27.5.2015   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 172/17

1.

Τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης, στην οποία καθορίζονται οι γνώσεις, οι δεξιότητες και οι συμπεριφορές που απαιτούνται για να αναπτυχθεί η ψηφιακή ικανότητα (2) ως μια από τις βασικές ικανότητες που χρειάζονται όλα τα άτομα για την προσωπική τους ολοκλήρωση και ανάπτυξη, την ενεργό ιδιότητα του πολίτη, την κοινωνική ένταξη και την απασχόληση (3), και η οποία υπογραμμίζει τον κεντρικό ρόλο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για να διασφαλιστεί ότι όλοι οι νέοι έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν και βελτιώσουν αυτήν την ικανότητα.

2.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2008, σχετικά με την προώθηση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, όπου τονίζεται ιδιαίτερα ο καθοριστικός ρόλος που διαδραματίζουν οι εκπαιδευτικοί και το μαθησιακό περιβάλλον στην καλλιέργεια και την υποστήριξη του δημιουργικού δυναμικού κάθε παιδιού (4).

3.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου 2009 σχετικά με ένα στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (5), τα οποία προσδιορίζουν την ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης ως έναν από τους τέσσερις στρατηγικούς στόχους, καθώς και την απόκτηση των εγκάρσιων βασικών ικανοτήτων, όπως η ψηφιακή ικανότητα, ως βασική πρόκληση στο θέμα αυτό.

4.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2009 σχετικά με την παιδεία για τα μέσα επικοινωνίας σε ψηφιακό περιβάλλον, στα οποία τονίζεται η ανάγκη να προαχθεί όχι μόνο η μεγαλύτερη πρόσβαση σε αυτά, αλλά και η υπεύθυνη χρήση των νέων τεχνολογιών (6).

5.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 20ής Μαΐου 2011 σχετικά με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (ECEC) (7) στα οποία αναγνωρίζεται ότι η υψηλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα συμπληρώνει τον κεντρικό ρόλο της οικογένειας και θέτει τα ουσιώδη θεμέλια για την εκμάθηση της γλώσσας, την επιτυχή διά βίου μάθηση, την κοινωνική ένταξη, την προσωπική ανάπτυξη και απασχολησιμότητα, προωθώντας ταυτόχρονα την απόκτηση τόσο γνωστικών όσο και μη γνωστικών δεξιοτήτων.

6.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 29ης Νοεμβρίου 2011 σχετικά με τις πολιτιστικές και δημιουργικές ικανότητες και το ρόλο τους στην οικοδόμηση του πνευματικού κεφαλαίου της Ευρώπης (8), στα οποία αναγνωρίζονται οι ικανότητες αυτές ως πηγές βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη, ιδίως μέσω της ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.

7.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 29ης Νοεμβρίου 2011 σχετικά με την προστασία των παιδιών στον ψηφιακό κόσμο (9), στα οποία τονίζεται η σημασία της μεγαλύτερης ευαισθητοποίησης των παιδιών για τους πιθανούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν στον ψηφιακό κόσμο και απευθύνεται έκκληση για συνοχή στην προώθηση της επιγραμμικής ασφάλειας και της παιδείας για τα μέσα επικοινωνίας στα σχολεία, καθώς και στην προσχολική εκπαίδευση και στα ιδρύματα παροχής φροντίδας.

8.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 26ης Νοεμβρίου 2012 σχετικά με τον αλφαβητισμό, όπου επισημαίνεται ότι η επίδραση των νέων τεχνολογιών στον αλφαβητισμό δεν έχει αξιοποιηθεί πλήρως από τα εκπαιδευτικά συστήματα και ότι η επανεξέταση εκπαιδευτικού υλικού και μεθόδων με γνώμονα την αυξανόμενη ψηφιοποίηση και τη στήριξη των διδασκόντων στη χρήση νέων παιδαγωγικών μεθόδων μπορούν να ενισχύσουν την παροχή κινήτρων στους εκπαιδευόμενους (10).

