1.7.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 240/24

1.

εκτιμά ότι από την ενεργειακή μετάβαση πρέπει να επωφελούνται πλήρως οι τελικοί καταναλωτές: νοικοκυριά, επιχειρήσεις και βιομηχανία. Στα πλαίσια αυτά, οι πολιτικές που εφαρμόζονται σε θέματα διαχείρισης της ενέργειας πρέπει να αποβλέπουν στον έλεγχο της κατανάλωσης από τον ίδιο τον καταναλωτή, ώστε να μπορεί να επωφελείται από τις νέες τεχνολογίες για να μειώσει τον λογαριασμό του και να συμβάλλει στην προσπάθεια της ΕΕ να εκπληρώσει τους φιλόδοξους στόχους που τέθηκαν στο Παρίσι κατά την COP 21. Πρέπει μέσω αυτών των πολιτικών να του δίνεται η δυνατότητα όχι μόνο να λαμβάνει ενεργό ρόλο στην αγορά, αλλά και να επωφελείται από αποτελεσματικούς και πρόσφορους μηχανισμούς προστασίας των καταναλωτών, που ίσως να είναι απαραίτητοι για την επίλυση της ενεργειακής πενίας·

2.

παρατηρεί τις προόδους που έχουν ήδη σημειωθεί όσον αφορά την ορθολογική χρήση της ενέργειας, τη μείωση της κατανάλωσης, καθώς και την ανάπτυξη και εξάπλωση τεχνολογιών και υπηρεσιών που επιτρέπουν καλύτερη διαχείριση της ενέργειας σε τοπική κλίμακα και σε κλίμακα τελικών καταναλωτών, μεταξύ άλλων χάρη σε ένα εθελοντικό και δυναμικό ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο. Η μελλοντική νομοθεσία θα πρέπει να παροτρύνει τα κράτη μέλη και τους πρωτοβάθμιους και δευτεροβάθμιους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για βελτίωση των επιδόσεών τους σε θέματα ενεργειακής απόδοσης, μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ανάπτυξης του δυναμικού παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένου του αποκεντρωμένου παραγωγικού δυναμικού·

3.

διαπιστώνει ότι υφίστανται ήδη ή βρίσκονται στη φάση της ανάπτυξης πάρα πολλές και πολύ ποικίλες υπηρεσίες και τεχνικές ή τεχνολογικές λύσεις στον τομέα της διαχείρισης της κατανάλωσης και του ελέγχου της ζήτησης, καθώς και της διαχείρισης της αποκεντρωμένης παραγωγής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) οφείλει να μεριμνήσει κατά προτεραιότητα για την τόνωση και τη στήριξη της ανάπτυξης των εργαλείων αυτών, για την εκτίμηση του ενδιαφέροντος που παρουσιάζουν και του αντίκτυπού τους —τόσο σε ενεργειακό όσο και σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο—, καθώς και για την πλαισίωσή τους ώστε να εξασφαλιστεί η ασφαλής, ευχερής και προσιτή χρήση τους·

4.

επιδιώκει με την παρούσα γνωμοδότηση να συμβάλει στον ευρύτερο προβληματισμό με θέμα τη στρατηγική πλαίσιο για την ενεργειακή ένωση και επιδοκιμάζει πολλές από τις κύριες απόψεις της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με μια νέα συμφωνία για τους καταναλωτές ενέργειας [COM(2015) 339 final]. Με την εν λόγω ανακοίνωση τίθενται οι βάσεις μιας ενεργειακής ένωσης με επίκεντρο τον πολίτη και καθίσταται δυνατή η προστασία των πλέον ευάλωτων καταναλωτών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει —με σαφές χρονοδιάγραμμα— συνέχεια στην ανακοίνωση αυτή με την υιοθέτηση και την εφαρμογή ειδικών και συγκεκριμένων πρωτοβουλιών στα πεδία που αναφέρονται στο έγγραφο, με γνώμονα και τις προσδοκίες και τις εμπειρίες των ΟΤΑ·

5.

επί του προκειμένου, επαναλαμβάνει το αίτημά της για πλήρη εφαρμογή των μέτρων της τρίτης δέσμης μέτρων για την ενέργεια, της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση και της οδηγίας για την εναλλακτική επίλυση των διαφορών·

6.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί σε λεπτομερή μελέτη των προκλήσεων, εμποδίων και ευκαιριών που συνδέονται με την ουσιαστική συμμετοχή των καταναλωτών ενέργειας στις αγορές ενέργειας, ώστε να αντληθεί εμπεριστατωμένη γνώση της κατάστασής τους και των ενδεχόμενων δυσχερειών που αντιμετωπίζουν, οι οποίες θα δικαιολογούσαν ενδεχομένως τη λήψη νέων μέτρων στήριξης εκ μέρους της ΕΕ ή των κρατών μελών, των ΟΤΑ ή των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών·

7.

