ιουλίου 2018 και επιβάλλεται η υποχρέωση υποστήριξης της εν λόγω πρότασης από ανεξάρτητη αξιολόγηση, στην οποία πρέπει να διευκρινίζεται κατά πόσον το ΕΤΣΕ «επιτυγχάνει τους στόχους του και κατά πόσον ένα ειδικό καθεστώς στήριξης των επενδύσεων είναι δικαιολογημένο». Η συγκεκριμένη προθεσμία είχε οριστεί από τους συννομοθέτες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η αξιολόγηση θα μπορούσε να διενεργηθεί μόνο μετά την παρέλευση αρκετού χρόνου ώστε να είναι δυνατόν να προσδιοριστούν και να μετρηθούν τα αρχικά αποτελέσματα και ο αντίκτυπος του ΕΤΣΕ (12).

8.

Η Επιτροπή πρότεινε την παράταση της λειτουργίας (13) και την αύξηση της χρηματοδότησης του ΕΤΣΕ (14) στις 14 Σεπτεμβρίου 2016, σχεδόν δύο έτη νωρίτερα από την προθεσμία που προβλέπεται στον κανονισμό ΕΤΣΕ. Και παρότι διατηρεί την απαίτηση διενέργειας ανεξάρτητης αξιολόγησης του άρθρου 18, παράγραφος 6, η Επιτροπή προτείνει την απαλοιφή της διάταξης σύμφωνα με την οποία η μελλοντική συνέχιση, τροποποίηση ή διακοπή του ΕΤΣΕ (15) πρέπει να βασίζεται στα αποτελέσματα της εν λόγω ανεξάρτητης αξιολόγησης (βλέπε σημείο 27).

9.

Το ΕΤΣΕ περιλαμβάνεται σε μια αισθητά διευρυμένη δέσμη χρηματοδοτικών μέσων για τη νέα περίοδο προγραμματισμού. Η Επιτροπή προτείνει την αύξηση της εγγύησης της ΕΕ κατά 10 δισεκατομμύρια ευρώ (από 16 δισεκατομμύρια σε 26 δισεκατομμύρια ευρώ) (16). Και μόνο η αύξηση αυτή υπερβαίνει τη συνολική συνεισφορά της ΕΕ σε χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο της επιμερισμένης, έμμεσης και άμεσης διαχείρισης κατά την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013 (βλέπε πίνακα 1).

Πίνακας 1

Χρηματοδοτικά μέσα που επωφελούνται από τη δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ

10.

Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, διαπιστώσαμε υπερκεφαλαιοποίηση των χρηματοδοτικών μέσων υπό επιμερισμένη διαχείριση, δυσχέρειες στην προσπάθεια ελέγχου των δαπανών/αμοιβών, στην προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων και την επαναχρησιμοποίηση της χρηματοδοτικής στήριξης (21). Παρά ταύτα, από τα σχέδια της Επιτροπής προκύπτει ότι κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 θα διατεθούν περίπου 21 δισεκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδοτικά μέσα από τα πέντε Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (22).

11.

Όσον αφορά το ΕΤΠΑ και το ΕΓΤΑΑ, κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 διατίθεται ένα νέο καινοτόμο χρηματοδοτικό μέσο (η πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ (23)). Το είδος χρηματοδότησης (24) που παρέχεται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για τις ΜΜΕ όσον αφορά τα ΕΔΕΤ είναι παρεμφερές με το είδος χρηματοδότησης που παρέχεται από το ΕΤΣΕ στο σκέλος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (SMEW) (25). Παρότι η πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ δημιουργείται στο πλαίσιο της περιφερειακής ανάπτυξης και το ΕΤΣΕ καλύπτει ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ, και τα δύο μέσα αφορούν την ίδια ομάδα ΜΜΕ.

12.

Προκειμένου να επιτευχθεί ο αρχικός στόχος των 315 δισεκατομμυρίων ευρώ, η ΕΤΕπ θα πρέπει να χρηματοδοτήσει πρόσθετα έργα αξίας περίπου 60,8 δισεκατομμυρίων ευρώ σε τρία έτη.

13.

Σύμφωνα με την ΕΤΕπ (26), βάσει στοιχείων της 30ής Ιουνίου 2016 (βλέπε γράφημα 1):

Γράφημα 1

Επισκόπηση του χαρτοφυλακίου ΕΤΣΕ στις 30 Ιουνίου 2016

Πηγή: Ελεγκτικό Συνέδριο, βάσει στοιχείων της ΕΤΕπ της 30ής Ιουνίου 2016.

14.

Σε γενικές γραμμές, το τρέχον ποσό της εγγύησης του ΕΤΣΕ κρίνεται επαρκές ώστε να εξακολουθήσει η χρηματοδότηση δραστηριοτήτων την επόμενη διετία. Εξαίρεση εν προκειμένω αποτελούν οι πράξεις χρέους του SMEW (31), στο πλαίσιο των οποίων η Επιτροπή και η ΕΤΕπ αποφάσισαν να αξιοποιήσουν μια οδό αιτήσεων χρηματοδότησης από υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα για τον μηχανισμό εγγύησης δανείων (LGF) του προγράμματος COSME και για τον μηχανισμό InnovFin (μηχανισμός εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ του προγράμματος «Ορίζοντας 2020»).

15.

Η Επιτροπή και ο όμιλος της ΕΤΕπ έχουν ήδη λάβει σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση του κινδύνου έλλειψης διαθέσιμης χρηματοδότησης από το χαρτοφυλάκιο δανείων του SMEW (32):

16.

Η Επιτροπή προτείνει την παράταση της επενδυτικής περιόδου κατά ενάμισι έτος (από τον Ιούλιο του 2019 έως τον Δεκέμβριο του 2020) (35) και την αύξηση του ποσού-στόχου των επενδύσεων σε 500 δισεκατομμύρια ευρώ (36). Οι συμβάσεις μπορούν να υπογραφούν έως και δύο έτη μετά την επενδυτική περίοδο (δηλαδή έως και τον Δεκέμβριο του 2022) σε σύγκριση με το ένα έτος που προβλέπεται βάσει του ισχύοντος κανονισμού ΕΤΣΕ. Εντούτοις, η ΕΤΕπ επισημαίνει στην αξιολόγησή της ότι ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ της έγκρισης και της υπογραφής πράξεων ΕΤΣΕ είναι περίπου 90 ημέρες (37).