9.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 26ης Νοεμβρίου 2012 σχετικά με την Ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα Διαδίκτυο καλύτερα προσαρμοσμένο στα παιδιά (11), στα οποία τονίσθηκε ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζουν ο τομέας της εκπαίδευσης και οι γονείς όταν βοηθούν τα παιδιά να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που παρέχονται από το Διαδίκτυο κατά τρόπο ασφαλή και επωφελή, καθώς και η ανάγκη για τους δασκάλους και τους γονείς να συμβαδίζουν με τη συνεχή εξέλιξη των τεχνολογικών αλλαγών.

10.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 20ής Μαΐου 2014 σχετικά με την αποτελεσματική κατάρτιση των εκπαιδευτικών, στα οποία τονίστηκε η σημασία για τους εκπαιδευτικούς να αποκτήσουν επαρκή κατανόηση των ψηφιακών εργαλείων μάθησης και των Ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων ώστε να τα χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά στη διδασκαλία τους και να δοθεί η δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να αναπτύξουν τη δική τους ψηφιακή ικανότητα (12).

1.

Η προώθηση της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και των ψηφιακών ικανοτήτων μέσω της εκπαίδευσης κατά τα προσχολικά έτη (13) μπορούν να παράγουν οφέλη αργότερα, θέτοντας τα θεμέλια για την περαιτέρω μάθηση, επιτρέποντας την εξέλιξη των γνώσεων σε πολύ υψηλότερο επίπεδο και γενικότερα βελτιώνοντας την ικανότητα των παιδιών να αναπτύξουν δημιουργική και κριτική σκέψης και να καταστούν υπεύθυνοι πολίτες για την Ευρώπη του αύριο, ικανά να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις σε ένα ολοένα πιο αλληλεξαρτώμενο και παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.

2.

Η ικανότητα για καινοτομία και ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της ψηφιακής επανάστασης που μεταμορφώνει τις οικονομίες και τις κοινωνίες με εκπληκτική ταχύτητα, με αποτέλεσμα στις μελλοντικές δεκαετίες η οικονομική επιτυχία να εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από τους πολίτες που θα διαθέτουν ικανότητες για δημιουργικότητα και καινοτομία και υψηλού επιπέδου ψηφιακές ικανότητες.

3.

Προκειμένου να αντιμετωπισθεί η αυξανόμενη ανάγκη για ψηφιακά ικανούς χρήστες και επαγγελματίες στον τομέα της Τεχνολογίας των Πληροφοριών και των Επικοινωνιών, η Ευρώπη οφείλει να ανταποκριθεί στην πρόκληση παρέχοντας ευκαιρίες σε όλους τους πολίτες να αξιοποιήσουν το δυναμικό τους για δημιουργικότητα ή καινοτομία και να αναπτύξουν την ψηφιακή τους ικανότητα μέσω της διά βίου μάθησης.

1.

Τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, μπορούν να διαδραματίσουν θεμελιώδη ρόλο στην ανάπτυξη ικανοτήτων δημιουργικότητας και καινοτομίας από μικρή ηλικία όχι μόνο ως βασικοί παράγοντες για την ενίσχυση της μελλοντικής οικονομικής ανταγωνιστικότητας και απασχολησιμότητας, αλλά, εξίσου σημαντικά, προωθώντας και την προσωπική ολοκλήρωση και ανάπτυξη, την κοινωνική ένταξη και την ενεργό άσκηση της ιδιότητας του πολίτη.

2.

Οι δάσκαλοι και οι επαγγελματίες στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην ενθάρρυνση της περιέργειας, της φαντασίας και της προθυμίας των παιδιών να πειραματίζονται και βοηθώντας τα να αναπτύσσουν όχι μόνον βασικές δεξιότητες και γνώσεις αλλά και τις εγκάρσιες δεξιότητες που απαιτούνται για τη δημιουργικότητα και την καινοτομία όπως είναι η κριτική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων και η ανάληψη πρωτοβουλίας.