υπογραμμίζει τον μείζονα ρόλο που διαδραματίζουν οι ΟΤΑ στην υλοποίηση της σχετικής ευρωπαϊκής νομοθεσίας, στη δημιουργία και τη χρηματοδότηση υποδομών διανομής, μέτρησης και διαχείρισης της ζήτησης ενέργειας, στη διαχείριση της αποκεντρωμένης παραγωγής, της διάδοσης των ορθών πρακτικών που αναπτύσσονται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, καθώς και στην ενημέρωση και στην παροχή συμβουλών προς τους καταναλωτές ενέργειας. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ ζητά να κληθεί να συμμετάσχει σε όλα τα στάδια διαμόρφωσης των σχετικών πολιτικών που πρόκειται να υιοθετηθούν στο μέλλον από την ΕΕ·

8.

επί του προκειμένου, επαναλαμβάνει ότι οποιαδήποτε μελλοντική νομοθεσία σχετική με τη διαχείριση της ζήτησης ενέργειας και της αποκεντρωμένης παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς και με την προστασία των καταναλωτών και των δικαιωμάτων τους, επιβάλλεται απολύτως να βασίζεται στην αρχή της επικουρικότητας. Η ΕτΠ ζητά από την ΕΕ να λαμβάνει δεόντως υπόψη τις αρμοδιότητες των ΟΤΑ, ώστε να τους εξασφαλίζει επίπεδο παρέμβασης που θα ανταποκρίνεται στην πλήρη τήρηση της εν λόγω αρχής της επικουρικότητας·

9.

επιβεβαιώνει τη βούλησή της να συνεχίσει να συμβάλλει στην προετοιμασία και στις διεργασίες του ενεργειακού φόρουμ πολιτών και να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διατυπώνοντας συστάσεις σχετικά με τις πρόσφατες και μελλοντικές πρωτοβουλίες και με τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπό τους σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

10.

χαιρετίζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρεται στο σύμφωνο των δημάρχων (1). Υπενθυμίζει ότι οι υπογράφοντες το σύμφωνο, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης από ολόκληρη την ΕΕ, συνιστούν πραγματικό παράδειγμα προς μίμηση κατανάλωσης βιώσιμης ενέργειας και προωθούν οικειοθελώς στους καταναλωτές τις ορθές πρακτικές σε θέματα αυτόνομης παραγωγής. Επίσης, υπογραμμίζει ότι περισσότερα από 180 μέλη εκπροσωπούν ήδη τα συμβαλλόμενα μέρη του συμφώνου των δημάρχων και ότι η ΕτΠ έχει δεσμευτεί να το προωθήσει στα μέλη της και στις λοιπές επαφές της με τους ΟΤΑ τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ· επαναλαμβάνει ωστόσο ότι το σύμφωνο των δημάρχων δεν αντιπροσωπεύει όλους τους ΟΤΑ της Ευρώπης. Άλλες πρωτοβουλίες που επιτρέπουν στις πόλεις την επίτευξη φιλόδοξων στόχων δεν πρέπει να γίνονται αντικείμενο διακρίσεων (2)·

11.

επισημαίνει ότι θα πρέπει επίσης να υπάρξει αναφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο σύμφωνο των νήσων, μια πρωτοβουλία ανάλογη και παράλληλη προς το σύμφωνο των δημάρχων, με πάνω από εκατό υπογραφές, στα πλαίσια της οποίας οι αρχές των νήσων αναπτύσσουν σημαντικό έργο για την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας της ΕΕ έως το 2020·

12.

επαναλαμβάνει το αίτημά της να εκπροσωπείται εντός των κυριότερων ρυθμιστικών αρχών ενέργειας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας — ACER) και σε εθνικό επίπεδο (εθνικές ρυθμιστικές αρχές) (3)·

13.

