18.5.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 177/21

1.1.

Ταυτόχρονα και μαζί με την πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση ευρωπαϊκού συστήματος ασφάλισης καταθέσεων (εφεξής «EDIS») η Επιτροπή δημοσίευσε την ανακοίνωση «Προς την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης»  (1). Από τη δημοσίευση φαίνεται ότι και τα δύο κείμενα εξετάζονται «παράλληλα» και η θέσπιση περαιτέρω επιμερισμού των κινδύνων (πρβλ. πρόταση EDIS) πρέπει να «συνοδεύεται» από περαιτέρω μείωση των κινδύνων στην τραπεζική ένωση (πρβλ. ανακοίνωση). Φαίνεται λοιπόν ότι τα δύο κείμενα αποτελούν τα δύο σκέλη ενός συνόλου και, ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί σκόπιμο να αναφερθεί και σε αυτήν την ανακοίνωση. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τόσο την πρόταση όσο και την ανακοίνωση.

1.2.

Συνοπτικά και καταρχήν η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί ότι —δεδομένου ότι πλέον είναι αδιαμφισβήτητο ότι το EDIS και τα ανακοινωθέντα μέτρα μείωσης του κινδύνου έχουν ορισμένους κοινούς θεμελιώδεις και σημαντικούς στόχους σχετικά με την ενίσχυση και την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης— και τα δύο είδη μέτρων πρέπει να υλοποιηθούν με ενιαίο τρόπο και πραγματικά ισότιμα μέσα και μεθόδους. Αυτές οι μέθοδοι, οι οποίες πρέπει να παρέχουν ταυτόσημες εγγυήσεις προκειμένου να επιτευχθούν πράγματι οι αντίστοιχοι επιδιωκόμενοι στόχοι, είναι ολοένα και πιο επίκαιρες, διότι και τα δύο είδη μέτρων είναι συμπληρωματικά και αναγκαία για την παροχή λύσης που θα είναι αποδεκτή από όλους, ισορροπημένη αλλά και οριστική. Συνεπώς, για να μπορέσει να υπάρξει πραγματική πρόοδος, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί ουσιαστικό τόσο το EDIS όσο και τα σχετικά μέτρα για τη μείωση του κινδύνου να ληφθούν και να υλοποιηθούν άμεσα και ταυτόχρονα με βάση ένα σαφές και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Η δημιουργία των σωστών προϋποθέσεων για την επίτευξη προόδου είναι επίσης πολύ σημαντική για την περαιτέρω ολοκλήρωση της ΟΝΕ, της οποίας σημαντικό τμήμα αποτελεί η τραπεζική ένωση.

1.3.

Από την πλευρά του το EDIS είναι πολύ σημαντικό για την τραπεζική ένωση, της οποίας αποτελεί τον τρίτο πυλώνα. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή έχει ήδη αποδειχθεί ένθερμος υποστηρικτής της περαιτέρω ολοκλήρωσης της τραπεζικής ένωσης και του ευρωπαϊκού συστήματος ασφάλισης καταθέσεων κι έχει παροτρύνει την ταχεία υλοποίηση των ανωτέρω με σκοπό την ενίσχυση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην ΕΕ.

1.4.

Οι σταθερές, ασφαλείς και καλά προστατευμένες καταθέσεις είναι προς το συμφέρον όλων, και κυρίως των αποταμιευτών και καταθετών. Η διασφάλιση της αξιοπιστίας τους και η παροχή της καλύτερης δυνατής προστασίας τους εξακολουθούν να είναι σημαντικές για την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Ζωτικής σημασίας είναι να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των αποταμιευτών και των καταθετών στις τράπεζες και να τους επιτραπεί να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης και των ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών. Οι σταθερές καταθέσεις παραμένουν εξάλλου απαραίτητες για τη χρηματοδότηση της οικονομίας, των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ.

1.5.

