10.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 51/22

1.

επισημαίνει ότι αρμόδιες για την απασχόληση και την κοινωνική πολιτική είναι πρωτίστως οι εθνικές ή περιφερειακές αρχές, η δε ΕΕ έχει μόνο συντονιστική αρμοδιότητα στον τομέα, και ότι κάθε πρωτοβουλία της ΕΕ για ευρωπαϊκές προδιαγραφές αποδοχών πρέπει να είναι σύμφωνη με την αρχή της επικουρικότητας·

2.

υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρομέτρου σχετικά με τη στάση τους έναντι στη φτώχεια, οι πολίτες στη μεγάλη πλειονότητά τους (73 %) πιστεύουν ότι η φτώχεια είναι ευρέως διαδεδομένο πρόβλημα στη χώρα τους και επιθυμούν την ανάληψη επείγουσας δράσης σε εθνικό (89 %) και ενωσιακό επίπεδο (74 %) για την αντιμετώπισή του (1)·

3.

επιβεβαιώνει ότι το δικαίωμα όλων των εργαζομένων για δίκαιη αμοιβή, που να διασφαλίζει στους ίδιους και στις οικογένειές τους ένα ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο ορίζεται στον ευρωπαϊκό κοινωνικό χάρτη, ο οποίος έχει κυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ·

4.

εκτιμά ότι η δημοκρατική νομιμοποίηση της ΕΕ θα ενισχυθεί, εάν οι ευρωπαίοι πολίτες αναγνωρίσουν ότι συζητείται και η αρχή της κοινωνικής προόδου όταν η απασχόληση και η κοινωνική πτυχή ενταχθούν πλήρως στον ετήσιο κύκλο συντονισμού της οικονομικής πολιτικής (Ευρωπαϊκό Εξάμηνο), παράλληλα με την προαγωγή της ανάπτυξης·

5.

υπενθυμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί για την επίτευξη των στόχων της χιλιετίας των Ηνωμένων Εθνών και για τη συμμόρφωση με το ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών για τη δεύτερη δεκαετία για την εξάλειψη της φτώχειας (2008-2017)·

6.

σημειώνει ότι η σύμβαση C94 της ΔΟΕ σχετικά με τις ρήτρες εργασίας στις δημόσιες συμβάσεις έχει επί του παρόντος δεσμευτικό χαρακτήρα σε εννέα κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ άλλα κράτη μέλη την εφαρμόζουν οικειοθελώς. Ωστόσο, πρέπει να αποσαφηνιστούν ενδεχόμενες νομικές αναντιστοιχίες μεταξύ της σύμβασης C94 της ΔΟΕ και της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση·

7.

επισημαίνει τις εκκλήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το ζήτημα των ελάχιστων μισθών (2), συμπεριλαμβανομένης της τελευταίας έκκλησής του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να διερευνήσει όλες τις δυνατότητες για να ενισχυθεί η ΟΝΕ και να καταστεί ανθεκτικότερη και φιλικότερη στην ανάπτυξη, την απασχόληση και τη σταθερότητα, με μια κοινωνική διάσταση που θα αποσκοπεί στη διατήρηση της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς στην Ευρώπη και στον σεβασμό του δικαιώματος συλλογικής διαπραγμάτευσης, με εξασφάλιση στο πλαίσιο αυτό του συντονισμού των κοινωνικών πολιτικών των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένου ενός μηχανισμού ελάχιστου μισθού ή εισοδήματος διαφορετικού για κάθε κράτος μέλος και εγκρινόμενου από αυτό» (3)·

8.

επαναλαμβάνει πως η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός εμποδίζουν την αξιοπρεπή διαβίωση, πλήττοντας τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών, και συνιστά σε όλα τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν στους πολίτες τους συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης —π.χ. παρέχοντάς τους τις υπηρεσίες που απαιτούνται για τον σκοπό αυτό— και να ακολουθούν πολιτικές που εξασφαλίζουν δίκαιους μισθούς σε ολόκληρο τον κύκλο του επαγγελματικού βίου, ιδιαίτερα δε πολιτικές αγοράς εργασίας και κοινωνικές πολιτικές·

9.

