52014PC0140

2010/0207 (COD)

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σύμφωνα με το άρθρο 294 παράγραφος 6 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη

θέση που καθόρισε το Συμβούλιο σε πρώτη ανάγνωση ενόψει της έκδοσης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί των συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων [αναδιατύπωση] 2010/0207 (COD)

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

1.          

Ημερομηνία διαβίβασης της πρότασης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο (έγγραφο COM(2010) 368 final – 2010/0207 (COD): || 12/7/2010.

Ημερομηνία της γνωμοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας: || 17/2/2011.

Ημερομηνία της γνωμοδότησης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής: || ----

Ημερομηνία καθορισμού της θέσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε πρώτη ανάγνωση: || 16/2/2012.

Ημερομηνία διαβίβασης της τροποποιημένης πρότασης: || Άνευ αντικειμένου.

Ημερομηνία έγκρισης της πολιτικής συμφωνίας σε επίπεδο COREPER: Ημερομηνία έκδοσης της θέσης του Συμβουλίου: || Παρασκευή, 20 Δεκεμβρίου 2013. Δευτέρα, 3 Μαρτίου 2014.

2.           Στόχος της πρότασης της Επιτροπής

Συστήματα εγγύησης των καταθέσεων (ΣΕΚ) υπάρχουν σήμερα σε όλα τα κράτη μέλη, βάσει της οδηγίας 94/19/ΕΚ (οδηγία ΣΕΚ). Τα ΣΕΚ πρέπει να αποζημιώνουν τους καταθέτες μέχρι του ποσού των 100 000 ευρώ για τραπεζικές καταθέσεις που δεν είναι διαθέσιμες. Τα ΣΕΚ αποτελούν σημαντικό μέσο για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα και την αποφυγή του κινδύνου μαζικής απόσυρσης των καταθέσεων.

Τον Ιούλιο του 2010, η Επιτροπή ενέκρινε τη νομοθετική της πρόταση για την αναδιατύπωση της οδηγίας ΣΕΚ. Η πρόταση αποσκοπεί στα εξής:

– βελτίωση της πρόσβασης των καταθετών στην εγγύηση, με πιο σύντομες προθεσμίες εξόφλησης, ενιαία σημεία επαφής σε περιπτώσεις διασυνοριακών πτωχεύσεων, καθώς και βελτιωμένες πληροφορίες για όλους τους καταθέτες·

– θέσπιση κανόνων χρηματοδότησης των ΣΕΚ, και ιδίως απαίτηση υποχρεωτικής εκ των προτέρων χρηματοδότησης από τον τραπεζικό τομέα·

– περαιτέρω εναρμόνιση του πεδίου εφαρμογής της κάλυψης·

– διευκρίνιση του ρόλου των ΣΕΚ στο πλαίσιο της διαχείρισης κρίσεων.

3.           Παρατηρήσεις σχετικά με τη θέση του Συμβουλίου

3.1.        Γενικές παρατηρήσεις

Επετεύχθη πολιτική συμφωνία μεταξύ των συν-νομοθετών στην τριμερή συνάντηση, της 17ης Δεκεμβρίου 2013. Η COREPER ενέκρινε την πολιτική συμφωνία στις 20 Δεκεμβρίου 2013. Η επιτροπή ECON απηύθυνε επιστολή στην COREPER, όπου δήλωνε ότι δεν υπάρχει αντίρρηση, στις 10 Ιανουαρίου 2014.

3.2.        Συνέχεια που δόθηκε στις τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

(1) Πεδίο εφαρμογής της κάλυψης: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στόχευσε στη διατήρηση υψηλότερης κάλυψης των καταθέσεων οι οποίες είχαν πραγματοποιηθεί πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2010 και τις οποίες διατηρούσαν καταθέτες με κατοικία σε κράτος μέλος το οποίο, πριν από την 1η Ιανουαρίου 2008, διέθετε ένα νόμιμο ΣΕΚ με επίπεδο κάλυψης έως 300 000 ευρώ. Η πολιτική συμφωνία αποσαφηνίζει την τροπολογία αυτή. Ως αποτέλεσμα του συμβιβασμού, τα κράτη μέλη με επίπεδο κάλυψης έως 300 000 ευρώ θα εφαρμόζουν αυτή την υψηλότερη κάλυψη έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018. Η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτή η αποσαφήνιση είναι επωφελής και διατηρεί την ουσία της τροπολογίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

