10.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 51/25

1.

θεωρεί ότι η κοινωνική οικονομία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς αντιπροσωπεύει δύο εκατομμύρια επιχειρήσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ενώσεις, συνεταιρισμοί και ταμεία αλληλασφάλισης· η κοινωνική οικονομία έχει δημιουργήσει 11 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, δηλαδή καλύπτει το 6 % του ενεργού πληθυσμού και το 10 % του συνόλου των επιχειρήσεων του ευρωπαϊκού επιχειρηματικού ιστού·

2.

επισημαίνει ότι οι οργανισμοί και οι φορείς της κοινωνικής οικονομίας έχουν δείξει αντοχή κατά τη διάρκεια της κρίσης και έχουν συμβάλει στη βελτίωση της ευημερίας των πολιτών και στην παραμονή τους στην αγορά εργασίας, παρά τις σοβαρές δυσκολίες που συνάντησαν, ακόμη και όταν άλλοι οργανισμοί και επιχειρήσεις δεν μπόρεσαν να το επιτύχουν· η συμβολή τους αυτή είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη στον τομέα της ενσωμάτωσης ατόμων που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσχέρειες εισόδου ή επανεισόδου στην αγορά εργασίας·

3.

φρονεί ότι προέχει να αναγνωριστεί περισσότερο η συνεισφορά της κοινωνικής οικονομίας στην υλοποίηση των κοινωνικών στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ως συνέχεια της ανακοίνωσης για την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της ΟΝΕ που εγκρίθηκε από την Επιτροπή το 2012 και της δέσμης μέτρων για τις κοινωνικές επενδύσεις που εγκρίθηκε το 2013, θεωρεί δε ότι οι επενδύσεις στην κοινωνική οικονομία θα πρέπει επίσης να πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου διότι συμβάλλουν συχνά στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας για τους ευρωπαίους πολίτες, καθώς και στο πλαίσιο των διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων (ΕΔΕΤ) και άλλων διαθέσιμων χρηματοδοτικών πηγών της ΕΕ·

4.

τονίζει ότι οι πρωτοβουλίες της κοινωνικής οικονομίας, καθώς βασίζονται στη συνεργασία και στη συναίνεση μεταξύ των πολιτών που απαρτίζουν τις επιμέρους κοινότητες, συμβάλλουν στην ενίσχυση της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής και στην αύξηση του επιπέδου εμπιστοσύνης σε ολόκληρη την ΕΕ· αυτό οφείλεται στη δέσμευση των φορέων που τις αναλαμβάνουν και στις τοπικές ρίζες τους, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα ο κίνδυνος μετεγκατάστασης να είναι περιορισμένος και, κατ’ επέκταση, να παρέχεται μεγαλύτερη ασφάλεια στους εργαζομένους τους, στοιχεία που συνιστούν την εταιρική κοινωνική ευθύνη τους·

5.

χαιρετίζει τη σημασία που δίδεται στην κοινωνική οικονομία στο πλαίσιο της νομοθεσίας της ΕΕ, π.χ. στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1304/2013 για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, τον κανονισμό (ΕΕ) 1301/2013 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ή τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1296/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία («EaSI») και την τροποποίηση της απόφασης αριθ. 283/2010/EE για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Μικροχρηματοδοτήσεων Progress για την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη· επιδοκιμάζει επίσης τους νέους κανονισμούς για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ), χάρη στους οποίους οι κοινωνικές επιχειρήσεις εντάχθηκαν στις επενδυτικές προτεραιότητες του ΕΚΤ και του ΕΤΠΑ, ενισχύεται η προσέγγιση της εταιρικής σχέσης και προσφέρονται δυνατότητες για την προώθηση πρωτοβουλιών που βασίζονται στην εταιρική σχέση μεταξύ της κοινωνικής οικονομίας και των τοπικών/περιφερειακών αρχών, μέσω της χρήσης μέσων όπως η τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων·

6.

επαναλαμβάνει ότι οι οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας ενθαρρύνουν τη συμμετοχή και το πνεύμα αλληλεγγύης και επιχειρηματικότητας όλων των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων τους οποίους το σύστημα παραγωγής ωθεί στο περιθώριο· το γεγονός αυτό συμβάλλει στην ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας και, κατ’ επέκταση, στη δημιουργία αξίας και σε αύξηση της αποδοτικότητας, στην περίπτωση των κοινωνικών επιχειρήσεων, ακόμη και σε κλάδους που, από οικονομική άποψη, είναι πιο επισφαλείς·

7.