Για την ΕΟΚΕ, είναι σημαντικό να ενισχυθεί περαιτέρω η τραπεζική ένωση μέσω του EDIS, να αυξηθεί η ανθεκτικότητά της έναντι ενδεχόμενων χρηματοπιστωτικών κρίσεων και να ενισχυθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Ο χαρακτήρας του ευρωπαϊκού συστήματος ασφάλισης καταθέσεων είναι τέτοιος, ώστε να επηρεάζει ευνοϊκά την κατάσταση μεμονωμένων κρατών μελών και τραπεζών, δεδομένου ότι πλέον μπορεί να συμβάλλει καλύτερα στην απορρόφηση τοπικών κλυδωνισμών. Το γεγονός αυτό μπορεί να αποθαρρύνει κάποιους από το να κερδοσκοπήσουν κατά συγκεκριμένων χωρών και τραπεζών, πράγμα που σημαίνει ότι μειώνονται οι πιθανότητες μαζικών αναλήψεων των καταθέσεων. Ταυτόχρονα αποδυναμώνεται περαιτέρω η σύνδεση μεταξύ πιστωτικών ιδρυμάτων και των κρατών τους.

1.6.

Από την άλλη πλευρά, τα ανακοινωθέντα μέτρα για τη μείωση του κινδύνου στην τραπεζική ένωση είναι επίσης αναγκαία για τις τράπεζες. Συμβάλλουν στην ενίσχυση της τραπεζικής ένωσης, καθώς μεριμνούν για ισότιμους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών και την αποδυνάμωση της σύνδεσής τους με το κράτος. Με τον τρόπο αυτόν ενισχύεται η ανθεκτικότητα και η σταθερότητα του συστήματος. Η αποδοχή μηχανισμών επιμερισμού των κινδύνων απαιτεί την πραγματική υλοποίηση ισότιμων όρων ανταγωνισμού όσον αφορά τους κανόνες και την εποπτεία, που με τη σειρά τους ενισχύουν την απαραίτητη αμοιβαία εμπιστοσύνη όλων των εμπλεκόμενων μερών στην τραπεζική ένωση.

1.7.

Αυτά τα μέτρα απαιτούν την πλήρη μεταφορά και εφαρμογή του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου της τραπεζικής ένωσης (της οδηγίας BRRD, για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων, και της οδηγίας DGSD, περί των συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων) από όλα τα κράτη μέλη. Διαπιστώνεται με ικανοποίηση ότι έχει μειωθεί ο αριθμός των κρατών μελών τα οποία εξακολουθούν να υπολείπονται άλλων μετά τη δημοσίευση των συστάσεων περί EDIS και της ανακοίνωσης. Η Επιτροπή αναλαμβάνει δράση και όσον αφορά τις άλλες χώρες.

1.8.

Πρέπει να δοθεί προσοχή στην περαιτέρω μείωση των κινδύνων στον τραπεζικό τομέα και στη μέγιστη εναρμόνιση, στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης, των τομέων στους οποίους έχει ήδη αναληφθεί δράση. Από αυτή την άποψη θεωρείται απαραίτητη η εκ των προτέρων υλοποίηση υγιώς κεφαλαιοποιημένων, σταθερών και αποτελεσματικών εθνικών συστημάτων εγγύησης καταθέσεων. Στο πλαίσιο της περαιτέρω υλοποίησης αυτού του πυλώνα της τραπεζικής ένωσης, πρέπει επίσης να αποφευχθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό ενδεχόμενοι κίνδυνοι ηθικού περιεχομένου για τις τράπεζες και τις αρχές, αλλά και για τους καταθέτες. Οι πραγματικές καταστάσεις ηθικού κινδύνου πάντως θα μπορούσαν να απειλήσουν τον πυρήνα της αποδοτικής και ασφαλούς λειτουργίας της τραπεζικής ένωσης. Αυτή είναι η προϋπόθεση βάσει της οποίας ένα κράτος μέλος μπορεί να χρησιμοποιήσει το EDIS όταν πληροί όλες τις προϋποθέσεις.

1.9.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί ότι η Επιτροπή πρέπει να διενεργήσει μια ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη μελέτη επιπτώσεων, η οποία θα βασίζεται ενδεχομένως στις προηγούμενες παρόμοιες μελέτες που διενεργήθηκαν στο πλαίσιο των οδηγιών περί των συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων (ΣΕΚ), δεδομένης της σπουδαιότητας του ζητήματος για την τραπεζική ένωση, την ολοκλήρωση της ΟΝΕ και την εμπιστοσύνη των αποταμιευτών και καταθετών. Και τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης θα πρέπει να δημοσιευτούν, προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω και η νομιμότητα της πρότασης.