3.

Η εκμάθηση με μορφή παιχνιδιού, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει παιχνίδια και ψηφιακά εργαλεία με παιδαγωγική αξία, όχι μόνον ενισχύει τη φαντασία, τη διαίσθηση και το ερευνητικό πνεύμα, αλλά και την ικανότητα συνεργασίας και επίλυσης προβλημάτων και είναι συνεπώς σημαντική για την ανάπτυξη και εκπαίδευση κάθε παιδιού, ιδιαίτερα στην προσχολική ηλικία.

4.

Όλα τα παραπάνω έχουν σημαντικές επιπτώσεις στον εκσυγχρονισμό των παιδαγωγικών προσεγγίσεων, των διδακτικών μέσων και του μαθησιακού περιβάλλοντος, καθώς και όσον αφορά τη βασική εκπαίδευση και τη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και των επαγγελματιών στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, στο πλαίσιο της οποίας πρέπει να διασφαλίζεται ότι είναι ικανοί να καλλιεργήσουν τη δημιουργικότητα και την καινοτομία στα παιδιά, περιλαμβάνοντας τις πτυχές αυτές στη διδασκαλία τους.

5.

Παρότι τα ψηφιακά εργαλεία δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται προκειμένου να αντικαθιστούν ουσιώδεις δραστηριότητες, εμπειρίες και μαθησιακές διαδικασίες στην τάξη, η παροχή τέτοιων εργαλείων και η ενσωμάτωσή τους στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία μπορεί, κατά περίπτωση, να συμβάλει στην ενίσχυση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας αυτών των διαδικασιών, καθώς και στην ενίσχυση των κινήτρων, της κατανόησης και των μαθησιακών αποτελεσμάτων.

6.

Η ανάπτυξη ψηφιακής ικανότητας κατά τρόπο αποτελεσματικό και κατάλληλο αναλόγως της ηλικίας στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχει σημαντικές επιπτώσεις στις παιδαγωγικές προσεγγίσεις, την αξιολόγηση, τους παιδαγωγικούς πόρους και τα μαθησιακά περιβάλλοντα, καθώς και όσον αφορά τη συμβολή στη μείωση του ψηφιακού χάσματος.

7.

Εξ ίσου σημαντικές είναι οι επιπτώσεις στη βασική εκπαίδευση και τη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των επαγγελματιών στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι αναπτύσσουν την ικανότητα, τη μεθοδολογία και τις δεξιότητες για την προώθηση της αποτελεσματικής και υπεύθυνης χρήσης των νέων τεχνολογιών για παιδαγωγικούς σκοπούς και για τη στήριξη των παιδιών προκειμένου να αναπτύξουν ψηφιακή ικανότητα.

8.

Σε ένα κόσμο όπου πολλά παιδιά τείνουν να εξοικειωθούν με τα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης, η εκπαίδευση και η κατάρτιση διαδραματίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στην προαγωγή της ασφαλούς και υπεύθυνης χρήσης των ψηφιακών εργαλείων και στην ανάπτυξη του ψηφιακού αλφαβητισμού, δηλαδή της ικανότητας όχι μόνο για πρόσβαση σε ψηφιακό περιεχόμενο αλλά, ακόμα περισσότερο, στην ερμηνεία, χρήση, κοινή χρήση, δημιουργία και κριτική αξιολόγηση αυτού του περιεχομένου.

1.

Να ενθαρρύνουν τα παιδαγωγικά τμήματα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα κατάρτισης επαγγελματιών στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας και όσους παρέχουν ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση προκειμένου να προσαρμόσουν τα προγράμματά τους αξιοποιώντας τα νέα μαθησιακά εργαλεία και να αναπτύξουν τις κατάλληλες παιδαγωγικές μεθόδους με στόχο την ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας από μικρή ηλικία.

