52013SC0160

1.     Προβλήματα που εντοπίστηκαν

Πλαίσιο

1. Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση ο αγροτικός τομέας είναι ο μεγαλύτερος χρήστης ζώων με τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια πτηνά (κοτόπουλα, όρνιθες ωοπαραγωγής, γαλοπούλες, κ.λπ.) και 334 εκατομμύρια θηλαστικά (χοίροι, αιγοπρόβατα, βοοειδή, γουνοφόρα ζώα κ.λπ.). Υπάρχουν 13,7 εκατομμύρια κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αξία της κτηνοτροφικής παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε 149 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Τα ζώα μπορούν επίσης να αποτελούν αντικείμενο υδατοκαλλιέργειας, να είναι ζώα συντροφιάς, να εκτρέφονται για τη γούνα τους, και να χρησιμοποιούνται ή να συμμετέχουν σε διάφορες άλλες δραστηριότητες όπως είναι η διεξαγωγή πειραμάτων, οι ζωολογικοί κήποι, τα τσίρκα, οι ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες.

2. Η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης εστιάζεται σήμερα κυρίως στην πρόληψη και τον έλεγχο των μεταδοτικών νόσων που μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία και την οικονομία. Οι επιπτώσεις μιας επιζωοτίας μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές· συνήθως, παρουσιάζουν άμεσο κίνδυνο για την υγεία των ζώων και, συχνά, για τη δημόσια υγεία. Ωστόσο, μπορούν επίσης να υπάρξουν και άλλες, έμμεσες, αρνητικές επιπτώσεις, όπως οικονομικές ή κοινωνικές, όπως, μεταξύ άλλων, οι δαπάνες που επωμίζονται οι κτηνοτρόφοι και οι συναφείς κλάδοι για την αντιμετώπιση της νόσου και της διατάραξης της δραστηριότητάς τους, οι δαπάνες του δημόσιου τομέα για την εκρίζωση και την παρακολούθηση της νόσου, καθώς και οι μεταβολές στα καταναλωτικά πρότυπα. Πολλές φορές, οι επιζωοτίες έχουν επίσης σημαντικές επιπτώσεις στο διεθνές εμπόριο ζώων και ζωικών προϊόντων.

3. Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία των ζώων αποτελείται από περίπου 50 βασικές οδηγίες και κανονισμούς, ορισμένα από τα οποία εκδόθηκαν ήδη από το 1964. Το κτηνιατρικό κοινοτικό κεκτημένο περιλαμβάνει σήμερα περισσότερες από 400 πράξεις. Αυτό το σύνολο της νομοθεσίας για την υγεία των ζώων αλληλεπιδρά με το ισχύον νομικό πλαίσιο για την καλή μεταχείριση των ζώων, την ασφάλεια των τροφίμων, τη δημόσια υγεία, τη διατροφή των ζώων, τα κτηνιατρικά φάρμακα, την περιβαλλοντική προστασία, τους επίσημους ελέγχους και την κοινή γεωργική πολιτική.

Εξέταση της σημερινής πολιτικής και προβλήματα που εντοπίστηκαν

4. Το 2004 η Επιτροπή δρομολόγησε ανεξάρτητη αξιολόγηση της απόδοσης της κοινοτικής πολιτικής για την υγεία των ζώων (ΚΠΥΖ) κατά την προηγούμενη δεκαετία. Η στρατηγική της ΕΕ για την υγεία των ζώων 2007-2013 (ΣΥΖ) διαμορφώθηκε ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας. Τα ενδιαφερόμενα μέρη και οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών κλήθηκαν να εντοπίσουν τα προβλήματα που θέτει η ισχύουσα νομοθεσία για την υγεία των ζώων στο πλαίσιο της ομάδας καθοδήγησης σχετικά με τη νομοθεσία για την υγεία των ζώων. Η αξιολόγηση της ΚΠΥΖ και η διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη συνέπεσαν σε γενικές γραμμές στο συμπέρασμα ότι το σημερινό σύστημα λειτουργεί καλά, ωστόσο εντοπίστηκαν ορισμένα θέματα που επιδέχονται βελτίωση.

5. Τα κύρια προβλήματα που εντοπίστηκαν από τα ενδιαφερόμενα μέρη κατά την αξιολόγηση της ΚΠΥΖ ήταν: ο εξαιρετικά περίπλοκος χαρακτήρας της σημερινής ΚΠΥΖ· η απουσία συνολικής στρατηγικής για την υγεία των ζώων· τέλος, η ανεπαρκής εστίαση στην πρόληψη των νόσων, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη αυξημένης βιοπροφύλαξης). Εντοπίστηκε επίσης ένα συγκεκριμένο θέμα πολιτικής που αφορά το ενδοενωσιακό εμπόριο ζώντων ζώων. Καθένα από αυτά εξηγείται λεπτομερέστερα στη συνέχεια.

6. Τόσο η ανάγκη για απλούστευση όσο και η ανάγκη για αλλαγές πολιτικής οι οποίες προτείνονται στην παρούσα διαδικασία εντοπίστηκαν και υπογραμμίστηκαν από τους παράγοντες του κλάδου.

