52013DC0407

Περιεχόμενα

1........... Η χαλυβουργία στην Ευρώπη. 3

2........... Παγκόσμια αγορά χάλυβα και τεχνολογικές εξελίξεις. 4

2.1........ Κυρίαρχες τάσεις στην παγκόσμια αγορά. 4

2.2........ Σημαντικά τεχνολογικά κίνητρα και προκλήσεις. 4

3........... Η αντιμετώπιση των προκλήσεων — Σχέδιο δράσης για τον χάλυβα. 6

3.1........ Το σωστό ρυθμιστικό πλαίσιο. 6

3.2........ Τόνωση της ζήτησης για χάλυβα. 8

3.3........ Ίσοι όροι ανταγωνισμού σε διεθνές επίπεδο. 9

Πρόσβαση στις πρώτες ύλες. 10

Εμπόριο. 11

3.4........ Πολιτικές για την ενέργεια, το κλίμα, τους πόρους και την ενεργειακή απόδοση για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας. 14

Προσιτές τιμές ενέργειας και προσφορά. 14

Αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με την πολιτική για το κλίμα. 16

Εξασφάλιση της παγκόσμιας συγκρισιμότητας. 17

Ο τομέας χάλυβα ως συνεισφέρων στους στόχους για το κλίμα την αποδοτική χρήση των πόρων  18

3.5 ....... Καινοτομία. 21

3.6 ....... Η κοινωνική διάσταση: αναδιάρθρωση και ανάγκες σε δεξιότητες. 23

4........... Συμπεράσματα. 26

  1.           Η χαλυβουργία στην Ευρώπη

Είναι σημαντικό για τη βιομηχανική βάση της Ευρώπης να διαθέτει μια ισχυρή και ανταγωνιστική χαλυβουργία. Η ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός χάλυβα στον κόσμο, με παραγωγή μεγαλύτερη από 177 εκατ. τόνους χάλυβα τον χρόνο, που αποτελεί το 11 % της παγκόσμιας παραγωγής. Ο χάλυβας αποτελεί επίσης μέρος μιας σειράς βιομηχανικών αλυσίδων αξίας και συνδέεται στενά πολλούς άλλους συναφείς βιομηχανικούς κλάδους, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, οι κατασκευές, η ηλεκτρονική, η μηχανολογία και η ηλεκτρολογία. Είναι σημαντική η διασυνοριακή του διάσταση: 500 μονάδες παραγωγής εγκατεστημένες σε 23 κράτη μέλη, κάνοντάς τον έναν καθαρά ευρωπαϊκό κλάδο παραγωγής.

Σήμερα, η ευρωπαϊκή χαλυβουργία βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση οδήγησε σε έντονη ύφεση στην κατασκευαστική δραστηριότητα και κατ' επέκταση στη ζήτηση του χάλυβα, η οποία παραμένει κατά 27 % κάτω από το επίπεδο πριν από την κρίση[1]. Ως αποτέλεσμα, αρκετές μονάδες παραγωγής έκλεισαν ή μείωσαν την παραγωγή τους με συνέπεια την απώλεια αντίστοιχων θέσεων εργασίας, οι οποίες κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών έφτασαν τις 40 000. Κατά συνέπεια, στο ορατό μέλλον η πίεση για την αναδιάρθρωση και τη μείωση της παραγωγικής ικανότητας θα εξακολουθήσει να αποτελεί μία από τις κύριες προκλήσεις για αυτόν τον κλάδο παραγωγής.

Μεγάλη σημασία έχει το γεγονός ότι η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα δεν αποτελεί μόνο ευρωπαϊκό πρόβλημα. Η ικανότητα παραγωγής χάλυβα αναμένεται ότι θα εξακολουθήσει να αυξάνεται κατά τα επόμενα δύο έτη[2], αφού ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι σε παγκόσμιο επίπεδο θα αυξηθεί κατά 118 εκατ. τόνους και θα φτάσει τα 2 171 εκατ. τόνους μέχρι το 2014. Η ευρωπαϊκή χαλυβουργία έχει πληγεί από τις ταυτόχρονες επιπτώσεις της χαμηλής ζήτησης και της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά χάλυβα, ενώ συγχρόνως είναι αντιμέτωπη με τις υψηλές τιμές στην ενέργεια και έχει ανάγκη να προβεί σε επενδύσεις, ώστε να προσαρμοστεί στην πράσινη οικονομία και να παράγει καινοτόμα προϊόντα.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι σημαντικό για την Ευρώπη να παραμείνει μια σημαντική περιοχή παραγωγής χάλυβα για οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς λόγους, καθώς και για την ασφάλεια του εφοδιασμού. Μετά την έγκριση της ανακοίνωσης της Επιτροπής για τη βιομηχανική πολιτική του 2012[3], με στόχο την αναστροφή του φθίνοντα ρόλου της βιομηχανίας στην Ευρώπη από το σημερινό επίπεδο του 15,2 % του ΑΕγχΠ σε 20 % έως το 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου του 2013 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα παρακολουθεί το έργο της Επιτροπής σε συγκεκριμένους βιομηχανικούς τομείς. Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί την απάντηση της Επιτροπής στην κρίση που περνά ο τομέας του χάλυβα και καθορίζει στοχευμένα μέτρα για να εξασφαλίσει ότι το επιχειρησιακό περιβάλλον είναι ευνοϊκό για μια ανταγωνιστική και βιώσιμη βιομηχανία χάλυβα, έτσι ώστε να είναι σε θέση να επιλύει τα διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, να είναι ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο και να αναπτύξει την επόμενη γενιά προϊόντων χάλυβα που είναι ζωτικής σημασίας για άλλες βασικές ευρωπαϊκές βιομηχανίες.

2.           Παγκόσμια αγορά χάλυβα και τεχνολογικές εξελίξεις

2.1.        Κυρίαρχες τάσεις στην παγκόσμια αγορά

Από το 2000 και μετά η παγκόσμια αγορά χάλυβα αυξάνεται συνεχώς, κάτι που υπαγορεύεται από την εκβιομηχάνιση των αναδυόμενων χωρών.

Η ώθηση για εκβιομηχάνιση της Ασίας την έχει μετατρέψει στην περιοχή με την υψηλότερη παραγωγή και ζήτηση χάλυβα στον κόσμο. Αυτή τη στιγμή η Κίνα είναι κυρίαρχη στην παγκόσμια παραγωγή χάλυβα: αντιπροσώπευε το 39 % της παραγωγής ακατέργαστου χάλυβα το 2000· το ποσοστό αυτό έφτασε το στο 71 % το 2012. Αυτή η αύξηση της παραγωγής οδήγησε στην κινεζική εγχώρια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και μετέτρεψε τη χώρα από καθαρό εισαγωγέα στον μεγαλύτερο εξαγωγέα χάλυβα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η κινεζική βιομηχανία χάλυβα αντιπροσωπεύει το 50 %[4] σχεδόν της παγκόσμιας παραγωγής χάλυβα.

Στις ΗΠΑ η θεαματική άνοδος στην παραγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου έχει βελτιώσει την ανταγωνιστική θέση της βιομηχανίας των ΗΠΑ όσον αφορά τα κόστη της ενέργειας και είναι ένας από τους κύριους λόγους που προσελκύει νέες επενδύσεις στον χαλυβουργικό τομέα. Το γεγονός αυτό μπορεί να σηματοδοτεί μια μεταστροφή για τον τομέα αυτό, και οι ΗΠΑ μπορεί σύντομα να γίνουν καθαρός εξαγωγέας χάλυβα[5], αυξάνοντας περαιτέρω την υπερπροσφορά στις παγκόσμιες αγορές.

Επιπλέον, ορισμένες γειτονικές χώρες (Ρωσία, Ουκρανία και Τουρκία) βελτίωσαν κατά πολύ την ικανότητα παραγωγής τους σε χάλυβα και την ικανότητά τους να εφοδιάζουν την αγορά χάλυβα της ΕΕ. Ωστόσο, η αύξηση της ικανότητας παραγωγής σε πολλές χώρες δεν συνοδεύεται από άνοιγμα των αγορών. Στην πραγματικότητα τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αυξανόμενη τάση να προστατεύονται οι εγχώριοι παραγωγοί χάλυβα, όπως η Βραζιλία και η Ινδία[6]. Μέτρα σαν κι αυτά εμποδίζουν την ανάπτυξη μιας παγκόσμιας αγοράς χάλυβα που να βασίζεται σε ισότιμους όρους ανταγωνισμού.

Σε αυτό το γεμάτο από προκλήσεις πλαίσιο η χαλυβουργία της ΕΕ κατάφερε να διατηρήσει το επίπεδο των εξαγωγών της. Από το 2010 οι εξαγωγές της ΕΕ αυξάνονται και τα τέσσερα τελευταία χρόνια η ΕΕ είχε εμπορικό πλεόνασμα. Το πλεόνασμα στο εμπόριο χάλυβα για το 2012 ήταν 16,2 εκατομμύρια τόνοι (ή 20 δισ. ευρώ)[7].

Η δίκαιη πρόσβαση τόσο σε πρωτογενείς όσο και σε δευτερογενείς πρώτες ύλες, καθώς και στις θαλάσσιες μεταφορές, σε ανταγωνιστικές συνθήκες αγοράς είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη της βιομηχανίας του χάλυβα.

2.2.        Σημαντικά τεχνολογικά κίνητρα και προκλήσεις

Ο χάλυβας αναμένεται να παραμείνει βασικό υλικό επιλογής στους τομείς κατασκευής και μεταποίησης. Ωστόσο, ορισμένες τάσεις στην τεχνολογία παραγωγής του χάλυβα και στη χρήση του θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη ζήτησή του. Ο συνεργατικός σχεδιασμός και η καινοτομία στις διαδικασίες αναμένεται ότι θα αποτελέσουν βασική κινητήρια δύναμη για τις τάσεις αυτές. Πρόκειται για έναν τομέα όπου η Ευρώπη μπορεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο.

Από την πλευρά της ζήτησης, η κατασκευή σταθμών παραγωγής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των παράκτιων και υπεράκτιων αιολικών πάρκων, η μεταφορά της ενέργειας, η οικοδομή και ο τομέας των μεταφορών θα εξακολουθήσουν να παρέχουν ευκαιρίες για καινοτόμα προϊόντα χάλυβα.

Η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων χάλυβα, συμπεριλαμβανομένων των σωλήνων κάθε είδους, αποτελεί έναν τρόπο για τις χαλυβουργίες να διαφοροποιούνται από τους ανταγωνιστές τους και να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει μια πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ[8], τα προϊόντα χάλυβα με υψηλή προστιθέμενη αξία εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό ποσοστό της ζήτησης του χάλυβα με έντονο τον ανταγωνισμό σε αυτό το τμήμα της αγοράς. Επιπλέον, η μια τέτοια παραγωγή χάλυβα απαιτεί τη χρήση διαδικασιών έλασης χάλυβα με υψηλό κόστος, καθώς και μεγάλες επενδύσεις στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης.

Από την πλευρά της παραγωγής, παρ’ όλο που η καινοτομία παραμένει σημαντική για να αναπτύσσονται νέα προϊόντα και αγορές και για να αυξάνεται η αποδοτικότητα, η πρόσβαση στις πρώτες ύλες και οι τιμές τους, καθώς και η ενέργεια πρόκειται, μεταξύ άλλων, να καθορίσουν τις μελλοντικές τάσεις, και για την Ευρώπη που εξαρτάται από τις εισαγωγές οι τάσεις στις τιμές αυτές προβλέπεται να εξακολουθήσουν να αυξάνονται. Όσον αφορά τις πρώτες ύλες που είναι αναγκαίες για την παραγωγή χάλυβα, η αντικατάσταση του παρθένου σιδηρομεταλλεύματος από ανακυκλωμένο παλαιοσίδηρο (αύξηση του μεριδίου της καμίνου βολταϊκού τόξου (ΚΒΤ)) και η αντικατάσταση του άνθρακα οπτανθρακοποίησης από αέριο (γενίκευση της μεθόδου παραγωγής σιδήρου άμεσης αναγωγής (DRI)) θα μπορούσαν να αποδειχθούν τεχνολογικές τάσεις του μέλλοντος με καθοριστική σημασία.

Οι πολιτικές για το κλίμα και η αποδοτικότητα των πόρων θα είναι άλλη μια σημαντική κινητήρια δύναμη για τεχνολογικές αλλαγές. Βραχυπρόθεσμα, η αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένου παλαιοσιδήρου (scrap) και η διάδοση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών (ΒΔΤ) θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη στόχων της πολιτικής για το κλίμα και να αυξήσει τη βιώσιμη χρήση των ανεπαρκών πόρων.

Μια πρόσφατη μελέτη της Επιτροπής[9] έδειξε ότι η ενσωμάτωση των ΒΔΤ από σήμερα έως το 2022 θα παρείχε μόνο μια ελαφρά μείωση της συνολικής άμεσης ενεργειακής κατανάλωσης και των εκπομπών CO2, αν ληφθεί ως βάση η υπόθεση ότι εφαρμόζονται αυστηροί όροι επενδύσεων (σύντομες περίοδοι απόσβεσης). Ωστόσο, σύμφωνα με μια μελέτη περαιτέρω παρακολούθησης[10], με μεγαλύτερες περιόδους απόσβεσης θα μπορούσε να υπάρχει υψηλότερο δυναμικό μείωσης έως το 2030. Πέρα από αυτό, θα χρειαζόταν έρευνα και επιτυχημένη επίδειξη για την περαιτέρω βελτίωση της ανταγωνιστικότητας ως προς το κόστος των εν λόγω ΒΔΤ.