17.

Η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση για την παράταση της λειτουργίας του ΕΤΣΕ μόλις ένα έτος μετά την έναρξη λειτουργίας του. Εξαιρουμένης της περίπτωσης του SMEW, τα αποδεικτικά στοιχεία βάσει των οποίων η προτεινόμενη αύξηση μπορεί να θεωρηθεί αιτιολογημένη είναι περιορισμένα. Η Επιτροπή δεν διερεύνησε άλλες εναλλακτικές δυνατότητες επιλογής, όπως η περαιτέρω ανακατανομή της εγγύησης της ΕΕ μεταξύ των δύο σκελών ή η πιθανή αύξηση της εγγύησης της ΕΕ μόνο για το σκέλος SMEW. Από τα στοιχεία και τις εκτιμήσεις της ΕΤΕπ προκύπτει ότι η τρέχουσα εγγύηση είναι επαρκής για τη συνέχιση της περιόδου επιχειρησιακής λειτουργίας του IIW, κατά τη διάρκεια της οποίας θα μπορούσε να διενεργηθεί επισκόπηση των επιδόσεων και της προστιθέμενης αξίας του ΕΤΣΕ, όπως προβλέπεται από τους συννομοθέτες. Κατά τον τρόπο αυτό θα μπορούσαν επίσης να μειωθούν ο κατακερματισμός και οι αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ του ΕΤΣΕ και άλλων χρηματοδοτικών μέσων και να καταστεί εφικτή η καλύτερη εστίαση στις προτεραιότητες της ΕΕ. Η προτεινόμενη παράταση για την υπογραφή πράξεων (δύο έτη) δεν συνάδει με την τρέχουσα πρακτική.

18.

Η βελτίωση της νομοθεσίας (38) αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ. Προϋποθέτει δε ότι η Επιτροπή «διενεργεί ενδελεχείς εκτιμήσεις αντίκτυπου της νομοθεσίας κατά τη θέσπισή της, συμπεριλαμβανομένων των ουσιαστικών τροποποιήσεων που προτείνονται κατά τη νομοθετική διαδικασία, ούτως ώστε να διασφαλίζεται ότι οι πολιτικές αποφάσεις είναι τεκμηριωμένες και άρτια σχεδιασμένες» (39). Εκτίμηση αντίκτυπου απαιτείται επίσης για τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής που ενδέχεται να έχουν σημαντικό οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπο, μεταξύ άλλων και για την αναθεώρηση υφιστάμενων νομικών πράξεων ή ανακοινώσεων πολιτικής (40).

19.

Στο πλαίσιο των αξιολογήσεων πρέπει να διενεργείται εκτίμηση κάθε σημαντικού οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού αντίκτυπου των παρεμβάσεων της ΕΕ (με ιδιαίτερη έμφαση στον αντίκτυπο που προσδιορίζεται σε προγενέστερες εκτιμήσεις αντίκτυπου ) (41). Επιπλέον, τα άρθρα 30 και 140 του δημοσιονομικού κανονισμού επιβάλλουν την υποχρέωση διενέργειας εκ των προτέρων αξιολογήσεων για τα προγράμματα δαπανών και τα χρηματοδοτικά μέσα. Στις κατευθυντήριες οδηγίες για τη βελτίωση της νομοθεσίας προβλέπεται επίσης ότι κατά τη διενέργεια των εκτιμήσεων πρέπει να ακολουθείται σαφώς καθορισμένη, αξιόπιστη μεθοδολογία με σκοπό την εξαγωγή αντικειμενικών συμπερασμάτων. Κατ' ελάχιστον, στο πλαίσιο των εκτιμήσεων πρέπει να αξιολογείται η αποτελεσματικότητα, η αποδοτικότητα, η συνάφεια, η συνοχή και η προστιθέμενη αξία της ΕΕ ή να διευκρινίζονται οι λόγοι για τους οποίους δεν γίνεται αυτό στον χάρτη πορείας της αξιολόγησης.

20.

Η ανακοίνωση της Επιτροπής της 1ης Ιουνίου 2016 (42) και η αιτιολογική έκθεση της πρότασης παρέχουν ορισμένες πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα χρήση του ΕΤΣΕ, ενώ βασίζονται επίσης στα αποτελέσματα διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη (43) και εσωτερικών αξιολογήσεων. Ωστόσο, τα εν λόγω έγγραφα δεν αποτελούν ολοκληρωμένη, ενδελεχή και τεκμηριωμένη εκτίμηση αντίκτυπου, όπως προβλέπεται στις κατευθυντήριες οδηγίες για τη βελτίωση της νομοθεσίας.

21.

Επιπλέον η Επιτροπή, προβάλλοντας την επείγουσα ανάγκη έναρξης της λειτουργίας του ΕΤΣΕ το 2015, δεν διενήργησε τη δεδομένη στιγμή ούτε εκτίμηση αντίκτυπου ούτε εκ των προτέρων αξιολόγηση. Όπως επισημάναμε στη γνώμη μας αριθ. 4/2015 (44), το ΕΤΣΕ είχε θεωρηθεί ότι αποτελεί εξαίρεση στην υποχρέωση που δημιουργεί ο δημοσιονομικός κανονισμός, παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της χρηματοδότησης για το ταμείο εγγυήσεων παρέχεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και ότι η εγγύηση του προϋπολογισμού έναντι της ΕΤΕπ θα δημιουργήσει σημαντικές ενδεχόμενες υποχρεώσεις για τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

22.

Ως εκ τούτου, το ΕΤΣΕ παραμένει χωρίς εκτίμηση και ανάλυση ούτε των αιτιών του επενδυτικού ελλείμματος και των αναγκών της αγοράς, καθώς και των βέλτιστων δυνατών τρόπων αντιμετώπισής τους, ούτε της συμπληρωματικότητάς του με άλλα προγράμματα και χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και του βέλτιστου τρόπου αποφυγής ανεπιθύμητων αλληλοεπικαλύψεων.