Ο εξαιρετικά περίπλοκος χαρακτήρας της σημερινής πολιτικής

7. Η σημερινή ΚΠΥΖ είναι εξαιρετικά περίπλοκη με διάφορους τρόπους. Πρώτον, ο μεγάλος αριθμός πράξεων της νομοθεσίας για την υγεία των ζώων σημαίνει ότι είναι δύσκολο για τους άμεσα εμπλεκόμενους (όπως οι γεωργοί και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη) να κατανοήσουν τα καθήκοντά τους χωρίς να συμβουλευτούν νομικούς εμπειρογνώμονες. Δεύτερον, τα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις των κατόχων ζώων δεν είναι πάντα σαφή. Ορισμένα υφιστάμενα καθήκοντα δεν ορίζονται με συνέπεια στις διάφορες νομοθετικές πράξεις και ορισμένα ερμηνεύονται διαφορετικά στα διάφορα κράτη μέλη. Εάν η νομοθεσία δεν εκφράσει επαρκώς τους ρόλους και τις ανάγκες των κατόχων ζώων, θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να ανακύψουν προβλήματα. Επιπλέον, οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των κρατών μελών μπορούν να οδηγήσουν σε άνισους όρους ανταγωνισμού για τους κατόχους ζώων όσον αφορά την τήρηση των νομικών τους υποχρεώσεων. Τρίτον, οι κανόνες για την εμπορική κτηνοτροφία δεν εφαρμόζονται πάντοτε κατά τρόπο αναλογικό στη μη εμπορικού χαρακτήρα κατοχή ζώων. Η κατοχή ζώων για μη εμπορικό σκοπό (όπως η κατοχή ζώων σε ερασιτεχνικό πλαίσιο ή η διατήρηση οικόσιτων πουλερικών) συνήθως συνεπάγεται διαφορετικού είδους και διαφορετικού βαθμού κίνδυνο εκδήλωσης νόσου σε σχέση με τη βιομηχανική κτηνοτροφία, ενώ η διοικητική επιβάρυνση που επιβάλλεται στη μη εμπορικού χαρακτήρα κατοχή ζώων δεν είναι πάντοτε ανάλογη με τον βαθμό του κινδύνου εκδήλωσης νόσου. Τέταρτον, ο ορισμός του ρόλου των κτηνιατρικών υπηρεσιών εμπεριέχει στοιχεία ανασφάλειας δικαίου που χρειάζεται να διορθωθούν, ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι κτηνίατροι έχουν σαφή επίγνωση των νομικών τους υποχρεώσεων και επομένως να αποφεύγονται οι συγκρούσεις συμφερόντων, καθώς επίσης να ενθαρρύνεται η ανάπτυξη καλύτερων κτηνιατρικών δικτύων. Πέμπτον, επί του παρόντος δεν υπάρχουν κανόνες για τα επαγγελματικά προσόντα και την κατάρτιση επίσημων και εγκεκριμένων κτηνιάτρων, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικά επίπεδα προστασίας της υγείας μεταξύ των κρατών μελών και εντός της ενιαίας αγοράς. Έκτον, είναι δύσκολη η κατανόηση και η εφαρμογή συγκεκριμένων ζωοϋγειονομικών όρων για τις εισαγωγές. Αυτό περιπλέκει την κατάσταση και επιβαρύνει διοικητικά τις αρμόδιες αρχές, τους εισαγωγείς και τις τρίτες χώρες που μπορεί να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις νομικές υποχρεώσεις τους.

Απουσία ενιαίας συνολικής στρατηγικής για την υγεία των ζώων

8. Απουσιάζει μια ενιαία συνολική στρατηγική για την υγεία των ζώων. Η τελική έκθεση αξιολόγησης της ΚΠΥΖ επισήμανε την απουσία ενιαίας γενικής προσέγγισης για την ΚΠΥΖ. Απεναντίας, η ΚΠΥΖ θεωρείται ως ένα συνονθύλευμα ειδικών μέτρων και δράσεων, με στόχους που στερούνται συνοχής και με ασαφή γενική κατεύθυνση. Οι πόροι, το προσωπικό και η προσοχή των διευθυντικών στελεχών μάλλον συμβάδισαν με τις κρίσεις στον τομέα της υγείας των ζώων, με επακόλουθο μια τάση υποχώρησης της έμφασης στον ορισμό και την υλοποίηση των μακροπρόθεσμων στρατηγικών στόχων. Υπάρχουν τέσσερα βασικά προβλήματα. Πρώτον, η απουσία κατηγοριοποίησης και ιεράρχησης των μέτρων πολιτικής για τις νόσους των ζώων. Αυτό έχει συχνά ως αποτέλεσμα την τακτική και όχι τη στρατηγική (και συνεπώς –μακροπρόθεσμα– αναποτελεσματική) κατανομή των πόρων για την καταπολέμηση νόσων. Δεύτερον, υπάρχει ακόμα ανεπαρκής συντονισμός της επιτήρησης των νόσων των ζώων, εξαιτίας της ύπαρξης ποικίλων συστημάτων επιτήρησης και του γεγονότος ότι οι συντελεστές δεν συνεργάζονται με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο. Με μια πιο συντονισμένη προσπάθεια θα μπορούσαν να μειωθούν ο κίνδυνος και οι επιπτώσεις των επιζωοτιών. Τρίτον, δεν υπάρχει ικανοποιητική εναρμόνιση της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα πρότυπα που έχουν συμφωνηθεί σε διεθνές επίπεδο (OIE - Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων). Η περαιτέρω σύγκλιση θα οδηγούσε σε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στις διεθνείς αγορές, ενώ θα αποφεύγονταν οι εμπορικές διενέξεις (ενώ ταυτόχρονα θα καλυπτόταν η ανάγκη διατήρησης των προσδοκώμενων υψηλών υγειονομικών προτύπων στην ΕΕ). Τέταρτον, στην ισχύουσα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν υπάρχει, στον απαιτούμενο βαθμό, μια μακροπρόθεσμη προοπτική στο θέμα των αναδυόμενων, επανεμφανιζόμενων και εξωτικών νόσων. Υπάρχει ανάγκη να προωθηθεί μια πιο στρατηγική προοπτική προκειμένου να αντιμετωπιστούν, να καταπολεμηθούν και τεθούν υπό παρακολούθηση οι μελλοντικές απειλές νόσων.

Η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία

9. Τέλος, στο σημερινό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν δίνεται η έμφαση που απαιτείται στην πρόληψη των νόσων παρά στη θεραπεία τους. Η απαλλαγή από νόσους των ζώων θεωρείται γενικά ως ένα παγκόσμιο δημόσιο αγαθό, που προστατεύει την υγεία των ζώων και τη δημόσια υγεία, όπως τονίζεται στο σχέδιο «Ένας κόσμος για όλους, υγεία για όλους», που ανέπτυξαν η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), ο OIE (Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων) και ο FAO (Οργανισμός Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών). Η σημασία της δεν περιορίζεται στην αγροτική οικονομία, αλλά έχει αντίκτυπο στο σύνολο της κοινωνίας. Ενώ πάντα θα συμβαίνουν ζωοϋγειονομικές κρίσεις, η αξιολόγηση της ΚΠΥΖ κατέδειξε την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στην πρόληψη των νόσων και στην ταχεία και αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων, προκειμένου να περιοριστεί η συχνότητα και η κλίμακα των επιζωοτιών. Το έλλειμμα αυτό εκδηλώνεται στον ανεπαρκή συντονισμό της επιτήρησης και της παρακολούθησης των νόσων των ζώων, όπως αναφέρεται ανωτέρω· στην αδυναμία προώθησης, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέτρων βιοπροφύλαξης στις εκμεταλλεύσεις για την πρόληψη επιζωοτιών· στην απουσία στρατηγικής εμβολιασμού για την καλύτερη πρόληψη και έλεγχο των επιζωοτιών· τέλος, στις στερούμενες συνοχή διατάξεις για την κατάρτιση, σε ζωοϋγειονομικά θέματα, ατόμων που ασχολούνται με ζώα.

