17.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 349/45

—

έχοντας υπόψη τις αρχές της πολιτικής της Ένωσης σχετικά με το περιβάλλον, όπως καθορίζονται στο άρθρο 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικότερα την αρχή ότι πρέπει να αναλαμβάνεται προληπτική δράση καθώς και την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»,

—

έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος και της παράκτιας ζώνης της Μεσογείου (Σύμβαση της Βαρκελώνης) και τα πρωτόκολλά της,

—

έχοντας υπόψη την οδηγία 91/689/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 1991, σχετικά με τα επικίνδυνα απόβλητα (1),

—

έχοντας υπόψη την απόφαση 2000/532/ΕΚ της Επιτροπής, της 3ης Μαΐου 2000, που αντικαθιστά την απόφαση 94/3/ΕΚ για τη θέσπιση καταλόγου αποβλήτων σύμφωνα με το άρθρο 1 στοιχείο α) της οδηγίας 75/442/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με τα απόβλητα και την απόφαση 94/904/ΕΚ του Συμβουλίου για τη θέσπιση καταλόγου επικίνδυνων αποβλήτων κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 1 παράγραφος 4 της οδηγίας 91/689/ΕΟΚ του Συμβουλίου για τα επικίνδυνα απόβλητα (2) (Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων),

—

έχοντας υπόψη την απόφαση 2014/955/ΕΕ της Επιτροπής, της 18ης Δεκεμβρίου 2014, για την τροποποίηση της απόφασης 2000/532/ΕΚ όσον αφορά τον κατάλογο των αποβλήτων σύμφωνα με την οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3),

—

έχοντας υπόψη την αιτιολογημένη γνώμη που απέστειλε η Επιτροπή τον Ιούνιο του 2015 στην Ουγγαρία ζητώντας να αναβαθμίσει τα περιβαλλοντικά της πρότυπα όσον αφορά τις δεξαμενές καθίζησης ερυθράς ιλύος (4),

—

έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2006, για τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και την τροποποίηση της οδηγίας 2004/35/ΕΚ (5) (Οδηγία για τα απόβλητα ορυχείων),

—

έχοντας υπόψη τη σύσταση 2001/331/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Απριλίου 2001, σχετικά με τον καθορισμό ελάχιστων κριτηρίων για τις περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις στα κράτη μέλη (6),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 20ής Νοεμβρίου 2008, σχετικά με την αναθεώρηση της σύστασης 2001/331/ΕΚ σχετικά με τον καθορισμό ελάχιστων κριτηρίων για τις περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις στα κράτη μέλη (7),

—

έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 1386/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2013, σχετικά με το γενικό πρόγραμμα δράσης της Ένωσης για το περιβάλλον έως το 2020 «Ευημερία εντός των ορίων του πλανήτη μας» (8) (7ο Πρόγραμμα δράσης για το Περιβάλλον),

—

έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, για την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημίας (9) (Οδηγία για την Περιβαλλοντική Ευθύνη),

—

έχοντας υπόψη την απόφαση 2009/335/ΕΚ της Επιτροπής, της 20ής Απριλίου 2009, σχετικά με τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για τη σύσταση της χρηματικής εγγύησης σύμφωνα με την οδηγία 2006/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας (10),

—

έχοντας υπόψη την μελέτη σκοπιμότητας της Επιτροπής σχετικά με την έννοια ενός πανευρωπαϊκού μέσου για τον καταμερισμό του κινδύνου βιομηχανικής καταστροφής (11),

—

έχοντας υπόψη την έκθεση με τίτλο «Προκλήσεις εφαρμογής και εμπόδια της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη» (τελική έκθεση που εκπονήθηκε για την Επιτροπή — ΓΔ Περιβάλλοντος, 2013),

—

έχοντας υπόψη τις ερωτήσεις που υποβλήθηκαν προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή σχετικά με τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την καταστροφή της ερυθράς ιλύος πέντε έτη μετά το ατύχημα στην Ουγγαρία (O-000096/2015 — B8-0757/2015 και O-000097/2015 — B8-0758/2015),

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 128 παράγραφος 5 και το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