23.

Η Επιτροπή συνοδεύει την πρόταση (βλέπε σημείο 7) με την εσωτερική αξιολόγηση που διενήργησε όσον αφορά τη χρήση της εγγύησης της ΕΕ και της λειτουργίας του ταμείου εγγυήσεων. Η εν λόγω αξιολόγηση απορρέει από χωριστή απαίτηση του κανονισμού ΕΤΣΕ περί υποβολής εκθέσεων (45). Η συγκεκριμένη αξιολόγηση αφορά μεν την προτεινόμενη τροποποίηση του ποσοστού τροφοδότησης για το ταμείο εγγυήσεων (βλέπε σημείο 34), αλλά δεν είναι σχετική με τα υπόλοιπα στοιχεία της πρότασης.

24.

Τον Σεπτέμβριο του 2016, η ΕΤΕπ δημοσίευσε τη δική της αξιολόγηση όσον αφορά τη λειτουργία του ΕΤΣΕ (όπως απαιτείται βάσει του άρθρου 18, παράγραφος 1, του κανονισμού ΕΤΣΕ), η οποία συμπληρώνει την αξιολόγηση της Επιτροπής. Στην αξιολόγηση της ΕΤΕπ εξετάζεται «κατά πόσον το ΕΤΣΕ έχει σχεδιαστεί και λειτουργεί με κατάλληλο τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η επίτευξη των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων του» και «δεν περιλαμβάνει εκτίμηση, αυτή καθαυτή, των αποτελεσμάτων και του αντίκτυπου του ΕΤΣΕ». Καλύπτει το σχετικό χαρτοφυλάκιο πράξεων του ΕΤΣΕ (συμπεριλαμβανομένης της προσθετικότητας και της επιλεξιμότητας), τις ρυθμίσεις διακυβέρνησης και τις οργανωτικές δομές, καθώς και τις αντίστοιχες διαδικασίες έργου και συναφείς κατευθυντήριες οδηγίες (46). Η ΕΤΕπ δηλώνει ότι «η παρούσα αξιολόγηση είναι υπερβολικά πρώιμη για να ληφθεί οριστική απόφαση σχετικά με τις επιδόσεις του ΕΤΣΕ» (47).

25.

Στην αιτιολογική έκθεση της πρότασης (48), η Επιτροπή δεσμεύεται επίσης να υποβάλει ανεξάρτητη αξιολόγηση της εφαρμογής του κανονισμού ΕΤΣΕ τον Νοέμβριο του 2016. Η ανεξάρτητη αξιολόγηση θα καλύπτει επίσης τη λειτουργία του ΕΤΣΕ, τη χρήση της εγγύησης της ΕΕ, καθώς και του ΕΚΕΣ, και θα αξιοποιεί τα αποτελέσματα των εσωτερικών αξιολογήσεων τόσο της Επιτροπής όσο και της ΕΤΕπ.

26.

Η πρόταση υποβλήθηκε χωρίς τη διενέργεια ολοκληρωμένης εκτίμησης αντίκτυπου (για δεύτερη φορά) και σε υπερβολικά πρώιμο στάδιο ώστε δεν ήταν δυνατή η μέτρηση του οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού αντίκτυπου του ΕΤΣΕ και η εξαγωγή συμπεράσματος σχετικά με το κατά πόσον το ΕΤΣΕ επιτυγχάνει τους στόχους του. Ειδικότερα, οι πληροφορίες θα έπρεπε να περιλαμβάνουν τα εξής:

27.

Η αξιολόγηση της εγγύησης δεν τηρεί τις αρχές για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Σε καμία από τις τρεις προαναφερόμενες αξιολογήσεις δεν διενεργείται εκτίμηση των αποτελεσμάτων και του αντίκτυπου του ΕΤΣΕ, και τούτο διότι δεν έχει παρέλθει επαρκής χρόνος ώστε να είναι δυνατός ο προσδιορισμός και/ή η μέτρησή τους (49) (βλέπε επίσης σημείο 8). Λόγω του χρονοδιαγράμματος, ο αριθμός των μακροοικονομικών δεικτών —όπου αυτοί είναι διαθέσιμοι— για τη μέτρηση του αντίκτυπου του ΕΤΣΕ είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Διατηρούμε αμφιβολίες σχετικά με την απαλοιφή της διάταξης που συνδέει τη συνέχιση, την τροποποίηση ή τη λήξη του ΕΤΣΕ με τα αποτελέσματα ανεξάρτητης αξιολόγησης (βλέπε σημείο 8).

28.

Προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα «αποθεματικό ρευστότητας από το οποίο η ΕΤΕπ πληρώνεται σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης της ΕΕ» (50), οι νομοθέτες της ΕΕ ίδρυσαν ταμείο εγγυήσεων (51). Δυνάμει του ισχύοντος κανονισμού ΕΤΣΕ, το ποσό-στόχος του ταμείου εγγυήσεων ορίζεται σε 50 % των συνολικών υποχρεώσεων από την εγγύηση της ΕΕ (8 δισεκατομμύρια ευρώ). Στην αιτιολογική έκθεση της αρχικής πρότασης (52), η Επιτροπή διευκρινίζει ότι το εν λόγω ποσοστό-στόχος καθορίστηκε με βάση την «πείρα σχετικά με τη φύση των επενδύσεων που πρόκειται να υποστηριχθούν από το ΕΤΣΕ».

29.

Η επίτευξη του στόχου του 50 % όσον αφορά την τροφοδότηση του ταμείου εγγυήσεων συνεπάγεται μείωση των προγραμματιζόμενων δαπανών κατά την περίοδο 2014-2022 κατά 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ για τις επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» και κατά 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ για το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», καθώς και με τη χρήση 3 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα αδιάθετα περιθώρια κάτω από το ανώτατο όριο δαπανών του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ).

30.