Το εμπόριο ζώντων ζώων στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης

10. Ενώ τα προβλήματα που περιγράφηκαν προηγουμένως εντάσσονται στις θεματικές κατηγορίες, τόσο η ομάδα καθοδήγησης για την αξιολόγηση της ΚΠΥΖ όσο και η ευρεία δημόσια διαβούλευση ανέδειξαν τα προβλήματα του ενδοενωσιακού εμπορίου που εμπίπτουν σε περισσότερες από μία από αυτές τις κατηγορίες. Πρώτον, οι ισχύοντες κανόνες υγειονομικού ελέγχου για το ενδοενωσιακό εμπόριο δεν είναι πάντοτε ανάλογοι προς τους ζωοϋγειονομικούς κινδύνους που ενέχουν οι μετακινήσεις. Συγκεκριμένα, ορισμένες χαμηλής επικινδυνότητας μετακινήσεις απαιτείται να τηρούν αυστηρότερες απαιτήσεις από ό,τι είναι αναγκαίο. Δεύτερον, σε πολλές περιπτώσεις, επαναλαμβάνονται ταυτόσημες διαδικασίες, γεγονός που αυξάνει τη διοικητική επιβάρυνση που συνδέεται με τις μετακινήσεις. Τρίτον, η έννοια της διαμερισματοποίησης έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ορισμένους τομείς, αλλά δεν έχει ακόμα επεκταθεί και σε άλλα κατάλληλα τμήματα της ενωσιακής νομοθεσίας για την υγεία των ζώων, ωστόσο, στο μέλλον, θα μπορούσε να επεκταθεί.

2.     Ανάλυση της επικουρικότητας: δικαιολογείται η ανάληψη δράσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση για λόγους επικουρικότητας;

11. Τα άρθρα 43, 114 και 168 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρέχουν τη νομική βάση για τη λήψη νομοθετικών μέτρων εκ μέρους της ΕΕ για την υγεία των ζώων, καθώς τα εν λόγω μέτρα αποτελούν ουσιαστικό μέρος της πολιτικής της ΕΕ στον τομέα της γεωργίας, της δημόσιας υγείας και της προστασίας των καταναλωτών, του εμπορίου και της ενιαίας αγοράς.

12. Η ανάγκη για δράση περνά το «τεστ αναγκαιότητας» και το «τεστ προστιθεμένης αξίας». Οι στόχοι της πολιτικής για την υγεία των ζώων δεν μπορούν να επιτευχθούν από τα κράτη μέλη με μονομερείς ενέργειες· μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα με την εναρμονισμένη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε πολύ γενικές γραμμές, η καλή υγεία των ζώων παρέχει οφέλη όχι μόνο σε ιδιωτική βάση, στους συγκεκριμένους κατόχους και ιδιοκτήτες επιμέρους ζώων, αλλά είναι ένα δημόσιο αγαθό με ευρύτερα κοινωνικά οφέλη. Ο μεταδοτικός και διασυνοριακός χαρακτήρας πολλών νόσων των ζώων σημαίνει ότι μια κοινή προσέγγιση είναι πιθανό να έχει το μεγαλύτερο συνολικό όφελος, παρά μια σειρά μεμονωμένων ενεργειών. Επομένως, τόσο σε «καιρό ειρήνης» όσο και σε περίπτωση εκδήλωσης επιζωοτίας, το κόστος που συνεπάγεται η απουσία δράσης σε επίπεδο ΕΕ είναι δυνητικά πολύ μεγαλύτερο από το κόστος της κοινής προσπάθειας.

13. Κατά τις επιζωοτίες που εκδηλώθηκαν τα τελευταία χρόνια καταδείχθηκαν τα οφέλη των εναρμονισμένων κανόνων για την πρόληψη, την κοινοποίηση, την καταπολέμηση και την εκρίζωση των νόσων των ζώων σε επίπεδο ΕΕ. Οι κρίσεις αυτές απέδειξαν την ικανότητα της ΕΕ να αντιδρά ταχέως, να περιορίζει την εξάπλωση των νόσων και να ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις τους. Αυτό οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στην εναρμονισμένη προσέγγιση για την καταπολέμηση των νόσων. Το ισχύον σύστημα επιτρέπει επίσης την ανάπτυξη βιώσιμων προγραμμάτων επιτήρησης και παρακολούθησης με την παροχή συγχρηματοδότησης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά το παρελθόν, χάρη στην εναρμονισμένη προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την καταπολέμηση των νόσων, η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν σε θέση να προασπίσει τα συμφέροντα των κρατών μελών της στη διεθνή σκηνή.

14. Η διασυνοριακή εξάπλωση νόσων των ζώων αποτελεί μόνιμη απειλή για τους κτηνοτρόφους και τα κράτη μέλη, δεδομένου ότι μπορεί να έχει σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Πολλές νόσοι μπορούν εύκολα να εξαπλωθούν από χώρα σε χώρα και μπορούν να λάβουν διαστάσεις πανδημίας. Τα άγρια ζώα μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό επιδημιολογικό ρόλο στη μετάδοση νόσων των ζώων και οι κινήσεις τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθούν ή να περιοριστούν μεταξύ των κρατών μελών (για παράδειγμα, η κλασική πανώλη των χοίρων σε αγριόχοιρους συνιστά δυνητική απειλή για εκτρεφόμενους χοίρους). Για τον λόγο αυτό απαιτούνται μέτρα ελέγχου και εναρμονισμένα συστήματα επιτήρησης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

15. Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, η μελλοντική νομοθεσία θα πρέπει να επιβεβαιώνει την εκτεταμένη αρμοδιότητα που έχει ήδη δοθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα αυτό κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η οποία είναι ευρέως αποδεκτή από τα κράτη μέλη και τους παράγοντες του κλάδου.

3.     Στόχοι της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι πολιτικής;

16. Η ΕΕ ως σύνολο εργάζεται για την εκπλήρωση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»[1]. Οι στόχοι για την υγεία των ζώων θα πρέπει να υποστηρίζουν αυτούς τους καίριας σημασίας γενικούς στόχους, μειώνοντας τον κίνδυνο αρνητικών οικονομικών, κοινωνικών (συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας υγείας) και περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κακή υγεία των ζώων ή από τις επιζωοτίες· και, συνεπώς, υποστηρίζοντας την οικονομική ασφάλεια και την επιτυχία των κατόχων ζώων, ιδίως των γεωργών, και, ως εκ τούτου, συμβάλλοντας στην έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.