A.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 4 Οκτωβρίου 2010 η κατάρρευση μιας δεξαμενής αποβλήτων στην Ουγγαρία απελευθέρωσε 1 εκατομμύριο κυβικά μέτρα ερυθράς ιλύος υψηλής αλκαλικής περιεκτικότητας, πλημμυρίζοντας πολλά χωριά, προκαλώντας το θάνατο 10 ατόμων, τον τραυματισμό περίπου 150 και μολύνοντας σημαντικές εκτάσεις γης, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων τοποθεσιών NATURA 2000·

B.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ερυθρά ιλύς στον εν λόγω ταμιευτήρα αποβλήτων είναι ένα επικίνδυνο απόβλητο σύμφωνα με την οδηγία 91/689/ΕΟΚ του Συμβουλίου·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόφαση 2014/955/ΕΕ της Επιτροπής αναφέρει ρητά ότι η ερυθρά ιλύς θα πρέπει να ταξινομηθεί ως επικίνδυνο απόβλητο, ελλείψει αποδείξεων περί του αντιθέτου· λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόφαση αυτή ισχύει από την 1η Ιουνίου 2015·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι υφίσταται κίνδυνος διότι, κατά το παρελθόν, η ερυθρά ιλύς ενδέχεται να είχε εσφαλμένα ταξινομηθεί ως μη επικίνδυνο απόβλητο και σε άλλα κράτη μέλη, δίδοντας έτσι τη δυνατότητα για την έγκριση εσφαλμένων αδειών·

E.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ερυθρά ιλύς αποτελεί απόβλητο εξόρυξης σύμφωνα με την οδηγία περί αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας, η οποία καθορίζει απαιτήσεις ασφάλειας για τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας, μεταξύ άλλων με βάση τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα περιβαλλοντικής ρύπανσης που οφείλονται σε άλλες εξορυκτικές δραστηριότητες (π.χ. χρήση κυανίου στην εξόρυξη χρυσού) ή ακατάλληλα επεξεργασμένα επικίνδυνα απόβλητα σε διάφορα κράτη μέλη·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύσταση 2001/331/ΕΚ έχει ως στόχο την ενίσχυση της συμμόρφωσης και τη συμβολή στη συνεπέστερη εφαρμογή και επιβολή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ·

H.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο, στο ψήφισμά του της 20ής Νοεμβρίου 2008, περιέγραφε την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στα κράτη μέλη ως ελλιπή και ασυνεπή, και προέτρεπε την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση για τις περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις πριν από τα τέλη του 2009·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το 7ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον αναφέρει ότι η ΕΕ θα επεκτείνει τις απαιτήσεις σχετικά με τις επιθεωρήσεις και την επιτήρηση στο ευρύτερο σύνολο της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, και θα αναπτύξει περαιτέρω τη δυνατότητα υποστήριξης των επιθεωρήσεων σε επίπεδο ΕΕ·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη (ELD-ΟΠΕ) αποσκοπεί στη θέσπιση ενός πλαισίου για την περιβαλλοντική ευθύνη που θα βασίζεται στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», και απαιτεί από τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη μέσων και αγορών χρηματοοικονομικής ασφάλειας με τους κατάλληλους οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς φορείς· λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 18 παράγραφος 2 απαιτεί από την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πριν από τις 30 Απριλίου 2014, έκθεση η οποία δεν έχει υποβληθεί ακόμη·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση του 2013 που καταρτίστηκε για την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η μεταφορά της ΟΠΕ στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών δεν έχει οδηγήσει σε ίσους όρους ανταγωνισμού» αλλά «σε συνονθύλευμα συστημάτων αστικής ευθύνης για την πρόληψη και την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημίας σε όλη την ΕΕ»·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2010 η Επιτροπή, αντιδρώντας στην καταστροφή της ερυθράς ιλύος, ανέφερε ότι θα επανεξετάσει την εισαγωγή εναρμονισμένης υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας πριν ακόμη την αναθεώρηση της ΟΠΕ που προβλεπόταν για το 2014·

1.

σημειώνει ότι η καταστροφή της ερυθράς ιλύος το 2010 ήταν η χειρότερη βιομηχανική καταστροφή της Ουγγαρία και τιμά την μνήμη των θυμάτων επ’ ευκαιρία της πέμπτης επετείου αυτού του τραγικού συμβάντος·

2.

αναγνωρίζει την ταχεία και αποτελεσματική παρέμβαση των εθνικών αρχών στη φάση αντιμετώπισης της κρίσης, καθώς και τις σημαντικές προσπάθειες που κατεβλήθησαν από την κοινωνία των πολιτών κατά τη διάρκεια της άνευ προηγουμένου καταστροφής·

3.