Κατά την περίοδο έως το 2022, το εν λόγω ταμείο θα χρηματοδοτείται μέσω των πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τον Δεκέμβριο του 2015 η Επιτροπή δέσμευσε 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ (53) για πληρωμές προς το ταμείο. Στις 30 Ιουνίου 2016, η Επιτροπή είχε καταβάλει ήδη στο ταμείο εγγυήσεων 380 εκατομμύρια ευρώ (από τα 500 εκατομμύρια ευρώ των προγραμματιζόμενων πληρωμών κατά το έτος 2016), ποσό που επενδύθηκε σε ομόλογα. Δεν υπήρξαν περιπτώσεις κατάπτωσης εγγύησης στο πλαίσιο του ταμείου (54).

31.

Επιπλέον, σε περίπτωση που το ύψος των εκταμιεύσεων ανέλθει στο επίπεδο-στόχο, το ΕΤΣΕ θα έχει ως συνέπεια την εγγραφή στον προϋπολογισμό της ΕΕ μη χρηματοδοτούμενης δυνητικής υποχρέωσης ύψους περίπου 8 δισεκατομμυρίων ευρώ (επιπλέον των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ που καλύπτει το ταμείο εγγυήσεων).

32.

Η Επιτροπή προτείνει την προσαρμογή του ποσοστού-στόχου του ταμείου εγγυήσεων της ΕΕ από το 50 % στο 35 % (55) των συνολικών υποχρεώσεων από την εγγύηση της ΕΕ, και υποστηρίζει το συμπέρασμα αυτό στην οικεία αξιολόγηση της εγγύησης.

33.

Με βάση τις 39 πράξεις για το σκέλος IIW της ΕΤΕπ που είχαν υπογραφεί έως τις 30 Ιουνίου 2016 και τα ιστορικά στοιχεία για τα χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο της αναβάθμισης του σκέλους SMEW, καθώς και με βάση τις προτεινόμενες τροποποιήσεις του υποσκέλους δανείων του SMEW (βλέπε σημείο 15), η Επιτροπή υπολόγισε ότι το μέσο ποσοστό τροφοδότησης ανέρχεται στο 33,4 % (56). Για τους υπολογισμούς της εκτίμησής της όσον αφορά τις αναμενόμενες ζημίες, η Επιτροπή στηρίχθηκε για τα διάφορα χαρτοφυλάκια σε παραδοχές που χαρακτήρισε ως «συντηρητικές».

34.

Η μείωση του ποσοστού-στόχου κατά 15 εκατοστιαίες μονάδες αποτελεί προσαρμογή χάρη στην οποία θα ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος το ποσό που διατίθεται για το ταμείο εγγυήσεων να υπερβαίνει τις αποδεκτές ζημίες που μπορεί να υφίσταται το εν λόγω ταμείο. Συνεπεία τούτου, ωστόσο, θα αυξηθεί επίσης ο κίνδυνος το ποσό που διατίθεται για το ταμείο εγγυήσεων να μην επαρκεί και να απαιτούνται, επομένως, νέες προσφυγές στον προϋπολογισμό. Η Επιτροπή αποσαφήνισε τις παραδοχές στις οποίες βασίζεται η πρόταση που υπέβαλε.

35.

Η δημιουργία του ΕΤΣΕ και του ταμείου εγγυήσεων με ποσοστό-στόχο της τάξης του 50 % περιόρισε τη δημοσιονομική ευελιξία του ΠΔΠ 2014-2020 με τη μείωση των αδιάθετων περιθωρίων κάτω από το ανώτατο όριο δαπανών του ΠΔΠ. Επιπλέον, μειώθηκαν οι προγραμματιζόμενοι προϋπολογισμοί για το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» και τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη». Είναι υπερβολικά νωρίς για να αξιολογηθεί το κόστος ευκαιρίας των συγκεκριμένων περικοπών που συμφωνήθηκαν το 2015, δεδομένου ότι η Επιτροπή δεν είναι ακόμη σε θέση να διενεργήσει εκτίμηση αντίκτυπου του ΕΤΣΕ, του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» ή του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη». [Σε περίπτωση που η Επιτροπή υιοθετούσε για την αρχική πρόταση τις ίδιες παραδοχές που υιοθετεί επί του παρόντος για την τροποποιημένη πρόταση, ο αντίκτυπος της χρηματοδότησης του ταμείου εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ κατά την τελευταία διετία θα ήταν χαμηλότερος.]

36.

Με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, η συνολική δυνητική υποχρέωση για τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα ανέλθει σε 26 δισεκατομμύρια ευρώ (εκ των οποίων περίπου 9 δισεκατομμύρια ευρώ πρέπει να καλυφθούν από το ταμείο εγγυήσεων). Οι δυνητικές υποχρεώσεις θα διατηρηθούν καθ' όλη τη διάρκεια ζωής του χαρτοφυλακίου επενδύσεων.

37.

Στο άρθρο 5, παράγραφος 1, του κανονισμού ΕΤΣΕ παρέχεται ορισμός της «προσθετικότητας» (βλέπε πλαίσιο 1).

38.

Κατά την περίοδο υλοποίησης του ΕΤΣΕ, η ΕΤΕπ εκτιμά (57) ότι θα διατηρήσει το ύψος δανειοδότησης που έχει επιτευχθεί μετά την αύξηση κεφαλαίου του 2013 (58) (βλέπε γράφημα 2). Το ΕΤΣΕ θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στις ειδικές δραστηριότητες  (59) της ΕΤΕπ, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν από 6,4 δισεκατομμύρια ευρώ το 2015 (60) σε 16-20 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως (εκ των οποίων περίπου 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για τις πράξεις ιδίου κινδύνου της ΕΤΕπ) (61).

Γράφημα 2

Ιστορικό και προβλεπόμενο ύψος δανειοδότησης του ομίλου της ΕΤΕπ

Πηγή: ΕΕΣ, με βάση τα εταιρικά επιχειρησιακά σχέδια της ΕΤΕπ για τις περιόδους 2015-2017 και 2016-2018.

39.