Πρόσθετες βελτιώσεις όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση αναμένονται βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα. Οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται σήμερα έχουν ήδη βελτιωθεί σημαντικά[11] και οι μονάδες που χρησιμοποιούν τις βέλτιστες τεχνολογίες λειτουργούν ήδη κοντά στα θερμοδυναμικά τους όρια. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη ορισμένοι τομείς στους οποίους θα μπορούσαν να γίνουν βελτιώσεις, έτσι ώστε η βιομηχανία να γίνει πιο ανθεκτική στο κόστος της ενέργειας. Με τη μείωση του κόστους των εισροών, η καλύτερη ενεργειακή απόδοση μπορεί να απαιτήσει υψηλότερες αρχικές επενδύσεις και, ως εκ τούτου, οι πολιτικές θα πρέπει να εφαρμοστούν κατά τρόπο που να συνεκτιμά τον αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θα παρακολουθεί τους τομείς οι οποίοι θεωρείται ότι εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα για να εξασφαλιστεί ότι η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη των τομέων αυτών[12].

Μια επιτυχής επίδειξη καινοτόμων τεχνολογιών για τη μείωση των εκπομπών CO2, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανικής δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) είναι ζωτικής σημασίας. Πριν περάσουμε στη φάση υλοποίησης υπάρχουν δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν, όπως είναι οι μεγάλες δαπάνες, και η ευαισθητοποίηση και η αποδοχή του κοινού, όπως εξηγείται στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με το μέλλον της δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη[13].

3.           Η αντιμετώπιση των προκλήσεων — Σχέδιο δράσης για τον χάλυβα

Προκειμένου να προσδιοριστούν και να αξιολογηθούν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η βιομηχανία του χάλυβα, ο αντιπρόεδρος και επίτροπος αρμόδιος για θέματα βιομηχανίας και επιχειρηματικότητας, σε συνεργασία με τον αρμόδιο επίτροπο για την απασχόληση και τις κοινωνικές υποθέσεις, διοργάνωσε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας υψηλού επιπέδου (HLR) τον Ιούλιο του 2012.[14] Η στρογγυλή τράπεζα λειτούργησε σαν πλατφόρμα για διάλογο μεταξύ της Επιτροπής, των υψηλόβαθμων στελεχών του κλάδου και των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Σε αυτές τις συνεδριάσεις συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι από τα κύρια κράτη μέλη που παράγουν χάλυβα και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Επιτροπή προτείνει τώρα να αντιμετωπίσει τις βασικές προκλήσεις που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας χάλυβα της ΕΕ ως εξής:

3.1.        Το σωστό ρυθμιστικό πλαίσιο

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι ουσιώδης για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη σωστή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, για την ασφάλεια των επενδύσεων και την προβλεψιμότητα και για την εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού.

Σύμφωνα με το θεματολόγιο για την έξυπνη νομοθεσία[15], η νομοθεσία της ΕΕ πρέπει να είναι αποτελεσματική και αποδοτική όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της. Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να εντοπίσει τα υπερβολικά βάρη, τις αντιφάσεις, τα κενά ή τα αναποτελεσματικά μέτρα.

Επιπλέον, οι σωρευτικές συνέπειες των διάφορων πολιτικών και της νομοθεσίας μπορούν να έχουν αντίκτυπο στην ικανότητα των επιχειρήσεων να καινοτομούν και να παίρνουν επενδυτικές αποφάσεις. Κάτι τέτοιο μπορεί μεσοπρόθεσμα να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα. Ωστόσο, οι ανταγωνιστές στην παγκόσμια αγορά επωφελούνται από πιο ευνοϊκές συνθήκες πλαισίου, μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε μείωση των επενδύσεων και απώλεια του μεριδίου αγοράς το οποίο οδηγεί σε κλείσιμο ή στη μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή πραγματοποιεί μια σωρευτική εκτίμηση κόστους για επιμέρους τομείς όπως ο χάλυβας ή το αλουμίνιο. Χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της, η Επιτροπή ενισχύει επίσης τις αναλύσεις της σχετικά με τον αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα των νέων προτάσεων πολιτικής που υποβάλλει, μέσω της χρήσης της «θωράκισης της ανταγωνιστικότητας»[16] στο πλαίσιο των εκ των προτέρων εκτιμήσεων αντικτύπου που διενεργεί. Επιπλέον, η Επιτροπή πραγματοποιεί «ελέγχους καταλληλότητας» ως σφαιρικές αξιολογήσεις πολιτικής για να αξιολογήσει αν το κανονιστικό πλαίσιο για έναν τομέα πολιτικής είναι κατάλληλο για τον σκοπό. Αυτά τα πορίσματα θα ληφθούν υπόψη για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τη μελλοντική πολιτική και τα ρυθμιστικά πλαίσια.

Το κανονιστικό πλαίσιο θα πρέπει να σχεδιάζεται με έξυπνο και φιλόδοξο τρόπο ώστε να αποτελεί κλειδί για την καινοτομία, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται δυναμικές προσεγγίσεις που βασίζονται στην αγορά. Οι αυστηρότεροι περιβαλλοντικοί στόχοι, με τη χρήση εναρμονισμένων κανόνων, προτύπων και δημόσιων συμβάσεων μπορούν επίσης να δώσουν σημαντική ώθηση στην καινοτομία[17].

Τα ευρωπαϊκά πρότυπα θα μπορούσαν επίσης να προωθούν τη βιώσιμη παραγωγή προϊόντων κατασκευών από χάλυβα. Η χαλυβουργία αναπτύσσει ήδη το σήμα για τα προϊόντα κατασκευών από χάλυβα — SustSteel. Το Suststeel αποσκοπεί στην προώθηση της βιωσιμότητας γενικότερα και ειδικότερα στην παραγωγή προϊόντων κατασκευών από χάλυβα. Όταν εφαρμόζεται με υγιή και αξιόπιστο τρόπο, θα έχει τη δυνατότητα να ενισχύει το μερίδιο αγοράς των εν λόγω ευρωπαϊκών βιώσιμων προϊόντων κατασκευών από χάλυβα. Αυτό θα πρέπει να εξεταστεί από τα κράτη μέλη και μπορεί να χρειαστούν ειδικές δραστηριότητες τυποποίησης.

Στα κράτη μέλη ανακύπτουν επίσης και κανονιστικά ζητήματα. Σε ορισμένα κράτη μέλη, η φοροδιαφυγή στον τομέα του ΦΠΑ στην εγχώρια αγορά χάλυβα επηρεάζει αρνητικά τις επιχειρησιακές συνθήκες για τους παραγωγούς χάλυβα. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης υφίστανται αθέμιτο ανταγωνισμό από τη μαύρη αγορά. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό αναγκάζει τις επιχειρήσεις να περιορίσουν την παραγωγή ή να ανακόψουν τη λειτουργία τους. Σε ορισμένα κράτη μέλη λόγω της ειδικής αυτής της φοροδιαφυγής, η παραγωγή και πώληση ράβδων οπλισμού μειώθηκε κατά 15 % το 2012 και ήδη κατά 30 % εφέτος[18].

Η Επιτροπή πρόκειται: – να οριστικοποιήσει το σωρευτικό κόστος αξιολόγησης για τον τομέα της χαλυβουργίας το 2013 ώστε να αξιολογήσει τη συνολική ρυθμιστική επιβάρυνση, – να εξακολουθήσει να αξιολογεί τις συνέπειες των νέων πρωτοβουλιών που αναμένεται να έχουν σημαντική επίδραση στην ανταγωνιστικότητα της χαλυβουργίας στις εκτιμήσεις αντικτύπου, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης της θωράκισης της ανταγωνιστικότητας, ανάλογα με την περίπτωση, – να εξετάσει τις δυνατότητες του SustSteel ώστε να ενισχύσει το μερίδιο αγοράς των ευρωπαϊκών βιώσιμων προϊόντων κατασκευών από χάλυβα. Στη συνέχεια, μπορεί να ζητήσει ειδικές δραστηριότητες τυποποίησης, – να διερευνήσει, από κοινού με τα κράτη μέλη, τις πιθανές πρωτοβουλίες κατά της παράνομης αγοράς της ΕΕ για τα προϊόντα χάλυβα, συμπεριλαμβανομένης της φοροδιαφυγής στον τομέα του ΦΠΑ. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη: – να βελτιώσουν τη βιωσιμότητας των προϊόντων κατασκευών από χάλυβα αξιοποιώντας τη δυνατότητα καθιέρωσης του SustSteel.

3.2.        Τόνωση της ζήτησης για χάλυβα

Η παγκόσμια χαλυβουργία έχει επί του παρόντος πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα ίση με 542 εκατομμύρια τόνους περίπου. Από αυτό το ποσό, περίπου 200 εκατ. τόνοι βρίσκονται στην Κίνα[19]. Προς το παρόν, η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα εκτιμάται σε περίπου 80 εκατ. τόνους στην ΕΕ, σε σύγκριση με τη συνολική ικανότητα παραγωγής της ΕΕ, που είναι 217 εκατ. τόνοι. Εάν η ικανότητα παραγωγής χάλυβα παραμείνει σταθερή μετά το 2014, θα χρειάζονταν πέντε έως επτά χρόνια ώστε η ζήτηση να φτάσει το επίπεδο της ικανότητας, αν η ζήτηση αυξάνεται με τους σημερινούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Στην ΕΕ, η ζήτηση του χάλυβα εξαρτάται από την οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση ορισμένων βασικών κλάδων παραγωγής που χρησιμοποιούν χάλυβα — π.χ. οι τομείς των κατασκευών και της αυτοκινητοβιομηχανίας αντιπροσωπεύουν ένα συνδυασμένο μερίδιο ύψους 40 % περίπου της ζήτησης χάλυβα. Οι κλάδοι παραγωγής της μηχανολογίας καθώς και του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΗΗΕ) αποτελούν επίσης σημαντική κινητήρια δύναμη για την ευημερία της χαλυβουργίας. Η χρηματοπιστωτική κρίση όμως είχε σημαντικές επιπτώσεις σε όλους αυτούς τους κλάδους. Για να διασφαλιστεί η αποκατάσταση των εν λόγω κλάδων, είναι σημαντικό να εφαρμοστούν οι τρέχουσες πρωτοβουλίες της ΕΕ για την υποστήριξη τω κλάδων των κατασκευών και της αυτοκινητοβιομηχανίας με σκοπό να αυξηθεί η βιωσιμότητά τους, και η αποδοτικότητα σε σχέση με τους πόρους και την ενέργεια. Μέτρα με μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη θα ενθαρρύνουν την κατανάλωση χάλυβα.

Η Επιτροπή πρόκειται: – να εξακολουθήσει να προωθεί τους βασικούς κλάδους που χρησιμοποιούν χάλυβα, κυρίως μέσω της πρωτοβουλίας της Επιτροπής «CARS 2020»[20], μεταξύ άλλων μέσω της τόνωσης της ζήτησης για οχήματα εναλλακτικού καύσιμου[21] και μέσω της πρωτοβουλίας της Επιτροπής «βιώσιμη κατασκευή»[22] για την αύξηση της αποδοτικότητας της ενέργειας και της χρήσης των πόρων και την ενθάρρυνση της ανακαίνισης του κτιριακού κεφαλαίου.

3.3.        Ίσοι όροι ανταγωνισμού σε διεθνές επίπεδο

Η ΕΕ είναι μια ανοικτή αγορά. Ωστόσο, συχνά χώρες εκτός ΕΕ που παράγουν χάλυβα χρησιμοποιούν εμπορικούς περιορισμούς ή στρεβλώσεις ώστε να παρέχουν τεχνητά πλεονεκτήματα στις δικές τους βιομηχανίες χάλυβα. Τα εν λόγω περιοριστικά μέτρα περιλαμβάνουν δασμολογικούς φραγμούς, μη δασμολογικά μέτρα (ιδίως σε σχέση με τους τεχνικούς κανονισμούς και τις διαδικασίες διαπίστωσης της συμμόρφωσης), κίνητρα εξαγωγών και επιδοτήσεις, καθώς και περιορισμούς σχετικά με τις διάφορες κατηγορίες πρώτων υλών για παραγωγή χάλυβα.

Η ΕΕ αντιμετωπίζει τους φραγμούς στο εμπόριο και τις αθέμιτες πρακτικές εφαρμόζοντας υποχρεωτικά τη στρατηγική της για την πρόσβαση στην αγορά, με σκοπό να επιβάλλει διεθνείς δεσμεύσεις και να εξασφαλίζει ίσους όρους ανταγωνισμού για τους παράγοντες της ΕΕ στον τομέα του χάλυβα.

Μέσω ενός αποτελεσματικού δικτύου και κατάλληλων μέσων παρακολούθησης η ΕΕ έχει εντοπίσει βασικούς φραγμούς στο εμπόριο στις αγορές τρίτων χωρών, οι οποίες έχουν εντοπιστεί με τα κατάλληλα μέσα για την επιβολή της νομοθεσίας. Παραδείγματα τέτοιων πρακτικών που απαριθμούνται στη βάση δεδομένων για την πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ περιλαμβάνουν την επιβολή των εξαγωγικών περιορισμών και εξαγωγικών δασμών στις πρώτες ύλες στην Ινδία, την Κίνα, τη Ρωσική Ομοσπονδία και την Αίγυπτο —μεταξύ άλλων— οι οποίες συμβάλλουν στην υπέρμετρη αύξηση του κόστους παραγωγής χάλυβα στην ΕΕ. Άλλες κατηγορίες εμποδίων στις αγορές τρίτων χωρών στοχοποιούν προϊόντα της ΕΕ επιβάλλοντας υπερβολικές διαδικασίες αδειοδότησης ή απαιτήσεις οι οποίες τελικά παρεμποδίζουν τις εξαγωγές χάλυβα της ΕΕ — η πρακτική αυτή έχει παρατηρηθεί ιδίως στην ινδική και στην ινδονησιακή αγορά. Έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί περιορισμοί των επενδύσεων, προτιμήσεις των δημόσιων συμβάσεων για τις εγχώριες χαλυβουργίες για την προστασία της εγχώριας βιομηχανίας έναντι του ανταγωνισμού της ΕΕ, ιδίως την Κίνα και τις ΗΠΑ, αντίστοιχα.

