52013PC0857

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.           ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες η πρακτική άσκηση έγινε σημαντική δίοδος για την είσοδο στην αγορά εργασίας για τους νέους. Η ενίσχυση της απασχολησιμότητας και της παραγωγικότητας των νέων είναι το κλειδί που τους φέρνει στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, παρά το ότι οι περίοδοι πρακτικής άσκησης αποτελούν όλο και πιο πολύ ένα σύνηθες χαρακτηριστικό των αγορών εργασίας, η εξάπλωσή τους συνοδεύτηκε από αυξανόμενες ανησυχίες ως προς το μαθησιακό περιεχόμενο και τους όρους εργασίας. Για να διευκολύνουν πραγματικά οι περίοδοι πρακτικής άσκησης την πρόσβαση στην απασχόληση, πρέπει να παρέχουν ποιοτικό μαθησιακό περιεχόμενο και κατάλληλες όρους εργασίας και δεν θα πρέπει να λειτουργούν ως φθηνό υποκατάστατο των κανονικών θέσεων εργασίας.

Τον Δεκέμβριο του 2012 η Επιτροπή παρουσίασε δέσμη μέτρων για την απασχόληση των νέων[1], με την οποία ξεκίνησε, μεταξύ άλλων, το δεύτερο στάδιο της διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους για ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση[2], ύστερα από επανειλημμένες εκκλήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου[3] και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου[4]. Οι διαβουλεύσεις της Επιτροπής[5] για το θέμα, μαζί με άλλες μελέτες και έρευνες, εντόπισαν ορισμένα προβλήματα που αφορούν την πρακτική άσκηση στην ΕΕ σήμερα. Τα θέματα αυτά αφορούν δύο τομείς, ειδικότερα:

· ανεπαρκές μαθησιακό περιεχόμενο (δηλαδή ζητείται από τους ασκουμένους να κάνουν ασήμαντες εργασίες)· και

· ακατάλληλοι όροι εργασίας (πολύωρη εργασία, μη ικανοποιητική κάλυψη ασφάλισης υγείας και ασφάλειας ή έκθεση σε επαγγελματικούς κινδύνους ή μη καταβολή αμοιβής/αποζημίωσης, ασαφής νομική κατάσταση, επέκταση της διάρκειας κ.λπ.).

Επιπλέον, τα ενδιαφερόμενα μέρη τόνισαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό μη αμειβόμενων ή χαμηλά αμειβόμενων περιόδων πρακτικής άσκησης μπορεί να δημιουργήσει το πρόβλημα άνισης πρόσβασης[6] και να διαμορφώσει τάση για αντικατάσταση των μισθωτών εργαζομένων με ασκουμένους.[7] Επίσης, οι ασκούμενοι δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα αν θα λάβουν αμοιβή ή αποζημίωση ή δεν ενημερώνονται για τους κυριότερους όρους εργασίας όπως η ασφάλιση υγείας και ατυχημάτων ή το δικαίωμα αδείας.

Περισσότερη διαφάνεια ως προς το μαθησιακό περιεχόμενο και τους όρους εργασίας της πρακτικής άσκησης θα οδηγήσει σε πιο αποδοτική λειτουργία της αγοράς εργασίας. Το Ευρωβαρόμετρο του 2013 για την πρακτική άσκηση αφήνει να φανεί ότι θα μπορούσε να βελτιωθεί η διαφάνεια ως προς τους όρους εργασίας στις προκηρύξεις θέσεων πρακτικής άσκησης και τις σχετικές διαφημίσεις.

Τα ρυθμιστικά πλαίσια των κρατών μελών γενικά και η αυστηρότητα της κανονιστικής ρύθμισης ειδικότερα διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των διαφόρων ειδών πρακτικής άσκησης και μεταξύ των κρατών μελών. Σε ορισμένα κράτη μέλη δεν υπάρχει νομικός ορισμός της πρακτικής άσκησης. Ενώ ο τρέχων κατακερματισμός του ρυθμιστικού πλαισίου και η απουσία ποιοτικών κριτηρίων είναι γενικότερα αξιοσημείωτα, ένα κοινό πεδίο κατανόησης για το τι είναι η πρακτική άσκηση και ποιες είναι οι ελάχιστες προδιαγραφές μπορούν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη στις πολιτικές τους και τις ρυθμιστικές προσεγγίσεις τους. Τέλος, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός διακρατικών περιόδων πρακτικής άσκησης είναι πολύ μικρός[8], παρά τα υψηλά ποσοστά κινητικότητας των σπουδαστών, π.χ. στο πρόγραμμα Erasmus. Tο γεγονός αυτό σηματοδοτεί μια χαμένη ευκαιρία σε ό,τι αφορά τη μείωση της ανεργίας των νέων μέσω της κινητικότητας: οι διακρατικές περίοδοι πρακτικής άσκησης θα μπορούσαν να βοηθήσουν δραστικά τους νέους να βρουν δουλειά σε άλλο κράτος μέλος. Ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση θα μπορούσε να συντελέσει στην αύξηση του αριθμού των διακρατικών περιόδων πρακτικής άσκησης. Θα βοηθούσε να ξεπεραστεί ένα σημαντικό εμπόδιο στη διασυνοριακή κινητικότητα, η έλλειψη πληροφόρησης, σε έναν τομέα έντονου κατακερματισμού από πλευράς κανονιστικής ρύθμισης. Η ανάπτυξη ενός πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση έχει επίσης μεγάλη σημασία για την επέκταση του EURES στις περιόδους πρακτικής άσκησης, όπως ζήτησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα συμπεράσματα που διατύπωσε τον Ιούνιο του 2012[9].

Σε απάντηση της πολύ υψηλής ανεργίας των νέων σε αρκετά κράτη μέλη και σε συνέχεια προηγούμενων δεσμεύσεων, η Επιτροπή πρότεινε την έκδοση σύστασης για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία[10], την οποία εξέδωσε το Συμβούλιο στις 22 Απριλίου 2013[11]. Στην εν λόγω σύσταση καλούνται τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ότι όλοι οι νέοι ηλικίας έως 25 ετών λαμβάνουν προσφορά απασχόλησης καλής ποιότητας, συνεχή εκπαίδευση, μαθητεία ή άσκηση εντός τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που καθίστανται άνεργοι ή εξέρχονται από την επίσημη εκπαίδευση. Οι απαιτήσεις ως προς την ποιότητα των περιόδων πρακτικής άσκησης έχουν σημασία για την αποτελεσματική εφαρμογή της σύστασης.