Το άρθρο 5, παράγραφος 1, ορίζει ότι τα έργα που υποστηρίζονται από το ΕΤΣΕ «θεωρούνται ότι παρέχουν προσθετικότητα αν εμπεριέχουν κίνδυνο που αντιστοιχεί σε ειδικές δραστηριότητες της ΕΤΕπ». Σε αυτή τη βάση, η ΕΤΕπ θεωρεί ότι οι ειδικές της δραστηριότητες που υποστηρίζονται από το ΕΤΣΕ παρέχουν εκ των πραγμάτων προσθετικότητα (62), χωρίς να υπόκεινται σε απαίτηση να αποδειχθεί i) ότι αντιμετωπίζουν αστοχίες της αγοράς ή καταστάσεις υπαξιοποίησης επενδύσεων και ii) ότι δεν θα είχε σταθεί δυνατό να υλοποιηθούν κατά την εν λόγω περίοδο (τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό) από την ΕΤΕπ, το ΕΤΕ ή μέσω των υφιστάμενων χρηματοδοτικών μέσων της Ένωσης. Σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 1, το ΕΤΣΕ μπορεί επίσης να υποστηρίζει έργα με προφίλ χαμηλότερου κινδύνου (π.χ. παραδοσιακές/συνήθεις πράξεις δανειοδότησης και όχι ειδικές δραστηριότητες της ΕΤΕπ). Στην προκειμένη περίπτωση, τα έργα πρέπει να πληρούν τις εν λόγω απαιτήσεις προσθετικότητας.

40.

Η ΕΤΕπ χαρακτηρίζει πράξεις ως «ειδικές δραστηριότητες» βάσει διαφόρων παραγόντων, όπως η πιστοληπτική ικανότητα του δανειολήπτη, η αξία των εγγυήσεων που παρέχονται, η διάρκεια του δανείου, η πολυπλοκότητα των χρηματοδοτικών δομών και οι πράξεις μετοχικού τύπου. Όλες οι πράξεις του ΕΤΣΕ που υπεγράφησαν στο πλαίσιο του IIW έως τις 30 Ιουνίου 2016 υπάγονται στο καθεστώς ειδικών δραστηριοτήτων. Η ΕΤΕπ θεωρεί επίσης ότι όλες οι πράξεις στο πλαίσιο του SMEW συνάδουν με τον ορισμό των ειδικών δραστηριοτήτων που παρέχεται στις κατευθυντήριες οδηγίες πολιτικής για τον πιστωτικό κίνδυνο.

41.

Στην έκθεση αξιολόγησής της, η ΕΤΕπ επισημαίνει ότι «ενδέχεται να υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το προφίλ κινδύνου των πράξεων δεν αντικατοπτρίζει την προσθετικότητα, δηλαδή θα μπορούσε να είχε εξεταστεί το ενδεχόμενο εναλλακτικών δομών (μεταξύ των οποίων δομές χαμηλότερου κινδύνου)». Εντούτοις, στη συνέχεια της έκθεσης αναφέρεται ότι «στην πράξη… η ΕΤΕπ εξετάζει τα γενικότερα κριτήρια για την προσθετικότητα των ειδικών της πράξεων, και βαίνει, συνεπώς, πέραν της απαίτησης του κανονισμού ΕΤΣΕ» (63).

42.

Η Επιτροπή προτείνει να αποσαφηνιστούν στο άρθρο 5 και στο παράρτημα ΙΙ του κανονισμού ΕΤΣΕ, αφενός, τα χαρακτηριστικά των οποίων η παρουσία οδηγεί την ΕΤΕπ στην ταξινόμηση πράξεων ως ειδικών δραστηριοτήτων και, αφετέρου, η υποχρέωση της επιτροπής επενδύσεων να δημοσιοποιεί το σκεπτικό των αποφάσεων για την έγκριση της χρήσης της εγγύησης της ΕΕ (64), με ιδιαίτερη έμφαση στη συμμόρφωση προς το κριτήριο της προσθετικότητας.

43.

Η Επιτροπή προτείνει επίσης να θεωρείται ότι τα διασυνοριακά έργα παρέχουν εξ ορισμού προσθετικότητα (65).

44.

Η χρήση του καθεστώτος ειδικής δραστηριότητας της ΕΤΕπ ως ισοδύναμου ουσιαστικά της προσθετικότητας, σε συνδυασμό με τις ασκούμενες πιέσεις για την επίτευξη του επενδυτικού στόχου, ενέχει τον κίνδυνο ώθησης στην άσκοπη χρήση πολύπλοκων χρηματοδοτικών δομών ή απόδοσης σε συγκεκριμένη πράξη ενός προφίλ κινδύνου που δεν ανταποκρίνεται στον πραγματικό κίνδυνο που αυτή ενέχει. Θα εξετάσουμε το ζήτημα αυτό στο πλαίσιο των ελεγκτικών εργασιών για τη δημοσίευση ειδικής έκθεσης στο μέλλον.

45.

Ο ορισμός της προσθετικότητας περιπλέκεται περαιτέρω με την προσθήκη της αναφοράς στην «υλική υποδομή που συνδέει δύο ή περισσότερα κράτη μέλη ή στην επέκταση υλικής υποδομής ή υπηρεσιών που συνδέονται με υλική υποδομή από ένα κράτος μέλος σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη».

46.

Προτείνουμε τα εξής:

47.

Ο προσδιορισμός των ποσών που κινητοποιούνται από δημόσιες επενδύσεις δεν είναι εύκολο έργο. Ωστόσο, η Επιτροπή Αναπτυξιακής Βοήθειας του ΟΟΣΑ έχει προτείνει μια μεθοδολογία (66) που αποσκοπεί στην απομόνωση της συμβολής των δημόσιων επενδύσεων στην κινητοποίηση πρόσθετων χρηματοδοτικών πόρων. Τα κύρια στοιχεία συνοψίζονται κατωτέρω:

48.