υπενθυμίζει ότι η Ουγγαρία ενεργοποίησε τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ και δέχθηκε ευρωπαϊκή ομάδα εμπειρογνωμόνων προκειμένου να διατυπώσει συστάσεις, μεταξύ άλλων, με ποιο τρόπο θα υλοποιήσει βέλτιστες λύσεις για την εξάλειψη και τον περιορισμό των ζημιών·

4.

σημειώνει ότι η καταστροφή της ερυθράς ιλύος μπορεί να συνδεθεί με την πλημμελή εφαρμογή των νόμων της ΕΕ, ελλείψεις στους ελέγχους, κενά στην σχετική νομοθεσία της ΕΕ, καθώς και με τις επιδόσεις του φορέα εκμετάλλευσης του χώρου·

5.

εκφράζει την ανησυχία ότι φαίνεται να μην έχει αντληθεί σχεδόν κανένα δίδαγμα τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς η κακή εφαρμογή των σχετικών νόμων της ΕΕ και των διεθνών συμβάσεων και οι ελλείψεις στις επιθεωρήσεις συνεχίζονται, και σχεδόν κανένα από τα κενά στη σχετική νομοθεσία της ΕΕ δεν έχει καλυφθεί έκτοτε·

6.

προσδιορίζει την οδηγία για τα απόβλητα της εξορυκτικής βιομηχανίας και τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων ως τομείς ιδιαίτερης ανησυχίας·

7.

εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι παρόμοιες εγκαταστάσεις υφίστανται σε πολλά κράτη μέλη· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι διεξάγονται οι κατάλληλες επιθεωρήσεις·

8.

καλεί όλα τα κράτη μέλη που διαθέτουν δεξαμενές ερυθράς ιλύος να επανεξετάσουν κατά πόσον η ερυθρά ιλύς έχει ταξινομηθεί ορθώς ως επικίνδυνη, και να αναθεωρήσουν όλες τις άδειες που βασίζονται σε εσφαλμένες ταξινομήσεις όσο το δυνατόν ταχύτερα· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη θα αναλάβουν δράση και θα υποβάλουν σχετική έκθεση στην Επιτροπή, και καλεί την Επιτροπή να δημοσιεύσει έκθεση σχετικά με τις δράσεις που θα αναληφθούν από τα κράτη μέλη έως το τέλος του 2016·

9.

θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη των καταστροφών, έχοντας υπόψη ότι παρόμοια περιβαλλοντικά συμβάντα έχουν καταγραφεί και σε άλλα κράτη μέλη·

10.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να εξασφαλίσουν την πλήρη υλοποίηση και σωστή εφαρμογή όλης της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ καθώς και όλων των σχετικών διεθνών συμβάσεων, όχι μόνο όσον αφορά την παραγωγή αλουμινίου και την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση της ερυθράς ιλύος, αλλά και την ορθή περιβαλλοντικά διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων εν γένει·

11.

τονίζει ότι η χρήση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών στη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας πρέπει να εφαρμοστεί με αυστηρότητα, και ζητεί πλήρη στροφή όσον αφορά τη χρήση ξηρών τεχνολογιών διάθεσης έως τα τέλη του 2016, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι αυτό δεν θα οδηγήσει σε ρύπανση του αέρα ή των υδάτων·

12.

καλεί την Επιτροπή να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην έρευνα και ανάπτυξη του τομέα της πρόληψης και επεξεργασίας των επικίνδυνων αποβλήτων·

13.

προτρέπει την Επιτροπή να καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές για τη διεξαγωγή δοκιμών αντοχής σε υφιστάμενα ορυχεία με μεγάλες λίμνες τελμάτων·

14.

πιστεύει ότι η αποτελεσματική πρόληψη της ρύπανσης απαιτεί αυστηρότερους κανόνες όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις καθώς και κατάλληλη δράση για τη διασφάλιση της εφαρμογής τους·

15.