1.10.

Επιπλέον, οι διαφορές μεταξύ των χωρών παραμένουν μεγάλες, ενώ ορισμένες προκλήσεις σε διάφορους τομείς εξακολουθούν να υφίστανται, όπως καταδεικνύεται εξάλλου από πληθώρα πρόσφατων διεθνών εκθέσεων. Αυτές οι διαφορές και οι προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν. Εν προκειμένω, πρόκειται μεταξύ άλλων για τον μεγάλο όγκο «μη εξυπηρετούμενων δανείων» στον τραπεζικό τομέα και την άνιση κατανομή αυτού του όγκου στις τράπεζες και τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ.

1.11.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, πρέπει στο πλαίσιο της περαιτέρω μείωσης του κινδύνου να δοθεί η δέουσα προσοχή στις επιπτώσεις του ζητήματος αυτού στη χορήγηση πιστώσεων. Ιδίως η παροχή πιστώσεων σε ΜΜΕ, μικρομεσαίες βιομηχανικές επιχειρήσεις, νεοσύστατες και άλλες νέες επιχειρήσεις πρέπει να είναι και να παραμείνει βασική προτεραιότητα για την ΕΕ και τα κράτη μέλη.

1.12.

Επιπλέον, εξίσου σημαντική για την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή είναι η πρόοδος στο πλαίσιο της περαιτέρω ολοκλήρωσης της ΟΝΕ, η οποία μεταξύ άλλων βασίζεται σε έναν νομισματικό και χρηματοπιστωτικό πυλώνα που συνίσταται στην υλοποίηση της πλήρους τραπεζικής ένωσης υπό την καθοδήγηση της ΕΕ. Δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή έχει ήδη δηλώσει ότι η ΟΝΕ είναι ακόμη εύθραυστη και αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις, είναι ζωτικής σημασίας να ενισχυθεί μέσω της περαιτέρω ανάπτυξης των πυλώνων της.

1.13.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, προκειμένου να επιτραπεί πρόοδος σε αυτόν τον τομέα, είναι υψίστης σημασίας να δημιουργηθούν οι υγιείς και σωστές προϋποθέσεις. Για την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, όλα εξαρτώνται από την εμπιστοσύνη και την ενίσχυσή της μεταξύ των κρατών μελών. Εντούτοις, η εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών απαιτεί ισότιμους όρους ανταγωνισμού και ίδιο προσανατολισμό με στόχο τη σύγκλιση.

1.14.

Αυτή ακριβώς η σύγκλιση δέχτηκε πλήγμα από την κρίση, γι’ αυτό και πρέπει σύντομα να καταβληθούν εκ νέου προσπάθειες για την αποκατάστασή της εντός και μεταξύ των κρατών μελών. Παράλληλα πρέπει να στηριχθεί η ανάκαμψη, να διευκολυνθεί η διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και να βελτιωθεί η ικανότητα προσαρμογής.

1.15.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συμφωνεί ότι το νέο ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης των καταθέσεων πρέπει να είναι ουδέτερο από την άποψη του κόστους για τον τραπεζικό τομέα, αλλά ταυτόχρονα θεωρεί ότι είναι προτιμότερο η προβλεπόμενη ρύθμιση περί συμμετοχής βάσει κινδύνου να συμπεριληφθεί απευθείας στην πρόταση του EDIS παρά να θεσπιστεί με κατ’ εξουσιοδότηση πράξη. Πρόκειται πάντως για ένα βασικό μέρος του προτεινόμενου κανονισμού, που —για λόγους αρχής— αξίζει να ρυθμιστεί στο υψηλότερο επίπεδο.

2.1.

Κατά τη δημιουργία της τραπεζικής ένωσης αποφασίστηκε ότι οι πυλώνες της θα πρέπει να εισαχθούν σταδιακά.

2.2.