17. Αξίζει να υπενθυμίσουμε εδώ ότι οι ζωοϋγειονομικοί στόχοι εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Η καλή υγεία των ζώων αποτελεί βασικό παράγοντα για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της διατηρησιμότητας της εσωτερικής αγοράς· ιδίως, μάλιστα, στον τομέα των τροφίμων, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος ενιαίος τομέας της οικονομίας στην ΕΕ. Υπάρχει αναπόφευκτα αλληλεπικάλυψη και αλληλεπίδραση με άλλους τομείς πολιτικής, όπως η καλή μεταχείριση των ζώων, η ασφάλεια των τροφίμων, η διατροφή των ζώων, τα κτηνιατρικά φάρμακα και οι επίσημοι έλεγχοι αλλά και με ευρύτερα γεωργικά και περιβαλλοντικά ζητήματα όπως τα χωροκατακτητικά αλλόχθονα είδη.

18. Οι γενικοί στόχοι της ενωσιακής πολιτικής για την υγεία των ζώων όπως περιγράφονται στη στρατηγική της ΕΕ για την υγεία των ζώων 2007-2013 είναι οι εξής:

- η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου δημόσιας υγείας και ασφάλειας των τροφίμων με την ελαχιστοποίηση της επίπτωσης βιολογικών και χημικών κινδύνων στον άνθρωπο·

- η προώθηση της υγείας των ζώων με την πρόληψη/μείωση της επίπτωσης των νόσων των ζώων και, με αυτόν τον τρόπο, η υποστήριξη της κτηνοτροφίας και της αγροτικής οικονομίας·

- η βελτίωση της οικονομικής ανάπτυξης/συνοχής/ανταγωνιστικότητας με την εξασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των αγαθών και των ανάλογων μετακινήσεων ζώων·

- η προώθηση πρακτικών κτηνοτροφίας και καλής μεταχείρισης των ζώων που προλαμβάνουν τις ζωοϋγειονομικές απειλές και ελαχιστοποιούν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο, με σκοπό την υποστήριξη της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

19. Ειδικότερα η καλή μεταχείριση των ζώων έχει στενή σχέση με την υγεία των ζώων και οι στόχοι για την υγεία των ζώων πρέπει να λαμβάνουν πλήρως υπόψη τις ανάγκες της καλής διαβίωσης των ζώων, σύμφωνα με το άρθρο 13 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

20. Οι γενικοί αυτοί στόχοι αποδεικνύουν ότι η βάση για τη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ευρύτερη από την πρόληψη απλώς και μόνο των προβλημάτων δημόσιας υγείας ή υγείας των ζώων ή τη διασφάλιση της οικονομικής ασφάλειας των κτηνοτρόφων. Το πεδίο εφαρμογής των τυχόν νέων μέτρων θα χρειαστεί να συμπεριλάβει όχι απλώς δεσποζόμενα ζώα (συμπεριλαμβανομένων των ζώων παραγωγής, των ζώων που χρησιμοποιούνται για την εργασία, τον αθλητισμό, την αναψυχή ή την επίδειξη, των ζώων συντροφιάς και των ζώων που χρησιμοποιούνται στην έρευνα) αλλά επίσης, ως ένα βαθμό, άγρια ζώα, εφόσον η κακή τους υγεία μπορεί να διακυβεύσει οποιονδήποτε από τους στόχους αυτούς.

21. Σκοπός του εγχειρήματος είναι να οικοδομηθεί ένα απλούστερο και συνεκτικότερο νομικό πλαίσιο για την υγεία των ζώων, που θα βασίζεται στη χρηστή διακυβέρνηση και θα συμβαδίζει με τα διεθνή πρότυπα (π.χ. OIE).

22. Η έκθεση περιγράφει αναλυτικότερα τους ειδικούς και τους λειτουργικούς στόχους της νομοθεσίας για την υγεία των ζώων.

4.     Επιλογές πολιτικής

23. Για την επίλυση των προβλημάτων που εντοπίστηκαν και την επίτευξη των προαναφερθέντων επιχειρησιακών στόχων, εξετάσαμε τις 5 επιλογές πολιτικής που αναφέρονται στη συνέχεια.

24. Επιλογή 1: Καμία ενέργεια (δηλαδή: συνέχιση της σημερινής πολιτικής). Σύμφωνα μ’ αυτή την επιλογή, θα εξακολουθούσαν να ισχύουν οι σημερινοί ζωοϋγειονομικοί κανόνες, με τεχνικές ενημερώσεις και προσαρμογές που θα επέρχονταν όταν υπήρχε ανάγκη αλλά χωρίς ένα οριζόντιο πλαίσιο που θα θέσπιζε γενικούς στρατηγικούς στόχους. Όπου θα ήταν δυνατόν, θα χρησιμοποιούνταν τα υφιστάμενα ρυθμιστικά εργαλεία για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.

25. Επιλογή 2: Απλούστευση της ισχύουσας νομοθεσίας, χωρίς σημαντικές αλλαγές στο περιεχόμενο ή στην πολιτική. Η επιλογή αυτή θα καθιστούσε δυνατή τη συγκέντρωση όλης της ισχύουσας νομοθεσίας για την υγεία των ζώων σε ένα μεγάλο νομοθέτημα, αλλά δεν θα επέφερε καμία σημαντική αλλαγή στο περιεχόμενο της νομοθεσίας καθαυτό. Οι αλλαγές θα πραγματοποιούνταν μόνο όταν το απαιτούσαν οι περιστάσεις και για λόγους συμμόρφωσης με τη Συνθήκη της Λισαβόνας.

26. Επιλογή 3: Ισχύον νομικό πλαίσιο με περισσότερη αυτορρύθμιση. Η επιλογή αυτή θα συμπλήρωνε την τρέχουσα πολιτική για την υγεία των ζώων και την ισχύουσα νομοθεσία με πρόσθετες πρωτοβουλίες μη ρυθμιστικού χαρακτήρα (η αυτορρύθμιση ορίζεται από την Επιτροπή ως «εθελοντικές συμφωνίες μεταξύ ιδιωτικών φορέων για την επίλυση προβλημάτων με την ανάληψη δεσμεύσεων μεταξύ τους»).

27. Επιλογή 4: Ένα νέο, απλουστευμένο, ευέλικτο, γενικό νομοθετικό πλαίσιο για τα θέματα υγείας των ζώων, που θα βασίζεται στην επίτευξη ορισμένων αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας των ζώων. Στο πλαίσιο αυτής της επιλογής, ένα νέο απλουστευμένο νομικό πλαίσιο θα καθόριζε τις αρχές και τους στόχους της πολιτικής για την υγεία των ζώων που θα απαιτούνταν για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων. Τα αποτελέσματα, όπως ορισμένα ζωοϋγειονομικά πρότυπα και συναφή πρότυπα δημόσιας υγείας, θα έπρεπε να συμφωνηθούν σε επίπεδο ΕΕ. Ωστόσο, το πλαίσιο θα ήταν ευέλικτο, ώστε να δίνεται η δυνατότητα στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τους κανόνες της ΕΕ, καταλλήλως, σύμφωνα με τις τοπικές συνθήκες για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων.