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, η ΕΕ διαπραγματεύεται με τους εταίρους της μέσω προσεκτικά σταθμισμένων απαντήσεων στο πλαίσιο της στρατηγικής για την πρόσβαση στην αγορά. Π.χ. οι ινδικές απαιτήσεις της υποχρεωτικής πιστοποίησης για ορισμένα προϊόντα χάλυβα δεν θα ισχύσουν πλέον ύστερα από διαβήματα της ΕΕ στις αρχές της Ινδίας, ενώ χρειάστηκε να κινηθούν οι διαδικασίες για διευθέτηση διαφοράς κατά της Κίνας σχετικά με τις βασικές πρώτες ύλες όπως ο οπτάνθρακας, για να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη παροχή αυτής της εισροής στον χαλυβουργικό τομέα της ΕΕ. Παράλληλα, η ΕΕ συνεχίζει να αντιμετωπίζει τα υπόλοιπα εμπόδια μέσω ενός άρτια αναπτυγμένου δικτύου με φόρα διαβούλευσης που είναι γνωστά ως ομάδες επαφής για τον χάλυβα με τη Ρωσική Ομοσπονδία, την Κίνα, τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και για την Ιαπωνία, την Ινδία και τη Βραζιλία. Πέρα από όσα ζητήματα μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο συζητήσεων για το ελεύθερο εμπόριο, ή όσα μπορούν πράγματι να αντιμετωπιστούν με τις δραστηριότητες των ομάδων εργασίας του ΠΟΕ, οι εν λόγω ομάδες επαφής δίνουν τη δυνατότητα για χρήσιμες ανταλλαγές να εντοπίζονται και να τα καταλύονται τα εμπόδια που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει η βιομηχανία της ΕΕ στις εν λόγω διευρυνόμενες αγορές.

Μια άλλη μεγάλη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει η βιομηχανία του χάλυβα, ιδίως στο πλαίσιο της παγκόσμιας πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας χάλυβα είναι η τυχόν χρήση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών σε τρίτες χώρες με στόχο την εξαγωγή της πλεονασματικής παραγωγής μέσω της επιθετικής εμπορικής συμπεριφοράς. Η Επιτροπή αντιμετωπίζει την πρόκληση αυτή με την εφαρμογή των μέσων εμπορικής άμυνας (ΜΕΑ). Το 2012, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε έντεκα νέες έρευνες για τα προϊόντα σιδήρου και χάλυβα ύστερα από καταγγελίες από τη βιομηχανία για τις εν λόγω τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Αυτό αντιπροσωπεύει καθαρή αύξηση σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά και απεικονίζει τόσο τη σπουδαιότητα του προβλήματος όσο και την αποφασιστικότητα της Επιτροπής να αντιμετωπίσει δυναμικά τις πρακτικές αυτές. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, η Επιτροπή πρέπει να εξακολουθήσει να επαγρυπνεί ως προς το πώς χρησιμοποιούν τα μέτρα εμπορικής άμυνας οι άλλοι εταίροι, κάτι που μπορεί επίσης να είναι ένα μέσο για να περιορίζουν αδικαιολόγητα το ποσό και το μερίδιο αγοράς των εξαγωγών της ΕΕ προκειμένου να επιτευχθεί η προστασία των εγχώριων παραγωγών. Από την άποψη αυτή η Επιτροπή έρχεται τακτικά σε επαφή με τις αρχές τρίτων χωρών εξασφαλίζοντας έτσι ότι τηρούνται δεόντως οι κανόνες του ΠΟΕ για τα μέτρα διασφάλισης, για τα αντισταθμιστικά μέτρα και για τις διαδικασίες αντιντάμπινγκ.

Συνολικά, τα περιοριστικά μέτρα που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα των παραγωγών χάλυβα της ΕΕ ωθούν την ΕΕ να εξακολουθεί να εφαρμόζει με αποφασιστικότητα τη στρατηγική της για την πρόσβαση στην αγορά για να εξασφαλίσει ότι υπάρχει θεμιτός διεθνής ανταγωνισμός και ίσοι όροι ανταγωνισμού για την ευρωπαϊκή βιομηχανία.

              Πρόσβαση στις πρώτες ύλες

Όπως και πολλές άλλες μεταποιητικές βιομηχανίες, η χαλυβουργία εξαρτάται από πόρους που σπανίζουν στην Ευρώπη. Οι υψικάμινοι χρειάζονται σιδηρομεταλλεύματα και άνθρακα οπτανθρακοποίησης καλής ποιότητας. Οι τιμές σιδηρομεταλλεύματος αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια[23] λόγω της έντονης ζήτησης από τις αναδυόμενες οικονομίες. Η μειωμένη ζήτηση για τον άνθρακα στις ΗΠΑ, που προκλήθηκε από τη διευρυμένη χρήση του σχιστολιθικού αερίου, άσκησε πίεση προς τα κάτω στις τιμές άνθρακα στην ΕΕ, γεγονός που συνέβαλε στη μείωση των τιμών του άνθρακα οπτανθρακοποίησης, με αποτέλεσμα την αύξηση της χρήσης άνθρακα στην ΕΕ.

Ο χάλυβας μπορεί να ανακυκλώνεται ξανά και ξανά χωρίς να χάνει τις βασικές του ιδιότητες όπως είναι η αντοχή , η ολκιμότητα ή διαμορφωτική του ικανότητα. Η ανακύκλωση μη μολυσμένου παλαιοσιδήρου (σκραπ) μπορεί να αντικαταστήσει τη χρήση περισσότερων από 1 200 kg σιδηρομεταλλεύματος, 7 kg άνθρακα και 51 kg ασβεστολίθου για κάθε τόνο σκραπ χάλυβα που χρησιμοποιείται[24]. Η παραγωγή χάλυβα από σκραπ χάλυβα αντί από παρθένα μεταλλεύματα μειώνει τις εισροές ενέργειας κατά περίπου 75 %, και εξοικονομεί κατά περίπου 90 % σε εισροές πρώτων υλών[25]. Αν λάβουμε υπόψη τις ευρωπαϊκές προκλήσεις όσον αφορά την πρόσβαση σε ενέργεια χαμηλής τιμής και σε πρώτες ύλες, είναι σαφές ότι έχει νόημα να μεγιστοποιηθεί η παραγωγή χάλυβα από σκραπ για οικονομικούς λόγους. Οι περιβαλλοντικές επιταγές προτρέπουν ισχυρά επίσης προς την παραγωγή από σκραπ, κάτι που οδηγεί σε τεράστια μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (περίπου 86 %), της χρήσης νερού (40 %), της ρύπανσης του νερού (76 %) και των αποβλήτων εξόρυξης (97 %)[26]. Ένας τόνος χάλυβα που παράγεται από σκραπ μειώνει τις εκπομπές CO2 κατά 231 τόνους σε σύγκριση με το παρθένο σιδηρομετάλλευμα.

Για να αυξηθεί το ποσό του παλαιοσιδήρου που ανακυκλώνεται στην Ευρώπη θα χρειαστεί, πρώτον, καλύτερη λειτουργία των δευτερογενών αγορών μετάλλων. Αυτό θα εξαρτάται από το κόστος για την ανάκτηση μετάλλων που είναι ενσωματωμένα σε εγκαταλελειμμένες κατασκευές, σε άχρηστα προϊόντα και άλλες ροές αποβλήτων, καθώς και από τη σχέση με τις τιμές των πρωτογενών μετάλλων[27]. Προκειμένου να διευκολυνθεί η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση, ο περιβαλλοντικά βελτιστοποιημένος σχεδιασμός των προϊόντων θα πρέπει να περιλαμβάνει την ευκολία αποσυναρμολόγησης και διαχωρισμού όλων των εξαρτημάτων από χάλυβα. Με τη μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης μπορεί να εξακολουθήσει να κυκλοφορεί περισσότερη ποσότητα χάλυβα[28]. Η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό[29] παρέχει τη δυνατότητα να θεσπιστούν απαιτήσεις σχετικά με τη δυνατότητα ανακύκλωσης, την αποσυναρμολόγηση προϊόντων με τρόπο αποτελεσματικό ως προς το κόστος, γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλλει στην εξασφάλιση καλύτερης πρόσβασης σε μεταλλικά σκραπ μεγάλης καθαρότητας.

Η ζήτηση για ανακυκλωμένο χάλυβα έχει ήδη ενισχυθεί με την επιπλέον εμπιστοσύνη για την ποιότητα που θα προκύψει μέσω της καθιέρωσης κριτηρίων για τον μηδενισμό των απορριμμάτων σιδήρου και χάλυβα[30].

Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την αντιμετώπιση των παράνομων εξαγωγών παλαιομετάλλων, οι οποίες οδηγούν σε απώλεια πολύτιμων πρώτων υλών για την ευρωπαϊκή οικονομία. Η Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις για την αντιμετώπιση αυτών των παράνομων εξαγωγών μέσω της ενίσχυσης της ικανότητας των κρατών μελών για επιθεωρήσεις που διενεργούνται με βάση τον κανονισμό για τη μεταφορά αποβλήτων[31]. Επίσης χρειάζονται περαιτέρω ενέργειες για την παρακολούθηση των μεταφορών των παλαιομετάλλων.

Κατά την εξέταση των μεθόδων παραγωγής, θα πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στην αποδοτικότητα των πόρων και στον αντίκτυπο στο κλίμα. Το 40 % περίπου της παραγωγής χάλυβα στην ΕΕ προέρχεται από καμίνους ηλεκτρικού τόξου που επιτρέπουν την παραγωγή χάλυβα από 100 % ανακυκλωμένη πρώτη ύλη σκραπ. Αυτή η μέθοδος παραγωγής είναι ενεργοβόρος, ωστόσο όταν το σκραπ χρησιμοποιείται ως πρωτογενής πρώτη ύλη ο τύπος αυτός γίνεται αποδοτικότερος ως προς τη χρήση των πόρων. Επίσης, δεδομένου ότι έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των εκπομπών άνθρακα σε σύγκριση με την πρωτογενή παραγωγή χάλυβα από μεταλλεύματα, αυτή η μέθοδος παραγωγής θα πρέπει να ενθαρρυνθεί. Ωστόσο, για να γίνει αυτό, είναι αναγκαίο να υπάρχει σκραπ καλής ποιότητας, που να συλλέγεται κάτω από περιβαλλοντικά αποδεκτές συνθήκες. Η στρατηγική της Επιτροπής για τις πρώτες ύλες[32] καθορίζει το κατάλληλο πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο θα πρέπει να επιδιώξουμε τον στόχο αυτό.

Για να διασφαλιστεί η σωστή παρακολούθηση, η Επιτροπή έχει καταρτίσει κατάλογο με 14 ζωτικές πρώτες ύλες που είναι οικονομικά σημαντικές και υπόκεινται σε υψηλότερο κίνδυνο διακοπής εφοδιασμού λόγω, μεταξύ άλλων, της γεωγραφικής προέλευσης των πρώτων υλών. Ο κίνδυνος εφοδιασμού ενδέχεται επίσης να ενταθεί από την περιορισμένη δυνατότητα υποκατάστασης και τα χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης της ίδιας της πρώτης ύλης. Ο κατάλογος αυτός, ο οποίος περιέχει διάφορες ύλες που χρειάζονται για την παραγωγή κραμάτων χάλυβα θα επανεξεταστεί το 2013 και ο άνθρακας οπτανθρακοποίησης θα ληφθεί υπόψη για ένταξη.

              Εμπόριο

Το εμπόριο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τον τομέα του χάλυβα. Δεδομένου του απαραίτητου ρόλου που έχει το εμπόριο ως κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης στην παγκοσμιοποιημένη αγορά χάλυβα, η Επιτροπή υποστηρίζει ένθερμα την απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου στο πλαίσιο του ΠΟΕ.

Σε διμερές επίπεδο, οι διαπραγματεύσεις εμπορικών συμφωνιών, ιδίως συμφωνιών ελευθέρων συναλλαγών (ΣΕΣ), είναι άλλο ένα βασικό μέσο για την επίτευξη ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις της ΕΕ, ως προς την πρόσβαση τόσο στις αγορές όσο και στις πρώτες ύλες με συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού. Για την αξιολόγηση του συνολικού αντικτύπου που έχουν οι εν λόγω συμφωνίες στις βιομηχανίες της ΕΕ και στην οικονομία της ΕΕ, κάθε εμπορική συμφωνία υπόκειται σε ανάλυση των συνεπειών της προτεινόμενης συμφωνίας για την ΕΕ, μόλις ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, επιπλέον της εκ των προτέρων εκτίμησης αντικτύπου που πραγματοποιείται πριν από την έγκριση των διαπραγματευτικών οδηγιών, και της βιωσιμότητας της εκτίμησης του αντίκτυπου που πραγματοποιείται κατά τις εμπορικές διαπραγματεύσεις.

Οι στατιστικές πληροφορίες είναι σημαντικές για τον τομέα, μια και επιτρέπουν την ταχεία ανάλυση ολοένα και πιο ευμετάβλητων τάσεων στις εισαγωγές χάλυβα και την ανάληψη των αναγκαίων πρωτοβουλιών σε μια ισχυρή πραγματική βάση.