Τα δύο πρώτα βήματα έχουν γίνει με τη δημιουργία του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού, στο πλαίσιο του οποίου η ΕΚΤ έχει την εποπτεία (2) των τραπεζών (3) στη ζώνη του ευρώ, και του ενιαίου μηχανισμού εξυγίανσης από την 1η Ιανουαρίου 2016.

2.3.

Ως τρίτος πυλώνας της τραπεζικής ένωσης προτείνεται σήμερα το ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης καταθέσεων  (4). Αυτό το σύστημα οικοδομείται πάνω στην υφιστάμενη οδηγία για την εγγύηση καταθέσεων (5), η οποία θέσπισε τα εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων (ΣΕΚ) και αναγνώρισε τα θεσμικά συστήματα προστασίας (ΘΣΠ) ως ΣΕΚ. Η εισαγωγή του προτείνεται επίσης στην έκθεση των πέντε προέδρων με τίτλο «Η ολοκλήρωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης της Ευρώπης» (6).

2.4.

Η νέα πρόταση (7) θα αναπτυχθεί σταδιακά και βαθμιαία (8):

2.4.1.

Η πρώτη φάση περιλαμβάνει προσέγγιση βασισμένη στην αντασφάλιση, που θα διαρκέσει τρία χρόνια έως το 2020. Σε αυτήν τη φάση τα εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων αποκτούν πρόσβαση στους πόρους του EDIS μόνο εφόσον έχουν εξαντλήσει τους ίδιους πόρους τους και υπό την προϋπόθεση ότι οι σχετικοί κανόνες της οδηγίας για τα συστήματα εγγύησης καταθέσεων εφαρμόζονται πλήρως από τα εν λόγω κράτη. Σκοπός λοιπόν είναι η αποδυνάμωση της σύνδεσης μεταξύ των τραπεζών και των κρατών τους.

2.4.2.

Στη συνέχεια το σύστημα θα εξελιχθεί σε ένα σταδιακά αμοιβαιοποιημένο σύστημα («συνασφάλιση»). Σε αυτήν τη φάση το εθνικό σύστημα δεν θα χρειάζεται να εξαντλήσει τους ίδιους πόρους πριν αποκτήσει πρόσβαση στους πόρους του EDIS, σε περίπτωση που απαιτηθεί παρέμβαση. Η πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους θα ξεκινήσει από χαμηλό ποσοστό (20 %) και εντός 4 ετών θα αυξηθεί σε 80 %. Πρόκειται λοιπόν για υψηλότερο βαθμό επιμερισμού των κινδύνων μεταξύ των εθνικών συστημάτων.

2.4.3.

Στην τρίτη φάση ο κίνδυνος που αναλαμβάνει το EDIS αυξάνεται σταδιακά έως 100 %. Το νέο σύστημα θα αντικαταστήσει πλήρως τα εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων από το 2024 και θα είναι το μόνο αρμόδιο για την καταβολή αποζημιώσεων στους καταθέτες.

2.5.

Σε αυτό το πλαίσιο προβλέπεται επίσης άμεσα ένα EDIS. Αυτό το ταμείο θα τροφοδοτείται με εισφορές των τραπεζών βάσει στάθμισης του κινδύνου. Το σύστημα προορίζεται να είναι ουδέτερο από την άποψη του κόστους για τον τραπεζικό τομέα, στον βαθμό που οι ευρωπαϊκές εισφορές αφαιρούνται από τις εισφορές στα εθνικά ΣΕΚ.

2.6.

Συνοδεύεται από αυστηρές εγγυήσεις: για παράδειγμα, ασφαλίζονται μόνο τα εθνικά ΣΕΚ που συμμορφώνονται προς τους κανόνες της ΕΕ και έχουν διαρθρωθεί σύμφωνα με αυτούς.

2.7.

Παράλληλα, η Επιτροπή γνωστοποίησε ακόμη ορισμένα μέτρα για τη μείωση του κινδύνου στην τραπεζική ένωση (9), (10) στην ανακοίνωση «Προς την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης».

3.1.