καλεί τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τα εθνικά τους περιβαλλοντικά όργανα επιθεωρήσεως, ώστε να τους επιτρέψουν να διεξάγουν διαφανείς, τακτικούς και συστηματικούς ελέγχους σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, μεταξύ άλλων με τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας, την παροχή επαρκών πόρων και τον καθορισμό σαφών αρμοδιοτήτων, και την προώθηση ενισχυμένης συνεργασίας και συντονισμένης δράσης·

16.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την εποπτεία, με την αξιοποίηση των υφιστάμενων δεσμευτικών και μη δεσμευτικών μέσων, αποφεύγοντας ταυτόχρονα τον περιττό διοικητικό φόρτο·

17.

επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση σχετικά με τους περιβαλλοντικούς ελέγχους, που δεν θα επιφέρει πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση για τη βιομηχανία·

18.

προτρέπει την Επιτροπή να επεκτείνει τα δεσμευτικά κριτήρια για τις επιθεωρήσεις των κρατών μελών ώστε να καλύπτουν ένα ευρύτερο σύνολο του περιβαλλοντικού κεκτημένου της ΕΕ, και να αναπτύξει ικανότητες στήριξης των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων σε επίπεδο ΕΕ·

19.

εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι οι σημαντικές διαφορές μεταξύ των συστημάτων ευθύνης στην ΕΕ μπορεί να υπονομεύσουν τα κοινά πρότυπα και να εκθέσουν ορισμένα κράτη μέλη και περιφέρειες σε μεγαλύτερο κίνδυνο οικολογικής καταστροφής και τις συνακόλουθες οικονομικές συνέπειες·

20.

εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει ακόμη υποβάλει την έκθεσή της σύμφωνα με την οδηγία σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη· καλεί την Επιτροπή να το πράξει πριν από το τέλος του 2015·

21.

καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει, κατά την εν εξελίξει αναθεώρηση της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη, ότι η πρόταση αναθεώρησης εφαρμόζει πλήρως την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»·

22.

προτρέπει την Επιτροπή να ερευνήσει με ποιο τρόπο η απόφαση 2009/335/ΕΚ της Επιτροπής έχει εφαρμοστεί στα κράτη μέλη και κατά πόσο τα ανώτατα όρια που έχουν καθορισθεί για τα μέσα χρηματοοικονομικής ασφάλειας είναι επαρκή· ζητεί από την Επιτροπή να προτείνει εναρμονισμένη υποχρεωτική χρηματοοικονομική ασφάλεια·

23.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν τη διαφάνεια στις οικονομικές πτυχές της αποκατάστασης περιβαλλοντικών καταστροφών, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής αποζημίωσης προς τα θύματα·

24.

καλεί την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση σχετικά με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα, σύμφωνα με τις διατάξεις του 7ου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον· καλεί την Επιτροπή να το πράξει πριν από το τέλος του 2016·

25.

υπογραμμίζει τη σημασία συμμετοχής των τοπικών αρχών, των πολιτών και της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν την διάθεση των επικίνδυνων αποβλήτων, και στον σχεδιασμό των μέτρων διαχείρισης κινδύνου·

26.

καλεί τις αρμόδιες αρχές να ενημερώνουν τακτικά το κοινό σχετικά με την κατάσταση της ρύπανσης και τις πιθανές επιπτώσεις στην πανίδα και τη χλωρίδα, καθώς και στην υγεία των τοπικών πληθυσμών·

27.

καλεί την Επιτροπή να επεξεργαστεί περαιτέρω την έννοια ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού επιμερισμού της βιομηχανικής καταστροφής, με πλήρη σεβασμό της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», προκειμένου να καλύπτει το ενδεχόμενο κόστος πέρα από ένα υψηλό επίπεδο υποχρεωτικών οικονομικών εγγυήσεων·

28.

θεωρεί ότι ο εξειδικευμένος με βάση την ΕΕ μηχανισμός επιμερισμού του βιομηχανικού κινδύνου πρέπει επίσης να καλύπτει το κόστος της αποκατάστασης των παλαιών περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων που εξακολουθούν να ενέχουν κινδύνους για την κοινωνία και που, λόγω του ισχύοντος νομικού πλαισίου, δεν υφίσταται κάποιος αντικειμενικά υπεύθυνος που θα μπορούσε να καλύψει το κόστος αποκατάστασής τους·

29.

υπογραμμίζει τη σημασία της συνεργασίας και της αλληλεγγύης σε επίπεδο ΕΕ, σε περίπτωση περιβαλλοντικών και βιομηχανικών καταστροφών·

30.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.