Με βάση αυτά, η παρούσα πρόταση για σύσταση του Συμβουλίου επιδιώκει να εξασφαλίσει ότι οι περίοδοι πρακτικής άσκησης διευκολύνουν τη μετάβαση από την εκπαίδευση στην εργασία και, συνεπώς, αυξάνουν την απασχολησιμότητα των νέων. Στην πρόταση δίνονται κατευθύνσεις για την εξασφάλιση  υψηλού επιπέδου μαθησιακού περιεχομένου και κατάλληλων όρων εργασίας. Περιγράφεται επίσης ο τρόπος με τον οποίο η Επιτροπή θα υποστηρίξει τις ενέργειες των κρατών μελών μέσω ενός πλαισίου χρηματοδότησης της ΕΕ, ανταλλαγής καλών πρακτικών και παρακολούθησης. Καλύπτεται επίσης η πρακτική άσκηση σε περιβάλλον «ελεύθερης αγοράς», δηλαδή μεταξύ ασκουμένου και παρόχου της πρακτικής άσκησης (επιχείρηση, μη κυβερνητική οργάνωση ή κράτος) χωρίς την ανάμειξη τρίτου, η οποία πραγματοποιείται συνήθως μετά την ολοκλήρωση των σπουδών και/ή ως μέρος της αναζήτησης εργασίας. Η προτεινόμενη σύσταση δεν ασχολείται με την πρακτική άσκηση που αποτελεί τμήμα της απόκτησης τίτλου σπουδών ή της άδειας άσκησης επαγγέλματος (π.χ. ιατρική, αρχιτεκτονική κ.λπ.).

Η πρόταση συνοδεύεται από εκτίμηση αντικτύπου που παρουσιάζει τα αποτελέσματα της διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη, εξετάζει λεπτομερέστερα τα προβλήματα που αφορούν την πρακτική άσκηση, συζητά νομικά θέματα και πτυχές επικουρικότητας και προβλέπει ανάλυση των πιθανών λύσεων του προβλήματος.

2.           ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ

Δημόσια διαβούλευση

Η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων μερών για τα προβλήματα σχετικά με τις περιόδους πρακτικής άσκησης και τις δυνατές λύσεις.

Σε απάντηση της δημόσιας διαβούλευσης μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου 2012, οι ΜΚΟ, οι οργανώσεις νέων, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι πολίτες που απάντησαν υποστηρίζουν, γενικά, την πρωτοβουλία της Επιτροπής. Οι εργοδοτικές οργανώσεις, τα εμπορικά επιμελητήρια και τα κράτη μέλη, ενώ σε γενικές γραμμές υποστηρίζουν την πρωτοβουλία, αναφέρουν συχνά την ανάγκη να διατηρηθεί το πλαίσιο επαρκώς ευέλικτο για να ληφθεί υπόψη η ποικιλία των εθνικών πρακτικών.

Οι περισσότεροι από όσους απάντησαν συμφώνησαν με την ανάλυση της Επιτροπής (για γραπτή συμφωνία για την πρακτική άσκηση, σαφείς στόχους και μαθησιακό περιεχόμενο, περιορισμένη διάρκεια[12], επαρκή κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης κ.λπ.) Οι επιχειρήσεις και ορισμένες εργοδοτικές οργανώσεις πρόβαλαν το επιχείρησμα ότι θέματα σχετικά με την αμοιβή και την κοινωνική προστασία δεν εμπίπτουν στη δικαιοδοσία της ΕΕ.

Διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους·

Για την πρωτοβουλία «πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση» πραγματοποιήθηκε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους σε δύο στάδια, μεταξύ Οκτωβρίου 2012 και Φεβρουαρίου 2013. Οι κοινωνικοί εταίροι επανέλαβαν τη θέση που είχαν λάβει στη δημόσια διαβούλευση, με την πλευρά των συνδικαλιστικών ενώσεων να ζητά δυναμικότερη πρωτοβουλία και των εργοδοτών να ανησυχεί για την ευελιξία και την επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, δεν ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για πιθανή συμφωνία δυνάμει του άρθρου 154 ΣΛΕΕ.

Στις 11 Ιουνίου 2013 η ETUC, η BUSINESSEUROPE, η UEAPME και η CEEP παρουσίασαν ένα πλαίσιο δράσεων για την απασχόληση των νέων, απόρροια της προσοχής που δόθηκε κατά τον κοινωνικό διάλογο στην πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει σύσταση του Συμβουλίου για ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση. Οι κοινωνικοί εταίροι εξετάζουν το ενδεχόμενο να προβούν σε κοινές ενέργειες προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βάσει επερχόμενης πρότασης της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου για ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση.

Μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ)

Μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου 2013, πραγματοποιήθηκε δοκιμή στις ΜΜΕ για να εξεταστεί από την πλευρά του εργοδότη η ποιότητα της πρακτικής άσκησης που παρέχουν οι ΜΜΕ και να εκτιμηθεί το κόστος συμμόρφωσης με ενδεχόμενα μέτρα που θα συνεπάγεται το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την πρακτική άσκηση. Συνολικά, 914 ΜΜΕ απάντησαν στην έρευνα. Από τη δοκιμή αναδείχθηκε η σημασία της πρακτικής άσκησης για τη δημιουργία θέσεων εργασίας στις ΜΜΕ, αφού ένα μεγάλο μέρος αυτών που απάντησαν (71,9%) θεωρεί ότι η πρακτική άσκηση είναι ένας τρόπος για να επιλεγούν και να καταρτιστούν μελλοντικοί εργαζόμενοι. Επιβεβαιώθηκε επίσης ότι η πολύ μεγάλη πλειονότητα των ΜΜΕ (9 στις 10) δεν θα είχε πρόβλημα με τις προτεινόμενες συνιστώσες της ποιότητας.

Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου για τις περιόδους πρακτικής άσκησης

Τον Μάιο του 2013 διεξήχθη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου στις χώρες της ΕΕ-27 και στην Κροατία για να εκφραστούν ποσοτικά οι ανησυχίες για την ποιότητα της πρακτικής άσκησης. Τα αποτελέσματα αυτής της πρώτης αντιπροσωπευτικής έρευνας σε επίπεδο ΕΕ για το θέμα περιλαμβάνουν:

· επιβεβαίωση της μεγάλης διάδοσης της πρακτικής άσκησης: το 46% των ατόμων ηλικίας 18-35 ετών που συμμετείχαν στην έρευνα είχε ολοκληρώσει τουλάχιστον μια περίοδο πρακτικής άσκησης·

· μία στις τρεις περιπτώσεις πρακτικής άσκησης κρίθηκε μη ικανοποιητική όσον αφορά τους όρους εργασίας (25% όλων των περιόδων πρακτικής άσκησης), το μαθησιακό περιεχόμενο (18%) ή και τα δύο·

· βασικός παράγοντας για τον μικρό αριθμό διακρατικών περιόδων πρακτικής άσκησης (9%) είναι η έλλειψη πληροφόρησης: το 38% των πιθανώς ενδιαφερομένων ανέφεραν ότι είχαν ελλιπή ενημέρωση για τους κανονισμούς σχετικά με την πρακτική άσκηση σε άλλα κράτη μέλη.

Από μια οικονομετρική ανάλυση που βασίστηκε στα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου διαπιστώθηκε σημαντική σχέση μεταξύ της ποιότητας της πρακτικής άσκησης και της κατάληξης σε απασχόληση. Με άλλα λόγια, όσοι είχαν ολοκληρώσει υποτυπώδη πρακτική άσκηση δεν είχαν μεγάλες πιθανότητες να βρουν εργασία στη συνέχεια.

Εκτίμηση αντικτύπου

Το δεύτερο στάδιο διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους συνοδεύτηκε από αναλυτικό έγγραφο[13] σχετικά με τα προβλήματα που αφορούν την ποιότητα της πρακτικής άσκησης, στο οποίο δίνονται και πιθανές πολιτικές απαντήσεις.

Το εν λόγω έγγραφο πήρε τη μορφή πλήρους εκτίμησης αντικτύπου[14] το 2013 και συμπεριέλαβε στοιχεία που δεν ήταν διαθέσιμα πριν για τον αριθμό και την ποιότητα των περιόδων πρακτικής άσκησης και νέα στοιχεία για τη σχέση ποιότητας και επαγγελματικών προοπτικών. Στην εκτίμηση αντικτύπου προσδιορίστηκαν και αναλύθηκαν επιλογές πολιτικής για την αύξηση του ποσοστού ποιοτικών περιόδων πρακτικής άσκησης, ιδίως με την υιοθέτηση προτύπων «βέλτιστης πρακτικής» και την αποτροπή της προσφοράς υποτυπώδους πρακτικής άσκησης από τους εργοδότες. Αναλύονται, επίσης, νέες προτάσεις για διαφάνεια ώστε να είναι ευκολότερο για τους νέους να ξεχωρίζουν τις ποιοτικές προσφορές πρακτικής άσκησης.

Στην εκτίμηση αντικτύπου εξετάζονται τέσσερις επιλογές επιπλέον του βασικού σεναρίου:

· διαμόρφωση ενημερωτικού ιστότοπου·

· καθιέρωση προαιρετικού σήματος ποιότητας·

· πρόταση για σύσταση του Συμβουλίου· και

· πρόταση οδηγίας.

Η εκτίμηση αντικτύπου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η πλέον αποτελεσματική, αποδοτική και αναλογική λύση θα ήταν η υποβολή πρότασης από την Επιτροπή για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση που θα πρέπει να μεταφερθεί από τα κράτη μέλη στην εθνική πρακτική και/ή στο εθνικό νομικό σύστημα. 

Συνιστά στα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ώστε η σύναψη γραπτής συμφωνίας για την πρακτική άσκηση να είναι υποχρεωτική. Στη συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνονται πληροφορίες για τους μαθησιακούς στόχους της πρακτικής άσκησης, τους όρους εργασίας, αν παρέχεται αμοιβή/αποζημίωση, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις δυνάμει του ενωσιακού και εθνικού δικαίου, καθώς και τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης.

Επίσης, πρόσθετες απαιτήσεις για διαφάνεια θα έδιναν κίνητρα για πρακτική άσκηση ποιότητας και/ή αντικίνητρα για προσφορά υποτυπώδους πρακτικής άσκησης.

Σύμφωνα με την προτιμώμενη λύση, οι προκηρύξεις θέσεων πρακτικής άσκησης πρέπει να αναφέρουν αν η πρακτική άσκηση είναι αμειβόμενη ή όχι και, αν η πρακτική άσκηση είναι αμειβόμενη, το ύψος της αμοιβής/αποζημίωσης. Επιπλέον, θα πρέπει να ζητείται από τους παρόχους πρακτικής άσκησης να αναφέρουν το ποσοστό ασκουμένων στους οποίους προσέφεραν σύμβαση απασχόλησης μετά το τέλος της πρακτικής άσκησης.

3.           ΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Νομική βάση

Η νομική βάση της πρωτοβουλίας είναι τα άρθρα 153, 166 και 292 ΣΛΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 292 ΣΛΕΕ, το Συμβούλιο μπορεί να εκδώσει συστάσεις βάσει πρότασης της Επιτροπής στους τομείς αρμοδιότητας της ΕΕ.

Σύμφωνα με το άρθρο 153 ΣΛΕΕ, η Ένωση θα υποστηρίξει και θα συμπληρώσει τις δραστηριότητες των κρατών μελών στον τομέα, μεταξύ άλλων, των όρων εργασίας, της κοινωνικής ασφάλισης και της κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων, καθώς και την ενσωμάτωση των αποκλεισμένων από την αγορά εργασίας και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, η αμειβόμενη πρακτική άσκηση εμπίπτει στο άρθρο 153.

Για να καλυφθούν και οι περιπτώσεις μη αμειβόμενης πρακτικής άσκησης, το άρθρο 166 ΣΛΕΕ προστέθηκε ως συμπληρωματική νομική βάση. Στο άρθρο 166 αναφέρεται ότι η Ένωση εφαρμόζει πολιτική επαγγελματικής εκπαίδευσης, η οποία στηρίζει και συμπληρώνει τις δράσεις των κρατών μελών, σεβόμενη ταυτόχρονα πλήρως την αρμοδιότητα των κρατών μελών για το περιεχόμενο και την οργάνωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Συνεπώς, ανάλογα με το αν η πρακτική άσκηση είναι αμειβόμενη ή όχι, θα εφαρμόζεται αντίστοιχα το άρθρο 153 ή 166 ΣΛΕΕ.

Οι διατάξεις του άρθρου 153 ΣΛΕΕ δεν εφαρμόζονται στις αμοιβές (άρθρο 153 παράγραφος 5 ΣΛΕΕ). Ωστόσο, η τελευταία διάταξη δεν αντίκειται στην εξεύρεση λύσης σε προβλήματα που αφορούν τη διαφάνεια ως προς τις αμοιβές, αφού συνιστάται να διευκρινίζεται στη γραπτή συμφωνία για την πρακτική άσκηση αν θα υπάρχει αμοιβή ή όχι.

Αναλογικά, μπορούν να αναφερθούν άλλες νομοθετικές πράξεις της ΕΕ, όπως η οδηγία 91/533/ΕΟΚ για την υποχρέωση του εργοδότη να ενημερώνει τον εργαζόμενο για τους όρους που διέπουν τη σύμβαση ή τη σχέση εργασίας. Η εν λόγω οδηγία προβλέπει στο άρθρο 2 ότι:

«1. Ο εργοδότης οφείλει να γνωστοποιεί στον μισθωτό εργαζόμενο ..... τα ουσιώδη στοιχεία της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας.

2. Η πληροφόρηση της παραγράφου ...αναφέρεται κατ’ ελάχιστον στα ακόλουθα στοιχεία:

η) το αρχικό βασικό ποσό, τα άλλα συστατικά στοιχεία καθώς και η περιοδικότητα καταβολής της αμοιβής που δικαιούται ο εργαζόμενος...»[15]

Αντιστοίχως, η πρόταση οδηγίας για τους όρους εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών  στο πλαίσιο ενδοεπιχειρησιακής μετάθεσης[16] εξετάζει το θέμα της αμοιβής ως στοιχείο μιας επιστολής τοποθέτησης από τον εργοδότη ή μιας σύμβασης.