Διαπιστώνεται ότι παράλληλα με τις προτάσεις περί EDIS δημοσιεύεται και ανακοίνωση (11) για την περαιτέρω μείωση του κινδύνου στην τραπεζική ένωση. Σύμφωνα με την Επιτροπή, και οι δύο δημοσιεύσεις πρέπει να εξεταστούν «παράλληλα». Και όσον αφορά τη θέσπιση περαιτέρω επιμερισμού των κινδύνων (πρβλ. την πρόταση EDIS), ορίζεται ότι πρέπει να «συνοδεύεται» από περαιτέρω μείωση των κινδύνων. Για τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί αυτά τα κείμενα ως τα δύο σκέλη ενός συνόλου. Έτσι θα πρέπει να θεωρηθούν και οι παρατηρήσεις και τα σχόλια που έπονται.

3.2.

Η ΕΟΚΕ από την αρχή έχει υποστηρίξει την τραπεζική ένωση και τα βήματα που έχουν πραγματοποιηθεί σχετικά με τους δύο πρώτους πυλώνες (12). Για την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή το πιο σημαντικό είναι η ανάληψη σχετικής δράσης χωρίς καθυστερήσεις (13).

3.3.

Παρομοίως, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ήταν ανέκαθεν υποστηρικτής της περαιτέρω ολοκλήρωσης της τραπεζικής ένωσης (14) και της ταχείας συμπλήρωσής της με τον τρίτο πυλώνα σχετικά με την προστασία των καταθέσεων. Σε αυτό το πλαίσιο έχει ήδη παροτρύνει την ενίσχυση και βελτίωση του ενιαίου συστήματος προστασίας των καταθέσεων (15).

3.4.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή καλωσορίζει τις προτάσεις περί EDIS και υποστηρίζει τους στόχους αυτών των προτάσεων για την ενίσχυση της τραπεζικής ένωσης, τη βελτίωση και εξίσωση της προστασίας των καταθετών, την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και τον περαιτέρω περιορισμό της σύνδεσης μεταξύ των τραπεζών και των κρατών τους.

3.5.

Μέσω της αρχής του επιμερισμού των κινδύνων, ένα τέτοιο σχέδιο μπορεί να επιδράσει θετικά στην κατάσταση συγκεκριμένων κρατών μελών και τραπεζών, δεδομένου ότι μπορεί να βοηθήσει καλύτερα από τα υφιστάμενα εθνικά συστήματα στη συγκράτηση —ενδεχόμενων— τοπικών κλυδωνισμών. Μπορεί να αποθαρρύνει ορισμένους από το να κερδοσκοπήσουν κατά συγκεκριμένων χωρών ή τραπεζών και να μειώσει συνολικά τον κίνδυνο σε ολόκληρη την τραπεζική ένωση.

3.6.

Η καλή προστασία και η μέγιστη εγγύηση των καταθέσεων είναι απαραίτητη. Από την έναρξη της κρίσης έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικά βήματα, και η οριστικοποίηση των νέων στόχων μπορεί να συμβάλει στην περαιτέρω αύξηση της εμπιστοσύνης, δεδομένου ότι οι στόχοι αυτοί μπορούν να προωθήσουν τη μεγαλύτερη χρηματοοικονομική ολοκλήρωση μεταξύ των κρατών και τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών.

3.7.

Οι σταθερές καταθέσεις αποτελούν καταρχάς υγιή και απαραίτητη πηγή χρηματοδότησης της οικονομίας, των νοικοκυριών και των μικρών και νέων επιχειρήσεων (όπως ΜΜΕ, μικρομεσαίων βιομηχανικών επιχειρήσεων (16) και νεοσύστατων επιχειρήσεων) και συμβάλλουν, συνεπώς, στην απαραίτητη οικονομική ανάπτυξη. Η συμβολή των ΜΜΕ (υπό την ευρεία έννοια) στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι ζωτικής σημασίας, διότι δημιουργούν πλέον περισσότερο από τα δύο τρίτα της συνολικής ιδιωτικής απασχόλησης και το 85 % της καθαρής αύξησης της απασχόλησης. Για την ΕΟΚΕ είναι σαφές ότι η ασφάλιση της παροχής πιστώσεων σε βιώσιμες ΜΜΕ είναι ουσιώδους σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη και τη νέα απασχόληση και θα πρέπει, συνεπώς, να αποτελεί βασική προτεραιότητα τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο.