Ένα σενάριο αύξησης των εισαγωγών θα είναι πιο πιθανό αν η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα εξακολουθήσει να αυξάνεται περαιτέρω σε παγκόσμιο επίπεδο, ενθαρρύνοντας την προσφυγή σε επιδοτήσεις και ντάμπινγκ ώστε να χρησιμοποιείται η παγκόσμια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα. Μέχρι τα τέλη του 2012, ένα αυτόματο σύστημα αδειών (προηγούμενη επιτήρηση)[33] παρείχε έγκαιρα πληροφορίες σχετικά με μελλοντικές εισαγωγές χάλυβα. Μετά τη λήξη του αυτόματου συστήματος αδειών, η ΕΕ θα εξακολουθήσει να επαγρυπνά και να παρακολουθεί στενά τις εισαγωγές από τρίτες χώρες μέσω του ειδικού συστήματος «Επιτήρηση 2»[34]. Αρκετοί από τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ παρακολουθούν επίσης τις εισαγωγές χάλυβα, ορισμένοι από τους οποίους, όπως οι ΗΠΑ, το κάνουν μέσω ενός συστήματος ανάλογου με τις διαδικασίες αυτόματης έκδοσης αδειών εισαγωγής.

Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι ρυθμιζόμενες αγορές για τις συναλλαγές σε παράγωγα επί εμπορευμάτων είναι δίκαιες και διαφανείς και εφαρμόζουν ειδικούς όρους προκειμένου να υποστηρίξουν τη ρευστότητα, να εμποδίσουν την κατάχρηση της αγοράς και τη δημιουργία θέσεων που προκαλούν στρέβλωση της αγοράς. Οι διαφορετικές κανονιστικές ρυθμίσεις[35] ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στις χαλυβουργίες, όσον αφορά τόσο τις συναλλαγές σε παράγωγα επί εμπορευμάτων όσο και τα χρηματοοικονομικά μέσα.

Η Επιτροπή πρόκειται: Βραχυπρόθεσμα: – στο πλαίσιο της συνολικής εμπορικής στρατηγικής να χρησιμοποιήσει τα διάφορα εργαλεία και μέσα της για την εμπορική πολιτική (π.χ. εμπορικές διαπραγματεύσεις ή μέσα εμπορικής άμυνας – TDI) για να εξασφαλίσει ότι οι ευρωπαίοι παραγωγοί χάλυβα έχουν πρόσβαση σε αγορές τρίτων χωρών. Στο πλαίσιο αυτό: –  θα αναλάβει δράση κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στον τομέα του χάλυβα, – θα συνεχίσει να παρέχει έγκαιρες αναφορές σχετικά με την εξέλιξη των εισαγωγών χάλυβα από χώρες εκτός ΕΕ, – θα εξακολουθήσει να διενεργεί εκ των προτέρων εκτιμήσεις αντικτύπου των προβλεπόμενων συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών (ΣΕΣ) πριν από την έκδοση οδηγιών για την εμπορική διαπραγμάτευση, καθώς και ανάλυση των συνεπειών για την ΕΕ των ΣΕΣ που έχουν συναφθεί πριν από την υπογραφή τους, – θα παρακολουθεί τις αγορές παλαιοσιδήρου. Δεδομένης της μειωμένης ποσότητας εκπομπών CO2 στην παραγωγή σκραπ στην Ευρώπη, θα μπορούσαν να προβλεφθούν μέτρα που δεν εισάγουν διακρίσεις και δικαιολογούνται για περιβαλλοντικούς λόγους, αν κρίνεται αναγκαίο, για να αντιμετωπιστεί η διαρροή άνθρακα προς χώρες εκτός της ΕΕ, υπό τον όρο ότι δεν θα οδηγήσουν, άμεσα ή έμμεσα, σε εξαγωγικούς περιορισμούς, – θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για τις επιθεωρήσεις και τους ελέγχους για τις μεταφορές αποβλήτων, – θα εξετάσει την ένταξη του άνθρακα οπτανθρακοποίησης στον κατάλογο των πρώτων υλών κρίσιμης σημασίας, μαζί με άλλα βασικά απαραίτητα στοιχεία για την παραγωγή χάλυβα, – θα συνεργαστεί με τις κύριες χώρες παραγωγής εκτός ΕΕ, προκειμένου να έχει μια γενική εικόνα του τομέα και των τάσεων που επικρατούν σε αυτόν, και να αναπτύξει κοινές προσεγγίσεις για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σε παγκόσμιο επίπεδο. Μακροπρόθεσμα – θα εξακολουθεί να υλοποιεί το θεματολόγιό της για την ελευθέρωση του εμπορίου με τη διαπραγμάτευση των ΣΕΣ, με σκοπό να εξαλειφθούν ή να περιοριστούν ουσιωδώς τα δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια στις αγορές των τρίτων χωρών, να εξασφαλιστεί βιώσιμη πρόσβαση σε πρώτες ύλες για τον κλάδο παραγωγής της ΕΕ, καθώς και μια ενισχυμένη προώθηση των διεθνών προτύπων για τα προϊόντα χάλυβα, – θα εξακολουθοήσει να συνεργάζεται με το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο πλαίσιο της άσκησης για τον εκσυγχρονισμό των μέσων εμπορικής άμυνας, για να επικαιροποιήσει με ταχύ τρόπο τον βασικό κανονισμό αντιντάμπινγκ και τον βασικό κανονισμό κατά των επιδοτήσεων. Οι αλλαγές αυτές θα δώσουν τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, για την επιβολή υψηλότερων δασμών (απόκλιση από τον κανόνα της για «χαμηλότερους δασμούς») σε εισαγωγές από χώρες που χρησιμοποιούν άδικες επιδοτήσεις και δημιουργούν διαρθρωτικές αλλοιώσεις στις αγορές πρώτων υλών, καθώς και πιο αποτελεσματικά εργαλεία για αυτεπάγγελτες έρευνες, όπου υπάρχει απειλή αντιποίνων κατά της οικείας βιομηχανίας της ΕΕ.

              3.4     Πολιτικές για την ενέργεια, το κλίμα, τους πόρους και την ενεργειακή απόδοση για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας

              Προσιτές τιμές ενέργειας και προσφορά

Όπως και σε άλλες ενεργοβόρες βιομηχανίες (EII), το κόστος της ενέργειας είναι μία από τις βασικές κινητήριες δυνάμεις για την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού χαλυβουργικού τομέα. Η βιομηχανία χάλυβα εκτιμά ότι το κόστος της ενέργειας αντιπροσωπεύει έως και το 40 % του συνολικού λειτουργικού κόστους ανάλογα με το τμήμα της αλυσίδας αξίας[36]. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία είναι αντιμέτωπη με υψηλότερες τιμές ενέργειας απ’ ό,τι οι περισσότεροι από τους διεθνείς ανταγωνιστές της, μια τάση η οποία έχει διευρυνθεί με τη δυναμική ανάπτυξης των τιμών τα τελευταία έτη.

Η ηλεκτρική ενέργεια και ο άνθρακας οπτανθρακοποίησης είναι οι πιο σημαντικές πηγές ενέργειας της βιομηχανία χάλυβα όπου υπάρχει μεγάλη πίεση και για τις δυο αυτές πηγές. Παρά την πρόσφατη μείωση, η τιμή του άνθρακα οπτανθρακοποίησης έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.[37] Οι μέσες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τους τελικούς χρήστες για τη βιομηχανία της ΕΕ είναι διπλάσιες από εκείνες των ΗΠΑ[38] και σημαντικά υψηλότερες από εκείνες στις περισσότερες άλλες χώρες του ΟΟΣΑ (με εξαίρεση την Ιαπωνία) και πολλές μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες. Μεταξύ του 2005 και του 2012 η ευρωπαϊκή βιομηχανία ήταν αντιμέτωπη με αυξήσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 38 % κατά μέσο όρο σε πραγματικές τιμές, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μείον 4 % για τις ΗΠΑ και συν 16 % για την Ιαπωνία.[39] Δεδομένου ότι οι διαφορές αυτές μεταφράζονται σε επιπτώσεις στη διάρθρωση του κόστους των χαλυβουργικών εταιρειών σε διαφορετικές περιοχές και έχουν άμεση επίδραση στον παγκόσμιο ανταγωνισμό και την ανταγωνιστικότητα, οι διεθνώς ανταγωνιστικές τιμές της ενέργειας και ο ασφαλής ενεργειακός εφοδιασμός είναι στοιχεία ζωτικής σημασίας για το μέλλον της χαλυβουργίας στην Ευρώπη, κυρίως γιατί παίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των αποφάσεων ως προς την τοποθεσία και τις επενδύσεις για τη βιομηχανία χάλυβα. Η σχετική ανάλυση του ενεργειακού χάρτη πορείας της Επιτροπής για το 2050[40] δείχνει ότι οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας είναι πιθανό να αυξηθούν κατά την περίοδο έως το 2030 για να σημειώσουν στη συνέχεια μικρή πτώση, σε μεγάλο βαθμό λόγω του κόστους των επενδύσεων υποδομής. Ως εκ τούτου, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ληφθεί υπόψη ο πιθανός αντίκτυπος στις τιμές και στο κόστος κατά τη διαμόρφωση των μελλοντικών πολιτικών που σχετίζονται με την ενέργεια και να προσδιοριστούν τρόποι με τους οποίους μπορούν να μειωθούν ή να αντισταθμιστούν οι επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών με υψηλή κατανάλωση ενέργειας.

Οι αλλαγές στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας για τον τελικό χρήστη και οι διαφορές μεταξύ των χωρών (ακόμη και μέσα στην ΕΕ) οφείλονται στην περίπλοκη αλληλεπίδραση διαφόρων παραγόντων, στους οποίους περιλαμβάνονται η τιμή των καυσίμων, η φορολογική πολιτική, η διάρθρωση της αγοράς, αλλαγές στην προσέγγιση της ρύθμισης των τιμών, διαφορές στις πολιτικές για το κλίμα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε μια μεταβαλλόμενη διάρθρωση της παραγωγής ενέργειας. Το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα έχει αντίκτυπο στην τιμή του ηλεκτρισμού. Ενώ υψηλό μερίδιο ανανεώσιμης ενέργειας με χαμηλό οριακό κόστος μπορεί να έχει πτωτική πίεση στις τιμές χονδρικής, ο αντίκτυπος στις τιμές τελικού χρήστη από την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορεί να είναι αρνητικός βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα μέσω της προσθήκης εισφορών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από τα κράτη μέλη. Επομένως, είναι σημαντικό το κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να μειώνεται και ότι τα εθνικά συστήματα υποστήριξης να είναι αποτελεσματικά από άποψη κόστους. Το μερίδιο των φόρων, δασμών και τελών που ορίζουν τα κράτη μέλη αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό και, σε πολλές περιπτώσεις, αυξανόμενο μερίδιο των τιμών τελικού χρήστη. Μέχρι σήμερα, η βιομηχανία του χάλυβα και άλλες ενεργοβόροι βιομηχανίες επωφελούνται σε ορισμένα κράτη μέλη από τις μειώσεις ή τις απαλλαγές από φόρους και εισφορές.

Μια άλλη πρόκληση είναι οι αυξήσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας που συνδέονται με το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ). Τα κόστη αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις[41] που δίνουν τη δυνατότητα για αποζημίωση των εξόδων αυτών, κάτω από ορισμένες συνθήκες ώστε να αποτρέπεται η διαρροή άνθρακα.

Η βαθμιαία ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας συνέβαλε στο να περιοριστούν οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας και θα ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό π.χ. με την εξάλειψη των φραγμών για την είσοδο στην αγορά και των ρυθμιστικών εμποδίων, αλλά η ολοκλήρωση αυτή εξαρτάται επίσης από την αύξηση της δυναμικότητας των διασυνοριακών και διευρωπαϊκών ενεργειακών υποδομών[42]. Για να μπορέσει να λειτουργήσει η εσωτερική αγορά ενέργειας, τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόσουν πλήρως την τρίτη δέσμη μέτρων για την ενέργεια[43]. Άλλοι σημαντικοί παράγοντες για να εξασφαλιστούν ανταγωνιστικές τιμές και κόστη στον τομέα της ενέργειας στην Ευρώπη περιλαμβάνουν τη συνεχιζόμενη υποστήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης για τις ενεργειακές τεχνολογίες από το προτεινόμενο πρόγραμμα «Ορίζων 2020» (ιδίως όταν αυτές μπορούν να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση, κάτι που μπορεί να συντελέσει σημαντικά στη μερική αντιστάθμιση του ανοίγματος της ψαλίδας στις τιμές της ενέργειας)[44] και τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού, των οδών και των χωρών για την προμήθεια φυσικού αερίου. Η ανάπτυξη ενδογενών ενεργειακών πόρων με τρόπο αποδοτικό από άποψη κόστους — ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, άνθρακας σε συνδυασμό με δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα (CCS) ή συμβατικά και μη συμβατικά ορυκτά καύσιμα— μπορεί επίσης να έχει θετικό αντίκτυπο στις τιμές της ενέργειας σε μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη βάση.

Τις ενεργοβόρους βιομηχανίες τις χαρακτηρίζει η υψηλή ένταση κεφαλαίου με μέσο επενδυτικό κύκλο 20 έως 30 ετών, συνεπώς χρειάζονται προβλεψιμότητα των ενεργειακών δαπανών, ώστε να περιορίσουν τους επενδυτικούς κινδύνους. Οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ προμηθευτών και πελατών, οι οποίες παρέχουν τέτοια βεβαιότητα προγραμματισμού, είναι δυνατές σύμφωνα με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Αυτού του είδους οι συμβάσεις μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό του ανταγωνισμού κατά παραβίαση της Συνθήκης[45] μόνο κάτω από ορισμένες ειδικές προϋποθέσεις. Ο αποκλεισμός, κατά κανόνα, θα συμβεί μόνο σε σχέση με προμηθευτές σε δεσπόζουσα θέση ή ως σωρευτικό αποτέλεσμα που προκύπτει από παρόμοια συμπεριφορά από πολλούς προμηθευτές. Παρ’ όλο που δίνουν τη δυνατότητα για διαφορετικές επιμέρους διάρκειες συμβάσεων και ημερομηνίες λήξης, οι προηγούμενες αποφάσεις της Επιτροπής[46] απαιτούν να επιστρέφονται σημαντικές ποσότητες στην αγορά κάθε χρόνο, ώστε να είναι διαθέσιμες για σύναψη σύμβασης από οποιονδήποτε προμηθευτή. Αν η πρακτική που εφαρμόζει η Επιτροπή παρέχει ανεπαρκή σαφήνεια σχετικά με την εκτίμηση του ανταγωνισμού των εν λόγω συμβάσεων, η Επιτροπή είναι διατεθειμένη να εκδώσει επιστολή καθοδήγησης κατά την έννοια της ανακοίνωσης της Επιτροπής[47], υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι όροι που αναφέρονται στην εν λόγω ανακοίνωση.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 22ας Μαΐου 2013 αναγνώρισε ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί ο αντίκτυπος των υψηλών τιμών και δαπανών στην ενέργεια. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα δώσει συνέχεια στα συμπεράσματα του Συμβουλίου[48]. Αυτή η ακριβής παρακολούθηση των ενεργειακών δαπανών και ο αντίκτυπός τους στη βιομηχανία θα καλύψει τα διάφορα στοιχεία κόστους των ενεργειακών τιμών και την εξέλιξή τους με τον χρόνο, καθώς και τη σύγκριση τιμών μεταξύ της ΕΕ και άλλων μεγάλων περιοχών παραγωγής χάλυβα, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων σχετικά με διορθωτικά μέτρα όπως οι απαλλαγές και οι μειώσεις φόρων.

Κατά την τήρηση της διαφοροποιημένης δημοσιονομικής εξυγίανσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά οι δημοσιονομικές προσαρμογές να ευνοούν περισσότερο την ανάπτυξη όσον αφορά τόσο τα έσοδα και όσο και τις δαπάνες της ΕΕ. Όσον αφορά τη μεταστροφή προς τους περιβαλλοντικούς φόρους, οι φόροι αυτοί μπορούν να τονώσουν την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, να προωθήσουν την αποδοτικότητα των πόρων και τη δημιουργία «πράσινων» θέσεων εργασίας, αλλά θα πρέπει να παρακολουθούνται οι επιπτώσεις των υψηλών τιμών της ενέργειας στα νοικοκυριά και στην ανταγωνιστικότητα, συμπεριλαμβανομένων των ενεργοβόρων βιομηχανιών, έτσι ώστε οι μελλοντικές αποφάσεις να μπορούν να ληφθούν με βάση αξιόπιστα στοιχεία[49].

              Αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με την πολιτική για το κλίμα

Η βιομηχανία χάλυβα είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές εκπομπών CO2[50]. Είναι επίσης ένας τομέας που θεωρείται ότι εκτίθενται σε κίνδυνο διαρροής άνθρακα. Λόγω αυτού του κινδύνου, θα διατεθούν κατ’ αρχήν δωρεάν στη βιομηχανία χάλυβα δικαιώματα εκπομπών κατά 100 % της τιμής με βάση τον δείκτη αναφοράς. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ) η χαλυβουργία μπορεί να λάβει οικονομική αντιστάθμιση από την 1η Ιανουαρίου 2013 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020, σύμφωνα με την τρίτη φάση του ΣΕΔΕ.

Όπως αναγνώρισε το Πράσινο Βιβλίο της Επιτροπής για το πλαίσιο του 2030 για τις πολιτικές για το κλίμα και την ενέργεια[51], η ενεργειακή πολιτική και κλιματική πολιτική πρέπει να εφαρμοστούν κατά τρόπο οικονομικά αποδοτικό, προβλέψιμο και συνεκτικό. Η διαφάνεια και σταθερότητα του κανονιστικού πλαισίου είναι αναγκαίες για να διασφαλιστεί ότι οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις, η οποίες είναι απαραίτητες για να να πραγματοποιηθεί η ανανέωση της βιομηχανικής βάσης στην Ευρώπη, ιδίως για τις βιομηχανίες εντάσεως κεφαλαίου, με μακροπρόθεσμες επενδυτικές περιόδους (20-30 χρόνια). Συνεπώς, η κλιματική πολιτική της ΕΕ για μετά το 2020 θα εξετάσει με ποιον τρόπο μπορούν να ληφθούν περισσότερο υπόψη τα τεχνολογικά όρια, τα εμπόδια και οι ευκαιρίες, οι συνέπειες των συναφών δαπανών για την ανταγωνιστικότητα, καθώς και οι δεσμεύσεις και το επίπεδο των επιδιώξεων χωρών μη μελών της ΕΕ.

Η ΕΕ αντιπροσωπεύει μόλις το 11 % των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με το ποσοστό αυτό να μειώνεται, έτσι ώστε απαιτούνται αποτελεσματικές διεθνείς ενέργειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Για την επίτευξη του στόχου είναι ζωτικής σημασίας μια συνεισφορά από όλες τις μεγάλες οικονομίες και σε όλους τους τομείς με τρόπο συγκρίσιμο, δίκαιο, διαφανή και υπεύθυνο. Πρέπει να εφαρμόζονται βελτιωμένες δεσμεύσεις καθώς και αποτελεσματικά συστήματα παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και εξακρίβωσης για να εξασφαλίζεται η διαφάνεια της μελλοντικής διεθνούς συμφωνίας για την κλιματική αλλαγή και τα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα είναι απαραίτητα για να βελτιωθεί η βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εξετάσουμε πώς μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε τους κλιματικούς στόχους. Ο χάρτης πορείας της ΕΕ για χαμηλά επίπεδα ανθρακούχων εκπομπών αναγνώρισε ότι η η επίτευξη νέων στόχων θα απαιτήσει πρόσθετες επενδύσεις.[52] Η εφαρμογή των πιο προηγμένων βιομηχανικών διεργασιών και εξοπλισμού θα ήταν αναγκαία σε ευρεία κλίμακα μετά το 2035, λόγω του ότι το επίπεδο των εκπομπών CO2 των πλέον αποδοτικών μονάδων παραγωγής χάλυβα στην ΕΕ πλησιάζει τα φυσικά του όρια με τις τεχνολογίες που εφαρμόζονται σήμερα.

Μια επιλογή για καινοτόμο χρηματοδότηση, θα ήταν η χρήση ορισμένων από τα έσοδα από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπών στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ ώστε να συμβάλει στη χρηματοδότησή των στόχων που αφορούν το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης ενδεχομένως και της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε ολόκληρο τον κλάδο παραγωγής. Από το 2013 και μετά, περισσότερο από το 40 % του συνολικού αριθμού δικαιωμάτων εντός της ΕΕ θα τίθενται σε πλειστηριασμό και στη συνέχεια τα επίπεδα πλειστηριασμού θα αυξηθούν με γραμμικό τρόπο με σκοπό την επίτευξη του 100 % έως το 2027.

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να αντιμετωπίσει τα ζητήματα ανταγωνιστικότητας που συνδέονται με τις πολιτικές για την αλλαγή του κλίματος. Χωρίς τη διασφάλιση ισότιμων όρων στην πολιτική για την αλλαγή του κλίματος, οι ανταγωνιστές παραγωγοί χάλυβα που βρίσκονται εκτός της ΕΕ έχουν αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που στρεβλώνει την παγκόσμια αγορά χάλυβα και περιορίζει τις μελλοντικές επενδύσεις στην ΕΕ, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε κίνδυνο διαρροής άνθρακα.

              Εξασφάλιση της παγκόσμιας συγκρισιμότητας

Η έρευνα σχετικά με τις ύλες και ο έλεγχος των πόρων πρώτων υλών αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στον σημερινό παγκόσμιο ανταγωνισμό για βιομηχανική υπεροχή στις τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ο χάλυβας αποτελεί υλικό που παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες για να κάνει πραγματικότητα τη μετάβαση προς μια οικονομία βασισμένη στη γνώση, με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και αποδοτική χρήση των πόρων.[53] Έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη πιο και εγκατάσταση στην αγορά αποδοτικών, ασφαλών και αξιόπιστων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και αποδοτικών ως προς τη χρήση των πόρων. Για την υποστήριξη της υλοποίησης της κλιματικής πολιτικής της ΕΕ και να διευκολυνθεί η επίτευξη των στόχων της σύμβασης του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος, δόθηκε εντολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN) να αναπτύξει ένα ευρωπαϊκό πρότυπο για την αξιολόγηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΕΑΘ) στις ενεργοβόρους βιομηχανίες. Ο καθορισμός των ποσοτικοποιήσιμων συνεισφορών σε μειώσεις των εκπομπών, σε εγκαταστάσεις και επίπεδα βιομηχανικού τομέα, απαιτεί διαφανείς μεθοδολογίες και ισχυρή συναίνεση σχετικά με την παρακολούθηση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση των διαδικασιών, καθώς και βασικούς δείκτες απόδοσης. Τα πρότυπα θα δώσουν σε εύθετο χρόνο τη δυνατότητα για επικύρωση των μεθόδων μέτρησης και ποσοτικοποίησης των ΕΑΘ που σχετίζονται με τις διαδικασίες, θα διασφαλίσουν τη συγκρισιμότητα των επιδόσεων των μονάδων σε παγκόσμιο επίπεδο και θα δώσουν τη δυνατότητα για αξιολόγηση της δυνατότητάς τους για βελτίωση.

              Ο τομέας χάλυβα ως συνεισφέρων στους στόχους για το κλίμα την αποδοτική χρήση των πόρων

Ο χάλυβας συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών CO2 και την εξοικονόμηση ενέργειας με μια μεγάλη ποικιλία εφαρμογών, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η ναυπηγική, οι κατασκευές, τα μηχανήματα, τα προϊόντα οικιακής χρήσης, τα ιατρικά μηχανήματα και οι ανεμόμυλοι. Μια πρόσφατη μελέτη[54] συγκρίνει την εξοικονόμηση εκπομπών CO2 από καινοτόμες εφαρμογές χάλυβα — όπως π.χ. οι αποδοτικότεροι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, οι ανεμογεννήτριες ή τα ελαφρύτερα οχήματα — με τις εκπομπές CO2 από την παραγωγή χάλυβα. Από τη μελέτη προκύπτει ότι στην περίπτωση της Γερμανίας οι δυνατότητες εξοικονόμησης που επιτυγχάνονται με τη χρήση χάλυβα είναι υψηλότερες από τις εκπομπές από την παραγωγή χάλυβα. Ο χάλυβας είναι πλήρως ανακυκλώσιμος χωρίς απώλεια της ποιότητας. Υποπροϊόντα της παραγωγής χάλυβα (π.χ. σκωρία) μπορούν να χρησιμοποιηθούν σχεδόν εξολοκλήρου. Ως εκ τούτου, όσον αφορά την εμβληματική πρωτοβουλία «Ευρώπη 2020» για την αποτελεσματική χρήση των πόρων[55], η βιομηχανία χάλυβα είναι σε θέση να επωφεληθεί από την αυξημένη εστίαση στην προσέγγιση που βασίζεται στον κύκλο της ζωής, να αυξήσει τα ποσοστά ανακύκλωσης και κάνει καλύτερη χρήση των υποπροϊόντων.

Ένας άλλος τρόπος για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι να ενισχυθεί περαιτέρω η εφαρμογή πρόσθετων μέτρων ενεργειακής απόδοσης στην παραγωγή χάλυβα. Πολλές εργοστασιακές μονάδες παράγουν μεγάλες ποσότητες απορριπτόμενης θερμότητας και αερίου, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή ενέργειας ή ατμού, να χρησιμοποιηθούν είτε στην ίδια την εγκατάσταση ως δεσμευμένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή να εξαχθούν σε γειτονικές βιομηχανίες ή στο δημόσιο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Τα εν λόγω έργα παράγουν μείωση των εκπομπών με την αντικατάσταση άλλων πηγών παραγωγής ενέργειας, συνήθως από τα ορυκτά καύσιμα.