τονίζει ότι είναι σημαντικό να διευκολυνθούν τόσο η συμμετοχή των πολιτών όσο και οι κοινές δημιουργικές διεργασίες στον κοινωνικό τομέα, μέσω δυναμικών εταιρικών σχέσεων μεταξύ του δημόσιου τομέα, των ποικίλων οργανισμών κοινωνικής οικονομίας και του ιδιωτικού τομέα, ιδίως των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας, και ταυτόχρονα να υιοθετηθεί μια προσέγγιση προσανατολισμένη προς κοινωνικά καινοτόμα μέτρα και πολιτικές·

8.

επισημαίνει ότι η δημόσια αναγνώριση της επιχειρηματικής ικανότητας στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας είναι σχετικά περιορισμένη, μεταξύ άλλων λόγω της έλλειψης διασυνδέσεων μεταξύ των φορέων από διαφορετικές περιφέρειες και χώρες· για τον λόγο αυτό, η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, η ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων, και η δημιουργία συστημάτων παροχής κινήτρων και χρηματοδότησης για την προώθηση των επιχειρηματικών δεξιοτήτων, της κοινωνικής καινοτομίας και των κοινωνικών επενδύσεων είναι ζωτικής σημασίας· τα στοιχεία αυτά αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την ενίσχυση της ελκυστικότητας και την περαιτέρω αναγνώριση της κοινωνικής οικονομίας·

9.

προτείνει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην έρευνα για την κοινωνική οικονομία στην Ευρώπη και να προωθηθεί η κατάρτιση και διάδοση γενικών προγραμμάτων κατάρτισης σχετικά με την κοινωνική οικονομία για το ευρύ κοινό, ιδίως δε για τους σπουδαστές, καθώς και εξειδικευμένων προγραμμάτων για τους παράγοντες της κοινωνικής οικονομίας και τους ανέργους· πρέπει να αναπτυχθούν εταιρικές σχέσεις μεταξύ οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ιδρυμάτων κατάρτισης και τοπικών και περιφερειακών αρχών·

10.

υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, τα κράτη μέλη και η ΕΕ οφείλουν να ενθαρρύνουν τις εταιρικές σχέσεις και την ανάπτυξη νέων εργαλείων και νέων ευκαιριών κοινωνικής στήριξης που εξακολουθούν να διανοίγονται χάρη στην εξέλιξη των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας, βελτιώνοντας την ποιότητα και την προσβασιμότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, εξορθολογίζοντας τις δαπάνες και καταβάλλοντας προσπάθειες ώστε το ευρύ κοινό να σχηματίσει θετική εικόνα για την κοινωνική οικονομία·

11.

ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για να διευκολύνουν τις δραστηριότητες των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας στην αγορά, καθώς, παρέχοντας απασχόληση σε περιθωριοποιημένες ομάδες του πληθυσμού, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επίλυση προβλημάτων όπως η ανεργία και ο κοινωνικός αποκλεισμός·

12.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει ένα νομικό πλαίσιο το οποίο να περιλαμβάνει ένα σύνολο κοινών ορισμών που θα ισχύει για τις διάφορες μορφές της κοινωνικής οικονομίας στην Ευρώπη —όπως συνεταιρισμοί, ιδρύματα, ταμεία αλληλασφάλισης και ενώσεις—, για να μπορούν οι επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας να λειτουργούν σε ασφαλή νομική βάση και, κατ’ επέκταση, να ωφελούνται από τα πλεονεκτήματα της εσωτερικής αγοράς και της ελεύθερης κυκλοφορίας· το αντίστοιχο έγγραφο θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα σύνολο κοινών ορισμών· οι ορισμοί αυτοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση του σχεδιασμού των προγραμμάτων της ΕΕ σε συνεργασία με τις οργανώσεις αυτές, ώστε η στήριξη να μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες κάθε είδους οργάνωσης, προκειμένου να ενισχυθεί ο ρόλος τους στην προώθηση της απασχόλησης και στην ανάπτυξη της επιχειρηματικής ικανότητας κάθε περιοχής·

13.

σημειώνει ότι ο θετικός ρόλος των οργανισμών και των φορέων της κοινωνικής οικονομίας στην καταπολέμηση της ανεργίας και στην προώθηση της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης είναι ιδιαίτερα σημαντικός στις περιοχές που χαρακτηρίζονται από μετανάστευση, ταχεία γήρανση του πληθυσμού, έλλειψη παραγωγικής δυναμικής και χαμηλό επίπεδο επιχειρηματικότητας, ιδίως μάλιστα στις αγροτικές περιοχές· στις περιοχές αυτές, η σημασία της κοινωνικής οικονομίας δεν περιορίζεται στην κάλυψη της τοπικής ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών κοινωνικού χαρακτήρα, διότι οι οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας αποτελούν μία από τις λίγες συναινετικές βάσεις που μπορούν να προωθήσουν την επιχειρηματικότητα και να διατηρήσουν ή να προσελκύσουν οικονομικούς φορείς που να είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τους ενδογενείς πόρους των εν λόγω περιοχών·

14.

προτείνει την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ της κοινωνικής οικονομίας και της επαγγελματικής κατάρτισης σε όλους τους τομείς της, και την υποστήριξη της δημιουργίας σχολικών και φοιτητικών συνεταιρισμών για τη διεύρυνση των δυνατοτήτων επαγγελματικής σταδιοδρομίας των νέων, πράγμα που θα οδηγήσει σε περιορισμό της ανεργίας των νέων· στο ίδιο πνεύμα, η ΕτΠ υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της συμμετοχής των σχολικών και φοιτητικών συνεταιρισμών στην κοινωνική οικονομία και προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στα κράτη μέλη να εργαστούν από κοινού για να συμπεριλάβουν τους συνεταιρισμούς και την κοινωνική οικονομία στον τομέα της επιχειρηματικής εκπαίδευσης ως χωριστό στοιχείο των προγραμμάτων σπουδών και των δημόσιων εκπαιδευτικών προγραμμάτων της δευτεροβάθμιας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·

15.

πιστεύει ότι χρειάζεται, όπου και με όποια μέσα είναι αυτό δυνατό, να αυξηθεί η στήριξη που τα κράτη μέλη και η ΕΕ παρέχουν σε εταιρικές σχέσεις στις οποίες συμμετέχουν οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας σε αραιοκατοικημένες περιοχές, σε περιοχές με ιδιαίτερα υψηλούς δείκτες ανεργίας και χαμηλά ποσοστά απασχόλησης ευπαθών κοινωνικά ομάδων, σε γεωγραφικές περιοχές που πλήττονται από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, αλλά και σε περιοχές ειδικού περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, ώστε να ενθαρρυνθεί ο ειδικός τους ρόλος στη δημιουργία και τη διατήρηση της αξίας στον χώρο όπου αυτή παράγεται·

16.

απευθύνει έκκληση στην Επιτροπή να επιδείξει ευελιξία κατά την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων στις οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας, να στηρίξει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές όσον αφορά την κατανόηση και την αναλογική εφαρμογή των κανόνων αυτών και, στο μέτρο του δυνατού, να αυξήσει τις ενισχύσεις των κρατών μελών ή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και της ΕΕ υπέρ της ανάπτυξης εταιρικών σχέσεων με οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας·

17.

χαιρετίζει την πρόσφατη υιοθέτηση των οδηγιών για τις δημόσιες προμήθειες και τις συμβάσεις παραχώρησης (οδηγίες 2014/24/ΕΕ, 2014/25/ΕΕ και 2014/23/ΕΕ), οι οποίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, κοινωνικές ρήτρες και κοινωνικά κριτήρια για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της κοινωνικής καινοτομίας· καλεί τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ώστε, κατά την παρούσα φάση της μεταφοράς των οδηγιών στο εθνικό τους δίκαιο, οι αναθέτουσες αρχές να έχουν δυνατότητα πλήρους αξιοποίησης των ειδικών διατάξεων περί προστατευόμενων αγορών και των απλουστευμένων διατυπώσεων που προβλέπονται για την ενίσχυση του ρόλου των φορέων της κοινωνικής οικονομίας, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο· επιπλέον, καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να παρακολουθήσουν την εφαρμογή των κανόνων αυτών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και να συνεχίσουν τη συζήτηση για τη βελτίωσή τους·

18.