3.8.

Όσον αφορά την περαιτέρω μείωση του κινδύνου, εν προκειμένω, αρμόζει η ίδια προσέγγιση με αυτήν για το EDIS και ως εκ τούτου η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επικροτεί εξίσου το έγγραφο της Επιτροπής. Αυτό ισχύει αναμφισβήτητα καθώς αφενός και τα δύο κείμενα έχουν ορισμένους κοινούς θεμελιώδεις στόχους, όπως η ενίσχυση της τραπεζικής ένωσης και η αποδυνάμωση της σύνδεσης μεταξύ των τραπεζών και των κρατών, και αφετέρου η επίτευξη των στόχων απαιτεί σαφώς έναν «συνδυασμό μέτρων».

3.9.

Από την άποψη της μείωσης του κινδύνου δεν μπορεί να παρακαμφθεί η τρέχουσα κατάσταση. Πρέπει κατά προτεραιότητα να δοθεί προσοχή στην περαιτέρω μείωση των κινδύνων στον τραπεζικό τομέα και στη μεγαλύτερη εναρμόνιση, στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης, των τομέων στους οποίους έχει ήδη αναληφθεί δράση.

3.10.

Κατά πρώτον, όλα τα κράτη μέλη πρέπει να μεταφέρουν στη νομοθεσία τους και να εφαρμόσουν πλήρως το υφιστάμενο πλαίσιο σχετικά με την Τραπεζική Ένωση. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί σε σχέση με τη χρονική στιγμή της δημοσίευσης της πρότασης για το EDIS, όταν πληθώρα κρατών μελών δεν είχαν μεταφέρει ή είχαν μεταφέρει μόνο εν μέρει την οδηγία BRRD ή/και το κείμενο για τα ΣΕΚ. Η Επιτροπή αναλαμβάνει δράση και όσον αφορά τις άλλες χώρες (17).

3.11.

Η περαιτέρω μεταφορά και εφαρμογή των ρυθμίσεων για τα συστήματα εγγύησης καταθέσεων και της προηγούμενης σχετικής χρηματοδοτικής ρύθμισης θέτει ορισμένες προκλήσεις. Η εναρμόνιση και η εκ των προτέρων υλοποίηση υγιώς κεφαλαιοποιημένων, σταθερών και αποτελεσματικών εθνικών συστημάτων εγγύησης καταθέσεων θεωρούνται επίσης απαραίτητα στοιχεία για τον περιορισμό του ηθικού κινδύνου. Η αναχαίτιση αυτού του κινδύνου αξίζει επίσης προσοχής σε όλα τα στάδια υλοποίησης του EDIS. Ως εκ τούτου, πρέπει να δοθεί προσοχή στους κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν από μια υπερβολικά γρήγορη και αυστηρή αμοιβαιοποίηση των κινδύνων. Αυτή είναι η προϋπόθεση βάσει της οποίας ένα κράτος μέλος μπορεί να χρησιμοποιήσει το EDIS όταν πληροί όλες τις προϋποθέσεις.

3.12.

Επιπλέον, οι διαφορές μεταξύ των χωρών παραμένουν μεγάλες, ενώ ορισμένες προκλήσεις σε διάφορους τομείς εξακολουθούν να υφίστανται, όπως καταδεικνύεται εξάλλου από πληθώρα πρόσφατων διεθνών εκθέσεων (18), (19). Αυτές οι προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπισθούν. Εν προκειμένω, πρόκειται μεταξύ άλλων για τον μεγάλο όγκο «μη εξυπηρετούμενων δανείων» στον τραπεζικό τομέα και την άνιση κατανομή αυτού του όγκου στις τράπεζες και τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ (20). Η αποτελεσματική διόρθωση αυτής της κατάστασης, με ταυτόχρονη συνεκτίμηση όλων των υπόλοιπων σημαντικών στοιχείων, μπορεί να θεωρηθεί προϋπόθεση για την πραγματοποίηση βημάτων προς την κατεύθυνση του επιμερισμού των κινδύνων στο επίπεδο της προστασίας καταθέσεων. Αυτό απαιτεί, μεταξύ άλλων, έναν ενιαίο ευρωπαϊκό εποπτικό μηχανισμό.