Η Επιτροπή πρόκειται: Βραχυπρόθεσμα: Για να δημιουργήσει ένα ρυθμιστικό περιβάλλον που να ευνοεί τη βιώσιμη ανάπτυξη: – να εκδώσει κατευθύνσεις το 2013 σχετικά με τα καθεστώτα υποστήριξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για να επιτύχουν τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, – να εξετάσει, ύστερα από αίτημα, την έκδοση επιστολής καθοδήγησης για την εκτίμηση του ανταγωνισμού των μακροπρόθεσμων συμβάσεων ηλεκτρικής ενέργειας σε περίπτωση καινοφανών ή ανεπίλυτων ζητημάτων, – να διενεργήσει ανάλυση της σύνθεσης και των κινήτρων σχετικά με τις τιμές ενέργειας και τα κόστη στα κράτη μέλη εστιάζοντας συγκεκριμένα στον αντίκτυπο που έχουν στα νοικοκυριά, στις ΜΜΕ και στις ενεργοβόρες βιομηχανίες, και εξετάζοντας γενικότερα την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ σε σχέση με τους οικονομικούς ομολόγους της σε παγκόσμιο επίπεδο πριν από τη συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Φεβρουάριο του 2014. να συντάξει εκθέσεις για τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους τελικούς χρήστες για τη βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων των συστατικών της στοιχείων (π.χ. ενεργειακή συνιστώσα, εισφορές και δασμοί, φόροι) στα κράτη μέλη της ΕΕ και σε άλλες μεγάλες οικονομίες, – να αναλύσει τον αντίκτυπο του ΣΕΔΕ στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ και, στο πλαίσιο των πολιτικών συζητήσεων για την κλιματική πολιτική του 2030, θα εξετάσει την ανάγκη να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση του κινδύνου διαρροής άνθρακα για συγκεκριμένους τομείς, – να αναπτύξει προτάσεις για το πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα 2030 της ΕΕ με τρόπο που να λαμβάνει πλήρως υπόψη τη σχέσης κόστους/αποδοτικότητας και τις δυνητικές συνέπειες στο κόστος για τη βιομηχανία. Η ανάπτυξη της πολιτικής για το κλίμα 2030, με την επιφύλαξη του αποτελέσματος της δημόσιας διαβούλευσης που δρομολογήθηκε με την Πράσινη Βίβλο «Πλαίσιο για τις πολιτικές που αφορούν το κλίμα και την ενέργεια με χρονικό ορίζοντα το έτος 2030», θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να ληφθούν υπόψη, μεταξύ άλλων, η διεθνής ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, καθώς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ορισμένων βιομηχανιών και η πρόοδος στις παγκόσμιες διαπραγματεύσεις για την κλιματική αλλαγή, καθώς και σε μια αξιολόγηση όλων των συναφών εκπομπών CO2 στην ΕΕ, – να εξασφαλίσει ότι η εκτίμηση του κινδύνου διαρροής άνθρακα που πρέπει να γίνει στο πλαίσιο του νέου καταλόγου διαρροής άνθρακα θα πραγματοποιηθεί με ανοικτό και διαφανή τρόπο, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας για το ΣΕΔΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες ορισμένων κλάδων και τις συνέπειες του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας στην ανταγωνιστικότητά τους, – να προτείνει σύντομα να προστεθεί η μεταποίηση ορισμένων σφυρήλατων σιδηρούχων προϊόντων στον κατάλογο τομέων που θεωρούνται ότι εκτίθενται στον κίνδυνο διαρροής άνθρακα για τις άμεσες δαπάνες. – να προωθήσει τις βέλτιστες πρακτικές σε θέματα ενεργειακής απόδοσης, με βάση τα αποτελέσματα των ελέγχων που πρέπει να διενεργούνται από επιχειρήσεις σύμφωνα με την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση[56], καθώς και σχετικά με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς μελέτες, – να προωθήσει τις επενδύσεις στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης (νέοι λέβητες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ανάκτηση αερίων κατά την παραγωγή χάλυβα, μονάδες αεριοστροβίλων ανάκτησης υψηλής πίεσης (TRT), ανάκτηση εκλυόμενης θερμότητας), – να εξετάσει τις απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού για την ανακυκλωσιμότητα και την αποσυναρμολόγηση προκειμένου να εξασφαλιστεί ο ευκολότερος διαχωρισμός του χάλυβα που είναι κατάλληλος για ανακύκλωση από τα συναφή προϊόντα. Για να ενισχύσει την καινοτομία: – να ενσωματώσει τη βιομηχανία χάλυβα στην έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία, την επίδειξη, την ανάπτυξη μέτρων και την αφομοίωση από την αγορά ενεργειακά αποδοτικών προϊόντων, τεχνολογιών και λύσεων για την εφαρμογή της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση και των άλλων νομοθεσιών και πολιτικών σχετικά με την ενεργειακή απόδοση, – να αξιολογήσει το πώς μπορούν να δεσμευτούν τα έσοδα που σχετίζονται με το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής και να χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση των στόχων που αφορούν το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης νέων και καινοτόμων τεχνολογιών στις ενεργοβόρους βιομηχανίες. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα Για να δημιουργήσει ένα ρυθμιστικό περιβάλλον που να ευνοεί τη βιώσιμη ανάπτυξη: – να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για τη σύναψη μιας δεσμευτικής διεθνούς συμφωνίας για τις κλιματικές αλλαγές έως το 2015 ώστε να εξασφαλίσει επαρκείς δεσμεύσεις από όλους, και κυρίως από τις μεγάλες οικονομίες, λαμβάνοντας υπόψη τις αντίστοιχες ευθύνες και δυνατότητες, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη διαφάνεια και την υποχρέωση λογοδοσίας, καθώς και την ενσωμάτωση ενός άρτιου συστήματος συμμόρφωσης και επιβολής, – να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης να οριστικοποιήσει το ταχύτερο δυνατό τα πρότυπα για την αξιολόγηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε ενεργοβόρους τομείς, – να συνεχίσει τις προσπάθειές της για να αναπτύξει τη μεθοδολογία της προσέγγισης που βασίζεται στον κύκλο της ζωής ώστε να μπορέσει να γίνει καλύτερη εξέταση της ανακυκλωσιμότητας των υλικών, – να αξιολογήσει την προσέγγιση αυτή με γνώμονα αλυσίδες αξίας και τη δυνατότητα ανακύκλωσης των υλών και να ενσωματώσει την ανακυκλωσιμότητα των υλών σε σχετικές προτάσεις πολιτικής και στρατηγικές της ΕΕ. Για να διαφοροποιήσει την προσφορά: – να καθορίσει του όρους ώστε να καταστεί δυνατή η μελλοντική εκμετάλλευση από εγχώρια κοιτάσματα ορυκτών καυσίμων αερίου, συμβατικών και μη συμβατικών πόρων με περιβαλλοντικά ασφαλή τρόπο, δεδομένου ότι θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές ενέργειας και των τιμών. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη: – στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τις συζητήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Φεβρουαρίου 2014, με βάση την έκθεση της Επιτροπής, να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο όλων των εθνικών μέτρων σχετικά με την τιμή της ενέργειας στις ενεργοβόρους βιομηχανίες, όπως η φορολογία, οι εισφορές σχετικά με την παραγωγική ικανότητα και το δίκτυο, οι δασμοί και των μηχανισμών υποστήριξης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή άλλες μορφές ενέργειας, – σε αυτή τη βάση, να εξετάσουν τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση της τιμής της ενέργειας για τις ενεργοβόρους βιομηχανίες στο πλαίσιο της τήρησης της δημοσιονομικής εξυγίανσης, των κανόνων ανταγωνισμού και της ακεραιότητας της εσωτερικής αγοράς, – να εξετάσουν την καθιέρωση της δέσμευσης εσόδων από το ΣΕΔΕ για προγράμματα έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, – να επιταχύνουν τις προσπάθειές τους ώστε να μειωθεί το άνοιγμα της ψαλίδας των μέσων τιμών ενέργειας και του κόστους μεταξύ της βιομηχανίας της ΕΕ και των κυριότερων ανταγωνιστών της, ενισχύοντας τη λειτουργία της αγοράς και την ασφάλεια του εφοδιασμού στον τομέα της ενέργειας, – να αξιολογήσουν τις πρωτοβουλίες που συνδέονται με την κοινή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη σύναψη μακροπρόθεσμων συμβάσεων και τις εταιρικές σχέσεις, – να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές πληροφορίες. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τον αντίκτυπο των μέτρων που έχουν ληφθεί και, εάν είναι αναγκαίο, θα προβεί σε συμπληρωματικές συστάσεις για την ελαχιστοποίηση του κόστους της ενέργειας για τις ενεργοβόρους βιομηχανίες.

              3.5     Καινοτομία

Οι πλέον σύγχρονες εγκαταστάσεις της χαλυβουργίας στην ΕΕ προσεγγίζουν τα όρια του των δυνατοτήτων των σημερινών τεχνολογιών και η χαλυβουργία θα δυσκολευτεί να καταφέρει περαιτέρω σημαντική μείωση των εκπομπών CO2 χωρίς την εισαγωγή καινοτόμων τεχνολογιών[57]. Οι νέες τεχνολογικές καινοτομίες απέχουν αρκετά χρόνια. Στο παρελθόν ερευνήθηκαν πιθανές καινοτόμοι τεχνολογίες στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίου με την επωνυμία «ULCOS»[58]. Η Επιτροπή υποστήριξε το πρόγραμμα ULCOS: συνέβαλε με 40 εκατ. ευρώ συνολικά από το 6ο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την ανάπτυξη καθώς και από το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020», μπορεί να δοθεί ειδική υποστήριξη για τον κλάδο της επεξεργασίας προϊόντων σε προτεινόμενη σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), που ονομάζεται SPIRE[59]. Επιπλέον, η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS) έχει αναγνωριστεί ως βασική τεχνολογία για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του βιομηχανικού τομέα στον χάρτη πορείας για την ανάπτυξη μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050[60], καθώς και στον ενεργειακό χάρτη πορείας για το 2050[61], συμπεριλαμβανομένων των εφαρμογών CCS σε βιομηχανικές διεργασίες καθώς και στην παραγωγή εφαρμογών παραγωγής ενέργειας. Αποτελεί μία από τις προτεραιότητες του στρατηγικού σχεδίου ενεργειακών τεχνολογιών (σχέδιο ΣΕΤ), με μια ειδική ευρωπαϊκή βιομηχανική πρωτοβουλία και κοινό ερευνητικό πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Συνασπισμού Ενεργειακής Έρευνας (EERA). Η σημασία του χάλυβα για τις ενεργειακές εφαρμογές και οι ανάγκες για έρευνα και καινοτομία έχουν προσδιοριστεί στον χάρτη πορείας υλών που επιτρέπουν τη δημιουργία τεχνολογιών με μικρές ανθρακούχες εκπομπές[62]. Είναι συνεπώς πιθανές περαιτέρω προτάσεις για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία του είδους που αποτέλεσε αντικείμενο της προηγούμενης φάσης έρευνας και ανάπτυξης του προγράμματος ULCOS. Για την περίοδο 2014-2020, θα χρηματοδοτηθούν επίσης ερευνητικά σχέδια με περίπου 280 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και το Χάλυβα.

Ωστόσο, αν κοιτάξουμε προς το μέλλον, είναι σαφές ότι θα χρειαστεί ένα έργο επίδειξης παραγωγής χάλυβα με CCS σε βιομηχανική κλίμακα και το πιθανό χρηματοδοτικό κονδύλιο θα ξεπερνά το σύνηθες μέγεθος ενός έργου έρευνας και ανάπτυξης. Πράγματι, εκτιμάται ότι το πλήρες φάσμα των πειραμάτων επίδειξης που σχετίζονται με το πρόγραμμα ULCOS θα υπερβεί τα 500 εκατ. ευρώ. Είναι λοιπόν σαφές ότι απαιτείται χρήση άλλων μέσων για την επόμενη φάση της εμπορικής επίδειξης των τεχνολογιών CCS για την παραγωγή χάλυβα, π.χ., μια νέα πρόσκληση NER 300, ένα περαιτέρω ευρωπαϊκό ενεργειακό πρόγραμμα ανάκαμψης ή η χρήση των διαρθρωτικών ταμείων.

Επιπλέον, ακόμη και αν οι τεχνολογίες αυτές είναι διαθέσιμες, η ανάπτυξή τους σε μεγάλη κλίμακα θα εξαρτηθεί από το αν είναι εφικτή η εφαρμογή τους στην ΕΕ με ανταγωνιστικό κόστος παραγωγής, καθώς και με δημόσια αποδοχή. Ειδικότερα, η CCS θα χρειαστεί την καθιέρωση κατάλληλων μηχανισμών ώστε να συμμετάσχουν οι τοπικές κοινότητες ως εταίροι σε αυτές τις προσπάθειες και να διασφαλιστεί η κατάλληλη τιμή για τον άνθρακα.

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία χάλυβα αναπτύσσει συνεχώς νέες κατηγορίες χάλυβα για την αντιμετώπιση των αναγκών ειδικών εφαρμογών. Ωστόσο,σήμερα υπάρχει ανάγκη να τονωθεί η έρευνα, η ανάπτυξη και η καινοτομία σε φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες διεργασιών σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι κατά το παρελθόν. Το δυναμικό των νέων τεχνολογιών και των καινοτόμων συστημάτων διαλογής, των αγορών και των επιχειρηματικών μοντέλων για την περαιτέρω ανάπτυξη της ανακύκλωσης παλαιοσιδήρου είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο όσον αφορά τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των εκπομπών.

Η ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας για τις πρώτες ύλες (EIP)[63] ενισχύει την καινοτομία μέσω της αλυσίδας αξίας χάλυβα, από την έρευνα και την εξόρυξη, σε αποτελεσματική επεξεργασία, ανακύκλωση και υποκατάσταση.

Η βιομηχανική ανάπτυξη των αναδυόμενων τεχνολογιών χάλυβα μπορεί να αυξηθεί μέσω των χρηματοδοτικών μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ)[64]. Τα χαλυβουργικά έργα με χαμηλότερο προφίλ κινδύνου συχνά είναι επιλέξιμα για μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ΕΤΕπ. Επιπλέον, πολύ καινοτόμα προϊόντα χάλυβα μπορούν να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης καταμερισμού του κινδύνου (RSFF), η οποία είναι ένα καινοτόμο πιστωτικό σύστημα καταμερισμού του κινδύνου που έχει συσταθεί από κοινού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΤΕπ για να βελτιώσει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση μέσω δανεισμού προωθώντας δραστηριότητες με χαρακτηριστικά υψηλότερου δημοσιονομικού κινδύνου στους τομείς της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης, της επίδειξης και της καινοτομίας των επενδύσεων.