επισημαίνει ότι οι όποιοι νέοι στόχοι σε θέματα διαχείρισης της ζήτησης ενέργειας και της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς και τα τυχόν σχετικά οικονομικά μέσα, θα πρέπει πάντοτε να υιοθετούνται τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας. Η ΕτΠ ζητά να λαμβάνει υπόψη η ΕΕ τον αντίκτυπο που ενδέχεται να έχουν ενδεχόμενα νέα μέτρα στο σύνολο των ΟΤΑ, στους προϋπολογισμούς τους και στη διοικητική και επιχειρησιακή τους ικανότητα, εφαρμόζοντας στην πράξη, στο κάθε στάδιο του προβληματισμού της, την αρχή της προφύλαξης και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τις συγκεκριμένες δυσχέρειες που αντιμετωπίζει κάθε είδους κοινότητα· υπογραμμίζει δε πως η αρχή της προφύλαξης ως θεμελιώδες συστατικό του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ πρέπει να εφαρμόζεται και στην ενεργειακή πολιτική της ΕΕ·

14.

όσον αφορά τις ενεργειακές υποδομές, δηλώνει ότι η ενίσχυση της θέσης των καταναλωτών και η χειραφέτησή τους θα μπορούσαν να τονωθούν (υπό τον όρο να επιτυγχάνεται το οικονομικό συμφέρον του τελικού καταναλωτή) χάρη στην ανάπτυξη έξυπνων δικτύων και μετρητών που να είναι προσιτά και αποδοτικά, με υψηλές επιδόσεις, ικανά να περιορίζουν αισθητά τις απάτες, εύκολα στη χρήση, ασφαλή και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις προσδοκίες των καταναλωτών από άποψη πληροφόρησης, ελέγχου της κατανάλωσης και μείωσης του ύψους του λογαριασμού·

15.

τονίζει τη σημασία του ρόλου που κατέχουν οι διαχειριστές δικτύων —ιδίως δε οι διαχειριστές δικτύων διανομής— στην ανάπτυξη των έξυπνων δικτύων σε τοπικό επίπεδο, στην εγκατάσταση και τη διαχείριση έξυπνων μετρητών, καθώς και στην εφαρμογή λύσεων για τις νέες ανάγκες ευελιξίας (σε επίπεδο ανάληψης ενέργειας από το δίκτυο και έγχυσης ενέργειας στο δίκτυο), λύσεων που έχουν καθοριστική σημασία για την εύρυθμη λειτουργία της μελλοντικής αγοράς. Σημειώνει την πρόθεση της Επιτροπής να παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή των υφιστάμενων ενωσιακών προδιαγραφών ευφυούς μέτρησης, ευφυών δικτύων και διαχείρισης πληροφοριών. Συμφωνεί δε ότι πρέπει ο πελάτης, ή κάποιος τρίτος που έχει ορίσει ο πελάτης, να έχει άρτια και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση στις πληροφορίες για τους καταναλωτές. Συν τοις άλλοις, προσβλέπει στην εκπόνηση του απαραίτητου νομικού πλαισίου ως προς τη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά και την επανεξέταση του γενικού κανονισμού της ΕΕ για την προστασία δεδομένων·

16.

υπογραμμίζει ότι σε πολλές περιοχές η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών απαιτεί σημαντικές δαπάνες, λόγω των πεπαλαιωμένων ή ακόμη και ανύπαρκτων ενεργειακών υποδομών· ως εκ τούτου, κρίνει αναγκαίο να αναπτυχθεί μια μέθοδος, σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο, βάσει της οποίας θα κατανέμονται οι δαπάνες μεταξύ του προμηθευτή υπηρεσιών, του καταναλωτή και των ΟΤΑ και θα προσδιορίζεται το ύψος των διαθέσιμων επιδοτήσεων για τη χρηματοδότηση των επενδύσεων. Η μετάβαση πρέπει να γίνει κατά τρόπον ώστε, εντέλει, να οδηγεί σε μείωση του λογαριασμού των καταναλωτών. Παράλληλα, η ΕτΠ κρίνει ιδιαίτερα σημαντικό να ενημερωθούν δεόντως οι καταναλωτές σχετικά με τυχόν προβληματισμούς τους και με τα πλεονεκτήματα των τεχνολογιών και το ύψος της ενδεχόμενης συμμετοχής τους, ώστε να μετριαστεί η αντίσταση προς την καινοτομία·

17.