3.13.

Τα πορίσματα της προηγούμενης εμπεριστατωμένης μελέτης επιπτώσεων σχετικά με το EDIS δεν είναι διαθέσιμα. Αυτό αντίκειται στις απαιτήσεις διαφάνειας. Η ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη μελέτη επιπτώσεων, η οποία θα βασίζεται ενδεχομένως στις προηγούμενες παρόμοιες μελέτες στο πλαίσιο των οδηγιών ΣΕΚ (21), αποτελεί αδήριτη ανάγκη, δεδομένης της σπουδαιότητας του ζητήματος για την τραπεζική ένωση, την ολοκλήρωση της ΟΝΕ και την εμπιστοσύνη των αποταμιευτών και καταθετών. Και τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης θα πρέπει να δημοσιευτούν, προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω και η νομιμότητα της πρότασης.

3.14.

Η προσέγγιση των ανακοινωθέντων επιπρόσθετων μελλοντικών μέτρων μείωσης κινδύνου πρέπει να γίνει με τον ίδιο τρόπο όπως και με το EDIS, διότι και τα δύο αποσκοπούν στην ενίσχυση της τραπεζικής ένωσης και απαιτούν δράση για τη συγκεκριμενοποίηση και υλοποίησή τους, εφόσον πληρούνται οι αντίστοιχες απαραίτητες προϋποθέσεις.

3.15.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι η υλοποίηση και των δύο ειδών μέτρων πρέπει να επιδιωχθεί με τον ίδιο τρόπο. Και τα δύο είναι συμπληρωματικά και απαραίτητα για την εξεύρεση ισορροπημένης και ταυτόχρονα οριστικής λύσης. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο τόσο το EDIS όσο και τα μέτρα για τη μείωση του κινδύνου (22) να αποτελέσουν αντικείμενο δράσης και να υλοποιηθούν άμεσα και ταυτόχρονα. Αυτό όχι μόνο θα συμβάλει τα μέγιστα στην υλοποίηση της τραπεζικής ένωσης και την περαιτέρω ολοκλήρωση της ΟΝΕ (πρβλ. κατωτέρω), αλλά εγγυάται με τον βέλτιστο τρόπο τη δυνατότητα πραγματοποίησης προόδου.

3.16.

Για την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή το ζήτημα αυτό είναι εξίσου σημαντικό στο πλαίσιο της περαιτέρω ολοκλήρωσης της ΟΝΕ, η οποία μεταξύ άλλων βασίζεται σε έναν νομισματικό και οικονομικό πυλώνα που θα περιλαμβάνει μια πλήρη τραπεζική ένωση. Δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή έχει ήδη δηλώσει ότι η ΟΝΕ είναι ακόμη εύθραυστη και αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις (23), είναι ζωτικής σημασίας να ενισχυθεί μέσω της περαιτέρω ανάπτυξης όλων των πυλώνων της.

3.17.

Έχει ήδη διαπιστωθεί ότι, λόγω των δεσμών που εξακολουθούν να διατηρούν οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες, η δημιουργία των απαραίτητων πολιτικών και οικονομικών προϋποθέσεων έχει μικρή απήχηση στα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα να αναβάλλονται οι καταλληλότερες και αποτελεσματικότερες αποφάσεις (24).

3.18.

Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να επιτραπεί η πρόοδος, και εν προκειμένω κεντρική θέση κατέχει η «εμπιστοσύνη» και η ενίσχυση αυτής μεταξύ των κρατών μελών. Εντούτοις, η εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών απαιτεί ισότιμους όρους ανταγωνισμού και ίδιο προσανατολισμό με στόχο τη σύγκλιση.

3.19.

Αυτή ακριβώς η σύγκλιση δέχτηκε πλήγμα από την κρίση, γι’ αυτό και πρέπει σύντομα να καταβληθούν εκ νέου προσπάθειες για την αποκατάστασή της εντός και μεταξύ των κρατών μελών. Παράλληλα πρέπει να στηριχθεί η ανάκαμψη, να διευκολυνθεί η διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και να βελτιωθεί η ικανότητα προσαρμογής.