28. Επιλογή 5: Ένα νέο περιοριστικό νομοθετικό πλαίσιο για τα θέματα υγείας των ζώων, με βάση τον καθορισμό ειδικών διαδικασιών και προτύπων πολιτικής για την υγεία των ζώων. Στο πλαίσιο αυτής της επιλογής, ένα νέο σφαιρικό νομικό πλαίσιο θα όριζε τις αρχές και τους στόχους της υγείας των ζώων. Το εν λόγω πλαίσιο θα καθόριζε ειδικά πρότυπα για ζωοϋγειονομικούς κανόνες και διαδικασίες που θα απαιτούνταν σε όλα τα κράτη μέλη, και θα παρείχε ελάχιστη ευελιξία στα κράτη μέλη για να προσαρμόσουν τους κανόνες στις διαφορετικές τους περιστάσεις.

5.     Εκτίμηση επιπτώσεων

Επιλογή 1 – Διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης

29. Για την ορθή σύγκριση των επιλογών, χρησιμοποιείται η επιλογή 1, δηλαδή η συνέχιση της σημερινής πολιτικής για την υγεία των ζώων, ως η βασική γραμμή πολιτικής και οι επιπτώσεις των άλλων επιλογών θα αξιολογηθούν σε σχέση μ’ αυτήν.

30. Η επιλογή να μην υπάρξει μεταβολή πολιτικής έχει ήδη απορριφθεί τόσο από την εκτίμηση επιπτώσεων για τη στρατηγική σχετικά με την υγεία των ζώων όσο και από την αξιολόγηση της ΚΠΥΖ, και, ως εκ τούτου, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να δικαιολογηθεί. Καμία αλλαγή σημαίνει τη συνέχιση της σημερινής πορείας σε επίπεδο EE για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που αφορούν την υγεία των ζώων και των προβλημάτων που εντοπίζονται στην έκθεση.

Επιλογή 2 – Απλούστευση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου χωρίς σημαντική αλλαγή πολιτικής

31. Η επιλογή αυτή προϋποθέτει ότι θα υπάρξει απλούστευση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, με τη συγκέντρωση των διάφορων πράξεων της ισχύουσας νομοθεσίας σε μία γενική νομοθετική πράξη αλλά δεν περιλαμβάνει τους πολιτικούς στόχους και τις εξελίξεις που περιγράφονται στη στρατηγική για την υγεία των ζώων.

32. Η πολιτική για την υγεία των ζώων δεν θα μεταβληθεί σημαντικά· τα οφέλη που συνδέονται με τη συγκεκριμένη επιλογή είναι αποκλειστικά οφέλη από την απλούστευση της νομοθεσίας. Με τη συγκέντρωση όλης της ισχύουσας νομοθεσίας σε ένα κείμενο, θα υπάρξει κάποια βελτίωση της απλότητας και θα αποφευχθούν αλληλεπικαλύψεις.

33. Ωστόσο, η ισχύουσα νομοθεσία δεν βασίζεται σε κάποιο σύνολο αρχών με γενική συνοχή, έτσι, η συγκέντρωση όλων των πράξεων σε μία νομοθετική πράξη θα οδηγούσε σε ένα μακρύ κατάλογο πράξεων του υφιστάμενου κεκτημένου, δηλαδή σε πολύ μέτρια αποτελέσματα όσον αφορά την πραγματική απλούστευση· συνεπώς, οι στόχοι που καθορίζονται με τη στρατηγική για την υγεία των ζώων, δεν θα επιτυγχάνονταν.

Επιλογή 3 – Ισχύον νομικό πλαίσιο με περισσότερη αυτορρύθμιση

34. Η επιλογή αυτή συνίσταται κυρίως στη λήψη μη κανονιστικών μέτρων που θα εφαρμοστούν με τους πόρους που είναι διαθέσιμοι σήμερα και δεν θα προκαλέσουν πρόσθετη διοικητική επιβάρυνση. Τα μέτρα αυτά θα περιλάμβαναν την Επιτροπή και/ή τα κράτη μέλη είτε στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών και βέλτιστων πρακτικών για τη βελτίωση των ζωοϋγειονομικών μέτρων είτε στην ενθάρρυνση των παραγόντων του κλάδου να το πράξουν. Τα μέτρα θα συμπλήρωναν το ισχύον νομικό πλαίσιο για την υγεία των ζώων και θα επιδίωκαν να επιτύχουν καλύτερη πρόληψη των νόσων των ζώων. Η επικαιροποίηση της νομοθεσίας θα γινόταν τμηματικά και κατά περίπτωση, για να συμβαδίζει με τις νέες απαιτήσεις (όπως οι νέες διαδικασίες λήψης αποφάσεων μετά την έναρξη ισχύος της συνθήκης της Λισαβόνας) ή με τις τεχνολογικές εξελίξεις.

35. Γενικά, η παροχή κατευθυντήριων γραμμών και η προώθηση βέλτιστων πρακτικών για ζωοϋγειονομικά μέτρα θα συμβάλουν στην καλύτερη ενημέρωση των κατόχων ζώων και άλλων παραγόντων της τροφικής αλυσίδας όσον αφορά τα ζωοϋγειονομικά μέτρα, τους κινδύνους νόσων των ζώων και τις ευθύνες των πράξεών τους. Εάν οι κάτοχοι ζώων είναι καλύτερα ενημερωμένοι σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για την πρόληψη των νόσων, είναι πιθανότερο να εφαρμόσουν μέτρα βιοπροφύλαξης και επιτήρησης, τα οποία θα ήταν σημαντικά γι’ αυτούς, επειδή θα μείωναν τη συχνότητα και τις επιπτώσεις των νόσων των ζώων.

36. Ωστόσο, αυτές οι ενέργειες δεν θα είναι υποχρεωτικές. Βασίζονται στην προθυμία των παραγόντων του κλάδου να αναπτύξουν κατευθυντήριες γραμμές κατά πρώτο λόγο· και, κατά δεύτερο λόγο, στη συνεργασία των κατόχων ζώων, οι οποίοι θα ακολουθήσουν σε εθελοντική βάση τις κατευθυντήριες αυτές γραμμές, σε συνθήκες στις οποίες δεν θα είναι πάντοτε προς άμεσο συμφέρον τους η εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών. Συνεπώς, τα πραγματικά αποτελέσματα από την εφαρμογή αυτής της επιλογής στην πράξη είναι πολύ αβέβαια, δεδομένου ότι κινούνται μεταξύ δύο άκρων: καμία αλλαγή στο ένα άκρο και ενδεχομένως αρκετά θετικός αντίκτυπος στο άλλο άκρο.

