52015DC0261

(3)Στις 8 Ιουλίου 2014, το Συμβούλιο εξέδωσε σύσταση σχετικά με το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων της Κροατίας για το 2014 και διατύπωσε τη γνώμη του σχετικά με το επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σύγκλισης της Κροατίας για το 2014.

(4)Στις 28 Νοεμβρίου 2014, η Επιτροπή εξέδωσε την ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης 5 , με την οποία σηματοδοτήθηκε η έναρξη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2015 σχετικά με τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών. Την ίδια ημέρα, βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1176/2011, η Επιτροπή εξέδωσε την Έκθεση του Μηχανισμού Επαγρύπνησης 6 , στην οποία διαπίστωσε ότι η Κροατία συγκαταλέγεται μεταξύ των κρατών μελών για τα οποία επρόκειτο να πραγματοποιηθεί εμπεριστατωμένη επισκόπηση.

(5)Στις 18 Δεκεμβρίου 2014, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τις προτεραιότητες για τόνωση των επενδύσεων, επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και υλοποίηση υπεύθυνης, ευνοϊκής για την ανάπτυξη δημοσιονομικής εξυγίανσης.

(6)Στις 26 Φεβρουαρίου 2015, η Επιτροπή δημοσίευσε την έκθεση χώρας του 2015 για την Κροατία 7 . Στην έκθεση αξιολογείται η πρόοδος που επετεύχθη από την Κροατία σε σχέση με τις ειδικές για τη χώρα συστάσεις που εκδόθηκαν στις 8 Ιουλίου 2014. Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης τα αποτελέσματα της εμπεριστατωμένης επισκόπησης δυνάμει του άρθρου 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1176/2011. Η ανάλυση της Επιτροπής οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Κροατία αντιμετωπίζει υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες που απαιτούν αποφασιστική δράση πολιτικής και ειδική παρακολούθηση. Ειδικότερα, σε ένα πλαίσιο υποτονικής ανάπτυξης, καθυστέρησης της αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων και πενιχρών επιδόσεων στον τομέα της απασχόλησης, έχουν αυξηθεί σημαντικά οι κίνδυνοι που συνδέονται με την ασθενή ανταγωνιστικότητα, τις μεγάλες εξωτερικές υποχρεώσεις και την αύξηση του δημόσιου χρέους, σε συνδυασμό με τις αδυναμίες διακυβέρνησης του δημόσιου τομέα.

(7)Τον Μάρτιο του 2015, μετά τη δημοσίευση της έκθεσης για τη χώρα, οι κροατικές αρχές ξεκίνησαν διάλογο με τις υπηρεσίες της Επιτροπής σχετικά με τις περισσότερο αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των υπερβολικών μακροοικονομικών ανισορροπιών. Οι αρχές προσέγγισαν εποικοδομητικά τον διάλογο και εξήγγειλαν σειρά συναφών μέτρων, μεταξύ των οποίων η μείωση των φόρων υπέρ τρίτων το 2016 και το 2017, ο εξορθολογισμός του συστήματος των κρατικών οργανισμών και των περιφερειακών μονάδων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης, η παροχή κινήτρων για την εθελοντική συγχώνευση μονάδων τοπικής αυτοδιοίκησης, η μείωση της νομοθετικής αβεβαιότητας και η ενίσχυση του κρατικού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τα σχέδια μεταρρυθμίσεων σε διάφορους άλλους τομείς, όπως η μείωση του διοικητικού φόρτου για τις επιχειρήσεις και η βελτίωση της διακυβέρνησης των κρατικών επιχειρήσεων, έχουν προσδιοριστεί με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Ωστόσο, το επίπεδο φιλοδοξίας παραμένει κατώτερο των προσδοκιών σε ορισμένους τομείς, ιδίως όσον αφορά την επιβολή αυστηρότερων κανόνων για πρόωρη συνταξιοδότηση και τη δημοσίευση και εφαρμογή των πορισμάτων της επανεξέτασης των δαπανών, μολονότι παρουσιάστηκαν ορισμένα πρόσθετα μέτρα για μερική αντιστάθμιση του ελλείμματος.