Ο βαθμός στον οποίο το ΕΤΣΕ κινητοποιεί πρόσθετους χρηματοδοτικούς πόρους υπολογίζεται με βάση τη «Μεθοδολογία πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος του ΕΤΣΕ» (67) του διοικητικού συμβουλίου. Το κεντρικό στοιχείο της μεθοδολογίας αυτής είναι το επενδυτικό κόστος έργου (PIC). Όσον αφορά τα επενδυτικά δάνεια και τις άμεσες επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου, το επενδυτικό κόστος έργου υπολογίζεται «κατ' αρχάς ως το συνολικό κόστος έργου που ορίζεται στη συμφωνία δανειοδότησης σύμφωνα με τη συνήθη μεθοδολογία της ΕΤΕπ», στο πλαίσιο του οποίου συνεκτιμάται, ακόμη και μετά από ορισμένες προσαρμογές, η συνολική χρηματοδότηση που είναι διαθέσιμη για το έργο κατά την ίδια περίοδο με το ΕΤΣΕ. «Ωστόσο, αν η χρηματοδότηση μέσω της ΕΤΕπ/του ΕΤΣΕ συνδέεται μόνο με ένα μέρος του έργου, τότε το επενδυτικό κόστος θα πρέπει να είναι ισοδύναμο προς το συγκεκριμένο μέρος του έργου με το οποίο συνδέεται η χρηματοδότηση».

49.

Παρόμοιος ορισμός της μόχλευσης και αντίστοιχη προσέγγιση για την εκτίμηση του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος έχουν χρησιμοποιηθεί για χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Όσον αφορά τα μέσα υπό κεντρική διαχείριση, από το 2013 ο δημοσιονομικός κανονισμός ορίζει τη μόχλευση ως «[…] το ποσό της χρηματοδότησης επιλεγμένων τελικών αποδεκτών, υποδιαιρούμενο με το ποσό της συνεισφοράς της Ένωσης» (68). Στην ειδική έκθεσή μας αριθ. 19/2016 επισημάναμε ότι κατά τον υπολογισμό των πρόσθετων επενδύσεων που κινητοποιούνται από τα χρηματοδοτικά μέσα, ο δείκτης ενδέχεται να έχει υπερεκτιμηθεί, δεδομένου ότι οι πηγές χρηματοδότησης που προσελκύει ένα έργο δεν είναι όλες απόρροια της συνεισφοράς της ΕΕ (69).

50.

Ο κίνδυνος συνίσταται στην υπερεκτίμηση του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος του ΕΤΣΕ, ιδίως για τα επενδυτικά έργα στα οποία συμμετέχουν επενδυτές ή τα οποία αποτελούν μέρος εθνικών προγραμμάτων που προϋπήρχαν ή είχαν εξαγγελθεί ακόμη και πριν από την έναρξη λειτουργίας του ΕΤΣΕ.

51.

Προτείνουμε τα εξής:

52.

Στην παρούσα ενότητα, παρουσιάζουμε τις απόψεις μας σχετικά με μια σειρά προτάσεων της Επιτροπής για την ενίσχυση του νομικού πλαισίου, της διακυβέρνησης και της διαφάνειας του ΕΤΣΕ.

53.

Υποστηρίζουμε την πρόταση της Επιτροπής για την προσθήκη διάταξης σχετικά με τη φοροαποφυγή (70) ως μέσου ενίσχυσης ενός βασικού στοιχείου του νομικού πλαισίου. Θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη διάταξη συνάδει με τη σύσταση που διατυπώσαμε στην ειδική έκθεση αριθ. 19/2016.

54.

Δεν υπάρχουν ούτε γεωγραφικές ούτε τομεακές ποσοστώσεις για το ΕΤΣΕ και η στήριξη σε έργα παρέχεται με γνώμονα τη ζήτηση. Μολαταύτα, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες για τις επενδύσεις του ΕΤΣΕ απαιτείται «να αποφεύγεται η υπερβολική τομεακή και γεωγραφική συγκέντρωση» (71), ενώ ο στρατηγικός προσανατολισμός του ΕΤΣΕ καθορίζει επίσης τα όρια για τις εν λόγω συγκεντρώσεις (72). Οι γεωγραφικές και τομεακές συγκεντρώσεις, ανά αριθμό υπογεγραμμένων πράξεων που υποστηρίζονται από την εγγύηση της ΕΕ, αποτελούν δύο από τους βασικούς δείκτες παρακολούθησης για το ΕΤΣΕ (73).

55.

Η έκθεση αξιολόγησης της ΕΤΕπ (74) επισημαίνει στο χαρτοφυλάκιο IIW γεωγραφικές ανισορροπίες (75) και τομεακές συγκεντρώσεις (76). Η χρηματοδότηση στο πλαίσιο του IIW συγκεντρώνεται (63 %) σε τρία κράτη μέλη (77). Όσον αφορά το σκέλος SMEW, δεν έχουν καθοριστεί ανώτατα όρια συγκέντρωσης, ωστόσο τέσσερα κράτη μέλη (78) αποτελούν τους αποδέκτες του 44 % της χρηματοδότησης.

56.

Στην έκθεση αξιολόγησης της ΕΤΕπ (79), καθώς και σε άλλες πρόσφατες μελέτες (80), επισημαίνονται ως δυνητικά αίτια η εστίαση στην ταχεία κατανομή του ΕΤΣΕ και στην επίτευξη του επενδυτικού στόχου των 315 δισεκατομμυρίων ευρώ, ο οποίος ωθεί την ΕΤΕπ να δίνει προτεραιότητα σε έργα με δυνατότητα άμεσης τραπεζικής χρηματοδότησης σε χώρες με ανεπτυγμένες χρηματοπιστωτικές αγορές που διαθέτουν την ικανότητα χρήσης χρηματοδοτικών μέσων και διάρθρωσης έργων υψηλού κινδύνου.

57.

Η Επιτροπή προτείνει (81) επίσης τον επαναπροσδιορισμό των καθηκόντων του ΕΚΕΣ όσον αφορά την εκπόνηση έργων, την εστίαση σε έργα δράσης για το κλίμα, καθώς και τη συμβολή του στην εξασφάλιση τομεακής και γεωγραφικής διαφοροποίησης και την παροχή συμβουλευτικής στήριξης σε τοπικό επίπεδο.

58.