(2) Προθεσμίες εξόφλησης: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε να μπορέσουν να διατηρήσουν τα κράτη μέλη την ισχύουσα περίοδο εξόφλησης των 20 εργασίμων ημερών έως το τέλος του 2016, και από τότε θα μπορούσε να μειωθεί σε πέντε εργάσιμες ημέρες. Κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, θα μπορεί να διατίθεται, κατόπιν αιτήσεως, «επείγουσα εξόφληση» έως 5 000 ευρώ. Σύμφωνα με την πολιτική συμφωνία, οι προθεσμίες εξόφλησης θα μειωθούν σε τρεις φάσεις:

– δεκαπέντε εργάσιμες ημέρες από την 1η Ιανουαρίου 2019·

– δέκα εργάσιμες ημέρες από την 1η Ιανουαρίου 2021· και, τελικά,

– επτά εργάσιμες ημέρες από την 1η Ιανουαρίου 2024.

(3) Χρηματοδότηση: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε ζητήσει να επιτευχθεί επίπεδο στόχου των κεφαλαίων των ΣΕΚ ύψους 1,5% των καλυπτόμενων καταθέσεων εντός 15 ετών (αντί για 1,5% των επιλέξιμων καταθέσεων[1] εντός 10 ετών, που είχε προταθεί από την Επιτροπή). Η πολιτική συμφωνία προβλέπει να επιτευχθεί επίπεδο στόχου της τάξεως του 0,8% των καλυπτόμενων καταθέσεων εντός 10 ετών. Το μερίδιο των δεσμεύσεων πληρωμής που μπορούν να συνυπολογιστούν για την επίτευξη του επιπέδου στόχου αυξάνεται από το 10%, που προτάθηκε από το Κοινοβούλιο, σε 30%. Σε περίπτωση ανεπαρκών εκ των προτέρων κεφαλαίων, τα ΣΕΚ θα συγκεντρώνουν εκ των υστέρων συνεισφορές από τον τραπεζικό τομέα, και, στην έσχατη περίπτωση, θα έχουν πρόσβαση σε εναλλακτικές ρυθμίσεις χρηματοδότησης, όπως δάνεια από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Η πολιτική συμφωνία υιοθετεί την αρχικώς προταθείσα αρχή ότι οι συνεισφορές των τραπεζών πρέπει να είναι σταθμισμένες ως προς τον κίνδυνο. Ωστόσο, το αρχικώς προταθέν παράρτημα για τον υπολογισμό των συντελεστών στάθμισης κινδύνου θα αντικατασταθεί με κατευθυντήριες γραμμές από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ).

(4) Χρήση των κεφαλαίων: Η πολιτική συμφωνία διατηρεί την αρχή, όπως προτάθηκε από την Επιτροπή και υιοθετήθηκε από το Κοινοβούλιο, ότι τα κεφάλαια των ΣΕΚ πρόκειται να χρησιμοποιούνται κυρίως για την εξόφληση των καταθετών, αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιούνται και για την πρόληψη των πτωχεύσεων ή για μέτρα εξυγίανσης, υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Όσον αφορά την πρόληψη των πτωχεύσεων, προβλέπονται ποιοτικές προϋποθέσεις, παρεμφερείς με εκείνες που προτάθηκαν από το Κοινοβούλιο, οι οποίες διασφαλίζουν ιδίως ότι:

– το καθεστώς διαθέτει κατάλληλα συστήματα και διαδικασίες για την επιλογή και την εφαρμογή εναλλακτικών μέτρων και την παρακολούθηση των συναφών κινδύνων·

– τα μέτρα συνδέονται με όρους που επιβάλλονται στο πιστωτικό ίδρυμα που λαμβάνει στήριξη, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τουλάχιστον πιο αυστηρή παρακολούθηση των κινδύνων και ευρύτερα δικαιώματα επαλήθευσης από το ΣΕΚ· και

– τα μέτρα που τίθενται σε εφαρμογή από το ΣΕΚ συνδέονται με υποχρεώσεις τις οποίες αναλαμβάνει το πιστωτικό ίδρυμα που λαμβάνει στήριξη, με σκοπό την εξασφάλιση της πρόσβασης στις καλυπτόμενες καταθέσεις.

Ωστόσο, η πολιτική συμφωνία προβλέπει περαιτέρω διασφαλίσεις για την αποτροπή του ηθικού κινδύνου και για την κατοχύρωση επαρκούς χρηματοδότησης του καθεστώτος, όπως είναι η απαίτηση να μην έχει ληφθεί κανένα μέτρο εξυγίανσης έναντι του πιστωτικού ιδρύματος.