φρονεί ότι η κοινωνική οικονομία μπορεί να αποτελέσει πολύ αποτελεσματικό και κατάλληλο μέσο για την καταπολέμηση της παραοικονομίας και για τη δημιουργία οικονομικής και κοινωνικής αξίας·

19.

θεωρεί ότι έχει αποφασιστική σημασία να αξιοποιηθεί το δυναμικό της κοινωνικής οικονομίας με τη βελτίωση της πρόσβασης της κοινωνικής οικονομίας στα διάφορα μέσα χρηματοδότησης, όπως τα ευρωπαϊκά ταμεία, τα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων, οι μικροπιστώσεις, η συμμετοχική μικροχρηματοδότηση («crowdfunding») και με την εξασφάλιση επαρκών χρηματοδοτικών πόρων σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, με βάση την προσαρμογή του επιπέδου των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών απαιτήσεων στο αναγνωρισμένο δημόσιο συμφέρον που ενέχει το έργο των οργανώσεων αυτών επιτόπου·

20.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι στη στρατηγική της Επιτροπής για την ενιαία ψηφιακή αγορά δεν αναφέρεται η κοινωνική οικονομία και μετά βίας θίγεται η μη εμπορική συνεργατική οικονομία, οι κοινωνικές δυνατότητες της οποίας είναι πολύ σημαντικές·

21.

υπογραμμίζει την ανάγκη να προωθηθεί μια νοοτροπία παρακολούθησης των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας, βελτιώνοντας την ικανότητά τους να πραγματοποιούν μετρήσεις και να υποβάλλουν εκθέσεις για την οικονομική και την κοινωνική διάσταση της δράσης τους και αναπτύσσοντας μεθοδολογίες και δείκτες που να συνάδουν με τη φύση και τις ιδιαιτερότητές τους· οι εμπειρίες που θα αποκομισθούν από τις εργασίες παρακολούθησης θα πρέπει να διαδοθούν και να καταστούν προσβάσιμες με διαφορετικούς τρόπους·

22.

επικροτεί τη δημιουργία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μιας πολύγλωσσης ψηφιακής πλατφόρμας —της «Social Innovation Europe Platform»— για την προώθηση της ανταλλαγής πληροφοριών στον τομέα της κοινωνικής καινοτομίας, θεωρεί, ωστόσο, απαραίτητο η πλατφόρμα να περιλαμβάνει ξεχωριστό τμήμα αφιερωμένο στην κοινωνική οικονομία·

23.

προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συγκροτήσει μια μονάδα αφιερωμένη στην κοινωνική οικονομία δεδομένου ότι, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, η απόφαση περί συγχωνεύσεως των μονάδων στο εσωτερικό της ΓΔ GROW για τη σύσταση μονάδας «Συμπράξεις, κοινωνική οικονομία και επιχειρηματικότητα» δεν φαίνεται να συμβαδίζει με το πεδίο και την πραγματικότητα της κοινωνικής οικονομίας·

24.

ενθαρρύνει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να προβούν σε απολογισμό και να προωθήσουν τη διάδοση των υφιστάμενων παραδειγμάτων των νέων μορφών διαλόγου, της από κοινού χάραξης πολιτικών και της κοινής εφαρμογής τους στο πλαίσιο εταιρικών σχέσεων μεταξύ τοπικών και περιφερειακών αρχών, κοινωνικής οικονομίας και άλλων παραγόντων·

25.

πιστεύει ότι το εξαιρετικά περιορισμένο τοπικό (ή εδαφικό) πεδίο παρέμβασης της πλειονότητας των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας αποτελεί επαρκή λόγο για να προωθηθεί και διευκολυνθεί, εκ μέρους της ΕΕ και των κρατών μελών, ένας διευρυμένος ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, κατά τη χάραξη προγραμμάτων και πολιτικών για την κοινωνική οικονομία καθώς και κατά τη σύνδεσή τους με διάφορες δημόσιες πολιτικές, πράγμα που θα καταστήσει δυνατή την επίτευξη των στόχων τους·

26.

εισηγείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει στα κράτη μέλη που δεν το έχουν ήδη πράξει τη δημιουργία και την καθιέρωση, το συντομότερο δυνατό, του νομικού και νομοθετικού πλαισίου που απαιτείται για την ανάπτυξη και τη λειτουργία της κοινωνικής οικονομίας, αφού πρώτα χαραχθεί σαφής στρατηγική για τον τομέα.