(8)Επί του παρόντος, η Κροατία υπάγεται στο διορθωτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του 2015, η κυβέρνηση σχεδιάζει να διορθώσει το υπερβολικό έλλειμμα έως το 2017, γεγονός που δεν συνάδει με την προθεσμία (έως το 2016) που συνέστησε το Συμβούλιο. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να μειώσει σταδιακά το ονομαστικό έλλειμμα στο 5,0% του ΑΕΠ το 2015, 3,9% το 2016 και περαιτέρω στο 2,7% του ΑΕΠ το 2017. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σύγκλισης, ο δείκτης του χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να κορυφωθεί στο 92,5% του ΑΕΠ το 2017 και να σταθεροποιηθεί στο 92,4% του ΑΕΠ περίπου το 2018. Το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο στηρίζονται οι εν λόγω δημοσιονομικές προβολές φαίνεται κάπως ευνοϊκό, δεδομένου ότι η ανάπτυξη είναι συγκρίσιμη ενώ η υποκείμενη προσπάθεια εξυγίανσης είναι μεγαλύτερη στο πρόγραμμα σε σχέση με τις προβλέψεις της Επιτροπής. Εν μέρει μόνο έχουν εξειδικευθεί τα μέτρα για τη στήριξη των σχεδιαζόμενων στόχων για το έλλειμμα από το 2015 και μετά. Βάσει των εαρινών προβλέψεων της Επιτροπής για το 2015, δεν αναμένεται έγκαιρη και μόνιμη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος έως το 2016. Η δημοσιονομική προσπάθεια το 2014, υπολογιζόμενη βάσει του ποσού των ληφθέντων μέτρων διακριτικής ευχέρειας, υπήρξε σύμφωνη με τη σύσταση του Συμβουλίου. Το αυτό ισχύει, σωρευτικά, και για το 2014 και το 2015, παρά το αναμενόμενο έλλειμμα το 2015. Ωστόσο, η (προσαρμοσμένη) μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου την περίοδο 2014-2015 είναι χαμηλότερη από τη συνιστώμενη τιμή. Το 2016, η δημοσιονομική προσπάθεια υπολείπεται των συστάσεων του Συμβουλίου. Ως εκ τούτου, θα απαιτηθούν περαιτέρω διαρθρωτικά μέτρα. Με βάση την αξιολόγησή του όσον αφορά το Πρόγραμμα Σύγκλισης, και λαμβανομένων υπόψη των εαρινών προβλέψεων της Επιτροπής για το 2015, το Συμβούλιο είναι της γνώμης ότι υπάρχει κίνδυνος μη συμμόρφωσης της Κροατίας με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

(9)Στις 23 Απριλίου 2015, η Κροατία υπέβαλε το Εθνικό της Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων για το 2015 και το Πρόγραμμα Σύγκλισης του 2015. Για να ληφθεί υπόψη η αλληλεξάρτησή τους, τα δύο προγράμματα αξιολογήθηκαν ταυτόχρονα.

(10)Η Κροατία επανεξετάζει επί του παρόντος τις δαπάνες της με στόχο την επίτευξη της αποδοτικότητας, ιδίως των μισθολογικών δαπανών, των δαπανών κοινωνικής ασφάλισης και των επιδοτήσεων, και την εξασφάλιση επαρκών δημοσιονομικών περιθωρίων ώστε να δοθεί προτεραιότητα στις δαπάνες και τις επενδύσεις που ευνοούν την ανάπτυξη. Τα έσοδα της Κροατίας από τους περιοδικούς φόρους ακίνητης περιουσίας ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι μεταξύ των χαμηλότερων στην ΕΕ. Το τελευταίο έτος έχουν ληφθεί μέτρα για τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την αντιμετώπιση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ· τώρα πλέον απαιτείται η ανάληψη δράσης. Το δημοσιονομικό πλαίσιο της Κροατίας ενισχύθηκε από τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις. Οι αδυναμίες σε σχέση με τον αποτελεσματικό έλεγχο των δαπανών και τη συνεκτική εφαρμογή των δημοσιονομικών περιορισμών επηρεάζουν αρνητικά τη χάραξη της δημοσιονομικής πολιτικής και τις διαπιστώσεις του ελέγχου. Η ταχεία αύξηση του δημόσιου χρέους απαιτεί πολύ πιο ενεργητική προσέγγιση όσον αφορά τη διαχείριση του δημόσιου χρέους.

(11)Το συνταξιοδοτικό σύστημα πάσχει από μεγάλο αριθμό πρόωρα συνταξιοδοτούμενων, από ένα υπερβολικά γενναιόδωρο σύστημα πρόωρης συνταξιοδότησης για ορισμένα επαγγέλματα και από πολυάριθμα ειδικά συνταξιοδοτικά συστήματα. Η πρόωρη έξοδος διευκολύνεται από τις συγκριτικά χαμηλές, ή ανύπαρκτες για ορισμένους εργαζομένους, μειώσεις των συντάξεων. Η διαφορά μεταξύ της ελάχιστης ηλικίας πρόωρης και νόμιμης συνταξιοδότησης είναι επίσης υψηλή σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ που δεν υπερβαίνει τα τρία έτη. Επιπλέον, το σύστημα είναι εξαιρετικά κατακερματισμένο, γεγονός που συμπιέζει τις δαπάνες για τις κανονικές συντάξεις. Για τους ανωτέρω λόγους, ο δείκτης παροχών του συνταξιοδοτικού συστήματος είναι χαμηλότερος απ’ ό,τι στα περισσότερα κράτη μέλη, παρά τις συγκρίσιμες δαπάνες. Όσον αφορά τον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, οι κατ’ επανάληψιν εμφανιζόμενες ληξιπρόθεσμες οφειλές εξακολουθούν να δημιουργούν δημοσιονομικούς κινδύνους. Θεσπίστηκαν μέτρα για τον εξορθολογισμό της χρηματοδότησης των νοσοκομείων, αλλά υπάρχουν κίνδυνοι εφαρμογής. Η αύξηση του προϋπολογισμού κατά 10% καλύπτει εν μέρει μόνο τις ανάγκες χρηματοδότησης· απαιτείται περαιτέρω εξοικονόμηση πόρων για να εξασφαλιστεί η πλήρης εξάλειψη των ληξιπρόθεσμων οφειλών έως το 2017.

(12)Η περιορισμένη προσαρμογή των μισθών κατά την περίοδο μετά την κρίση ενέτεινε τον αρνητικό αντίκτυπο στην απασχόληση. Η συνολική ανάλυση των πρακτικών καθορισμού των μισθών που ολοκληρώθηκε το 2014 αποκάλυψε ότι το σύστημα δεν ήταν αρκετά ευέλικτο ώστε να προσαρμόζεται στις μεταβολές του μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Οι συγκεκριμένες αδυναμίες σχετίζονται με τις μεγάλες διαφορές μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών επιχειρήσεων, με την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων σε μη υπογράφοντα μέρη και με τις δυσκολίες όσον αφορά τον τερματισμό παρωχημένων συμφωνιών. Η ανάλυση πρέπει να συνοδευτεί από συγκεκριμένη δράση πολιτικής. Είναι επίσης σημαντικό να υπάρξει παρακολούθηση των επιπτώσεων των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας την περίοδο 2013-2014.

(13)Η αγορά εργασίας επηρεάζεται αρνητικά από την ταχεία γήρανση του πληθυσμού σε συνδυασμό με τα χαμηλά ποσοστά απασχόλησης, ιδίως για τους νέους και τους εργαζομένους άνω των 50 ετών. Παρά την αύξηση της εμβέλειας και των δαπανών των ενεργητικών πολιτικών για την αγορά εργασίας, η προσέγγισή τους παραμένει ανεπαρκής όσον αφορά τους μακροχρόνια ανέργους, τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας και τους νέους που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης. Το ποσοστό συμμετοχής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ. Οι αναντιστοιχίες των δεξιοτήτων και οι αδυναμίες του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης λειτουργούν ως αποτρεπτικοί παράγοντες για την ολοκλήρωση των σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το μέγεθος της ανεπίσημης οικονομίας παραμένει μόνιμη πρόκληση και οδηγεί σε υψηλή συχνότητα αδήλωτης εργασίας. Πρέπει πλέον να τεθούν σε εφαρμογή τα μέτρα που όρισε η επιτροπή για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας στα τέλη του 2014. Επί του παρόντος υπάρχουν 80 και πλέον διαφορετικές κοινωνικές παροχές και προγράμματα. Η ενοποίηση των παροχών έχει ξεκινήσει, αλλά το 2015 απαιτούνται περαιτέρω μεταρρυθμιστικές προσπάθειες για τη βελτίωση της κάλυψης και της επάρκειας των παροχών.