επιδοκιμάζει την έμφαση που δίνει η Επιτροπή στο ζήτημα της ενεργειακής πενίας, το οποίο απασχολεί σοβαρά αρκετούς ΟΤΑ, καθότι χρήζει αντιμετώπισης μέσω τόσο της κοινωνικής όσο και της ενεργειακής πολιτικής. Καλεί την Επιτροπή να μην περιοριστεί στη βελτίωση της συλλογής δεδομένων, αλλά να φροντίσει να διατυπωθεί ένας κοινός ορισμός της ενεργειακής πενίας και να διαμορφωθεί ένα κατάλληλο σχέδιο δράσης βασισμένο στην κατοχύρωση της πρόσβασης στην ενέργεια ως στοιχειώδους κοινωνικού δικαιώματος·

18.

τονίζει τη σημασία της χρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (EFSI) κατά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας και τη θέσπιση μέτρων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης·

19.

ζητά από την ΕΕ και από τα κράτη μέλη να καθιερώσουν ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που να είναι ευνοϊκό και για τους καταναλωτές ενέργειας και για τους παραγωγούς-καταναλωτές («prosumers») και άλλους παρόχους ενέργειας που συμμετέχουν ενεργά στις λιανικές αγορές ενέργειας. Εξάλλου, επιβάλλεται να εξασφαλιστεί επαρκής και ευπρόσιτη χρηματοδότηση για τους ΟΤΑ, που συντελούν στην ενεργειακή μετάβαση προς λιανικές αγορές ενέργειας βιώσιμες και χωρίς αποκλεισμούς·

20.

τονίζει ότι η πραγματική αυτονομία των καταναλωτών προϋποθέτει την ευαισθητοποίηση των πολιτών —με την εφαρμογή κατάλληλων μέτρων, όπως, λόγου χάρη, η εγκατάσταση ενός έξυπνου μετρητή και η πρόσβαση των καταναλωτών στις πληροφορίες που αυτός παρέχει— σχετικά με την ορθολογική χρήση της ενέργειας, την προστασία του περιβάλλοντος —ιδίως δε τη βελτίωση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα— και την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη· Η ευαισθητοποίηση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από σαφή και πλήρη πληροφόρηση σχετικά με τις διαθέσιμες επιλογές, βάσει των οποίων μπορούν ενδεχομένως να προκρίνουν τη βιώσιμη προμήθεια και διαχείριση, σε προσιτές τιμές·

21.

υπογραμμίζει την ανάγκη εξασφάλισης της πρόσβασης των καταναλωτών σε απλή, σαφή, πλήρη και κατάλληλη, ασφαλή, αξιόπιστη, δωρεάν και ανεξάρτητη πληροφόρηση σε θέματα ενέργειας, όσον αφορά είτε τις προσφορές προμήθειας, τις συμβάσεις, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους είτε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών και εθνικών επιδοτήσεων, που μπορούν να τους βοηθήσουν να μειώσουν την κατανάλωση και τον λογαριασμό τους ή να αποκτήσουν και να θέσουν σε λειτουργία δικές τους διατάξεις παραγωγής ενέργειας. Αυτό σημαίνει επίσης ότι πρέπει να παρέχεται ειδική ενημέρωση, και σε κατάλληλη μορφή, στους πιο ευάλωτους καταναλωτές (συμπεριλαμβανομένων όσων δεν είναι πολύ εξοικειωμένοι με τις μορφές ηλεκτρονικής επικοινωνίας ή δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτές)·

22.

επισημαίνει ότι οι ΟΤΑ, ως οι εγγύτερες προς τους πολίτες αρχές, μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική συνδρομή και συμβουλές στους καταναλωτές και ότι θα μπορούσαν επίσης να καθιερώσουν μια νοοτροπία που να ευνοεί τις πρωτοβουλίες σε τοπική κλίμακα. Ωστόσο υπογραμμίζει ότι απαιτούνται επιπρόσθετα μέσα, έτσι ώστε να μπορούν οι ΟΤΑ να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις δυνατότητές τους και να βρίσκουν καινοτόμες λύσεις·

23.

προτείνει να υιοθετηθούν νέες απαιτήσεις και κίνητρα για τους διαχειριστές δικτύων μεταφοράς και διανομής, ώστε να αυξηθεί η ευελιξία των ενεργειακών δικτύων χάρη στα έξυπνα συστήματα, στην αποθήκευση ενέργειας και στις μετατροπές μεταξύ διαφόρων φορέων ενέργειας·

24.