Η κατάρτιση αποτελεί κεντρικό στόχο στις πολιτικές της ΕΕ για την απασχόληση και την εκπαίδευση. Αποτελεί επίσης αναπόσπαστο μέρος της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων δυνάμει του άρθρου 45 ΣΛΕΕ, η οποία είναι θεμελιώδης ελευθερία που προστατεύεται από τη Συνθήκη. Δεδομένης της διακρατικής διάστασης της πρακτικής άσκησης, οι ενέργειες των επιμέρους κρατών μελών δεν θα επιτύχουν, από μόνες τους, τους στόχους της προτεινόμενης πρωτοβουλίας για σημαντική βελτίωση της ποιότητας της πρακτικής άσκησης που πραγματοποιείται στην ΕΕ.

Τέλος, ο χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιέχει επίσης δικαιώματα και ελευθερίες που μπορεί να σχετίζονται με μελλοντικά μέτρα για τις περιόδους πρακτικής άσκησης, ιδίως το άρθρο 21 (Απαγόρευση διακρίσεων), άρθρο 29 (Δικαίωμα πρόσβασης στις υπηρεσίες εύρεσης εργασίας), άρθρο 31 (Δίκαιες και πρόσφορες συνθήκες εργασίας) και άρθρο 32 (Απαγόρευση της εργασίας των παιδιών και προστασία των νέων στην εργασία).

Επικουρικότητα

Η αρχή της επικουρικότητας εφαρμόζεται στο μέτρο που η πρόταση δεν εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης.

Στην περίπτωση πρακτικής άσκησης, μια λύση σε επίπεδο ΕΕ παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα:

(1) Οι κατευθύνσεις για την ποιότητα που υιοθετούνται ή προτείνονται από διάφορα όργανα σε διάφορα κράτη μέλη οδηγούν προς παρόμοια στοιχεία που έχουν μεγάλη σημασία για την ενίσχυση της ποιότητας της πρακτικής άσκησης. Αυτό σημαίνει ότι ο ορισμός προδιαγραφών ποιότητας για την πρακτική άσκηση δεν θα πρέπει να είναι ριζικά διαφορετικός από τις εθνικές πρακτικές ή τις τοπικές καταστάσεις.

(2) Μια λύση σε επίπεδο ΕΕ θα είχε οφέλη για την κινητικότητα των ασκουμένων. Οι νέοι θα αποδέχονταν ευκολότερα μια πρόταση πρακτικής άσκησης σε άλλη χώρα, αν υπήρχαν κανόνες ή τυποποιημένες πρακτικές που θα τους βοηθούσαν να κατανοήσουν τι να περιμένουν.

(3) Η εμπειρία δείχνει ότι, λόγω προβλημάτων συντονισμού, ο ορισμός διεθνώς αποδεκτών ποιοτικών προτύπων μπορεί να είναι ταχύτερος αν υπάρχει συντονισμός και υποστήριξη από υπερεθνικά όργανα.

Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν, ανεξάρτητα, να λάβουν μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας της πρακτικής άσκησης. Στην πράξη, όμως, κάλεσαν επανειλημμένως την Επιτροπή να εγκρίνει ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση (βλέπε, μεταξύ άλλων, τα συμπεράσματα τριών πρόσφατων Ευρωπαϊκών Συμβουλίων: Δεκέμβριος του 2012, Φεβρουάριος του 2013 και Ιούνιος του 2013).

Σε μια κατάσταση όπου επικρατούν διαφορετικά ρυθμιστικά πλαίσια, βοηθά να υπάρχει κοινή κατανόηση για το τι είναι η πρακτική άσκηση και ποια τα ελάχιστα πρότυπα. Αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη στις ρυθμιστικές προσεγγίσεις τους, αφού τα προτεινόμενα πρότυπα θα καταστούν λειτουργικά μέσω της ειδικής ρυθμιστικής προσέγγισης των κρατών μελών. Με τον τρόπο αυτό, η ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει συγκεκριμένη στήριξη στα κράτη μέλη για την υλοποίηση της κατευθυντήριας γραμμής 8 για την απασχόληση στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», συγκεκριμένα στις προσπάθειες τους να θεσπίσουν προγράμματα που θα βοηθούν τους νέους και ιδίως εκείνους που δεν εργάζονται, ούτε παρακολουθούν εκπαίδευση ή κατάρτιση, να βρουν μια πρώτη απασχόληση, μια επαγγελματική εμπειρία ή να προχωρήσουν σε άλλες σπουδές και να τους παρέχουν ευκαιρίες κατάρτισης, μεταξύ άλλων προγράμματα μαθητείας, και να προβλέπουν άμεση παρέμβαση όταν οι νέοι καθίστανται άνεργοι. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ένα βασικό εμπόδιο για τη διασυνοριακή κινητικότητα, δηλαδή η έλλειψη πληροφόρησης, σε έναν χώρο μεγάλου κατακερματισμού ως προς το ρυθμιστικό πλαίσιο, έτσι ώστε η σύσταση να ενισχύσει τη στήριξη που παρέχεται από το Erasmus+[17] και την περαιτέρω ανάπτυξη του EURES[18].

Αναλογικότητα

Η σύσταση του Συμβουλίου επιτρέπει την αυστηρή τήρηση της αρχής της αναλογικότητας: τα κράτη μέλη που έχουν εισαγάγει στη νομοθεσία τους ή την εθνική πρακτική τους τις προτεινόμενες διασφαλίσεις και στοιχεία ποιότητας δεν χρειάζεται να προβούν σε καμία ενέργεια. Τα κράτη μέλη είναι επίσης ελεύθερα να εκτιμήσουν αν ενδείκνυται να προχωρήσουν περισσότερο από όσο προτείνει η σύσταση, ιδίως να συμπεριλάβουν το θέμα της ελάχιστης αμοιβής, το οποίο δεν εξετάζεται στη σύσταση.

4.           ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Άνευ αντικειμένου.

5.           ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Άνευ αντικειμένου.

2013/0431 (NLE)

Πρόταση

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 153, 166 και 292,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)       Οι νέοι έχουν δεχτεί ιδιαίτερα σοβαρό πλήγμα κατά τη διάρκεια της κρίσης. Τα ποσοστά ανεργίας των νέων έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα τα περασμένα χρόνια σε αρκετά κράτη μέλη, χωρίς να υπάρχει ένδειξη μείωσης βραχυπρόθεσμα. Η ενίσχυση της απασχολησιμότητας και της παραγωγικότητας των νέων είναι το κλειδί που τους φέρνει στην αγορά εργασίας.

(2)       Η ομαλή μετάβαση από την εκπαίδευση στην απασχόληση έχει κεφαλαιώδη σημασία, αφού ενισχύει τις πιθανότητες των νέων για ένταξη στην αγορά εργασίας. Η βελτίωση της εκπαίδευσης των νέων και η διευκόλυνση της μετάβασης στην απασχόληση είναι αναγκαία για την επίτευξη, στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», του βασικού στόχου για απασχόληση του 75 % των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών έως το 2020. Η κατευθυντήρια γραμμή 8 για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών καλεί τα κράτη μέλη «να θεσπίσουν για τη στήριξη των νέων και ιδίως εκείνων που δεν εργάζονται, σπουδάζουν ή εκπαιδεύονται, προγράμματα που θα τους βοηθούν να βρουν μια πρώτη απασχόληση, μια επαγγελματική εμπειρία ή να προχωρήσουν σε άλλες σπουδές και να τους παρέχουν ευκαιρίες κατάρτισης, όπως προγράμματα μαθητείας, και να προβλέπουν άμεση παρέμβαση όταν οι νέοι καθίστανται άνεργοι[19]».

(3)       Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η πρακτική άσκηση έγινε σημαντική δίοδος για την είσοδο στην αγορά εργασίας για τους νέους.

(4)       Το κοινωνικοοικονομικό κόστος αυξάνεται αν η πρακτική άσκηση, ιδίως επαναλαμβανόμενες περίοδοι πρακτικής άσκησης, αντικαθιστά την κανονική εργασία, ιδίως θέσεις πρωτοαπασχολούμενων που συνήθως προσφέρονται σε νέους. Επιπλέον, η χαμηλά αμειβόμενη πρακτική άσκηση, ιδίως αυτή που έχει μικρό μαθησιακό περιεχόμενο, δεν οδηγεί σε σημαντικά οφέλη παραγωγικότητας ούτε συνεπάγεται θετικά δευτερογενή αποτελέσματα. Μη αμειβόμενες περίοδοι πρακτικής άσκησης μπορεί να συνεπάγονται επίσης κοινωνικό κόστος που ενδέχεται να περιορίζει τη σταδιοδρομία των ατόμων από μη προνομιούχο περιβάλλον.

(5)       Υπάρχουν στοιχεία που συνδέουν την ποιότητα της πρακτικής άσκησης και την εύρεση εργασίας. Η συμβολή της πρακτικής άσκησης στη διευκόλυνση της μετάβασης στην απασχόληση εξαρτάται από την ποιότητα του μαθησιακού περιεχομένου και τους όρους εργασίας. Η ποιοτική πρακτική άσκηση έχει άμεσα οφέλη ως προς την παραγωγικότητα, βελτιώνει την αντιστοίχιση προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας και προωθεί την κινητικότητα, ιδίως με τη μείωση του κόστους αναζήτησης και αντιστοίχισης τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους νέους.

(6)       Στη σύσταση του Συμβουλίου για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία[20] καλούνται τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ότι όλοι οι νέοι ηλικίας έως 25 ετών λαμβάνουν προσφορά απασχόλησης καλής ποιότητας, συνεχή εκπαίδευση, μαθητεία ή άσκηση εντός τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που καθίστανται άνεργοι ή εξέρχονται από την επίσημη εκπαίδευση.

(7)       Διάφορες μελέτες και έρευνες απέδειξαν ότι τα προβλήματα ποιότητας αφορούν σημαντικό ποσοστό προσφορών πρακτικής άσκησης, ιδίως εκείνες για τις οποίες δεν είναι άμεσα υπεύθυνο κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα ή φορέας κατάρτισης για το μαθησιακό περιεχόμενο και τους όρους εργασίας (καλούμενες και θέσεις πρακτικής άσκησης σε περιβάλλον ελεύθερης αγοράς).

(8)       Από τα στοιχεία φαίνεται ότι από ένα σημαντικό ποσοστό ασκουμένων ζητείται να κάνουν ασήμαντες εργασίες με ανεπαρκές μαθησιακό περιεχόμενο. Η ποιοτική πρακτική άσκηση πρέπει να παρέχει στέρεο και ουσιαστικό μαθησιακό περιεχόμενο, ιδίως με τον προσδιορισμό ειδικών δεξιοτήτων, με επίβλεψη και καθοδήγηση του/ ασκουμένου/-ης καθώς και παρακολούθηση της προόδου του/της.

(9)       Προβλήματα έχουν επίσης εντοπιστεί όσον αφορά τους όρους εργασίας, π.χ. πολλές ώρες εργασίας, κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης, θέματα υγείας και ασφάλειας ή επαγγελματικών κινδύνων, μικρή ή καμία αμοιβή και/ή αποζημίωση, έλλειψη σαφήνειας για το εφαρμοζόμενο νομικό καθεστώς και παρατεταμένη διάρκεια της πρακτικής άσκησης.

(10)     Η πρακτική άσκηση ρυθμίζεται προς το παρόν πολύ διαφορετικά από τα κράτη μέλη της Ένωσης. Όπου υφίσταται ρυθμιστικό πλαίσιο, αυτό παρέχει διάφορα στοιχεία ποιότητας ή διαφορετικές  πρακτικές υλοποίησης, ενώ η πρακτική άσκηση παραμένει σε μεγάλο βαθμό χωρίς κανονιστική ρύθμιση σε ορισμένα κράτη μέλη και κλάδους. Σημαντικό ποσοστό παρόχων πρακτικής άσκησης χρησιμοποιούν τους ασκουμένους ως φθηνό ή και μη αμειβόμενο εργατικό δυναμικό, πρακτική που συχνά προκαλείται από την απουσία ρυθμιστικού πλαισίου ή μέσου, ή από έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά τους όρους εργασίας της πρακτικής άσκησης και το μαθησιακό της περιεχόμενο.

(11)     Ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση θα βοηθήσει στη βελτίωση των όρων εργασίας και του μαθησιακού περιεχομένου των περιόδων πρακτικής άσκησης. Η σύναψη γραπτής συμφωνίας για την πρακτική άσκηση που περιέχει τους εκπαιδευτικούς στόχους, κατάλληλους όρους εργασίας, δικαιώματα και υποχρεώσεις και εύλογη διάρκεια αποτελεί την κύρια συνιστώσα του πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση.

(12)     Η έλλειψη ενημέρωσης είναι μια από τις αιτίες για χαμηλά αμειβόμενη πρακτική άσκηση και είναι ένα πολύ περισσότερο διαδεδομένο πρόβλημα για την πρακτική άσκηση από ό,τι η κανονική απασχόληση. Οι αυξημένες απαιτήσεις διαφάνειας για τις προκηρύξεις των θέσεων ή τις αγγελίες προσφοράς πρακτικής άσκησης θα βοηθούσαν ώστε να βελτιωθούν οι όροι εργασίας και να τονωθεί η διασυνοριακή κινητικότητα.