Η Επιτροπή πρόκειται: – να εξετάσει το ενδεχόμενο να υποστηρίξει, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020», σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης, έργα επίδειξης και πιλοτικά προγράμματα για νέες τεχνολογίες, για τεχνολογίες καθαρότερες, πιο αποδοτικές ως προς τη χρήση των πόρων και της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των ΣΔΙΤ που να ικανοποιούν τις σχετικές απαιτήσεις. Μια πιθανή σύμπραξη ΣΔΙΤ – SPIRE (Βιώσιμες βιομηχανικές διαδικασίες μέσω απόδοσης πόρων και ενέργειας) και το στρατηγικό σχέδιο ενεργειακών τεχνολογιών (σχέδιο SET) βρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας, – να συνεργαστεί σε διεθνές επίπεδο σε ερευνητικά έργα προηγούμενου σταδίου, όταν κρίνεται σκόπιμο και χρήσιμο για την αύξηση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και της πρόσβασης στην αγορά, – να εστιάσει την οικονομική υποστήριξη περισσότερο στην κλιμάκωση και την πιλοτική φάση και να μην εστιάζει μόνο στο ερευνητικό στάδιο, – να εξετάσει, στο πλαίσιο της ΕΣΚ (ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας) για τις πρώτες ύλες, και ιδίως το προσεχές στρατηγικό σχέδιο υλοποίησης, όλες τις επιλογές για την προώθηση της καινοτομίας στη βιομηχανία χάλυβα κατά μήκος της αλυσίδας αξίας των πρώτων υλών, συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη: – να εξετάσουν την ανάγκη και τη βιωσιμότητα της δέσμευσης πηγών χρηματοδότησης για να υλοποιήσουν ειδικά προγράμματα προς χρηματοδότηση έργων έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας στον τομέα του χάλυβα και να διευκολύνουν τη δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών. Η Επιτροπή καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων: – να εξετάσει τις αιτήσεις μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης για έργα χάλυβα που έχουν ως στόχο τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με προϋποθέσεις αδειοδότησης σύμφωνα με την οδηγία για τις βιομηχανικές εκπομπές με βάση τις ΒΔΤ.

              3.6     Η κοινωνική διάσταση: αναδιάρθρωση και ανάγκες σε δεξιότητες

Οι προβλέψεις για την απασχόληση στον τομέα του χάλυβα είναι πολύ ανησυχητικές και χρειάζονται πλήρη πολιτική προσοχή, κυρίως επειδή έχουν χαθεί 40 000 θέσεις εργασίας τα τελευταία χρόνια λόγω της αναδιάρθρωσης.

Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ουσιαστικές κοινωνικές προκλήσεις όσον αφορά τα παλαιά και τα μελλοντικά κλεισίματα των εργοστασίων που έχουν ήδη εξαγγελθεί, με πολλές περιφέρειες να επηρεάζονται. Επιπλέον, αν η παραγωγή χάλυβα στην Ευρώπη γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, οι βιομηχανίες που εξαρτώνται από την ίδια αλυσίδα αξίας θα κλείσουν κι αυτές ή θα επενδύσουν αλλού.

Για να παραμείνει ο κλάδος στρατηγικής σημασίας για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και για την απασχόληση, πρέπει να ληφθούν επείγοντα (προσωρινά) μέτρα —εκτός από τα μακροπρόθεσμα μέτρα. Θα χρειαστεί επίσης η ανάπτυξη προσωρινών ρυθμίσεων εργασίας με δημόσια υποστήριξη στους εργαζομένους για να διατηρηθεί το εργατικό δυναμικό και να καταρτιστούν και πάλι επαγγελματικά οι εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια περιόδων με χαμηλή οικονομική συγκυρία σύμφωνα, κατά περίπτωση, με τους ισχύοντες κανόνες κρατικών ενισχύσεων.

Διάφορα ταμεία και μέσα πολιτικής της ΕΕ μπορούν να κινητοποιηθούν για να καλύψουν το κοινωνικό κόστος της αναπροσαρμογής και να εξασφαλίσουν ότι θα παραμείνουν και θα αναπτυχθούν οι αναγκαίες δεξιότητες που απαιτούνται για τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Αυτό θα πρέπει να γίνει με τρόπους που υποστηρίζουν τις μετακινήσεις σε νέες προηγμένες τεχνικές παραγωγής και καινοτόμα προϊόντα και δεν θα πρέπει να εμποδίζει οποιαδήποτε αναγκαία αναδιάρθρωση. Τα μέτρα αυτά θα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τον τομέα του χάλυβα, δεδομένου ότι θα πρέπει να αντιμετωπίσει πλεόνασμα παραγωγικής ικανότητας.

H πρόβλεψη των αναγκών αναδιάρθρωσης της βιομηχανίας χάλυβα της ΕΕ είναι ουσιαστικής σημασίας για τον μετριασμό των αρνητικών κοινωνικών αποτελεσμάτων τους. Για ελαχιστοποιηθεί ο κοινωνικός αντίκτυπος, πρέπει να διαδοθούν και να προωθηθούν ορθές πρακτικές στον τομέα της κατάρτισης και της επανειδίκευσης σε επίπεδο εταιρείας.

Έτσι, γίνεται ακόμη πιο σημαντικό για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να αντιμετωπίσουν τους κυκλικούς περιορισμούς με προσωρινά μέτρα τα οποία θα στοχεύουν στη διατήρηση της παραγωγής και της απασχόλησης σε μακροπρόθεσμη βάση και να περιορίσουν τη μείωση της παραγωγικής ικανότητας στην αναγνωρισμένη διαρθρωτική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα. Ο τομέας έχει ήδη λάβει μέτρα προσαρμογής με το κλείσιμο περισσότερων από 30 mt σε παραγωγικές ικανότητες στην ευρωπαϊκή βιομηχανία χάλυβα, από τους οποίους οι 20 mt μπορεί να θεωρηθούν μόνιμη προσαρμογή.

Ταυτόχρονα, το εργατικό δυναμικό της βιομηχανίας χάλυβα περνάει από μια άνευ προηγουμένου αλλαγή. Η ηλικιακή διάρθρωση στις περισσότερες ευρωπαϊκές εταιρείες παραγωγής χάλυβα είναι τέτοια ώστε περισσότερο από το 20 % του σημερινού εργατικού δυναμικού θα έχει εγκαταλείψει τον κλάδο κατά την περίοδο 2005-2015, και σχεδόν το 30 %, θα αποχωρήσει έως το 2025. Κατά συνέπεια, η βιομηχανία πρέπει να είναι σε θέση να προσελκύσει νέα και δημιουργικά ταλέντα.

Χρειάζονται ειδικές δραστηριότητες για να εξασφαλιστεί ότι επιστήμονες και διοικητικά στελέχη υψηλής ειδίκευσης θα πάνε την ευρωπαϊκή βιομηχανία χάλυβα ένα βήμα μπροστά και θα της προσφέρουν νέες πηγές ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.

Τα διαρθρωτικά ταμεία μπορούν να συμβάλλουν υποστηρίζοντας την αναδιάρθρωση του τομέα και προωθώντας την καινοτομία και την εξειδίκευση της έξυπνης ανάπτυξης. Στο παρόν πλαίσιο των εκτενών αλλαγών και της αναδιάρθρωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ) θα πρέπει να χρησιμοποιούνται πλήρως για την υποστήριξη της αναβάθμισης των δεξιοτήτων και την ενημέρωση των εργαζομένων του τομέα, καθώς και για να συμβάλλουν στη θετική και γρήγορη επαγγελματική μετάβαση για εκείνους που κινδυνεύουν να απολυθούν. Με κατάλληλο εθνικό ή/και περιφερειακό προγραμματισμό, το ΕΚΤ μπορεί να διαδραματίσει αυτόν τον ρόλο με διορατικό τρόπο, σε μόνιμη βάση αλλά και πριν από ειδικές ενέργειες αναδιάρθρωσης — ελαφρύνοντας, επομένως, εκ των προτέρων τις μελλοντικές τους επιπτώσεις. Το ΕΤΠ μπορεί να συμπληρώσει το έργο αυτό υποστηρίζοντας με ενεργητικά μέτρα για την αγορά εργασίας για τους εργαζομένους που απολύονται.

Βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ο τομέας του χάλυβα μπορεί να επωφεληθεί από τις διάφορες κατηγορίες μέτρων κρατικής στήριξης που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «ΕΕ 2020»: Ενίσχυση για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία, την εκπαίδευση και την απασχόληση και ενίσχυση για την αύξηση της περιβαλλοντικής προστασίας. Ο τομέας του χάλυβα έχει π.χ. ήδη επωφεληθεί από τις εξαιρέσεις από τους εθνικούς περιβαλλοντικούς και ενεργειακούς φόρους, από τις κρατικές ενισχύσεις για μέτρα ενεργειακής απόδοσης και από τις ενισχύσεις στις επενδύσεις που υπερβαίνουν τα υποχρεωτικά πρότυπα της ΕΕ. Επιπλέον, ο χάλυβας έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους τομείς που εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα και τα κράτη μέλη μπορούν να περιορίσουν την επίπτωση των υψηλότερων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας που προκαλούνται από το ΣΕΔΕ ως προς την ανταγωνιστικότητα του τομέα, από το 2013 έως το 2020, όπως εξηγείται ανωτέρω.

Η Επιτροπή πρόκειται: Βραχυπρόθεσμα: – να προωθήσει την απασχόληση των νέων στον τομέα μέσω της ενίσχυσης των προγραμμάτων μαθητείας και διαδικασιών πρόσληψης που στοχεύουν σε νέους, – να ενθαρρύνει τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Δεξιοτήτων για τη βιομηχανία χάλυβα, ώστε να φέρει σε επαφή τους υπάρχοντες οργανισμούς που εργάζονται για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και την απασχόληση στον τομέα χάλυβα. Το Συμβούλιο Δεξιοτήτων μπορεί να περιλαμβάνει, ανάλογα με τη βούληση και την ικανότητα των οργανώσεων του τομέα, εκπροσώπους των εργαζομένων και των εργοδοτών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και φορείς παροχής εκπαίδευσης και κατάρτισης, – να υποστηρίξει τις τομεακές συμμαχίες δεξιοτήτων, μέσω του προγράμματος «Erasmus για όλους»[65], με βάση στοιχεία των αναγκών και τάσεων στις δεξιότητες, οι τομεακές συμμαχίες δεξιοτήτων θα επιχειρήσουν να διαμορφώσουν και να παράσχουν κοινά προγράμματα σπουδών και μεθόδους, ιδίως προγράμματα μάθησης με βάση την εργασία, τα οποία παρέχουν στους εκπαιδευόμενους τις δεξιότητες που απαιτούνται στην αγορά εργασίας σε έναν συγκεκριμένο τομέα, όπως η βιομηχανία χάλυβα, – να στηρίξει την ενεργό κατάρτιση και πολιτικές δια βίου μάθησης, καθώς και προγράμματα σε σχέση με δεξιότητες εξοικονόμησης ενέργειας μέσω της κατάρτισης των ενεργειακών ελεγκτών και των διαχειριστών ενέργειας, – να δρομολογήσει (ύστερα από σαφή αίτηση από τα συνδικάτα και/ή τις εθνικές αρχές) ειδική διϋπηρεσιακή ομάδα[66] για τη μελέτη και την παρακολούθηση των βασικών περιπτώσεων διακοπής λειτουργίας εργοστασίων χάλυβα ή σημαντικής μείωση του προσωπικού, έτσι ώστε να ευθυγραμμίσει τη χρήση των συναφών κονδυλίων της ΕΕ σε περίπτωση σημαντικής συρρίκνωσης ή διακοπής λειτουργίας, – να παρουσιάσει ένα «πλαίσιο ποιότητας για την πρόβλεψη των αλλαγών και της αναδιάρθρωσης», το οποίο θα καθορίζει τις βέλτιστες πρακτικές στον εν λόγω τομέα που θα πρέπει να εφαρμόζονται από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, – να εξασφαλίσει ότι η χορήγηση των κονδυλίων της ΕΕ, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ορίζων 2020» και των διαρθρωτικών ταμείων, ακολουθεί την αρχή της περιφερειακής έξυπνης εξειδίκευσης και λαμβάνει υπόψη τη βιωσιμότητα των επενδύσεων για τη δημιουργία και διατήρηση θέσεων εργασίας στη συγκεκριμένη περιοχή, – να εξακολουθήσει να εφαρμόζει κανόνες συγχρηματοδότησης και μειωμένης συνεισφοράς στα διαρθρωτικά ταμεία για τις χώρες του προγράμματος. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη: – να διερευνήσουν τη δυνατότητα της χρησιμοποίησης από κοινού με τις περιφερειακές αρχές, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) για την εκ νέου κατάρτιση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων, μεταξύ άλλων, μέσω της σύστασης συγκεκριμένου χρηματοδοτικού μέτρου που να σχετίζεται με τον τομέα του χάλυβα, – να εξετάσουν τη δυνατότητα χρησιμοποίησης των διαρθρωτικών ταμείων, από κοινού με τις περιφερειακές αρχές, κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, με σκοπό την ελάφρυνση των κοινωνικών επιπτώσεων της αναδιάρθρωσης στον τομέα του χάλυβα, – να ολοκληρώσουν τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις για την πρόταση κανονισμού σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ) για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020[67] και να απαιτήσουν τη χρήση του, – να διευκολύνουν τον διάλογο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων ενόψει της επίτευξης συμφωνίας σχετικά με προσωρινές πρωτοβουλίες για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, όπως η δυνατότητα θέσπισης ευέλικτων συστημάτων εργασίας, ιδίως για την κυκλική προσαρμογή. Η Επιτροπή καλεί τον κλάδο: – να διαδραματίσει ενεργό ρόλο για την αντιμετώπιση των κενών και των ελλείψεων σε δεξιότητες, – να εξακολουθήσει την αναγκαία προσαρμογή του κλάδου σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές για την πρόβλεψη των αλλαγών και της αναδιάρθρωσης, μεταξύ άλλων μέσω του κοινωνικού διαλόγου και της κατάλληλης συμμετοχής των περιφερειακών ενδιαφερομένων, – να εξετάσει τις ανάγκες αναδιάρθρωσης και τις πιθανές προσαρμογές παραγωγικής ικανότητας ενόψει της μελλοντικής ζήτησης των βασικών τομέων, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να χειριστεί διαφορετικά τις διαρθρωτικές και κυκλικές τάσεις, – να συνεργαστεί με άλλους φορείς, ιδίως όσον αφορά τις εθνικές και περιφερειακές αρχές, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η κυκλική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα αντιμετωπίζεται με προσωρινά μέτρα που υποστηρίζονται από το δημόσιο και διατηρούν την απασχόληση μακροπρόθεσμα.