2.

Να ενθαρρύνουν τους φορείς παροχής εκπαίδευσης ή τις αρμόδιες αρχές, κατά περίπτωση, να εξοπλίσουν τα σχολεία και τα ιδρύματα που παρέχουν προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα κατάλληλα, για να ενθαρρύνουν τις δημιουργικές και καινοτόμες ικανότητες.

3.

Να ενθαρρύνουν τους παρόχους προγραμμάτων αρχικής και συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης, τόσο για εκπαιδευτικούς όσο και για επαγγελματίες στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, να λαμβάνουν υπόψη αποτελεσματικές μεθόδους για την ενίσχυση της περιέργειας, του πειραματισμού, της δημιουργικής και κριτικής σκέψης και της πολιτιστικής κατανόησης, για παράδειγμα μέσω της τέχνης, της μουσικής και του θεάτρου, και να εξερευνούν το δυναμικό δημιουργικών εταιρικών σχέσεων.

4.

Να προάγουν την ανάπτυξη δραστηριοτήτων τυπικής, μη τυπικής και άτυπης μάθησης για παιδιά με στόχο την ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, αναγνωρίζοντας παράλληλα τον σημαντικό ρόλο των γονέων και της οικογένειας,

5.

Να διευκολύνουν την πρόσβαση και την προώθηση της Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνιών και την ανάπτυξη της ψηφιακής ικανότητας μέσω της έκθεσης σε ψηφιακά εργαλεία αναλόγως της ηλικίας και την ένταξή τους καθ’ όλη την προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα το σημαντικό ρόλο των γονέων και της οικογένειας, καθώς και τις διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες σε διαφορετικές ηλικίες.

6.

Να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και τη χρήση ψηφιακών εργαλείων για εκπαιδευτικούς σκοπούς και παιδαγωγικών προσεγγίσεων που θα μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση των ικανοτήτων σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων ιδιαίτερα του αλφαβητισμού, του αριθμητισμού, των μαθηματικών, των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας και των ξένων γλωσσών - με στόχο να αντιμετωπισθούν ορισμένες από τις προκλήσεις που έχουν τονισθεί σε πρόσφατες διεθνείς έρευνες (14).

7.

Να ενθαρρύνουν τους φορείς που παρέχουν εκπαίδευση ή τις αρμόδιες αρχές, κατά περίπτωση, να εξοπλίσουν τα σχολεία και τα ιδρύματα που παρέχουν προσχολική εκπαίδευση στο κατάλληλο επίπεδο προκειμένου να προαχθεί η ανάπτυξη της ψηφιακής ικανότητας αναλόγως της ηλικίας, ειδικότερα διευρύνοντας την παροχή διαφόρων ψηφιακών εργαλείων και υποδομής.

8.

Να ενθαρρύνουν τους εκπαιδευτές των δασκάλων και των επαγγελματιών ΠΕΦ, τους εκπαιδευτικούς, τους επαγγελματίες στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας και τα ανώτατα στελέχη των σχολείων -μέσω της αρχικής και της συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης- να εξελιχθούν οι ίδιοι κατά τρόπο που να διαθέτουν επαρκές επίπεδο ψηφιακής ικανότητας, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας να χρησιμοποιούν την Τεχνολογία Πληροφοριών και Επικοινωνιών για διδακτικούς σκοπούς, καθώς και για να αναπτύσσουν αποτελεσματικές μεθόδους προώθησης της παιδείας για τα μέσα ενημέρωσης από μικρή ηλικία.

9.

Να διερευνήσουν το δυναμικό των ψηφιακών εργαλείων για την υποστήριξη της μάθησης σε διαφορετικά περιβάλλοντα και να παρέχουν πιο εξατομικευμένες προσεγγίσεις στη μάθηση, οι οποίες να μπορούν να καλύπτουν ευρύ φάσμα δυνατοτήτων, από τους εξαιρετικά ταλαντούχους μέχρι αυτούς που διαθέτουν λίγες δεξιότητες, καθώς και τα παιδιά που προέρχονται από μη προνομιούχο περιβάλλον και τα παιδιά με ειδικές ανάγκες.