(13)     Οι κοινωνικοί εταίροι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση των πολιτικών και των προγραμμάτων για την κατάρτιση. Η συνεργασία μεταξύ κοινωνικών εταίρων και αρμόδιων αρχών θα μπορούσε να αποβλέπει στην παροχή επικαιροποιημένων πληροφοριών στους νέους για τις διαθέσιμες επαγγελματικές ευκαιρίες και ανάγκες σε δεξιότητες στην αγορά εργασίας, καθώς και για τα δικαιώματα και τις ευθύνες των ασκουμένων. Επιπλέον, οι κοινωνικοί εταίροι μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο διευκόλυνσης της υλοποίησης του πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση, ιδίως με την εκπόνηση και κυκλοφορία απλού και ευσύνοπτου υποδείγματος συμφωνίας για πρακτική άσκηση, ιδίως προς χρήση των πολύ μικρών επιχειρήσεων και προσαρμοσμένο στις ειδικές τους ανάγκες. Στο πλαίσιο ενεργειών της δέσμης για την απασχόληση των νέων (Ιούλιος 2013), οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι σημείωσαν την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει σύσταση του Συμβουλίου για ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση και εξήγγειλαν ότι θα στηρίξουν τις πρωτοβουλίες των κρατών μελών με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας των περιόδων πρακτικής άσκησης.

(14)     Μια από τις προκλήσεις είναι να αυξηθεί η διασυνοριακή κινητικότητα των ασκουμένων στην Ένωση ώστε να ενισχυθεί η διαμόρφωση γνήσιας ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας. Η υπάρχουσα ποικιλία ρυθμιστικών πλαισίων αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξη διασυνοριακής κινητικότητας για τους ασκουμένους. Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις, διαπιστώθηκε ότι τα διοικητικά και νομικά εμπόδια στη διασυνοριακή κινητικότητα των ασκουμένων απασχολούν πολλά από τα κράτη μέλη υποδοχής. Με την πρόβλεψη προτύπων και κατευθυντήριων γραμμών που θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως σημεία αναφοράς, το πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση θα διευκολύνει την πρόσβαση στις διακρατικές θέσεις πρακτικής άσκησης.

(15)     Η ανάπτυξη ενός πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση θα αυξήσει τη διαφάνεια. Επιπλέον, θα στηρίξει την επέκταση του EURES σε θέσεις πρακτικής άσκησης, διευκολύνοντας έτσι την κινητικότητα και θα δώσει μεγαλύτερη ώθηση στην κινητικότητα των ασκουμένων μέσω του Erasmus+.

(16)     Τα προγράμματα των κρατών μελών που προωθούν και παρέχουν πρακτική άσκηση μπορούν να ενισχυθούν οικονομικά από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Επιπροσθέτως, η πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων θα υποστηρίξει την πρακτική άσκηση που γίνεται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για τη θέσπιση εγγυήσεων για τους νέους, με στόχο τους νέους από τις περιοχές της Ευρώπης που πλήττονται περισσότερο από την ανεργία των νέων, και θα συγχρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) 2014-20. Το ΕΚΤ, όπως και η πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αύξηση του αριθμού και τη βελτίωση της ποιότητας των σχεδίων των κρατών μελών για την πρακτική άσκηση. Αυτό συνεπάγεται δυνατή συμμετοχή στο κόστος της πρακτικής άσκησης, μεταξύ άλλων, υπό ορισμένους όρους και μέρος της αμοιβής. Επιπροσθέτως, μπορούν να συμβάλουν στο κόστος άλλης κατάρτισης που μπορεί να παρακολουθήσουν οι νέοι πέραν της πρακτικής τους άσκησης, π.χ. μαθήματα γλωσσών.

(17)     Η Επιτροπή έχει δρομολογήσει ένα ειδικό πρόγραμμα τεχνικής υποστήριξης του ΕΚΤ για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να καταρτίσουν προγράμματα πρακτικής άσκησης με την υποστήριξη του ΕΚΤ. Το εν λόγω πρόγραμμα τεχνικής υποστήριξης του ΕΚΤ παρέχει στρατηγικές και λειτουργικές συμβουλές όπως και συμβουλές για τη χάραξη πολιτικής σε εθνικές και περιφερειακές αρχές που επιθυμούν να καταρτίσουν προγράμματα πρακτικής άσκησης ή να εκσυγχρονίσουν τα υπάρχοντα συστήματα.

(18)       Tο Συμβούλιο, στο ψήφισμά του για τον διαρθρωμένο διάλογο όσον αφορά την απασχόληση των νέων, τον Μάιο του 2011, δήλωσε ότι «ένα ποιοτικό πλαίσιο για την πρακτική άσκηση είναι επιθυμητό, προκειμένου να διασφαλιστεί η εκπαιδευτική αξία αυτής της εμπειρίας».

(19)     Τον Ιούνιο του 2011 το Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του «Προώθηση της απασχόλησης των νέων για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής “Ευρώπη 20202”», κάλεσε την Επιτροπή  «να παρέχει καθοδήγηση όσον αφορά τις συνθήκες παροχής δοκιμαστικής εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου, με τη δημιουργία πλαισίου ποιότητας για τους εκπαιδευόμενους»[21].

(20)     Τον Ιούνιο του 2012, στο ψήφισμά του «Στοχεύοντας σε μια ανάκαμψη με άφθονες θέσεις εργασίας»[22], το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να παρουσιάσει το συντομότερο δυνατό «πρόταση σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για τις περιόδους άσκησης» και να ορίσει «ελάχιστα πρότυπα που να υποστηρίζουν την παροχή και ανάληψη περιόδων άσκησης υψηλής ποιότητας».

(21)     Τον Ιούνιο του 2012 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα επέκτασης της πύλης EURES στις περιόδους πρακτικής άσκησης.[23]

(22)     Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2012 καλείται η Επιτροπή «να ολοκληρώσει ταχέως το ποιοτικό πλαίσιο για περιόδους πρακτικής άσκησης».

(23)     Στη δέσμη μέτρων για την απασχόληση των νέων τον Δεκέμβριο του 2012, η Επιτροπή ξεκίνησε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους για ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση. Στις απαντήσεις τους, οι κοινωνικοί εταίροι της ΕΕ ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι δεν προτίθενται να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για μια αυτόνομη συμφωνία δυνάμει του άρθρου 154 ΣΛΕΕ[24].

(24)     Τον Ιούνιο του 2013 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε ότι  «Στις αρχές του 2014 θα τεθεί σε εφαρμογή το ποιοτικό πλαίσιο για τις περιόδους πρακτικής άσκησης».

(25)     Το πλαίσιο ποιότητας είναι ένα σημαντικό σημείο αναφοράς για τον προσδιορισμό των προσφερόμενων ποιοτικών θέσεων πρακτικής άσκησης δυνάμει της σύστασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία.

(26)     Σύμφωνα με την «Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης 2014»[25] είναι πολύ σημαντικό «να διευκολυνθεί η μετάβαση από το σχολείο στην εργασία, κυρίως μέσω αύξησης της προσφοράς ποιοτικής πρακτικής άσκησης και μαθητείας.»

(27)     Για τους σκοπούς της παρούσας σύστασης, ως πρακτική άσκηση θεωρείται μια συγκεκριμένη περίοδος πρακτικής εξάσκησης στην εργασία, η οποία συμφωνείται μεταξύ ασκουμένου και παρόχου της άσκησης χωρίς την ανάμειξη τρίτων και με μαθησιακή συνιστώσα, ώστε να υπάρξει επαγγελματική πείρα με σκοπό την ανάληψη στο μέλλον τακτικής απασχόλησης (πρακτική άσκηση στην ελεύθερη αγορά).