παρατηρεί ότι πρέπει να καθιερωθούν ισότιμες συνθήκες ανταγωνισμού για όλους τους μελλοντικούς φορείς παραγωγής και διανομής ενέργειας και/ή παροχής νέων υπηρεσιών, ώστε να καταστεί δυνατή, λόγου χάρη, η ευελιξία του δικτύου και η ενσωμάτωση της ενέργειας που παράγεται από τους παραγωγούς-καταναλωτές (συμπεριλαμβανομένων των φορέων συγκέντρωσης)·

25.

επισημαίνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η ενεργειακή πολιτική πρέπει να συμβάλλει στον περιορισμό του μεριδίου της ενέργειας στον προϋπολογισμό των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και, συνεπώς, στη μείωση του τελικού λογαριασμού τους. Επί του προκειμένου, η ΕτΠ ανησυχεί για το γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η διαμόρφωση της ζήτησης κινδυνεύει να φέρει τους καταναλωτές αντιμέτωπους με μεταλλαγές των αγορών χονδρικής και λιανικής, που ενδέχεται να καταλήξουν σε εκτροπές των τιμολογίων στις οποίες οι καταναλωτές δεν θα μπορούσαν να ανταποκριθούν. Επομένως, πρέπει να προβλεφθούν πρότυπα κοστολόγησης με εγγυημένες, μακροπρόθεσμα, τιμές, ώστε να προστατευτούν οι καταναλωτές από τυχόν παρεκτροπές. Οι καταναλωτές πρέπει επίσης να ενημερώνονται σχετικά με το πώς να χρησιμοποιούν τη διακύμανση των τιμών και να επωφελούνται από τα τιμολόγια που εφαρμόζονται·

26.

συμφωνεί ότι τα προβλήματα αυτά οδηγούν ενίοτε σε αστοχίες της αγοράς ενέργειας, καθώς και ότι η απουσία ανταγωνισμού μπορεί να είναι σοβαρό εμπόδιο στην ανάπτυξη μιας αγοράς φιλικότερης προς τον καταναλωτή. Εντούτοις φρονεί ότι πρέπει να υπάρξουν ρυθμιστικές εξελίξεις λόγω των ειδικών αναγκών των διαφόρων μερών, συμπεριλαμβανομένων των ΟΤΑ και των ευάλωτων καταναλωτών·

27.

εκφράζει τη λύπη της που οι διαδικασίες αλλαγής προμηθευτή ενέργειας εξακολουθούν να είναι περίπλοκες, χρονοβόρες και εξαιρετικά γραφειοκρατικές, ζητά δε από τους διαφόρους ρυθμιστικούς οργανισμούς να μεριμνήσουν για την πραγματική εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας σχετικά με τους όρους που διέπουν την αλλαγή προμηθευτή·

28.

στηρίζει τη δέσμευση της Επιτροπής να μεριμνήσει έτσι ώστε κάθε καταναλωτής να έχει πρόσβαση σε τουλάχιστον ένα «ανεξάρτητο και επαληθευμένο εργαλείο σύγκρισης». Τα εργαλεία σύγκρισης πρέπει να είναι σαφή, πλήρη, αξιόπιστα και ανεξάρτητα, εύχρηστα και δωρεάν. Θα πρέπει να επιτρέπουν τη σύγκριση των τρεχουσών συμβάσεων με τις προσφορές της αγοράς. Ενώ οι προμηθευτές τείνουν να διαφοροποιούν τις προσφορές τους συμπεριλαμβάνοντας και υπηρεσίες στις συμβάσεις παροχής ενέργειας, τα εργαλεία σύγκρισης πρέπει να επιτρέπουν τη σύγκριση των διαφόρων προτεινόμενων «πακέτων», αλλά και τη σύγκριση μόνο της συνιστώσας των «πακέτων» που αφορά αποκλειστικά την παροχή ενέργειας·

29.

προτείνει να οργανωθούν ενημερωτικές εκστρατείες σχετικά με την αλλαγή προμηθευτή, με πρωτοβουλία των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας, των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των οργανώσεων καταναλωτών. Οι εκστρατείες αυτές θα μπορούσαν να αναφέρονται στα υφιστάμενα εργαλεία σύγκρισης·

30.

υποστηρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι εθνικοί και περιφερειακοί ρυθμιστικοί οργανισμοί θα έπρεπε να μεριμνούν για την ομαλή διεξαγωγή των διαδικασιών αλλαγής προμηθευτή, οι δε καταναλωτές —ιδίως οι πλέον ευάλωτοι— θα έπρεπε να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλη παροχή συμβουλών σχετικά με την επιλογή σύμβασης παροχής, καθώς και σε συνδρομή για την αλλαγή προμηθευτή και/ή σύμβασης·

31.

τάσσεται υπέρ της υιοθέτησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση μιας φιλόδοξης νομοθεσίας για τη μείωση του απαιτούμενου χρόνου για τη μετάβαση του πελάτη από έναν προμηθευτή σε άλλον, καθώς και για την αυτοματοποίηση της διαδικασίας μετάβασης·

32.

επιθυμεί να πλαισιωθούν καλύτερα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ζητήματα που αφορούν τις εμπορικές πρακτικές και την προσέλκυση πελατείας στον τομέα της παροχής ενέργειας, ώστε να περιοριστεί η αστάθεια των τιμών και να εξαλειφθούν τυχόν παρεκτροπές και καταχρηστικές πρακτικές στον τομέα αυτόν. Επ’ αυτού η ΕτΠ ζητά επιμόνως να τεθούν πλήρως σε εφαρμογή η οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και η οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών·

33.

ζητά την προώθηση και την καλύτερη πλαισίωση της συλλογικής προμήθειας ενέργειας για τους δημόσιους φορείς, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η συλλογική προμήθεια πρέπει να βελτιώνει τη λειτουργία της αγοράς, να εγγυάται το δικαίωμα πρόσβασης στην ενέργεια σε όλους και να διευκολύνει την πρόσβαση αυτή, μειώνοντας ουσιαστικά και μακροπρόθεσμα την επίπτωση του ενεργειακού λογαριασμού επί του προϋπολογισμού των καταναλωτών·

34.

ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση να εξετάσει τις διάφορες συνιστώσες των λογαριασμών ενέργειας, προκειμένου να καταρτίσει ένα υπόδειγμα λογαριασμού όπου θα περιλαμβάνονται ένα σύνολο τυποποιημένων, ευανάγνωστων και σαφών στοιχείων, συγκρίσιμων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το οποίο θα επιτρέπει στον καταναλωτή να βελτιστοποιήσει τον τρόπο που καταναλώνει ενέργεια. Από την άποψη αυτή η ΕτΠ υποστηρίζει την πρωτοβουλία του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (CEER) που αποβλέπει στην πρόταση εναρμονισμένων ορισμών για τα διάφορα στοιχεία που πρέπει να αναγράφονται στους λογαριασμούς ενέργειας·

35.

ζητά να συνδυαστεί η τυποποίηση αυτή με την υποχρεωτική αναγραφή στον τελικό λογαριασμό πληροφοριών σχετικών με τα δωρεάν διαθέσιμα εργαλεία και υπηρεσίες για τη σύγκριση των προσφορών παροχής, καθώς και πληροφοριών σε θέματα προστασίας των δικαιωμάτων των καταναλωτών και συνδρομής για τα θέματα αυτά προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις·

36.

ζητά από τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν εργαλεία και υπηρεσίες που θα διευκολύνουν την κατανόηση των λογαριασμών από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, ώστε να είναι δυνατή η ανάλυση των λογαριασμών αυτών και ενδεχομένως η παροχή συμβουλών και συνδρομής προς τους τελικούς καταναλωτές σε περίπτωση που θα χρειαστεί να αποκατασταθούν διαπιστωθείσες παρατυπίες, ή ακόμη η παροχή καθοδήγησης για την επιλογή συμβάσεων παροχής που να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες τους·

37.

συνιστά οι λογαριασμοί και οποιαδήποτε πληροφορία διατίθεται από τους προμηθευτές στους τελικούς πελάτες τους να μπορούν να αποστέλλονται στη μορφή που επιθυμούν οι πελάτες, δηλαδή είτε ταχυδρομικά είτε ηλεκτρονικά, χωρίς καμία διάκριση·

38.

τονίζει ότι οι ευάλωτοι καταναλωτές έχουν αυξημένες πιθανότητες να δυσκολεύονται να εντοπίσουν τα πλέον συμφέροντα τιμολόγια μέσα στο ευρύ φάσμα των προσφορών και ότι συχνά ζητούν βοήθεια απευθυνόμενοι στο πλησιέστερο επίπεδο διακυβέρνησης. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση να υποστηρίξει τους ΟΤΑ για τη συγκρότηση συστημάτων συνδρομής στον τομέα της ενέργειας, όταν αυτή δεν εξασφαλίζεται από τα κράτη μέλη·

39.

εκτιμά ότι οι καταναλωτές θα έπρεπε να διαθέτουν ευχερή πρόσβαση στις ενδείξεις του μετρητή τους με διάφορους τρόπους [μέσω του ίδιου του έξυπνου μετρητή, μέσω απευθείας σύνδεσης (on line), μέσω λεπτομερούς καταγραφής της κατανάλωσής τους στον μηνιαίο ενεργειακό λογαριασμό τους, μέσω εξατομικευμένης συνοδείας κ.λπ.]·

40.

τονίζει ότι οι καταναλωτές πρέπει να ενημερώνονται κατά τρόπο κατανοητό για τη διαχείριση των ενδείξεων των μετρητών και τη χρήση των στοιχείων της κατανάλωσής τους και να τους διευκρινίζεται ποιες πληροφορίες συλλέγονται και φυλάσσονται, με ποια συχνότητα και για πόσο χρονικό διάστημα·

41.

επιμένει ότι πρέπει να υιοθετηθεί σε ευρωπαϊκή κλίμακα ένα αυστηρό πλαίσιο σε θέματα ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικότητας όσον αφορά τα στοιχεία των μετρητών·

42.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της για επιτάχυνση της καθιέρωσης έξυπνων συστημάτων, τόσο σε επίπεδο δικτύων όσο και παραγωγών και καταναλωτών, για βελτιστοποίηση του συνολικού συστήματος και για αξιοποίηση των έξυπνων μετρητών ως καθοριστικού στοιχείου μιας αποτελεσματικής διαχείρισης της ζήτησης, με την ενεργό συμμετοχή του καταναλωτή·

43.

τάσσεται υπέρ της υιοθέτησης ενός αυστηρού πλαισίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά τη διάδοση της χρήσης έξυπνων μετρητών και τις επιλογές χρήσεων και λειτουργιών των εν λόγω μετρητών, υπενθυμίζει όμως παράλληλα ότι στόχος της διάδοσης αυτής είναι ο εξορθολογισμός και η μείωση της κατανάλωσης. Επί του προκειμένου, η ΕτΠ υποστηρίζει ότι κάθε νέα τεχνολογική επιλογή, εάν πρόκειται να οριστεί ως πρότυπο, πρέπει, προτού υιοθετηθεί, να υπόκειται σε αξιολόγηση του ενδεχόμενου ενεργειακού, οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού αντικτύπου της·

44.

ζητά από την ΕΕ και από τα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα στην εφαρμοσμένη έρευνα σε θέματα διαχείρισης και μείωσης της κατανάλωσης, μετατόπισης και ελέγχου του φορτίου, σχεδιασμού έξυπνων, ασφαλών, αξιόπιστων και αποδοτικών συστημάτων μέτρησης, διανομής και μεταφοράς, καθώς και συστημάτων αποθήκευσης για βιομηχανική και οικιακή χρήση·

45.

τονίζει ότι η ανάπτυξη και η λειτουργία των πόλεων ασκεί τεράστια επίδραση στις ενεργειακές ανάγκες, εφόσον αντιστοιχεί στο 60 % με 80 % της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας και περίπου στο ίδιο ποσοστό εκπομπών CO2. Ως εκ τούτου, μια ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας για τους έξυπνους δήμους και κοινότητες, καθώς και άλλα καινοτόμα πρότυπα επιχειρηματικής δραστηριότητας και χρηματοδότησης, θα μπορούσαν να συμβάλουν ουσιαστικά στην ανάπτυξη έξυπνων τεχνολογιών στον τομέα της ενέργειας·

46.

αποδοκιμάζει το γεγονός ότι ο ρόλος των ΟΤΑ αναγνωρίζεται στην ανακοίνωση μόνο στο σημείο όπου γίνεται αναφορά —και δη σε περιορισμένο πλαίσιο— στην «αύξηση της συμμετοχής των καταναλωτών» και πιο συγκεκριμένα στο σύμφωνο των δημάρχων· δεν υπάρχει μνεία στη δράση των ΟΤΑ π.χ. στα γενικά συμπεράσματα, όπου κρίνεται ότι «χρειάζεται η περαιτέρω ανάληψη δράσης σε επίπεδο κρατών μελών, αλλά και συνεργατικές πρωτοβουλίες του κλάδου, των οργανώσεων καταναλωτών και των εθνικών ρυθμιστικών αρχών». Συνεπώς, ζητά από την Επιτροπή να συνεκτιμήσει τον τοπικό και περιφερειακό παράγοντα —και ως παραγωγό ή πάροχο ενέργειας— γενικότερα στις μελλοντικές δράσεις της στον τομέα·

47.