Επιλογή 4 – Ευέλικτο γενικό νομοθετικό πλαίσιο για τα θέματα υγείας των ζώων

37. Ο οικονομικός και υγειονομικός αντίκτυπος της επιλογής 4 αναμένεται να είναι σε μεγάλο βαθμό θετικός. Πρώτον, υπάρχουν τα αναμενόμενα οφέλη από τη μείωση της επίπτωσης της νόσου. Συνολικά, οι πόροι θα είναι καλύτερα στοχοθετημένοι ανάλογα με την επικινδυνότητα, πράγμα που εξοικονομεί χρόνο και χρήμα. Θα αναπτυχθεί μια στρατηγική για την καλύτερη δυνατή χρήση των εμβολίων, στρατηγική η οποία μπορεί να έχει θετικό οικονομικό αντίκτυπο χάρη στη μείωση της επίπτωσης των νόσων των ζώων σε συνδυασμό με όλες τις συνακόλουθες θετικές συνέπειες.

38. Αναμφίβολα θα υπάρχει αντίκτυπος αρχικά από την ανάγκη εξοικείωσης με το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τους κτηνοτρόφους και λοιπούς κατόχους ζώων καθώς και τις αρμόδιες αρχές. Ωστόσο η πρωτοβουλία αυτή αποσκοπεί στην απλούστευση της ισχύουσας νομοθεσίας, επομένως, θεωρείται ότι οποιαδήποτε επιβάρυνση θα είναι πράγματι πολύ περιορισμένη ενώ θα εισαχθούν παρεκκλίσεις κατά περίπτωση. Στις περιπτώσεις που ενδέχεται να εισαχθούν νέα μέτρα, όπως μέτρα για τη βιοπροφύλαξη, αυτά θα βασίζονται στην προσφορά δυνατοτήτων και κινήτρων για βελτίωση παρά στην εφαρμογή υποχρεωτικών μέτρων. Αυτό σημαίνει π.χ. ότι η πρόσθετη εξοικείωση και η εφαρμογή θα είναι επιλογή του κτηνοτρόφου ή του υπευθύνου επιχείρησης για να προκύψουν οφέλη (οικονομικά και ζωοϋγειονομικά). Λόγω ακριβώς της φύσης των νόσων των ζώων, η τακτική ενημέρωση των κανόνων που ισχύουν αποτελεί ήδη συνήθη διαδικασία· η εφάπαξ δαπάνη για την εξοικείωση είναι πιθανό να ενσωματωθεί στις συνήθεις δαπάνες λειτουργίας. Μακροπρόθεσμα, το απλουστευμένο και πιο συνεκτικό στρατηγικό πλαίσιο αναμένεται να αποβεί προς όφελος όλων, ειδικότερα δε, αναμένεται να έχει περισσότερο νόημα για εκείνους που μαθαίνουν τις υποχρεώσεις τους για πρώτη φορά (π.χ. για τους νέους κτηνοτρόφους).

39. Συνολικά και μακροπρόθεσμα, μπορεί εύλογα να υποτεθεί ότι ένα απλουστευμένο και ευέλικτο πλαίσιο που ορίζει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα θα επιβάλλει μικρότερη διοικητική επιβάρυνση στην κτηνοτροφία και τις συναφείς βιομηχανίες και στους κατόχους ζώων σε σύγκριση με το περιοριστικό πλαίσιο της επιλογής 5. Αυτό εξηγείται ως εξής: η εγγενής του ευελιξία συνεπάγεται ότι οι υποχρεώσεις και οι απαιτήσεις θα μπορούσαν να προσαρμοστούν στις εθνικές ή περιφερειακές συνθήκες, με τη θέσπιση παρεκκλίσεων, κατά περίπτωση, για καταστάσεις χαμηλής επικινδυνότητας και με την παροχή της δυνατότητας στα κράτη μέλη να προσαρμόζουν τυχόν διοικητικές υποχρεώσεις μόνο σε ό, τι είναι απολύτως απαραίτητο, με βάση μια εύλογη εκτίμηση της επικινδυνότητας.

40. Υπάρχουν τρία παραδείγματα που κρίθηκαν ιδιαίτερα σημαντικά, ώστε να αναλυθούν λεπτομερέστερα: η βιοπροφύλαξη, το εμπόριο και ο εμβολιασμός, που παρατίθενται στο κείμενο της έκθεσης και με περισσότερες λεπτομέρειες στα συνοδευτικά παραρτήματα της έκθεσης. Στον πίνακα 5.2 της βασικής έκθεσης δίνεται συνοπτικά ένα παράδειγμα του δυνητικού αντικτύπου στον διοικητικό φόρτο.

41. Όπως προαναφέρθηκε, αναμένεται ένας ελαφρώς θετικός κοινωνικός αντίκτυπος όσον αφορά την ευελιξία της κτηνιατρικής αγοράς εργασίας και, ιδίως, ορισμένα οφέλη από την επίτευξη του ίδιου επιπέδου ασφάλειας των ζώων και των ζωικών προϊόντων.

42. Αν υποτεθεί ότι υπάρχει μειωμένη επίπτωση επιζωοτιών, μπορούμε να υπολογίσουμε με παρέκταση πολλές άλλες θετικές περιβαλλοντικές συνέπειες. Οι νόσοι ζώων που διαπιστώνονται σε δεσποζόμενα ζώα μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε άγρια ζώα (για παράδειγμα, η γρίπη των πτηνών, αφού τα άγρια πτηνά μπορούν όχι μόνο να μεταδώσουν τη νόσο σε οικόσιτα πουλερικά αλλά επίσης να μολυνθούν από οικόσιτα πουλερικά). Συνεπώς, η περιορισμένη επίπτωση των νόσων αναμένεται να έχει συνολικά θετικό αντίκτυπο για την άγρια πανίδα.

Επιλογή 5 – Περιοριστικό γενικό νομοθετικό πλαίσιο για τα θέματα υγείας των ζώων

43. Η επιλογή 5 είναι πιθανό να οδηγήσει σε σημαντική μείωση της επίπτωσης των νόσων των ζώων στην ΕΕ, με όλα τα συναφή οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη που αναλύθηκαν λεπτομερώς στην έκθεση. Ωστόσο, η επιλογή 5 είναι πιθανό να επιφέρει σημαντική διοικητική επιβάρυνση. Επιπλέον, οι πιο περιοριστικοί κανόνες ενδέχεται να καταστούν παρωχημένοι πολύ πιο γρήγορα με τις περιβαλλοντικές και τεχνολογικές αλλαγές.

44. Η επιλογή 5 αναμένεται να επιφέρει μείωση των νόσων των ζώων, αλλά είναι δύσκολο να υποστηριχθεί με βεβαιότητα ότι η απαίτηση ταυτόσημων προτύπων παντού, όπως στην επιλογή 5, θα έχει καλύτερο ή χειρότερο αποτέλεσμα από μια ορθά εφαρμοζόμενη προσέγγιση βάσει επικινδυνότητας, όπως στην επιλογή 4. Αυτό εξαρτάται από το επίπεδο χρήσης πόρων και από τα καθοριζόμενα πρότυπα. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει (εφόσον υποτεθεί ότι σε κάθε επιλογή θα διατεθεί το ίδιο επίπεδο πόρων) ότι μια ορθή χρήση των πόρων βάσει επικινδυνότητας θα έχει πιο θετικά αποτελέσματα από ένα ενιαίο πρότυπο που θα εφαρμόζεται παντού.

45. Η διοικητική επιβάρυνση για τα κράτη μέλη είναι πιθανώς πολύ μεγάλη μ’ αυτή την επιλογή. Το μέγεθος της επιβάρυνσης θα εξαρτηθεί από το πώς ακριβώς θα εφαρμοστεί η επιλογή, αλλά εάν υπάρχουν απαιτήσεις για τα κράτη μέλη να παράσχουν κατάρτιση για τους κατόχους ζώων, καθώς και να σχεδιάσουν, να εφαρμόσουν και να επιβάλουν νέα ζωοϋγειονομικά μέτρα όσον αφορά τη βιοπροφύλαξη και την επιτήρηση, η επιβάρυνση θα είναι σημαντική.

46. Το περιοριστικό νομοθετικό πλαίσιο θα καθορίσει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που πρέπει να αποκτηθούν στο πλαίσιο της κατοχύρωσης επαγγελματικών προσόντων και της κατάρτισης για επίσημους και εγκεκριμένους κτηνιάτρους σε επίπεδο ΕΕ. Η εξασφάλιση ότι οι κτηνίατροι έχουν τις ίδιες γνώσεις και δεξιότητες σε όλη την ΕΕ θα διευκολύνει το έργο των επίσημων και εγκεκριμένων κτηνιάτρων σε άλλα κράτη μέλη χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο τα υγειονομικά πρότυπα.

47. Αναμένεται θετικός, γενικά, περιβαλλοντικός αντίκτυπος από την εφαρμογή της επιλογής 5, σε μεγάλο βαθμό όμοιος με εκείνον που περιγράφεται στην επιλογή 4. Είναι γεγονός ότι, οι υποχρεωτικές ενέργειες αναμένεται, ενδεχομένως, ότι θα παραγάγουν θετικότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο, παρόμοιο με εκείνον που αναφέρθηκε για την επιλογή 4. Ωστόσο, η μεγαλύτερη ακαμψία της επιλογής 5 μπορεί να συνεπάγεται ότι τα μέτρα θα είναι λιγότερο ευπροσάρμοστα σε ειδικές περιβαλλοντικές συνθήκες, ίσως με αποτέλεσμα ορισμένες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, καθώς και στην καλή μεταχείριση των ζώων. Είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθεί ακόμη και η σχετική κατεύθυνση πορείας στην επιλογή αυτή, πόσο μάλλον να ποσοτικοποιηθούν οι αναμενόμενες επιπτώσεις.

6.     Σύγκριση των επιλογών

48. Συνολικά, η επιλογή 4 φαίνεται ότι είναι η καταλληλότερη για την επίτευξη ενός ικανοποιητικού επιπέδου αποτελεσματικότητας, αποδοτικότητας και συνοχής με τους στόχους της ΕΕ. Αναμένεται ότι θα επιτύχει τους κύριους στόχους, προσφέροντας τη σαφήνεια και τη συνοχή μιας συνολικής στρατηγικής και ενός συνολικού πλαισίου, αλλά αφήνοντας περιθώρια ευελιξίας, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν σε ορισμένα κράτη μέλη ή περιοχές και να διευκολύνεται η προσαρμογή στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες. Επομένως, είναι επίσης η επιλογή που σέβεται περισσότερο τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Οι επιλογές 2 και 3, ενώ εξασφαλίζουν περισσότερη συνέχεια με το παρόν πλαίσιο, δεν παρέχουν καμία εγγύηση θετικών αποτελεσμάτων, και διατηρούν το υφιστάμενο χαοτικό πλήθος νομοθετικών πράξεων. Η επιλογή 5 αναμένεται ότι θα οδηγήσει στην επίτευξη του στόχου της απλούστευσης, με μια σφαιρική στρατηγική και ένα σφαιρικό πλαίσιο, αλλά ενδέχεται να είναι υπερβολικά άκαμπτη για να προσαρμοστεί με επιτυχία στις διαφορετικές συνθήκες σε όλη την Ένωση, γεγονός που θα υπονομεύσει τους ίδιους τους στόχους της.

49. Το κύριο πλεονέκτημα της επιλογής 4 είναι η ευελιξία της. Όπως σημειώθηκε παραπάνω, η φύση του γενικότερου πλαισίου στήριξης συνεπάγεται ότι για ορισμένα ειδικά μέτρα πολιτικής είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν τα εργαλεία που περιγράφονται σε γενικές γραμμές στις επιλογές 3 ή 5. Εάν θεωρηθεί ότι κάποιο ειδικό θέμα δεν χρειάζεται να καλυφθεί ή δεν ενδείκνυται να καλυφθεί από τη νομοθεσία, μπορούν να εισαχθούν τα εργαλεία της επιλογής 3 (ορισμένοι μηχανισμοί ή στοιχεία αυτορρύθμισης) ή να ενθαρρυνθεί η χρήση τους. Το πιο περιοριστικό νομοθετικό πλαίσιο που περιγράφεται στην επιλογή 5 θα μπορούσε να θεσπιστεί για ειδικά θέματα, είδη ή νόσους βάσει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων ή εκτελεστικών πράξεων στο πλαίσιο του ευέλικτου νομοθετικού πλαισίου, εάν κριθεί αναγκαία ή ενδεδειγμένη η έκδοση λεπτομερέστερων μέτρων.

Πίνακας 6.1: Σύγκριση των επιλογών 3-5

Στόχοι || Επιλογή 3 || Επιλογή 4 || Επιλογή 5

Αποτελεσματικότητα || Η επιλογή 3 έχει ένα φάσμα αποτελεσμάτων που κυμαίνονται από καμία αλλαγή σε σύγκριση με το βασικό σενάριο έως ένα σχετικά σημαντικό σύστημα αυτορρύθμισης. Η αποτελεσματικότητά της σε σχέση με την επίτευξη των στόχων είναι συνεπώς πιο πιθανό να είναι θετική παρά αρνητική. + || Η επιλογή 4 αναμένεται να είναι αποτελεσματική στην επίτευξη ή στην προσπάθεια υλοποίησης αυτών των στόχων. + || Η επιλογή 5 αναμένεται να είναι αποτελεσματική στην επίτευξη ή στην προσπάθεια υλοποίησης αυτών των στόχων, αλλά αναμένεται λιγότερο να διατηρήσει αυτή την αποτελεσματικότητα μακροπρόθεσμα, λόγω της έλλειψης ευελιξίας. +

Αποδοτικότητα || Η αποδοτικότητά της εξαρτάται από το ύψος των πόρων που θα διατεθούν για τη δημιουργία και λειτουργία ενός συστήματος αυτορρύθμισης. Ωστόσο, το σύστημα αυτό δεν θα απαιτεί χρονοβόρες νομοθετικές αλλαγές. +/- || Το ευέλικτο πλαίσιο θα απαιτήσει περιορισμένες δαπάνες εξοικείωσης· επειδή η εξοικείωση θα αναληφθεί κυρίως στο πλαίσιο των ήδη υφιστάμενων δικτύων κατάρτισης (π.χ. BTSF κ.λπ.), αναμένεται ότι η επιλογή αυτή θα είναι πιο κατανοητή και αποδοτική μακροπρόθεσμα για τους παράγοντες του κλάδου, τόσο τους κατόχους ζώων όσο και τα κράτη μέλη. ++ || Η επιλογή 5 είναι πιθανόν να απαιτήσει μεγαλύτερη διοικητική επιβάρυνση για την εξοικείωση και την υλοποίηση. Ενώ θα χαρίσει μεγαλύτερη συνοχή στη νομοθεσία και ενδέχεται να οδηγήσει σε συνολικό όφελος, η έλλειψη ευελιξίας σημαίνει ότι στον βαθμό που θα αλλάζουν οι περιστάσεις, θα απαιτούνται περισσότεροι πόροι για την αλλαγή της νομοθεσίας. +

Συνοχή με τους στόχους της ΕΕ || Δεν θα μπορούσε να επιτύχει τους στόχους που τίθενται στην ΣΥΖ της ΕΕ , που είναι η συγκέντρωση όλης της νομοθεσίας για την υγεία των ζώων στο ίδιο πλαίσιο. - || Θα μπορούσε να επιτύχει τον στόχο της στρατηγικής ΕΕ για την υγεία των ζώων, δηλαδή να συγκεντρώσει όλη τη νομοθεσία για την υγεία των ζώων σε ένα συνεκτικό και ευέλικτο πλαίσιο. Ευθυγραμμίζεται με την ευέλικτη προσέγγιση που εφαρμόστηκε αλλού και είναι πιθανότερο να επιτύχει τους επιχειρησιακούς στόχους στο τμήμα 3. ++ || Θα μπορούσε να επιτύχει τον στόχο της στρατηγικής της ΕΕ για την υγεία των ζώων που αφορά το ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο, αλλά η έλλειψη ευελιξίας συνεπάγεται μικρότερες πιθανότητες επίτευξης ορισμένων από τους επιχειρησιακούς στόχους, λόγω μικρότερης ικανότητας προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες περιστάσεις στο μέλλον. +

7.     Παρακολούθηση και αξιολόγηση

50. Απλοί και αξιόπιστοι δείκτες επιδόσεων θα συμβάλουν στη μέτρηση της προόδου που συντελείται. Αναμένεται ότι θα καλύπτουν τόσο τους υποχρεωτικούς δείκτες για την υγεία των ζώων όσο και τους προτρεπτικούς δείκτες που αφορούν την εμπιστοσύνη, τις προσδοκίες και τις αντιλήψεις των ευρωπαίων πολιτών.

51. Είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί ένα σύνολο από ακριβείς δείκτες που θα καταδεικνύουν πέρα από κάθε αμφιβολία ότι μια τέτοια ευρεία πρωτοβουλία όπως η νομοθεσία για την υγεία των ζώων έχει επιτύχει τους στόχους της. Ωστόσο, μια σειρά μετρήσεων στη διάρκεια ενός αρκετά άνετου χρονικού πλαισίου αναμένεται να παράσχει ένδειξη της γενικής κατεύθυνσης πορείας.

52. Παραδείγματα υποχρεωτικών δεικτών επιτυχίας είναι:

- η αναλογία των κτηνιατρικών δαπανών της ΕΕ για μέτρα εκρίζωσης και παρακολούθησης προς τα μέτρα έκτακτης ανάγκης·

- οι περιορισμοί (αριθμός περιοχών x διάρκεια των περιορισμών), εξαιτίας της εκδήλωσης εστιών νόσων που πρέπει να δηλώνονται υποχρεωτικά·

- ο αριθμός επιζωοτιών μεγάλης κλίμακας και των ζώων που έχουν θανατωθεί λόγω μέτρων εκρίζωσης·

- συνολικό κόστος και ζημίες για την ΕΕ, τα κράτη μέλη και τους κτηνοτρόφους και τους λοιπούς ενδιαφερόμενους λόγω επιζωοτιών·

- οι αποστολές που μεταφέρονται διασυνοριακά στο πλαίσιο του απλουστευμένου καθεστώτος·

- ο αριθμός των κύκλων κατάρτισης που λαμβάνουν οι κάτοχοι ζώων, ιδιαίτερα οι κτηνοτρόφοι.

53. Όπως σημειώνεται παραπάνω, η παρούσα εκτίμηση επιπτώσεων αποτελεί αναγκαστικά μια ευρεία επισκόπηση. Όταν θεσπίζονται ορισμένα μέτρα του παράγωγου δικαίου, θα χρειάζεται πιθανώς να συμπληρώνονται από ειδικότερες εκτιμήσεις επιπτώσεων και, στο πλαίσιο αυτό, θα χρειάζονται πολύ πιο εξειδικευμένοι δείκτες για κάθε μέτρο. Προβλέπεται ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθεί αξιολόγηση περίπου πέντε έτη μετά τη θέση σε εφαρμογή της στρατηγικής για την υγεία των ζώων, και τα αποτελέσματα θα διατεθούν για τη μελλοντική διαδικασία λήψης αποφάσεων.

[1]       Βλ. http://ec.europa.eu/europe2020/index_el.htm.