(28)     Η παρούσα σύσταση θα καλύπτει όλες τις περιόδους πρακτικής άσκησης στην ελεύθερη αγορά, είτε αμειβόμενες είτε όχι.

(29)     Η παρούσα σύσταση δεν καλύπτει τις τοποθετήσεις που είναι τμήμα της απόκτησης τίτλου σπουδών, κύκλου μαθημάτων επίσημης εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Η πρακτική άσκηση της οποίας το περιεχόμενο ρυθμίζεται από την εθνική νομοθεσία και η ολοκλήρωση της οποίας είναι απαίτηση για την απόκτηση πανεπιστημιακού τίτλου ή για την άσκηση συγκεκριμένου επαγγέλματος (π.χ. ιατρική, αρχιτεκτονική κ.λπ.) δεν καλύπτεται από την παρούσα σύσταση,

ΣΥΝΙΣΤΑ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ:

(1) Να βελτιώσουν την ποιότητα της πρακτικής άσκησης στην ελεύθερη αγορά, ιδίως όσον αφορά το μαθησιακό περιεχόμενο και τους όρους εργασίας, με σκοπό να διευκολυνθεί η μετάβαση των νέων από την εκπαίδευση στην εργασία, υιοθετώντας στο πλαίσιο της νομοθεσίας τους ή της εθνικής πρακτικής τους, τις ακόλουθες αρχές για ένα πλαίσιο ποιότητας για τις περιόδους πρακτικής άσκησης:           

Σύναψη γραπτής συμφωνίας για την πρακτική άσκηση

(2) Οι περίοδοι πρακτικής άσκησης πρέπει να βασίζονται σε γραπτή συμφωνία που συνάπτεται εκ των προτέρων μεταξύ του ασκουμένου και του παρόχου της άσκησης.

(3) Να εξασφαλίζουν ότι στις συμφωνίες πρακτικής άσκησης αναφέρονται οι εκπαιδευτικοί στόχοι, οι όροι εργασίας, ανεξάρτητα από το αν παρέχεται αμοιβή ή αποζημίωση στον ασκούμενο από τον πάροχο, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μερών βάσει της ενωσιακής και εθνικής εφαρμοστέας νομοθεσίας, καθώς και η διάρκεια της πρακτικής άσκησης, όπως αναφέρεται στις συστάσεις 4-12.

Μαθησιακοί στόχοι

(4) Να προωθήσουν τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τους μαθησιακούς στόχους για να βοηθήσουν τους νέους να αποκτήσουν πρακτική πείρα και τις σχετικές δεξιότητες· τα καθήκοντα που ανατίθενται στον ασκούμενο πρέπει να καθιστούν δυνατή την επίτευξη αυτών των στόχων.

(5) Να ενθαρρύνουν τους παρόχους της πρακτικής άσκησης να ορίζουν επόπτη για τον/την ασκούμενο/-η που θα τον/την καθοδηγεί με την ανάθεση καθηκόντων και θα παρακολουθεί την πρόοδό του/της.

Όροι εργασίας

(6) Να εξασφαλίζουν ότι τηρούνται τα δικαιώματα των ασκουμένων στο πλαίσιο της εφαρμοστέας ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας, καθώς και οι όροι εργασίας τους, περιλαμβανομένων των εφαρμοστέων ορίων στον ανώτατο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας, των ελάχιστων εβδομαδιαίων περιόδων ανάπαυσης και των ελάχιστων διακοπών.

(7) Να ζητούν από τους παρόχους πρακτικής άσκησης να διευκρινίζουν την κάλυψη υγείας και την ασφάλιση ατυχήματος καθώς και την άδεια ασθενείας.

(8) Να εξασφαλίζουν ότι στη συμφωνία πρακτικής άσκησης διευκρινίζεται αν θα υπάρχει αμοιβή και/ή αποζημίωση και, αν ναι, το ύψος της αμοιβής και/ή της αποζημίωσης.

Δικαιώματα και υποχρεώσεις

(9) Να εξασφαλίζουν ότι στη συμφωνία ορίζονται  τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μερών, περιλαμβανομένων, αν έχει εφαρμογή, των πολιτικών του παρόχου για το απόρρητο και την ιδιοκτησία δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.

  Εύλογη διάρκεια

(10) Να εξασφαλίζουν εύλογη διάρκεια της πρακτικής άσκησης που κατά κανόνα δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες, εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες δικαιολογείται μεγαλύτερη διάρκεια, για παράδειγμα προγράμματα ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης για την πρόσληψη ή περίοδοι πρακτικής άσκησης που πραγματοποιούνται σε άλλο κράτος μέλος.

(11) Να αποσαφηνίζουν τις περιστάσεις και τους όρους υπό τους οποίους μια πρακτική άσκηση μπορεί να επεκταθεί ή να ανανεωθεί μετά την αρχική συμφωνία.

(12) Να ενθαρρύνουν την πρακτική να διευκρινίζεται στη συμφωνία ότι είτε ο ασκούμενος είτε ο πάροχος έχουν το δικαίωμα να λύνουν τη σύμβαση με γραπτή προειδοποίηση δύο εβδομάδων.

Δέουσα αναγνώριση της πρακτικής άσκησης

(13) Να ενθαρρύνουν τους παρόχους πρακτικής άσκησης να βεβαιώνουν με πιστοποιητικό ή συστατική επιστολή τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που αποκτήθηκαν κατά την πρακτική άσκηση.

Απαιτήσεις διαφάνειας

(14) Να εξασφαλίζουν ότι οι πάροχοι πρακτικής άσκησης περιλαμβάνουν στις προκηρύξεις θέσεων ή στις αγγελίες πληροφορίες για τους όρους που διέπουν την πρακτική άσκηση, ιδίως για το αν εφαρμόζεται αμοιβή και/ή  αποζημίωση και κοινωνική προστασία, καθώς και ότι οι υπηρεσίες απασχόλησης εφαρμόζουν τις απαιτήσεις για διαφάνεια και κατάλληλο επαγγελματικό προσανατολισμό.

Κοινωνικοί εταίροι

(15) Να προωθούν την ενεργό ανάμειξη των κοινωνικών εταίρων στην υλοποίηση του πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση.

Διασυνοριακή πρακτική άσκηση

(16) Να διευκολύνουν τη διασυνοριακή κινητικότητα των ασκουμένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μεταξύ άλλων αποσαφηνίζοντας το εθνικό νομικό πλαίσιο για πρακτική άσκηση στην ελεύθερη αγορά και καθιερώνοντας σαφείς κανόνες για  την υποδοχή ασκουμένων από άλλα κράτη μέλη, όπως και για την αποστολή ασκουμένων σε άλλα κράτη μέλη, και μειώνοντας τις διοικητικές διατυπώσεις.