(14)Η κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ εθνικής και τοπικής διοίκησης είναι πολύπλοκη και κατακερματισμένη, πράγμα που υπονομεύει τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και την αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών. Η τρέχουσα κατανομή των πολιτικών καθηκόντων και οι διοικητικές αδυναμίες των τοπικών αρχών επηρεάζουν άμεσα μια σειρά τομέων, όπως η είσπραξη των φόρων, η χορήγηση κοινωνικών παροχών, η διαχείριση των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων, οι δημόσιες συμβάσεις και η παροχή δημόσιων υπηρεσιών. Ως βραχυπρόθεσμο μέτρο, οι αρχές σχεδιάζουν την καθιέρωση μηχανισμών που θα ενθαρρύνουν τις εθελοντικές συγχωνεύσεις ή τον συντονισμό μονάδων της αυτοδιοίκησης. Σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης, η μεταρρύθμιση και ο εξορθολογισμός του συστήματος κρατικών οργανισμών επισπεύσθηκε με βάση την ανάλυση που ολοκληρώθηκε το 2014.

(15)Το επιχειρηματικό περιβάλλον της Κροατίας πλήττεται από σημαντικές θεσμικές ανεπάρκειες, μεταξύ των οποίων η κανονιστική αστάθεια, ο αδύναμος νομοθετικός έλεγχος ποιότητας, το υψηλό κόστος συμμόρφωσης, πρακτικές που εισάγουν διακρίσεις και υπερβολικά εμπόδια για τους παρόχους υπηρεσιών, ο υψηλός διοικητικός φόρτος, οι πολυάριθμες επιβαρύνσεις υπέρ τρίτων, η έλλειψη διαφάνειας και προβλεψιμότητας στις εργασίες των διοικητικών οργανισμών, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, η άνιση ανάπτυξη των διαύλων ηλεκτρονικής επικοινωνίας, καθώς και οι χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες, ιδίως στα εμπορικά δικαστήρια, όπου απαιτείται αναβάθμιση της διαχείρισης των υποθέσεων. Η νέα στρατηγική καταπολέμησης της διαφθοράς δεν διαθέτει σαφή εστίαση και επαρκές επίπεδο ανάλυσης· το πρόβλημα αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με ένα σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της στρατηγικής.

(16)Η εποπτεία των δημόσιων επιχειρήσεων είναι ελλιπής όσον αφορά τις εταιρείες που είναι εγκατεστημένες στην επαρχία και τις θυγατρικές των μεγάλων δημόσιων επιχειρήσεων. Οι αρχές σχεδιάζουν να μειώσουν τον αριθμό των «στρατηγικών» εταιρειών και να επιταχύνουν το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Απαιτείται περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας της διακυβέρνησης, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ενίσχυση και την εναρμόνιση της εποπτείας στις διάφορες κρατικές επιχειρήσεις. Ο διορισμός των μελών διοικητικών συμβουλίων στερείται διαφάνειας και οι απαιτήσεις όσον αφορά την ικανότητα είναι σχετικά περιορισμένες, γεγονός που παρακωλύει τη χρηστή διαχείριση της δημόσιας περιουσίας.