τονίζει τον επείγοντα χαρακτήρα του υπό εξέταση ζητήματος, δεδομένου ότι η φτώχεια και οι κοινωνικές ανισότητες επιδεινώθηκαν λόγω της οικονομικής κρίσης στην ΕΕ, και επισημαίνει ότι οι συνακόλουθες πολιτικές με αποκλειστικό γνώμονα τη λιτότητα έχουν επιδεινώσει το πρόβλημα. Ο αριθμός των ατόμων που απειλούνται με φτώχεια έχει αυξηθεί, με τις γυναίκες και τα παιδιά να πλήττονται ιδιαιτέρως·

10.

τονίζει ότι ο στόχος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» φαίνεται ανέφικτος και θα πρέπει να επανεξεταστεί στην προσεχή αναθεώρηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», καθότι ο αριθμός των ατόμων που βρίσκονται αντιμέτωπα με το φάσμα της φτώχειας αυξήθηκε από τα 114 εκατ. το 2009 στα 124 εκατ. το 2012 (4)·

11.

επικροτεί το γεγονός ότι τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν καθεστώτα κατώτατου μισθού είτε βάσει νόμου είτε κατόπιν συλλογικών διαπραγματεύσεων. Η αρμοδιότητα και η ευθύνη για θέματα σχετικά με τη διαμόρφωση των μισθών έγκειται στα κράτη μέλη και/ή στους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους. Επομένως, η αυτονομία των κοινωνικών εταίρων, καθώς και το δικαίωμά τους να προβαίνουν σε συλλογικές συμβάσεις, πρέπει να γίνονται σεβαστά·

12.

υπογραμμίζει πως τα καθεστώτα κατώτατου μισθού ποικίλλουν σημαντικά και παρατηρεί πως σε ορισμένες χώρες το επίπεδο του κατώτατου μισθού είναι χαμηλότερο από το 50 % του μέσου μισθού (5) και πως η «φτώχεια στην εργασία» αποτελεί, επιπλέον, εντεινόμενο πρόβλημα·

13.

αναγνωρίζει μεν τη σημασία των συλλογικών διαπραγματεύσεων στον καθορισμό του κατώτατου μισθού, επισημαίνει όμως ότι σε πολλούς κλάδους και σε πολλές ΜΜΕ δεν υφίστανται κλαδικές συμφωνίες και, κατά συνέπεια, ορισμένοι εργαζόμενοι αποκλείονται από αυτό το καθεστώς. Η ΕτΠ καλεί τους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους να ενισχύσουν τον κοινωνικό διάλογο που διεξάγεται σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

14.

επαναλαμβάνει συνεπώς ότι τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρυνθούν να θεσπίσουν έναν ενδεικτικό δίκαιο μισθό με σημείο αναφοράς το 60 % του μέσου μισθού, ο οποίος θα βασίζεται στους προϋπολογισμούς αναφοράς (6), δηλαδή σε μια δέσμη αγαθών και υπηρεσιών που χρειάζεται ένα άτομο για ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο, σε συνδυασμό με ένα σύνολο δίκαιων όρων και συνθηκών απασχόλησης. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του Eurofound (7), ένα υποθετικό σενάριο με βάση το οποίο ο κατώτατος μισθός θα ανερχόταν στο 60 % του μέσου εθνικού μισθού, θα είχε θετικές επιπτώσεις —με βάση στοιχεία του 2010— για το 16 %, κατά μέσο όρο, του συνόλου των εργαζομένων στην ΕΕ.

15.

τονίζει το έργο του «ευρωπαϊκού δικτύου προϋπολογισμών αναφοράς» στην ανάπτυξη κοινής μεθοδολογίας για τους προϋπολογισμούς αναφοράς στην ΕΕ, έτσι ώστε το περιεχόμενό τους, όπως το καλάθι της νοικοκυράς, να είναι συγκρίσιμο σε όλα τα κράτη μέλη·

16.