4.           Συμπεράσματα

Όπως περιγράφεται παραπάνω, το όραμα της ΕΕ για την περίοδο 2030/2050 καθορίζει στρατηγικές και οδούς ώστε να στρέψει την ευρωπαϊκή οικονομία προς ένα βιώσιμο και αποτελεσματικό σφαιρικό σύστημα ενέργειας, προς την ανανέωση των μεταφορικών μέσων σε συνδυασμό με την καθιέρωση ενός έξυπνου συστήματος διαχείρισης των μεταφορών, καθώς και προς την ανακοίνωση όλων των κτιρίων και την ενσωμάτωσή τους σε έξυπνα πλέγματα τροφοδότησης.

Αυτό το όραμα στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε προηγμένες ύλες όπως ο χάλυβας, η διαθεσιμότητα των οποίων σε κατάλληλη ποιότητα, όγκο και τιμή αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχή υλοποίηση του οράματος αυτού. Μόνο η σωστή πολιτική και το σωστό ρυθμιστικό πλαίσιο σε συνδυασμό με στοχευμένες ενέργειες από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία θα βοηθήσουν τον χαλυβουργικό τομέα να ξεπεράσει τις δυσκολίες του, να αυξήσει τη ανταγωνιστικότητά του και να παραγάγει τα καινοτόμα προϊόντα χάλυβα που είναι αναγκαία για να διατηρήσει και να κερδίσει μερίδιο της αγοράς.

Οι εποικοδομητικές συζητήσεις σχετικά με τον χάλυβα έχουν επισημάνει τη χρησιμότητα και την ανάγκη να συνεχιστεί ο διάλογος μεταξύ των κυριότερων ενδιαφερομένων σε αυτόν τον στρατηγικό βιομηχανικό τομέα. Επομένως, η Επιτροπή προτείνει να δημιουργηθεί επισήμως μια ομάδα υψηλού επιπέδου για τον χάλυβα. Η διαδικασία προβλέπει ετήσια διάσκεψη υψηλού επιπέδου. Κύριος στόχος της θα είναι να παράσχει μια ευρωπαϊκή πλατφόρμα αμοιβαίας πληροφόρησης, διαλόγου και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών. Γενικά, θα πρέπει να διευκολύνει και να υποστηρίζει τις προσπάθειες του ευρωπαϊκού τομέα χαλυβουργίας ώστε να διατηρήσει και να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά του στην παγκόσμια αγορά.

Μέσα σε δώδεκα μήνες από την έγκριση της ενέργειας, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τον τρόπο με τον οποίο η εφαρμογή του εν λόγω σχεδίου δράσης έχει επηρεάσει την ανταγωνιστικότητα της χαλυβουργίας και, εφόσον απαιτείται, θα δώσει πρόσθετες συστάσεις και οδηγίες.

[1]               Οικονομική κατάσταση της αγοράς χάλυβα της Eurofer, 2012

[2]               Σύμφωνα με ανακοινώσεις που πραγματοποιούν εταιρείες.

[3]               COM(2012) 582 τελικό.

[4]               Στατιστικά στοιχεία της WorldSteel Association για το 2012, http://www.worldsteel.org/statistics/statistics-archive/2012-steel-production.html

[5]               OECD DSTI/SU/SC(2012) 21 «The future of steel: how will the industry evolve?» (Δεκέμβριος 2012)

[6]               DECISÃO CMC αριθ. 39/11, Η Βραζιλία αύξησε τους εισαγωγικούς δασμούς για 100 προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων αρκετών προϊόντων χάλυβα, αλλά όχι των λαμαρινών προστιθέμενης αξίας. Οι δασμοί αυξήθηκαν από 12 % σε 25 % και ισχύουν επί 12 μήνες, με δυνατότητα παράτασης για έναν χρόνο.

[7]               Τα στοιχεία αυτά βασίζονται στα προϊόντα που καλύπτονται από το προηγούμενο σύστημα επιτήρησης έως τον Δεκέμβριο του 2012.

[8]               OECD DSTI/SU/SC(2012) 12 «The future of the steel industry: selected trends and policy issues» (Το μέλλον της βιομηχανίας χάλυβα: επιλεγμένες τάσεις και θέματα πολιτικής) (Δεκέμβριος 2012)

[9]               «Prospective scenarios on energy efficiency and CO2 emissions in the Ιron & Steel industry» (Μελλοντικά σενάρια για την ενεργειακή απόδοση και τις εκπομπές CO2 στη βιομηχανία σιδήρου & χάλυβα της ΕΕ), (2012) – JRC (Κοινό Κέντρο Ερευνών)

[10]             «The potential for improvements in energy efficiency and CO2 emissions in the EU27 iron and steel industry under different payback periods» (Οι δυνατότητες για βελτιώσεις στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης και των εκπομπών CO2 στη βιομηχανία σιδήρου και χάλυβα της ΕΕ-27 υπό διαφορετικές περιόδους απόσβεσης), Journal of Cleaner Production (2013), http://dx.doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.02.028

[11]             Σε σύγκριση με το 1980, η χρήση πρώτων υλών για την παραγωγή ακατέργαστου χάλυβα το 2008 μειώθηκε από 2336 σε 2 015 kg/τόνους (-13,7 %)

[12]             Οδηγία 2012/27/ΕΕ

[13]             COM(2013) 180 final.

[14]             Περισσότερες πληροφορίες παρέχονται στην ιστοσελίδα: http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/metals-minerals/steel/high-level-roundtable/index_en.htm

[15]             COM (2010) 543 και COM (2012) 746

[16]          Η θωράκιση της ανταγωνιστικότητας είναι ένα εργαλείο 12 βημάτων που αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις μιας πρότασης πολιτικής στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων μέσω της επίδρασής της στο κόστος της εμπορικής δραστηριότητας, στην ικανότητα του εν λόγω τομέα να καινοτομεί, και στη διεθνή ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Παρέχει ένα απλό και αποτελεσματικό μέσο για να πραγματοποιούνται πιο εμπεριστατωμένες αναλύσεις του αντικτύπου των προτάσεων για την ανταγωνιστικότητα — SEC (2012) 91 τελικό

[17]             Ένωση καινοτομίας, COM (2010) 546 τελικό.

[18]             Στατιστικά στοιχεία της πολωνικής ένωσης χάλυβα, 2012

[19]             OECD DSTI/SU/SC(2012) 15 Excess Capacity in the steel industry: an examination of the global and regional extent of the challenge

[20]             COM(2012) 636 τελικό

[21]             COM(2013) 17 final και COM(2013) 18 final

[22]             COM(2012) 433 final

[23]             Οι τιμές του σιδηρομεταλλεύματος αυξήθηκαν από 25 δολάρια ανά ξηρό μετρικό τόνο το 2001 σε 250 δολάρια το 2011.

[24]             World Steel Association (2010),

[25]             ΗΠΑ, Environmental Protection Agency.

[26]             ΗΠΑ, Environmental Protection Agency.

[27]             http://scripts.cac.psu.edu/users/n/w/nwh5089/Steel%20Recycling%20Process.pdf

[28]             www.eurofer.org/index.php/eng/content/.../517/.../SteelRecycling.pdf

[29]             Οδηγία 2009/125/ΕΚ

[30]             http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:094:0002:0011:EN:PDF

[31]             Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1013/2006.

[32]             COM (2008) 699 και COM (2011) 25.

[33]             Κανονισμός της Επιτροπής (ΕΕ) αριθ. 1241/2009.

[34]             Το σύστημα Επιτήρηση 2 συλλέγει στοιχεία που προέρχονται απευθείας από τελωνειακές διασαφήσεις εισαγωγής. Τα εν λόγω στοιχεία αφορούν την αναφορά της τελωνειακής διασάφησης, τη φύση των αγαθών, την προέλευσή τους, τον όγκο τους, την αξία τους και την ημερομηνία αποδοχής τους εκ μέρους της τελωνειακής διοίκησης (πραγματική ημερομηνία εισαγωγής). Τα μητρώα αποστέλλονται καθημερινά από τα κεντρικά συστήματα των τελωνειακών διοικήσεων των κρατών μελών της ΕΕ. Το σύστημα αυτό βασίζεται στο άρθρο 308δ των διατάξεων εφαρμογής του τελωνειακού κώδικα (κανονισμός 2454/93).

[35]             Πρόταση για κανονισμό για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων COM (2011) 652, κανονισμός για τις υποδομές των ευρωπαϊκών αγορών (ΕΕ) αριθ. 648/2012, οδηγία για την κατάχρηση αγοράς 2003/6/ΕΚ που τροποποιήθηκε από την οδηγία 2008/26/ΕΚ και οδηγία 2010/78/ΕΕ. Η οδηγία για την κατάχρηση της αγοράς αποτελεί προς το παρόν αντικείμενο αναθεώρησης, COM (2011) 654 και πρόταση κανονισμού για την κατάχρηση αγοράς COM (2011) 651.

[36]             Ecorys Study on European Energy-Intensive Industries – The Usefulness of Estimating Sectoral Price Elasticities

[37]             Οι τιμές του σιδηρομεταλλεύματος αυξήθηκαν από 170 δολάρια ανά ξηρό μετρικό τόνο το 2009 σε 290 δολάρια το 2011.

[38]             Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, Τριμηνιαία στατιστικά στοιχεία, 2ο τρίμηνο 2012

[39]             IEA: index 2005 = 100, Energy prices and taxes, Τριμηνιαία στατιστικά στοιχεία, 4ο τρίμηνο 2012. Τα ευρωπαϊκά στοιχεία αφορούν μόνο τα μέλη του ΟΟΣΑ.

[40]             COM(2011) 885/2

[41]             2009/C 235/04

[42]             COM (2011)676.

[43]             Οδηγίες 2009/72/ΕΚ και 2009/73/ΕΚ, κανονισμοί (ΕΚ) αριθ. 713/2009, 714/2009 και 715/2009

[44]             COM(2011) 808 τελικό.

[45]             Άρθρα 101 και/ή 102 της ΣΛΕΕ

[46]             Υπόθεση ΑΤ. 39.386 — Μακροπρόθεσμες συμβάσεις ηλεκτρισμού στη Γαλλία (ΕΕ C 133 της 22.5.2010, σ. 5-6) και υπόθεση AT.37966 — Distrigaz (ΕΕ C 9 της 15.1.2008, σ. 8-8)

[47]             Ανακοίνωση της Επιτροπής για ανεπίσημη καθοδήγηση σχετικά με καινοφανή ζητήματα που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή των άρθρων 81 και 82 της Συνθήκης ΕΚ σε μεμονωμένες περιπτώσεις (ανεπίσημη καθοδήγηση), ΕΕ C 101/78 της 27.4.2004.

[48]             EUCO 75/1/12 της 23ης Μαΐου 2013

[49]             Ανακοίνωση της Επιτροπής, 2013 Ευρωπαϊκό εξάμηνο: Ειδικές συστάσεις ανά χώρα — για να προχωρήσει η Ευρώπη πέρα από την κρίση, COM (2013) 350

[50]             Εκτιμάται ότι μεταξύ 4 και 7 % των ανθρωπογενούς προέλευσης εκπομπών CO2 στην ΕΕ-27 προέρχονται από τον εν λόγω κλάδο παραγωγής, ο οποίος παρήγαγε 252,5 εκατ. τόνους εκπομπών CO2 κατά μέσο όρο στην περίοδο από το 2005 έως το 2008.

[51]             COM(2013) 169 τελικό.

[52]             COM(2011)112 τελικό.

[53]             Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SEC (2011) 1609: Materials Roadmap Enabling Low Carbon Energy Technologies

[54]             Βλ. Boston Consulting Group:

[55]             COM (2011)21.

[56]             Οδηγία 2012/27/ΕΕ

[57]             «Prospective scenarios on energy efficiency and CO2 emissions in the Ιron & Steel industry» (Μελλοντικά σενάρια για την ενεργειακή απόδοση και τις εκπομπές CO2 στη βιομηχανία σιδήρου & χάλυβα της ΕΕ), (2012), JRC (Κοινό Κέντρο Ερευνών)

[58]             Το όνομα ULCOS σημαίνει παραγωγή χάλυβα με εξαιρετικά χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

[59]             Βιώσιμες βιομηχανικές διαδικασίες μέσω απόδοσης πόρων και ενέργειας (Sustainable Process Industry through Resource and Energy Efficiency).

[60]             COM(2011) 112 τελικό.

[61]             COM(2011) 885 τελικό.

[62]             SEC(2011) 1609.

[63]             COM(2012) 82 τελικό.

[64]             Η μη κερδοσκοπική ΕΤΕπ εξακολουθεί να έχει βαθμολογία «ΑΑΑ» και από τις τρεις εταιρείες αξιολόγησης του πιστωτικού κινδύνου και είναι, συνεπώς, σε θέση να δανείζεται χρήματα από τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, σε εξαιρετικά ευνοϊκό επιτόκιο και να τα μεταβιβάζει σε επιλεγμένα σχέδια.

[65]             COM(2011) 787 τελικό.

[66]             COM(2005) 120 τελικό.

[67]             COM (2011)608.