πιστεύει μεν ότι οι ευφυείς μετρήσεις μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μέσο αντιμετώπισης της ενεργειακής πενίας, αλλά υπενθυμίζει ότι δεν πρέπει η σχετική τεχνολογία να συνεπιφέρει σημαντική επιβάρυνση των καταναλωτών και/ή υπερβολικούς περιορισμούς στη χρήση ενέργειας που θα κάνουν·

48.

ζητά από την ΕΕ και από τα κράτη μέλη της να μεριμνήσουν ώστε οι ΟΤΑ, καθώς και οι τοπικές επιχειρήσεις του κλάδου της ενέργειας, να διαθέτουν επαρκή και εύκολα προσβάσιμη χρηματοδότηση ώστε να μπορούν να αναπτύσσουν πολιτικές και έργα στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, της παραγωγής και της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως για παράδειγμα με την παροχή συμβουλών για τη χρησιμοποίηση ενέργειας. Η ΕτΠ υποστηρίζει ότι η ΕΕ πρέπει να εντάξει το συγκεκριμένο στοιχείο σε όλα τα μελλοντικά προγράμματα χρηματοδότησης που πρόκειται να εφαρμοστούν στον τομέα αυτόν·

49.

προτείνει να δημιουργηθεί ένα σαφές πλαίσιο που θα παρέχει στην ενέργεια που παράγεται από τους καταναλωτές ευχερή πρόσβαση στα έξυπνα δίκτυα, διευκολύνοντας και συντομεύοντας τις χρονοβόρες διαδικασίες χορήγησης αδειών/εγκρίσεων και αίροντας τα λοιπά διοικητικά και ρυθμιστικά εμπόδια που παρακωλύουν τον πραγματικό ανταγωνισμό·

50.

ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα εγγυάται ισότιμες συνθήκες ανταγωνισμού στους παραγωγούς-καταναλωτές ως νεοεισερχόμενους φορείς της αγοράς και να θεσπίσει επαρκή κίνητρα και τις αναγκαίες εγγυήσεις για την ενθάρρυνση της αποκεντρωμένης αυτοκατανάλωσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και τη δίκαιη πληρωμή της ενεργειακής παραγωγής·

51.

διαπιστώνει ότι υπάρχουν πολλά παραδείγματα ορθών πρακτικών όσον αφορά τη συμμετοχή των καταναλωτών στην καλή διαχείριση της κατανάλωσης και στην αποκεντρωμένη ηλεκτροπαραγωγή από ανανεώσιμες πηγές, τονίζει δε τον σημαντικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών·

52.

επισημαίνει ειδικότερα το εξαιρετικό δυναμικό της ατομικής και συλλογικής αυτοπαραγωγής από τοπικά διαθέσιμες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ζητά δε από την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλύσει τους ρυθμιστικούς και οικονομικούς φραγμούς —συμπεριλαμβανομένων όσων αφορούν την ανάγκη προσαρμογής των υφιστάμενων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας στους μηχανισμούς αυτοκατανάλωσης— που εμποδίζουν την ανάπτυξη των σχετικών πρωτοβουλιών και να υιοθετήσει τα μέτρα που θα επιτρέψουν την υπέρβασή τους. Επ’ αυτού η ΕτΠ τονίζει ότι η έννοια της ανάληψης ευθύνης είναι σημαντική για να επιτευχθεί η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση, υποστηρίζει δε ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους καταναλωτές που δεν διαθέτουν τα οικονομικά ή τα πρακτικά μέσα για να επενδύσουν σε τεχνολογίες αυτοπαραγωγής. Επίσης, υπογραμμίζει πόσο σημαντικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν οι ΟΤΑ στην οργάνωση και στην υποστήριξη των τοπικών πρωτοβουλιών ως προς τα συστήματα συλλογικής, συνεργατικής ή ίδιας παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης ενέργειας·

53.

χαιρετίζει την πρωτοβουλία του ενεργειακού φόρουμ πολιτών, τονίζοντας παράλληλα ότι θα ήταν ευκταίο να συγκροτηθούν και άλλες περιοδικές δομές και μηχανισμοί όπου θα μπορούν οι καταναλωτές ενέργειας να εκφράζουν τις απόψεις τους εγκαίρως, ώστε να βαρύνει η γνώμη τους στις επιλογές που προκρίνονται σχετικά με τις αγορές ενέργειας.