10.

Να προάγουν την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ των σχολείων και των δασκάλων σε περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, μεταξύ άλλων μέσω eTwinning.

11.

Να διερευνήσουν τις δυνατότητες για συνεργασία με την κοινότητα λογισμικού ανοικτής πρόσβασης για καινοτόμα εκπαιδευτικά εργαλεία και ψηφιακή δημιουργικότητα.

12.

Να καταβάλουν προσπάθειες για να προαχθεί η εκπαίδευση και η ικανότητα χρήσης σχετικά με τα μέσα επικοινωνίας, ιδίως η ασφαλής και υπεύθυνη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών κατά την προσχολική και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

1.

Να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα και τις πρωτοβουλίες που θα αποσκοπούν στην ενίσχυση της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και των ψηφιακών ικανοτήτων κατά την προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αξιοποιώντας αποτελεσματικά τους ευρωπαϊκούς πόρους, όπως το πρόγραμμα Erasmus+ και τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία για τη στήριξη των εν λόγω μέτρων και πρωτοβουλιών.

2.

Να προωθήσουν και να αναπτύξουν τη συνεργασία, την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και την αμοιβαία μάθηση σχετικά με την προαγωγή της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και των ψηφιακών ικανοτήτων στην προσχολική και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και μέσω της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης.

3.

Να προσδιορίσουν, μέσω της έρευνας, παραδείγματα των αποτελεσματικότερων μεθόδων και πρακτικών για εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας σε κάθε στάδιο της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας και της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν δημιουργικές και καινοτόμες ικανότητες, όπως επίσης να αναπτύξουν ψηφιακή ικανότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, να εξετάσουν την εφαρμογή των βασικών αρχών του ποιοτικού πλαισίου για την ΠΕΦ, όπου είναι δυνατό,

1.

Να συνεχίσει τις εν εξελίξει εργασίες των ομάδων εργασίας του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ2020» για τις εγκάρσιες δεξιότητες και την ψηφιακή και επιγραμμική μάθηση για την προώθηση της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και της ψηφιακής ικανότητας, όπου είναι δυνατό, από νεαρή ηλικία.

2.

Να προωθήσει τη συνεργασία και την αμοιβαία μάθηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο στο πλαίσιο του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» όσο και μέσω του προγράμματος Erasmus+.

3.

Να συνεχίσει την παρακολούθηση των τομέων που καλύπτονται από τα παρόντα συμπεράσματα, εντός του θεματικού πεδίου των υφιστάμενων εργαλείων και εκθέσεων, αποφεύγοντας παράλληλα κάθε πρόσθετο διοικητικό φόρτο.

—

ISCED (διεθνής πρότυπη ταξινόμηση της εκπαίδευσης) επίπεδο 0.2 (Προσχολική εκπαίδευση): «Εκπαίδευση που έχει εκπονηθεί ώστε να υποστηρίζει την πρώιμη ανάπτυξη όσον αφορά την προετοιμασία για τη συμμετοχή στο σχολείο και την κοινωνία. Προγράμματα που έχουν σχεδιασθεί για παιδιά από 3 ετών μέχρι την έναρξη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης».

—

ISCED (διεθνής πρότυπη ταξινόμηση της εκπαίδευσης) επίπεδο 1 (Πρωτοβάθμια εκπαίδευση): «Προγράμματα που έχουν εκπονηθεί προκειμένου να παρέχουν στους μαθητές βασικές δεξιότητες στην ανάγνωση, τη γραφή και τα μαθηματικά και προκειμένου να θέτονται στερεά θεμέλια στην εκμάθηση.»