(17)Η θέσπιση ενός αποδοτικού και διαφανούς πλαισίου έγκαιρης διάσωσης και αφερεγγυότητας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανακούφιση των ισχυρών πιέσεων απομόχλευσης που αντιμετωπίζουν οι κροατικές επιχειρήσεις, καθώς και για την προώθηση νοοτροπίας έγκαιρης αναδιάρθρωσης και «δεύτερης ευκαιρίας». Από την αξιολόγηση της προ-πτωχευτικής νομοθεσίας προκύπτει ότι η εκ των προτέρων αποτελεσματικότητα του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου είναι από τις χαμηλότερες στην ΕΕ. Έχει δρομολογηθεί η μεταρρύθμιση του πλαισίου αφερεγγυότητας, η οποία προβλέπεται να εγκριθεί από το κοινοβούλιο το πρώτο εξάμηνο του 2015. Η κροατική Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης θα μπορούσε να παίξει καθοριστικό ρόλο στην ανάκαμψη της Κροατίας. Είναι άμεσα εκτεθειμένη σε πιστωτικό κίνδυνο, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει τα δημόσια οικονομικά. Είναι σημαντικό να τεθεί υπό προληπτική εποπτεία και ισχυρή εταιρική διακυβέρνηση. Υπάρχει επίσης περιθώριο να βελτιωθούν η διάρθρωση και η διαφάνεια των ρυθμίσεων λογοδοσίας της διαχείρισής της. Μετά την εμφάνιση άμεσου και έμμεσου συναλλαγματικού πιστωτικού κινδύνου, απαιτείται μακροπρόθεσμη λύση που να είναι αναλογική και δίκαιη, να έχει σταθερή νομική βάση και να εστιάζεται στην προσπάθεια να βοηθηθούν οι δανειολήπτες που βρίσκονται σε δυσχερέστερη θέση.

(18)Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η Επιτροπή διενήργησε σφαιρική ανάλυση της οικονομικής πολιτικής της Κροατίας και τη δημοσίευσε στην έκθεση του 2015 για τη χώρα. Προέβη επίσης σε αξιολόγηση του Προγράμματος Σύγκλισης και του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων, καθώς και των επακόλουθων ενεργειών σε συνέχεια των συστάσεων που διατυπώθηκαν προς την Κροατία τα προηγούμενα έτη. Έλαβε υπόψη όχι μόνο τη χρησιμότητά τους για την άσκηση διατηρήσιμης δημοσιονομικής και κοινωνικοοικονομικής πολιτικής στην Κροατία, αλλά και το κατά πόσο συνάδουν με τους κανόνες και τις κατευθύνσεις της ΕΕ, δεδομένης της ανάγκης ενδυνάμωσης της συνολικής οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της συνεκτίμησης στοιχείων σε επίπεδο ΕΕ κατά τη διαμόρφωση των μελλοντικών εθνικών αποφάσεων. Οι συστάσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου αποτυπώνονται στις συστάσεις 1 έως 6 κατωτέρω.

(19)Βάσει της παρούσας αξιολόγησης, το Συμβούλιο εξέτασε το Πρόγραμμα Σύγκλισης της Κροατίας και η γνώμη του 8 αποτυπώνεται ιδίως στη σύσταση 1 κατωτέρω.

(20)Βάσει των αποτελεσμάτων της εμπεριστατωμένης επισκόπησης της Επιτροπής και της αξιολόγησης αυτής, το Συμβούλιο εξέτασε το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων και το Πρόγραμμα Σύγκλισης. Οι συστάσεις που απηύθυνε σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1176/2011 αποτυπώνονται στις συστάσεις 1 έως 6 κατωτέρω,

ΣΥΝΙΣΤΑ στην Κροατία να αναλάβει δράση το 2015 και το 2016 προκειμένου:

1.Να διασφαλίσει τη μόνιμη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος έως το 2016 με τη λήψη των αναγκαίων μέτρων το 2015 και την ενίσχυση της δημοσιονομικής στρατηγικής για το 2016. Να δημοσιεύσει και να θέσει σε εφαρμογή τις διαπιστώσεις της επισκόπησης δαπανών. Να βελτιώσει τον έλεγχο των δαπανών σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, ιδίως με την καθιέρωση μηχανισμού επιβολής κυρώσεων στους φορείς που παραβιάζουν τους δημοσιονομικούς περιορισμούς. Να εγκρίνει το νομοσχέδιο περί δημοσιονομικής ευθύνης και να ενισχύσει την ικανότητα και τον ρόλο της κρατικής υπηρεσίας λογιστικού ελέγχου. Να θεσπίσει περιοδικό φόρο ακίνητης περιουσίας και να βελτιώσει τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία περί ΦΠΑ. Να ενισχύσει τη διαχείριση του δημόσιου χρέους, ιδίως με τη δημοσίευση, σε ετήσια βάση, στρατηγικής διαχείρισης του χρέους και την εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης.

Choose the experimental features you want to try