4.1.

Όσον αφορά την πρόταση του EDIS, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συμφωνεί με την αρχή ότι το σύστημα πρέπει να είναι ουδέτερο από την άποψη του κόστους για τον τραπεζικό τομέα. Η συνεισφορά του τραπεζικού τομέα ορίστηκε, μετά από εμπεριστατωμένη μελέτη επιπτώσεων, στο 0,8 % (25), (26) των καλυπτόμενων καταθέσεων. Είναι επίσης σημαντικό να μην αυξηθεί η συνολική συνεισφορά στα εθνικά και τα ευρωπαϊκά συστήματα, ώστε να τηρηθεί η ουδετερότητα από την άποψη του κόστους.

4.2.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να υπάρξει μέγιστη εναρμόνιση των εθνικών εισφορών, προκειμένου να δημιουργηθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ των εθνικών συστημάτων εγγύησης καταθέσεων και να αποφευχθούν οι διαφορές μεταξύ τους.

4.3.

Αυτή η προσέγγιση των ισότιμων όρων ανταγωνισμού πρέπει να αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο τόσο μεταξύ των χωρών της τραπεζικής ένωσης όσο και έναντι των κρατών μελών που δεν ανήκουν σε αυτήν. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι πλέον καταβάλλονται περαιτέρω προσπάθειες για μεγαλύτερη εναρμόνιση των υφιστάμενων διατάξεων της οδηγίας ΣΕΚ, ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη σύγκλιση μεταξύ των συστημάτων σε όλα τα κράτη μέλη.

4.4.

Τα θεσμικά συστήματα προστασίας παρέχουν χρηματοπιστωτική στήριξη όταν τα μέλη τους βρίσκονται σε δυσχερή κατάσταση και, συνεπώς, βοηθούν στην αποτροπή της πτώχευσης τραπεζών. Η προληπτική λειτουργία αυτών των συστημάτων θα πρέπει να αναγνωριστεί πλήρως στο πλαίσιο του νέου κανονισμού EDIS, διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος να υπονομευθεί το περιεχόμενό του.

—

μείωση των δυνατοτήτων επιλογής και περιθωρίου ελιγμών των κρατών κατά την εφαρμογή των προληπτικών κανόνων για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού,

—

εναρμόνιση των εθνικών συστημάτων εγγύησης καταθέσεων,

—

θέσπιση νομοθεσίας για την εφαρμογή των υπόλοιπων μερών του νομοθετικού πλαισίου που έχει συμφωνηθεί σε διεθνές επίπεδο και αφορά τις τράπεζες, ιδίως τον περιορισμό της τραπεζικής μόχλευσης, τη διασφάλιση της σταθερής χρηματοδότησης των τραπεζών και τη βελτίωση της συγκρισιμότητας των στοιχείων ενεργητικού βάσει κινδύνου και για να επιτραπεί η εφαρμογή των συστάσεων του Συμβουλίου για χρηματοπιστωτική σταθερότητα όσον αφορά τη συνολική δυνατότητα αντιστάθμισης ζημιών για τις τράπεζες μέχρι το 2019, ώστε να είναι διαθέσιμοι επαρκείς πόροι για τράπεζες που βρίσκονται σε ανάγκη χωρίς να χρειαστεί να γίνει προσφυγή στους φορολογούμενους,

—

τήρηση των υφιστάμενων κανόνων ώστε να χρησιμοποιείται όσο το δυνατό μικρότερη δημόσια χρηματοδότηση για τη διατήρηση ενός φερέγγυου και ανθεκτικού τραπεζικού τομέα,

—

μεγαλύτερη σύγκλιση των νομοθεσιών περί αφερεγγυότητας, όπως ορίζεται στο σχέδιο δράσης για την ένωση κεφαλαιαγορών,

—

πρωτοβουλίες για προληπτικό χειρισμό της έκθεσης των τραπεζών σε κρατικό κίνδυνο, όπως περιορισμός της έκθεσης των τραπεζών σε συγκεκριμένη κυβέρνηση ώστε να διασφαλιστεί η διαφοροποίηση του κινδύνου.