Η πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει έργα στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας μεταξύ των στόχων που είναι επιλέξιμοι για στήριξη από το ΕΤΣΕ (82). Ωστόσο, έργα που θεωρούνται κατάλληλα για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ θα μπορούσαν επίσης να είναι επιλέξιμα για στήριξη από το ΕΓΤΑΑ. Στην ειδική έκθεσή μας αριθ. 5/2015 σχετικά με τα χρηματοοικονομικά μέσα του τομέα αγροτικής ανάπτυξης καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ υπήρξαν έως τώρα υπερκεφαλαιοποιημένα και αναποτελεσματικά.

59.

Επιδοκιμάζουμε την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των ανισορροπιών όσον αφορά τη χρήση των κονδυλίων. Ο ΕΚΕΣ καλείται να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση των γεωγραφικών και τομεακών ανισορροπιών, ωστόσο είναι ακόμη πολύ νωρίς για να αποφανθούμε σχετικά με την αποτελεσματικότητα του ΕΚΕΣ γενικότερα και ως προς το συγκεκριμένο θέμα ειδικότερα.

60.

Βάσει της προηγούμενης πείρας και της ύπαρξης εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, διατηρούμε αμφιβολίες ως προς την προστιθέμενη αξία της χρηματοδότησης από το ΕΤΣΕ για έργα στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας.

61.

Οι πόροι που διατίθενται απευθείας από την ΕΤΕπ, στο πλαίσιο της εφαρμογής του κανονισμού ΕΤΣΕ, δεν συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, της ΣΛΕΕ και, ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν υποχρεούται να εγκρίνει τη χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ σύμφωνα με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων (83). Εντούτοις, έργα που υποστηρίζονται από το ΕΤΣΕ ενδέχεται επίσης να συγχρηματοδοτούνται από τα κράτη μέλη της ΕΕ, μεταξύ άλλων και μέσω κονδυλίων των ΕΔΕΤ (84), τα οποία, εκτός αν χορηγούνται υπό τους όρους της αγοράς, συνιστούν κρατική ενίσχυση που υπόκειται στην έγκριση της Επιτροπής βάσει του οικείου πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις (85).

62.

Συνιστούμε να αποσαφηνιστεί ο τρόπος αντιμετώπισης, για τους σκοπούς των κρατικών ενισχύσεων, των πράξεων του ΕΤΣΕ που συγχρηματοδοτούνται από ταμεία υπό τον έλεγχο κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των ΕΔΕΤ.

63.

Η αποτελεσματική λειτουργία του ΕΤΣΕ προϋποθέτει απαραιτήτως την πρόβλεψη ρυθμίσεων για τον εξορθολογισμό της διακυβέρνησης, βάσει των οποίων καθορίζονται με σαφήνεια τα αντίστοιχα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες της Επιτροπής και της ΕΤΕπ, καθώς και των διοριζόμενων στελεχών τους, στο πλαίσιο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων του ΕΤΣΕ, ενώ λαμβάνεται επίσης επαρκής μέριμνα για τη διασφάλιση ανεξαρτησίας και την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων.

64.

Η δομή διακυβέρνησης του ΕΤΣΕ (86) αποτελείται από ένα διοικητικό συμβούλιο, μια επιτροπή επενδύσεων, έναν εκτελεστικό διευθυντή και έναν αναπληρωτή εκτελεστικό διευθυντή (βλέπε παράρτημα Ι). Η δομή διακυβέρνησης του ΕΤΣΕ είναι συμπληρωματική της οργάνωσης και της διαχείρισης κύκλου έργου της ΕΤΕπ και, ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να επηρεάζει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων του ομίλου της ΕΤΕπ (87).

65.

Το διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ δημιουργήθηκε επισήμως τον Ιούλιο του 2015. Στην αξιολόγηση της ΕΤΕπ επισημαίνεται ότι τα τρία από τα τέσσερα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ΕΤΣΕ συμμετέχουν επίσης στο διοικητικό συμβούλιο είτε της ΕΤΕπ είτε του ΕΤΕ και ότι, υπό αυτή τους την ιδιότητα, λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία έγκρισης των στρατηγικών και των έργων της ΕΤΕπ ή του ΕΤΕ, συμπεριλαμβανομένων των έργων στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ (88).

66.

Στην αξιολόγηση της ΕΤΕπ υπογραμμίζεται ότι οι «υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων, λογοδοσίας και γενικής αλληλεπίδρασης μεταξύ του εκτελεστικού διευθυντή (89) και του διοικητικού συμβουλίου» επιδέχονται βελτιώσεις (90).

67.

Το διοικητικό συμβούλιο ολοκλήρωσε την επιλογή των μελών της επιτροπής επενδύσεων τον Δεκέμβριο του 2015, και η επιτροπή ασκεί τα καθήκοντά της από τον Ιανουάριο του 2016. Κατά τη μεταβατική περίοδο μεταξύ του Ιουλίου 2015 και του Ιανουαρίου 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της επιτροπής επενδύσεων και έδωσε την άδειά της για την έγκριση, εκ μέρους του διοικητικού συμβουλίου της ΕΤΕπ, της υπαγωγής των μέσων και των έργων του ΕΤΕ στο εγγυημένο χαρτοφυλάκιο ΕΤΣΕ. Η ανεξαρτησία και η απουσία σύγκρουσης συμφερόντων αποτελούν βασικές απαιτήσεις για τα μέλη της επιτροπής επενδύσεων (91).

68.

Στον κύκλο έργου, η Επιτροπή επενδύσεων παρεμβαίνει μεταξύ της Διευθυντικής Επιτροπής της ΕΤΕπ και της έγκρισης της πράξης από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΤΕπ για την έγκριση «της παροχής στήριξης μέσω της εγγύησης της ΕΕ για δραστηριότητες της ΕΤΕπ». Προς τον σκοπό αυτό, η επιτροπή επενδύσεων χρησιμοποιεί πίνακα δεικτών (92), ο οποίος καταρτίζεται από τις υπηρεσίες της ΕΤΕπ για κάθε έργο (βλέπε σημεία 78 και 79).

69.