(17) Να προάγουν τη χρήση του διευρυμένου EURES και την ανταλλαγή πληροφοριών για περιόδους πρακτικής άσκησης μέσω της δικτυακής πύλης EURES και να ενθαρρύνουν τις υπηρεσίες απασχόλησης να ανακοινώνουν κενές θέσεις πρακτικής άσκησης στην πύλη EURES.

Xρήση των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων

(18) Να αξιοποιούν τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, ιδίως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στην προσεχή περίοδο προγραμματισμού 2014-20, και την πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων, όπου έχει εφαρμογή, για την αύξηση του αριθμού και τη βελτίωση της ποιότητας των θέσεων πρακτικής άσκησης, μεταξύ άλλων και με αποτελεσματικές συμπράξεις με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Υλοποίηση του πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση

(19) Να υλοποιήσουν το  πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση το ταχύτερο δυνατό και το αργότερο έως το τέλος του 2014.

(20) Να ορίσουν τη δημόσια αρχή που είναι υπεύθυνη για την υλοποίησή του και να ανακοινώσουν στην Επιτροπή πώς υλοποιείται το  πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση.

(21) Να προωθήσουν την ενεργό ανάμειξη των υπηρεσιών απασχόλησης, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των φορέων παροχής κατάρτισης στην υλοποίηση του πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση.

ΣΗΜΕΙΩΝΟΥΝ ΟΤΙ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΚΟΠΕΥΕΙ:           

(22) Να ενισχύσει τη στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, τους κοινωνικούς εταίρους και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό την ομαλή υλοποίηση της παρούσας σύστασης.

(23) Να παρακολουθεί την υλοποίηση του πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση σύμφωνα με την παρούσα σύσταση και να αναλύει τον αντίκτυπο των ακολουθούμενων πολιτικών.

(24) Να αναφέρει την πρόοδο από την υλοποίηση της παρούσας σύστασης βάσει των πληροφοριών που λαμβάνει από τα κράτη μέλη.

(25) Να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη, τους κοινωνικούς εταίρους, τις υπηρεσίες απασχόλησης και τις οργανώσεις νεολαίας και ασκουμένων για να προωθήσει την παρούσα σύσταση.

(26) Να ενθαρρύνει και να υποστηρίξει τα κράτη μέλη, με την προώθηση, μεταξύ άλλων, της ανταλλαγής  βέλτιστων πρακτικών, για να χρησιμοποιούν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ή άλλα Ευρωπαϊκά Ταμεία για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός και η ποιότητα των θέσεων πρακτικής άσκησης.

(27) Να συνεχίσει τις προσπάθειές της για αύξηση της προσφοράς διακρατικών θέσεων πρακτικής άσκησης στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+.

(28) Να εργαστεί με τα κράτη μέλη για τη συμπερίληψη των περιόδων πρακτικής άσκησης στο EURES και να διαμορφώσει μια ειδική ιστοσελίδα για τα εθνικά νομικά πλαίσια για την πρακτική άσκηση.

Βρυξέλλες,

                                                                       Για το Συμβούλιο

                                                                       Ο Πρόεδρος

[1]               COM(2012) 727 τελικό της 5.12.2012.

[2]               COM(2012) 728 τελικό της 5.12.2012.

[3]               EP 2009/2221(INI), 6.7.2010 και ψήφισμα 2012/2647(RSP).

[4]               Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2012, Φεβρουαρίου 2013 και Ιουνίου 2013.

[5]               SWD(2012) 407 τελικό της 5.12.2012.

[6]               Σύμφωνα με την έκθεση για τον ελάχιστο εθνικό μισθό (2011) που παρουσίασε η επιτροπή του ΗΒ για τις χαμηλές αμοιβές, η πρακτική άσκηση γίνεται de facto προϋπόθεση για όλο και περισσότερες θέσεις εργασίας.

[7]               Η εν λόγω επιτροπή για τις χαμηλές αμοιβές αναφέρει στην έκθεσή της του 2013 ότι υπάρχει «εκτεταμένη μη καταβολή αμοιβής του ελάχιστου μισθού για απασχόληση σε θέσεις, κατά τα φαινόμενα, κανονικής εργασίας».

[8]               Από την έρευνα του Ευρωβαρομέτρου του 2013 διαπιστώνεται ότι μόνο το 9 % των περιόδων πρακτικής άσκησης πραγματοποιήθηκε στο εξωτερικό.

[9]               www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/ec/131388.pdf.

[10]             COM(2012) 729 τελικό της 5.12.2012.

[11]             Σύσταση του Συμβουλίου  για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία, 2013/C 120/01 της 22.4.2013.

[12]             Μεταξύ άλλων το μαθησιακό περιεχόμενο μπορεί να καλύπτει την εισαγωγική κατάρτιση, τη σαφή επεξήγηση/περιγραφή των εργασιών του οργανισμού και των θεμάτων που απασχολούν τον συγκεκριμένο κλάδο, καθώς και τον ορισμό μέντορα που θα παρακολουθεί την εργασία του ασκούμενου και θα παρέχει καθοδήγηση.

[13]             SWD(2012) 407 τελικό της 5.12.2012.

[14]             SWD(2013) 495 τελικό της 4.12.2013.

[15]             Το άρθρο 3 της ίδιας οδηγίας απαιτεί να παρέχονται οι πληροφορίες στον εργαζόμενο εγγράφως, το αργότερο εντός 2 μηνών μετά την έναρξη της απασχόλησης.

[16]             COM(2010) 378 τελικό της 13.7.2010.

[17]             Από την 1 Ιανουαρίου 2014, το Erasmus+ θα γίνει το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό. Το Erasmus+ θα έχει μια νέα, εναρμονισμένη δομή που συνδυάζει τα τρέχοντα χρηματοδοτικά προγράμματα του τομέα, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος για τη διά βίου μάθηση (Comenius, Leonardo, Erasmus, Grundtvig και Transversal Programmes), Youth in Action, Jean Monnet, Tempus και Erasmus Mundus.

[18]             Το EURES είναι ένα συνεργατικό δίκτυο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης των κρατών μελών. Η διαδικτυακή πύλη EURES παρέχει πληροφορίες για θέσεις εργασίας, πρακτικής άσκησης και μαθησιακές ευκαιρίες σε όλη την Ευρώπη σε εργαζομένους, εργοδότες και σύντομα σε ασκουμένους και παρόχους πρακτικής άσκησης.

[19]             Απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών, 2010/707/ΕΕ της 21.10.2010.

[20]             Σύσταση του Συμβουλίου  για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία, 2013/C 120/01 της 22.4.2013.

[21]             Συμπεράσματα του Συμβουλίου 11838/11 «Προώθηση της απασχόλησης των νέων για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» της 17.6.2011.

[22]             Ψήφισμα 2012/2647 (RSP.

[23]             EUCO 76/12 της 28ης/29ης Ιουνίου 2012.

[24]             COM(2012) 727 τελικό της 11.12.2012.

[25]             COM(2013) 800 τελικό της 13.11.2013.