3.3.        Νέα μέτρα που εισήχθησαν με την πολιτική συμφωνία

(1) Χρηματοδότηση: η πολιτική συμφωνία εισάγει δύο κύρια στοιχεία, που δεν περιλαμβάνονταν στο νομοθετικό ψήφισμα του Κοινοβουλίου στην πρώτη ανάγνωση.

Πρώτον, ο συμβιβασμός ευθυγραμμίζει την οδηγία ΣΕΚ με την πολιτική συμφωνία σχετικά με την πρόταση για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών[2], θεσπίζοντας τη δυνατότητα καταβολής συνεισφορών σε υφιστάμενα ΣΕΚ με σκοπό την κάλυψη των δαπανών που σχετίζονται με τον συστημικό κίνδυνο, την πτώχευση και την εξυγίανση. Τα εν λόγω ταμεία θα επιτρέπουν να προσμετρούνται οι συνεισφορές των τραπεζών για την επίτευξη του επιπέδου στόχου, υπό τον όρο οι συνεισφορές δεν προσμετρούνται ήδη στα ταμεία εξυγίανσης και υπό τον όρο ότι τα ΣΕΚ δικαιούνται όντως τα ποσά αυτά.

Επιπλέον, η πολιτική συμφωνία προβλέπει ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να επιτρέψει στα κράτη μέλη να έχουν επίπεδο στόχου μεταξύ 0,5 και 0,8 % των καλυπτόμενων καταθέσεων υπό τους ακόλουθους όρους:

α)      Η μείωση βασίζεται στην παραδοχή ότι δεν είναι πιθανόν να χρησιμοποιηθεί σημαντικό μερίδιο των διαθέσιμων μέσων για άλλα μέτρα εκτός από το να διατηρηθεί η πρόσβαση των καταθετών σε καταθέσεις  κατά τις διαδικασίες εξυγίανσης ή τις εθνικές διαδικασίες αφερεγγυότητας· και

β)      Ο τραπεζικός τομέας στο κράτος μέλος αυτό είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένος, όπου ένας μικρός αριθμός πιστωτικών ιδρυμάτων ή τραπεζικών ομίλων κατέχει μεγάλη ποσότητα περιουσιακών στοιχείων. Τα εν λόγω ιδρύματα υπόκεινται σε εποπτεία σε ενοποιημένη βάση και, δεδομένου του μεγέθους τους, είναι πιθανόν να αποτελέσουν αντικείμενο διαδικασίας εξυγίανσης σε περίπτωση πτώχευσης.

(2) Χρήση των κεφαλαίων: Η πολιτική συμφωνία προβλέπει επίσης τη δυνατότητα των κρατών μελών να χρησιμοποιούν τα κεφάλαια των ΣΕΚ στο πλαίσιο εθνικών διαδικασιών αφερεγγυότητας, υπό την προϋπόθεση ότι τα έξοδα τα οποία βαρύνουν τα ΣΕΚ δεν υπερβαίνουν το καθαρό ποσό της αποζημίωσης των καλυπτόμενων καταθετών στο σχετικό πιστωτικό ίδρυμα.

4.           Συμπέρασμα

Μολονότι η πολιτική συμφωνία αποκλίνει από την πρόταση της Επιτροπής σε σημαντικό βαθμό, επιτυγχάνει τους στόχους στους οποίους βασιζόταν η αρχική πρόταση της Επιτροπής. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή υποστηρίζει τη θέση του Συμβουλίου, που αντικατοπτρίζει την πολιτική συμφωνία της 17ης Δεκεμβρίου 2013, ούτως ώστε οι συν-νομοθέτες να μπορέσουν να εγκρίνουν το τελικό κείμενο στην αρχή της δεύτερης ανάγνωσης, πριν από το τέλος της κοινοβουλευτικής περιόδου.

[1]               Οι καλυπτόμενες καταθέσεις είναι επιλέξιμες καταθέσεις κάτω από το επίπεδο κάλυψης των 100 000 ευρώ.

[2]               Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων και των επιχειρήσεων επενδύσεων και για την τροποποίηση των οδηγιών 77/91/ΕΟΚ και 82/891/ΕΚ του Συμβουλίου, των οδηγιών 2001/24/ΕΚ, 2002/47/ΕΚ, 2004/25/ΕΚ, 2005/56/ΕΚ, 2007/36/ΕΚ και 2011/35/ΕΚ και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010, COM(2012) 280 final της 6.6.2012.