υπογραμμίζει το γεγονός ότι το ιδιωτικό χρέος, το οποίο το 2014 στην ευρωζώνη αντιστοιχούσε στο 126 % του ΑΕγχΠ έναντι 92 % του δημόσιου χρέους, αποτελεί παράγοντα που επιδεινώνει τη μείωση της κατανάλωσης και των επενδύσεων. Επίσης, υπογραμμίζει εν προκειμένω πως οι δίκαιες μισθολογικές δομές αποτελούν σημαντικούς παράγοντες σταθεροποίησης της οικονομίας και βασικό μέσο τόνωσης της ανταγωνιστικότητας πλην εκείνης των τιμών, λειτουργώντας έτσι ως σημαντική κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης και της αποτροπής της στασιμότητας. Εξάλλου, προκειμένου να διασφαλιστεί το εισόδημα των νοικοκυριών, πρέπει να εξεταστεί η εφαρμογή μιας ενωσιακής εμβέλειας διαδικασίας διαχείρισης σε περίπτωση υπερχρέωσης που θα αφορά τους όρους κατάσχεσης ακινήτου ενός νοικοκυριού·

17.

υποστηρίζει ότι με την κατοχύρωση δίκαιων μισθών ο δημόσιος τομέας ενδέχεται να χρειαστεί να παρέχει μικρή ή μηδενική στήριξη σε εργαζομένους πλήρους απασχόλησης, μέσω συμπληρωματικών ενισχύσεων ή φοροελαφρύνσεων, πράγμα που θα διευκολύνει τα κράτη μέλη να εκπληρώσουν τις δημοσιονομικές τους υποχρεώσεις·

18.

προτείνει να εξεταστούν οι προβλέψεις για τον κατώτατο μισθό σε συνδυασμό με τους όρους και τις συνθήκες απασχόλησης, ιδίως στο πλαίσιο ειδικών ευέλικτων εργασιακών ρυθμίσεων·

19.

υποστηρίζει ότι η καταβολή δίκαιου μισθού, σε συνδυασμό με δίκαιους όρους και συνθήκες εργασίας και το κατάλληλο σύστημα κοινωνικής προστασίας, αποτελούν ορισμένες από τις προϋποθέσεις για την εξασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, έτσι ώστε να μην υπονομεύουν το ένα το άλλο μέσω μιας «εξίσωσης προς τα κάτω» και μέσω μεθόδων «κοινωνικού ντάμπινγκ»·

20.

υπογραμμίζει πως αυτό το ζήτημα έχει εξέχουσα σημασία δεδομένης της οδηγίας για τους αποσπασμένους εργαζομένους και των μεταγενέστερων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, βάσει των οποίων οι επιχειρήσεις δεν υποχρεούνται να τηρούν κλαδικές συμφωνίες περί κατώτατου μισθού που δεν έχουν κηρυχθεί ως γενικής ισχύος (8)·

21.

καλεί τις εθνικές και τις περιφερειακές αρχές να εφαρμόσουν πλήρως την οδηγία για την επιβολή της οδηγίας για την απόσπαση των εργαζομένων· αναμένει με ανυπομονησία, στο πλαίσιο αυτό, την εξαγγελθείσα αναθεώρηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της νομοθεσίας που ισχύει για τους αποσπασμένους εργαζόμενους, στόχος της οποίας είναι η καταπολέμηση του κοινωνικού ντάμπινγκ και η καταβολή ίδιας αμοιβής για ίδια εργασία που παρέχεται στον ίδιο τόπο εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ·

22.

φρονεί πως οι μελλοντικές συζητήσεις για αυτό το ζήτημα μπορούν να βασιστούν στα άρθρα 9 και 156 της ΣΛΕΕ και, για λόγους συμμόρφωσης προς τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, πρέπει να πραγματοποιηθούν μέσω ήπιων διαδικασιών όπως η ανοιχτή μέθοδος συντονισμού και στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, όπου έχουν ήδη εξεταστεί μισθολογικά ζητήματα·

23.

υποστηρίζει επίσης ότι οι δίκαιοι μισθοί ως οικονομικός παράγοντας πρέπει να εξετάζονται επίσης στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν ήδη τον καθορισμό μισθών στον τομέα της αγοράς εργασίας και εξετάζουν το θέμα της συγκράτησης των μισθών·

24.

αναγνωρίζει ότι οι κατώτατοι μισθοί ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ που εφαρμόζουν το καθεστώς των κατώτατων μισθών και υπογραμμίζει ότι οι δίκαιες αμοιβές, οι οποίες ενδείκνυνται για κάθε κράτος μέλος και αποφασίζονται από αυτό, είτε διά νόμου είτε μέσω συλλογικών διαπραγματεύσεων και, εν πάση περιπτώσει, με πλήρη σεβασμό των παραδόσεων και των πρακτικών του, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για την έξοδο 20 εκατ. ατόμων από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό·

25.

θεωρεί ότι οι δίκαιοι μισθοί θα μπορούσαν να συμβάλουν στην καταπολέμηση των απαράδεκτων επιπέδων ανισότητας που υφίστανται στην Ευρώπη, τα οποία αποτελούν πηγή ανησυχίας για την κοινωνική συνοχή και, παράλληλα, συνιστούν πολιτικό ζήτημα αλλά και κίνδυνο για το δυναμικό μελλοντικής ανάπτυξης της ΕΕ·

26.

θα ήθελε να επισημάνει ότι υπάρχουν παραδείγματα ορθής πρακτικής στα κράτη μέλη, όπου ένα μικρό μόνον ποσοστό του συνόλου των απασχολουμένων είναι χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι. Σε τρία κράτη μέλη —στη Σουηδία, στη Δανία και στην Ιταλία— δεν έχουν καθοριστεί νόμιμοι κατώτατοι μισθοί ή συλλογικές συμβάσεις γενικής εφαρμογής, εντούτοις σε αυτές τις χώρες η διαμόρφωση των μισθών λειτουργεί με παραδοσιακό τρόπο και ικανοποιητικά στην πράξη (9)·

27.

ενθαρρύνει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές ανά την ΕΕ να πρωτοστατήσουν ως εργοδότες και να καταβάλλουν προσπάθειες κατοχύρωσης δίκαιων μισθών για τους εργαζομένους τους και ζητά να υπάρξει ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε ενωσιακό επίπεδο·

28.

εκφράζει επίσης ικανοποίηση για το γεγονός ότι ορισμένες δημόσιες αρχές σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο έχουν χρησιμοποιήσει τις πολιτικές για τις δημόσιες συμβάσεις προκειμένου να ενθαρρύνουν και να απαιτήσουν από τους αναδόχους την καταβολή δίκαιων μισθών στο προσωπικό τους. Για τον σκοπό αυτό, διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι η οδηγία 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες, που θα τεθεί σε ισχύ τον Απρίλιο του 2016, αναφέρει ρητά ότι η εφαρμογή όρων και συνθηκών απασχόλησης πιο ευνοϊκών για τους εργαζόμενους δεν θα πρέπει να παρεμποδιστεί (αιτιολογική σκέψη 37) και προβλέπει ότι οι αναθέτουσες αρχές δεν μπορούν να χρησιμοποιούν την τιμή ή το κόστος ως μοναδικό κριτήριο ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων (άρθρο 67). Επιπλέον, επιδοκιμάζει θερμά την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ όσον αφορά την υπόθεση C-115/14 (της 17ης Νοεμβρίου 2015), που ορίζει ότι το δίκαιο της Ένωσης δεν απαγορεύει τον αποκλεισμό από τη διαδικασία συνάψεως συμβάσεως προσφέροντος ο οποίος αρνείται να δεσμευθεί ότι θα καταβάλλει στο οικείο προσωπικό που απασχολεί τον κατώτατο μισθό (10).