Η ΕΤΕπ υποβάλλει δύο φορές τον χρόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή κατάλογο όλων των απορριπτικών αποφάσεων της επιτροπής επενδύσεων για τη χρήση της εγγύησης της ΕΕ, τηρουμένων αυστηρών απαιτήσεων εμπιστευτικότητας (93). Η Επιτροπή και ο όμιλος της ΕΤΕπ επιβεβαίωσαν ότι, σύμφωνα με στοιχεία της 30ής Ιουνίου 2016, δεν υπήρχαν απορριπτικές αποφάσεις. Εντούτοις, στο πλαίσιο του IIW ακυρώθηκαν τρεις πράξεις (εκ των οποίων η μία μετά την υπογραφή της) και στο πλαίσιο του SMEW εγκαταλείφθηκε μία πράξη.

70.

Επιδοκιμάζουμε την πρόταση της Επιτροπής για την ενίσχυση των διατάξεων (94) που αφορούν τη γνωστοποίηση σύγκρουσης συμφερόντων για τα μέλη της επιτροπής επενδύσεων.

71.

Διαπιστώνουμε επίσης ότι στην αξιολόγηση της ΕΤΕπ επισημαίνεται ότι τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των οργάνων διακυβέρνησης του ΕΤΣΕ θα πρέπει να αποσαφηνιστούν και να εξορθολογιστούν περαιτέρω λόγω του πολύπλοκου χαρακτήρα τους.

72.

Επί του παρόντος, η Επιτροπή και η ΕΤΕπ επιτελούν η καθεμία διαφορετικά καθήκοντα σε σχέση με το ΕΤΣΕ και ασκούν ευρύ φάσμα άλλων αρμοδιοτήτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαχειρίζεται το ταμείο εγγυήσεων και εκπροσωπείται στο διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ, το οποίο είναι υπεύθυνο για τον καθορισμό των στρατηγικών προσανατολισμών του ΕΤΣΕ, καθώς και για την επιλογή και τον διορισμό των μελών της επιτροπής επενδύσεων. Η Επιτροπή είναι επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΤΕπ και, ως εκ τούτου, ζητείται η γνώμη της πριν από την έγκριση οποιασδήποτε χρηματοδοτικής και επενδυτικής πράξης από την ΕΤΕπ (95). Εν τω μεταξύ, η ΕΤΕπ εκπροσωπείται στο διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ και είναι επίσης υπεύθυνη για τη διαχείριση και την υλοποίηση των πράξεων του ΕΤΣΕ.

73.

Αυτές οι πολύπλοκες διασυνδέσεις μεταξύ της Επιτροπής και της ΕΤΕπ, και των αντίστοιχων εντεταλμένων στελεχών τους, δυσχεραίνουν, αφενός, τον προσδιορισμό, για τους σκοπούς της λογοδοσίας, του τελικού υπευθύνου ενώπιον των αρμόδιων για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και νομοθετικών αρχών για τη διαχείριση των επιδόσεων και των κινδύνων του ΕΤΣΕ και, αφετέρου, τον εντοπισμό δυνητικών συγκρούσεων συμφερόντων μεταξύ των καθηκόντων και των αρμοδιοτήτων εντός και εκτός του πλαισίου του ΕΤΣΕ.

74.

Είναι απολύτως αναγκαίο η επιλογή των πράξεων στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ να πραγματοποιείται —και να φαίνεται ότι πραγματοποιείται— κατά τρόπο ανεξάρτητο, ανοικτό και διαφανή προκειμένου να αποδεικνύεται, κυρίως, η προσθετικότητα των επενδύσεων που υλοποιούνται.

75.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τόνισε (96) την ανάγκη το ΕΤΣΕ να λειτουργήσει αποδοτικά, με πλήρη διαφάνεια και με αμεροληψία, σύμφωνα με τα κριτήρια της εντολής του και τον κανονισμό του, και συνέστησε τη στενή συνεργασία του με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ελεγκτικό Συνέδριο και την εποπτεία των πράξεών του από τα θεσμικά αυτά όργανα. Επέμεινε επίσης ότι απαιτείται να επιτευχθεί το υψηλότερο δυνατό επίπεδο διαφάνειας και θεσμικής λογοδοσίας, με την εξασφάλιση της προορατικής δημοσιοποίησης πλήρων και ουσιαστικών δημοσιονομικών στοιχείων και της πρόσβασης σε οικονομικά δεδομένα για τα έργα τα οποία λαμβάνουν χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ.

76.

Σύμφωνα με το άρθρο 7 του κανονισμού ΕΤΣΕ, το διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ υποχρεούται να δημοσιεύει τα πρακτικά των συνεδριάσεών του και η επιτροπή επενδύσεων υποχρεούται να καθιστά δημόσιες και προσβάσιμες τις αποφάσεις για την έγκριση της χρήσης της εγγύησης της ΕΕ. Οι εν λόγω αποφάσεις δημοσιεύονται (97).

77.

Οι αποφάσεις της επιτροπής επενδύσεων που δημοσιεύονται περιλαμβάνουν μόνο τη βασική περιγραφή των εγκεκριμένων πράξεων του ΕΤΣΕ. Δεν παρέχουν αιτιολόγηση της χορήγησης της εγγύησης της ΕΕ ούτε της προσθετικότητας ή της προστιθέμενης αξίας που παρέχει στην ΕΕ μια συγκεκριμένη πράξη.

78.

Στον κανονισμό ΕΤΣΕ διευκρινίζεται ότι «ο πίνακας επιδόσεων […] χρησιμοποιείται από την επιτροπή επενδύσεων με σκοπό να εξασφαλιστεί μια ανεξάρτητη και διαφανής αξιολόγηση της πιθανής χρήσης της εγγύησης της ΕΕ» (98).

79.

Οι πίνακες επιδόσεων για τις εγκεκριμένες πράξεις δεν δημοσιεύονται, ενώ η ΕΤΕπ δημοσιεύει μόνο βασικές (ορισμένες φορές μη επικαιροποιημένες) πληροφορίες σχετικά με τις πράξεις στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ. Η κατάσταση αυτή εγείρει ζητήματα λογοδοσίας και διαφάνειας.

80.

Επιδοκιμάζουμε τις προτάσεις σύμφωνα με τις οποίες: